Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

1

Mesimi - 1

HYRJE NE INFORMATIKE

Ç’fare eshte kompjuteri?

Kompjuteri eshte nje makine elektronike qe kryen llogaritjet matematikore dhe krahasimet

logjike shume shpejt dhe pa asnje gabim.

Kompjuteri perbehet nga dy pjese kryesore:

Hardware: Jane te gjitha pjeset fizike te kompjuterit.

Software: Jane programet e komputerit

Pregatitja per pune e kompjuterit

Kur ndezim kompjuterin tone nje programi i vogel i quajtur BIOS (Sistemi Kryesor i Hyjre

Daljeve) ngarkohet ne memorjen e kompjuterit RAM. Software-i (Programi) i BIOS-it eshte i

shkruajtur ne ROM ne mainboard.

Funksionet kryesore te BIOS-it jane:

Te identifikojne dhe te analizojne te gjitha pjeset e lidhura ne sistem.

Te ngarkojne sistemin e operimit nga memorja e perhershme (Hard Disku) ne RAM.

Proçesi i ndezjes se kompjuterit njihet si Booting.

Rrjedhja e te dhenave ne Kompjuter

Kompjuterat marrin te dhenat nga paisjet input (hyrese) si tastjera, mausi, mikrofoni dhe skaneri

dhe bejne te gjitha llogaritjet ne CPU (njesine qendrore te perpunimit te informacionit)

CPU (njesina qendrore te perpunimit te informacionit) eshte truri i kompjuterit.

Te dhenat e perpunuara prej tij qendrojne me memorien RAM.

Mbasi CPU perpunon te dhanat i dergon ato ne paisjet e Output (daljeve) si monitori, printeri, ose i

regjistron ato ne paisjet e regjistrimit si Hard Disku.

Pjesët fizike të Kompjuterit

2

Mesimet e TIK-10

Mesimi - 2

LLOJET E KOMPJUTERAVE

Mainframe Computers

Kompjuteri Mainframe eshte nje kompjuter i madh, i fuqishem dhe i shtrenjte.

Shume perdorues mund ta perdorin njekohesisht ate duke perdorur nje PC tjeter ose nje terminal

hyres.

Kompjuterat Mainfame perdoren nga organizma te medhaja si: Bankat dhe Kompanite e

Sigurimeve.

Minicomputers

Ashtu si Kompjuterat Mainframe edhe minikompjuterat jane te fuqishem dhe te shtrenjte.

Si mainframe ashtu dhe minikompjuterat perdoren pak a shume per te njejten gje, vecse

minikompjuterat perdoren per organizma mesatare.

Supercomputers

Superkompjuteri eshte nje kompjuter tejet mase i fuqishem me nje kapacitet shume te madh te

procesimit te te dhenave.

Superkompjuterat perdoren shpesh nga ushtria.

Ata perdoren gjithashtu dhe per kerkime shkencore dhe per parashikimin e motit ku nje mase e

madhe te dhenash duhet te procesohet shpejt.

Cray – 2 ishte kompjuteri i pare i shpejte ne vitet 1980.

Kompjuterat me te shpejte ne bote jane IBM Sequoia, IBM Roadrunner, IBM Blue Gene, dhe

NEC Earth Simulator

Microcomputers

Mikrokompjuterat jane kompjuterat qe zakonisht perdoren nga nje person njekohesisht.

IBM PC dhe Apple Macintosh jane dy tipet e mikrokompjuterave.

Modelet e mikrokompjuterave kryesore jane: desktop, laptop, palmtop, pocket, tablet, smartphone

dhe netbook.

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

3

Mesimi - 3

HISTORIKU I ZHVILLIMIT TE KOMPJUTERAVE

Kompjuteri i parë

Kompjuteri i parë elektronik u quajt ENIAC (Integrusi dhe Numeruesi Elektro Numerik) dhe u

ndërtua nga Universiteti i Pensilvanisë në vitin 1943.

Ai u përdor për përllogaritje ushtarake, parashikim motit dhe për përllogaritjet e energjisë atomike.

