MESLEKİ BECERİLERİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MESGEP) · gerektiren bireylere sunulacak...

I

MESLEKİ BECERİLERİN

GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MESGEP)

DEZAVANTAJLI BİREYLERİN EĞİTİM İHTİYAÇLARI ANALİZİ ARAŞTIRMA RAPORU

İL RAPORLARI

III

İÇINDEKILER

ÖNSÖZ Prof. Dr. Nabi AVCI, Milli Eğitim Bakanı........................................................................................IX

ÖNSÖZ Doç. Dr. Ömer AÇIKGÖZ, MEB Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürü ...........................................XI

1. ADANA...........................................................................................................................................1 1.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ........................................................................................................ 1 1.2. NÜFUS .................................................................................................................................. 1 1.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ............................................................................................................. 2 1.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................... 4 1.5. HEDEF KİTLE ......................................................................................................................... 6 1.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ........................................................................................................ 6 1.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI ....................................... 72. ADIYAMAN .....................................................................................................................................9 2.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ........................................................................................................ 9 2.2. NÜFUS .................................................................................................................................. 9 2.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 10 2.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 12 2.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 12 2.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 14 2.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI ..................................... 153. AĞRI ..........................................................................................................................................17 3.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 17 3.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 17 3.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 18 3.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 20 3.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 20 3.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 22 3.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI ..................................... 234. ANKARA ......................................................................................................................................25 4.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 25 4.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 25 4.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 26 4.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 28 4.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 28 4.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 30 4.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI ..................................... 325. ANTALYA .....................................................................................................................................33 5.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 33 5.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 33 5.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 34 5.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 36 5.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 36 5.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 38 5.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI ..................................... 406. ARDAHAN ....................................................................................................................................41 6.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 41 6.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 41 6.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 42 6.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 44 6.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 44 6.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 46 6.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 487. AYDIN ..........................................................................................................................................49 7.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 49

IV

7.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 49 7.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 50 7.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 52 7.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 52 7.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 54 7.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 568. BALIKESİR ...................................................................................................................................57 8.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 57 8.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 57 8.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 58 8.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 60 8.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 60 8.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 62 8.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 649. BAYBURT .....................................................................................................................................65 9.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 65 9.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 65 9.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 66 9.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 68 9.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 68 9.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 70 9.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 7210. BİNGÖL .......................................................................................................................................73 10.1 İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 73 10.2.NÜFUS ................................................................................................................................. 73 10.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 74 10.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 76 10.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 76 10.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 78 10.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 8011. BURSA .........................................................................................................................................81 11.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 81 11.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 81 11.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 82 11.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 84 11.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 84 11.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 86 11.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 8812. ÇANKIRI ......................................................................................................................................89 12.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 89 12.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 89 12.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 90 12.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI................................................................................. 92 12.5. HEDEF KİTLE ....................................................................................................................... 92 12.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ...................................................................................................... 94 12.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................... 9613. DİYARBAKIR ................................................................................................................................97 13.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ ...................................................................................................... 97 13.2. NÜFUS ................................................................................................................................ 97 13.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ........................................................................................................... 98 13.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 100 13.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 100 13.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 102 13.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 104

V

14. ELAZIĞ ......................................................................................................................................105 14.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 105 14.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 105 14.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 106 14.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 108 14.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 108 14.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 110 14.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 11215. ERZİNCAN .................................................................................................................................113 15.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 113 15.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 113 15.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 114 15.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 116 15.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 116 15.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 118 15.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 12016. ERZURUM ..................................................................................................................................121 16.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 121 16.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 121 16.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 122 16.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 124 16.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 124 16.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 126 16.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 12817. GAZİANTEP ................................................................................................................................129 17.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 129 17.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 129 17.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 130 17.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 132 17.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 132 17.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 134 17.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 13618. GİRESUN ...................................................................................................................................137 18.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 137 18.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 137 18.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 138 18.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 140 18.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 140 18.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 142 18.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 14419. HATAY .......................................................................................................................................145 19.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 145 19.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 145 19.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 146 19.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 148 19.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 148 19.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 150 19.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 15220. İSTANBUL ..................................................................................................................................153 20.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 153 20.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 153 20.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 154 20.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 156 20.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 156 20.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 158

VI

20.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ............................................... 16021. İZMİR ........................................................................................................................................161 21.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 161 21.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 161 21.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 162 21.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 164 21.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 164 21.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 166 21.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 16822. KAHRAMANMARAŞ ....................................................................................................................169 22.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 169 22.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 169 22.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 170 22.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 172 22.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 172 22.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 174 22.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 17623. KARABÜK ..................................................................................................................................177 23.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 177 23.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 177 23.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 178 23.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 180 23.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 180 23.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 182 23.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 18424. KARS ........................................................................................................................................185 24.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 185 24.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 185 24.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 186 24.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 188 24.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 188 24.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 190 24.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 19225. KOCAELİ ....................................................................................................................................193 25.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 193 25.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 193 25.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 194 25.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 196 25.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 196 25.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 198 25.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 20026. MALATYA ...................................................................................................................................201 26.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 201 26.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 201 26.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 202 26.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 204 26.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 204 26.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 206 26.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 20827. MARDİN.....................................................................................................................................209 27.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 209 27.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 209 27.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 210 27.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 212 27.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 212

VII

27.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 214 27.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 216

28. MERSİN .....................................................................................................................................217 28.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 217 28.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 217 28.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 218 28.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 220 28.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 220 28.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 222 28.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 22429. MUŞ ........................................................................................................................................225 29.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 225 29.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 225 29.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 226 29.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 228 29.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 228 29.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 230 29.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 23230. SİİRT ........................................................................................................................................233 30.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 233 30.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 233 30.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 234 30.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 236 30.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 236 30.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 238 30.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 24031. SİVAS ........................................................................................................................................241 31.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 241 31.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 241 31.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 242 31.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 244 31.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 246 31.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 246 31.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 24832. ŞANLIURFA ................................................................................................................................249 32.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 249 32.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 249 32.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 250 32.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 252 32.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 252 32.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 254 32.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 25633. TRABZON ...................................................................................................................................257 33.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 257 33.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 257 33.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 258 33.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 260 33.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 260 33.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 262 33.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 26434. TUNCELİ ....................................................................................................................................265 34.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 265 34.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 265 34.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 266

VIII

34.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 268 34.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 268 34.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 270 34.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 272

35. VAN ........................................................................................................................................273 35.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ .................................................................................................... 273 35.2. NÜFUS .............................................................................................................................. 273 35.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM ......................................................................................................... 274 35.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI............................................................................... 276 35.5. HEDEF KİTLE ..................................................................................................................... 276 35.6. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................................................... 278 35.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR ................................................. 280

IX

ÖNSÖZ

Türkiye’nin önemli sorun alanlarından olan işsizlik ve mesleksizliğin çözüm yolu, yaygın ve kaliteli mesleki eğitimden geçmektedir. Öte yandan hızla değişen teknolojik bilgi, üretim yöntemleri ve iş hayatındaki gelişmeler bir meslek sahibi olanları da bilgi ve becerilerini sürekli olarak yenilemeye, hatta meslek değiştirmeye zorlamaktadır.

Dolayısıyla vasıfsız işgücüne bilgi ve beceri kazandıracak, bir meslek sahibi yapacak çalışmaların yanında; hayat boyu öğrenme yaklaşımıyla çalışanların mesleklerinde ilerlemeleri, bilimsel ve teknolojik gelişmelere uyum sağlamaları, mesleğini değiştirmek isteyenlerin ilgi ve isteklerine uygun programlarla yeni meslek edinmeleri gibi faaliyetler önem kazanmaktadır.

Bu doğrultuda hayata geçirilen “Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Projesi”; meslek sahibi olmayan genç işsizlere, dezavantajlı gruplara ve mesleğini değiştirmek isteyenlere ilgi ve istidatları göz önüne alınarak meslek edindirmeyi, var olan becerileri üst seviyelere çıkararak mesleki yeterlilikler kazandırmayı, mesleki ve teknik eğitim kurumlarındaki yönetici ve öğretmenlerin kalite standartlarını yükseltmeyi amaçlamaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan çalışmaların içinde engelliler, hükümlüler, göç edenler, dul ve yetimler, şiddet mağduru kadınlar gibi çok çeşitli özel politika gerektiren gruplara yaşamlarını kolaylaştıracak beceriler kazandırılacak olması ayrı bir öneme ve anlama sahiptir. Zira toplumların olduğu kadar, bireylerin refahı ve mutluluğu her bireyin ilgi ve yetenekleri yönünde eğitim almasına bağlıdır.

Toplumun fertlerini ekonomik ve sosyal hayata katılmaktan alıkoyan engelleri kaldırarak dezavantajlı grupların hayatını değiştirmeyi ve geleceğe ümitle bakmalarını hedefleyen Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Projesi’nin gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkür eder, projenin başarı ile tamamlanmasını temenni ederim.

Prof. Dr. Nabî AVCI Millî Eğitim Bakanı

XI

gerektiren bireylere sunulacak mesleki eğitim faaliyetlerini planlamak ve uygulanmasına katkı sağlamak amacını taşımaktadır.Söz konusu araştırma ile 35 pilot ildeki proje hedef kitlesinin sayısal olarak tespit edilmesi ve gruplandırılması, seçilen hedef kitlenin ilgi ve istidatlarının tespit edilmesi ve seçilen pilot illerde sektörün acil ihtiyaçlarının tespit edilmesi hedeflenmiştir. Hedef gruplar mesleki eğitim ihtiyaçları dikkate alınarak “engelliler” ve “diğer dezavantaj grupları” olmak üzere iki grupta toplanmıştır. Engelliler grubunda ortopedik, zihinsel, görme ve işitme engelliler yer alırken diğer dezavantajlılar grubu hükümlüler/eski hükümlüler, güvenlik sebebiyle göç edenler, muhtaç durumdaki dul/yetimler ve şiddet gördüğü için evinden ayrılmış kadınlardan oluşmaktadır.Söz konusu çalışmadan elde edilen bulgular; il düzeyinde özel politika gerektiren gruplar için düzenlenecek meslek kurslarının belirlenmesinde, müfredat geliştirmede, eğitim ortamlarının düzenlenmesinde ve öğretmenlerin hizmet içi eğitiminde kullanılacaktır.Proje kapsamında farklı grupların ihtiyaçlarına göre düzenlenecek eğitimler ile bireylere kazandırılacak mesleki beceriler yoluyla dezavantajlı bireylerin istihdam olanakları artırılarak, kendilerine yetebilen, üretken ve mutlu bireyler olmalarına katkı sağlanacaktır.Dezavantajlı durumda olan her bir bireyin hayatına yapılacak en ufak katkının hem söz konusu birey hem de toplumun geneli açısından doğurabileceği olumlu sonuçlardan hareketle, bu araştırmanın gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese içtenlikle teşekkür ederim.

Doç. Dr. Ömer AÇIKGÖZ MEB Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürü

Günümüzün bilgi temelli ekonomileri, iş gücünün geçmişle kıyaslanamayacak kadar yüksek bilgi ve becerilere sahip olmasının yanı sıra bu bilgi ve becerilerin gelişmeler doğrultusunda sürekli güncellenmesini gerektirmektedir. Bu bağlamda uluslararası niteliğe sahip ve küresel düzeyde rekabet edebilme amacında olan ülkemiz ekonomisi için kaliteli, sürekli ve erişilebilir mesleki ve teknik eğitim hayati öneme sahiptir. Mesleki eğitim, nitelikli iş gücü ihtiyacını karşılamasının yanı sıra sosyo-ekonomik düzeyin yükseltilmesi ve sosyal barışın sağlanması açısından da önemli bir işleve sahiptir. Bu noktadan hareketle başta özel politika gerektiren veya dezavantajlı gruplar olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin hayat boyu öğrenme yaklaşımı içerisinde mesleki eğitim fırsatlarından eşit oranda yararlanarak toplumsal yaşama tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve bu yolla sosyal refahın yaygınlaştırılması “Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Projesi”nin hareket noktasını oluşturmuştur. Bireylerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda mesleki becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayarak, devletimizin sosyal sorumluluk rolünü yerine getirmesine destek olmak amacıyla planlanan “Mesleki Becerilerin Geliştirilmesi Projesi” çalışmalarının başlangıç adımı olarak tasarlanan bu araştırma, özel politika

ÖNSÖZ

1

1. ADANA

1.1 İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ

Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Adana’nın genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı ve ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Adana, eğitim altyapısı

ve düzeyine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Adana, ekonomik etkinlik bileşenlerinden işgücü piyasası dışındaki tüm göstergelerde Türkiye ortalamasının üstünde

performans sergilemektedir. Sahip olduğu iç dinamikleri dış ticaret kanallarıyla zenginleştiren Adana, tarım alanındaki

ekonomik gücünü finansal piyasalara yansıtarak bölgenin iş ve finans merkezi olma niteliğini kazanmıştır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Adana’nın

içerisinde yer aldığı TR62 Bölgesinde %62 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TR62 Bölgesinde 9. 431

TL olup, bu miktar Türkiye ortalamasının %78,5’idir.

Adana’da İkamet eden nüfusun %40’ı Adana dışındaki

illerin nüfusuna kayıtlıdır. Şanlıurfa, Mardin, Diyarbakır,

Mersin ve Adıyaman, Adana’nın en yoğun göç aldığı

illerdir. 2010-2011 döneminde Adana’nın en yoğun

biçimde göç verdiği iller ise sırasıyla, İstanbul, Mersin,

Ankara, Şanlıurfa ve Antalya’dır.

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında

Adana’nın Türkiye ortalamasına yakın değerlere

sahip olduğu görülmektedir. Adana’da okuma-yazma

bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması

ve bu oranın kadınlarda %11’i geçmesi dikkat

çekmektedir.

1.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Adana’nın nüfusu %5,09

oranında artarak 2.108.805’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Adana’nın kent nüfus oranındaki hızlı

artış dikkat çekmektedir. 2007’de %80,3 olan kent

nüfus oranı 2011’de %88,4’e yükselerek Türkiye

ortalamasının bir hayli üzerine çıkmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Adana 0-14

yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde, 65+ yaş

grubunda ise altındadır. Diğer yaş gruplarında anlamlı

bir fark bulunmadığı söylenebilir. Bu durumun Adana’nın

özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesinden aldığı göçten

kaynaklandığı düşünülmektedir.

2

Çizelge 1: Nüfusun Bitirilen Eğitim Düzeyine Göre Dağılımı (15 + yaş)

Bitirilen Eğitim Düzeyi TÜRKİYE (%) Adana (%)

Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

Okuma-Yazma Bilmeyen 1,99 9,37 5,69 2,46 11,57 7,07

Okuma-Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen 4,20 8,36 6,28 4,26 7,36 5,83

İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 22,48 28,26 25,40

İlköğretim ve Dengi Okul Mezunu 28,59 20,98 24,77 29,89 21,27 25,53

Lise veya Dengi Okul Mezunu 24,73 18,02 21,37 25,80 20,34 23,04

Yükseköğretim Mezunu 12,65 9,00 10,82 11,79 8,48 10,12

Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,32 2,72 3,02

Kaynak: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul

1.3. EĞİTİM VE İSTİHDAM

İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Adana’da, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli altında seyretmektedir.

Çizelge 2: Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretimde Okullaşma Oranları (%)

YaşOkul Öncesi Eğitim

Oranİlköğretim


3-5 26,23 24,95 25,61 Brüt 109,32 108,42 108,88

4-5 37,77 35,74 36,78 Net 99,51 99,21 99,36

5 55,58 53,89 54,76

Kaynak: http://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2011-2012

Adana’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 37.659 kişi mezun olmuş, 31.916 kişi (%84,75)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %60,3’ü genel, %39,7’si mesleki ve teknik

okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır.

Çizelge 3: İlköğretimden Ortaöğretime Geçişler

Eğitim Öğretim

Yılı

İlköğretimden Mezun

Eğitim Öğretim

Yılı

Ortaöğretime Yeni KayıtOrtaöğretime Geçiş

Oranları (%)Ortaöğretimdeki

Dağılım (%)

Genel MTÖ Toplam Genel MTÖ Toplam Genel MTÖ

2010 -

2011 Erkek 19.826

2011-2

012 9.365 7.532 16.897 47,24 37,99 85,23 55,42 44,58

Kadın 17.833 9.881 5.138 15.019 55,41 28,81 84,22 65,79 34,21

Toplam 37.659 19.246 12.670 31.916 51,11 33,64 84,75 60,30 39,70


Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Adana’da genel ortaöğretimdeki

öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Çizelge 4’te görüldüğü gibi Adana’da mesleki ve teknik ortaöğretime

devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %10 kadar daha düşüktür.

3

Çizelge 4: Ortaöğretimde Okullaşma Oranları (%)

Ortaöğretim (Toplam) Genel Ortaöğretim Mesleki ve Teknik Ortaöğretim

Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam

TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AdanaBrüt 94,54 88,16 91,44 54,22 60,55 57,30 40,32 27,61 34,14

Net 68,69 67,34 68,03 39,79 47,46 43,52 28,90 19,88 24,51


TR62 Bölgesi nüfusunun %55,8’i Adana’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Adana’daki işgücünün 776 bin kişi olduğu, bunların 693 bininin istihdam edildiği ve 83 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR62 (Adana, Mersin) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam

Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus (Bin Kişi) 1.310 1.364 2.675

İşgücü (Bin Kişi) 962 428 1.390

İstihdam Edilenler (Bin Kişi) 872 369 1.241

İşsiz (Bin Kişi) 90 59 149

İşgücüne Katılma Oranı (%) 73,4 31,4 52,0

İşsizlik Oranı (%) 9,4 13,7 10,7

Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 11,3 22,3 14,2

İstihdam Oranı (%) 66,5 27,1 46,3

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (Bin Kişi) 348 936 1.185

Kaynak: http://tuikapp.tuik.gov.tr/isgucuapp/isgucu.zul

İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Adana, Türkiye ortalamasının üzerinde oranlara sahiptir. İşgücüne katılma ve istihdam oranlarının yüksekliğinin olumlu, işsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin ise olumsuz bir durum olduğunu belirtmek gerekmektedir.

Türkiye genelinde okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimli işgücünün toplam işgücü içerisindeki oranı %54’tür. Bu oran Adana’da %64,5’e ulaşmaktadır. Adana, yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından da Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Adana’nın içerisinde bulunduğu TR62 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki çalışanların %46,6’sı SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %56,7’ye yükselirken, 55 üstü yaş

grubunda %20’nin altına düşmektedir.

Çizelge 6: Çalışanların Statülere Göre Dağılımı

Çalışma Statüsü 2008 2009 2010 2011

Zorunlu Sigortalı (4/A-İşçi) 181.747 192.294 211.936 241.981

Zorunlu Sigortalı (4/B-Esnaf) 50.597 36.713 38.365 42.619

Aktif Sigortalı (4/B-Tarım) 23.532 20.170 22.591 24.492

Aktif Sigortalı (4/C-Memur) 62.969 51.935 55.697 60.528

TOPLAM 318.845 301.112 328.589 369.620

Kaynak: http://sgk.gov.tr/

4

Adana’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2000-2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış ile esnaf sayısındaki azalma

dikkat çekmektedir. Ancak, 2010’dan itibaren esnaf sayısının da yükselmeye başladığının belirtilmesi gerekmektedir.

Çizelge 7: Çalışan Sayısına Göre İşyeri Büyüklükleri (2011)

Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

21.756 4.971 2.198 2.148 823 744 362 263 33.265


2011 yılı verilerine göre Adana’daki işyeri sayısı 33.265 olup bunun 625’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.

1.4. DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI

Ekim 2012 verilerine göre, Adana’da 479 işletmenin toplam 2.750 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %93,24, özel işletmelerde %83,13, toplamda ise %84,44’tür. 325

engelli de kontenjan fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.

Çizelge 8: Engelli Kontenjanları ve Çalışma Durumları (Ekim-2012)

Konu Kamu Özel Toplam

Engelli Çalıştırmakla Yükümlü İşyeri Sayısı 22 457 479

Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Engelli Sayısı 355 2.395 2.750

Çalışan Engelli Sayısı 331 1.991 2.322

Açık Engelli Kontenjanı 24 404 428

Kontenjan Fazlası Engelli Sayısı 83 242 325

Kaynak: http://www.iskur.gov.tr/KurumsalBilgi/istatistikler.aspx#dltop

Ekim 2012 verilerine göre, Adana’da 22 kamu işletmesi toplam 223 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %86,10’dur. 31 eski hükümlü de kontenjan fazlası olarak istihdam edilmektedir. Bu

bağlamda istihdam edilen toplam eski hükümlü sayısı kontenjanın üzerine çıkmaktadır.

Çizelge 9: Eski Hükümlü Kontenjanları ve Çalışma Durumları (Ekim-2012)

Konu Kamu

Eski Hükümlü Çalıştırmakla Yükümlü İşyeri Sayısı 22

Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Eski Hükümlü Sayısı 223

Çalışan Eski Hükümlü Sayısı 192

Açık Eski Hükümlü Kontenjanı 31

Kontenjan Fazlası Eski Hükümlü Sayısı 82


Adana’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler iki katına yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 2.196’dan 3.706’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

5

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %33,54’tür.

Bu oran 2011 yılında %42,74’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %12,42’si işe yerleşirken

2011’de bu oranın %8,17’ye düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına

girişlerini kolaylaştırmak için işletmelerin hazır bulunuşluk düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat çekmektedir.

Çizelge 10: Engelli Kontenjanından İŞKUR’a Başvuran, İşe Yerleştirilen ve Kayıtlı İşgücü

Yıllar Gösterge Erkek Kadın Toplam

2007

Başvuru 979 494 1.473

İşe Yerleştirme 371 59 430

Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 1.721 475 2.196

2009

Başvuru 844 543 1387



2011

Başvuru 789 589 1.378


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 2.617 1.089 3.706


Adana’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 278’den 44’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 162’den 1’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü

sayısında da azalma görülmektedir.

Çizelge 11: Eski Hükümlü Kontenjanından İŞKUR’a Başvuran, İşe Yerleştirilen ve Kayıtlı İşgücü


2007

Başvuru 276 2 278


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 673 5 678

2009

Başvuru 82 2 84



2011

Başvuru 44 0 44




6

1.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Adana’nın il ve ilçe merkezinde

yaşayanların tahmini sayıları aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 12: Adana’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları

Dezavantaj Grubu Sayısı Dezavantaj Grubu Sayısı

Ortopedik Engelliler 3.020 Eski Hükümlüler 19.400

Zihinsel Engelliler 4.590 Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler 1.750

Görme Engelliler 2.120 Güvenlik Sebebiyle Göç Edenler 6.320

İşitme Engelliler 1.620 Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar 360

Engelliler Toplamı 11.350 Engelliler Dışındaki Dezavantajlı Gruplar Toplamı 27.830

GENEL TOPLAM : 39.180

1.6. ARAŞTIRMA BULGULARI

Adana’da 221’i engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 531’ine anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır. Muhtaç durumdaki dul ve

yetimlerde kadın sayısının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde dengeli bir dağılım olduğu görülmektedir. Engelliler dışındaki

dezavantajlı kümelerde de ağırlığı ikinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır. Her iki kümede de eğitimde ağırlık

lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğrenimli kişi sayısı ise engelliler grubunda daha yüksektir.

Çizelge 13: Adana’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şidd

et G

ördüğü

İçin

Ev

den

Ayrıla

n K

adın

lar

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 38 55 34 22 149 127 19 76 0 222 371 69,87

Kadın 24 26 11 11 72 1 66 17 4 88 160 30,13

Yaş Grubu

15-24 15 40 16 10 81 19 24 16 2 61 142 26,74

25-34 25 19 21 12 77 67 34 40 1 142 219 41,24

35-44 22 22 8 11 63 42 27 37 1 107 170 32,02

Eğitim Durumu

Lise Altı 45 74 26 29 174 103 65 72 3 243 417 78,53

Lise 15 5 13 4 37 19 16 18 1 54 91 17,14

Yükseköğretim 2 2 6 0 10 6 4 3 0 13 23 4,33

TOPLAM 62 81 45 33 221 128 85 93 4 310 531

Adana’da anket uygulanan 126 işletmenin 41’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 241’dir.

7

Çizelge 14: Adana’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri

AÇIKLAMAÇalışan Sayısına Göre İşletme Büyüklükleri

1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam

Anket Uygulanan İşletme Sayısı 27 18 24 22 19 7 9 126

Dezavantajlı Birey Çalıştıran

İşletme Sayısı 1 2 4 10 11 6 7 41

Dezavantajlı Çalışan Sayısı

3 3 4 16 29 30 156 241

1.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK MESLEK KURSLARI

Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Adana’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek

kursları aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 15: Adana’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları

Engel/Dezavantaj Grupları Kurs Açılabilecek Alan/Meslek/Beceri Konuları

Ortopedik EngellilerKonfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

Zihinsel EngellilerServis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Temizlik İşçiliği, El Sanatları

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Pizzacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil, İplik, Yabancı Dil, El Sanatları

Hükümlü/Eski HükümlülerSatış Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü, Kaynakçılık, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Kuaförlük, Betonarme Kalıpçılığı, Betonarme Demirciliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerAşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Bilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Temizlik Elemanı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Tarım ve Hayvancılık, Bilgisayarlı Muhasebe, Sera İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar El Sanatları, Kuaförlük, Sekreterlik, Büro Elemanı, Girişimcilik

9

2. ADIYAMAN

2.1. İLİN GENEL GÖRÜNÜMÜ

Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Adıyaman’ın genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle sağlık ve eğitim endeksinde Türkiye ortalamasının altında seyreden Adıyaman, altyapı ve

ulaşım alanına ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahiptir.

Adıyaman ekonomik etkinlik bileşenlerinden finansal piyasalar ve dış ticaret alanlarındaki göstergeler de olumsuz bir

performans sergilemektedir. Sahip olduğu turizm potansiyeline rağmen, turizm endeksinde de Türkiye ortalamasının

altında bir değere sahiptir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Adıyaman’ın

içerisinde yer aldığı TRC1 Bölgesinde %53,5 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TRC1 Bölgesinde 5.888 TL

olup bu miktar Türkiye ortalamasının %49’udur.

2.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Adıyaman’ın nüfusu %1,9 oranında artarak 593.931’e ulaşmıştır.

2007’de %56,47 olan Adıyaman’ın kent nüfus oranı

2011’de %60,04’e yükselmiş olmakla beraber Türkiye

ortalamasının çok altındadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Adıyaman 0-14

ve 15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,

diğer yaş gruplarında ise altındadır. Adıyaman’da iktisaden

faal nüfus Türkiye ortalamasının %4 oranında altında yer

almaktadır.

Adıyaman’da ikamet eden nüfusun %94,06’sı Adıyaman

nüfusuna kayıtlıdır.

2010-2011 döneminde Adıyaman’ın diğer illerden aldığı

toplam göç 13.873 kişi olup nüfusunun %2,34’ü kadardır.

İstanbul, Malatya ve Gaziantep göç alınan illerin ön

sıralarında bulunmaktadır. Adıyaman’ın, diğer illere verdiği

göç 6.673 kişi olup, İstanbul, Ankara, Kocaeli göç verilen

illerin ilk sıralarındadır.

Adıyaman ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,83’ünü oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,79’a kadar düşmüştür. Adıyaman’ın 0-14

10

yaş grubu nüfusunun %30’un üzerinde olduğu da göz önünde bulundurulduğunda bu ilin göç veren bir il olduğu söylenebilir.

Okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimlilerin toplam nüfus içerisindeki oranı Türkiye genelinde %64,31, Adıyaman’da ise %71,16’dır. Lise ve üstü eğitimlilerde kadınların dezavantajlı durumları dikkat çekmektedir. Türkiye

genelinde lise ve üstü eğitim kurumunu bitirenlerin oranı %32,19, Adıyaman’da ise %25,25’tir.


TÜRKİYE (%) Adıyaman (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 20,11 25,39 22,76




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,87 3,29 3,58



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Adıyaman’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 27,46 27,59 27,53 Brüt 108,22 107,54 107,89

4-5 40,01 39,94 39,98 Net 98,77 98,63 98,71

5 62,11 62,27 62,18


Adıyaman’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 12.605 kişi mezun olmuş, 10.181 kişi (%80,77)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %53,32’si genel, %46,68’i mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine yakındır.


EğitimÖğretim

Yılı


EğitimÖğretim

Yılı

Ortaöğretime Yeni Kayıt Ortaöğretime Geçiş Oranları (%)

Ortaöğretimdeki Dağılım (%)


20

10-2

011 Erkek 6.579

20

11-2

012 2.930 2.509 5.439 44,54 38,14 82,67 53,87 46,13

Kadın 6.026 2.499 2.243 4.742 41,47 37,22 78,69 52,70 47,30

Toplam 12.605 5.429 4.752 10.181 43,07 37,70 80,77 53,32 46,68


11

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Adıyaman’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Adıyaman’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam

eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %6 kadar daha düşüktür.


Ortaöğretim (Toplam) Genel Ortaöğretim Mesleki Ve Teknik Ortaöğretim


TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AdıyamanBrüt 97,57 83,75 90,82 65,70 52,18 59,10 31,86 31,57 31,72

Net 63,88 59,42 61,70 39,18 35,58 37,43 24,69 23,84 24,28


TRC1 Bölgesi nüfusunun %24,03’ü Adıyaman’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Adıyaman’daki işgücünün 163 bin kişi olduğu, bunların 139 bininin istihdam edildiği ve 23 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam

Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus (Bin Kişi) 779 814 1.592

İşgücü (Bin Kişi) 563 115 679

İstihdam Edilenler (Bin Kişi) 480 101 581



İşsizlik Oranı (%) 14,8 12,3 14,4

Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 16 17,9 16,2

İstihdam Oranı (%) 61,6 12,4 36,5

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (Bin Kişi) 215 698 914


Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Adıyaman ilini de kapsayan TRC1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasının gerisinde değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken, işgücüne katılma ve

istihdam oranlarındaki düşüklüktür. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum

olduğunu belirtmek gerekmektedir.

Türkiye genelinde okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimli işgücünün toplam işgücü içerisindeki oranı %54’tür.

Bu oran Adıyaman ilinin bulunduğu TRC1 Bölgesinde %74,5’e ulaşmaktadır. Adıyaman, yükseköğretimli işgücünün

oranı bakımından da Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Adıyaman’ın içerisinde bulunduğu TRC1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %46,8’i SGK’ ya kayıtlıdır.

Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %58,7’ye yükselirken, 55 üstü yaş grubunda %35’in altına düşmektedir.

12







TOPLAM 55.780 62.626 71.358 77.036


Adıyaman’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde tüm statülerde çalışanların sayısında bir artış görülmektedir. Tarım sigortalı çalışanların

sayısında 2009 yılında bir azalma görülse de ilerleyen yıllarda tekrar yükselişe geçtiği söylenebilir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

2.787 533 207 682 150 124 62 45 4.590


2011 yılı verilerine göre Adıyaman’daki işyeri sayısı 4.590 olup bunun 107’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Adıyaman’da 64 işletmenin toplam 396 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %98,98 özel işletmelerde %82,55 toplamda ise %86,62’dir.

Kontenjan fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde 62 engelli istihdam edilmektedir.




Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Engelli Sayısı 98 298 396

Çalışan Engelli Sayısı 97 246 343




Ekim 2012 verilerine göre, Adıyaman’da 10 kamu işletmesi toplam 62 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %96,8’dir. Kontenjan fazlası olarak 21 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

13


Konu Kamu







Adıyaman’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde üç

katı artış görülürken, işe yerleştirmelerde de altı katı kadar bir artış olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra iş bekleyen

engelli sayısının sözü edilen dönemde 563’ten 912’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %17,28’dir.


göstermesi açısından bu veri önemlidir. 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,60’ı işe yerleşirken, 2011’de bu

oranın %12,73’e yükseldiği dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 158 33 191



2009

Başvuru 236 183 419


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 813 258 1.071

2011

Başvuru 298 312 610


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 510 1.422 912


Adıyaman’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 72’den 10’a, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 13’ten 3’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


14



2007

Başvuru 72 0 72



2009

Başvuru 19 1 20



2011

Başvuru 10 0 10




2.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Adıyaman’ın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Adıyaman’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları

Dezavantaj grubu Sayısı Dezavantaj grubu Sayısı

Ortopedik Engelliler 250 Eski Hükümlüler 2.350

Zihinsel Engelliler 380 Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler 140

Görme Engelliler 180 Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar

İşitme Engelliler 140 Engelliler Dışındaki Dezavantajlı Gruplar Toplamı 2.490

Engelliler Toplamı 950 GENEL TOPLAM 3.440


Adıyaman’da 88’i engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 198’ine anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde birinci yaş grubu ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de ağırlığı ikinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğrenimli kişi sayısı ise engelliler dışındaki

dezavantajlı gruplarda daha yüksektir.

15

Çizelge 13: Adıyaman’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 22 20 9 13 64 79 12 5 0 96 160 80,81

Kadın 0 13 9 2 24 13 1 0 0 14 38 19,19

Yaş Grubu

15-24 18 28 6 10 62 16 12 2 0 30 92 46,46

25-34 2 4 9 2 17 41 1 2 0 44 61 30,81

35-44 2 1 3 3 9 35 0 1 0 36 45 22,73

Eğitim Durumu

Lise Altı 3 33 16 6 58 71 10 5 0 86 144 72,73

Lise 18 0 2 9 29 20 2 0 0 22 51 25,76

Yükseköğretim 1 0 0 0 1 1 1 0 0 2 3 1,52

TOPLAM 22 33 18 15 88 92 13 5 0 110 198

Adıyaman’da anket uygulanan 132 işletmenin 21’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 28’dir.

Çizelge 14: Adıyaman’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 7 0 2 4 5 3 0 21

Dezavantaj Çalışan Sayısı 8 0 3 8 6 3 0 28

16


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Adıyaman’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek

meslek kursları aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 15: Adıyaman’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Gıda Üretim İşçiliği, Yabancı Dil

Zihinsel Engelliler Gıda Ambalaj, Konfeksiyon İşçiliği (Meydancı)

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Masörlük, Yabancı Dil, El Sanatları

İşitme Engelliler Mobilyacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Tiyatro

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım Ve Hayvancılık, Gıda Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Satış Elemanı, El Sanatları, Girişimcilik

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarTarım Ve Hayvancılık, Gıda Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık

17

3. AĞRI


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Ağrı’nın Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle eğitim ve sosyal yaşam alanında olumsuz göstergelere sahip olan Ağrı, ulaşım ve altyapıda

Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Ağrı, tarım alanındaki potansiyeli ile öne çıkmaktadır. Tarımın gücünü ekonomik etkinlik kaynağı olarak kullanırken,

hayvancılık alanında da yüksek performans göstermektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Ağrı’nın

içerisinde yer aldığı TRA2 Bölgesinde %57,3 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TRA2 Bölgesinde 4.613 TL

olup bu miktar Türkiye ortalamasının %38,4’üdür.

3.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Ağrı’nın nüfusu %4,6 oranında artarak 555.479’a ulaşmıştır.

Aynı dönemde Ağrı’nın kent nüfus oranındaki azalış dikkat çekmektedir. 2007’de %53,19 olan kent

nüfus oranı 2011’de %52,37’ye düşerek Türkiye

ortalamasının bir hayli altında yer almaktadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Ağrı 0-14

ve 15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

üzerindeyken, diğer yaş gruplarında altındadır. Ağrı’nın

iktisaden faal nüfusunun Türkiye ortalamasından %10

civarında düşük olması dikkat çekmektedir.

Türkiye genelinde %25 olan 0-14 yaş grubunun toplam

nüfus içerisindeki oranının Ağrı’da %40’a yaklaşması dikkat çekmektedir. Bu veriler doğurganlık oranının

yüksekliğine işaret etmektedir. Ağrı’da İkamet eden nüfusun %91,64’ü Ağrı nüfusuna

kayıtlıdır.

2010-2011 döneminde Ağrı’nın diğer illerden aldığı toplam göç 15.508 kişi olup nüfusunun %2,79’u

kadardır. İstanbul, İzmir ve Van göç alınan illerin ön

sıralarında bulunmaktadır. Aynı dönemde Ağrı’nın,

diğer illere verdiği göç 25.182’dir. İstanbul, Ankara,

İzmir göç verilen illerin ilk sıralarındadır.

