MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf ·...

65
ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล เพื่อแต่งตั้งให้ดารงตาแหน่ง นักเทคนิคการแพทย์ชานาญการพิเศษ (ด้านบริการวิชาการ) เรื่องที่เสนอให้ประเมิน 1. ผลงานที่เป็นผลงานดาเนินงานที่ผ่านมา เรื่อง การพัฒนาระบบคุณภาพงานจุลทรรศนศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลกลาง 2. ข้อเสนอ แนวคิด วิธีการเพื่อพัฒนางานหรือปรับปรุงงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น เรื่องที่ 1 การให้บริการตรวจวิเคราะห์อุจจาระด้วยวิธีทาให้เข้มข้น (Stool concentration) เรื่องที่ 2 การส่งตรวจวิเคราะห์ทางจุลทรรศนศาสตร์แบบไม่มีใบขอตรวจ (Paperless) เสนอโดย นางสาวสุภาภรณ์ เม่นนาเกร็ด ตาแหน่งนักเทคนิคการแพทย์ชานาญการ (ด้านบริการทางวิชาการ) ตาแหน่งเลขทีรพก. 798 กลุ่มงานชันสูตรโรคกลาง กลุ่มบริการทางการแพทย์ โรงพยาบาลกลาง สานักการแพทย์

Transcript of MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf ·...

Page 1: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล

เพอแตงตงใหด ารงต าแหนง

นกเทคนคการแพทยช านาญการพเศษ (ดานบรการวชาการ)

เรองทเสนอใหประเมน

1. ผลงานทเปนผลงานด าเนนงานทผานมา

เรอง การพฒนาระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก โรงพยาบาลกลาง

2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน

เรองท 1 การใหบรการตรวจวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration)

เรองท 2 การสงตรวจวเคราะหทางจลทรรศนศาสตรแบบไมมใบขอตรวจ (Paperless)

เสนอโดย

นางสาวสภาภรณ เมนนาเกรด

ต าแหนงนกเทคนคการแพทยช านาญการ (ดานบรการทางวชาการ)

ต าแหนงเลขท รพก. 798

กลมงานชนสตรโรคกลาง กลมบรการทางการแพทย

โรงพยาบาลกลาง ส านกการแพทย

Page 2: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

ผลงานทเปนผลการด าเนนงานทผานมา

1. ชอผลงาน การพฒนาระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก โรงพยาบาลกลาง 2. ระยะเวลาทด าเนนการ 1 มกราคม 2556 – 30 เมษายน 2559 3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการด าเนนการ

3.1 มาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2551 ส าหรบหองปฏบตการทางการแพทย โดยสภาเทคนคการแพทย

3.2 มาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2555 ส าหรบหองปฏบตการทางการแพทย โดยสภาเทคนคการแพทย

3.3 รายงานการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ กลมงานชนสตรโรคกลางและกลมงานธนาคารเลอด

โรงพยาบาลกลาง กรงเทพมหานคร วนท 20 ธนวาคม 2555 โดยผแทนสภาเทคนคการแพทย

3.4 รายงานการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ กลมงานชนสตรโรคกลางและกลมงานธนาคาร

เลอด โรงพยาบาลกลาง กรงเทพมหานคร วนท 18 กมภาพนธ 2559 โดยผแทนสภาเทคนคการแพทย

3.5 จากรายงานการตรวจประเมนพบโอกาสพฒนา ขอเสนอแนะ ท าใหตองมการปรบปรง แกไข หรอเพมเตม

รายละเอยด วธการ ระบบงาน การควบคมคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก เพอการรบรองระบบการ

บรหารงานคณภาพหองปฏบตการอยางตอเนอง

3.6 ท าอยางไรจะมนใจในกระบวนการตรวจวเคราะหทางดานจลทรรศนศาสตรคลนก

3.7 การประเมนคณภาพการตรวจวเคราะหสาขาจลทรรศนศาสตรคลนก ส านกมาตรฐานหองปฏบตการ

กรมวทยาศาสตรการแพทย

3.8 โครงการประเมนคณภาพทางจลทรรศนศาสตรโดยองคกรภายนอก คณะเทคนคการแพทย

มหาวทยาลยมหดล ในโรงพยาบาลศรราช

3.9 รายงานผลการทดสอบความช านาญการตรวจเบองตนสารเสพตดในปสสาวะ

3.10 รายงานเปรยบเทยบผลการตรวจวเคราะหระหวางหองปฏบตการ (Inter-lab comparison)