Ai peshonte 30 ton dhe zinte vendin e një dhome të madhe.

Etapat kryesore të zhvillimit të kompjuterave

Tubat me Vakum / Vacuum Tubes (1930–1958)

Tranzistoret / Transistors (1959)

Qarqet e Integruar / Integrated Circuits (1965)

Mikroproçesorët / Microprocessors (1971)

Kompjuteri Personal / Personal Computer (1981)

Tubat me vakum(1930–1958)

Kompjuterat e parë përdornin tubat me vakum për kryerjen e llogaritjeve.

Ato gjenerojnë shumë nxehtësi dhe kanë tendencën për tu djegur.

ENIAC ishte një kompjuter me tuba vakumi.

Ai kishte rreth 18.000 tuba vakumi që digjeshin vazhdimisht dhe konsumonte 200 Kilowat energji

në orë. (Afërshisht 100 ngrohëse)

Transistors (1959)

Tranzistorët zëvendesuan tubat me vakum sepse ata ishin më të vegjël, më të shpejtë, më të

besueshëm dhe konsumonin shumë më pak energji.

Tranzistori koniderohet për shumë individë si shpikja më e madhe e shekullit të njëzetë për qarqet

elektronike.

Tranzisorët gjenden praktikisht gati në ç’do qark elektronik modern.

Qarqet e Integruar (1965)

Qarqet e integruar (mikroçipet) përdorin gjysëmpërcjellësa për formimin e qarqeve komplekse për

përpunimin e të dhënave.

Shpikja e tyre solli nje zhvillim të madh në industrinë e kompjuterit.

Pllakat e medhaja me tranzistorë u zëvendësuan me pllaketëza që zvogëluan përmasat e

kompjuterave dhe i bënë ata më të besueshëm dhe më të lirë.

Microprocessors (1971)

Një mikroproçesor përmban shumicën ose të gjitha funksionet e një njësie qëndrore të përpunimit

të informacionit (CPU) në një qark të vetëm të integruar.

Kompania e kompjuterave Intel nxorri në treg mikroproçesorin e vet të parë në vitin 1971. Ai ishte

4-bitsh dhe përdorej për makinat llogaritëse elektronike.

Mikroproçesoret u mundësuan kompjuterave të kryejnë funksione më preçize në më pak kohë.

Pjesët fizike të Kompjuterit

4

Mesimet e TIK-10

Personal Computer (1981)

Kompania e kompjuterave IBM nxorri në treg kompjuterin e vet personal (PC) ne vitin 1981 dhe e

quajti Datamaster.

Kompjutarat personalë janë formuar për përdorim individual që mund të vihen në punë

drejtpërdrejt nga përdoruesit pa ndihmën e ndonjë specialisti.

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

5

Mesimi - 4

SYSTEM UNIT - (NJESIA QENDRORE)

Kompjuteri perbehet nga dy pjese kryesore:

Hardware: Jane pjeset fizike te kompjuterit. Eshte gjithcka qe mund te preket dhe shikohet

Software:

Jane programet dhe aplikacionet

Jane pjeset perberese te kompjuterit te cilat nuk mund te shikohen

I nevojiten kompjuterit per te funksionuar.

Jane te dizenjuara per te zgjidhur probleme te pergjithshme ose te veçanta

Software ndahet ne kater pjese kryesore:

Operating Systems (Sistemet Operative)

Application Programs (Aplikacionet)

Programming Languages (Gjuhet e Programimit)

Utility Programs (Progamet Ndihmese)

Hardware Hardware ndahet ne kater pjese kryesore:

Input Devices (Paisjet Hyrese)

Output Devices (Paisjet Dalese)

Storage Devices (Paisjet e Rregjistrimit)

System Unit (Njesia Qendrore)

The System Unit (Njesia Qendrore)

Te gjitha pjeset kryesore te kompjuterit jane te grupuara se bashku ne njesine qendrore.