Ağrı ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,75’ini

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,74’e

düşmüştür. Ağrı’nın 0-14 yaş nüfusunun %40 kadar

olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu ilin net göç

veren bir il olduğu söylenebilir.

18

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında, okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir

okul bitirmeyenlerde kadınların oranı Türkiye genelinde %11,9 iken, Ağrı’da ise bu oranın %31,9 olması dikkat

çekmektedir. Aynı şekilde, Ağrı ilkokul ve üzeri eğitimlerde de Türkiye ortalamasının oldukça altındadır.


TÜRKİYE (%) Ağrı (%)


Okuma-Yazma Bilmeyen 1,99 9,37 5,69 4,59 23,00 13,22Okuma-Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen

4,20 8,36 6,28 14,05 23,91 18,67

İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 21,19 19,50 20,40




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 8,20 9,12 8,63



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Ağrı’nın, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranının ise Türkiye ortalamasının yarısı kadar olması oldukça dikkat çekmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 15,41 15,18 15,30 Brüt 110,72 112,78 111,72

4-5 22,34 21,74 22,05 Net 98,08 99,11 98,58

5 34,69 33,51 34,11


Ağrı’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 9.460 kişi mezun olmuş, 6.234 kişi (%65,90) ortaöğretime

yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %51,76’sı genel, %48,24’ü mesleki ve teknik okullara

başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine yakındır. Ancak, ilköğretimden mezun olanların

cinsiyetlere göre dağılımında erkek ve kız sayıları arasındaki farkın büyüklüğü dikkat çekmektedir. Bu fark kızların

okullaşmasındaki sorunlara işaret etmektedir. Ancak, 2011-2012 eğitim öğretim yılı ilköğretimdeki okullaşma

oranının yüksekliği ile birlikte değerlendirildiğinde, söz konusu farkın kısa sürede kapanacağı veya kız öğrencilerin

anlamlı bir bölümünün okula kayıtlı olmakla beraber devam etmedikleri sonucu çıkartılabilir.

19


Eğitim

Öğretim

Yılı

İlköğretimden

Mezun

Eğitim

Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 5.653

2011-2

012 1.984 1.692 3.676 35,10 29,93 65,03 53,97 46,03

Kadın 3.807 1.243 1.315 2.558 32,65 34,54 67,19 48,59 51,41

Toplam 9.460 3.227 3.007 6.234 34,11 31,79 65,90 51,76 48,24


Ağrı’nın ortaöğretimdeki okullaşma oranı Türkiye ortalamasının bir hayli altındadır. Mesleki ve teknik ortaöğretimdeki

okullaşmada da Ağrı’nın dezavantajlı durumu aşağıdaki Çizelge de açıkça görülmektedir.


Ortaöğretim (Toplam) Genel OrtaöğretimMesleki ve Teknik

Ortaöğretim


TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AğrıBrüt 54,58 39,95 47,64 35,19 22,62 29,23 19,39 17,33 18,41

Net 37,03 26,70 32,13 22,69 14,87 18,98 14,34 11,83 13,15


TRA1 Bölgesi nüfusunun %47,99’u Ağrı’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Ağrı’daki işgücünün 183 bin kişi olduğu, bunların 165 bininin istihdam edildiği ve 18 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRA1 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam

Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus (Bin Kişi) 354 350 704






Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 19,8 20 19,8

İstihdam Oranı (%) 66,9 30,5 48,8



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verileri incelendiğinde Ağrı ilini de kapsayan TRA2 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye değerlerinin üzerinde olmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye ortalamasından

daha yüksektir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum olduğunu belirtmek

gerekmektedir.

20


Bu oran Ağrı ilinin bulunduğu TRA2 Bölgesinde %78,3’e ulaşmaktadır. TRA2 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Ağrı’nın içerisinde bulunduğu TRA2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %26,7’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %33,7’ye yükselirken, 55 üstü yaş



Çalışma statüsü 2008 2009 2010 2011





TOPLAM 33.464 33.683 38.742 43.403


Ağrı’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi ve memur statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış ile esnaf statüsünde çalışanların

sayısındaki azalma dikkat çekmektedir. Ancak, 2010’dan itibaren esnaf sayısının da yükselmeye başladığının

belirtilmesi gerekmektedir.


Çalışan Sayısı

Toplam1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

998 222 85 267 57 53 33 25 1.740


2011 yılı verilerine göre Ağrı’daki işyeri sayısı 1.740 olup bunun 58’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Ağrı’da 24 işletmenin toplam 396 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %97,37, özel işletmelerde %65,15, toplamda ise %76,92’dir.










21

Ekim 2012 verilerine göre, Ağrı’da 5 kamu işletmesi toplam 20 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %95’tir. Kontenjan fazlası olarak da 2 eski hükümlü istihdam edilmektedir.


Konu Kamu







Ağrı’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde ciddi bir

değişiklik görülürken, işe yerleştirmelerde de önemli bir yükseliş olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra iş bekleyen

engelli sayısının sözü edilen dönemde 287’den 676’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %38,73’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınlardan işe yerleştirilen bulunamazken 2011’de

söz konusu kadınların %2,25’i işe yerleştirilmiştir.



2007

Başvuru 155 31 186



2009

Başvuru 279 122 401



2011

Başvuru 261 165 426




Ağrı’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

12’den 4’e düşerken işe yerleştirilenlerin sayısında bir değişiklik görülmemiştir. Aynı dönemde iş bekleyen eski

hükümlü sayısında da azalma görülmektedir.

22



2007

Başvuru 12 0 12



2009

Başvuru 7 0 7



2011

Başvuru 4 0 4




3.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Ağrı’nın il ve ilçe merkezinde yaşayanların

tahmini sayıları aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 12: Ağrı’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları




Görme Engelliler 200 Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar 100

İşitme Engelliler 150Engelliler Dışındaki Dezavantajlı Gruplar Toplamı 3.600

Engelliler Toplamı 1.050 GENEL TOPLAM 4.650


Ağrı’da 86’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 289’una anket

uygulanmıştır.


yetimlerde kadın sayısı yüksek olsa da erkek sayısı ile birbirine yakındır.


kümelerde ise dengeli bir dağılım görülmektedir.



23

Çizelge 13: Ağrı’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

O

rtop

edik

Eng

ellil

er

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 23 11 13 17 64 182 9 1 0 192 256 88,58

Kadın 8 6 7 1 22 4 7 0 0 11 33 11,42

Yaş Grubu

15-24 14 10 9 8 41 61 8 0 0 69 110 38,06

25-34 8 5 5 7 25 69 5 1 0 75 100 34,60

35-44 9 2 6 3 20 56 3 0 0 59 79 27,34

Eğitim Durumu

Lise Altı 24 17 19 18 78 127 9 0 0 136 214 74,05

Lise 6 0 1 0 7 56 7 1 0 64 71 24,57

Yükseköğretim 1 0 0 0 1 3 0 0 0 3 4 1,38

TOPLAM 31 17 20 18 86 186 16 1 0 203 289

Ağrı’da anket uygulanan 121 işletmenin 4’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

14’tür.

Çizelge 14: Ağrı’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam




Dezavantaj Çalışan Sayısı 0 9 5 0 0 0 0 14


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Ağrı’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Ağrı’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

İşitme EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Fırıncılık, Mandıra İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerKasap, İş Makineleri Operatörlüğü, El Sanatları, Girişimcilik, Satış Elemanı, Fırıncılık, Mandıra İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Aşçılık, Pastacılık, Mandıracılık, El Sanatları

25

4. ANKARA


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Ankara’nın genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı ve altyapı endeksinde ilk sırada ulaşım, sağlık ve sosyal yaşam alanlarında

ise ilk beş il arasında yer almaktadır.

Ankara, ekonomik etkinlik bileşenlerinden tarım dışındaki tüm göstergelerde Türkiye ortalamasının üstünde

performans sergilemektedir. Ankara, işgücü, dış ticaret, sanayi ve finansal piyasalar endeksinde ise iller arası

sıralamada il beş sırada yer almaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Ankara’da

%61,5 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TR51 Bölgesinde 16.136

TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %134,2’sidir.

4.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Ankara’nın nüfusu %9,49 oranında artarak 4.890.893’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Ankara’nın kent nüfus oranındaki hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %92,7 olan kent

nüfus oranı 2011’de %97,37’ye yükselerek Türkiye

ortalamasının bir hayli üzerine çıkmıştır.Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Ankara

0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının altında,

30-64 yaş grubunda ise ortalamanın üstünde yer

almaktadır. Çalışma çağındaki nüfusun Türkiye

ortalamasının üstünde seyrettiği görülmektedir. Bu

durumun Ankara’nın yoğun şekilde göç almasından

kaynaklandığı söylenebilir. Diğer yaş gruplarında

anlamlı bir fark bulunmamaktadır.

Ankara’da İkamet eden nüfusun %67,43’ü Ankara

dışındaki illerin nüfusuna kayıtlıdır. İstanbul, Çorum,

Yozgat, Kırıkkale, İzmir, Ankara’nın en yoğun göç

aldığı ilerdir. 2010-2011 döneminde Ankara’nın en

yoğun biçimde göç verdiği iller ise sırasıyla, İstanbul,

İzmir, Antalya, Konya ve Kırıkkale’dir.

Ankara ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %6,33’ünü


kadar yükselmiştir. Ankara’nın 0-14 yaş grubu

nüfusunun %20 civarında olduğu da göz önünde

bulundurulursa bu ilin göç alan bir il olduğu söylenebilir.

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında

26

Ankara’nın lise ve üstündeki eğitim kademelerinde Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir. Ankara’da

okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının altında olması ve bu oranın kadınlarda %6’nın altına düşmesi

dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Ankara (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 17,03 26,27 21,70




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,03 3,64 3,83



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Ankara’da, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 28,94 27,91 28,44 Brüt 106,46 107,32 106,88

4-5 40,42 39,28 39,87 Net 99,63 99,47 99,55

5 62,09 62,23 62,16


Ankara’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 72.858 kişi mezun olmuş, 69.284 kişi (%95,09)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %56,17’si genel, %43,83’ü mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır.


EğitimÖğretim

Yılı


EğitimÖğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 37.594

2011-2

012 18.965 16.811 35.776 50,45 44,72 95,16 53,01 46,99

Kadın 35.264 19.951 13.557 33.508 56,58 38,44 95,02 59,54 40,46

Toplam 72.858 38.916 30.368 69.284 53,41 41,68 95,09 56,17 43,83


27

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde olan Ankara’da genel ortaöğretimdeki öğrenci

sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Ankara, mesleki ve teknik ortaöğretimdeki okullaşma oranında da Türkiye

ortalamasının üzerinde değerlere sahiptir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AnkaraBrüt 109,82 106,57 108,24 62,67 67,93 65,22 47,15 38,65 43,02

Net 81,82 84,11 82,93 43,89 52,39 48,02 37,93 31,72 34,91


Çizelge 5’te görüldüğü gibi Ankara’daki işgücünün 1.706 bin kişi olup bunların 1.545 bini istihdamda, 161 bini

ise işsizdir.

Çizelge 5: TR51 (Ankara) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam


İşgücü (Bin Kişi) 1.237 469 1.706

İstihdam Edilenler (Bin Kişi) 1.134 411 1.545





İstihdam Oranı (%) 64,5 22,5 43

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (Bin Kişi) 521 1.363 1.884


Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Ankara işgücüne katılım oranında Türkiye

ortalamasının altındadır. İşsizlik oranında ise Türkiye ortalamasından daha iyi durumdadır.


Bu oran Ankara’da %41,3’tür. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından ise Türkiye ortalamasının bir hayli

üzerindedir.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Ankara’nın 15 ve daha yukarı yaş grubundaki çalışanların %78,6’sı SGK’ ya

kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %84,6’ya yükselirken, 55 üstü yaş grubunda %50’nin altına

düşmektedir.

28







TOPLAM 1.282.589 1.296.705 1.366.333 1.437.089


Ankara’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’da verilmiştir. 2008-

2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış ile esnaf sayısındaki azalma dikkat

çekmektedir. Ancak, 2009’dan itibaren esnaf sayısının da yükselmeye başladığı söylenebilir. Ayrıca, tarım alanında

çalışanlara bakıldığında 2008-2009 yılları arasında %30 gibi sert bir düşüş olduğu görülmektedir.


Çalışan SayısıToplam1-3

Kişi4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+

Kişi

68.165 18.861 9.384 8.993 3.050 2.400 1.193 951 112.997


2011 yılı verilerine göre Ankara’daki işyeri sayısı 112.997 olup bunun 2.144’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Ankara’da 1.407 işletmenin toplam 9.990 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %88,47, özel işletmelerde %83, toplamda ise %84,05’tir.

Kontenjan fazlası olarak da 705 engelli kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.



Engelli Çalıştırmakla Yükümlü İşyeri Sayısı 72 1.335 1.407

Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Engelli Sayısı 1.925 8.065 9.990

Çalışan Engelli Sayısı 1.703 6.694 8.397

Açık Engelli Kontenjanı 222 1.371 1.593



Ekim 2012 verilerine göre, Ankara’da 72 kamu işletmesi toplam 1029 eski hükümlüyü istihdam etmek

zorundadır. Bu kontenjanın doluluk oranı %63,7’dir. Kontenjan fazlası olarak da 180 eski hükümlü istihdam

edilmektedir.

29


Konu Kamu


Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Eski Hükümlü Sayısı 1.029





Ankara’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler üç katı kadar artmıştır. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 3.326’dan 6.376’ya yükselmesi dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %39,56’ya yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %27,40’ı işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %33,51’e yükseldiği de dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 1.670 618 2.288


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 985 4.311 3.326

2009

Başvuru 1.372 762 2.134

İşe Yerleştirme 319 2.125 1.806


2011

Başvuru 1.213 794 2.007

İşe Yerleştirme 3146 567 3.713



Ankara’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 464’ten 112’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 428’den 16’ya düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski


30



2007

Başvuru 452 12 464



2009

Başvuru 96 3 99


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 1.161 30 1191

2011

Başvuru 108 4 112




4.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Ankara’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Ankara’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 97.170


Ankara’da 300’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 770’ine anket

uygulanmıştır.




kümelerde de ağırlığı birinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.



31

Çizelge 13: Ankara’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 75 21 49 25 170 60 76 32 0 168 338 43,90

Kadın 41 8 37 44 130 27 166 43 66 302 432 56,10

Yaş Grubu

15-24 88 19 29 56 192 30 92 36 13 171 363 47,14

25-34 10 7 25 6 48 32 53 20 23 128 176 22,86

35-44 18 3 32 7 60 25 97 19 30 171 231 30,00

Eğitim Durumu

Lise Altı 79 28 45 45 197 57 160 58 48 323 520 67,53

Lise 30 1 33 23 87 23 72 10 14 119 206 26,75

Yükseköğretim 7 0 8 1 16 7 10 7 4 28 44 5,71

TOPLAM 116 29 86 69 300 87 242 75 66 470 770

Ankara’da anket uygulanan 383 işletmenin 56’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 210’dur.

Çizelge 14: Ankara’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam




Dezavantajlı Çalışan Sayısı 0 4 4 25 95 82 0 210

32


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Ankara’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Ankara’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Ofis Hizmetleri Elemanı, Yabancı Dil, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma)

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Konfeksiyon İşçiliği (Meydancı)

Görme Engelliler Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Masörlük

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Konfeksiyon İşçiliği, Yabancı Dil, El Sanatları, Mobilyacılık

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, CNC ve Diğer Tornacılık, Frezecilik, Metal Kalıpçılık, Taşlamacı, Mobilyacılık, Ofis Hizmetleri Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler

Aşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Kuaförlük, Manikürcülük, Cilt Bakım Elemanı, Satış Elemanı, Kasiyerlik, Reyon Görevlisi, Fuar/Host-Hostes/Stant Elemanı, Yaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş Kişiler

Bilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Ofis Hizmetleri Elemanı, Metal Şekillendirme, Kaynakçılık, Mobilyacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar

El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Konfeksiyon İşçiliği, Ofis Hizmetleri Elemanı, Yaşlı/Çocuk/Hasta Bakım Elemanı

33

5. ANTALYA


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Antalya’nın genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyrederken, altyapıya

ilişkin endekste ise aynı performansı sergileyemediği söylenebilir.

Antalya, ekonomik etkinlik bileşenlerinde Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir. Turizm alanında ilk sırada

yer alırken, tarım dışında tüm bileşenlerde ilk on il arasında yer almaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Antalya’nın

içerisinde yer aldığı TR61 Bölgesinde %52,8 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer, TR61 Bölgesinde 13.236

TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %110,1’idir

5.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Antalya’nın nüfusu %14,2 oranında artarak 2.043.482’ye ulaşmıştır.

Aynı dönemde Antalya’nın kent nüfus oranındaki

hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %63,02 olan

kent nüfus oranı 2011’de %70,94’e yükselmiştir. Buna rağmen Türkiye ortalamasının üzerine çıkmayı başaramamıştır.Antalya’nın nüfusu 0-29 ve 65 üstü yaş grubunda

Türkiye ortalamasının altında, 30-64 yaş grubunda

ise ortalamanın üstündedir. Bu veriler gelecekte

Antalya’daki iktisaden faal nüfusun azalacağına işaret

etmektedir.

Antalya’da İkamet eden nüfusun %50,07’si Antalya

nüfusuna kayıtlıdır. İstanbul, Konya, Ankara, Isparta

ve Van, Antalya’nın en yoğun göç aldığı illerdir.

2010-2011 döneminde Antalya’nın en yoğun göç

verdiği iller ise sırasıyla, İstanbul, Ankara, İzmir,

Isparta ve Burdur’dur.

Antalya ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun

%2,53’ünü oluştururken, 2011 yılında söz konusu

oran %2,73’e kadar yükselmiştir. Antalya’nın 0-14

yaş grubu nüfusunun %20 civarında olduğu da göz

önünde bulundurulursa bu ilin göç alan bir il olduğu

söylenebilir.

34

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Antalya okuma-yazma bilmeyenler alanında Türkiye ortalamasının

%3,71 oranında altındayken, bu farkın kadınlarda %6 olması dikkat çekmektedir. Ayrıca Antalya lise ve üstü

eğitimlerde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahiptir.


TÜRKİYE (%) Antalya (%)


Okuma-Yazma Bilmeyen 1,99 9,37 5,69 0,70 3,28 1,98Okuma-Yazma Bilen Fakat Bir Okul Bitirmeyen

4,20 8,36 6,28 3,09 8,32 5,68

İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 26,40 32,83 29,58




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,86 3,63 4,25



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Antalya’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 37,42 37,14 37,29 Brüt 108,47 109,33 108,89

4-5 52,47 52,41 52,44 Net 98,81 98,81 98,81

5 77,59 78,46 78,02


Antalya’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 32.034 kişi mezun olmuş, 28.266 kişi (%88,24)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %51,51’i genel, %48,49’u mesleki ve



Eğitim

Öğretim Yılı


Eğitim

Öğretim Yılı




2010-2

011 Erkek 16.562

2011-2

012 7.195 7.436 14.631 43,44 44,90 88,34 49,18 50,82

Kadın 15.472 7.366 6.269 13.635 47,61 40,52 88,13 54,02 45,98

Toplam 32.034 14.561 13.705 28.266 45,45 42,78 88,24 51,51 48,49


35

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Antalya’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Antalya’da mesleki ve teknik ortaöğretimdeki okullaşma

oranı Türkiye ortalamasında değerlere sahiptir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AntalyaBrüt 97,46 100,48 98,92 57,03 59,78 58,37 40,43 40,69 40,56

Net 71,13 73,31 72,19 36,87 42,85 39,77 34,26 30,47 32,42


TR61 Bölgesi nüfusunun %75,54’i Antalya’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Antalya’daki işgücünün 859 bin kişi olduğu, bunların 779 bininin istihdam edildiği ve 80 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam

Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus (Bin Kişi) 960 1.004 1.964







İstihdam Oranı (%) 70 35,9 52,6



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Antalya ilini de kapsayan TR61 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumlu değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne katılma ve

istihdam oranlarındaki yüksekliklerdir.


Bu oran Antalya ilinin bulunduğu TR61 Bölgesinde %62,5’e ulaşmaktadır. TR61 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Antalya’nın içerisinde bulunduğu TR61 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %58,1’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %72,2’ye yükselirken, 55

üstü yaş grubunda %25’in altına düşmektedir.

36







TOPLAM 467.480 464.209 501.804 558.545


Antalya’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış dikkat çekmektedir. 2009 yılında esnaf,

tarım ve memur statüsünde çalışan sayısında önemli bir düşüş görülse de 2010 yılından itibaren tekrar yükselişe

geçmiştir.



Kiş 4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100Kişi

35.206 8.359 3.873 3.630 1.056 870 563 438 53.995


2011 yılı verilerine göre Antalya’daki işyeri sayısı 53.995 olup bunun 1.001’inde 50 ve daha fazla kişi

çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Antalya’da 709 işletmenin toplam 2.750 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %90,14, özel işletmelerde %112,99, toplamda ise %110,04’tür.

258 engelli de kontenjan fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Antalya’da 30 kamu işletmesi toplam 201 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %87,6’dır. Kontenjan fazlası olarak da 59 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

37


Konu Kamu







Antalya’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde yaklaşık 2

katına, işe yerleştirmeler ise yaklaşık 4 katına çıkmıştır. Bunun yanı sıra iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 919’dan 1844’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ayrıca, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %4,62’si işe yerleşirken

2011’de bu oranın %60,52’ye yükselmesi dikkat çekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Antalya’daki

engelli kadınların iş hayatına girişlerinde oldukça olumlu gelişmeler yaşandığını göstermektedir.



2007

Başvuru 352 103 455


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 229 1.148 919

2009

Başvuru 844 543 1387



2011

Başvuru 491 286 777

İşe Yerleştirme 1.516 325 1.841



Antalya’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 110’dan 60’a, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 125’ten 24’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


38



2007

Başvuru 107 3 110



2009

Başvuru 50 1 51



2011

Başvuru 56 4 60




5.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Antalya’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Antalya’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları




Görme Engelliler 750 Güvenlik Sebebiyle Göç Edenler 1.130

İşitme Engelliler 580 Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar 400


GENEL TOPLAM 28.730


Antalya’da 100’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 469’una anket

uygulanmıştır.




kümelerde de ağırlığı birinci ve ikinci yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğrenimli kişi sayısı ise engelliler grubunda

daha yüksektir.

39

Çizelge 13: Antalya’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 21 10 14 12 57 72 87 65 0 224 281 59,91

Kadın 16 7 14 6 43 25 62 46 12 145 188 40,09

Yaş Grubu

15-24 21 11 16 6 54 28 50 59 0 137 191 40,72

25-34 13 5 6 8 32 44 61 29 7 141 173 36,89

35-44 3 1 6 4 14 25 38 23 5 91 105 22,39

Eğitim Durumu

Lise Altı 15 17 8 7 47 65 101 79 7 252 299 63,75

Lise 16 0 16 10 42 29 30 27 4 90 132 28,14

Yükseköğretim 6 0 4 1 11 3 18 5 1 27 38 8,10

TOPLAM 37 17 28 18 100 97 149 111 12 369 469

Antalya’da anket uygulanan 90 işletmenin 5’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

6’dır.

Çizelge 14: Antalya’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





40


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Antalya’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Antalya’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler El Sanatları, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Servis Komiliği, Temizlik İşçiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık

Görme Engelliler Yabancı Dil, El Sanatları, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü

İşitme Engelliler Gıda Üretim, Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Yabancı Dil, Sera İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Satış Elemanı, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Girişimcilik

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, El Sanatları, Yabancı Dil

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerSera İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik


Büro Elemanı, Kuaförlük, Girişimcilik, El Sanatları

41

6. ARDAHAN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Ardahan’ın Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Temel gösterge bileşenlerinde genelde son sıralarda yer alırken, sağlık endeksinde son beş ilden

biridir.

Ardahan, ekonomik etkinlik bileşenlerinin göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

Tarım alanındaki endekste Türkiye ortalamasında seyrederken, dış ticaret, sanayi ve turizm endekslerinde son beş il

arasında yer aldığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Ardahan’ın


2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer, TRA2 Bölgesinde 4.613

TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %38,4’üdür

6.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Ardahan’ın nüfusu %4,6 azalarak 107.455’e düşmüştür.

2007’de %31,79 olan Ardahan’ın kent nüfus oranı 2011’de %34,83’e yükselmesine rağmen Türkiye

ortalamasının bir hayli altındadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Ardahan 15-29

ve 65 üstü yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,

diğer yaş gruplarında ise altındadır.

0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasına çok yakın bir

orana sahip olan Ardahan’ın 15-29 yaş grubunda %5

gibi çok yüksek bir oranda ortalamanın üstüne çıkması dikkat çekmektedir.

Ardahan’da ikamet eden nüfusun %87,87’si Ardahan


2010-2011 döneminde Ardahan’ın diğer illerden aldığı toplam göç 4.908 olup toplam nüfusunun %4,57’si

kadardır. İstanbul (1.454), Ankara (382) ve Kocaeli

(226) göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul (2.773), Ankara (509) ve Kocaeli (384) ise göç

verdiği illerin ilk sıralarındadır.Ardahan ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,16’sını oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,14’e

düşmüştür. Ardahan’ın 0-14 yaş grubu nüfusunun %25

civarında olduğu da göz önünde bulundurulduğunda bu

ilin net göç veren bir il olduğu söylenebilir.

42

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen kadınların oranının Türkiye ortalaması

%17,73 iken, Ardahan’da bu oranın %24,31 olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Ardahan’ın lise ve üzeri

eğitimlerde de Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Ardahan (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 26,78 32,64 29,54




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,47 4,44 4,46



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Ardahan’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli üzerinde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 43,99 44,79 44,39 Brüt 105,28 104,10 104,71

4-5 60,50 61,86 61,16 Net 99,00 98,28 98,66

5 90,26 91,64 90,94


Ardahan’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 1.980 kişi mezun olmuş, 1.519 kişi (%76,72)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %41,80’i genel, %58,2’si mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Ortaöğretime geçiş oranlarında erkeklerin oranı kadınlardan daha yüksektir.


Eğitim

Öğretim Yılı


Eğitim

Öğretim Yılı




2010-2

011 Erkek 1.027

2011-2

012 306 450 756 29,80 43,82 73,61 40,48 59,52

Kadın 953 329 434 763 34,52 45,54 80,06 43,12 56,88

Toplam 1.980 635 884 1.519 32,07 44,65 76,72 41,80 58,20


43

Ardahan’da ortaöğretimdeki okullaşma oranı Türkiye ortalamasının altında olmakla beraber, kadınlarda okullaşma

oranının erkeklere oranla daha yüksek olması dikkat çekmektedir. Ardahan, ortaöğretim öğrencilerini Türkiye

ortalamasına yakın bir oranda mesleki ve teknik öğretime yönlendirirken, mesleki ve teknik ortaöğretime giden kadın

öğrenci oranı Türkiye ortalamasını geçmiştir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ArdahanBrüt 75,46 76,17 75,81 37,30 39,22 38,24 38,16 36,95 37,57

Net 58,57 60,54 59,53 26,02 28,88 27,42 32,54 31,66 32,11


TRA2 Bölgesi nüfusunun %9,2’si Ardahan’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Ardahan’daki işgücünün 35 bin kişi olduğu, bunların 31 bininin istihdam edildiği ve 3 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,9 30,5 48,8



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Ardahan ilini de kapsayan TRA2 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye değerlerinin üzerinde bir değerde olmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye

oranından daha yüksektir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum olduğunu

belirtmek gerekmektedir.

Türkiye genelinde okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimli işgücünün toplam işgücü içerisindeki oranı %54’tür. Bu

oran Ardahan ilinin bulunduğu TRA2 Bölgesinde %78,3’e ulaşmaktadır. TRA2 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Ardahan’ın içerisinde bulunduğu TRA2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %26,7’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %33,7’ye yükselirken, 55

ve daha yukarı yaş grubunda %20’nin altına düşmektedir.

44







TOPLAM 12.001 13.667 15.865 15.816


Ardahan’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi, tarım ve memur statüsünde çalışanların sayısı artarken, esnaf sayısındaki azalış dikkat çekmektedir.

Ardahan’da İşçi statüsünde çalışanların sayısında 2008-2010 döneminde bir artış görülmekle beraber 2011

yılındaki sert düşüş dikkat çekmektedir.


Çalışan Sayısı

Toplam1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19 Kişi20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

597 124 51 67 19 13 9 1 881


2011 yılı verilerine göre Ardahan’daki işyeri sayısı 881 olup bunun 10’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Ardahan’da 9 işletmenin toplam 25 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %100, özel işletmelerde %31,58 toplamda ise %48’dir. Kontenjan

fazlası olarak bir engelli kamu işletmesinde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Ardahan’da 2 kamu işletmesi toplam 2 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %50’dir. Kontenjan fazlası olarak istihdam edilen eski hükümlü bulunmamaktadır.

45


Konu Kamu







Ardahan’da 2007-2011 döneminde engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 22’den

60’a, işe yerleştirmeler de 0’dan 3’e yükselmiştir. Bunun yanında iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde

45’ten 127’ye yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %45,45’tir.


göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de ve 2011’de iş bekleyen engelli kadınlardan hiçbirinin

istihdam edilmemiş olmasına dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına girişlerini

kolaylaştırmak için işletmelerin hazır bulunuşluk düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 12 10 22



2009

Başvuru 12 9 21



2011

Başvuru 31 29 60




Ardahan’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a sadece bir kişi

başvurmuş, bu dönemde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilen olmamıştır. Aynı dönemde iş bekleyen eski


46



2007

Başvuru 1 0 1



2009

Başvuru 0 0 0



2011

Başvuru 1 0 1




6.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Ardahan’ın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Ardahan’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları


Ortopedik Engelliler 50 Eski Hükümlüler 570



İşitme Engelliler 30 Engelliler Dışındaki Dezavantajlı Gruplar Toplamı 610

Engelliler Toplamı 180 GENEL TOPLAM 790


Ardahan’da 83’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 320’sine anket

uygulanmıştır.


yetimlerde kadın-erkek sayısı ile birbirine yakındır.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde ikinci yaş grubu ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de ağırlığı birinci ve ikinci yaş kümesi oluşturmaktadır.


dezavantajlılar grubunda daha yüksektir.

47

Çizelge 13: Ardahan’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 7 21 7 6 41 108 49 14 0 171 212 66,25

Kadın 8 20 7 7 42 15 36 8 7 66 108 33,75

Yaş Grubu

15-24 6 18 3 5 32 19 46 15 1 81 113 35,31

25-34 5 20 5 6 36 53 21 4 3 81 117 36,56

35-44 4 3 6 2 15 51 18 3 3 75 90 28,13

Eğitim Durumu

Lise Altı 11 40 11 8 70 106 43 15 4 168 238 74,38

Lise 2 1 1 4 8 14 28 3 2 47 55 17,19

Yükseköğretim 2 0 2 1 5 3 14 4 1 22 27 8,44

TOPLAM 15 41 14 13 83 123 85 22 7 237 320

Ardahan’da anket uygulanan 64 işletmenin 1’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

1’dir.

Çizelge 14: Ardahan’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





48

6.7. DEZAVANTAJ GRUPLARINA GÖRE AÇILABİLECEK KURSLAR

Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Ardahan’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Ardahan’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik


Görme Engelliler El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü

İşitme Engelliler El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Mandıracılık

Hükümlü/Eski Hükümlüler El Sanatları, Kasap, Mandıracılık, Girişimcilik, Hayvan Yetiştiriciliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Mandıracılık

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Mandıracılık

49

7. AYDIN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Aydın’ın genelde Türkiye ortalamasına paralel değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle eğitim endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Aydın, altyapı alanına ait

endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Aydın, ekonomik etkinlik bileşenlerinden tarım alanında ilk sırada yer almaktadır. Tarım alanındaki ekonomik gücünü

finansal piyasalara yansıtırken, dış ticaret alanında istenilen düzeyde yansıtamamaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Aydın’ın




7.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Aydın’ın nüfusu %5,5 oranında artarak 999.163’e ulaşmıştır.

Aydın’ın kent nüfus oranındaki artışı dikkat

çekmektedir. 2007’de %56,68 olan kent nüfus oranı 2011’de %60,05’e yükselmesine rağmen Türkiye

ortalamasının bir hayli altında kalmıştır.

Aydın’daki 0-14 yaş grubu nüfusunun toplam nüfus

içerisindeki oranının Türkiye ortalamasının altında, 65

üstü yaş grubunun ise ortalamanın üstünde olduğu

görülmektedir. Bu veriler Aydın’daki iktisaden faal

nüfusun gelecekte azalacağına işaret etmektedir.

Aydın’da İkamet eden nüfusun %69,46’sı Aydın ili

nüfusuna kayıtlıdır. İzmir, İstanbul, Muğla, Aydın’ın

en yoğun göç aldığı ilerdir. 2010-2011 döneminde

Aydın’ın en yoğun biçimde göç verdiği iller ise sırasıyla,

İzmir, İstanbul, Muğla, Ankara ve Denizli’dir.

Aydın ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,34’ünü

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oranda bir

değişiklik olmamıştır. Aydın’ın 0-14 yaş grubu

nüfusunun %20 civarında olduğu da göz önünde

bulundurulursa bu ilin göç alan bir il olduğu söylenebilir.

50

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre Aydın’ın ilköğretim ve üzeri eğitimlerde Türkiye ortalamasının altında olduğu

görülmektedir. İlkokul mezunu olanlarda Aydın, Türkiye ortalamasının üstünde değerlerde olup, bu oran kadınlarda

erkeklere kıyasla %4 oranında daha fazladır.


TÜRKİYE (%) Aydın (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 33,69 37,76 35,74




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 1,77 1,39 1,58



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Aydın’da, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli üzerinde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 34,43 33,32 33,89 Brüt 107,37 107,67 107,52

4-5 48,40 46,96 47,70 Net 99,52 99,62 99,57

5 72,97 72,18 72,59


Aydın’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 15.120 kişi mezun olmuş, 12.873 kişi (%85,14)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %46,33’ü genel, %53,67’si mesleki ve



EğitimÖğretim

Yılı


EğitimÖğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 7.734

2011-2

012 2.666 3.858 6.524 34,47 49,88 84,35 40,86 59,14

Kadın 7.386 3.298 3.051 6.349 44,65 41,31 85,96 51,95 48,05

Toplam 15.120 5.964 6.909 12.873 39,44 45,69 85,14 46,33 53,67


51

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahip olan Aydın’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Aydın’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı Türkiye ortalamasından %4 kadar daha fazladır.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

AydınBrüt 90,71 90,56 90,64 44,32 52,93 48,54 46,39 37,64 42,10

Net 71,53 74,56 73,01 31,42 41,40 36,32 40,10 33,16 36,69


TR32 Bölgesi nüfusunun %35,94’ü Aydın’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Aydın’daki işgücünün 427 bin kişi olduğu, bunların 391 bininin istihdam edildiği ve 36 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,4 33,9 49,8



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Aydın ilini de kapsayan TR32 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki yüksekliktir.


Bu oran Aydın ilinin bulunduğu TR32 Bölgesinde %69,1’e ulaşmaktadır. TR32 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Aydın’ın içerisinde bulunduğu TR32 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %54,1’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %69,4’e yükselirken, 55 üstü yaş

grubunda %25’in altına düşmektedir.

52







TOPLAM 193.355 181.045 193.779 208.238


Aydın’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış dikkat çekmektedir. Esnaf

ve memur sayısında azalma meydana gelirken, 2010’dan itibaren memur sayısının da yükselmeye başladığının

belirtilmesi gerekmektedir. Tarım sigortalı sayısının ise 2009 yılında bir azalma görülse de, 2010 yılından itibaren

yükselişe geçtiği söylenebilir.


Çalışan Sayısı

1-3

Kişi

4-6

Kişi

7-9

Kişi

10-19

Kişi

20-29

Kişi

30-49

Kişi

50-99

Kişi

100+

KişiToplam

15.411 3.057 1.212 1.132 341 234 137 111 21.635


2011 yılı verilerine göre Aydın’daki işyeri sayısı 21.635 olup bunun 248’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Aydın’da 198 işletmenin toplam 1.246 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %90,63 özel işletmelerde %69,98, toplamda ise %72,63’tür.