4. สรปสาระส าคญของเรองและขนตอนการด าเนนการ

ระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนกยงมสงทตองแกไขและปรบปรงใหมการพฒนาอยางตอเนอง

ซงจะตรวจพบจากการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ กลมงานชนสตรโรคกลาง และกลมงาน

ธนาคารเลอด เมอวนท 20 ธนวาคม 2555 โดยใชมาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2551 ส าหรบหองปฏบตการ

ทางการแพทย โดยสภาเทคนคการแพทย และการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ กลมงานชนสตร

โรคกลาง และกลมงานธนาคารเลอด เมอวนท 18 กมภาพนธ 2559 โดยใชมาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2555

ส าหรบหองปฏบตการทางการแพทย โดยสภาเทคนคการแพทย จากรายงานการตรวจประเมนพบโอกาสพฒนา

ขอเสนอแนะ ท าใหตองมการปรบปรง แกไข หรอเพมเตม รายละเอยด วธการ ระบบงาน ตลอดจนแกไขการ

ควบคมคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก ด าเนนการพฒนาคณภาพเพอใหการปฏบตงานสามารถประสบ

ความส าเรจอยางยงยน ซงจะสงผลตอความนาเชอของหองปฏบตการ ขนตอนการด าเนนการจะแบงออกเปน

Page 3: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

2

3 ระยะ คอ ระยะท 1 จดเรมตนการพฒนาระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก ระยะท 2 การพฒนา

ระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนกหลงผานการประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ ครงท 1 ระยะท 3

การประเมนคณภาพหองปฏบตการครงท 2

5. ผรวมด าเนนการ

“ ไมม”

6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

คดเปนสดสวนรอยละ 100 โดยมขนตอนการด าเนนการดงน

ระยะท 1 จดเรมตนการพฒนาระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนก จากรายงานตรวจประเมนระบบ

คณภาพหองปฏบตการ โดยผแทนสภาเทคนคการแพทย เมอวนท 20 ธนวาคม 2555 โดยใช มาตรฐานงาน

เทคนคการแพทย 2551 ส าหรบหองปฏบตการทางการแพทย พบโอกาสพฒนาทเกยวของกบงานจลทรรศน

ศาสตรคลนก สงทตองปฏบตคอการแกไขตามโอกาสพฒนา เพอประกอบพจารณาใหการรบรอง ดงน

- เครองมอ โอกาสพฒนา ควรจดท าแผนสอบเทยบเครองมอหองปฏบตการ ครอบคลมรายการเครองมอ

ทกรายการทมผลกระทบตอคณภาพ แผนสอบเทยบควรมขอมลรายละเอยด วตถประสงคการใชงาน ชวงใช

งาน ก าหนดสอบเทยบ แหลงสอบเทยบ คาความผดพลาดทยอมรบได มการด าเนนการสอบเทยบตามก าหนด

พจารณาผลการสอบเทยบเพอประเมนประสทธภาพเครอง(MT 3.1.5) งานจลทรรศนศาสตรคลนก ควรจดใหม

การด าเนนการปฏบตการแกไข/ซอมเครองทผลการสอบเทยบแสดงไววาไมผานเกณฑ เชน เครองดดไอสาร

ระเหย (Filtration Fume Cupboard) ท HEPA filter มปญหาไมผานเกณฑ แนวทางการแกไข ไดปฏบตการ

แกไขเปลยน HEPA filter แลวตาม ใบรายงานการบรการของบรษทผดแล (แสดงในเอกสารอางองท 1-3)