Njesia qendrore permban pjeset si: Motherboard, CPU, RAM, Kartat e ndryshme, Hard Disk, etj…

Chassis (Kasa)

Chassis eshte nje kuti metalike ose plastike qe permban sistemin qendror. (Large Tower, Tower,

Midi Tower, Desktop Case)

Power Supply Furnizuesi i ushqimit (Ushqyesi) eshte nje paisje elektrike e cila transformon burimin e energjise

standarte (115 – 120 Volt AC ne SHBA ose 220 Volt AC ne Europe ne tension me te ulet (3.3 ose

5 deri ne 12 Volt DC)

Uninterruptible Power Supply (UPS) UPS perdoret per te siguruar nje burim energjine te vazhdueshem nese ikin dritat duke na

mundesuar qe te ruajme informacionet tona dhe te fikim ne menyre te regullt komp. Ai gjithashtu

mbron komp. nga tensioni i ulet ose i larte, etj…

Mainboard Mainboard eshte bordi me i madh brenda njesise qendrore. Te gjitha pjeset kryesore te kompjuterit

lidhen ne mainboard. Luan nje rol shume te rendesishem ne shpejtesine e pergjithshme te

kompjuterit.

Pjesët fizike të Kompjuterit

6

Mesimet e TIK-10

The ROM-BIOS ROM – BIOS (Read Only Memory-Basic Input Output System / Memorje Vetem e Lexueshme –

Sistemi baze i Hyrje Daljeve) eshte nje mikrocip i vecante ne mainboard-in e kompjuterit.

Ai permban Software qe lejon kompjuterin te punoje me Sistemin Operativ.

Buses Jane rruget e kalimit te informacionit ne mainboard, te cilat perdoren per kalimin e informacioneve

dhe lidhin CPU-ne me pjeset e tjera te mainboard-it si cipet dhe kabllat e lidhjeve.

Expansion slots Jane socket-e ne mainboard te cilat na lejojne te shtojme vecorite dhe mundesite e kompjuterit

Computer Ports

Portat e kompjuterit perdoren per te futur ose nxjere informacione nga kompjuteri. Jane te

vendosura ne pjesen e mbrapme te njesise qendrore.

Kemi pese lloje kryesore portash kompjuteri:

Serial Ports – Portat Seriale

Parallel Ports – Portat Paralele

PS/2 Ports – Portat PS/2

USB Ports – Portat USB

Graphic Ports - Portat Grafike

Serial ports – Portat Seriale

Na lejojne te lidhim me kompjuterin paisje si modem te jashtem. Ato jane te emeruara COM1 dhe

COM2.

Parallel ports – Portat Paralele

Na lejojne te lidhim me kompjuterin paisje si printera. Ato jane te emeruara LPT1 dhe LPT2.

USB Ports – Portat USB

Portat USB na lejojne te lidhim me kompjuterin te gjitha paisjet qe kane nderfaqe USB si skanera,

kamera, webkamera , flashdisk, etj…

PS/2 Ports - Portat PS/2

Jane porta speciale te dizenjuara vecanerisht per te lidhur Mouse dhe Tastjeren

Portat Grafike

Portat grafike sherbejne per te lidhur monitorin ose projektorin me njesine qendrore.

Portat kryesore grafike jane:

VGA Port

S–Video (TV out)

DVI Port

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

7

ATA and SATA Interfaces - Nderfaqet ATA dhe SATA

Jane nderfaqe qe na mundesojne te lidhim Harddisk, CD/DVD Rom etj… ne kompjuterin tone.

Ata eshte nderfaqja per HDD e vjeter ndersa SATA perdoret per HDD e rinj.

Internal Speaker (Altoporlanti i Brendshëm)

Altoporlanti i brendshem eshte i lidhur ne mainboard dhe mundeson kompjuterin per te treguar me

ane te zhurmave te ndryshme gabimet e tij gjate ndezjes ose gjate punes.

Central Processing Unit (CPU)

CPU-ja (Njesia Qendrore e Perpunimit te Informacionit) eshte nje nga pjeset me te

rendesishme te njesise qendrore.