Kontenjan fazlası olarak 114 engelli kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Aydın’da 15 kamu işletmesi toplam 77 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %85,7’dir. Kontenjan fazlası olarak 16 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

53


Konu Kamu







Aydın’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı bir

değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler iki katına yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 708’den 1.594’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %33,14’tür. Bu

oran 2011 yılında %38,82’ye yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Bunun yanı sıra 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %3,40’ı işe yerleşirken 2011’de

bu oranın %12,91’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler söz konusu dönemde Aydın’daki engelli

kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 353 175 528



2009

Başvuru 301 209 510



2011

Başvuru 312 198 510




Aydın’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

106’den 26’ya, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 108’den 1’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


54



2007

Başvuru 100 6 106



2009

Başvuru 31 2 33



2011

Başvuru 25 1 26




7.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Aydın’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12:Aydın’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Aydın’da 120’si engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 356’sına anket

uygulanmıştır.






daha yüksektir.

55

Çizelge 13: Aydın’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 32 22 17 14 85 190 20 6 0 216 301 84,55

Kadın 12 4 8 11 35 6 11 0 3 20 55 15,45

Yaş Grubu

15-24 19 24 9 5 57 35 9 0 1 45 102 28,65

25-34 16 1 11 8 36 75 7 2 0 84 120 33,71

35-44 9 1 5 12 27 86 15 4 2 107 134 37,64

Eğitim Durumu

Lise Altı 37 26 18 16 97 167 25 6 1 199 296 83,15

Lise 3 0 2 4 9 17 3 0 2 22 31 8,71

Yükseköğretim 4 0 5 5 14 12 3 0 0 15 29 8,15

TOPLAM 44 26 25 25 120 196 31 6 3 236 356

Aydın’da anket uygulanan 66 işletmenin 3’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

3’tür.

Çizelge 14: Aydın’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





56


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Aydın’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Aydın’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Elektrik Elektronik Bakım Onarımı (Mobil İletişim Cihazları Bakım Onarımı Vb), El Sanatları (Hediyelik Eşya, Dokuma)

Zihinsel EngellilerTemizlik İşçiliği, El Sanatları (Hediyelik Eşya), Tarım İşçiliği (Zeytin, İncir, Narenciye), Gıda Ambalajlama

Görme Engelliler Yabancı Dil, Müzik Ve Gösteri Sanatları, Masörlük, El Sanatları (Hediyelik Eşya)

İşitme EngellilerAşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), El Sanatları (Hediyelik Eşya)

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Maden İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Cam İşçiliği, Seramik İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Termik Santral İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerAşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları (Hediyelik Eşya), Kuaförlük, Manikürcülük, Tekstil İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği


El Sanatları (Hediyelik Eşya), Tekstil İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği

57

8. BALIKESİR


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Balıkesir’in genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı, eğitim ve ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden

Balıkesir, sağlık alanına ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Balıkesir, ekonomik etkinlik bileşenlerinden tarım, turizm, finansal piyasalar ve dış ticaret alanında ülke ortalamasının

üstünde değerlere sahipken, işgücü alanında ortalamanın altında değerlere sahip olduğu görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Balıkesir’in



TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %95,91’idir.

8.1. NÜFUS

2007-2011 döneminde Balıkesir’in nüfusu %3,2 oranında artarak 1.154.314’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Balıkesir’in kent nüfus oranı %58,07’den

%60,75’e yükselmesine rağmen Türkiye ortalamasının

bir hayli altında kalmıştır.

Balıkesir 0-14 ve 15-29 yaş grubunda Türkiye

ortalamasının %10,65 oranında altındayken, 65 üstü

yaş grubunda ortalamanın %4 üzerinde yer almaktadır. Bu veriler, gelecekte Balıkesir’de iktisaden faal nüfusun

azalacağına işaret etmektedir.

Balıkesir’de ikamet eden nüfusun %77,41’i Balıkesir

nüfusuna kayıtlıdır. İstanbul, İzmir, Bursa, Ankara

ve Manisa, Balıkesir’in en yoğun göç aldığı illerdir.

2010-2011 döneminde Balıkesir’in en yoğun biçimde

göç verdiği iller ise sırasıyla, İstanbul, İzmir, Bursa,

Ankara ve Manisa’dır. Bu verilere bakıldığında,

Balıkesir’in en çok göç verdiği ve aldığı ilk beş ilin aynı olduğunu söyleyebiliriz.

Balıkesir ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,58’ini


düşmüştür. Balıkesir’in 0-14 yaş grubu nüfusunun %18

civarında olduğuna da dikkat çekmek gerekmektedir.

Balıkesir ilkokul ve üstü eğitimde Türkiye ortalamasının

%3,8 oranının üstündeyken, okuma-yazma bilmeyenlerin

oranında Türkiye ortalamasının altındadır.

58


TÜRKİYE (%) Balıkesir (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 31,62 41,58 36,62




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 1,60 1,34 1,47



İlköğretimdeki okullaşmada Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Balıkesir’de, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının üzerindedir.



Oranİlköğretim


3-5 33,68 33,35 33,52 Brüt 106,23 107,70 106,94

4-5 47,03 46,81 46,92 Net 99,33 99,17 99,25

5 70,86 72,23 71,53


Balıkesir’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 16.745 kişi mezun olmuş, 14.734 kişi (%87,99)




EğitimÖğretim

Yılı


EğitimÖğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 8.649

2011-2

012 2.795 4.936 7.731 32,32 57,07 89,39 36,15 63,85

Kadın 8.096 3.247 3.756 7.003 40,11 46,39 86,50 46,37 53,63

Toplam 16.745 6.042 8.692 14.734 36,08 51,91 87,99 41,01 58,99


Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Balıkesir’de mesleki ve

teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Balıkesir’de mesleki ve teknik ortaöğretime

devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %6 kadar daha yüksektir. Genel ortaöğretim verilerine

bakıldığında ise, kadınların okullaşma oranının erkeklere kıyasla %10 kadar fazla olduğu söylenebilir.

59




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

BalıkesirBrüt 94,01 95,44 94,70 42,98 53,07 47,87 51,03 42,37 46,84

Net 76,32 77,14 76,72 31,55 41,16 36,20 44,77 35,98 40,51


TR22 Bölgesi nüfusunun %70,35’i Balıkesir’de yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Balıkesir’deki işgücünün 427 bin kişi olduğu, bunların 405 bininin istihdam edildiği ve 22 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR22 (Balıkesir, Çanakkale) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 62,9 27,4 44,6



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Balıkesir’in içerisinde bulunduğu TR22 Bölgesi, işgücüne katılım oranında Türkiye değerlerinin altında kalmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye değerlerinden daha iyi durumdadır.

Türkiye genelinde okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimli işgücünün toplam işgücü içerisindeki oranı %54’tür. Bu oran Balıkesir ilinin bulunduğu TR22 Bölgesinde %66,7’ye ulaşmaktadır. TR22 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından da Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Balıkesir’in içerisinde bulunduğu TR22 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki çalışanların %54,8’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %69,1’e yükselirken, 55








TOPLAM 230.498 222.498 233.267 252.223


60

Balıkesir’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-

2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış dikkat çekmektedir. 2009’dan itibaren

memur sayısında ciddi bir azalma görülmektedir. Diğer gruplarda ise yüksek olmamakla birlikte bir azalma olduğu

söylenebilir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-Kişi

100+Kişi

Toplam

15.758 3.644 1.512 1.416 501 369 153 97 23.450


2011 yılı verilerine göre Balıkesir’deki işyeri sayısı 23.450 olup bunun 250’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Balıkesir’de 242 işletmenin toplam 1.276 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %96,64, özel işletmelerde %92,39, toplamda ise %93,18’dir.






Çalışan Engelli Sayısı 230 959 1.189




Ekim 2012 verilerine göre, Balıkesir’de 23 kamu işletmesi toplam 109 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.



Konu Kamu







Balıkesir’de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler yaklaşık 4 katına yükselmiştir. Bunun yanı sıra iş bekleyen engelli

sayısının sözü edilen dönemde 555’ten 1.262’ye yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir.



61

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ayrıca 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,02’si işe yerleşirken

2011’de bu oranın %11,35’e yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

Balıkesir’deki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 343 131 474



2009

Başvuru 387 223 610



2011

Başvuru 294 225 519




Balıkesir’de 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 101’den 12’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 54’ten 10’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü

sayısında ise artış görülmektedir.



2007

Başvuru 98 3 101



2009

Başvuru 68 0 68



2011

Başvuru 11 1 12




62

8.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Balıkesir’in il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Balıkesir’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Balıkesir’de 94’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 320’sine anket

uygulanmıştır.



Engelliler dışındaki dezavantajlı kümelerde de ağırlığı ikinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.



Çizelge 13: Balıkesir’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

D u

rum

daki

Dul

ve

Yet

imle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

için

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 24 18 15 12 69 181 10 4 0 195 264 82,50

Kadın 5 7 8 5 25 10 13 2 6 31 56 17,50

Yaş Grubu

15-24 14 15 16 6 51 49 2 1 0 52 103 32,19

25-34 11 5 4 5 25 66 6 1 2 75 100 31,25

35-44 4 5 3 6 18 76 15 4 4 99 117 36,56

Eğitim Durumu

Lise Altı 18 19 16 12 65 165 16 3 3 187 252 78,75

Lise 9 6 6 5 26 19 6 3 2 30 56 17,50

Yükseköğretim 2 0 1 0 3 7 1 0 1 9 12 3,75

TOPLAM 29 25 23 17 94 191 23 6 6 226 320

Balıkesir’de anket uygulanan 77 işletmenin 28’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 56’dır.

63

Çizelge 14: Balıkesir’de Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam






Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Balıkesir’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Balıkesir’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Halkla İlişkiler (Bilgi Danışma) Elemanı, Bilgisayarlı Muhasebe

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Bahçe İşçiliği, Mandıra İşçiliği, Gıda Ambalajlama

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

İşitme EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim İşçiliği (Zeytinyağı, Şarap, Un), Mandıracılık

Hükümlü/Eski Hükümlüler

Giyim Üretim Elemanı (Deri), Gıda Üretim İşçiliği (Zeytinyağı, Şarap, Un), Mandıracılık, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Yaş Deri İşleme Elemanı, Maden İşleme, Mermer İşleme, Orman Ürünleri İşçiliği, Elektrik Ve Enerji İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Giyim Üretim İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarEl Sanatları, Giyim Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim İşçiliği

65

9. BAYBURT


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Bayburt’un genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Altyapı endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Bayburt, ulaşım endeksinde ise Türkiye

ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Bayburt, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

Dış ticaret, sanayi ve turizm alanında son beş il arasında yer alırken, genelde ekonomik sıralamalarında sonlarda yer

aldığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Bayburt’un

içerisinde yer aldığı TRA1 Bölgesinde %66 olarak gerçekleşmiştir.


olup bu miktar Türkiye ortalamasının %58,8’idir.

9.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Bayburt’un nüfusu sadece 115 kişi artarak 76.724’e ulaşmıştır.

2007’de %49,8 olan Bayburt’un kent nüfus oranı 2011’de %52,6’ya yükselmiş olmakla beraber Türkiye

ortalamasının çok altındadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Bayburt

15-29 ve 65 üstü yaş grubunda Türkiye ortalamasının

üzerinde, diğer yaş gruplarında ise altındadır.

0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının altında bir

orana sahip olan Bayburt’un 15-29 yaş grubunda %4

gibi çok yüksek bir oranda ortalamanın üstüne çıkması dikkat çekmektedir.

Bayburt’ta ikamet eden nüfusun %84,32’si Bayburt


2010-2011 döneminde Bayburt’un diğer illerden

aldığı toplam göç 3.997 olup nüfusunun %5,2’si

kadardır. İstanbul (841), Trabzon (273) ve Ankara

(228) göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır.

Aynı dönemde Bayburt diğer illere 4.570 kişi göç

vermiştir. İstanbul (1.297), Ankara (341) ve Trabzon

(230) göç verilen iller sıralamasının başlarında yer

almaktadır.

Bayburt ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,11’ini

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,10’a

düşmüştür. Bu durumda, Bayburt’un göç veren bir il

olduğu söylenebilir.

66


Bitirilen Eğitim DüzeyiTÜRKİYE (%) Bayburt (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 20,82 32,13 26,15




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 2,89 3,17 3,02


Okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimlilerin toplam nüfusu içerisindeki oranı Türkiye genelinde %64,31,

Bayburt’ta ise 68,29’dur. Lise ve üstü eğitimlilerde kadınların dezavantajlı durumları dikkat çekmektedir. Türkiye

genelinde lise ve üstü eğitim kurumunu bitirenlerin oranı %35,69, Bayburt’ta ise %31,7’dir.


Okul Öncesi Eğitim ve ilköğretimdeki okullaşma Bayburt, Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahiptir.



Oranİlköğretim


3-5 33,42 33,22 33,32 Brüt 107,31 106,16 106,75

4-5 49,39 50,09 49,72 Net 99,06 98,08 98,58

5 81,20 81,08 81,14


Bayburt’ta 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 1.462 kişi mezun olmuş, 2011-2012 öğretim yılında

1.317 kişi (%90,08) ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %53,08’i genel,

%46,92’si mesleki ve teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları arasındaki önemli

farklılık dikkat çekmektedir.


EğitimÖğretim

Yılı


EğitimÖğretim

Yılı




2010 -

2011 Erkek 778

2011-2

012 400 347 747 51,41 44,60 96,02 53,55 46,45

Kadın 684 299 271 570 43,71 39,62 83,33 52,46 47,54

Toplam 1.462 699 618 1.317 47,81 42,27 90,08 53,08 46,92


67

Bayburt’ta ortaöğretimdeki okullaşma oranı Türkiye ortalamasına yakın olmakla beraber, erkeklerin ortalamanın

üzerinde, kadınların ise ortalamanın altında kalması dikkat çekmektedir. Bayburt, ortaöğretim öğrencilerini, Türkiye

ortalamasından daha yüksek bir oranda mesleki ve teknik öğretime yönlendirmiştir.



Ortaöğretim


TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

BayburtBrüt 100,96 84,27 93,00 54,52 45,46 50,20 46,44 38,81 42,80

Net 76,68 61,58 69,48 40,79 32,71 36,94 35,90 28,86 32,54


TRA1 Bölgesi nüfusunun %7,15’i Bayburt’ta yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Bayburt’taki işgücünün 24 bin kişi olduğu, bunların 23 bininin istihdam edildiği ve bin kişinin işsiz olduğu söylenebilir.

Çizelge 5: TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,9 27,9 47,3



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Bayburt ilini de kapsayan TRA1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne katılma

ve istihdam oranlarındaki yüksekliktir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının düşüklüğünün de olumlu bir durum



Bu oran Bayburt ilinin bulunduğu TRA1 Bölgesinde %69,3’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı

bakımından ise Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Bayburt’un içerisinde bulunduğu TRA1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %43,6’sı SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %51,5’e yükselirken, 55

ve daha yukarı yaş grubunda %20’nin üstüne çıkmaktadır.

68







TOPLAM 12.776 13.013 13.777 13.795


Bayburt’ta SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde Bayburt’ta SGK’ ya kayıtlı çalışan sayısı 1.019 kişi artmış olup bu artışın 781’ini memur statüsünde

çalışanlar oluşturmaktadır. Bu veriler ilin istihdam yaratma konusundaki sınırlılıklarına dikkat çekmektedir.



Kişi4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

591 126 35 71 18 16 6 3 866


2011 yılı verilerine göre Bayburt’taki işyeri sayısı 866 olup, bunun 9’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Bayburt’ta 6 işletmenin toplam 31 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %100, özel işletmelerde %64,29, toplamda ise %83,87’dir.









Kaynak:http://www.iskur.gov.tr/KurumsalBilgi/istatistikler.aspx#dltop

Ekim 2012 verilerine göre, Bayburt’ta 2 kamu işletmesi toplam 9 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %100’dür. Kontenjan fazlası olarak 4 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

69


Konu Kamu







Bayburt’ta engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde 25’ten

42’ye, işe yerleştirmeler de 4’ten 12’ye yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde

52’den 102’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %24’tür. Bu

oran 2011 yılında %47,62’ye yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınlardan hiçbiri işe yerleşemezken 2011’de bu

oranın %3,57’ye yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Bayburt’taki

engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 19 6 25



2009

Başvuru 35 22 57



2011

Başvuru 22 20 42




Bayburt’ta 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 0’dan 72’ye yükselmiş, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 1’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski


70



2007

Başvuru 0 0 0



2009

Başvuru 0 0 0



2011

Başvuru 0 0 0




9.4. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Bayburt’un il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Bayburt’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları






Engelliler Toplamı 130 GENEL TOPLAM 440


Bayburt’ta 53’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 63’üne anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında kadın-erkek sayıları birbirine yakındır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de ağırlığı birinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Görüşülen kişilerde yükseköğretimli kişi

bulunmamaktadır.

71

Çizelge 13: Bayburt’ta Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul v

e Ye

timle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Evd

en

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 10 4 8 4 26 0 1 4 0 5 31 49,21

Kadın 10 8 4 5 27 4 1 0 0 5 32 50,79

Yaş Grubu

15-24 10 8 2 4 24 0 1 1 0 2 26 41,27

25-34 3 1 3 3 10 1 0 0 0 1 11 17,46

35-44 7 3 7 2 19 3 1 3 0 7 26 41,27

Eğitim Durumu

Lise Altı 19 12 10 9 50 4 2 4 0 10 60 95,24

Lise 1 0 2 0 3 0 0 0 0 0 3 4,76

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,00

TOPLAM 20 12 12 9 53 4 2 4 0 10 63

Bayburt’ta anket uygulanan 73 işletmenin 2’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

3’dür.

Çizelge 14: Bayburt’ta Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri

AçıklamaÇalışan Sayısına Göre İşletme Büyüklükleri

1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





72


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Bayburt’ta dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Bayburt’ta Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, El Sanatları, Elektrik Elektronik Bakım Onarımı (Ev Aletleri, Mobil İletişim Cihazları)

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama


İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Ağaç Ürünleri İşçiliği


Aşçılık, Pastacılık, El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim İşçiliği, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Beton İşçiliği, Plastik Kalıpçı/Kalıplama Operatörü, Maden İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Ağaç Ürünleri İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Temizlik İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarYaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Ofis Hizmetleri Elemanı, Kuaförlük, Manikürcülük, Gıda Üretim İşçiliği

73

10. BİNGÖL


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Bingöl’ün genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı, altyapı, eğitim ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının altında

kalmaktadır.

Bingöl, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde de Türkiye ortalamasının altındadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Bingöl’ün

içerisinde yer aldığı TRB1 Bölgesinde %63,6 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TRB1 Bölgesinde 7.066 TL


10.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Bingöl’ün nüfusu %4,25 oranında artarak 262.263’e ulaşmıştır.

2007’de %56,33 olan Bingöl’ün kent nüfus oranı 2011’de %56,08’e düşmüştür. 2007-2011

dönemlerinde kent nüfus oranında anlamlı bir fark

görülmezken, bu oranda Bingöl, Türkiye ortalamasının

da bir hayli altında kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Bingöl 0-14

ve 15-29 grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,


Bingöl’de iktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının

yaklaşık %3 oranında altında olması dikkat

çekmektedir.

Bingöl’de ikamet eden nüfusun %90,09’u Bingöl

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Bingöl’ün

diğer illerden aldığı toplam göç 9.292 kişi olup

nüfusunun %3,54’ü kadardır. İstanbul (1.870),

Elazığ (960) ve Diyarbakır (887) göç alınan illerin ön

sıralarında bulunmaktadır. Aynı dönemde Bingöl diğer

illere 10.782 kişi göç vermiştir. İstanbul (2.788),

Elazığ (941) ve Diyarbakır (877) göç verilen iller

sıralamasının başlarında yer almaktadır.

Bingöl ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,36’sını


düşmüştür. Bingöl’ün 0-14 yaş grubu nüfusunun %30

kadar olduğu da göz önünde bulundurulduğunda bu


74

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen kadınların Türkiye ortalaması %17,73

iken, Bingöl’de bu oranın %36,62 olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Bingöl’ün lise ve üzeri eğitimlerde de

Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Bingöl (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 18,40 23,01 20,64




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,16 3,04 3,10

Kaynak:http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul


İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Bingöl, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranında, Türkiye ortalamasının altındadır.



Oranİlköğretim


3-5 28,45 28,67 28,55 Brüt 108,45 109,66 109,04

4-5 40,79 41,22 41,00 Net 96,88 96,18 96,54

5 68,33 66,83 67,59

Kaynak:http://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2011-2012

Bingöl’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 4.989 kişi mezun olmuş, 3.692 kişi (%74,00)


teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine yakındır. Ancak, ilköğretim

mezuniyetinde kadınlar aleyhine olan duruma dikkat çekmek gerekmektedir.


Öğretim Yılı


Öğretim Yılı




2010-2

011 Erkek 2.721

2011-2

012 1.000 1.038 2.038 36,75 38,15 74,90 49,07 50,93

Kadın 2.268 743 911 1.654 32,76 40,17 72,93 44,92 55,08

Toplam 4.989 1.743 1.949 3.692 34,94 39,07 74,00 47,21 52,79


75

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Bingöl’de mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Bingöl’de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı Türkiye ortalamasından %7 kadar daha düşüktür.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

BingölBrüt 92,46 76,43 84,60 59,40 40,83 50,29 33,06 35,61 34,31

Net 53,79 43,83 48,90 31,84 21,11 26,58 21,95 22,71 22,32


TRB1 Bölgesi nüfusunun %15,7’si Bingöl’de yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Bingöl’deki işgücünün 91 bin kişi olduğu, bunların 82 bininin istihdam edildiği ve 9 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 64,7 22,8 43,2



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Bingöl ilini de kapsayan TRB1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne katılma ve




Bu oran Bingöl ilinin bulunduğu TRB1 Bölgesinde %66,1’e ulaşmaktadır. Bingöl yükseköğretimli işgücünün oranı

bakımından da Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Bingöl’ün içerisinde bulunduğu TRB1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki



76





Aktif Sigortalı (4/B-Tarım) 665 911 1.213 1.493


TOPLAM 23.359 23.958 28.015 29.136


Bingöl’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış ile esnaf sayısındaki düzenli azalma dikkat

çekmektedir. Ayrıca söz konusu dönemde tarım sigortalıların sayısı %125, memur olarak çalışanların sayısı %25

artış göstermiştir.


Çalışan Sayısı Toplam1-3

Kişi4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

612 184 99 274 54 50 22 9 1.304

Kaynak: SGK

2011 yılı verilerine göre Bingöl’deki işyeri sayısı 1.304 olup bunun 31’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Bingöl’de 27 işletmenin toplam 140 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %100, özel işletmelerde %79,61, toplamda ise %85’tir. Kontenjan

fazlası olarak 23 engelli kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Bingöl’de 6 kamu işletmesi toplam 19 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


77


Konu Kamu







Bingöl’de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler dört katına yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 504’ten 716’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar %26,91’dir. Bu oran 2011 yılında

%43,85’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi açısından bu veri

önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınlardan hiçbiri işe yerleşemezken 2011’de bu oranın %4,66’ya

yükselmesi dikkati çekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Bingöl’deki engelli kadınların iş hayatına

girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 201 74 275



2009

Başvuru 239 175 414



2011

Başvuru 146 114 260




Bingöl’de 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 16 olarak kalmış, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 1’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski


78



2007

Başvuru 16 0 16



2009

Başvuru 27 0 27



2011

Başvuru 16 0 16




10.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Bingöl’ün il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Bingöl’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları


Ortopedik engelliler 150 Eski hükümlüler 1.480

Zihinsel engelliler 220 Muhtaç durumdaki dul/yetimler 180

Görme engelliler 110 Şiddet gördüğü için evden ayrılmış kadınlar 150

İşitme engelliler 80 Engelliler dışındaki dezavantajlı gruplar toplamı 1.810

Engelliler toplamı 560 GENEL TOPLAM 2.370


Bingöl’de 62’si engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 248’ine anket

uygulanmıştır.







79

Çizelge 13: Bingöl’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

Eng

ellil

er

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 11 12 11 12 46 118 16 1 0 135 181 72,98

Kadın 3 6 5 2 16 22 18 1 10 51 67 27,02

Yaş Grubu

15-24 5 15 2 8 30 9 14 0 1 24 54 21,77

25-34 4 3 5 4 16 63 12 1 5 81 97 39,11

35-44 5 0 9 2 16 68 8 1 4 81 97 39,11

Eğitim Durumu

Lise Altı 8 17 13 11 49 118 18 2 7 145 194 78,23

Lise 5 1 1 2 9 18 6 0 3 27 36 14,52

Yükseköğretim 1 0 2 1 4 4 10 0 0 14 18 7,26

TOPLAM 14 18 16 14 62 140 34 2 10 186 248

Bingöl’de anket uygulanan 155 işletmenin 4’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

14’tür.

Çizelge 14: Bingöl’de Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri

AÇIKLAMAÇalışan sayısına göre işletme büyüklükleri

1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





80


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Bingöl’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Bingöl’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil


Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, El Sanatları

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Mobilyacılık, Sera İşçiliği, Meyve-Sebze Yetiştiriciliği

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım Ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Aşçılık, Pastacılık, El Sanatları, Kuaförlük

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Tarım Ve Hayvancılık, El Sanatları, Konfeksiyon İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık

81

11. BURSA


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Bursa’nın genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı, ulaşım ve sosyal yaşam endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde yer almaktadır.

Bursa, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının üstünde performans sergilemektedir.

Dış ticaret ve sanayi alanında ilk beş il arasında yer alırken, işgücü piyasası, finansal piyasalar ve turizm alanında

da önde gelen kentler arasında bulunmaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Bursa’nın



TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %138,4’üdür.

11.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Bursa’nın nüfusu %8,7 oranında artarak 2.652.126’ya ulaşmıştır.

Aynı dönemde Bursa’nın kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %81,15 olan kent



Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Bursa 30-64

yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde, 0-29

yaş grubunda ise altındadır. 65 üstü yaş grubunda

anlamlı bir fark olmadığı söylenebilir.

Bursa’da İkamet eden nüfusun %56,6’sı Bursa

nüfusuna kayıtlıdır. İstanbul, Van, Balıkesir, Ankara

ve Erzurum, Bursa’nın en yoğun göç aldığı illerdir.

2010-2011 döneminde Bursa’nın en yoğun biçimde

göç verdiği iller ise sırasıyla, İstanbul, Ankara,

Balıkesir, İzmir ve Kocaeli’dir.

Bursa ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %3,46’sını oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %3,55’e

yükselmiştir.

Bursa okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen

fakat bir okul bitirmeyen nüfus göstergesinde Türkiye

ortalamasının altındayken, ilkokul ve üstü eğitimde

Türkiye ortalamasının %4,41 oranında üstündedir.

82


TÜRKİYE (%) Bursa (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 23,92 33,80 28,90




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,04 2,76 2,90



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Bursa’da, okul öncesi eğitimdeki 4-5

yaş grubundaki okullaşma oranı Türkiye ortalamasının üstünde, diğer yaş gruplarında ise söz konusu ortalamanın

altındadır.



Oranİlköğretim


3-5 28,97 27,46 28,24 Brüt 108,23 109,49 108,84

4-5 41,54 39,30 40,44 Net 99,34 99,16 99,25

5 62,52 60,27 61,43


Bursa’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 40.630 kişi mezun olmuş, 36.482 kişi (%89,79)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %39,15’i genel, %60,85’i mesleki ve



Eğitim Öğretim

Yılı


eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 20.988

2012-2

012 6.975 12.297 19.272 33,23 58,59 91,82 36,19 63,81

Kadın 19.642 7.308 9.902 17.210 37,21 50,41 87,62 42,46 57,54

Toplam 40.630 14.283 22.199 36.482 35,15 54,64 89,79 39,15 60,85


Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Bursa’da mesleki teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Bursa’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı Türkiye ortalamasından %11 kadar daha yüksektir.

83




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

BursaBrüt 103,76 97,92 100,92 42,09 47,85 44,89 61,68 50,06 56,03

Net 77,11 75,27 76,21 28,85 34,31 31,50 48,26 40,96 44,71


TR41 Bölgesi nüfusunun %72,92’si Bursa’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Bursa’daki işgücünün 976 bin kişi olduğu, bunların 902 bininin istihdam edildiği ve 74 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR41 (Bursa, Bilecik, Eskişehir) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam

Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus (Bin kişi) 1.365 1.388 2.753

İşgücü (Bin kişi) 957 382 1.339

İstihdam edilenler (Bin kişi) 895 343 1.237

İşsiz (Bin kişi) 62 40 102

İşgücüne katılma oranı (%) 70,1 27,5 48,6

İşsizlik oranı (%) 6,5 10,4 7,6

Tarım dışı işsizlik oranı (%) 7 12,6 8,5

İstihdam oranı (%) 65,5 24,7 44,9

İşgücüne dahil olmayan nüfus (Bin kişi) 409 1.005 1.414


Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Bursa ilinin içerisinde bulunduğu TR41

Bölgesi, işgücüne katılım oranında Türkiye ortalamasının altında kalmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye

ortalamasından daha iyi durumdadır.


Bu oran Bursa ilinin yer aldığı TR41 Bölgesinde %59,1’e ulaşmaktadır. TR41 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Bursa’nın içerisinde bulunduğu TR41 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %72’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %83’e yükselirken, 55 üstü yaş grubunda

%35’in altına düşmektedir.

84



Zorunlu sigortalı (4/a-işçi) 437.460 434.120 485.293 536.330

Zorunlu sigortalı (4/b-esnaf) 74.474 65.792 70.932 72.211

Aktif sigortalı (4/b-tarım) 32.875 30.739 32.917 30.583

Aktif sigortalı (4/c-memur) 58.902 56.106 58.043 66.119

TOPLAM 603.711 586.757 647.184 705.243


Bursa’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2010-2011

döneminde işçi ve memur statüsünde çalışanların sayısı 2009 yılında hafif azalma gösterse de izleyen yıllarda

meydana gelen artış dikkat çekmektedir. Esnaf sayısında 2009 yılında bir azalma olmasına rağmen 2010’dan

itibaren esnaf sayısı da yükselmektedir.



Kişi4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

35.497 9.473 4.442 4.491 1.676 1.522 739 681 58.521


2011 yılı verilerine göre Bursa’daki işyeri sayısı 58.521 olup bunun 1.420’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Bursa’da 1.108 işletmenin toplam 7.495 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %90,53, özel işletmelerde %85,99, toplamda ise %86,15’tir.










Ekim 2012 verilerine göre, Bursa’da 21 kamu işletmesi toplam 153 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %86,9’dur. Kontenjan fazlası olarak 52 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

85


Konu Kamu

Eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü işyeri sayısı 21

Çalıştırmakla yükümlü oldukları eski hükümlü sayısı 153

Çalışan eski hükümlü sayısı 133

Açık eski hükümlü kontenjanı 20

Kontenjan fazlası eski hükümlü sayısı 52


Bursa’da 2007-2011 döneminde engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 1.087’den

1.300’e yükselirken işe yerleştirmeler de 2.249’dan 2.527’ye yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 1.611’den 3.055’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %38,62’ye yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ayrıca 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %17,38’i işe yerleşirken

2011’de bu oranın %47,91’e yükselmiştir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Bursa’daki engelli kadınların iş

hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 815 272 1.087



2009

Başvuru 796 546 1.342



2011

Başvuru 798 502 1.300




Bursa’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 275’ten 59’a, işe yerleştirilenleri sayısı ise 488’den 1’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


86



2007

Başvuru 268 7 275



2009

Başvuru 66 1 67



2011

Başvuru 57 2 59




11.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Bursa’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Bursa’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları






Engelliler toplamı 16.290 Engelliler dışındaki dezavantajlı gruplar toplamı 34.140

GENEL TOPLAM 50.430


Bursa’da 222’si engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 632’sine anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında kadın-erkek sayıları birbirine yakındır. Muhtaç durumdaki dul ve


Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde ikinci yaş grubu ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de ağırlığı ikinci yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğrenimli 2 kişi bulunurken engelliler

dışındaki dezavantajlı gruplarda yükseköğrenimli bulunmamaktadır.

87

Çizelge 13: Bursa’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 28 40 27 26 121 37 27 130 0 194 315 49,84

Kadın 35 38 18 10 101 23 91 64 38 216 317 50,16

Yaş Grubu

15-24 30 30 6 16 82 17 24 73 11 125 207 32,75

25-34 20 29 34 17 100 32 56 63 18 169 269 42,56

35-44 13 19 5 3 40 11 38 58 9 116 156 24,68

Eğitim Durumu

Lise Altı 46 76 35 34 191 53 118 158 34 363 554 87,66

Lise 15 1 8 2 26 7 0 36 4 47 73 11,55

Yükseköğretim 2 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2 0,32

Toplam 63 78 45 36 222 60 118 194 38 410 632

Bursa’da anket uygulanan 114 işletmenin 6’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

23’tür.

Çizelge 14: Bursa’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





88


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Bursa’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Bursa’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma)

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Tekstil/Giyim Üretim İşçiliği (Meydancı)

Görme EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü, Müzik ve Gösteri Sanatları

İşitme EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Gıda Üretim İşçiliği, Giyim Üretim İşçiliği, Mobilyacılık, Otomotiv Elektrikçiliği, CNC Tornacı ve Frezeci

Hükümlü/Eski HükümlülerGiyim Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim İşçiliği, Otomotiv Elektrikçiliği, Otomotiv Kaportacı/Karoserci/Camcı/Kilitçi/Lastik/Radyatör/Sustacı, Lojistik Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerGiyim Üretim İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük/Manikürcülük

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerEl Sanatları, Motorlu Araçlar Bakım Onarımcı, Otomotiv Kaportacı/Karoserci/Camcı/Kilitçi/Lastik/Radyatör/Sustacı, Tekstil İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Lojistik Elemanı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarBilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Yabancı Dil

89

12. ÇANKIRI


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Çankırı’nın genelde Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı, altyapı ve sosyal yaşam alanına ilişkin endekslerde Türkiye ortalamasının

üstünde seyreden Çankırı, ulaşım, sağlık ve eğitim alanına ilişkin endekste Türkiye ortalamasının altında değerlere

sahiptir.

Çankırı, ekonomik etkinlik bileşenlerinden dış ticaret, sanayi ve turizm alanına ait tüm göstergelerde genel olarak

Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Çankırı’nın


2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TR82 Bölgesinde 8.551 TL

olup bu değer Türkiye ortalamasının %71,1’idir.

12.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Çankırı’nın nüfusu %1,84 oranında artarak 177.211’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Çankırı’nın kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %60,97 olan kent nüfus

oranı 2011’de %63,87’ye yükselmiştir. Buna rağmen

kentsel nüfus ortalaması Türkiye’nin altındadır.

Çankırı 45-64 ve 65 üstü yaş grubunda Türkiye

ortalamasının üzerinde, diğer yaş gruplarında ise

altındadır. Çankırı 0-14 yaş grubunda ortalamanın

%5,08 oranında altındayken, 65 üstü yaş grubunda

%7,14 oranında üstüne çıkmaktadır.

Çankırı’da ikamet eden nüfusun %86,49’u Çankırı nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Çankırı’nın diğer illerden aldığı toplam göç 10.582 kişi olup nüfusunun %5,97’si kadardır. Ankara (3.673),

İstanbul (2.413) ve Karabük (350) göç alınan illerin

ön sıralarında bulunmaktadır.Ankara (6.131), İstanbul (3.876) ve Kocaeli (307) göç

verilen iller sıralamasının başlarında yer almaktadır.2007 yılında, Çankırı ili nüfusu Türkiye nüfusunun

%0,25’ini oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran

%0,24’e düşmüştür.

90

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Çankırı’nın Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Çankırı’da okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda

%12’yi geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Çankırı (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 27,98 37,44 32,75




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 1,41 1,24 1,33



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Çankırı’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahiptir.