- การควบคมกระบวนการ สถานทและภาวะแวดลอม โอกาสพฒนา งานจลทรรศนศาสตรควรจดใหมการเฝาตดตามการควบคมอณหภมหองใหอยในชวงคาทก าหนดเพอลดการระเหยของตวอยาง และน ายารวมทงไมเกดการรบกวนการปฏบตงานของเครองมอทเปนอเลคโทรนค (MT 5.1.1 ง) แนวทางการแกไข ไดขออนมตซอเทอรโมไฮโดรมเตอรส าหรบวดอณหภมหองแลว อยระหวางจดซอ ณ ขณะนน แตในปจจบนไดตดตงเรยบรอยแลว และท าการตรวจสอบอณหภมทกวนดงตารางบนทกอณหภมหอง (แสดงในเอกสารอางองท 4) งานจลทรรศนศาสตรคลนกควรทบทวนการบนทกอณหภมของตเยน/ตแชแขง ส าหรบเกบน ายา/สงสง

ตรวจใหมการระบรายละเอยดสามารถตรวจสอบขอมลยอนหลงของทงเครองมอทถกวดและอปกรณทใชวด

ดวย เชน ชนดของ Thermometer ทใช (e.g. Digital thermometer, Min/Max thermometer, Liquid-in-glass

thermometer ฯลฯ), ยหอ, Identification number (หรอ Serial number ถาม) ของทง Thermometer, ตเยน/ตแช

แขง รวมทงการก าหนดชวงคาในการยอมรบของอณหภมเครองมอทถกวดและแนวทางการแกไขเบองตน กรณ

อณหภมออกนอกชวงคาทก าหนด เพอใหมนใจวาสงสงตรวจ, ตวสอบเทยบ/ตวควบคมอยภายใตสภาวะท

ถกตองและรกษาคณภาพไดตามตองการ (MT 5.1.2) แนวทางการแกไข ไดมการทบทวนการบนทกอณหภม

Page 4: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

3

ของตเยน/ตแชแขง มการก าหนดชวงคาในการยอมรบและการแกไข และบนทกตดตามอณหภมตเยนตอเนอง

จนถงปจจบน(แสดงในเอกสารอางองท 5)

การประกนคณภาพการตรวจวเคราะห โอกาสพฒนา ควรทบทวนวธการควบคมคณภาพภายใน (Internal

Quality Control – IQC) ครอบคลมทกรายการทดสอบท เปดบรการตามหลกวชาการ (MT 5.2.1 ก, ข, ค) เชน

ควรใชตวควบคมคณภาพในการควบคมคณภาพชดตรวจ Methamphetamine อยางนอยเมอเปลยนกลองชด

ตรวจ แนวทางการแกไข ไดจดหาวสดควบคมคณภาพชดตรวจ Methamphetamine แลว และในปจจบนไดท า

การควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหสารเสพตดในปสสาวะ ทกสปดาห (แสดงในเอกสารอางองท 6)

ควรใช Hemolyzed blood ในการควบคมคณภาพชดตรวจ Occult blood อยางนอยเมอเปลยนกลองชด

ตรวจ แนวทางการแกไข ไดน า Hemolyzed blood มาท าการควบคมคณภาพชดตรวจ Occult blood ทกวนกอน

ท าการตรวจวเคราะหผปวย และในปจจบนไดปรบปรงท าการควบคมคณภาพการตรวจ Occult blood โดยท าทก

สปดาห (แสดงในเอกสารอางองท 6)

งานจลทรรศนศาสตรคลนก ควรปรบปรงแบบบนทกขอมลเกยวกบวสดคณภาพและปจจยทเกยวกบการ

ควบคมคณภาพใหมรายละเอยดทสามารถตรวจสอบขอมลยอนหลงทจ าเปนทเกยวของกบการทดสอบได เชน

ชอชดตรวจและผผลตของชดตรวจทใชกบตวควบคมน, ชอตวควบคมและผผลตทใชขณะนน, หมายเลขรนการ

ทดสอบ, วนหมดอาย, ผลการควบคมผานเกณฑ หรอไม นอกจากนการบนทกในหองปฏบตการควรเปนไปตาม

หลกสากล เชน ไมใชน ายาลบค าผด (Correction Fluid) ไมใชดนสอในการบนทก ขอมลและหากตองการแกไข

ขอมลใหขดฆา-ลงชอผแกไขและลงวนทก ากบ (MT 5.2.1 ก) แนวทางการแกไข ไดปรบปรงแบบบนทกขอมล

เกยวกบวสดคณภาพแลวและไดใชงานตอเนองจนถงปจจบน (แสดงในเอกสารอางองท 7)