Ai konsiderohet si truri i kompjuterit per shkak se perpunon te gjitha llogaritjet qe ben kompjuteri.

Shpejtesia e tij matet me gigahertz GHz dhe luan nje rol te rendesishem ne shpejtesine e

kompjuterit.

Central Processing Unit (CPU)

Pjeset kryesore te tij jane:

CPU Cache

CU (Control Unit)

ALU (Arithmetic Logic Unit):

Floating-Point Unit (FPU)

Registers

Memory (RAM) – Memorja (RAM)

RAM (Memorja me Akses te Rastesishem) eshte memorja e perkoshme e cila perdoret nga

kompjuteri per te ruajtur aplikacionet dhe te dhenat qe jane duke u perdorur. Psh: Sistemi

Operativ.

Kur punojme me nje dokument apo dicka tjeter kompjuteri i ruan ato ne RAM dhe i kalon ne

HardDisk kur regjistrojme punen tone.

Llojet kryesore te Ram-eve jane:

Static RAM (SRAM)

Dynamic RAM (DRAM)

o SDRAM (Synchronous DRAM):

o DDR (Double Data Rate SDRAM DDR1, DDR2, DDR3)

o Rambus DRAM (RDRAM)

Expansion Cards – Kartat e Zgjerimit

Jane disa qarqe elektronike qe lidhen ne mainboard per te shtuar veçorite qe nuk na ofrohen nga

mainboardi.

Disa nga kartat qe mund te vendosim jane:

Kartat Video

Kartat e Zerit

Kartat e Rrjetit

Kartat TV

Modem te brendshem

Etj…

Pjesët fizike të Kompjuterit

8

Mesimet e TIK-10

Graphics Card – Karta Grafike

Kompjuterat e sotem perdorin shume grafike dhe sidomos Sistemet Operative me nderfaqe Grafike si

Windows.

Karta Grafike mund te lidhet me Mainboard-in ne nje nga menyrat e meposhtme:

Onboard: Çipi dhe memorja e kartes grafike jane pjese e Mainboard.

PCI/PCI Express: Karta grafike vendoset ne sllotin (Nderfaqen) PCI.

AGP(Porta e Pershpejtuar Grafike): Karta grafike vendoset ne nje sllot te vecante te dizenjuar

vecanerisht per te lidhur kartat grafike.

Daljet e kartave grafike

Shumica e kartave grafike kane dy porta per te lidhur monitore te ndryshem.

VGA Output: Eshte lidhja standarte per te lidhur monitoret me rezulicion te ulet.

DVI Output: Eshte nderfaqja e videos qe na mundeson cilesi shume te larte figure, kryesisht

ne monitoret e sheshte ose projektoret.

Disa nga daljet e tjera (portat) jane:

S-Video (TV) Output

ViVo Output

FireWire (IEEE-1394) Output

Sound Card – Karta e Zerit

Karta e Zerit konverton sinjalin e zerit dixhital ne sinjal zeri analog dhe e dergon ate ne bokse per t’a

degjuar ate.

Network Interface Card (NIC) Karta e Rrjetit

Karta e Nderfaqes se Rrjetit (Karta e Rrjetit) lejon kompjuterat te komunikojne me njeri tjetrin

nepermjet kabllave.

Shpejtesia e transmetimit te tyre varion nga 10 Mega Bit/Sekonde deri ne 1 Giga Bit /Sekonde

Modem (Modulator/Demodulator)

Modemi eshte nje paisje qe lidh kompjuterin tone me kompjuterat e tjere duke perdorur rrejtin

telefonik.

TV Card - Karta TV

Karta TV kryesisht kryejne dy funksione:

TV decoding: Transferon sinjalet e figures qe shkojne nga Monitori ne TV.

TV tuning: Na mundeson te shikojme ne Monitor Kanalet TV, keshtu qe kompjuteri jone

luan rolin edhe te nje TV.

PC Card – Karta PC

Jane disa karta ne madhesine e kartave te kreditit qe na mundesojne te shtojme veçorite e laptopeve

tone.