Oranİlköğretim


3-5 32,64 30,52 31,61 Brüt 103,79 101,31 102,57

4-5 46,17 43,20 44,73 Net 95,69 94,70 95,20

5 66,61 65,21 65,94


Çankırı’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 2.529 kişi mezun olmuş, 2.447 kişi (%96,76)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %33.84’ü genel, %66.16’sı mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere oranla daha düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 1.315

2011-2

012 385 966 1.351 29,28 73,46 102,74 28,50 71,50

Kadın 1.214 443 653 1.096 36,49 53,79 90,28 40,42 59,58

Toplam 2.529 828 1.619 2.447 32,74 64,02 96,76 33,84 66,16


91

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasında değerlere sahip olan Çankırı’da mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Çankırı’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ÇankırıBrüt 107,84 89,41 98,77 36,81 40,45 38,60 71,03 48,96 60,17

Net 82,09 71,30 76,78 25,01 30,29 27,61 57,08 41,01 49,17


TR82 Bölgesi nüfusunun %23,9’u Çankırı’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Çankırı’daki işgücünün 264 bin kişi olduğu, bunların 247 bininin istihdam edildiği ve 17 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 70 42,8 56



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Çankırı ilini de kapsayan TR82 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki yüksekliktir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının düşüklüğünün de olumlu bir durum



Bu oran Çankırı ilini kapsayan TR82 Bölgesinde %72,4’tür. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından ise

Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Çankırı’nın içerisinde bulunduğu TR82 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %37’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %58,3’e yükselirken, 55

üstü yaş grubunda %10’un altına düşmektedir.

92







TOPLAM 43.506 32.790 35.791 36.724


Çankırı’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde Çankırı’da SGK’ ya kayıtlı çalışan sayısı 6.782 kişi azalmıştır. Bu durumun başlıca sebebi söz konusu

dönemde memur statüsünde çalışanların sayısının 10.643 kişi azalmış olmasıdır. Ayrıca işçi statüsünde çalışanların

sayısının %29,89 oranında artışı dikkat çekmektedir.


Çalışan Sayısı

Toplam1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

1.670 324 114 219 63 54 21 24 2.489


2011 yılı verilerine göre Çankırı’daki işyeri sayısı 2.489 olup bunun 45’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Çankırı’da 48 işletmenin toplam 260 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %95,24, özel işletmelerde %78,68, toplamda ise %82,69’dur.

Kontenjan fazlası olarak da 10 engelli kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Çankırı’da 9 kamu işletmesi toplam 31 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


93


Konu Kamu







Çankırı’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde 148’den

389’a, işe yerleştirmeler ise 23’ten 94’e yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde

305’ten 316’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %25’tir. Bu

oran 2011 yılında %18,4’e düşmüştür. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların hiçbiri işe yerleşemezken

2011’de 10 kişinin işe yerleştirildiği görülmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Çankırı’daki engelli




2007

Başvuru 111 37 148



2009

Başvuru 53 36 89



2011

Başvuru 38 16 54




Çankırı’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 10’dan 2’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 8’den 2’ye düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


94



2007

Başvuru 10 0 10



2009

Başvuru 5 0 5



2011

Başvuru 2 0 2




12.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Çankırı’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Çankırı’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Çankırı’da 66’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 261’ine anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde birinci ve ikinci yaş grubu ağırlıktadır. Engelliler dışındaki

dezavantajlı kümelerde de ağırlığı üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğrenimli kişi oranı ise engelliler grubunda

daha yüksektir.

95

Çizelge 13: Çankırı’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 10 12 14 7 43 110 10 1 0 121 164 62,84

Kadın 11 5 3 4 23 37 28 1 8 74 97 37,16

Yaş Grubu

15-24 4 10 7 3 24 13 10 1 0 24 48 18,39

25-34 8 7 6 3 24 55 11 0 1 67 91 34,87

35-44 9 0 4 5 18 79 17 1 7 104 122 46,74

Eğitim Durumu

Lise Altı 15 14 14 6 49 111 25 2 8 146 195 74,71

Lise 6 2 2 4 14 36 10 0 0 46 60 22,99

Yükseköğretim 0 1 1 1 3 0 3 0 0 3 6 2,30

TOPLAM 21 17 17 11 66 147 38 2 8 195 261

Çankırı’da anket uygulanan 111 işletmenin 9’unda dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 14’tür.

Çizelge 14: Çankırı’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





96


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Çankırı’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Çankırı’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma), Bilgisayarlı Muhasebe

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Tuz İşçiliği

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil

İşitme EngellilerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Seramik İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Ofis Hizmetleri Elemanı, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Gıda Üretim İşçiliği, Maden İşçiliği, Tuz İşçiliği, Metal Şekillendirme, Kaynakçı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerBilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük, Manikürcülük, Gıda Üretim İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarGiyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Ofis Hizmetleri Elemanı, Çocuk/Yaşlı Bakım, Bilgisayar Operatörlüğü

97

13. DİYARBAKIR


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Diyarbakır’ın genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı, ulaşım ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasına yakın değerlerde seyreden

Diyarbakır, demografik yapı ve eğitim seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Diyarbakır, işgücü piyasası sorunları ve sürekli göç alıp vermesi nedeniyle ekonomik etkinlik bileşenlerinde Türkiye

ortalamasının altında performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Diyarbakır’ın



olup bu miktar Türkiye ortalamasının %39,7’sidir.

13.2 NÜFUS

2007-2011 döneminde Diyarbakır’ın nüfusu %7,54 oranında artarak 1.570.943’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Diyarbakır’ın kent nüfus oranındaki artış dikkat çekmektedir. 2007’de %58,56 olan kent nüfus

oranı 2011’de %72,08’e yükselmesine rağmen Türkiye

ortalamasının altındadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Diyarbakır 0-14 ve 15-29 grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,


Diyarbakır’da iktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının

yaklaşık %8 oranında altında olması dikkat çekmektedir.

Diyarbakır’da ikamet eden nüfusun %85,09’u

Diyarbakır nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Diyarbakır’ın diğer illerden aldığı toplam göç 36.622

kişi olup nüfusunun %2,33’ü kadardır. İstanbul

(6.461), Ankara (2.303) ve Mardin (2.065) göç

alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul

(9.421), Ankara (3.142) ve İzmir (2.968) göç verilen

iller sıralamasının başlarında yer almaktadır.

Diyarbakır ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun

%2,07’sini oluştururken, 2011 yılında söz konusu

oran %2,10’a yükselmiştir. Diyarbakır’ın göç alan bir

il olduğu söylenebilir.

98

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde kadınların Türkiye ortalaması %17,73

iken Diyarbakır’da bu oranın %42,56 olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Diyarbakır’ın lise ve üzeri eğitimlerde

de Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Diyarbakır (%)


Okuma-yazma bilmeyen 1,99 9,37 5,69 5,23 22,32 13,72

Okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 4,20 8,36 6,28 10,59 20,24 15,38

İlkokul mezunu 24,18 30,95 27,57 17,66 15,34 16,51

İlköğretim ve dengi okul mezunu 28,59 20,98 24,77 31,69 20,84 26,30

Lise veya dengi okul mezunu 24,73 18,02 21,37 21,89 11,80 16,88

Yükseköğretim mezunu 12,65 9,00 10,82 8,76 4,51 6,65

Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,19 4,96 4,57



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Diyarbakır’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli altında seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 27,60 26,34 26,99 Brüt 110,86 112,21 111,52

4-5 40,00 38,30 39,18 Net 99,27 99,30 99,29

5 58,69 55,88 57,33


Diyarbakır’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 32.535 kişi mezun olmuş, 23.175 kişi (%71,23)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %69,54’ü genel, %30,46’sı mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır. Ancak ilköğretim

mezuniyetinde kızların dezavantajlı durumlarına dikkat çekmek gerekmektedir.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğtim Öğretim

Yılı

Ortaöğretime Yeni

KayıtOrtaöğretime Geçiş

Oranları (%)Ortaöğretimdeki

Dağılım (%)


2010-2

011 Erkek 17.855

2011-2

012 9.332 3.446 12.778 52,27 19,30 71,57 73,03 26,97

Kadın 14.680 6.783 3.614 10.397 46,21 24,62 70,82 65,24 34,76

Toplam 32.535 16.115 7.060 23.175 49,53 21,70 71,23 69,54 30,46


99

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Diyarbakır’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Diyarbakır’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam

eden kadınların oranı Türkiye ortalamasının yarısından daha düşüktür.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

DiyarbakırBrüt 83,44 68,67 76,24 62,87 47,64 55,45 20,57 21,03 20,80

Net 52,54 43,91 48,33 39,07 30,64 34,96 13,47 13,27 13,37


TRC2 Bölgesi nüfusunun %47,7’si Diyarbakır’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Diyarbakır’daki işgücünün 316 bin kişi olduğu, bunların 290 bininin istihdam edildiği ve 26 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 9,1 3 8,4


İstihdam Oranı (%) 54,1 7,7 30,1



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Diyarbakır ilini de kapsayan TRC2 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye değerlerinin gerisinde ve işsizlik oranında da Türkiye değerlerinin altındadır.


Bu oran Diyarbakır ilini kapsayan TRC2 Bölgesinde %73,2’dir. Diyarbakır yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Diyarbakır’ın içerisinde bulunduğu TRC2 Bölgesinde 15 ve üzeri yaş grubundaki

çalışanların %39,3’ü SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %47,5‘e yükselirken, 55 ve üzeri yaş

grubunda %20’nin üstüne çıkmaktadır.

100







TOPLAM 129.542 143.704 158.833 177.510


Diyarbakır’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen 22.505 kişilik artış ile memur

statüsünde çalışanların 20.647 kişilik artışı dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde Diyarbakır’da istihdam

47.968 kişi artmış olup bu durum Diyarbakır’ın istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+

KişiToplam

6.063 1.049 476 1.671 516 408 193 103 10.479


2011 yılı verilerine göre Diyarbakır’daki işyeri sayısı 10.479 olup bunun 296’sında 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Diyarbakır’da 151 işletmenin toplam 772 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.


Kontenjan fazlası olarak da kamu ve özel işletmelerde 106 engelli istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Diyarbakır’da 20 kamu işletmesi toplam 144 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


101


Konu Kamu







Diyarbakır’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde 921’den

1.049’a, işe yerleştirmeler ise 23’ten 208’e yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 1.475’ten 3.091’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %28,66’dır.


göstermesi açısından bu veri önemlidir. 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %0,33’ü işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %1,91’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Diyarbakır’daki

engelli kadınların iş hayatına girişlerinde göreceli olarak olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 979 494 1.473



2009

Başvuru 844 543 1387



2011

Başvuru 789 589 1.378




Diyarbakır’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 164’ten 59’a düşmüş, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 4 olarak kalmıştır. Aynı dönemde iş bekleyen eski


102



2007

Başvuru 161 3 164



2009

Başvuru 94 2 96



2011

Başvuru 59 0 59




13.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Diyarbakır’ın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Diyarbakır’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 41.080


Diyarbakır’da 106’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 464’üne anket

uygulanmıştır.







103

Çizelge 13: Diyarbakır’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

Eng

ellil

er

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 17 17 8 10 52 190 15 71 0 276 328 70,69

Kadın 13 20 14 7 54 6 33 40 3 82 136 29,31

Yaş Grubu

15-24 15 16 11 8 50 25 16 38 0 79 129 27,80

25-34 12 9 8 3 32 119 17 47 2 185 217 46,77

35-44 3 12 3 6 24 52 15 26 1 94 118 25,43

Eğitim Durumu

Lise Altı 28 34 20 16 98 181 25 74 3 283 381 82,11

Lise 1 1 1 1 4 13 4 9 0 26 30 6,47

Yükseköğretim 1 2 1 0 4 2 19 28 0 49 53 11,42

TOPLAM 30 37 22 17 106 196 48 111 3 358 464

Diyarbakır’da anket uygulanan 179 işletmenin 26’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen

kişi sayısı 115’tir.

Çizelge 14: Diyarbakır’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





104


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Diyarbakır’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Diyarbakır’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Mermer İşlemeciliği, Konfeksiyon İşçiliği

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, El Sanatları, Beden İşçiliği

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Müzisyenlik

İşitme Engelliler Kuaförlük, Konfeksiyon İşçiliği, Tiyatro, Aşçılık, Pastacılık

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Sekreterlik, Büro Yönetimi, Müzisyenlik

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı, Engelli Bakıcılığı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş Kişiler Konfeksiyon İşçiliği, Sekreterlik, Büro Yönetimi, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Bilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, El Sanatları

105

14. ELAZIĞ


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Elazığ’ın genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı, ulaşım ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Elazığ,

demografik yapı, eğitim ve sosyal yaşam seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere

sahiptir.

Elazığ, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Elazığ’ın



olup bu oran Türkiye ortalamasının %58,8’idir.

14.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Elazığ’ın nüfusu %3,19 oranında artarak 558.556’ya ulaşmıştır.

Aynı dönemde Elazığ’ın kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %72,01 olan kent nüfus

oranı 2011’de %73,52’ye yükselmiştir.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Elazığ

15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,

30-44 ve 45-64 yaş gruplarında ise altındadır. Diğer

yaş gruplarında ise anlamlı bir fark bulunmadığı söylenebilir.

Elazığ’da ikamet eden nüfusun %83,45’i Elazığ

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Elazığ’ın


nüfusunun %3,02’si kadardır. İstanbul (2.276),

Malatya (1.280) ve Diyarbakır (1.269) göç alınan

illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul (3.548),

Malatya (2.366) ve Ankara (1.336) göç verilen iller


Elazığ ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,77’sini


düşmüştür. Elazığ’ın net göç veren bir il olduğu

söylenebilir.

106


iken Elazığ’da bu oranın %27,06 olması dikkat çekmektedir. Elazığ, ilkokul mezunlarında Türkiye ortalamasının

altındayken, ilköğretim ve üzeri eğitimlerde söz konusu ortalamaya yakın değerlerde seyretmektedir.


TÜRKİYE(%) Elazığ(%)


Okuma-yazma bilmeyen 1,99 9,37 5,69 3,30 12,99 8,24

Okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen 4,20 8,36 6,28 4,71 14,07 9,48

İlkokul mezunu 24,18 30,95 27,57 17,86 26,96 22,50

İlköğretim ve dengi okul mezunu 28,59 20,98 24,77 29,60 20,65 25,04

Lise veya dengi okul mezunu 24,73 18,02 21,37 27,98 15,62 21,68

Yükseköğretim mezunu 12,65 9,00 10,82 13,01 6,73 9,81

Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,54 2,97 3,25


İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Elazığ’da, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranı Türkiye ortalamasının bir hayli üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 45,76 44,73 45,27 Brüt 106,86 108,11 107,47

4-5 64,69 62,99 63,87 Net 99,13 98,62 98,88

5 95,17 95,27 95,22


Elazığ’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 10.027 kişi mezun olmuş, 9.344 kişi (%93,19)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %61,90’ı genel, %38,10’u mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere kıyasla daha düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı

İlköğretimden Mezun Sayısı

Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 5.190

2011-2

012 3.093 1.971 5.064 59,60 37,98 97,57 61,08 38,92

Kadın 4.837 2.691 1.589 4.280 55,63 32,85 88,48 62,87 37,13

Toplam 10.027 5.784 3.560 9.344 57,68 35,50 93,19 61,90 38,10


107

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Elazığ’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Elazığ’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ElazığBrüt 110,43 101,52 106,08 73,79 68,98 71,44 36,64 32,54 34,64

Net 78,16 70,75 74,55 50,76 47,60 49,22 27,40 23,15 25,33


TRB1 Bölgesi nüfusunun %33,5’i Elazığ’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Elazığ’daki işgücünün 193 bin kişi olduğu, bunların 173 bininin istihdam edildiği ve 20 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 64,7 22,8 43,2



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Elazığ ilini de kapsayan TRB1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre düşük değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne katılma ve




Bu oran Elazığ ilinin bulunduğu TRB1 Bölgesinde %66,1’e ulaşmaktadır. Elazığ yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in2011 yılı verilerine göre Elazığ’ın içerisinde bulunduğu TRB1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki



108







TOPLAM 82.104 84.787 92.231 94.557


Elazığ’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde

istihdam 12.453 kişi artmış olup bu artışın 8.618 kişisi işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan sayısında gözlenen

artış Elazığ’ın istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.



Kişi4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

3.528 561 178 957 231 137 78 50 5.720


2011 yılı verilerine göre Elazığ’daki işyeri sayısı 5.720 olup bunun 128’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Elazığ’da 94 işletmenin toplam 565 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu





Engelli çalıştırmakla yükümlü işyeri sayısı 12 82 94

Çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli sayısı 148 417 565

Çalışan engelli sayısı 145 365 510

Açık engelli kontenjanı 3 52 55

Kontenjan fazlası engelli sayısı 32 52 84


Ekim 2012 verilerine göre, Elazığ’da 12 kamu işletmesi toplam 82 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %90,24’tür. Kontenjan fazlası olarak 23 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

109


Konu Kamu







Elazığ’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı bir

değişiklik görülmemiş bunun yanı sıra işe yerleştirmeler de yarı yarıya azalmıştır. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 882’den 1.263’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,56’sı işe yerleşirken

2011’de bu oranın %0,29’a düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına




2007

Başvuru 306 109 415

İşe yerleştirme 45 4 49

Kayıtlı (Aktif iş arayan) işgücü 726 156 882

2009

Başvuru 214 176 390


Kayıtlı (Aktif iş arayan) işgücü 961 343 1.304

2011

Başvuru 240 194 434




Elazığ’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 87’den 27’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 20’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


110



2007

Başvuru 87 0 87



2009

Başvuru 35 1 36



2011

Başvuru 27 0 27




14.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Elazığ’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Elazığ’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Elazığ’da 84’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 236’sına anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde dengeli bir dağılım görülmektedir. Engelliler dışındaki dezavantajlı



daha yüksektir.

111

Çizelge 13: Elazığ’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

Eng

ellil

er

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 21 13 9 11 54 112 5 1 0 118 172 72,88

Kadın 8 6 11 5 30 10 20 2 2 34 64 27,12

Yaş Grubu

15-24 7 13 6 4 30 11 10 2 0 23 53 22,46

25-34 10 3 7 3 23 53 6 1 2 62 85 36,02

35-44 12 3 7 9 31 58 9 0 0 67 98 41,53

Eğitim Durumu

Lise Altı 24 19 14 8 65 96 21 3 2 122 187 79,24

Lise 5 0 4 7 16 26 3 0 0 29 45 19,07

Yükseköğretim 0 0 2 1 3 0 1 0 0 1 4 1,69

TOPLAM 29 19 20 16 84 122 25 3 2 152 236

Elazığ’da anket uygulanan 148 işletmenin 14’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 22’dir.

Çizelge 14: Elazığ’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





112


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Elazığ’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Elazığ’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları ve Hediyelik Eşya Üretimi, Mermer ve Kıymetli Taş İşlemeciliği

Zihinsel Engelliler El Sanatlar, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Temizlik İşçiliği

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, El Sanatları, Masörlük, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

İşitme EngellilerMermer ve Kıymetli Taş İşlemeciliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Mobilyacılık, Tiyatro

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Mermer ve Kıymetli Taş İşlemeciliği, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, El Sanatları ve Hediyelik Eşya Üretimi, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Konfeksiyon İşçiliği, Tarım ve Hayvancılık, El Sanatları ve Hediyelik Eşya

113

15. ERZİNCAN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Erzincan’ın genelde Türkiye ortalamasında ve üstünde değerlere sahip

olduğu görülmektedir. Özellikle demografik yapı, altyapı ve ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde

seyretmektedir.

Erzincan, ekonomik etkinlik bileşenlerinden makroekonomi, tarım ve turizm alanlarındaki göstergelerde Türkiye

ortalamasının altında bir performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Erzincan’ın



olup bu oran Türkiye ortalamasını %58,8’idir.

15.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Erzincan’ın nüfusu %0,18 oranında artarak 215.277’ye ulaşmıştır.

Aynı dönemde Erzincan’ın kent nüfus oranındaki artış dikkat çekmektedir. 2007’de %53,59 olan kent nüfus


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Erzincan

0-14 ve 30-44 grubunda Türkiye ortalamasının

altında, 15-29 ve 65 üstü grubunda ortalamanın

üstündedir. 45-64 yaş grubunda ise anlamlı bir fark

olmadığı söylenebilir. Erzincan’ın 0-14 yaş grubunda

Türkiye ortalamasının %3,11 oranında altındayken,

65 üstü yaşta söz konusu ortalamanın %3,41 oranında

üstünde olması dikkat çekmektedir. Bu durum

Erzincan’da doğurganlık oranının az, yaşlı nüfusun ise

fazla olduğu ile açıklanabilir.

Erzincan’da ikamet eden nüfusun %76,83’ü

Erzincan nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Erzincan’ın diğer illerden aldığı toplam göç 11.523

kişi olup nüfusunun %5,35’i kadardır. İstanbul

(3.211), Ankara (756) ve Erzurum (585) göç alınan


Ankara (1.092) ve Erzurum (789) göç verilen iller

sıralamasının başlarında yer almaktadır. En fazla göç

alınan ve verilen illerin aynı olması dikkat çekmektedir.

Erzincan ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,30’unu


düşmüştür.

114

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Erzincan’ın Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Erzincan’da okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın

kadınlarda %14’ü geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE(%) Erzincan(%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 21,43 29,28 25,29




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,46 3,66 3,56



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Erzincan’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının üstündedir.



Oranİlköğretim


3-5 34,76 34,25 34,51 Brüt 106,01 108,32 107,13

4-5 48,71 47,38 48,05 Net 98,62 98,45 98,54

5 72,27 71,58 71,92


Erzincan’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 3.507 kişi mezun olmuş, 3.382 kişi (%96,44)




Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 1.782

2011-2

012 834 994 1.828 46,80 55,78 102,58 45,62 54,38

Kadın 1.725 835 719 1.554 48,41 41,68 90,09 53,73 46,27

Toplam 3.507 1.669 1.713 3.382 47,59 48,85 96,44 49,35 50,65


115

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına üstünde değerlere sahip olan Erzincan’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Erzincan’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam

eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %4 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ErzincanBrüt 112,88 98,51 105,77 58,14 56,18 57,17 54,74 42,33 48,60

Net 86,19 75,42 80,86 42,13 42,08 42,11 44,06 33,33 38,75


TRA1 Bölgesi nüfusunun %20,1’i Erzincan’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Erzincan’daki işgücünün 70 bin kişi olduğu, bunların 66 bininin istihdam edildiği ve 4 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,9 27,9 47,3



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Erzincan ilini de kapsayan TRA1 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki yüksekliktir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının düşüklüğünün de olumlu bir durum



Bu oran Erzincan ilinin bulunduğu TRA1 Bölgesinde %69,3’e ulaşmaktadır. Erzincan yükseköğretimli işgücünün

oranı bakımından ise Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Erzincan’ın içerisinde bulunduğu TRA1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş


üstü yaş grubunda %20’nin üstüne çıkmaktadır.

116







TOPLAM 46.864 40.615 43.945 44.649


Erzincan’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış ile memur statüsünde çalışanların sayısındaki

azalma dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde çalışan sayısı 2.215 kişi azalmış olmasına rağmen 2010 yılından

itibaren çalışan sayısındaki toparlanmayı da göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Çalışan sayısındaki azalma

Erzincan’ın istihdam yaratma konusunda yaşadığı sınırlılıkları göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

Toplam

1.679 368 126 340 65 64 23 25 2.690


2011 yılı verilerine göre Erzincan’daki işyeri sayısı 2.690 olup bunun 48’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Erzincan’da 44 işletmenin toplam 235 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.











Ekim 2012 verilerine göre, Erzincan’da 6 kamu işletmesi toplam 16 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %62,50’dir. Kontenjan fazlası olarak da 3 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

117


Konu Kamu







Erzincan’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde 105’ten

419’a, işe yerleştirmeler ise 26’dan 113’e yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 264’ten 789’a yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



açısından bu veri önemlidir. 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,33’ü işe yerleşirken 2011’de bu oranın

%3,73’e yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Erzincan’daki




2007

Başvuru 76 29 105



2009

Başvuru 87 64 151



2011

Başvuru 69 65 134




Erzincan’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 19’dan 9’a, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 13’ten 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü

sayısında az oranda artış görülmektedir.

118



2007

Başvuru 17 2 19



2009

Başvuru 5 0 5



2011

Başvuru 9 0 9




15.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Erzincan’ın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Erzincan’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları






Engelliler Toplamı 360 Genel Toplam 2.290


Erzincan’da 83’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 108’ine anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde ikinci yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı


Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli bulunmamaktadır.

119

Çizelge 13: Erzincan’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 13 7 12 5 37 0 0 0 0 0 37 34,26

Kadın 10 23 5 8 46 5 11 2 7 25 71 65,74

Yaş Grubu

15-24 11 14 5 2 32 2 1 1 3 7 39 36,11

25-34 10 12 8 8 38 1 7 1 3 12 50 46,30

35-44 2 4 4 3 13 2 3 0 1 6 19 17,59

Eğitim Durumu

Lise Altı 14 30 14 6 64 0 5 1 3 9 73 67,59

Lise 9 0 3 7 19 5 6 1 4 16 35 32,41

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,00

TOPLAM 23 30 17 13 83 5 11 2 7 25 108

Erzincan’da anket uygulanan 89 işletmenin 11’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 43’tür.

Çizelge 14: Erzincan’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





120


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Erzincan’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Erzincan’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBakır İşlemeciliği, Mermer ve Kıymetli Taş İşlemeciliği, Bilgisayar Operatörlüğü

Zihinsel EngellilerBakır İşlemeciliği (Çıraklık Düzeyi), Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık

Görme Engelliler Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Bakır İşlemeciliği, Mermer ve Kıymetli Taş İşlemeciliği, Mobilyacılık

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Bakır İşlemeciliği, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Tarım ve Hayvancılık, El Sanatları, Yaşlı Bakıcılığı, Engelli Bakıcılığı

121

16. ERZURUM


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Erzurum’un genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı, ulaşım, sağlık ve eğitim endeksinde Türkiye ortalamasında seyreden Erzurum,

demografik yapı alanına ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Erzurum, ekonomik etkinlik bileşenlerinden tarım ve hayvancılık dışındaki göstergelerde Türkiye ortalamasının

altında seyrederken, tarım alanında ilk beş il arasında yer almaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Erzurum’un




16.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Erzurum’un nüfusu %0,5 oranında azalarak 780.847’ye gerilemiştir..

Aynı dönemde Erzurum’un kent nüfusu %61,86’dan

%64,71’e yükselmiştir. Buna rağmen Türkiye

ortalamasının üzerine çıkmayı başaramamıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Erzurum


üstünde, 30-44 ve 45-64 grubunda ortalamanın

altındadır. 65+ yaş grubunda ise anlamlı bir fark

olmadığı söylenebilir.

Erzurum’da İktisaden faal nüfusun Türkiye

ortalamasının yaklaşık %4 oranında altında olması dikkat çekmektedir.

Erzurum’da ikamet eden nüfusun %89,30’u

Erzurum nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Erzurum’un diğer illerden aldığı toplam göç 27.719

kişi olup nüfusunun %3,55’i kadardır. İstanbul

(4.662), Ankara (1.989) ve İzmir (1.576) göç alınan


Bursa (2.831) ve Ankara (2.763) göç verilen iller


Erzurum ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,11’ini


düşmüştür. Erzurum’un 0-14 yaş grubu nüfusunun

%30 kadar olduğu da göz önünde bulundurulduğunda

bu ilin net göç veren bir il olduğu söylenebilir.

122

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Erzurum’un Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Erzurum’da okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın

kadınlarda %15’i geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Erzurum (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 20,80 28,74 24,77




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,39 4,42 4,41



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Erzurum’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranında da Türkiye ortalamasına yakın değerlerdedir.



Oranİlköğretim


3-5 31,17 30,46 30,83 Brüt 105,13 106,97 106,03

4-5 44,39 43,25 43,83 Net 97,44 97,54 97,49

5 65,01 62,36 63,72


Erzurum’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 14.672 kişi mezun olmuş, 10.304 kişi (%70,23)




Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 7.810

2011-2

012 3.163 2.574 5.737 40,50 32,96 73,46 55,13 44,87

Kadın 6.862 2.548 2.019 4.567 37,13 29,42 66,55 55,79 44,21

Toplam 14.672 5.711 4.593 10.304 38,92 31,30 70,23 55,43 44,57


123

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına altında değerlere sahip olan Erzurum’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Erzurum’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ErzurumBrüt 85,36 69,36 77,58 50,46 41,17 45,95 34,90 28,18 31,63

Net 58,02 46,62 52,48 32,00 27,55 29,84 26,02 19,07 22,64


TRA1 Bölgesi nüfusunun %72,7’si Erzurum’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Erzurum’daki işgücünün 253 bin kişi olduğu, bunların 237 bininin istihdam edildiği ve 16 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,9 27,9 47,3



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Erzurum ilini de kapsayan TRA1 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki yüksekliklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının düşüklüğünün de olumlu bir durum



Bu oran Erzurum ilinin bulunduğu TRA1 Bölgesinde %69,3’e ulaşmaktadır. TRA1 Bölgesinde yükseköğretimli

işgücünün oranı bakımından ise Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Erzurum’un içerisinde bulunduğu TRA1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş



124







TOPLAM 108.455 103.587 115.230 119.356


Erzurum’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana gelen artış dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde

istihdam 10.901 kişi artmış olup bu artışın 8.618 kişisi işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan sayısında gözlenen

artış Erzurum’un istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9Kişi

10-19 Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

Toplam

4.840 991 344 992 205 153 103 56 7.684


2011 yılı verilerine göre Erzurum’daki işyeri sayısı 7.684 olup bunun 159’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Erzurum’da 116 işletmenin toplam 695 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %97,12, özel işletmelerde %81,52, toplamda ise %86,19’dur.










Ekim 2012 verilerine göre, Erzurum’da 20 kamu işletmesi toplam 107 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %93,46’dır. Kontenjan fazlası olarak 26 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

125


Konu Kamu







Erzurum’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 396’dan

519’a, işe yerleştirmeler ise 111’den 252’ye yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 890’tan 1.220’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %7,30’u işe yerleşirken 2011’de bu oranın

pek değişmediğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına girişlerini kolaylaştırmak

için işletmelerin hazır bulunuşluk düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 293 103 396



2009

Başvuru 402 220 622



2011

Başvuru 299 220 519




Erzurum’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 57’den 27’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 34’ten 3’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


126



2007

Başvuru 57 0 57



2009

Başvuru 24 0 24



2011

Başvuru 27 0 27




16.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Erzurum’un il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Erzurum’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları






Engelliler Toplamı 2.030 Genel Toplam 8.480


Erzurum’da 30’u engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 144’üne anket

uygulanmıştır.





Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Engelliler grubunda yükseköğrenimli kişi

bulunmazken engelliler dışındaki dezavantajlı gruplarda bu sayı 7’dir.

127

Çizelge 13: Erzurum’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şidd

et G

ördüğü

İçin

Evd

en A

yrıla

n K

adın

lar

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 15 0 6 4 25 13 42 12 0 67 92 63,89

Kadın 4 0 1 0 5 2 15 0 30 47 52 36,11

Yaş Grubu

15-24 1 0 1 1 3 3 14 3 4 24 27 18,75

25-34 14 0 2 1 17 8 24 6 11 49 66 45,83

35-44 4 0 4 2 10 4 19 3 15 41 51 35,42

Eğitim Durumu

Lise Altı 10 0 7 2 19 11 36 9 21 77 96 66,67

Lise 9 0 0 2 11 3 17 3 7 30 41 28,47

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 1 4 0 2 7 7 4,86

TOPLAM 19 0 7 4 30 15 57 12 30 114 144

Erzurum’da anket uygulanan 96 işletmenin 16’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 43’tür.

Çizelge 14: Erzurum’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99100-249

250+ Toplam





128


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Erzurum’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Erzurum’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerKıymetli Taş İşlemeciliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Yabancı Dil, Büfe İşletmeciliği

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Masörlük, Yabancı Dil

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Kıymetli Taş İşlemeciliği, Tiyatro, Mobilyacılık, Doğramacılık

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Kıymetli Taş İşlemeciliği, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, El Sanatları, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarTarım ve Hayvancılık, El Sanatları, Konfeksiyon İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı, Engelli Bakıcılığı

129

17. GAZİANTEP


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Gaziantep’in genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı, ulaşım ve sosyal yaşam endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden

Gaziantep, demografik yapı, sağlık ve eğitim seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere

sahiptir.

Gaziantep, ekonomik etkinlik bileşenlerinde Türkiye ortalamasına yakın olduğu görülmektedir. Özellikle ticaret,

sanayi ve finans göstergelerinde öne çıkan bir performans göstermektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Gaziantep’in



olup bu miktar Türkiye ortalamasının %49’udur.

17.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Gaziantep’in nüfusu %12,4 oranında artarak 1.753.596’ya ulaşmıştır.

Aynı dönemde Gaziantep’in kent nüfus oranında hafif

bir yükseliş olduğu söylenebilir. 2007’de %86,06

olan kent nüfus oranı 2011’de %88,74’e yükselerek

Türkiye ortalamasının bir hayli üzerine çıkmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Gaziantep

0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının bir hayli

üzerindeyken, diğer yaş gruplarında ise altındadır. 15-29 yaş grubunda ise anlamlı bir fark bulunmadığı söylenebilir.

Gaziantep’te İkamet eden nüfusun %68,81’i

Gaziantep nüfusuna kayıtlıdır. Şanlıurfa, İstanbul,

Kahramanmaraş, Kilis ve Adıyaman, Gaziantep’in

en yoğun göç aldığı ilerdir. 2010-2011 döneminde

Gaziantep’in en yoğun biçimde göç verdiği iller ise

sırasıyla, İstanbul, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Ankara

ve Mersin’dir.

Gaziantep ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun

%2,21’ini oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran

%2,35’e kadar yükselmiştir.

130

Gaziantep’in lise ve üstü eğitimde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu görülmektedir. Gaziantep’te

okuma-yazma bilmeyenlerin oranının Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda %13’ü geçmesi



TÜRKİYE(%) Gaziantep(%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 22,07 28,76 25,42




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,76 4,58 4,67



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Gaziantep’te, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 20,31 18,64 19,49 Brüt 109,63 108,26 108,96

4-5 29,86 27,52 28,72 Net 99,54 99,20 99,37

5 49,20 45,42 47,35


Gaziantep’te 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 33.943 kişi mezun olmuş, 26.064 kişi (%76,79)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %69,66’sı genel, %30,34’ü mesleki ve



Eğitim Öğretim

Yılı


Öğretim Yılı




2010-2

011 Erkek 17.908

2011-2

012 10.484 3.612 14.096 58,54 20,17 78,71 74,38 25,62

Kadın 16.035 7.672 4.296 11.968 47,85 26,79 74,64 64,10 35,90

Toplam 33.943 18.156 7.908 26.064 53,49 23,30 76,79 69,66 30,34


131

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Gaziantep’te genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Gaziantep’te mesleki ve teknik ortaöğretime devam

eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından yaklaşık %20 kadar daha düşüktür.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

GaziantepBrüt 82,82 72,98 78,05 62,89 48,67 56,00 19,93 24,30 22,05

Net 58,48 54,71 56,65 43,47 35,94 39,82 15,01 18,77 16,83


TRC1 Bölgesi nüfusunun %70,9’u Gaziantep’te yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Gaziantep’teki işgücünün 481 bin kişi olduğu, bunların 412 bininin istihdam edildiği ve 69 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 14,8 12,3 14,4

Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%) 16 17,9 16,2

İstihdam Oranı (%) 61,6 12,4 36,5



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Gaziantep ilini de kapsayan TRC1 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum



Bu oran Gaziantep ilinin bulunduğu TRC1 Bölgesinde %74,1’e ulaşmaktadır. TRC1 Bölgesi, yükseköğretimli

işgücünün oranı bakımından da Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Gaziantep’in içerisinde bulunduğu TRC1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %46,8’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %58,7’ye yükselirken, 55


132







TOPLAM 213.696 218.157 251.272 295.494


Gaziantep’te SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde tüm çalışanların sayısında artış olduğu söylenebilir. Ayrıca esnaf ve tarım statüsünde çalışanların sayısı

2009 yılında düşerken, takip eden yıllarda tekrar yükselişe geçmesi dikkat çekmektedir.Özellikle işçi sayısındaki

artış, ilin istihdam yaratma kapasitesini göstermesi bakımından çok önemlidir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

16.626 3.451 1.604 1.514 568 513 300 292 24.868


2011 yılı verilerine göre Gaziantep’teki işyeri sayısı 24.868 olup bunun 592’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Gaziantep’te 403 işletmenin toplam 2.479 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %89,66, özel işletmelerde %83,75, toplamda ise %84,03’tür.