งานจลทรรศนศาสตรคลนก ควรจดใหมการบนทกการแกไขและแนวทางการปองกนไมใหเกดปญหาซ า

กรณการประเมนคณภาพโดยองคกรภายนอกมผลไมเปนไปตามเกณฑ เชน การวเคราะห Stool Examination

(ครงท 1/2555) (MT 5.2.2) แนวทางการแกไข ไดท าการทบทวนผลการประเมนคณภาพ ครงท 1/2555 แลว ซง

เปนการวเคราะห Malaria ไมเปนไปตามเกณฑ และงานโลหตวทยาไดท าการบนทกการแกไข หาแนวทาง

ปองกนแลว (แสดงในเอกสารอางองท 8)

งานจลทรรศนศาสตรคลนกกรณมการเปรยบเทยบผลระหวางหองปฏบตการ (Inter-lab comparison) (MT

5.2.3) ควรมการทบทวนดงน มการเปรยบเทยบผลทางหองปฏบตการอยางนอย 3 แหง ความถอยางนอย ปละ 2

ครง เพอใหสามารถแกไขกรณผลประเมนผลการปฏบตงานไมผานเกณฑไดทนทวงทและการเปรยบเทยบ

ระหวาง โรงพยาบาลหรอหนวยงานควรระบชนดของน ายา , วธทดสอบ, หมายเลขรน,วนหมดอาย เพอ

เปรยบเทยบเชงเทคนควชาการ และแสดงบนทกผลไวเปนหลกฐาน ควรจดท าแนวทางการเปรยบเทยบผล

ระหวางหองปฏบตการของการทดสอบตางๆ ใหชดเจนวามกหนวยงานทรวมด าเนนการ , ความถในการ

Page 5: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

4

ด าเนนการกครงตอป, ชนดและจ านวนตวอยางทใช,แนวทางในการประเมนและก าหนดเกณฑในการตดสน

ยอมรบการเปรยบเทยบผลการทดสอบเชงคณภาพ, เชงกงปรมาณและเชงปรมาณเปนตน แนวทางการแกไข

เนองจากทางบรษทผแทนจ าหนายชดตรวจ Occult blood และสารเสพตดชนด Methamphetamine ไดจด

โครงการประเมนคณภาพชดตรวจจงไดตดตอขอเขารวมโครงการกบทางบรษท และในปจจบนการเปรยบเทยบ

ผลตรวจ Occult blood ระหวางหองปฏบตการยงสงตรวจอยางตอเนองโดยมบรษทจ าหนายชดตรวจ Occult

blood เปนผรวบรวมผลการตรวจวเคราะห และด าเนนการน าผลการตรวจสงใหกบโรงพยาบาลทเขารวมในการ

ท า Inter-lab comparison สวนสารเสพตดชนด Methamphetamine ไดเขารวมการทดสอบความช านาการตรวจ

เบองตนสารเสพตดในปสสาวะของส านกยาและวตถเสพตด กรมวทยาศาสตรการแพทยตงแตป 2558 จนถง

ปจจบน

ควรจดใหมการใชบนทกปฏบตการแกไขกรณผลการด าเนนการ Inter-lab comparison ทไมอยในเกณฑไวเปนหลกฐาน แนวทางการแกไข มแบบฟอรมบนทกปฏบตการแกไข Inter-lab comparison (FM-LAB-GEN013) (แสดงในเอกสารอางองท 9) งานจลทรรศนศาสตรคลนกควรปรบปรงระบบการจดเกบเอกสารเกยวกบ Calibrator/control ทเปนปจจบน โดยจดเกบเปนแฟมเอกสารเพอสะดวกตอการใชงานและสามารถแสดงใหเหนไดงาย (MT 5.2.4) แนวทางการแกไข งานจลทรรศนศาสตรคลนกมระบบการจดเกบเอกสารเกยวกบ Calibrator/control อยแลว ทงสวนทใชหนางาน และสวนทจดเกบเปนแฟมเอกสารงายตอการใชงานและยงคงใชตอเนองจนถงปจจบน ขนตอนการวเคราะห โอกาสพฒนา งานจลทรรศนศาสตรคลนกควรมการทบทวนวธการวเคราะหท

เลอกใชพรอมคาอางองอยางนอยปละครงและบนทกหลกฐานการทบทวน(MT 5.4.1 ข, MT 5.4.1 ค)