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

9

Mesimi - 5

PAISJET INPUT

Input Devices – Paisjet Hyrese

Paisjet Input (Hyrese) mundesojne perdoruesin te fuse informacione ne memorje. Shembuj paisjesh

Inputi jane: Tastjera, Mausi, Skaneri, Ekrani me Prekje, Mikrofoni

Keyboard - Tastjera

Tastjera sherben per te shkruajtur informacione ne kompjuter ose per te futur informacion. Ka shume

lloje tastjerash dhe pergjithesisht ato jane me shkronja latine te llojit QWERTY (e emeruar nga

gjashte tastat e para te saj). Tastjera standarte ka 104 deri ne 105 butona.

Touch Screen

Touch screen (ekrani me prekje) eshte nje ekran i cili mund te njohe vendndodhjen e prekjes ne

nderfaqen e tij. Ju mund ti ekzekutoni komandat ose zgjidhni objekte duke i prekur ato me gishta ose

me stilolapsa te veçante.

Light Pen

Light pen (stilolaps me drite) eshte nje paisje input si nje stilolaps e cila eshte e lidhur me monitorin

e kompjuterit dhe perdoret per te shenjestruar, zgjedhur objekte dhe te ekzekutuar komanda ne ekran

duke perdorur ate. Stilolapsi me drite eshte me preçiz se stilolapsi i ekranit me prekje.

Graphics Tablet (Pen Tablet)

Eshte nje paisje shenjestrimi e cila perdoret per te vizatuar vizatime ose skica.

Tablet-i perbehet nga dy pjese:

Hapesia e sheshte per vizatim.

Stilolapi i programiar per te punuar me Tablet-in.

Concept Tablet dhe Concept Keyboard

Tablet-i Concept eshte nje tablet i ndjeshem ndaj prekjes dhe ka disa piktura dhe simbole ne

siperfaqe. Tablet-at Concept jane te perhapura gjeresisht ne vende ku nevojitet futje informacioni ne

menyre te shpejte. Psh: Kamarieret qe marrin porosite ne restorante.

Webcam

Webcamera eshte nje kamer dixhitale e cila na sherben te shkembjeme informacione video ne kohe

reale nepermjet internetit.

Scanners

Scanner-i na lejon te transferojme piktura, fotografi dhe dokumente te ndryshme ne kompjuter.

Skaneri perdor sensore speciale drite per te kapur (fotografuar) imazhet e printuara ne flete dhe i

perkthen kete informacione ne forme te kuptueshme nga kompjuteri.

Pjesët fizike të Kompjuterit

10

Mesimet e TIK-10

Microphone

Mikrofoni konverton valet zanore ne sinjale elektrike te cilat mund te kuptohen nga karta e zerit.

Karta e zerit i konverton keto sinjale elektrike ne sinjale dixhitale te cilat mund te perpunohen nga

kompjuteri jone.

Joystick

Joystick eshte nje paisje shenjestrimi si mouse-i qe perdoret kryesisht per lojrat e kompjuterit.

Mouse

Mouse-i eshte nje nga paisjet kryesore qe sherben per te kontrolluar kompjuterin.

Kemi dy lloje mouse-sh:

Mekanik

Optik

Pergjithesisht mause-t kane dy butona ku:

Butoni djathte sherben per te hapur disa nen menu dhe ndryshuar vecorite e objektit te

zgjedhur

Butoni i majte sherben per te zgjedhur objektet e ndryshme.

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

11

PAISJET OUTPUT

Pjesët fizike të Kompjuterit

12

Mesimet e TIK-10

Paisjet Output

Output Devices are used to output information from our computer. Paisjet Output

Sherbejne per te nxjerre informacion nga Njesia Qendrore.

Disa nga paisjet kryesore jane: Monitoret, Printerat, Speakers, Plotter, Etj…

Monitori

Monitori shfaq imazhet e gjeneruara nga karta grafike e kompjuterit.

Monitori eshte i lidhur me kete karte me nje kabell video.