Ekim 2012 verilerine göre, Gaziantep’te 14 kamu işletmesi toplam 57 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


133


Konu Kamu







Gaziantep’te engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde

966’dan 253’e düşmüştür. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde 1.291’den 1.061’e düştüğüne

de dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %29,30’dur.

Bu oran 2011 yılında %17,39’a gerilemiştir. Bu veriler söz konusu dönemde engelli kadınların iş hayatına girme

eğilimlerinin azaldığını göstermektedir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %0,79’u işe yerleşirken

2011’de bu oranın %64,63’e yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

Gaziantep’teki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde oldukça olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 683 283 966



2009

Başvuru 478 294 772



2011

Başvuru 209 44 253




Gaziantep’te 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 164’ten 59’a düşmüştür. İşe yerleştirilenleri sayısı ise 2007 yılında 135 kişiyken 2011yılında eski hükümlü

kontenjanından işe yerleştirilen kişi olmamıştır. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü sayısında da azalma

görülmektedir.

134



2007

Başvuru 161 3 164



2009

Başvuru 94 2 96



2011

Başvuru 59 0 59




17.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Gaziantep’in il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Gaziantep’te Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları




Görme Engelliler 1.670 Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar 200

İşitme Engelliler 1.280 Engelliler Dışındaki Dezavantajlı Gruplar Toplamı 25.670



Gaziantep’te 199’u engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 474’üne anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde birinci yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de birinci yaş kümesi oluşturmaktadır.


daha yüksek olup yükseköğrenimlilerin muhtaç durumdaki dul ve yetimler içindeki oranının %37 olması dikkat

çekicidir.

135

Çizelge 13: Gaziantep’te Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

eEng

ellil

er

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 36 48 39 23 146 123 79 5 0 207 353 74,47

Kadın 22 21 4 6 53 9 45 2 12 68 121 25,53

Yaş Grubu

15-24 27 29 10 11 77 42 75 6 6 129 206 43,46

25-34 18 23 13 11 65 46 29 1 0 76 141 29,75

35-44 13 17 20 7 57 44 20 0 6 70 127 26,79

Eğitim Durumu

Lise Altı 15 62 36 17 130 87 60 3 7 157 287 60,55

Lise 30 7 6 12 55 41 18 2 5 66 121 25,53

Yükseköğretim 13 0 1 0 14 4 46 2 0 52 66 13,92

TOPLAM 58 69 43 29 199 132 124 7 12 275 474

Gaziantep’te anket uygulanan 128 işletmenin 34’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 128’dir.

Çizelge 14: Gaziantep’te Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 3 0 5 2 10 3 11 34


136


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Gaziantep’te dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Gaziantep’te Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Gıda İşleme (Antep Fıstığı), Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Gıda İşleme (Antep Fıstığı), Servis Komiliği

Görme EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Kişisel Gelişim

İşitme EngellilerAşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Gıda İşleme (Antep Fıstığı), Metal Şekillendirme

Hükümlü/Eski Hükümlüler Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Büro Yönetimi, Sekreterlik, Müzisyenlik

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Gıda İşleme (Antep Fıstığı), Aşçılık, Çocuk Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği

137

18. GİRESUN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Giresun’un genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle eğitim ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Giresun, ulaşım

seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Giresun, ekonomik etkinlik bileşenlerinde özellikle turizm ve tarım alanında Türkiye ortalamasının altında bir

performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Giresun’un




18.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Giresun’un nüfusu %0,47 oranında artarak 419.498’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Giresun’un kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %61,86 olan kent nüfus

oranı 2011’de %64,71’e yükselmiştir. Buna rağmen

Türkiye ortalamasının üzerine çıkmayı başaramamıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Giresun

0-14, 15-29 ve 30-44 grubunda Türkiye ortalamasının

altında, 45-64 ve 65+ grubunda ortalamanın

üstündedir.

Giresun’un 0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

%5,22 oranında altındayken, 65 ve daha yukarı yaş grubunda söz konusu oranın ortalamanın %6,42

üstünde olması dikkat çekmektedir.

Bu durum Giresun’da doğurganlık oranının az yaşlı nüfusun ise fazla olduğu ile açıklanabilir.

Giresun’da ikamet eden nüfusun %91,27’si Giresun

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Giresun’un diğer illerden aldığı toplam göç 17.058

kişi olup nüfusunun %4,07’si kadardır. İstanbul,

Trabzon ve Kocaeli göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul, Kocaeli ve Trabzon göç

verilen iller sıralamasının başlarında yer almaktadır.

Giresun ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,59’unu

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,56’ya

düşmüştür. Giresun’un net göç veren bir il olduğu

söylenebilir.

138

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Giresun’un Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Giresun’da okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda

%14’ü geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Giresun (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 26,90 26,02 26,45




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,20 4,00 4,09



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Giresun’da, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 40,59 40,97 40,77 Brüt 104,96 104,94 104,95

4-5 57,31 57,40 57,35 Net 98,69 98,36 98,53

5 89,86 91,32 90,57


Giresun’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 6.636 kişi mezun olmuş, 6.414 kişi (%96,65)


teknik okullara başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere kıyasla yaklaşık %11 oranında düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-

2011 Erkek 3.346

2011-2

012 1.141 2.274 3.415 34,10 67,96 102,06 33,41 66,59

Kadın 3.290 1.311 1.688 2.999 39,85 51,31 91,16 43,71 56,29

Toplam 6.636 2.452 3.962 6.414 36,95 59,70 96,65 38,23 61,77


139

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Giresun’da mesleki ve

teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Giresun’da mesleki ve teknik ortaöğretime

devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %15 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

GiresunBrüt 105,87 99,24 102,63 40,49 45,60 42,99 65,38 53,64 59,64

Net 84,88 78,00 81,52 28,77 33,01 30,85 56,11 44,99 50,67


TR90 Bölgesi nüfusunun %16,6’sı Giresun’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Giresun’daki işgücünün 184 bin kişi olduğu, bunların 172 bininin istihdam edildiği ve 12 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) Bölgesinde İşgücüne İlişkin

Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam





İşgücüne Katılma Oranı (%) 71,4 44 57,4



İstihdam Oranı (%) 66,1 41,9 53,7



Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Giresun ilini de kapsayan TR90 Bölgesi,





Bu oran Giresun ilinin bulunduğu TR90 Bölgesinde %70,2’ye ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Giresun’un içerisinde bulunduğu TR90 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %38,2’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %42,1’e yükselirken, 55


140







TOPLAM 80.727 73.385 76.890 80.340


Giresun’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde işçi statüsünde çalışanların sayısında 8.228’lik artış ile memur statüsünde çalışanların

sayısındaki 6.752 kişilik azalış dikkat çekmektedir. Söz konusu dönemde çalışan sayısı 387 kişi azalmış olmasına

rağmen 2010 yılından itibaren çalışan sayısındaki toparlanmayı da göz önünde bulundurmak gerekmektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

Toplam

4.130 939 341 742 162 115 48 36 6.513


2011 yılı verilerine göre Giresun’daki işyeri sayısı 6.513 olup bunun 84’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Giresun’da 53 işletmenin toplam 220 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %93,24, özel işletmelerde %83,13, toplamda ise %84,44’tür. 22

engelli de kontenjan fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Giresun’da 8 kamu işletmesi toplam 24 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %83,33’tür. Kontenjan fazlası olarak 6 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

141


Konu Kamu







Giresun’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 391’den

97’ye düşerken, işe yerleştirmeler ise 34’ten 97’ye yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 524’ten 444’e düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %35,05’e düşmüştür. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerini göstermesi açısından bu

veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %1,69’u işe yerleşirken 2011’de bu oranın %18,12’ye

yükseldiğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Giresun’daki engelli kadınların

iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 239 152 391



2009

Başvuru 85 65 150



2011

Başvuru 63 34 97




Giresun’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 33’den 7’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 13’den 3’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü

sayısında kayda değer bir değişiklik görülmemektedir.

142



2007

Başvuru 33 0 33



2009

Başvuru 13 0 13



2011

Başvuru 7 0 7




18.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Giresun’un il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Giresun’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları

Dezavantaj Grubu Sayısı Dezavantaj Grubu SayısıOrtopedik Engelliler 430 Eski Hükümlüler 2.750






Giresun’da 231’e engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 491’ine anket

uygulanmıştır.


yetimlerde kadın-erkek sayısı ise eşittir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde birinci ve ikinci yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki

dezavantajlı kümelerde de ağırlığı ikinci ve üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken iki kümede yükseköğrenimli oranları

birbirine yakındır.

143

Çizelge 13: Giresun’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

O

rtop

edik

Eng

ellil

er

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 48 38 26 24 136 165 5 4 0 174 310 63,14

Kadın 25 38 21 11 95 73 5 1 7 86 181 36,86

Yaş Grubu

15-24 26 41 20 11 98 43 2 2 2 49 147 29,94

25-34 27 26 15 16 84 96 3 1 2 102 186 37,88

35-44 20 9 12 8 49 99 5 2 3 109 158 32,18

Eğitim Durumu

Lise Altı 42 76 42 34 194 192 9 3 5 209 403 82,08

Lise 25 0 5 0 30 40 1 1 1 43 73 14,87

Yükseköğretim 6 0 0 1 7 6 0 1 1 8 15 3,05

Toplam 73 76 47 35 231 238 10 5 7 260 491

Giresun’da anket uygulanan 103 işletmenin 46’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 103’tür.

Çizelge 14: Giresun’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 11 6 17 5 5 1 1 46


144


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Giresun’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Giresun’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Ofis Hizmetleri Elemanı, El Sanatları

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama İşçiliği


İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Fırıncılık, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Gıda Üretim İşçiliği (Fındık, Çay), Kâğıt Üretim İşçiliği


Aşçılık, Pastacılık, Fırıncılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Gıda Üretim İşçiliği (Fındık, Çay), Kâğıt Üretim İşçiliği, Maden İşçiliği, Plastik Kalıpçı/Kalıplama Operatörü, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Temizlik İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği (Fındık, Çay), Tarım İşçiliği (Fındık, Çay)

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarTarım İşçiliği (Fındık, Çay), Yaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Ofis Hizmetleri Elemanı, Kuaförlük, Manikürcülük

145

19. HATAY


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Hatay’ın genelde Türkiye ortalamasında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Hatay, demografik yapı, eğitim

ve sosyal yaşam seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Hatay, ekonomik etkinlik bileşenlerinden dış ticaret, sanayi ve finansal piyasalar alanındaki göstergelerde Türkiye

ortalamasının üstünde performans sergilerken, turizm ve tarım alanındaki göstergelerde Türkiye ortalamasının

altında seyrettiği görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Hatay’ın




19.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Hatay’ın nüfusu %6,34 oranında artarak 1.474.223’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Hatay’ın kent nüfus oranında anlamlı bir

artış olmadığı söylenebilir. 2007’de %49,17 olan kent

nüfus oranı 2011’de %49,71’e yükselmesine rağmen

Türkiye ortalamasının bir hayli altında kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Hatay

0-14 grubunda Türkiye ortalamasının üstünde, diğer

gruplarda ise ortalamanın altındadır.

Hatay’da İktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının


çekmektedir.

Hatay’da ikamet eden nüfusun %85,53’ü Hatay

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Hatay’ın


nüfusunun %2’si kadardır. İstanbul (3.453),

Adana (2.660) ve Mersin (2.354) göç alınan illerin

ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul (6.073),

Adana (2.548) ve Antalya (2.506) göç verilen iller


Hatay ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,96’sını

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %1,97’ye

yükselmiştir. Hatay’ın göç alan bir il olduğu söylenebilir.

146

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Hatay’ın Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Hatay’da okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerin oranının kadınlarda %12’nin geçmesi



TÜRKİYE (%) Hatay (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 28,83 32,11 30,47




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,66 2,39 3,02



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Hatay’da, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranı ise Türkiye ortalamasının bir hayli üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 62,59 62,20 62,40 Brüt 105,03 105,53 105,27

4-5 89,86 88,66 89,27 Net 98,74 98,48 98,61

5 97,01 95,92 96,48


Hatay’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 27.243 kişi mezun olmuş, 21.923 kişi (%80,47)




Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 14.335

2011-2

012 5.266 6.429 11.695 36,74 44,85 81,58 45,03 54,97

Kadın 12.908 5.012 5.216 10.228 38,83 40,41 79,24 49,00 51,00

Toplam 27.243 10.278 11.645 21.923 37,73 42,74 80,47 46,88 53,12


147

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına altında değerlere sahip olan Hatay’da mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının fazlalığı dikkat çekmektedir. Hatay’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı Türkiye ortalamasında değerlere sahiptir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

HatayBrüt 85,91 81,58 83,80 45,51 46,08 45,79 40,40 35,50 38,01

Net 65,91 63,77 64,87 32,25 34,05 33,13 33,66 29,71 31,74


TR63 Bölgesi nüfusunun %48,9’u Hatay’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Hatay’daki işgücünün 494 bin kişi olduğu, bunların 435 bininin istihdam edildiği ve 59 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 12,7 10,3 12


İstihdam Oranı (%) 62,4 25,6 43,4



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Hatay ilini de kapsayan TR63 Bölgesi,


istihdam oranlarındai düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum



oran Hatay ilinin bulunduğu TR63 Bölgesinde %70,8’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından

ise Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Hatay’ın içerisinde bulunduğu TR63 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %41,4’ü SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %53,5’e yükselirken, 55 üstü yaş


148







TOPLAM 198.213 197.334 213.506 230.150


Hatay’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.


dikkat çekmektedir. Ancak, 2010’dan itibaren esnaf sayısının da yükselmeye başladığının belirtilmesi gerekmektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

10.969 2.785 1.317 1.203 441 326 149 110 17.300


2011 yılı verilerine göre Hatay’daki işyeri sayısı 17.300 olup bunun 259’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Hatay’da 147 işletmenin toplam 872 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu











Ekim 2012 verilerine göre, Hatay’da 8 kamu işletmesi toplam 23 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %47,83’tür. Kontenjan fazlası olarak 4 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

149


Konu Kamu







Hatay’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı





göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,09’u işe yerleşirken

2011’de bu oranın %2,62’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

Hatay’daki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 616 332 948



2009

Başvuru 450 310 760



2011

Başvuru 494 345 839




Hatay’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 64’ten 25’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 37’den 5’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


150



2007

Başvuru 64 0 64



2009

Başvuru 23 1 24



2011

Başvuru 25 0 25




19.5 HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Hatay’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Hatay’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Hatay’da 115’i engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 307’sine anket

uygulanmıştır.


yetimlerde erkek sayısının kadın sayısının bir hayli üzerinde olması dikkat çekicidir.



Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken iki kümede yükseköğrenimli oranları

birbirine yakındır.

151

Çizelge 13: Hatay’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 35 10 29 13 87 95 28 43 0 166 253 82,41

Kadın 11 5 5 7 28 1 6 7 12 26 54 17,59

Yaş Grubu

15-24 12 8 9 3 32 12 13 11 3 39 71 23,13

25-34 15 5 16 5 41 32 8 21 3 64 105 34,20

35-44 19 2 9 12 42 52 13 18 6 89 131 42,67

Eğitim Durumu

Lise Altı 35 14 31 19 99 72 32 38 12 154 253 82,41

Lise 8 0 2 1 11 17 0 12 0 29 40 13,03

Yükseköğretim 3 1 1 0 5 7 2 0 0 9 14 4,56

TOPLAM 46 15 34 20 115 96 34 50 12 192 307

Hatay’da anket uygulanan 120 işletmenin 47’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 558’dir.

Çizelge 14: Hatay’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam


Dezavantajlı birey çalıştıran

İşletme Sayısı 1 1 3 11 15 8 8 47


152


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Hatay’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Hatay’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, El Sanatları, Gıda Üretim Elemanı

Zihinsel Engelliler Servis Komiliği, El Sanatları, Temizlik İşçiliği, Gıda Ambalaj

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, El Sanatları

İşitme EngellilerMobilyacılık, Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Pidelik, Bilgisayar Operatörlüğü, Ayakkabı ve Saraciye Elemanı

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Satış Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü, Ayakkabı ve Saraciye Elemanı, Mobilyacılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerGıda Üretim İşçiliği, Gıda Ambalajı, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Sekreterlik, Büro Elemanı, Girişimcilik, Kuaförlük, El Sanatları

153

20. İSTANBUL


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından İstanbul’un genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Ulaşım, sağlık ve sosyal yaşam alanında iller arası sıralamada ilk sırada yer alırken, demografik yapı

ve altyapı endeksinde ikinci sırada yer almaktadır. İstanbul’un tek olumsuz göstergesi eğitim olarak görülmektedir.

İstanbul, ekonomik etkinlik bileşenlerinden tarım dışındaki tüm göstergelerde Türkiye ortalamasının üstünde

performans sergilemektedir. İş, sanayi, ticaret ve turizm alanının merkezi olurken, dış ticaret, sanayi ve finansal

piyasalar alanında ilk sırada yer almaktadır.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış İstanbul’da


2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer İstanbul’da 18.689 TL olup

bu miktar Türkiye ortalamasının %155,5’idir.

20.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde İstanbul’un nüfusu %8,35 oranında artarak 13.624.240’a ulaşmıştır.

Aynı dönemde İstanbul’un kent nüfus oranındaki hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %88,87 olan kent

nüfus oranı 2011’de %98,96’ya yükselerek Türkiye


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında İstanbul

15-44 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde,

çalışma çağının dışındaki yaş grubunda ise altındadır. 45-64 yaş grubunda anlamlı bir fark bulunmadığı söylenebilir.

İstanbul’da ikamet eden nüfusun %84,01’i İstanbul

dışındaki illerin nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011

döneminde İstanbul’un diğer illerden aldığı toplam

göç 450.445 kişi olup nüfusunun %3,31’i kadardır. Ankara (20.882), Van (18.719) ve Tokat (18.015)

göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. Ankara

(16.864), Kocaeli (16.843) ve Tokat (15.581) göç


İstanbul ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %17,81’ini


yükselmiştir. İstanbul’un göç alan bir il olduğu

söylenebilir.

154

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında, İstanbul’un ortaöğretim ve üzeri eğitim alanların oranında Türkiye

ortalamasının üzerinde, diğer alanlarda ise ortalamanın altında olduğu görülmektedir. Bu durumda İstanbul’un

eğitim alanında iyi durumda olduğu söylenebilir.


TÜRKİYE (%) İstanbul (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 21,64 28,20 24,93




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 5,85 4,87 5,36



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan İstanbul’da, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 20,70 19,88 20,30 Brüt 111,62 113,17 112,37

4-5 29,24 28,07 28,67 Net 99,66 99,40 99,53

5 45,44 43,82 44,65


İstanbul’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 205.944 kişi mezun olmuş, 180.196 kişi (%87,50)




Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 107.479

2011-2

012 45.517 48.445 93.962 42,35 45,07 87,42 48,44 51,56

Kadın 98.465 43.819 42.415 86.234 44,50 43,08 87,58 50,81 49,19

Toplam 205.944 89.336 90.860 180.196 43,38 44,12 87,50 49,58 50,42


155

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahip olan İstanbul’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. İstanbul’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam

eden kadınların oranı Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahiptir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

İstanbulBrüt 106,98 105,68 106,35 62,60 62,68 62,64 44,37 42,99 43,71

Net 70,71 72,14 71,40 35,80 38,85 37,27 34,91 33,29 34,13


TR10 Bölgesi İstanbul ilinden oluşmaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak İstanbul’daki

işgücünün 4.773 bin kişi olduğu, bunların 4.211 bininin istihdam edildiği ve 562 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TR10 (İstanbul) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam


İşgücü (Bin Kişi) 3.536 1.238 4.773

İstihdam Edilenler (Bin Kişi) 3.161 1.050 4.211



İşsizlik Oranı (%) 10,6 15,2 11,8



İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (Bin Kişi) 1.326 3.673 5.000


Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel verilerin tamamında İstanbul ilinden oluşan TR10 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki düşüklüklerdir.


Bu oran İstanbul ilinin bulunduğu TR10 Bölgesinde %55,8’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı

bakımından ise Türkiye ortalamasının üzerindedir.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, İstanbul’da 15 ve daha yukarı yaş grubundaki çalışanların %77,4’ü SGK’ ya

kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %82,9’a yükselirken, 55 ve daha yukarı yaş grubunda %50’nin altına

düşmektedir.

156



Zorunlu Sigortalı (4/A-İşçi) 2.688.981 2.701.551 2.986.050 3.294.918




TOPLAM 3.344.138 3.373.710 3.658.090 4.038.448


İstanbul’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %20,76 oranında artarken, aynı dönemde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana

gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %81,59’u işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen artış İstanbul’un istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

Toplam1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

250.788 71.213 33.385 32.424 11.177 9.373 4.512 3.549 416.421


2011 yılı verilerine göre İstanbul’daki işyeri sayısı 416.421 olup bunun 8.061’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, İstanbul’da 4.914 işletmenin toplam 31.526 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.


940 engelli de kontenjan fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir. Engelli çalıştırmakla

yükümlü olan işletmelerin %98,8’inin özel sektörden olduğu göz önünde bulundurulduğunda özel sektördeki engelli

istihdamının yükseltilmesi yönünde yapılacak çalışmalar önem arz etmektedir.




Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Engelli Sayısı 1.644 29.882 31.526

Çalışan Engelli Sayısı 1.560 19.856 21.416




Ekim 2012 verilerine göre, İstanbul’da 60 kamu işletmesi toplam 840 eski hükümlüyü istihdam etmek

zorundadır. Bu kontenjanın doluluk oranı %73,40’tır. Kontenjan fazlası olarak 143 eski hükümlü istihdam

edilmektedir.

157


Konu Kamu







İstanbul’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı



2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı 23,61’dir.

Bu oran 2011 yılında 34,34’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %8,36’sı işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %70’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde İstanbul’daki




2007

Başvuru 3.782 1.169 4.951



2009

Başvuru 3.396 1.620 5.016

İşe Yerleştirme 6.501 1.261 7.762


2011

Başvuru 2.966 1.551 4.517

İşe Yerleştirme 7.973 1.868 9.841



İstanbul’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 1.016’dan 44’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 811’den 17’ye düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski


158



2007

Başvuru 1.001 15 1.016



2009

Başvuru 280 5 285



2011

Başvuru 44 0 44




20.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup İstanbul’un il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: İstanbul’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 146.190

Eski hükümlüler dezavantajlı bireyler toplamının %71,39’unu oluştururken, dört engel grubu ise %11,63’ünü

oluşturmaktadır.


İstanbul’da 179’u engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 631’ine anket

uygulanmıştır.


yetimlerde erkek sayısının kadın sayısının bir hayli üzerinde olması dikkat çekicidir.



Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken İstanbul’daki dezavantajlı gruplar

içerisindeki yükseköğrenimli kişi oranları (%14) dikkat çekmektedir.

159

Çizelge 13: İstanbul’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 40 17 37 36 130 302 23 46 0 371 501 79,40

Kadın 16 9 17 7 49 19 9 14 39 81 130 20,60

Yaş Grubu

15-24 20 26 27 22 95 53 12 27 10 102 197 31,22

25-34 20 0 17 8 45 150 14 7 12 183 228 36,13

35-44 16 0 10 13 39 118 6 26 17 167 206 32,65

Eğitim Durumu

Lise Altı 25 26 25 27 103 220 8 13 15 256 359 56,89

Lise 17 0 17 16 50 87 5 25 11 128 178 28,21

Yükseköğretim 14 0 12 0 26 14 19 22 13 68 94 14,90

TOPLAM 56 26 54 43 179 321 32 60 39 452 631

İstanbul’da anket uygulanan 396 işletmenin 87’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 429’dur.

Çizelge 14: İstanbul’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 3 3 6 5 49 16 5 87


160


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak İstanbul’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: İstanbul’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Dış Ticaret Ofis Hizmetleri Elemanı, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma), Müzik ve Gösteri Sanatları

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Giyim, Üretim ve Tekstil İşçiliği (Meydancı)

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Müzik ve Gösteri Sanatları, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Masörlük

İşitme EngellilerAşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Bilgisayar Operatörlüğü, Web Tasarımcılığı, Ağ İşletmeni, Ahşap Süslemeciliği/Oymacılığı/Montaj, El Sanatları (Hediyelik Eşya)


Giyim Üretim İşçiliği (Konfeksiyon, Deri ve Kürk İşleme), Tekstil İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Gıda Üretim İşçiliği, Kimya Üretim İşçiliği (Boya, Deri, Petrokimya, İlaç, Lastik, Kozmetik), Elektrik ve Elektronik Bakım Onarım Elemanı, Lojistik Elemanı, Fuar/Host-Hostes/Stant Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerGiyim Üretim İşçiliği (Konfeksiyon ve Deri), Gıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük, Manikürcülük, Makyaj Elemanı, Cilt Bakım Elemanı, Masör, Fuar/Host-Hostes/Stant Elemanı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerBilgisayar Operatörlüğü, Tekstil İşçiliği, El Sanatları (Hediyelik Eşya, Sanayi Nakışları), Müzik ve Gösteri Sanatları, Giyim Üretim İşçiliği (Konfeksiyon, Deri, Kürk), Gıda Üretim İşçiliği, Motorlu Araçlar Bakım Onarımcı


El Sanatları (Hediyelik Eşya, Sanayi Nakışları), Bilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği (Konfeksiyon, Deri, Kürk), Aşçılık, Pastacılık, Çocuk/Engelli/Yaşlı Bakımı, Yabancı Dil, Web İşletmenliği (Çeşitli)

161

21. İZMİR


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından İzmir’in Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle ulaşım ve sosyal yaşam endeksinde sıralamalarda önde yer alan İzmir, diğer göstergelerde

de olumlu bir performans sergilemektedir.

İzmir, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının üstünde performans sergilemektedir.

Dış ticaret, sanayi, finansal piyasalar, tarım ve turizm alanında ilk beş sırada yer alırken, İzmir’in ticari bir merkez

olduğu görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış İzmir’de


2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer İzmir’de 14.817 TL olup bu

miktar Türkiye ortalamasının %123,3’üdür

21.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde İzmir’in nüfusu %6,04 oranında artarak 3.965.232’ye ulaşmıştır. Aynı dönemde İzmir’in kent nüfus oranındaki hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %84,91 olan kent



Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında İzmir 0-14

ve 15-29 grubunda Türkiye ortalamasının altında,

diğer gruplarda ise ortalamanın üstündedir.

İzmir’de iktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının

yaklaşık %4 oranında üstünde olması dikkat

çekmektedir.

İzmir’de ikamet eden nüfusun %57,07’si İzmir dışındaki

illerin nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde İzmir’in


nüfusunun %2,78’i kadardır. İstanbul (11.339), Manisa

(9.591) ve Ankara (6.944) göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul (17.003), Manisa (8.356) ve

Ankara (8.047) göç verilen iller sıralamasının başlarında

yer almaktadır.

İzmir ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %5,30’unu


yükselmiştir. İzmir’in göç alan bir il olduğu söylenebilir.

162

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde kadınların Türkiye ortalaması %18

civarındayken, İzmir’de bu oran yaklaşık %11’dir. İzmir’in, lise ve üstü eğitim mezunlarında Türkiye ortalamasının



TÜRKİYE (%) İzmir (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 26,20 32,95 29,60




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 1,96 1,42 1,69



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan İzmir’de, okul öncesi eğitimdeki okullaşma




Oranİlköğretim


3-5 42,19 41,28 41,75 Brüt 110,88 111,47 111,17

4-5 60,27 58,92 59,61 Net 99,31 99,29 99,30

5 85,63 84,95 85,30


İzmir’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 55.078 kişi mezun olmuş, 49.660 kişi (%90,16)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %45,89’u genel, %54,11’i mesleki ve



Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




20

10

-20

11 Erkek 28.572

20

11

-20

12 10.467 15.195 25.662 36,63 53,18 89,82 40,79 59,21

Kadın 26.506 12.324 11.674 23.998 46,50 44,04 90,54 51,35 48,65

Toplam 55.078 22.791 26.869 49.660 41,38 48,78 90,16 45,89 54,11


163

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahip olan İzmir’de mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. İzmir’de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

İzmirBrüt 102,97 102,17 102,58 50,65 58,50 54,45 52,32 43,67 48,13

Net 73,64 77,51 75,52 32,45 42,64 37,38 41,19 34,87 38,13


TR31 Bölgesi İzmir ilinden oluşmaktadır. Çizelge 5’teki görüldüğü gibi İzmir’deki işgücü 1.653 kişi olup, bunların

1.410’u istihdam edilmiş ve 243’ü işsizdir.

Çizelge 5: TR31 (İzmir) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam


İşgücü (Bin Kişi) 1.118 536 1.653




İşsizlik Oranı (%) 11,6 21,1 14,7


İstihdam Oranı (%) 65,1 26,7 45,5

İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus (Bin Kişi) 400 1.045 1.446


Çizelge 5’te görüldüğü üzere işgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde İzmir’de işgücüne katılma ve işsizlik

oranlarının Türkiye ortalamasının üzerindedir.


Bu oran İzmir ilinin bulunduğu TR31 Bölgesinde %55’tir. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından ise Türkiye

ortalamasının üzerindedir.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, İzmir’de 15 ve daha yukarı yaş grubundaki çalışanların %67,1’i SGK’ ya kayıtlıdır.

Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %80,04’e yükselirken, 55 üstü yaş grubunda %30’un altına düşmektedir.

164







TOPLAM 895.681 865.262 931.452 1.021.549


İzmir’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %71,22’si işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen artış İzmir’in istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

66.614 15.870 6.895 6.997 2.426 2.102 1.079 804 102.787

Kaynak: Http://Sgk.Gov.Tr/

2011 yılı verilerine göre İzmir’deki işyeri sayısı 102.787 olup bunun 1.883’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.

21.4 DEZAVANTAJLI GRUPLARIN İSTİHDAMI

Ekim 2012 verilerine göre, İzmir’de 1.036 işletmenin toplam 6.573 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.





Engelli Çalıştırmakla Yükümlü İşyeri Sayısı 41 995 1,036

Çalıştırmakla Yükümlü Oldukları Engelli Sayısı 843 5,73 6,573

Çalışan Engelli Sayısı 677 4,293 4.970

Açık Engelli Kontenjanı 166 1,437 1,603



Ekim 2012 verilerine göre, İzmir’de 41 kamu işletmesi toplam 430 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %46,51’dir. Kontenjan fazlası olarak 42 eski hükümlü istihdam edilmektedir. İzmir

ilindeki açık eski hükümlü kontenjanın yüksek olması dikkat çekmektedir.

165


Konu Kamu







İzmir’de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 1.739’dan

1.698’e düşerken işe yerleştirmeler 1.517’den 1.835’e yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 2.247’den 5.375’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %7,84’ü işe yerleşirken

2011’de bu oranın %24,09’a yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

İzmir’deki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 1.272 467 1.739



2009

Başvuru 1.263 762 2.025



2011

Başvuru 1.072 626 1.698




İzmir’de 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

471’den 125’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 426’dan 9’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü

sayısında az oranda artış görülmektedir.

166



2007

Başvuru 463 8 471



2009

Başvuru 179 5 184


Kayıtlı (Aktif İş Arayan) İşgücü 1.099 31 1130

2011

Başvuru 124 1 125




21.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup İzmir’in il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: İzmir’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları






Engelliler toplamı 15.980 Engelliler dışındaki dezavantajlı gruplar toplamı 63.160

GENEL TOPLAM 79.140


İzmir’de 109’u engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 294’üne anket

uygulanmıştır.




kümelerde de dengeli bir dağılım görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken İzmir’deki engeli kümesi içerisindeki

yükseköğrenimli kişi oranları (%18) dikkat çekmektedir.

167

Çizelge 13: İzmir’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 18 24 15 18 75 37 6 33 0 76 151 51,36

Kadın 16 6 7 5 34 44 39 21 5 109 143 48,64

Yaş Grubu

15-24 13 21 15 7 56 11 12 16 1 40 96 32,65

25-34 14 7 4 9 34 26 16 17 1 60 94 31,97

35-44 7 2 3 7 19 44 17 21 3 85 104 35,37

Eğitim Durumu

Lise Altı 17 29 17 16 79 53 25 39 4 121 200 68,03

Lise 7 1 1 1 10 24 14 10 0 48 58 19,73

Yükseköğretim 10 0 4 6 20 4 6 5 1 16 36 12,24

Toplam 34 30 22 23 109 81 45 54 5 185 294

İzmir’de anket uygulanan 376 işletmenin 199’unda dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 1.198’dir.

Çizelge 14: İzmir’de Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 4 2 0 41 32 117 3 199


168


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak İzmir’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: İzmir’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler

Bilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Dış Ticaret Ofis Hizmetleri Elemanı, Halkla İlişkiler Elemanı, Müzik ve Gösteri Sanatları, Elektrik Elektronik Bakım Onarımı (Ofis Ekipmanları, Ev Aletler, Mobil İletişim Cihazları), El Sanatları (Hediyelik Eşya), Yabancı Dil

Zihinsel EngellilerTemizlik İşçiliği, El Sanatları (Hediyelik Eşya), Gıda Ambalajlama, Konfeksiyon İşçiliği (Meydancı)

Görme EngellilerMüzik ve Gösteri Sanatları, El Sanatları (Hediyelik Eşya), Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü

İşitme EngellilerEl Sanatları (Hediyelik Eşya), Aşçılık, Pastacılık, Engelli Eğiticiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Web Tasarımcılığı, Ağ İşletmeni


Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Bilgisayar Operatörlüğü, Temizlik İşçiliği, Lojistik Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, Metal Şekillendirme, Kaynakçılık, Plastik Kalıpçı/Kalıplama Operatörü, Cam ve Seramik İşçiliği, Tekstil İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerAşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları (Hediyelik Eşya), Kuaförlük, Manikürcülük, Makyaj Elemanı, Cilt Bakım Elemanı, Masör, Fuar/Host-Hostes/Stant Elemanı, Giyim Üretim İşçisi, Gıda Üretim İşçisi

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerGiyim Üretim İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Motorlu Araçlar Bakım Onarımı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Aşçılık, Pastacılık, Gıda Üretim İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği

169

22. KAHRAMANMARAŞ


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Kahramanmaraş ulaşım ve sağlık alanında Türkiye ortalamasının üstünde

seyrederken, demografik yapı, altyapı, eğitim ve sosyal yaşam endeksinde Türkiye ortalamasının altında seyrettiği

görülmektedir.

Kahramanmaraş, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir. Yapısal

sorunlarının giderilmemiş olmasıyla, Kahramanmaraş’ta ekonomik etkinliğinde sağlanamadığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Kahramanmaraş’ın




22.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Kahramanmaraş’ın nüfusu %4,9 oranında artarak 1.054.210’a ulaşmıştır.

Aynı dönemde Kahramanmaraş’ın kent nüfus

oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %58,22

olan kent nüfus oranı 2011’de %62,30’a yükselmiştir. Buna rağmen Türkiye ortalamasının üzerine çıkmayı başaramamıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında

Kahramanmaraş 0-14 grubunda Türkiye ortalamasının

üstünde, diğer gruplarda ise ortalamanın altındadır.

Kahramanmaraş’ta iktisaden faal nüfusun Türkiye

ortalamasının yaklaşık %5 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir.

Kahramanmaraş’ta ikamet eden nüfusun %93,15’i

Kahramanmaraş nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011

döneminde Kahramanmaraş’ın diğer illerden aldığı toplam göç 21.716 kişi olup nüfusunun %2,06’sı kadardır. İstanbul (2.454), Gaziantep (2.277) ve

Adana (1.694) göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul (4.327), Gaziantep (3.159)

ve Antalya (1.894) göç verilen iller sıralamasının

başlarında yer almaktadır.

Kahramanmaraş ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun


oran %1,41’e düşmüştür.