แนวทางการแกไข ไดทบทวนวธการตรวจวเคราะหทใชพรอมคาอางองแลว ในคมอ การปฏบตทางจลทรรศน

ศาสตร (SD-LAB-012) ปรบปรงครงท 3 ประกาศใช วนท 4 กมภาพนธ 2556 และไดมการทบทวนเอกสารใหม

ความเปนปจจบน ปจจบนแกไขครงท 5 ประกาศใช วนท 11 มกราคม 2559 (แสดงในเอกสารอางองท 10-11.3)

มคมอวธปฏบตการตรวจวเคราะห ณ. จดทปฏบตงาน แตควรปรบปรงใหเปนปจจบน ตรงตามทปฏบตและด าเนนการขนทะเบยนเอกสารใหครบถวน (MT 5.4.3) แนวทางการแกไข ไดท าการทบทวนคมอการปฏบตทางจลทรรศนศาสตร (SD-LAB-012) ปรบปรงครงท 3 ประกาศใช วนท 4 กมภาพนธ 2556 แลว และไดมการทบทวนเอกสารใหมความเปนปจจบน โดยปจจบนแกไขครงท 5 ประกาศใช วนท 11 มกราคม 2559 (แสดงในเอกสารอางองท 11-11.3)

กรณตรวจ Parasite (Protozoa) ควรใชสารละลาย Iodine เพอชวยใหการวนจฉยชนดของ Parasite ไดงาย

แนวทางการแกไข ไดจดเตรยมสารละลาย Iodine 1 % มาใชในการเตรยม Slide stool exam

งานจลทรรศนศาสตรควรทบทวนหวขอการควบคมคณภาพใหมการระบชนดของตวควบคมหรอระดบ

ของตวควบคมทใช, ความถของการใชและเกณฑการตดสนใจใหชดเจน เพอใหการปฏบตงานของเจาหนาท

เปนไปอยางสอดคลองตรงกน (MT 5.4.3) แนวทางการแกไข งานจลทรรศนศาสตร มการทบทวนหวขอการ

Page 6: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

5

ควบคมคณภาพในเอกสาร คมอปฏบตการทางงานจลทรรศนศาสตร SD-LAB-012 เรยบรอยแลว (แสดงใน

เอกสารอางองท 11-11.2)

เมอด าเนนการแกไขตามโอกาสพฒนาและขอเสนอแนะแลว ไดเปนสวนหนงในการรบการรบรองระบบ

คณภาพหองปฏบตการ รอบท 1 ออกให ณ วนท 5 มนาคม 2556 มผลถง วนท 4 มนาคม 2559

ระยะท 2 การพฒนาระบบคณภาพงานจลทรรศนศาสตรคลนกหลงผานการประเมนระบบคณภาพ

หองปฏบตการ ครงท 1

ไดด ำเนนกำรตำมโอกำสพฒนำและขอเสนอแนะจากคณะผแทนสภาเทคนคการแพทยอยางตอเนอง และด าเนนการปรบปรงระบบงานคณภาพของงานจลทรรศนศาสตรใหสอดคลองกบการปฏบตงานประจ าวนโดยแบงออกเปน 6 ระบบ ดงน

1. ระบบดานการประกนคณภาพการตรวจวเคราะห ทบทวนการควบคมคณภาพภายใน (Internal Quality Control) เพอใหการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหมความครบถวน ครอบคลมการใหบรการตรวจวเคราะหในงานประจ าวน ดงน ทบทวนการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ทบทวนการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะ (แสดงในเอกสารอางองท 10-11.2) ทบทวนการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหสารเสพตดในปสสาวะ ทบทวนการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหเมดเลอดแดงแฝงในอจจาระ (Occult blood) ทบทวนการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหการตรวจหา Clostridium difficile Toxin A/B ทบทวนการควบคมคณภาพอปกรณการตรวจวเคราะห เชน การท าความสะอาดกลองจลทรรศน Marker chamber อปกรณส าหรบนบจ านวนอสจ การดแลเครองตรวจวเคราะหตามทก าหนดทกวน รายสปดาห และรายเดอน กรณการควบคมคณภาพกระบวนการตรวจวเคราะหตามคมอกำรปฏบตทำงจลทรรศนศำสตร (SD-LAB-012) มอบตการณหรอความไมสอดคลองกบมาตรฐานทก าหนด มการบนทกในระบบคอมพวเตอรในโปรแกรม Excel ทบทวนการควบคมคณภาพจากองคกรภายนอก (External Quality Control) ดงน - เขารวมการประเมนคณภาพการตรวจวเคราะห สาขาจลทรรศนศาสตรคลนก ส านกมาตรฐาน