Kemi dy lloj monitoresh

Monitoret CRT (Cathode Ray Tube)

Monitoret Flat Panel (LCD – Liquid Crystal Display dhe LED)

Rezolucioni dhe Refresh Rate

Rezolucioni eshte numri i pikselave qe mund te shfaqen ne çdo drejtim.

Rezolucioni tregohet me shumezimin e Sasise se pikselave Horisontalisht dhe Sasine e

pikselave Vertilakisht.

Psh: 800*600 = 480.000 piksela.

Refresh rate eshte numri i perseritjes se nje sekonde te imazhit te ekr anit.

Psh: 60 Hz do te thote se imazhir ne ekran vizatohet 60 here ne sekonde.

Printerat

Printeri eshte nje paisje output qe printon tekste dhe imazhe ne leter ose ne ndonje ambjent

tjeter si film transparent.

Kemi lloje te ndryshme printerash si:

Printerat Laser

Printerat Inkjet

Printerat Dot matrix

Printerat Laser

Printerat Lazer prodhojne me shpejtesi printime te cilesise se larte. Ata quhen printera

Lazer sepse kane brenda tyre nje lazer te vogel.

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

13

Printerat Inkjet

Printerat Inkjet perdorin disa kuti qe leshojne boje nepermjet disa vrimave te vogla ne leter.

Printerat Inkjet printojne printime me cilesi te njejte ose me te mire se printerat Lazer, por i

bjene printimet me ngadale dhe kostoja e printimit te tyre eshte me e shtrenjte se e

printimeve me printerat e tjere.

Printerat Dot matrix

Printerat Dot Matrix shtyjne nje rresht me gjilpera nepermjet nje shiriti boje ne leter. Cilesia

e printimit rritet ne rritjen e numrit te gjilperave. Printerat me moderne Dot Matrix kane 24

gjilpera.

Plotter

Ploteri eshte nje paisje output e ngjashme me printerin i cili perdoret per te printuar imazhe

te medhaja si Projektet e Ndertesave, Reklama etj…

Speaker dhe Kufjet

Speaker-i eshte nje paisje output qe na mundeson te degjojme zerat e gjeneruara nga karta e

zerit e kompjuterit.

Pjesët fizike të Kompjuterit

14

Mesimet e TIK-10

Storage Devices (Paisjet e Regjistrimit)

Storage Devices

Paisjet e regjistrimit jane ato paisje te cilat perdoren per te ruajtur informacion per nje kohe te gjate.

Kemi dy lloje paisjesh regjistrimi: Te perkohshme (Primare) (RAM, Cache e CPU-se dhe

Regjistrat e CPU-se) dhe Te perhershme (Sekondare)

Ne varesi te teknologjise paisjet e regjistrimit sekondare mund ti ndajme ne tre grupe: Magnetike,

Optike dhe Flash

Hard (Fixed) Disk (Disku i fiksuar)

Hard Disqet jane paisjet kryesore te rregjistrimit me kapacitete te medhaja qe jane te vendosura

brenda kases se kompjuterit. Hard Disqet perdoren per te ruajtur programet dhe te dhenat tona.

Siperfaqja e Pllakes (Platter-it)

Platters jane disqe te forta metalike ose plastike. Platter ndahet ne Side ( nga qendra drejt

periferise) Traks (unaza qe rethojene siperfaqen) dhe Sektore (seksione te cdo unaze). Sektoret jane

pjeset me te vogla fizike ne disk dhe ruajne 512 Byte informacion. Bashkimi i 2 deri ne 8 Sektore

formojne Cluster. Shpejtesia e hard diskut eshte midis 4500 deri ne 7200 rpm (rrotullime per

minute)

Formatimi i Hard Diskut

Proçesi i krijimit te Trakeve dhe Sektoreve ne Pllaka (Plater) dhe pregatitja e HDD per perdorim

quhet Formatim.

Kemi dy lloj formatimesh:

Formatimi i Nivelit te Ulet

Procesi i formatimit te nivelit te ulet te diskut krijon track-et dhe sektoret ne pllake (platter).