170

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde kadınların Türkiye ortalaması %18’in

altındayken, Kahramanmaraş’ta bu oranın yaklaşık %24’in üzerine çıkması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde,

Kahramanmaraş’ın lise ve üzeri eğitimlerde de Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Kahramanmaraş (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 24,82 30,49 27,63




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,50 3,16 3,33



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Kahramanmaraş’ta, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 26,20 25,54 25,88 Brüt 106,33 105,60 105,97

4-5 38,55 37,65 38,12 Net 98,29 98,22 98,26

5 62,21 61,39 61,81


Kahramanmaraş’ta 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 19.831 kişi mezun olmuş, 15.291 kişi

(%77,11) ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %48,62’si genel, %51,38’i

mesleki ve teknik okullara başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere kıyasla daha düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 10.442

2011-2

012 3.992 4.352 8.344 38,23 41,68 79,91 47,84 52,16

Kadın 9.389 3.443 3.504 6.947 36,67 37,32 73,99 49,56 50,44

Toplam 19.831 7.435 7.856 15.291 37,49 39,61 77,11 48,62 51,38


171

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Kahramanmaraş’ta

genel ortaöğretimdeki öğrenci sayısı ile mesleki ve teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayıları birbirine yakındır.

Kahramanmaraş’ta mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %3 kadar

daha düşüktür.



Ortaöğretim


TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

KahramanmaraşBrüt 85,29 74,73 80,15 45,47 42,20 43,88 39,82 32,53 36,28

Net 63,10 57,87 60,56 31,73 31,61 31,67 31,37 26,27 28,89


TR63 Bölgesi nüfusunun %34,98’i Kahramanmaraş’ta yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden

faydalanarak Kahramanmaraş’taki işgücünün 353 bin kişi olduğu, bunların 311 bininin istihdam edildiği ve 42 bin

kişinin işsiz olduğu söylenebilir.

Çizelge 5: TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 12,7 10,3 12


İstihdam Oranı (%) 62,4 25,6 43,4



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Kahramanmaraş ilini de kapsayan TR63

Bölgesi, Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne

katılma ve istihdam oranlarındaki düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz

bir durum olduğunu belirtmek gerekmektedir.


Bu oran Kahramanmaraş ilinin bulunduğu TR63 Bölgesinde %70,8’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Kahramanmaraş’ın içerisinde bulunduğu TR63 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %41,4’ü SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %53,5’e yükselirken, 55


172







TOPLAM 142.197 151.648 160.328 170.634

Kahramanmaraş’ta SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.


dikkat çekmektedir. 2008-2011 döneminde çalışan sayısı %20 oranında artarken, aynı dönemde işçi statüsünde

çalışanların sayısında meydana gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %60,55’i işçi

statüsünde çalışmaktadır. Çalışan sayısında gözlenen artış Kahramanmaraş’ın istihdam yaratma konusunda başarılı

olduğunu göstermektedir.



Kişi

4-6

Kişi

7-9

Kişi

10-19

Kişi

20-29

Kişi

30-49

Kişi

50-99

Kişi

100+

Kişi

6.692 995 330 1.353 328 274 159 150 10.281

Kaynak: SGK

2011 yılı verilerine göre Kahramanmaraş’taki işyeri sayısı 10.281 olup bunun 309’unda 50 ve daha fazla kişi

çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Kahramanmaraş’ta 217 işletmenin toplam 1.403 engelliyi istihdam etme zorunluluğu

vardır. Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %96,85, özel işletmelerde %89,50, toplamda ise

%90,66’dır. Kontenjan fazlası olarak 147 engelli kamu ve özel işletmelerde istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Kahramanmaraş’ta 16 kamu işletmesi toplam 120 eski hükümlüyü istihdam etmek

zorundadır. Bu kontenjanın doluluk oranı %89,16’dır. Kontenjan fazlası olarak 4 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

173


Konu Kamu







Kahramanmaraş’ta engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısı 2007-2011 döneminde

742’den 895’e, işe yerleştirmeler ise 206’dan 309’a yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 1.083’ten 2.126’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %2,35’i işe yerleşirken

2011’de bu oranın %2,71’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

Kahramanmaraş’taki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 471 271 742



2009

Başvuru 623 390 1.013



2011

Başvuru 494 401 895




Kahramanmaraş’ta 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a

başvuranların sayısı 118’den 223’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 108’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş

bekleyen eski hükümlü sayısında da azalma görülmektedir.

174



2007

Başvuru 118 0 118



2009

Başvuru 41 0 41



2011

Başvuru 23 0 23




22.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Kahramanmaraş’ın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları



Zihinsel Engelliler 1.530 Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler 210





Kahramanmaraş’ta 193’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerin toplam 288’ine anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımlarından engellilerde birinci yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de birinci yaş kümesinin ağırlıklı olduğu görülmektedir.

Engelli kümesinin eğitim durumunda ağırlık, lise altı öğrenim görenlerde bulunurken engelliler dışındaki dezavantajlı

gruplarda ağırlık, yükseköğrenim mezunlarındadır. Yükseköğrenimlilerin oranın %50’nin üzerinde oluşu da bir hayli


175

Çizelge 13: Kahramanmaraş’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları

Gösterge

Ort

oped

ik e

ngel

liler

Zihi

nsel

eng

ellil

er

Gör

me

enge

llile

r

İşitm

e en

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/e

ski

hükü

mlü

ler

Muh

taç

duru

mda

ki d

ul

ve y

etim

ler

Güv

enlik

seb

ebiy

le g

öç

eden

ler

Şid

det

görd

üğü

için

ev

den

ayrıl

an k

adın

lar

Eng

elli

dışı

ndak

iler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 22 46 19 12 99 5 16 23 0 44 143 49,65

Kadın 30 30 17 17 94 6 19 22 4 51 145 50,35

yaş grubu

15-24 33 28 24 15 100 8 30 40 3 81 181 62,85

25-34 13 36 10 8 67 1 4 5 1 11 78 27,08

35-44 6 12 3 6 27 2 1 0 0 3 30 10,42

Eğitim durumu

Lise Altı 13 75 6 17 111 2 6 5 2 15 126 43,75

Lise 16 1 16 10 43 3 6 15 1 25 68 23,61

Yükseköğretim 23 0 14 2 39 6 23 25 1 55 94 32,64

TOPLAM 52 76 36 29 193 11 35 45 4 95 288

Kahramanmaraş’ta anket uygulanan 112 işletmenin 4’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen

kişi sayısı 2’dir.

Çizelge 14: Kahramanmaraş’ta Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam




Dezavantajı Çalışan Sayısı 0 0 2 0 0 0 0 2

176


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Kahramanmaraş’ta dezavantaj gruplarına göre açılabilecek

meslek kursları aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 15: Kahramanmaraş’ta Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Büro Elemanı, Tekstil İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, El Sanatları

Zihinsel EngellilerEl Sanatları, Tekstil İşçiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Servis Komiliği, Temizlik İşçiliği

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, El Sanatları (Ağaç)

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Metal Şekillendirme, Kaynakçılık, Satış Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerAşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Tekstil İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Büro Elemanı, Kuaförlük, Girişimcilik, El Sanatları

177

23. KARABÜK


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Karabük demografik yapı, eğitim ve sosyal yaşam alanında Türkiye

ortalamasının üstünde seyrederken, ulaşım ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.

Karabük, ekonomik etkinlik bileşenlerinden işgücü ve finansal piyasalar alanındaki göstergelerde Türkiye

ortalamasının üstünde performans sergilerken, dış ticaret, sanayi, turizm ve tarım alanında önemli bir etkinliği

bulunmadığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Karabük’ün




23.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Karabük’ün nüfusu %0,57 oranında artarak 219.738’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Karabük’ün kent nüfus oranındaki

artış dikkat çekmektedir. 2007’de %75,1 olan kent



Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Karabük

45-64 ve 65 üstü grubunda Türkiye ortalamasının

üstünde, diğer gruplarda ise ortalamanın altındadır.

Karabük’ün 0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

%6,15 oranında altındayken, 65 üstü grubunda

söz konusu ortalamanın %4,36 oranında üstünde

olması dikkat çekmektedir. Bu veriler Karabük’te

doğurganlık oranının az yaşlı nüfusun ise fazlalılığı ile

açıklanabilir.

Karabük’te ikamet eden nüfusun %70,53’ü Karabük


Karabük’ün diğer illerden aldığı toplam göç 8.239 kişi olup nüfusunun %3,75’i kadarıdır. İstanbul (1.968),

Zonguldak (728) ve Ankara (724) göç alınan illerin


Ankara (1.079) ve Zonguldak (665) göç verilen iller


Karabük ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,31’sini


düşmüştür. Bu durumda, Karabük’ün net göç veren

bir il olduğu söylenebilir.

178

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Karabük’ün Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Karabük’te okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda

%12’yi geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Karabük (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 24,40 33,81 29,10




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 1,69 1,67 1,68



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Karabük’te, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 35,29 35,53 35,41 Brüt 107,68 108,50 108,07

4-5 50,31 50,35 50,33 Net 99,49 98,86 99,19

5 81,90 81,76 81,84


Karabük’te 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 3.096 kişi mezun olmuş, 3.041 kişi (%98,22)


teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları ise birbirine yakındır.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 1.610

2011-2

012 716 887 1.603 44,47 55,09 99,57 44,67 55,33

Kadın 1.486 745 693 1.438 50,13 46,64 96,77 51,81 48,19

Toplam 3.096 1.461 1.580 3.041 47,19 51,03 98,22 48,04 51,96


179

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına üstünde değerlere sahip olan Karabük’te genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısı ile mesleki ve teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısı birbirine yakındır. Karabük’te

mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %10 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

KarabükBrüt 111,21 109,03 110,15 53,87 61,59 57,61 57,34 47,44 52,54

Net 89,29 87,01 88,19 40,11 46,71 43,30 49,18 40,30 44,88


TR81 Bölgesi nüfusunun %21,5’i Karabük’te yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Karabük’teki işgücünün 97 bin kişi olduğu, bunların 90 bininin istihdam edildiği ve 7 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR81(Zonguldak, Karabük, Bartın) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 65,6 40,4 52,6



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Karabük ilini de kapsayan TR81 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki yüksekliklerdir.


Bu oran Karabük ilinin bulunduğu TR81 Bölgesinde %67,6’ya ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Karabük’ün içerisinde bulunduğu TR81 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %47’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %67,3’e yükselirken, 55


180







TOPLAM 32.414 38.994 43.363 46.133

Karabük’te SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %64,25’i işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen artış Karabük’ün istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

2.988 570 248 277 95 82 37 29 4.326


2011 yılı verilerine göre Karabük’teki işyeri sayısı 3.326 olup bunun 66’sında 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Karabük’te 52 işletmenin toplam 329 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %100, özel işletmelerde %82,84, toplamda ise %84,19’dur.










Ekim 2012 verilerine göre, Karabük’te 6 kamu işletmesi toplam 18 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


181


Konu Kamu







Karabük’te engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler %50 artmıştır. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 364’ten 446’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisindeki kadınların oranı %26,77’dir.


açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların 4,35’i işe yerleşirken 2011’de başvuran

hiçbir kadının işe yerleştirilemediği dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına girişlerini

kolaylaştırmak için işletmelerin hazır bulunuşluk düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 93 34 127



2009

Başvuru 47 28 75



2011

Başvuru 63 49 112




Karabük’te 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 17’den 1’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 23’ten 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


182



2007

Başvuru 16 1 17



2009

Başvuru 1 0 1



2011

Başvuru 1 0 1




23.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Karabük’ün il ve ilçe merkezinde

yaşayanların tahmini sayıları, aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 12: Karabük’te Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Karabük’te 76’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 262’sine anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında çoğunluğu erkekler oluşturmaktadır. Muhtaç durumdaki dul ve yetimlerde

kadın sayısının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduğunu göstermektedir.


kümelerde de ağırlığı üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli birey bulunmamaktadır.

183

Çizelge 13: Karabük’te Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e E

ngel

liler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 17 13 14 11 55 114 4 0 0 118 173 66,03

Kadın 9 5 4 3 21 41 17 0 10 68 89 33,97

Yaş Grubu

15-24 3 13 4 2 22 34 0 0 0 34 56 21,37

25-34 10 5 11 9 35 59 1 0 1 61 96 36,64

35-44 13 0 3 3 19 62 20 0 9 91 110 41,98

Eğitim Durumu

Lise Altı 26 18 18 13 75 150 21 0 9 180 255 97,33

Lise 0 0 0 1 1 5 0 0 1 6 7 2,67

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Toplam 26 18 18 14 76 155 21 0 10 186 262

Karabük’te anket uygulanan 86 işletmenin 16’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 19’dur.

Çizelge 14: Karabük’te Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





184


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Karabük’te dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Karabük’te Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Ofis Hizmetleri Elemanı, El Sanatları

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Konfeksiyon İşçiliği (Meydancı)

Görme Engelliler Müzik ve Gösteri Sanatları, El Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Ağaç Ürünleri İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerDemir Çelik İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği, Konfeksiyon İşçiliği, Kaynakçılık, Metal İşçiliği, Maden İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Temizlik İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Çocuk/Yaşlı Bakım Elemanı, Konfeksiyon İşçiliği, Gıda Üretim İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarÇocuk/Yaşlı Bakım Elemanı, Ofis Hizmetleri Elemanı, Konfeksiyon İşçiliği, Kuaförlük, Manikürcülük

185

24. KARS


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Kars’ın genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle ulaşım ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasında seyreden Kars, altyapı, eğitim ve sosyal

yaşam seviyesine ilişkin endekste ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Kars, ekonomik etkinlik göstergelerinde de Türkiye ortalamasının altında seyretmektedir. Tarım ve hayvancılık

alanında ekonomik etkinliğini artırırken, diğer göstergelerde olumsuz performans sergilediği görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Kars’ın




24.1. NÜFUS

2007-2011 döneminde Kars’ın nüfusu %2,06 oranında azalarak 305.755’e gerilemiştir. 2007’de %43,15 olan Kars’ın kent nüfus oranı 2011’de

%42,21’e düşmüştür. 2007-2011 dönemlerinde kent

nüfus oranında anlamlı bir fark görülmezken, Kars,

Türkiye ortalamasının da bir hayli altında kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Kars 0-14 ve

15-29 yaş grubunda, Türkiye ortalamasının üstünde,

diğer yaş gruplarında ise ortalamanın altındadır.

Kars’ta iktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının


çekmektedir.

Kars’ta ikamet eden nüfusun %89,18’i Kars nüfusuna

kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Kars’ın diğer illerden

aldığı toplam göç 10.654 kişi olup nüfusunun %3,48’i

kadardır. İstanbul (2.001), Ankara (936) ve İzmir

(672) göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul (4.542), Ankara (1.793) ve İzmir (1.000) göç


Kars ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,44’ünü


düşmüştür. Kars’ın 0-14 yaş grubu nüfusunun %30



186

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde kadınların Türkiye ortalaması

%18’in altındayken, Kars’ta bu oranın %25’in üzerine çıkması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Kars’ın lise ve üzeri



TÜRKİYE (%) Kars (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 23,94 27,37 25,57




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 5,93 5,41 5,68



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Kars’ta, okul öncesi eğitimdeki okullaşma




Oranİlköğretim


3-5 27,45 26,73 27,10 Brüt 104,44 104,47 104,45

4-5 39,88 38,56 39,23 Net 97,37 97,25 97,31

5 61,18 58,22 59,74


Kars’ta 2010-2011 öğretim yılında, ilköğretimden 5.749 kişi mezun olmuş, 3.816 kişi (%66,38) ortaöğretime

yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %61,01’i genel, %38,99’u mesleki ve teknik okullara

başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 3.125

2011-2

012 1.198 880 2.078 38,34 28,16 66,50 57,65 42,35

Kadın 2.624 1.130 608 1.738 43,06 23,17 66,23 65,02 34,98

Toplam 5.749 2.328 1.488 3.816 40,49 25,88 66,38 61,01 38,99


187

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında, Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Kars’ta genel ortaöğretimdeki

öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Kars’ta mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden kadınların oranı,

Türkiye ortalamasından %16 kadar daha düşüktür.




TürkiyeBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

KarsBrüt 67,71 60,63 64,31 43,69 43,50 43,60 24,01 17,13 20,71

Net 47,49 45,27 46,42 28,97 31,48 30,18 18,51 13,79 16,25


TRA2 Bölgesi nüfusunun %26,41’i Kars’ta yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak,

Kars’taki işgücünün 101 bin kişi olduğu, bunların 91 bininin istihdam edildiği ve 10 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,9 30,5 48,8



Çizelge 5’te görüldüğü üzere,İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında, Kars ilini de kapsayan TRA2 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında, Türkiye değerlerinin üzerinde bir değerde olmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye

ortalamasından daha yüksektir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin de olumsuz bir durum olduğunu


Türkiye genelinde, okuma-yazma bilmeyen ve lise altı eğitimli işgücünün toplam işgücü içerisindeki oranı %54’tür.

Bu oran, Kars ilinin bulunduğu TRA2 Bölgesinde %78,3’e ulaşmaktadır. TRA2 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Kars’ın içerisinde bulunduğu TRA2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %26,7’si SGK’ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %33,7’ye yükselirken, 55 üstü yaş


188







TOPLAM 35.339 32.010 33.858 35.876


Kars’ta SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılından itibaren çalışanların %39,14’ü işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısındaki sınırlı artış Kars’ta istihdam yaratma konusundaki sınırlılığı göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

1.418 293 118 221 64 31 15 18 2.178


2011 yılı verilerine göre Kars’taki işyeri sayısı 2.178 olup, bunun 33’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Kars’ta 24 işletmenin toplam 99 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %96,67, özel işletmelerde %33,33, toplamda ise %52,53’tür.

Engelli de kontenjan fazlası olarak, 16 kamu ve özel işletmede istihdam edilmektedir. Engelli çalıştırmakla yükümlü

olan işletmelerin, %83,33’ünün özel sektörden olduğu göz önünde bulundurulduğunda, özel sektördeki engelli

istihdamının yükseltilmesi yönünde yapılacak çalışmalar önem arz etmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Kars’ta 4 kamu işletmesi toplam 11 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


189


Konu Kamu







Kars’ta engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 55’ten

122’ye yükselmiş işe yerleştirmeler değerlerinde ise bir değişiklik olmamıştır. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 128’den 354’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %28,69’a yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından, bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınlardan hiçbiri, işe yerleşememiş, söz konusu

durumda 2011 yılında da bir değişiklik olmamıştır. Bu veriler, engelli kadınların iş hayatına girişini kolaylaştırmak

için işletmelerin hazır bulunma düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat çekmektedir.



2007

Başvuru 47 8 55



2009

Başvuru 102 61 163



2011

Başvuru 87 35 122




Kars’ta 2007-2011 döneminde, eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

18’den 12’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 8’den 1’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü sayısında

da artış görülmektedir.

190



2007

Başvuru 18 0 18



2009

Başvuru 14 0 14



2011

Başvuru 12 0 12




24.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerin 15-44 yaş grubunda Kars’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Kars’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Kars’ta 176’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 623’sine anket

uygulanmıştır.


erkek sayısının yüksek oluşu dikkat çekmektedir.



Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli kişi sayısı da engelliler

dışındaki dezavantajlılar grubunda daha yüksektir.

191

Çizelge 13: Kars’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları

Gösterge

O

rtop

edik

Eng

ellil

er

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 26 50 23 17 116 280 52 9 0 341 457 73,35

Kadın 19 21 7 13 60 32 27 4 43 106 166 26,65

Yaş Grubu

15-24 5 49 7 16 77 52 30 4 7 93 170 27,29

25-34 15 13 12 8 48 145 22 6 20 193 241 38,68

35-44 25 9 11 6 51 115 27 3 16 161 212 34,03

Eğitim Durumu

Lise Altı 38 70 27 30 165 261 61 8 35 365 530 85,07

Lise 5 1 0 0 6 40 7 3 6 56 62 9,95

Yükseköğretim 2 0 3 0 5 11 11 2 2 26 31 4,98

Toplam 45 71 30 30 176 312 79 13 43 447 623

Kars’ta anket uygulanan 98 işletmenin 8’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

11’dir.

Çizelge 14: Kars’ta Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





192


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Kars’ta dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Kars’ta Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Gıda Üretim İşçiliği, Yabancı Dil

Zihinsel EngellilerServis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Ambalaj ve Paketleme Elemanı, Temizlik İşçiliği


İşitme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Temizlik İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, El Sanatları

Hükümlü/Eski Hükümlüler Et Ürünleri İşlemeciliği, Girişimcilik, Satış Elemanı, Tarım ve Hayvancılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Engelli Bakıcılığı, Yaşlı Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarKonfeksiyon İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Temizlik İşçiliği, Engelli Bakıcılığı, Yaşlı Bakıcılığı

193

25. KOCAELİ


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından, Kocaeli’nin Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle ulaşım ve altyapı endeksinde il sıralamasında ön sıralarda yer almaktadır.

Kocaeli, ekonomik etkinlik bileşenlerinden, tarım endeksi dışındaki tüm göstergelerde Türkiye ortalamasının

üstünde performans sergilemektedir. Özellikle dış ticaret ve sanayi sektöründe gösterdiği olumlu performans dikkat

çekmektedir.

2004-2008 döneminde, Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Kocaeli’nin



TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %141,3’üdür.

25.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Kocaeli’nin nüfusu %11,39 oranında artarak1.601.720’ye ulaşmıştır.

Aynı dönemde, Kocaeli’nin kent nüfus oranındaki hızlı artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %62,19 olan kent

nüfus oranı 2011’de %93,65’e yükselerek, Türkiye


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Kocaeli, 30-44

yaş grubunda Türkiye ortalamasının üstünde, 0-14 ve

65 üstü yaş grubunda ortalamanın altındadır. Diğer yaş gruplarında ise anlamlı bir fark olmadığı söylenebilir.

Kocaeli’de ikamet eden nüfusun %66,93’ü, Kocaeli

dışındaki illerin nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011

döneminde Kocaeli’nin diğer illerden aldığı toplam göç

63.314 kişi olup nüfusunun %3,95’i kadardır. İstanbul

(16.843), Sakarya (3.242) ve Van (2.497) göç alınan


Sakarya (2.891) ve Ankara (2.731) göç verilen iller


Kocaeli ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %2,04’ünü


yükselmiştir. Bu durumda, Kocaeli’nin net göç alan bir


194

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde kadınların Türkiye ortalaması

%18 civarındayken, Kocaeli’ de bu oran yaklaşık %11’dir. Kocaeli’nin, lise ve üstü eğitim mezunlarında Türkiye

ortalamasının üstünde olması dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Kocaeli (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 19,47 30,92 25,14




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,25 3,25 3,25



İlköğretimdeki okullaşma, Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Kocaeli’ de, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise, Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 32,29 31,25 31,78 Brüt 108,26 109,99 109,10

4-5 47,30 45,92 46,63 Net 99,27 98,91 99,10

5 75,82 74,81 75,33


Kocaeli’ de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 25.239 kişi mezun olmuş 23.324 kişi (%92.41)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %47,06’sı genel, %52,94’ü mesleki ve



Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




20

10

-20

11 Erkek 13.179

2011-2

012 5.739 6.709 12.448 43,55 50,91 94,45 46,10 53,90

Kadın 12.060 5.238 5.638 10.876 43,43 46,75 90,18 48,16 51,84

Toplam 25.239 10.977 12.347 23.324 43,49 48,92 92,41 47,06 52,94


195

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip Kocaeli’de mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı, dikkat çekmektedir.Kocaeli’ de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı, Türkiye ortalamasından %9 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

KocaeliBrüt 116,32 107,35 111,96 54,98 55,46 55,21 61,34 51,89 56,75

Net 80,90 77,77 79,38 37,00 39,15 38,04 43,91 38,62 41,34


TR42 Bölgesi nüfusunun %48,31’i Kocaeli’ de yaşamaktadır. Bu bağlamda, Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Kocaeli’ deki işgücünün 663 bin kişi olduğu, bunların 586 bininin istihdam edildiği ve 79 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 10,4 15,2 11,9


İstihdam Oranı (%) 67,7 28,8 48,2



Çizelge 5’te görüldüğü üzere, işgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Kocaeli ilini de kapsayan TR42 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye üzerinde, işsizlik oranında da Türkiye ortalamasının altında kalmaktadır.


Bu oran Kocaeli ilinin bulunduğu TR42 Bölgesinde %61’dir. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından ise

Türkiye ortalamasının altındadır.

TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Kocaeli’nin içerisinde bulunduğu TR42 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %62,1’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı, 25-34 yaş grubunda %80,6’ya yükselirken, 55

üstü yaş grubunda %20’nin altına düşmektedir.

196







TOPLAM 375.856 382.131 420.261 453.969


Kocaeli’ de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %80,43’ü işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında görülen artış Kocaeli’nin istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

19.893 5.554 2.517 2.937 1.047 1.009 571 528 34.056


2011 yılı verilerine göre Kocaeli’ deki işyeri sayısı 34.056 olup bunun 1.099’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Kocaeli’ de 815 işletmenin toplam 5.053 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.

Bu kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %92,47, özel işletmelerde de %86,50, toplamda ise %86,96’dır.






Çalışan Engelli Sayısı 356 4,038 4,394




Ekim 2012 verilerine göre, Kocaeli’ de 24 kamu işletmesi toplam 177 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı, %69,49’dur. Kontenjan fazlası olarak 28 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

197


Konu Kamu







Kocaeli’ de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı

bir değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler, iki katına yükselmiştir. Buna rağmen, iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 1.684’den 1.896’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında, engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde, kadınların oranı %18,91’dir.

Bu oran, 2011 yılında, %37,78’ye yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %33,33’ü işe yerleşirken,

2011’de bu oranın %55,17’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler söz konusu dönemde

Kocaeli’deki engelli kadınların iş hayatına girişlerinin kolaylaştığını göstermektedir.



2007

Başvuru 596 139 735



2009

Başvuru 477 215 692



2011

Başvuru 387 235 622




Kocaeli’ de, 2007-2011 döneminde, eski hükümlü kontenjanının işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 264’ten 34’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 269’dan 6’ya düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


198



2007

Başvuru 260 4 264



2009

Başvuru 33 0 33



2011

Başvuru 34 0 34




25.6. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Kocaeli’nin il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Kocaeli’ de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları




Görme Engelliler 1.030 Güvenlik Sebebiyle Göç Edenler 490



GENEL TOPLAM 27.740


Kocaeli’ de 130’u engelli olmak üzere, araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 309’una anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında çoğunluğu kadınlar oluşturmaktadır. Muhtaç durumdaki dul ve yetimlerde,

kadın sayısının yüksek oluşu, yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından, engellilerde üçüncü yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de üçüncü yaş kümesinin ağırlıklı olduğu görülmektedir.

199

Çizelge 13: Kocaeli’ de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 22 33 11 6 72 3 45 4 0 52 124 40,13

Kadın 12 19 15 12 58 2 106 0 19 127 185 59,87

Yaş Grubu

15-24 5 41 7 14 67 2 33 1 4 40 107 34,63

25-34 2 4 3 2 11 1 49 1 7 58 69 22,33

35-44 27 7 16 2 52 2 69 2 8 81 133 43,04

Eğitim Durumu

Lise Altı 34 49 16 16 115 5 105 3 17 130 245 79,29

Lise 0 3 4 2 9 0 33 1 2 36 45 14,56

Yükseköğretim 0 0 6 0 6 0 8 0 0 8 14 4,53

Toplam 34 52 26 18 130 5 151 4 19 179 309

Kocaeli’ de anket uygulanan 119 işletmenin 23’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 29’dur.

Çizelge 14: Kocaeli’de Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





200


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak, Kocaeli’ de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Kocaeli’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Programlama (Web/Veri Tabanı), Bilgisayarlı Muhasebe, Dış Ticaret Ofis Elemanı, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma)

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalaj İşçiliği, Bahçe İşçiliği

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Müzik ve Gösteri Sanatları, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, El Sanatları

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Aşçılık, Pastacılık, Ahşap Tornacı, Ahşap CNC Operatörü, Ahşap Doğramacı, Kağıt Üretim İşçiliği, Büro Ekipmanları Bakım Onarımcısı, Ev Aletleri Bakım Onarımcısı


Kimya Üretim İşçiliği (Boya, Plastik, İlaç, Petrokimya, Temizlik Malzemeleri), Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Otomotiv Elektrikçiliği, Otomotiv Kaportacı/Karoserci/Camcı/Kilitçi/Lastik/Radyatör/Sustacı, Lojistik Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği, Ahşap Tornacı, Ahşap CNC Operatörü, Ahşap Doğramacı, Kâğıt Üretim İşçiliği

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerGıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük, Manikürcülük, Makyaj Elemanı, Cilt Bakım Elemanı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerBilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Otomotiv Kaportacı/Karoserci/Camcı/Kilitçi/Lastik/Radyatör/Sustacı, Motorlu Araçlar Bakım Onarımı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Çocuk/Yaşlı Bakımı, Web İşletmenliği (Çeşitli), Gıda Üretim İşçiliği

201

26. MALATYA


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Malatya, demografik yapı, altyapı ve ulaşım endeksinde Türkiye

ortalamasının üstünde değerlere sahipken, eğitim, sağlık ve sosyal yaşam endeksinde düşük performans

göstermektedir.

Malatya, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilerken, tarım endeksinde

ilk on sırada yer almaktadır.

2004-2008 döneminde, Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Malatya’nın


2008 yılı itibariyle, Türkiye genelinde 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TRB1 Bölgesinde 7.066

TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının %58,7’dir.

26.2 NÜFUS

2007-2011 döneminde Malatya’nın nüfusu %4,97 oranında artarak 757.930’a ulaşmıştır.

Aynı dönemde, Malatya’nın kent nüfus oranında da

artış görülmektedir. 2007’de %64,06 olan kent nüfus

oranı 2011’de %65,78’e yükselmesine rağmen,

Türkiye ortalamasının altında kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Malatya,

Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahiptir. Malatya

65 yaş üstü grubunda Türkiye ortalamasının üzerinde

olması dikkat çekmektedir.

Malatya’da ikamet eden nüfusun %88,34’ü Malatya

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde,

Malatya’nın diğer illerden aldığı toplam göç 32.925

kişi olup nüfusunun %4,34’ü kadardır. İstanbul

(6.056), Adıyaman (3.004) ve Elazığ (2.366) göç

alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul

(8.372), Ankara (2.278), Adıyaman (1.308) ve göç


Malatya ili, 2007 yılında, Türkiye nüfusunun


oran %1,01’e düşmüştür.

202

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Malatya’nın okuma-yazma bilmeyen kadınlarda Türkiye

ortalamasının yaklaşık %5 üstünde değerlere sahip olduğu görülmektedir. Malatya, ilköğretim ve üstü eğitimlerde

Türkiye ortalamasına çok yakın ya da söz konusu ortalamanın üstünde değerlere sahiptir.


TÜRKİYE (%) Malatya (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 18,97 26,24 22,63




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 2,57 2,87 2,72



İlköğretimdeki okullaşma, Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Malatya’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise, Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 32,79 31,48 32,15 Brüt 106,85 106,88 106,86

4-5 47,47 45,74 46,62 Net 98,82 98,49 98,66

5 75,94 73,66 74,81


Malatya’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 13.291 kişi mezun olmuş, 12.655 kişi (%95,21)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %63,22’si genel, %36,78’i mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları, birbirine çok yakındır.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 6.889

2011-2

012 4.082 2.618 6.700 59,25 38,00 97,26 60,93 39,07

Kadın 6.402 3.919 2.036 5.955 61,22 31,80 93,02 65,81 34,19

Toplam 13.291 8.001 4.654 12.655 60,20 35,02 95,21 63,22 36,78


203

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Malatya’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Malatya’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

MalatyaBrüt 114,59 104,16 109,49 72,23 68,62 70,47 42,36 35,54 39,03

Net 80,56 76,09 78,38 49,30 52,50 50,86 31,26 23,60 27,51


TRB1 Bölgesi nüfusunun %45,5’i Malatya’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Malatya’daki işgücünün 263 bin kişi olduğu, bunların 236 bininin istihdam edildiği ve 27 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 64,7 22,8 43,2



Çizelge 5’te görüldüğü üzere,İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Malatya ilini de kapsayan TRB1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde, en fazla dikkat çeken işgücüne katılma ve

istihdam oranlarındaki düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin deolumsuz bir durum



Bu oran Malatya ilinin bulunduğu TRB1 Bölgesinde %66,1’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre,, Malatya’nın içerisinde bulunduğu TRB1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %46,8’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %58,4’e yükselirken, 55

üstü yaş grubunda %20’nin altına düşmektedir.

204







TOPLAM 119.000 121.833 132.108 141.867


Malatya’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla istihdam edilenlerin %51,77’si işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısında gözlenen artış Malatya’nın istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı Toplam

1-3 Kişi4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

5.521 1.032 364 1.247 275 209 102 81 8.831


2011 yılı verilerine göre, Malatya’daki işyeri sayısı 8.831 olup bunun 183’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Malatya’da 148 işletmenin toplam 852 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı, kamu işletmelerinde %91,40, özel işletmelerde %85,24, toplamda ise %85,92’dir.










Ekim 2012 verilerine göre, Malatya’da 11 kamu işletmesi toplam 41 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


205


Konu Kamu







Malatya’da engelli kontenjanından, iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 281’den

400’e, işe yerleştirmeler ise 105’ten 187’ye yükselmiştir. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde

724’ten 1.265’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %16,84’ü işe yerleşirken

2011’de bu oranın %5,88’e düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına




2007

Başvuru 238 43 281



2009

Başvuru 414 303 717



2011

Başvuru 229 171 400




Malatya’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 72’den 10’a, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 13’ten 3’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


206



2007

Başvuru 112 0 112



2009

Başvuru 28 1 29



2011

Başvuru 29 0 29




26.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Malatya’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12:Malatya’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 17.700


Malatya’da 136’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 412’sine anket

uygulanmıştır.




kümelerde de ağırlığı üçüncü yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli kişi sayısı engelliler


207

Çizelge 13: Malatya’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 25 13 23 22 83 147 8 29 0 184 267 64,81

Kadın 22 6 17 8 53 10 56 24 2 92 145 35,19

Yaş Grubu

15-24 9 11 8 19 47 13 6 17 1 37 84 20,39

25-34 24 3 17 8 52 50 26 18 0 94 146 35,44

35-44 14 5 15 3 37 94 32 18 1 145 182 44,17

Eğitim Durumu

Lise Altı 29 16 24 23 92 94 54 39 1 188 280 67,96

Lise 13 3 11 5 32 40 8 10 0 58 90 21,84

Yükseköğretim 5 0 5 2 12 23 2 4 1 30 42 10,19

Toplam 47 19 40 30 136 157 64 53 2 276 412

Malatya’da anket uygulanan 139 işletmenin 26’sında dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 192’dir.

Çizelge 14: Malatya’da Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





208


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Malatya’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Malatya’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Yabancı Dil, Aşçılık, Pastacılık

Zihinsel EngellilerTemizlik Hizmetleri, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Gıda Ambalajlama

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Gıda Ambalajlama, Yabancı Dil, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

İşitme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Tekstil İşçiliği, Tiyatro, Konfeksiyon İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Girişimcilik, Satış Elemanı, Gıda İşleme, Tarım ve Hayvancılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı, Engelli Bakıcılığı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş Kişiler Bilgisayar Operatörlüğü, Müzisyenlik, Kuaförlük, Gıda İşleme

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Konfeksiyon İşçiliği, Gıda İşleme, Aşçılık, Pastacılık, Tarım ve Hayvancılık

209

27. MARDİN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Mardin’in Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle demografik yapı, eğitim, sağlık ve altyapı seviyesine ilişkin endekste Türkiye ortalamasının

altında değerlere sahiptir.

Mardin, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir. Finansal

piyasaların gelişmediği Mardin’de, turizm ve tarım alanın da olumlu performans sergilemediği görülmektedir.

2004-2008 döneminde, Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken, bu artış Mardin’in

içerisinde yer aldığı TRC3 Bölgesinde, %84 olarak gerçekleşmiştir.


olup bu miktar Türkiye ortalamasının %40,6’sıdır.

27.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde, Mardin’in nüfusu %2,45 oranında artarak 764.033’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Mardin’in kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %57,47 olan kent nüfus

oranı 2011’de %58,40’a yükselmesine rağmen,


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında, Mardin 0-14

ve 15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üstünde,

diğer yaş gruplarda ise ortalamanın altındadır.