หองปฏบตการ กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข จดสงวตถทดสอบสงใหตามปงบประมาณ ป

ละ 3 ครง ตรวจประเมนตะกอนปสสาวะจากภาพถาย และตรวจประเมนตะกอนอจจาระ ผลการประเมน

คณภาพการตรวจวเคราะห สาขา จลทรรศนศาสตรคลนก ตงแตป 2556-2558 อยในระดบดเยยมอยางตอเนอง

(แสดงในเอกสารอางองท 12)

- เขารวมโครงการประเมนคณภาพทางจลทรรศนศาสตรคลนกโดยองคกรภายนอกคณะเทคนคการแพทย

มหาวทยาลยมหดล ในโรงพยาบาลศรราช จดสงวตถทดสอบใหตามปงบประมาณ ปละ 4 ครง ส าหรบตรวจ

ตะกอนปสสาวะและภาพถายตะกอนปสสาวะ ผลการประเมนคณภาพการตรวจวเคราะห สาขา จลทรรศน

ศาสตรคลนก ตงแตป 2556-2558 อยในระดบดเยยมอยางตอเนอง (แสดงในเอกสารอางองท 13)

- เขารวม RIQAS-Urinalysis Programmer เพอประเมนการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม วตถทดสอบ

จะม 6ตวอยาง สงผลการตรวจทาง Internet ตามรอบทก าหนด ผลการตรวจประเมนองตามเครองตรวจวเคราะห

Page 7: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

6

ประเภทเดยวกน ผลการตรวจวเคราะหทผานมาอยในชวงทยอมรบไดหนงขน และผลการตรวจวเคราะหอยใน

กลมของกลมสวนใหญ (แสดงในเอกสารอางองท 14)

- เขารวมการทดสอบความช านาญการตรวจเบองตนสารเสพตดในปสสาวะตงแตป 2558-2559 ผลการ

ทดสอบสามารถอานผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตองอยางตอเนอง (แสดงในเอกสารอางองท 15)

- มการเปรยบเทยบการตรวจวเคราะหระหวางหองปฏบตการ (Inter-lab comparison) คอ การตรวจ

วเคราะห Occult blood และ C.difficile Toxin A/B ผลการตรวจวเคราะหระหวางหองปฏบตการมความ

สอดคลองกน (แสดงในเอกสารอางองท 16-17)

2. ระบบดานเครองมออปกรณ จดท าแฟมเครองมออปกรณ จดท าดรรชนแบงแยกชนดเครองมออปกรณ

ชดเจน จดท าแผนการบ ารงรกษาเครองมอและอปกรณงานจลทรรศนศาสตรคลนก ประจ าปงบประมาณ จดท า

Checklist บ ารงรกษาเครองมอและอปกรณประจ าเดอนไดแก กลองจลทรรศน เครองปน (Centrifuge) เครองดด

ไอสารเคม เครองบนทกอณหภม เครองตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะ เครองตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม

3. ระบบดานการจดซอน ายาและอปกรณสนเปลอง จดท าแฟมเกบส าเนาอนมตจดซอและบลจดซอน ายา

และอปกรณ โดยจดท าดรรชนแบงแยกพรอมตดปายบอกชอชดเจน ระบเลขทการจดซอทส าเนาใบอนมตจดซอ

เพอสะดวกตอการตรวจสอบในระบบคอมพวเตอรของโรงพยาบาล (e-Phis) และงายตอการจดซอครงตอไป

4. ระบบการดแลจ านวนน ายาและวสดสนเปลอง จดท าตารางการรบน ายา การเบกใชและอปกรณ

สนเปลอง ในคอมพวเตอรโปรแกรม Excel (แสดงในเอกสารอางองท 10) ซงจะประกอบดวยชนดของน ายาและ