Formatimi I nivelit te ulet shkruan fillimin dhe fundin e çdo sektori ne pllake.

Formatimi i Nivelit te Larte

Formatimi i nivelit te larte shkruan struktura te veçanta te ruajtjes se dosjeve ne brendesi te

sektoreve. Ky proces pregatit diskut te mbaje dosje. Strukturat e ruajtjes se dosjeve te

sistemeve operative windows jane FAT32 dhe NTFS.

Performanca e Hard Disk-ut

Dy jane menyrat per te matur performancen e Hard Diskut:

Data rate

Eshte numri i byteve per sekonde qe hard disku mund te dergoje ne CPU. Data Rate eshte

zakonisht midis 5 deri ne 40 megabyte per sekonde.

Seek time

Kapitulli - 1 Mesimet e TIK-10

15

Seek time (koha e mberitjes) eshte koha midis kerkeses se dosjes nga CPU-ja dhe mberitjes

se byte-it te pare te kesaj dosje ne CPU. Seek time eshte zakonisht midis 10 deri ne 20

milisekonda.

Solid-State Drive (SSD)

Solid-state drive eshte nje paisje regjistrimi e cila perdor nje memorie ne gjendje te palevizshme per

te ruajtur te dhenat. Ne ndryshim nga HDD tradicionale SSD nuk ka pjese qe levizin brenda tij. Te

dhenat ruhen ne qarqe elektronike dhe mund te aksesohen me shpejt se ne HDD.

Paisje te ndryshme qe punojne me teknologjine SSD jane: USB flash memory, HDD portable dhe

HDD i brendshem ne Kompjuter. Perparesite kryesore jane se jane me te shpejte dhe me te sigurte.

Floppy Disku

Floppy Disqet te quajtura ndryshe dhe disketa ruajne shume pak informacion (1.44 MB) ne krahasim

ne CD ose HDD.

Magnetic Tape (Shirit Magnetik)

Magnetic Type ngjan me nje kasete muzike e cila perdoret per te ruajtur te dhena. Ato ruajne nje

kapacitet te madh te dhenash(5 TeraByte), jane te lira dhe te besueshme.

Zip Disku

Zip Disku ngjan me Floppy Diskun por mund te ruaje shume me teper informacion (deri ne 750 MB)

Disketat Zip mund te lexohen dhe shkruhen vetem nga nje paisje e veçante e quajtur Zip Drive.

CD-ROM

CD-ROM eshte shkurtimi i fjaleve Compact Disc-Read Only Memory dhe mund te mbajne nje sasi

informacione perafersisht 650MB-1 GB. Madhesia standarte e tyre eshte 700 MB.

Llojet e CD-ROM-eve:

CDR (CD vetem i Lexueshem) / Readable CD, CDRW (CD Rishkruajtshem) / Rewritable CD

Mini CDR, Mini CDRW

DVD-ROM

DVD eshte shkurtimi i fjaleve Digital Video Disc, ose Digital Versatile Disc. DVD-te perdoren

kryesisht per te ruajtur filma. DVD-ja eshte si CD-ja por ruan informacionin ne nje menyre tjeter

dhemund te ruaje shume me teper informacion se CD-ja nga 4.7 deri ne 8.5 Giga Byte nese regjistron

informacionet ne nje ane dhe deri ne 17 Giga Byte nese rregjistron informacionet ne te dyja anet.

DVD-te e reja mund te kene nje kapacitet deri ne 40 GB.

Blu-Ray Disk

Eshte pasardhesi i DVD-se dhe eshte i ngjashem me DVD-ne ose CD-ne. Te dhenat ne kete disk

ruen me teknologjine “Blu” e rezeve violet. Ky lloj disku ka nje kapacitet nga 25 GB ne nje shtrese

deri ne 50 GB ne dy shtresa. Perdoret me shume per te ruajtur filma te cilesise HD.

Shkencetaret po punojne te krijojne nje Blu-Ray Disk me 25 shtresa i cili mund te mbaje deri ne 500

GB informacion.