Mardin’de, iktisaden faal nüfusun Türkiye

ortalamasının yaklaşık %10 oranında altında olması dikkat çekmektedir.

Mardin’de ikamet eden nüfusun %90,31’i Mardin

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Mardin’in

diğer illerden aldığı toplam göç 25.447 kişi olup,

nüfusunun %3,33’ü kadardır. İstanbul (5.411),

İzmir (2.454) ve Diyarbakır (1.874) göç alınan illerin


İzmir (2.837) ve Adana (2.723) göç verilen iller


Mardin ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,06’sını


düşmüştür. Mardin’in 0-14 yaş grubu nüfusunun %38



210

Okuma-yazma bilmeyen ve okuma-yazma bilen fakat bir okul bitirmeyenlerde, kadınların Türkiye ortalaması %18’in

altındayken, Mardin’de bu oranın %40’ın üzerine çıkması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Mardin’in lise ve üzeri



TÜRKİYE (%) Mardin (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 19,76 18,13 18,95




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,11 4,79 4,45



İlköğretimdeki okullaşma, Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Mardin’de, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise, Türkiye ortalamasının bir hayli altında seyretmektedir.

Çizelge 2: Okul Öncesi Eğitim Ve İlköğretimde Okullaşma Oranları (%)


Oranİlköğretim


3-5 21,14 20,52 20,83 Brüt 106,77 108,05 107,40

4-5 30,73 29,63 30,19 Net 97,86 97,77 97,81

5 48,83 47,07 47,97


Mardin’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 16.311 kişi mezun olmuş, 11.160 kişi (%68,42)




Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 8.915

2011-2

012 3.939 2.460 6.399 44,18 27,59 71,78 61,56 38,44

Kadın 7.396 2.582 2.179 4.761 34,91 29,46 64,37 54,23 45,77

Toplam 16.311 6.521 4.639 11.160 39,98 28,44 68,42 58,43 41,57


211

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Mardin’de genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Mardin’de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

MardinBrüt 84,87 61,73 73,52 62,70 40,86 51,99 22,18 20,87 21,54

Net 50,90 39,23 45,18 34,55 23,73 29,24 16,36 15,50 15,94


TRC3 Bölgesi nüfusunun %37,1’i Mardin’de yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Mardin’deki işgücünün 156 bin kişi olduğu, bunların 136 bininin istihdam edildiği ve 20 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 12,8 11,8 12,7





Çizelge 5’te görüldüğü üzere,İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Mardin ilini de kapsayan TRC3 Bölgesi,





Bu oran, Mardin ilinin bulunduğu TRC3 Bölgesinde %66,3’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Mardin’in içerisinde bulunduğu TRC3 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %42,7’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %48,8’e yükselirken, 55 ve daha

yukarı yaş grubunda %35’in altına düşmektedir.

212







TOPLAM 57.459 60.215 72.179 81.746

Mardin’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %42 oranında artarken, aynı dönemde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana

gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %50,76’sı işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen artış Mardin’de istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

1.464 419 200 785 273 220 56 31 3.448

Kaynak: SGK

2011 yılı verilerine göre Mardin’deki işyeri sayısı 3.348 olup bunun 87’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Mardin’de 58 işletmenin toplam 256 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %95,77, özel işletmelerde %84,86, toplamda ise %87,89’dur.










Ekim 2012 verilerine göre, Mardin’de 9 kamu işletmesi toplam 34 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


213


Konu Kamu







Mardin’de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 249’dan

551’e, işe yerleştirmelerde ise, 21’den 96’ya yükselmiştir. Buna rağmen, iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 402’den 1.087’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %1,12’si işe yerleşirken,

2011’de bu oranın %0,82’ye düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına




2007

Başvuru 175 74 249



2009

Başvuru 341 226 567



2011

Başvuru 309 242 551




Mardin’de 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 19’dan 24’e yükselirken, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 48’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen

eski hükümlü sayısında da artış görülmektedir.

214



2007

Başvuru 19 0 19



2009

Başvuru 23 0 23



2011

Başvuru 24 0 24




27.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup, Mardin’in il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Mardin’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Mardin’de, 83’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 298’ine anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin çoğunluğunu tüm engel gruplarında erkekler oluşturmaktadır. Muhtaç durumdaki dul ve

yetimlerde, erkek sayısının yüksek oluşu dikkat çekmektedir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından, engellilerde birinci yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde de ağırlığı birinci yaş kümesi oluşturmaktadır.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık, lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli kişi sayısı engelliler

dışındaki dezavantajlılar grubundan daha yüksektir.

215

Çizelge 13: Mardin’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik e

ngel

liler

Zihi

nsel

eng

ellil

er

Gör

me

enge

llile

r

İşitm

e en

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/e

ski

hükü

mlü

ler

Muh

taç

duru

mda

ki d

ul

ve y

etim

ler

Güv

enlik

seb

ebiy

le g

öç

eden

ler

Şid

det

görd

üğü

için

ev

den

ayrıl

an k

adın

lar

Eng

elli

dışı

ndak

iler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 7 36 3 8 54 77 77 2 1 0 54 64,29

Kadın 5 12 5 7 29 26 26 5 1 1 30 35,71

yaş grubu

15-24 2 29 4 9 44 21 0 1 0 44 52,38

25-34 5 18 1 4 28 48 5 1 0 28 33,33

35-44 5 1 3 2 11 34 2 0 1 12 14,29

Eğitim durumu

Lise Altı 10 48 8 14 80 82 91 7 2 1 81 96,43

Lise 1 0 0 1 2 18 9 0 0 0 2 2,38

Yükseköğretim 1 0 0 0 1 3 3 0 0 0 1 1,19

TOPLAM 12 48 8 15 83 103 103 7 2 1 84

Mardin’de anket uygulanan 183 işletmenin 23’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup bunların sayısı 39’dur.

Çizelge 14: Mardin’de Anket Uygulanan işletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri

AçıklamaÇalışan sayısına göre işletme büyüklükleri

1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam

Anket uygulanan işletme sayısı 95 59 20 6 2 1 0 183


İşletme sayısı 3 6 9 2 2 1 0 23

Dezavantajlı çalışan sayısı 4 6 18 1 5 5 0 39

216


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Mardin’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Mardin’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerGümüş İşlemeciliği, Konfeksiyon İşçiliği, Müzisyenlik, Bilgisayar Operatörlüğü

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Beden İşçiliği, El Sanatları

Görme EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Müzisyenlik, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü, Kişisel Gelişim

İşitme Engelliler Gümüş İşlemeciliği, Aşçılık, Konfeksiyon İşçiliği, Metal Şekillendirme

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Gümüş İşlemeciliği, Büro Elemanı, Sekreterlik

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Bilgisayar Operatörlüğü, Gümüş İşlemeciliği, Aşçılık, Engelli Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarBilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Kişisel Gelişim, Tekstil İşçiliği

217

28. MERSİN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından, Mersin’in genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle, ulaşım, demografik yapı ve altyapı alanlarında, Türkiye ortalamasının üstünde seyreden

Mersin, ulaşım alanında ilk on il arasında yer almaktadır.

Mersin, ekonomik etkinlik bileşenlerindeki tüm göstergelerde Türkiye ortalamasının üstünde performans sergilerken,

özellikle tarım, turizm, dış ticaret, sanayi ve finansal piyasalar alanında yüksek performans sergilediği görülmektedir.

2004-2008 döneminde, Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Mersin’in

içerisinde yer aldığı TR62 Bölgesinde %62 olarak gerçekleşmiştir.

2008 yılı itibariyle Türkiye genelinde, 12.020 TL olan kişi başına gayri safi katma değer TR62 Bölgesinde 9.431

TL olup bu miktar Türkiye ortalamasının%78,5’idir.

28.1. NÜFUS

2007-2011 döneminde, Mersin’in nüfusu %5,51 oranında artarak 1.667.939’a ulaşmıştır.

Aynı dönemde, Mersin’in kent nüfus oranındaki hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %66,19 olan kent

nüfus oranı 2011’de %78,12’ye yükselerek, Türkiye

ortalamasının üzerine çıkmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Mersin, Türkiye

ortalamasına yakın değerlere sahiptir. Oranlar arasında

anlamlı bir fark bulunmadığı söylenebilir.

Mersin’de ikamet eden nüfusun %60,29’u, Mersin

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde, Mersin’in


nüfusunun %3,07’si kadardır. Adana (6.304),

İstanbul (3.844) ve Şanlıurfa (2.883) göç alınan


Adana (4.948) ve Ankara (4.307) göç verilen iller


Mersin ili, 2007 yılında, Türkiye nüfusunun %2,26’sını


düşmüştür.

218

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Mersin’in Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Mersin’de ortaöğretimden mezun kadınların oranı Türkiye ortalamasının üstünde değerlerde

seyretmektedir.


TÜRKİYE (%) Mersin (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 26,89 32,40 29,68




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 2,96 2,42 2,68



İlköğretimdeki okullaşma, Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Mersin’de, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise, Türkiye ortalamasının bir hayli üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 52,58 51,34 51,97 Brüt 109,54 109,25 109,40

4-5 70,54 69,67 70,11 Net 100,00 100,00 100,00

5 98,02 97,74 97,88


Mersin’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 29.331 kişi mezun olmuş, 24.898 kişi (%84,89)


teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları, birbirine çok yakındır.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




20

10

- 2

01

1 Erkek 15.188

2011-2

012 6.475 6.638 13.113 42,63 43,71 86,34 49,38 50,62

Kadın 14.143 6.585 5.200 11.785 46,56 36,77 83,33 55,88 44,12

Toplam 29.331 13.060 11.838 24.898 44,53 40,36 84,89 52,45 47,55


219

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında, Türkiye ortalamasının üzerinde değerlere sahip olan Mersin’de genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Mersin’de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden

kadınların oranı, Türkiye ortalamasından düşüktür.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

MersinBrüt 92,76 89,41 91,13 50,42 54,76 52,54 42,33 34,65 38,59

Net 69,99 68,94 69,47 36,97 42,24 39,54 33,01 26,70 29,93


TR62 Bölgesi nüfusunun %44,1’i, Mersin’de yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak,

Mersin’deki işgücünün 613 bin kişi olduğu, bunların 547 bininin istihdam edildiği ve 66 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TR62 (Adana, Mersin) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,5 27,1 46,3



Çizelge 5’te görüldüğü üzere,İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Mersin ilini de kapsayan TR62 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye ortalamasının

altında kalmaktadır.


Bu oran, Mersin ilinin bulunduğu TR62 Bölgesinde %64,5’e ulaşmaktadır. Yüksek öğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Mersin’in içerisinde bulunduğu TR62 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %46,6’sı SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %56,7’ye yükselirken, 55 üstü yaş


220







TOPLAM 274.837 267.457 291.566 321.021


Mersin’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011


gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %56,85’i işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen artış Mersin’in istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

19.311 4.312 1.857 2.024 626 534 289 187 29.140


2011 yılı verilerine göre Mersin’deki işyeri sayısı 29.140 olup bunun 476’sında 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Mersin’de 307 işletmenin toplam 1.502 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.







Çalışan Engelli Sayısı 266 1,078 1,344




Ekim 2012 verilerine göre, Mersin’de 19 kamu işletmesi toplam 141 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %89,36’dır. Kontenjan fazlası olarak 26 eski hükümlü istihdam edilmektedir.


221

Konu Kamu







Mersin’de, engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 728’den

1.040’a, işe yerleştirmeler ise 231’den 383’e yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 1.191’den 2.588’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında, engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %25,41’dir.

Bu oran, 2011 yılında %42,88’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %1,81’i işe yerleşirken

2011’de bu oranın %5,21’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde

Mersin’deki engelli kadınların iş hayatına girişlerinde olumlu gelişmeler olduğu söylenebilir.



2007

Başvuru 543 185 728



2009

Başvuru 640 433 1.073



2011

Başvuru 594 446 1.040




Mersin’de, 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı, 222’den 34’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 107’den 22’ye düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski


222



2007

Başvuru 220 2 222



2009

Başvuru 46 2 48



2011

Başvuru 34 0 34




28.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden, 15-44 yaş grubunda olup Mersin’in il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Mersin’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 13.470


Mersin’de 105’i engelli olmak üzere, araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 511’ine anket

uygulanmıştır.

Görüşülen bireylerin tüm engel gruplarında, çoğunluğu erkekler oluşturmaktadır. Muhtaç durumdaki dul ve yetimlerde

kadın sayısının yüksek oluşu, yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından, engellilerde üçüncü yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki dezavantajlı

kümelerde dengeli bir dağılım görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde, ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli kişi sayısı engelliler


223

Çizelge 13: Mersin’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 16 12 20 7 55 189 28 80 0 297 352 68,88

Kadın 15 12 15 8 50 10 46 35 18 109 159 31,12

Yaş Grubu

15-24 5 18 11 5 39 52 41 43 3 139 178 34,83

25-34 6 3 4 2 15 79 22 29 5 135 150 29,35

35-44 20 3 20 8 51 68 11 43 10 132 183 35,81

Eğitim Durumu

Lise Altı 17 22 25 12 76 153 22 61 7 243 319 62,43

Lise 11 2 9 2 24 35 37 40 8 120 144 28,18

Yükseköğretim 3 0 1 1 5 11 15 14 3 43 48 9,39

Toplam 31 24 35 15 105 199 74 115 18 406 511

Mersin’de anket uygulanan 161 işletmenin 82’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 399’dur.

Çizelge 14: Mersin’de Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam



İşletme Sayısı 2 2 3 0 46 22 7 82


224


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak, Mersin’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Mersin’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Gıda Üretim İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Büro Elemanı

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Temizlik İşçiliği

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, El Sanatları, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

İşitme EngellilerGıda Üretim İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Pidecilik, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Lojistik Elemanı, Satış Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü

Muhtaç Durumdaki Dul/Yetimler Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Lojistik Elemanı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Bilgisayarlı Muhasebe, Tarım ve Hayvancılık, Gıda Üretim İşçiliği, Betonarme Kalıpçılığı, Betonarme Demirciliği, Sıvacılık, Duvarcılık, Sera İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Büro Elemanı, Girişimcilik, Kuaförlük, El Sanatları

225

29. MUŞ


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Muş’un genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle ulaşım endeksinde olumlu bir performans sergileyen Muş, demografik yapı, altyapı, sağlık

ve sosyal yaşam endeksinde son beş il arasında yer aldığı görülmektedir.

Muş, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir. Finansal

piyasalar alanında son beş il arasında yer alan Muş, tarım, turizm ve sanayi alanında da olumlu bir performans

sergileyememektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Muş’un




29.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Muş’un nüfusu %2,27 oranında artarak 414.706’ya ulaşmıştır.

Aynı dönemde Muş’un kent nüfus oranında artış görülmektedir. 2007’de %35,24 olan kent nüfus oranı 2011’de %36,67’ye yükselmesine rağmen Türkiye

ortalamasının bir hayli altında kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Muş 0-14 ve

15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üstünde,

diğer yaş gruplarında ise ortalamanın altındadır.

Muş’ta iktisaden faal nüfusun Türkiye ortalamasının


çekmektedir.

Muş’ta ikamet eden nüfusun %91,41’i Muş nüfusuna

kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Muş’un diğer

illerden aldığı toplam göç 12.895 kişi olup nüfusunun

%3,11’i kadardır. İstanbul (2.707), Bursa (815)

ve İzmir (698) göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul (5.291), Bursa (2.186) ve

İzmir (1.081) göç verilen iller sıralamasının başlarında

yer almaktadır.

Muş ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,57’sini


düşmüştür. Muş’un 0-14 yaş grubu nüfusunun %40



226


altındayken, Muş’ta bu oranın %45’in üzerine çıkması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Muş’un lise ve üzeri

eğitimlerde de Türkiye ortalamasının(%32,19) altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Muş (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 19,18 16,27 17,76




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 5,54 8,08 6,78



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Muş’ta, okul öncesi eğitimdeki okullaşma

oranı ise Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 38,01 37,22 37,63 Brüt 111,50 111,93 111,71

4-5 53,53 52,69 53,12 Net 97,89 98,76 98,31

5 75,18 74,36 74,79


Muş’ta 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 7.876 kişi mezun olmuş, 4.959 kişi (%62,96) ortaöğretime

yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %27,30’u genel, %72,70’i mesleki ve teknik okullara

başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere kıyasla daha düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 4.505

2011-2

012 785 2.209 2.994 17,43 49,03 66,46 26,22 73,78

Kadın 3.371 569 1.396 1.965 16,88 41,41 58,29 28,96 71,04

Toplam 7.876 1.354 3.605 4.959 17,19 45,77 62,96 27,30 72,70


227

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Muş’ta mesleki ve teknik

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Muş’ta mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

MuşBrüt 63,83 41,80 53,29 25,86 15,56 20,93 37,97 26,23 32,35

Net 39,94 27,34 33,91 12,06 8,05 10,14 27,89 19,29 23,77


TRB2 Bölgesi nüfusunun %20,2’si Muş’ta yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Muş’taki işgücünün 114 bin kişi olduğu, bunların 100 bininin istihdam edildiği ve 13 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 63,2 20,7 41,5



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Muş ilini de kapsayan TRB2 Bölgesi,


istihdam oranlarındaki düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin deolumsuz bir durum



oran Muş ilinin bulunduğu TRB2 Bölgesinde %76,5’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Muş’un içerisinde bulunduğu TRB2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %25,2’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %32,6’ya yükselirken, 55 üstü yaş


228







TOPLAM 28.077 29.466 32.907 35.250

Muş’taSGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %25,55 oranında artarken, aynı dönemde memur statüsünde çalışanların sayısında

meydana gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %41,09’u işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısında gözlenen artış Muş’un istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

778 181 102 223 65 41 29 17 1.436


2011 yılı verilerine göre Muş’taki işyeri sayısı 1.436 olup bunun 46’sında 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Muş’ta 19 işletmenin toplam 97 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu kontenjanın

doluluk oranı kamu işletmelerinde %22,50, özel işletmelerde %38,60, toplamda ise %31,96’dır. Kontenjan fazlası

olarak kamu ve özel işletmelerde 3 engelli de istihdam edilmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Muş’ta 4 kamu işletmesi toplam 20 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu

kontenjanın doluluk oranı %10’dur. Kontenjan fazlası olarak istihdam edilen eski hükümlü bulunmamasının yanında

kontenjan doluluk oranındaki düşüklük dikkat çekmektedir.

229


Konu Kamu







Muş’ta engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı bir

değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler 1’den 30’a yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının

sözü edilen dönemde 628’den 988’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınlardan hiçbiri işe yerleşemezken 2011’de bu

sayının 2’ye yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Muş’taki engelli




2007

Başvuru 230 86 316



2009

Başvuru 251 181 432



2011

Başvuru 202 140 342




Muş’ta 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

33’ten 12’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 1’den 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü sayısında

da azalma görülmektedir.

230



2007

Başvuru 33 0 33



2009

Başvuru 10 0 10



2011

Başvuru 12 0 12




29.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Muş’un il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Muş’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Muş’ta 73’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 222’sine anket

uygulanmıştır.



Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından tüm gruplarda dengeli bir dağılım görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunurken yükseköğrenimli kişi sayısı iki kümede

de birbirine yakın oranlara sahiptir.

231

Çizelge 13: Muş’ta Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 18 13 14 12 57 119 9 0 0 128 185 83,33

Kadın 6 2 4 4 16 13 6 1 1 21 37 16,67

Yaş Grubu

15-24 17 14 14 12 57 40 8 1 0 49 106 47,75

25-34 7 0 3 3 13 54 3 0 1 58 71 31,98

35-44 0 1 1 1 3 38 4 0 0 42 45 20,27

Eğitim Durumu

Lise Altı 19 15 17 15 66 112 11 1 1 125 191 86,04

Lise 5 0 1 0 6 18 4 0 0 22 28 12,61

Yükseköğretim 0 0 0 1 1 2 0 0 0 2 3 1,35

Toplam 24 15 18 16 73 132 15 1 1 149 222

Muş’ta anket uygulanan 103 işletmenin 10’unda dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 11’dir.

Çizelge 14: Muş’ta Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





232


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Muş’ta dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Muş’ta Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık

Görme Engelliler Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü

İşitme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Mobilyacılık, Gıda İşleme, Hayvancılık

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarKonfeksiyon İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı, Tarım ve Hayvancılık

233

30. SİİRT


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Siirt Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir. Sağlık endeksinde

Türkiye ortalamasına yakın seyreden Siirt’in, demografik yapı ve altyapı düzeyine ilişkin endekste ise olumsuz

değerlerde olduğu görülmektedir.

Siirt, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Siirt’in

içerisinde yer aldığı TRC3 Bölgesinde %84 olarak gerçekleşmiştir.



30.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Siirt’in nüfusu %6,5 oranında artarak 310.468’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Siirt’in kent nüfus oranında artış görülmektedir. 2007’de %59,61 olan kent nüfus oranı 2011’de %61,15’ye yükselmesine rağmen Türkiye

ortalamasının bir hayli altındadır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Siirt 0-14 ve

15-29 yaş grubunda Türkiye ortalamasının üstünde,

diğer yaş gruplarında ise ortalamanın altındadır. Özellikle Siirt’in 0-14 yaş grubunda söz konusu

ortalamanın yaklaşık %15 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir.

Siirt’te iktisaden faal nüfus Türkiye ortalamasının

yaklaşık %12 oranında altındadır.

Siirt’te ikamet eden nüfusun %87,59’u, Siirt nüfusuna

kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Siirt’in diğer illerden

aldığı toplam göç 10.274 kişi olup nüfusunun %3,31’i

kadardır. İstanbul (2.147), Batman (696) ve Ankara

(523) göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul (4.156), Batman (1.064) ve Ankara (783) göç

verilen iller sıralamasının başındadır

Siirt ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,41’ini

oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran

%0,42’yeyükselmiştir. 0-14 yaş grubunun ağırlığı

dikkate alındığında bu durumda, Siirt’teki nüfus artış

hızının yüksekliğiyle açıklanabilir.

234


altındayken, Siirt’te bu oranın %45 civarında olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Siirt’in lise ve üzeri eğitimlerde

de Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir.


TÜRKİYE (%) Siirt (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 15,09 17,15 16,07




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 2,22 2,97 2,58



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Siirt’te, okul öncesi eğitimdeki okullaşma




Oranİlköğretim


3-5 36,04 36,42 36,23 Brüt 109,57 107,71 108,67

4-5 51,24 51,76 51,50 Net 98,38 97,91 98,15

5 72,86 72,58 72,72


Siirt’te 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 7.230 kişi mezun olmuş, 4.455 kişi (%61,62) ortaöğretime

yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %54,23’ü genel, %45,77’si mesleki ve teknik okullara

başlamıştır. Kadınların ortaöğretime geçiş oranları erkeklere kıyasla düşüktür.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010 2011 Erkek 3.988

2011 2

012 1.592 1.033 2.625 39,92 25,90 65,82 60,65 39,35

Kadın 3.242 824 1.006 1.830 25,42 31,03 56,45 45,03 54,97

Toplam 7.230 2.416 2.039 4.455 33,42 28,20 61,62 54,23 45,77


235

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Siirt’te, genel ortaöğretimdeki

öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Siirt’te mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden kadınların oranı

Türkiye ortalamasından %15 kadar daha düşüktür.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

SiirtBrüt 88,36 52,45 70,97 61,03 31,48 46,72 27,33 20,96 24,25

Net 47,79 34,11 41,17 29,66 18,66 24,33 18,13 15,45 16,84


TRC3 Bölgesi nüfusunun %15,09’u Siirt’te yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Siirt’teki işgücünün 63 bin kişi olduğu, bunların 55 bininin istihdam edildiği ve 7 bin kişinin işsiz olduğu söylenebilir.

Çizelge 5: TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 12,8 11,8 12,7





Çizelge 5’te görüldüğü üzere,İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Siirt ilini de kapsayan TRC3 Bölgesi, Türkiye

ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken işgücüne katılma ve istihdam

oranlarındaki düşüklüklerdir. İşsizlik ve tarım dışı işsizlik oranlarının yüksekliğinin deolumsuz bir durum olduğunu



oran Siirt ilinin bulunduğu TRC3 Bölgesinde %66,3’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Siirt’in içerisinde bulunduğu TRC3 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %42,7’si SGK’ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %48,8’e yükselirken, 55 üstü yaş


236







TOPLAM 24.400 29.734 32.962 34.445

Siirt’te SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %41,17 oranında artarken, aynı dönemde memur statüsünde çalışanların sayısında

meydana gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %42,72’si işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısında gözlenen artış Siirt’in istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9 Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+ Kişi

Toplam

781 190 105 285 86 46 25 15 1.533

Kaynak: SGK

2011 yılı verilerine göre Siirt’teki işyeri sayısı 1.533 olup bunun 40’ında 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Siirt’te 36 işletmenin toplam 123 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %50, özel işletmelerde %25,68, toplamda ise %30,85’tir. Kontenjan

fazlası olarak kamu ve özel işletmelerde2 engelli istihdam edilmektedir. Siirt ilindeki kontenjan doluluk oranının

gerek kamu gerek özel sektördeki düşüklüğü dikkat çekmekte olup, engelli istihdamının arttırılması konusunda

yapılacak çalışmalar büyük önem arz etmektedir.









Ekim 2012 verilerine göre, Siirt’te 6 kamu işletmesi toplam 17 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


237


Konu Kamu







Siirt’te engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 113’ten

139’a yükselirken işe yerleştirilenlerin sayısı 8’den 3’e düşmüştür. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen

dönemde 210’dan 366’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %36,69’a yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların hiçbiri işe yerleşemezken

2011’de de bu durumun değişmediğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına




2007

Başvuru 98 15 113



2009

Başvuru 140 99 239



2011

Başvuru 88 51 139




Siirt’te 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

25’ten 2’ye, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 3’ten 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü sayısında


238



2007

Başvuru 24 1 25



2009

Başvuru 8 0 8



2011

Başvuru 2 0 2




30.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Siirt’in il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Siirt’te Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Siirt’te 70’i engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 211’ine anket uygulanmıştır.




kümelerde de ağırlığı birinci yaş kümesi oluşturmaktadır.


grubunda daha yüksektir.

239

Çizelge 13: Siirt’te Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

GöstergeO

rtop

edik

Eng

ellil

er

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 21 5 8 10 44 79 28 3 0 110 154 72,99

Kadın 12 5 3 6 26 13 14 1 3 31 57 27,01

Yaş Grubu

15-24 12 4 3 7 26 32 28 1 0 61 87 41,23

25-34 7 3 4 6 20 34 5 1 1 41 61 28,91

35-44 14 3 4 3 24 26 9 2 2 39 63 29,86

Eğitim Durumu

Lise Altı 28 10 11 16 65 78 41 4 3 126 191 90,52

Lise 1 0 0 0 1 13 1 0 0 14 15 7,11

Yükseköğretim 4 0 0 0 4 1 0 0 0 1 5 2,37

TOPLAM 33 10 11 16 70 92 42 4 3 141 211

Siirt’te anket uygulanan 147 işletmenin 9’unda dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi sayısı

10’dur.

Çizelge 14: Siirt’te Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





240


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Siirt’te dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek kursları

aşağıdaki Çizelge de verilmiştir.

Çizelge 15: Siirt’te Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, El Sanatları

Zihinsel EngellilerTemizlik İşçiliği, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık/Meydancılık, Gıda İşlemeciliği

Görme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Müzisyenlik, Kişisel Gelişim, Yabancı Dil, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Gıda İşlemeciliği

İşitme EngellilerAşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Taş Ocağı İşçiliği, Gıda İşlemeciliği, Arıcılık

Hükümlü/Eski Hükümlüler Bilgisayar Operatörlüğü, Taş Ocağı İşçiliği, Aşçılık, Sekreterlik, Arıcılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık, Engelli Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarBilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Tekstil İşçiliği, Kişisel Gelişim

241

31. SİVAS


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Sivas’ın genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle altyapı ve ulaşım endeksinde olumlu performans sergileyen Sivas, demografik yapı ve sosyal

yaşam endeksinde Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahiptir.

Sivas, ekonomik etkinlik göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında yer aldığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Sivas’ın




31.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Sivas’ın nüfusu %1,78 oranında azalarak 627.056’ya gerilemiştir.

Aynı dönemde Sivas’ın kent nüfus oranındaki artışı dikkat çekmektedir. 2007’de %65,15 olan kent nüfus


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Sivas 0-14

ve 30-44 grubunda Türkiye ortalamasının altında, 65

üstü grubunda söz konusu ortalamanın üstündedir.

Diğer yaş gruplarında anlamlı bir fark bulunmadığı söylenebilir.

Sivas’ta ikamet eden nüfusun %91,22’si Sivas

nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Sivas’ın


nüfusunun %3,65’i kadardır. İstanbul (7.266),

Ankara (1.754) ve Kayseri (1.565) göç alınan illerin


Kayseri (3.001) ve Ankara (2.970) göç verilen iller


Sivas ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,90’ını oluştururken, 2011 yılında söz konusu oran %0,84’e

düşmüştür. Bu durumda, Sivas’ın net göç veren bir il

olduğu söylenebilir.

242

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Sivas’ın Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Sivas’ta okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda

%15’i geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Sivas (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 22,57 28,80 25,70




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,54 4,80 4,67



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Sivas’ta, okul öncesi eğitimdeki okullaşma




Oranİlköğretim


3-5 25,46 25,21 25,34 Brüt 105,42 105,11 105,27

4-5 36,72 36,57 36,65 Net 99,38 99,02 99,21

5 61,25 60,98 61,12


Sivas’ta 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 11.077 kişi mezun olmuş, 9.568 kişi (%86,38)




Eğiitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 5.672

2011-2

012 2.316 2.792 5.108 40,83 49,22 90,06 45,34 54,66

Kadın 5.405 2.357 2.103 4.460 43,61 38,91 82,52 52,85 47,15

Toplam 11.077 4.673 4.895 9.568 42,19 44,19 86,38 48,84 51,16


243

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Sivas’ta, genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısı ile mesleki ortaöğretimdeki öğrenci sayısı birbirine yakındır. Sivas’ta mesleki ve teknik

ortaöğretime devam eden kadınların oranı Türkiye ortalamasından %3 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

SivasBrüt 97,90 85,26 91,69 50,28 48,45 49,38 47,61 36,81 42,31

Net 72,88 68,08 70,53 33,84 37,03 35,40 39,05 31,05 35,12


TR72 Bölgesi nüfusunun %26,7’si Sivas’ta yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Sivas’taki işgücünün 222 bin kişi olduğu, bunların 198 bininin istihdam edildiği ve 23 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam






İşsizlik Oranı (%) 10,3 11,6 10,7


İstihdam Oranı (%) 64,3 25,8 44,7



Çizelge 5’te görüldüğü üzere, İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Sivas ilini de kapsayan TR72 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye ortalamasının üstünde, işsizlik oranında ise Türkiye ortalamasının altındadır.


oran, Sivas ilinin bulunduğu TR72 Bölgesinde %66,3’e ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı bakımından


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Sivas’ın içerisinde bulunduğu TR72 Bölgesinde15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %49,1’i SGK’ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %64,1’e yükselirken, 55 ve daha yukarı

yaş grubunda %50’nin altına düşmektedir.

244







TOPLAM 122.556 104.519 111.638 113.911


Sivas’ta SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %7,05 oranında azalırken, aynı dönemde işçi statüsünde çalışanların sayısında meydana

gelen artış da dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %48,86’sı işçi statüsünde çalışmaktadır. Çalışan

sayısında gözlenen azalış Sivas’ın istihdam yaratma konusunda sınırlılıklarının olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

4.560 940 321 840 221 151 83 61 7.177


2011 yılı verilerine göre Sivas’taki işyeri sayısı 7.177 olup bunun 144’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Sivas’ta 89 işletmenin toplam 638 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu











Ekim 2012 verilerine göre, Sivas’ta 11 kamu işletmesi toplam 120 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


245


Konu Kamu







Sivas’ta engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde anlamlı bir

değişiklik görülmediği halde işe yerleştirmeler iki katına yükselmiştir. Buna rağmen iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 1.022’den 1.348’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.


Bu oran 2011 yılında %43,96’ya yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini

göstermesi açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %5,26’sı işe yerleşirken

2011’de bu oranın %1,66’ya düştüğüne de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların iş hayatına




2007

Başvuru 325 134 459



2009

Başvuru 254 213 467



2011

Başvuru 246 193 439




Sivas’ta 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 60’tan 24’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 15’ten 8’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


246



2007

Başvuru 60 0 60



2009

Başvuru 35 0 35



2011

Başvuru 23 1 24




31.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Sivas’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12: Sivas’ta Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Sivas’ta 86’sı engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 173’üne anket

uygulanmıştır.


kadın sayısının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.


kümelerde dengeli bir dağılım görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğretim mezunu engelliler grubunda

bulunmazken, engelliler dışındaki dezavantajlı gruplarda 3 kişidir.

247

Çizelge 13: Sivas’ta Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 17 10 14 9 50 25 19 2 0 46 96 55,49

Kadın 13 9 7 7 36 2 21 4 14 41 77 44,51

Yaş Grubu

15-24 9 9 8 4 30 13 5 2 3 23 53 30,64

25-34 17 7 10 9 43 10 17 4 7 38 81 46,82

35-44 4 3 3 3 13 4 18 0 4 26 39 22,54

Eğitim Durumu

Lise Altı 22 19 14 8 63 18 31 6 12 67 130 75,14

Lise 5 0 5 7 17 8 7 0 2 17 34 19,65

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 1 2 0 0 3 3 1,73

Toplam 30 19 21 16 86 27 40 6 14 87 173

Sivas’ta anket uygulanan 100 işletmenin 5’inde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup bunların sayısı 12’dir.

Çizelge 14: Sivas’ta Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri

AÇIKLAMAÇalışan sayısına göre işletme büyüklükleri

1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam

Anket uygulanan işletme sayısı 35 14 24 23 2 2 0 100


İşletme sayısı 2 0 0 1 0 2 0 5

Dezavantajlı çalışan sayısı 7 0 0 0 0 5 0 12

248


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Sivas’ta dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Sivas’ta Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Halkla İlişkiler Elemanı (Bilgi Danışma), El Sanatları

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama

Görme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, El Sanatları

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), El Sanatları, Ağaç Ürünleri İşçiliği, Beton İşçiliği

Hükümlü/Eski HükümlülerGıda Üretim İşçiliği, Maden İşçiliği, Beton İşçiliği, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Ofis Hizmetleri Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Bilgisayar Operatörlüğü, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Aşçılık, Pastacılık, Kuaförlük, Manikürcülük, Ağaç Ürünleri İşçiliği

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarEl Sanatları, Giyim Üretim İşçiliği (Kürk İşleme), Ofis Hizmetleri Elemanı, Bilgisayar Operatörlüğü, Gıda Üretim Elemanı

249

32. ŞANLIURFA


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Şanlıurfa’nın genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Altyapı ve ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Şanlıurfa, eğitim ve sosyal

yaşam alanındaki il sıralamasında son beş il arasında yer almaktadır.

Şanlıurfa, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilerken,

finansal piyasalar alanında il sıralamasında son beş il arasında yer aldığı görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Şanlıurfa’nın




32.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Şanlıurfa’nın nüfusu %12,68 oranında artarak 1.716.254’e ulaşmıştır.

2007’de %60,39 olan Şanlıurfa’nın kent nüfus oranı 2011’de %55,47’ye düşmüştür. Kentleşme açısında

Şanlıurfa, Türkiye ortalamasının da bir hayli altında

kalmıştır.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Şanlıurfa


üstünde, diğer yaş gruplarında ise söz konusu

ortalamanın altındadır.

Özellikle Şanlıurfa 0-14 yaş grubunda Türkiye

ortalamasının %16,55 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir. Söz konusu ilin genç bir nüfusu

olduğu söylenebilir. Ayrıca, Şanlıurfa’da iktisaden faal

nüfusun Türkiye ortalamasının yaklaşık %13 oranında


Şanlıurfa’da ikamet eden nüfusun %94,09’u

Şanlıurfa nüfusuna kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde

Şanlıurfa’nın diğer illerden aldığı toplam göç 35.888

kişi olup nüfusunun %2,09’u kadardır. Gaziantep

(4.156), İstanbul (4.000) ve Adana (3.057) göç

alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. Gaziantep

(7.057), İstanbul (5.271) ve Mersin (2.883) göç


Şanlıurfa ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun

%2,16’sını oluştururken, 2011 yılında söz konusu

oran %2,30’ayükselmiştir. Bu durumda, Şanlıurfa’nın

göç alan bir il olduğu söylenebilir.

250


altındayken, Şanlıurfa’da bu oranın %48 civarında olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Şanlıurfa’nın lise ve

üzeri eğitimlerde de Türkiye ortalamasının yarısı kadardır.


TÜRKİYE (%) Şanlıurfa (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 19,72 16,92 18,29




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 5,81 8,49 7,18



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Şanlıurfa’da, okul öncesi eğitimdeki

okullaşma oranı ise Türkiye ortalamasının üstünde seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 36,42 35,91 36,17 Brüt 113,06 111,47 112,28

4-5 52,28 51,69 52,00 Net 98,88 98,22 98,56

5 67,12 66,24 66,69


Şanlıurfa’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 31.448 kişi mezun olmuş, 22.093 kişi (%70,25)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %56,40’ı genel, %43,60’ı mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır. Ancak, ilköğretim

mezuniyetinde kadınların dezavantajlı durumlarına dikkat çekmek gerekmektedir.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010 -

2011 Erkek 18.937

2011-2

012 8.083 5.314 13.397 42,68 28,06 70,75 60,33 39,67

Kadın 12.511 4.378 4.318 8.696 34,99 34,51 69,51 50,34 49,66

Toplam 31.448 12.461 9.632 22.093 39,62 30,63 70,25 56,40 43,60


251

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Şanlıurfa’da genel

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Şanlıurfa’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

ŞanlıurfaBrüt 68,00 46,63 57,62 49,47 27,60 38,84 18,54 19,04 18,78

Net 43,79 31,41 37,77 29,76 17,18 23,65 14,03 14,23 14,13


TRC2 Bölgesi nüfusunun %52,21’i Şanlıurfa’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Şanlıurfa’daki işgücünün 346.000 kişi olduğu, bunların 317.000 istihdam edildiği ve 28.000 kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,5 27,1 46,3



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel veriler incelendiğinde Şanlıurfa ilini de kapsayan TRC2 Bölgesi,

işgücüne katılım oranında Türkiye değerlerinin gerisinde olmasına rağmen işsizlik oranında Türkiye değerlerinin

altındadır.


Bu oran Şanlıurfa ilinin bulunduğu TRC2 Bölgesinde %73,2’dir. TRC2 Bölgesi yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Şanlıurfa’nın içerisinde bulunduğu TRC2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %39,3’ü SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %47,5’e yükselirken, 55


252







TOPLAM 100.303 123.842 143.816 177.235

Şanlıurfa’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde çalışan sayısı %76,70 oranında artarken, aynı dönemde işçi statüsünde çalışanların

sayısında da meydana gelen artış dikkat çekmektedir.

Şanlıurfa’da işçi statüsünde çalışanlarda 2008-2011 döneminde istikrarlı bir yükseliş sağlanmış, söz konusu

dönemde işçi istihdamı yaklaşık 40.000 kişi artmıştır.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

4.134 857 409 1.791 395 258 124 110 8.078


2011 yılı verilerine göre Şanlıurfa’daki işyeri sayısı 8.078 olup bunun 254’ünde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Şanlıurfa’da 133 işletmenin toplam 764 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.











Ekim 2012 verilerine göre, Şanlıurfa’da 15 kamu işletmesi toplam 124 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


253


Konu Kamu







Şanlıurfa’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde

1.616’dan 706’ya düşmüş işe yerleştirilen engelli sayısı ise 86’dan 419’a yükselmiştir. Ayrıca iş bekleyen engelli

sayısının sözü edilen dönemde 2.062’den 2.159’a yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.



açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %1,29’u işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %2,98’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Şanlıurfa’daki




2007

Başvuru 1.109 507 1.616



2009

Başvuru 962 648 1.610



2011

Başvuru 423 283 706




Şanlıurfa’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayış 169’dan 25’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 35’ten 4’e düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


254



2007

Başvuru 169 0 169



2009

Başvuru 38 0 38



2011

Başvuru 25 0 25




32.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Şanlıurfa’nın il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Şanlıurfa’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları







GENEL TOPLAM 29.210


Şanlıurfa’da 52’si engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 286’sına anket

uygulanmıştır.


kadın sayısının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.


kümelerde ikinci yaş grubu ağırlığı görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerdedir. Yükseköğretim mezunu engelliler grubunda

bulunmazken engelliler dışındaki dezavantajlı gruplarda 9 kişidir.

255

Çizelge 13: Şanlıurfa’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul V

e Ye

timle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 18 0 12 11 41 37 42 12 0 91 132 46,15

Kadın 7 0 1 3 11 9 67 6 61 143 154 53,85

Yaş Grubu

15-24 2 0 4 1 7 2 26 8 5 41 48 16,78

25-34 15 0 3 8 26 19 39 6 43 107 133 46,50

35-44 8 0 6 5 19 25 44 4 13 86 105 36,71

Eğitim Durumu

Lise Altı 24 0 13 13 50 32 80 12 58 182 232 81,12

Lise 1 0 0 1 2 13 21 6 3 43 45 15,73

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 1 8 0 0 9 9 3,15

TOPLAM 25 0 13 14 52 46 109 18 61 234 286

Şanlıurfa’da anket uygulanan 151 işletmenin 22’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 142’dir.

Çizelge 14: Şanlıurfa’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





256


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Şanlıurfa’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Şanlıurfa’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerMüzisyenlik, El Sanatları, Konfeksiyon, Bilgisayar Operatörlüğü, Yabancı Dil, Çağrı Merkezi Operatörlüğü

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Beden İşçiliği, Servis Komiliği, Bulaşıkçılık

Görme EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü, Müzisyenlik, kişisel Gelişim

İşitme Engelliler Aşçılık, Pastacılık, Konfeksiyon İşçiliği, Mobilyacılık, Metal Şekillendirme

Hükümlü/Eski HükümlülerBilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Büro Elemanı, Sekreterlik, Girişimcilik

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerBilgisayar Operatörlüğü, El Sanatları, Yabancı Dil, Aşçılık, Pastacılık, Çocuk Bakıcılığı

Güvenlik Sebebiyle Göç Etmiş KişilerKonfeksiyon İşçiliği, Halkla İlişkiler (Bilgi Danışma) ve Organizasyon, Büro Elemanı, Sekreterlik, Bilgisayar Operatörlüğü

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarBilgisayar Operatörlüğü, Konfeksiyon İşçiliği, Kişisel Gelişim, Çocuk Bakıcılığı, Engelli Bakıcılığı

257

33. TRABZON


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Trabzon’un genelde Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Özellikle eğitim ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Trabzon, ulaşım

endeksinde ise Türkiye ortalamasının altında değerlere sahiptir.

Trabzon, ekonomik etkinlik bileşenlerinden dış ticaret, finansal piyasalar ve turizm alanında Türkiye ortalamasının

üstünde performans sergilerken, tarım alanında ülke ortalamasının altında performans sergilediği görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Trabzon’un




33.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Trabzon’un nüfusu %2,27 oranında artarak 757.353’e ulaşmıştır.

Aynı dönemde Trabzon’un kent nüfus oranındaki hızlı artış dikkat çekmektedir. 2007’de %53,56 olan kent

nüfus oranı 2011’de %55,65’e yükselmesine rağmen


Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Trabzon

45-64 ve 65 ve daha yukarı yaş grubunda Türkiye

ortalamasının üstünde, diğer yaş grupları ise söz

konusu ortalamanın altındadır.

Trabzon’un 0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

%3,47 oranında altındayken, 65ve daha yukarı yaş grubunda söz konusu ortalamanın %2,91 oranında

üstünde olması dikkat çekmektedir. Bu durum

Trabzon’da doğurganlık oranının az, yaşlı nüfusun ise

fazla olduğu ile açıklanabilir.

Trabzon’da ikamet eden nüfusun %89,28’i Trabzon


Trabzon’un diğer illerden aldığı toplam göç 24.858

kişi olup nüfusunun %3,28’i kadardır. İstanbul,

Ankara ve Samsun göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul, Ankara ve Bursa göç verilen

iller sıralamasının başlarında yer almaktadır.

Trabzon ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,05’ini


düşmüştür. Bu durumda, Trabzon’un net göç veren bir


258

Nüfusun bitirilen eğitim düzeyine göre dağılımında Trabzon’un Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Trabzon’da okuma-yazma bilmeyenlerin Türkiye ortalamasının üzerine çıkması ve bu oranın kadınlarda

%11’i geçmesi dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Trabzon (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 22,78 28,31 25,60




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 3,00 3,07 3,04



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Trabzon’da, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 48,40 48,27 48,34 Brüt 104,65 105,98 105,30

4-5 67,24 66,89 67,07 Net 98,63 98,41 98,52

5 89,52 89,11 89,32


Trabzon’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 12.405 kişi mezun olmuş, 11.623 kişi (%93,70)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %45,69’u genel, %54,31’i mesleki ve



Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010 -

2011 Erkek 6.341

2011-2

012 2.577 3.415 5.992 40,64 53,86 94,50 43,01 56,99

Kadın 6.064 2.734 2.897 5.631 45,09 47,77 92,86 48,55 51,45

Toplam 12.405 5.311 6.312 11.623 42,81 50,88 93,70 45,69 54,31


259

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Trabzon’da mesleki ve

teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Trabzon’da mesleki ve teknik ortaöğretime

devam eden kadınların oranı, Türkiye ortalamasından %9 kadar daha yüksektir.




TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

TrabzonBrüt 108,35 105,80 107,09 49,96 53,52 51,72 58,39 52,27 55,37

Net 81,48 79,85 80,68 37,19 41,54 39,34 44,29 38,31 41,34


TR90 Bölgesi nüfusunun %30,1’i Trabzon’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Trabzon’daki işgücünün 333 bin kişi olduğu, bunların 312 bininin istihdam edildiği ve 21 bin kişinin işsiz olduğu

hesaplanmaktadır.

Çizelge 5: TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) Bölgesinde İşgücüne İlişkin

Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 66,1 41,9 53,7



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Trabzon ilini de kapsayan TR90 Bölgesi,





Bu oran Trabzon ilinin bulunduğu TR90 Bölgesinde %70,2’ye ulaşmaktadır. Yükseköğretimli işgücünün oranı


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Trabzon’un içerisinde bulunduğu TR90 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %38,2’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %42,1’e yükselirken, 55


260







TOPLAM 146.774 144.357 153.718 162.965

Trabzon’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir.

2008-2011 döneminde çalışan sayısı %11,03 oranında artarken, aynı dönemde işçi statüsünde çalışanların sayısında

da meydana gelen artış dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %60,83’ü işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısında gözlenen artış Trabzon’un istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

8.963 1.780 576 1.802 467 332 140 77 14.137

Kaynak: SGK

2011 yılı verilerine göre Trabzon’daki işyeri sayısı 14.137 olup bunun 217’sinde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Trabzon’da 153 işletmenin toplam 656 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır.





Engelli çalıştırmakla yükümlü işyeri sayısı 10 143 153

Çalıştırmakla yükümlü oldukları engelli sayısı 117 539 656

Çalışan engelli sayısı 111 435 546

Açık engelli kontenjanı 6 104 110

Kontenjan fazlası engelli sayısı 35 26 61


Ekim 2012 verilerine göre, Trabzon’da 10 kamu işletmesi toplam 62 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.


261


Konu Kamu

Eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü işyeri sayısı 10

Çalıştırmakla yükümlü oldukları eski hükümlü sayısı 62

Çalışan eski hükümlü sayısı 53

Açık eski hükümlü kontenjanı 9

Kontenjan fazlası eski hükümlü sayısı 22


Trabzon’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 562’den

311’e düşerken, işe yerleştirmeler 47’den 335’e yükselmiştir. Başvuruların gerilediği bu dönemde işe yerleştirilen

engelli sayısındaki yükselişe ve iş bekleyen engelli sayısının sözü edilen dönemde 460’tan 1.025’e yükseldiğine de

dikkat çekmek gerekmektedir.



göstermesi açısından bu veri önemlidir. 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %0,88’i işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %18,66’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Trabzon’daki




2007

Başvuru 376 186 562



2009

Başvuru 238 179 417



2011

Başvuru 190 121 311




Trabzon’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 90’dan 19’a, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 20’den 2’ye düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


262



2007

Başvuru 89 1 90



2009

Başvuru 60 1 61



2011

Başvuru 19 0 19




33.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Trabzon’un il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12: Trabzon’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları


Ortopedik engelliler 360 Eski hükümlüler 3.820

Zihinsel engelliler 550 Muhtaç durumdaki dul/yetimler 170

Görme engelliler 260 Şiddet gördüğü için evden ayrılmış kadınlar 75

İşitme engelliler 200 Engelliler dışındaki dezavantajlı gruplar toplamı 4.065

Engelliler toplamı 1.370 GENEL TOPLAM 5.435


Trabzon’da 89’u engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 152’sine anket

uygulanmıştır.




kümelerde ikinci ve üçüncü yaş grubu ağırlığı görülmektedir.



263

Çizelge 13: Trabzon’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul V

e Ye

timle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 23 11 14 10 58 69 59 2 0 130 188 78,01

Kadın 11 6 7 7 31 2 12 1 7 22 53 21,99

Yaş Grubu

15-24 13 5 5 9 32 19 15 0 0 34 66 27,39

25-34 5 5 9 3 22 28 30 1 0 59 81 33,61

35-44 16 7 7 5 35 24 26 2 7 59 94 39,00

Eğitim Durumu

Lise Altı 23 17 15 12 67 50 55 2 7 114 181 75,10

Lise 7 0 5 4 16 17 13 1 0 31 47 19,50

Yükseköğretim 4 0 1 1 6 4 3 0 0 7 13 5,39

TOPLAM 34 17 21 17 89 71 71 3 7 152 241

Trabzon’da anket uygulanan 127 işletmenin 14’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup, istihdam edilen kişi

sayısı 30’dur.

Çizelge 14: Trabzon’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





264


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Trabzon’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Trabzon’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Bilgisayarlı Muhasebe, Dış Ticaret Ofis Elemanı, Elektrik Elektronik Bakım Onarımı (Ev Aletleri, Mobil İletişim Cihazları)

Zihinsel Engelliler El Sanatları, Gıda Ambalajlama, Tarım İşçiliği (Çay, Fındık)

Görme Engelliler El Sanatları, Masörlük, Müzik ve Gösteri Sanatları

İşitme EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Web İşletmenliği (Çeşitli), Aşçılık, Pastacılık, Fırıncılık, Gıda Üretim İşçiliği (Çay, Fındık), Ağaç Ürünleri İşçiliği, Mobilyacılık


Aşçılık, Pastacılık, Fırıncılık, Gıda Üretim İşçiliği (Çay, Fındık), Plastik Kalıpçı/Kalıplama Operatörü, Çimento Üretim İşçiliği, Beton İşçiliği, Asfalt İşçiliği, Kaynakçılık, Metal Şekillendirme, Maden İşçiliği, Ağaç Ürünleri İşçiliği, Mobilyacılık

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerEl Sanatları, Temizlik İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, Çocuk/Yaşlı Bakım Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği (Çay, Fındık)

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış KadınlarYaşlı/Çocuk Bakım Elemanı, Ofis Hizmetleri Elemanı, Gıda Üretim İşçiliği (Çay, Fındık), Kuaförlük, Manikürcülük

265

34. TUNCELİ


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Tunceli’nin eğitim ve sosyal yaşam alanında Türkiye ortalamasına yakın

değerlere sahipken, ulaşım ve sağlık endeksinde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu görülmektedir.

Tunceli, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilemektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Tunceli’nin




34.2 NÜFUS

2007-2011 döneminde Tunceli’nin nüfusu %1,23 oranında artarak 85.962’ye ulaşmıştır. Aynı dönemde Tunceli’nin kent nüfusu %64,71’den

%65,97’ye yükselmiştir. Buna rağmen Türkiye

ortalamasının üzerine çıkmayı başaramamıştır.

Tunceli’de 0-14 yaş grubu Türkiye ortalamasının

oldukça altındayken, 15-29 yaş grubu nüfusun

söz konusu ortalamanın üstünde olması dikkat

çekmektedir.

Tunceli’nin 0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

%10,22 oranında altındayken, 65 üstü grubunda söz

konusu ortalamanın %4,03 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir. Bu durum Tunceli’de doğurganlık

oranının az, yaşlı nüfusun ise fazla olduğu ile

açıklanabilir.

Tunceli’de ikamet eden nüfusun %72,66’sı Tunceli


Tunceli’nin diğer illerden aldığı toplam göç 6.187 kişi olup nüfusunun %7,27’si kadardır. İstanbul, Elazığ ve

Ankara göç alınan illerin ön sıralarında bulunmaktadır. İstanbul, Elazığ ve Ankara göç verilen iller sıralamasının


Tunceli ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %0,12’sini


düşmüştür.

266


altındayken, Tunceli’de bu oran %25 civarındadır. Ancak, Tunceli’nin lise ve üstü eğitimlerde söz konusu ortalamanın

üzerinde olması oldukça dikkat çekmektedir.


TÜRKİYE (%) Tunceli (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 16,05 24,22 19,42




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,33 3,33 3,92



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasına yakın değerlere sahip olan Tunceli’de, okul öncesi eğitimdeki




Oranİlköğretim


3-5 44,75 47,71 46,19 Brüt 105,62 105,23 105,43

4-5 57,60 62,13 59,79 Net 97,01 96,05 96,54

5 74,11 75,72 74,91


Tunceli’de 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 976 kişi mezun olmuş, 920 kişi (%94,26) ortaöğretime

yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %77,72’si genel, %22,28’i mesleki ve teknik okullara

başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine çok yakındır.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-2

011 Erkek 481

2011-2

012 340 115 455 70,69 23,91 94,59 74,73 25,27

Kadın 495 375 90 465 75,76 18,18 93,94 80,65 19,35

Toplam 976 715 205 920 73,26 21,00 94,26 77,72 22,28


Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının üstünde değerlere sahip olan Tunceli’de genel

267

ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Tunceli’de mesleki ve teknik ortaöğretime devam eden





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

TunceliBrüt 110,05 109,83 109,94 83,73 86,54 85,11 26,32 23,29 24,83

Net 77,76 81,91 79,79 60,03 67,29 63,59 17,73 14,62 16,20


TRB2 Bölgesi nüfusunun %5,1’i Tunceli’de yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Tunceli’deki işgücünün 29 bin kişi olduğu, bunların 26 bininin istihdam edildiği ve 3 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.


Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 64,7 22,8 43,2



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Tunceli ilini de kapsayan TRB1 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken, işgücüne katılma ve




oran Tunceli ilinin bulunduğu TRB1 Bölgesinde %66,1’e ulaşmaktadır. TRB1 Bölgesinde yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Tunceli’nin içerisinde bulunduğu TRB1 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş

grubundaki çalışanların %46,8’i SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %58,4’e yükselirken, 55 ve

daha yukarı yaş grubunda %20’nin altına düşmektedir.

268







TOPLAM 14.111 15.802 16.646 16.834


Tunceli’de SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %19,29 oranında artarken, aynı dönemde memur statüsünde çalışanların sayısında da

meydana gelen artış dikkat çekmektedir. 2011 yılı itibarıyla çalışanların %51,3’ü işçi statüsünde çalışmaktadır.

Çalışan sayısında gözlenen artış Tunceli’nin istihdam yaratma konusunda başarılı olduğunu göstermektedir.


Çalışan Sayısı

1-3 Kişi

4-6 Kişi

7-9 Kişi

10-19 Kişi

20-29 Kişi

30-49 Kişi

50-99 Kişi

100+ Kişi

Toplam

550 93 31 101 13 16 11 4 819


2011 yılı verilerine göre Tunceli’deki işyeri sayısı 819 olup, bunun 15’inde 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Tunceli’de 12 işletmenin toplam 42 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu

kontenjanın doluluk oranı kamu işletmelerinde %100, özel işletmelerde %38,10, toplamda ise %69,05’tir.










Ekim 2012 verilerine göre, Tunceli’de 3 kamu işletmesi toplam 11 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır.

Bu kontenjanın doluluk oranı %100’dür. Kontenjan fazlası olarak 6 eski hükümlü istihdam edilmektedir.

269


Konu Kamu







Tunceli’de engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısını 2007-2011 döneminde 60’dan

28’e düşmüştür. Söz konusu dönemde işe yerleştirilen engelli sayısı ise 7’den 2’ye gerilemiştir. Buna rağmen iş

bekleyen engelli sayısının aynı dönemde 130’dan 151’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %35’tir. Bu

oran 2011 yılında %35,71’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %5,41’i işe yerleşirken 2011’de iş

bekleyen hiçbir engelli kadının işe yerleştirilemediğine de dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler engelli kadınların

iş hayatına girişlerini kolaylaştırmak için işletmelerin hazır bulunuşluk düzeylerini yükseltmelerinin gereğine dikkat

çekmektedir.



2007

Başvuru 39 21 60


Kayıtlı (aktif iş arayan) işgücü 93 37 130

2009

Başvuru 45 26 71



2011

Başvuru 18 10 28




Tunceli’de 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların

sayısı 9’dan 1’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 3’ten 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü


270



2007

Başvuru 7 2 9



2009

Başvuru 5 0 5



2011

Başvuru 1 0 1




34.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Tunceli’nin il ve ilçe merkezinde


Çizelge 12:Tunceli’de Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Tunceli’de 64’ü engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 197’sine anket

uygulanmıştır.


kadın sayısının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduğunu göstermektedir.


kümelerde üçüncü yaş grubu ağırlığı görülmektedir.



271

Çizelge 13: Tunceli’de Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul

Ve Y

etim

ler

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(Top

lam

)

Gen

el T

opla

m

%

CinsiyetErkek 19 12 6 5 42 38 26 0 0 64 106 53,81

Kadın 5 8 5 4 22 8 57 0 4 69 91 46,19

Yaş Grubu

15-24 12 15 6 4 37 16 22 0 1 39 76 38,58

25-34 4 2 2 1 9 12 9 0 0 21 30 15,23

35-44 8 3 3 4 18 18 52 0 3 73 91 46,19

Eğitim Durumu

Lise Altı 19 17 10 7 53 41 79 0 4 124 177 89,85

Lise 2 2 1 1 6 4 3 0 0 7 13 6,60

Yükseköğretim 3 1 0 1 5 1 1 0 0 2 7 3,55

Toplam 24 20 11 9 64 46 83 0 4 133 197

Tunceli’de anket uygulanan 91 işletmenin 14’ünde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup istihdam edilen kişi

sayısı 25’tir.

Çizelge 14: Tunceli’de Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam




Dezavantajlı Çalışan Sayısı

6 3 10 0 6 0 0 25

272


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Tunceli’de dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Tunceli’de Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Aşçılık, Pastacılık, Yabancı Dil

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Servis Komiliği,


İşitme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Mobilyacılık

Hükümlü/Eski HükümlülerTarım ve Hayvancılık, Bilgisayar Operatörlüğü, Pazarlama Ve Perakende

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerGiyim, Bilgisayar Operatörlüğü, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Giyim, El Sanatları, Aşçılık, Pastacılık

273

35. VAN


Temel gelişmişlik göstergeleri bakımından Van’ın genelde Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olduğu

görülmektedir. Ulaşım endeksinde Türkiye ortalamasının üstünde seyreden Van, demografik yapı, altyapı, eğitim ve

sağlık alanındaki endekslerde Türkiye ortalamasının altında yer almaktadır.

Van, ekonomik etkinlik bileşenlerinin tüm göstergelerinde Türkiye ortalamasının altında performans sergilediği

görülmektedir.

2004-2008 döneminde Türkiye genelinde kişi başına gayri safi katma değer %64,5 artarken bu artış Van’ın




35.2. NÜFUS

2007-2011 döneminde Van’ın nüfusu %4,37 oranında artarak 1.022.532’ye ulaşmıştır.

2007’de %52,23 olan Van’ın kent nüfus oranı 2011’de

%51,51’e düşmüştür. 2007-2011 dönemlerinde kent

nüfus oranında anlamlı bir fark görülmezken, Van,

Türkiye ortalamasının altında kalmaya devam etmiştir.

Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımında Van 0-14 ve

15-29 grubunda Türkiye ortalamasının üstünde, diğer

yaş gruplarında ise söz konusu ortalamanın altındadır.

Özellikle Van 0-14 yaş grubunda Türkiye ortalamasının

%14,21 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir.

Söz konusu ilin genç bir nüfusu olduğu söylenebilir.

Ayrıca, Van’da iktisaden faal nüfusun Türkiye

ortalamasının yaklaşık %10 oranında üstünde olması dikkat çekmektedir.

Van’da ikamet eden nüfusun %88,07’si Van nüfusuna

kayıtlıdır. 2010-2011 döneminde Şanlıurfa’nın diğer

illerden aldığı toplam göç 23.415 kişi olup nüfusunun

%2,29’u kadardır. İstanbul (4.490), Hakkari (2.378)

ve Ankara (1.388) göç alınan illerin ön sıralarında

bulunmaktadır. İstanbul (18.719), Ankara (7.246)

ve Mersin (4.126) göç verilen iller sıralamasının


Van ili 2007 yılında Türkiye nüfusunun %1,39’unu


düşmüştür. Van’ın 0-14 yaş grubu nüfusunun %40



274


iken, Van’da bu oranın %46 civarında olması dikkat çekmektedir. Aynı şekilde, Van’ın lise ve üzeri eğitimlerde de

Türkiye ortalamasının ortalama yarısı kadardır.


TÜRKİYE (%) Van (%)




İlkokul Mezunu 24,18 30,95 27,57 19,56 18,38 18,99




Bilinmeyen 3,67 3,33 3,50 4,56 5,43 4,98



İlköğretimdeki okullaşma Türkiye ortalamasının altında değerlere sahip olan Van’da, aynı şekilde okul öncesi

eğitimdeki okullaşma oranı da Türkiye ortalamasının bir hayli altında seyretmektedir.



Oranİlköğretim


3-5 26,46 26,57 26,51 Brüt 96,76 97,40 97,07

4-5 38,85 38,69 38,77 Net 86,94 86,60 86,77

5 58,92 57,76 58,35


Van’da 2010-2011 eğitim öğretim yılında ilköğretimden 20.925 kişi mezun olmuş, 11.447 kişi (%54,70)

ortaöğretime yeni kayıt yaptırmıştır. Ortaöğretime yeni kayıt yaptıranların %46.71’i genel, %53,29’u mesleki ve

teknik okullara başlamıştır. Erkek ve kadınların ortaöğretime geçiş oranları birbirine yakındır. Ancak, ilköğretim

mezuniyetinde kadınların dezavantajlı durumuna dikkat çekmek gerekmektedir.


Eğitim Öğretim

Yılı


Eğitim Öğretim

Yılı




2010-

2011 Erkek 12.120

2011-2

012 3.224 3.282 6.506 26,60 27,08 53,68 49,55 50,45

Kadın 8.805 2.123 2.818 4.941 24,11 32,00 56,12 42,97 57,03

Toplam 20.925 5.347 6.100 11.447 25,55 29,15 54,70 46,71 53,29


275

Ortaöğretimdeki okullaşma oranında Türkiye ortalamasının oldukça altında değerlere sahip olan Van’da mesleki ve

teknik ortaöğretimdeki öğrenci sayısının ağırlığı dikkat çekmektedir. Van’da mesleki ve teknik ortaöğretime devam





TÜRKİYEBrüt 95,68 89,26 92,56 52,08 51,67 51,88 43,60 37,59 40,68

Net 68,53 66,14 67,37 33,80 36,54 35,14 34,73 29,60 32,24

VanBrüt 54,40 39,89 47,40 33,58 20,86 27,44 20,82 19,03 19,96

Net 30,50 22,65 26,71 16,14 10,81 13,57 14,36 11,84 13,14


TRB2 Bölgesi nüfusunun %49,98’i Van’da yaşamaktadır. Bu bağlamda Çizelge 5’teki verilerden faydalanarak

Van’daki işgücünün 282 bin kişi olduğu, bunların 248 bininin istihdam edildiği ve 34 bin kişinin işsiz olduğu

söylenebilir.

Çizelge 5: TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) Bölgesinde İşgücüne İlişkin Temel Veriler (2011)

Erkek Kadın Toplam








İstihdam Oranı (%) 63,2 20,7 41,5



Çizelge 5’te görüldüğü üzere İşgücüne ilişkin temel verilerin tamamında Van ilini de kapsayan TRB2 Bölgesi,

Türkiye ortalamasına göre olumsuz değerlere sahiptir. Bunlar içerisinde en fazla dikkat çeken, işgücüne katılma ve




Bu oran Van ilinin bulunduğu TRB2 Bölgesinde %76,5’e ulaşmaktadır. TRB2 Bölgesi, yükseköğretimli işgücünün


TÜİK’in 2011 yılı verilerine göre, Van’ın içerisinde bulunduğu TRB2 Bölgesinde 15 ve daha yukarı yaş grubundaki

çalışanların %25,2’si SGK’ ya kayıtlıdır. Kayıtlılık oranı 25-34 yaş grubunda %32,6’ya yükselirken, 55 üstü yaş


276







TOPLAM 64.975 75.613 85.739 91.792


Van’da SGK’ ya kayıtlı olarak çalışanların çalışma statüsüne göre dağılımı Çizelge 6’ da verilmiştir. 2008-2011

döneminde çalışan sayısı %41,27 oranında artarken, aynı dönemde memur statüsünde çalışanların sayısında da

meydana gelen artış dikkat çekmektedir.

Van’da İşçi statüsünde çalışanlarda 2008-2010 yıllarında bir artış meydana gelse de, 2010 yılında bu istikrarlı

artışa devam edemediği söylenebilir.


Çalışan Sayısı

1-3Kişi

4-6Kişi

7-9Kişi

10-19Kişi

20-29Kişi

30-49Kişi

50-99Kişi

100+Kişi

Toplam

2.532 497 235 670 159 113 67 62 4.335


2011 yılı verilerine göre Van’daki işyeri sayısı 4.335 olup bunun 129’unda 50 ve daha fazla kişi çalışmaktadır.


Ekim 2012 verilerine göre, Van’da 76 işletmenin toplam 473 engelliyi istihdam etme zorunluluğu vardır. Bu











Ekim 2012 verilerine göre, Van’da 10 kamu işletmesi toplam 77 eski hükümlüyü istihdam etmek zorundadır. Bu


277


Konu Kamu







Van’da engelli kontenjanından iş aramak için İŞKUR’a başvuranların sayısında 2007-2011 döneminde 278’den

80’e düşmüş işe yerleştirilen engelli sayısı ise 36’dan 53’e yükselmiştir. Ayrıca iş bekleyen engelli sayısının sözü

edilen dönemde 536’dan 556’ya yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir.

2007 yılında engelli kontenjanından işe yerleşmek için İŞKUR’a başvuranlar içerisinde kadınların oranı %9,71’dir. Bu

oran 2011 yılında %13,75’e yükselmiştir. Engelli kadınların iş hayatına girme eğilimlerinin yükseldiğini göstermesi

açısından bu veri önemlidir. Ancak, 2007’de iş bekleyen engelli kadınların %10,87’si işe yerleşirken 2011’de bu

oranın %14’e yükseldiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Bu veriler ışığında söz konusu dönemde Van’daki engelli




2007

Başvuru 251 27 278



2009

Başvuru 175 53 228



2011

Başvuru 69 11 80




Van’da 2007-2011 döneminde eski hükümlü kontenjanından işe yerleştirilmek üzere İŞKUR’a başvuranların sayısı

89’dan 25’e, işe yerleştirilenlerin sayısı ise 24’ten 0’a düşmüştür. Aynı dönemde iş bekleyen eski hükümlü sayısında


278



2007

Başvuru 89 0 89



2009

Başvuru 38 0 38



2011

Başvuru 25 0 25




35.5. HEDEF KİTLE

Araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden 15-44 yaş grubunda olup Van’ın il ve ilçe merkezinde yaşayanların


Çizelge 12:Van’da Yaşayan Araştırma Kapsamındaki Dezavantajlı Bireylerin Tahmini Sayıları








Van’da 88’i engelli olmak üzere araştırma kapsamındaki dezavantajlı bireylerden toplam 258’ine anket uygulanmıştır.


kadın oranının yüksek oluşu yoksulluk karşısında daha kırılgan olduklarını göstermektedir.

Görüşülenlerin yaş dağılımları açısından engellilerde ikinci ve üçüncü yaş kümesi ağırlıktadır. Engelliler dışındaki

dezavantajlı kümelerde üçüncü yaş grubu ağırlığı görülmektedir.

Her iki kümede de eğitimde ağırlık lise altı öğrenim görenlerde bulunmaktadır. Yükseköğretim mezunu engelliler

grubunda bulunmazken engelliler dışındaki dezavantajlı gruplarda 10 kişidir.

279

Çizelge 13: Van’da Anket Uygulanan Dezavantajlı Bireylerin Dağılımı

Gösterge

Ort

oped

ik E

ngel

liler

Zihi

nsel

Eng

ellil

er

Gör

me

Enge

llile

r

İşitm

e En

gelli

ler

Eng

ellil

er (

TOP

LAM

)

Hük

ümlü

ler/E

ski

Hük

ümlü

ler

Muh

taç

Dur

umda

ki D

ul V

e Ye

timle

r

Güv

enlik

Seb

ebiy

le G

öç

Eden

ler

Şid

det

Gör

düğü

İçin

Ev

den

Ayr

ılan

Kad

ınla

r

Eng

elli

Dışın

daki

ler

(TO

PLA

M)

GEN

EL

TOP

LAM

%

CinsiyetErkek 22 22 17 13 74 134 10 3 0 147 221 85,66

Kadın 6 0 5 3 14 18 2 2 1 23 37 14,34

Yaş Grubu

15-24 7 4 4 1 16 19 3 2 1 25 41 15,89

25-34 10 12 7 7 36 66 2 1 0 69 105 40,70

35-44 11 6 11 8 36 67 7 2 0 76 112 43,41

Eğitim Durumu

Lise Altı 20 22 22 16 80 116 12 4 1 133 213 82,56

Lise 8 0 0 0 8 26 0 1 0 27 35 13,57

Yükseköğretim 0 0 0 0 0 10 0 0 0 10 10 3,88

Toplam 28 22 22 16 88 152 12 5 1 170 258

Van’da anket uygulanan 161 işletmenin 22’sinde dezavantajlı birey istihdam edilmiş olup bunların sayısı 40’tır.

Çizelge 14: Van’da Anket Uygulanan İşletmelerin Çalışan Sayısına Göre Büyüklükleri


1-4 5-9 10-19 20-49 50-99 100-249 250+ Toplam





280


Araştırma bulgularının sonuçları da göz önüne alınarak Van’da dezavantaj gruplarına göre açılabilecek meslek


Çizelge 15: Van’da Dezavantaj Gruplarına Göre Açılabilecek Meslek Kursları


Ortopedik EngellilerBilgisayar Operatörlüğü, Çağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Aşçılık, Pastacılık

Zihinsel Engelliler Temizlik İşçiliği, Servis Komiliği, Ambalaj İşçiliği

Görme EngellilerÇağrı Merkezi Operatörlüğü, Yabancı Dil, Bilgisayar Operatörlüğü, Ambalaj İşçiliği

İşitme Engelliler Bilgisayar Operatörlüğü, Metal Şekillendirme, Mobilyacılık

Hükümlü/Eski Hükümlüler Bilgisayar Operatörlüğü, Tarım ve Hayvancılık, Girişimcilik, Satış Elemanı

Muhtaç Durumdaki Dul/YetimlerKonfeksiyon İşçiliği, Bilgisayar Operatörlüğü, Kuaförlük, Aşçılık, Pastacılık, Yaşlı Bakıcılığı

Şiddet Gördüğü İçin Evden Ayrılmış Kadınlar Konfeksiyon İşçiliği, Aşçılık, Pastacılık, El Sanatları, Tarım ve Hayvancılık

MESLEKİ BECERİLERİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MESGEP) · gerektiren bireylere sunulacak...

Documents

Transcript of MESLEKİ BECERİLERİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ (MESGEP) · gerektiren bireylere sunulacak...