อปกรณสนเปลอง จ านวนทรบ หมายเลข Lot. วนหมดอาย จ านวนทเบก หนวยนบ จ านวนคงเหลอ และ

รายละเอยดอนๆตามความเหมาะสม

5. ระบบเอกสารคณภาพ จดล าดบเอกสารทส าคญในงานจลทรรศนศาสตรคลนก ใหชดเจน ดงน

หมายเลขเอกสาร ชอเอกสาร WI-LAB-009 วธปฏบตงาน เรอง การปฏบตหนวยจลทรรศนศาสตรคลนก WI-LAB-011 วธปฏบตงาน เรอง ระเบยบปฏบตเกยวกบขนตอนการรายงานผล SD-LAB-012 คมอ เรอง การปฏบตทางจลทรรศนศาสตรคลนก SD-LAB-050 เอกสารสนบสนน เรอง การสงตวผตองสงสยคดกรองหาสารเสพตดในปสสาวะ SD-LAB-051 เอกสารสนบสนน เรอง ระเบยบปฏบตการปกปองขอมลของผปวยทางหองปฏบตการ SD-LAB-054 เอกสารสนบสนน เรอง คมอ ควบคมวสดคงคลง SD-BBs-020 คมอ เรอง การคดเลอก จดซอ/ประเมน ผขายน ายา และวสดทางหองปฏบตการ SD-ICC-027 เอกสารสนบสนน เรอง แนวทางปฏบตเพอปองกนอบตเหตจากของแหลมคม/มคม

ในการใหบรการทางการแพทยและสารธารณสขส าหรบผปฏบตงาน

Page 8: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

7

6. ระบบการจดการทวไป ใชแนวทาง 5 ส ประกอบดวย สะสาง เพอแยกสงของไมใชงาน เอกสารไมเปน

ปจจบน สะดวก เพอใหหยบจบงาย จดเรยงวสดอปกรณเปนหมวดหม ปดปายชอแสดงต าแหนงการวางวสด

อปกรณ จดเรยงล าดบการหมดอาย สะอาด แยกโซนสะอาดกบโซนตดเชอออกจากกนอยางชดเจน มปายบอก

พนทสะอาด สขลกษณะและสรางนสย ปฏบตเปนประจ าทกวน เนน สะสางเปนระยะ

ระยะท 3 การประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ ครงท 2 การประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ

ครงท 1 มอายการรบรอง 3 ป ถงระยะเวลาทก าหนด งานจลทรรศนศาสตรคลนกจงเตรยมความพรอม โดย

ทบทวน 6 ระบบงานตามขางตน ส าหรบการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ ครงท 2 เมอวนท 18

กมภาพนธ 2559 โดยผแทนสภาเทคนคการแพทย ในการตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการครงท 2

ในสวนงานจลทรรศนศาสตรคลนกไดพบโอกาสพฒนา หรอขอเสนอแนะ จากรายงานการตรวจประเมนระบบ

คณภาพหองปฏบตการ ครงท 2 โดยผแทนสภาเทคนคการแพทย ดงน

- องคกรและการบรหาร มขอเสนอแนะทเกยวของกบงานจลทรรศนศาสตรคลนกคอ ควรระบรายชอ

บคลากรทมอ านาจหนาทในการควบคมการเขาถงการใชการเปลยนแปลงการท าลายขอมลใหชดเจนรวมทง

ทบทวนแบบรายงานสารเสพตดใหมขอมลครบถวนตามหลกวชาการ แนวทางการแกไข ไดระบรายชอบคลากร

ทมอ านาจหนาทในการควบคมการเขาถง การเปลยนแปลง รวมทงทบทวนแบบรายงานสารเสพตดใหมขอมล

ครบถวน โดย การรายงานผลตรวจ Methamphetamine ไดเพมเตม คา Cut off ของ Strip ท 500 ng/ml ในกรณ

บคคลทวไป (ภาพท1) และ 1000 ng/ml ในกรณคดสารเสพตด (ต ารวจพาผตองสงสยมาตรวจ)รวมถงหลกการ

ของ Strip ทใชในการตรวจ (ภาพท2 ) (แสดงในเอกสารอางองท 18)

- เครองมอ มโอกาสพฒนาทเกยวของกบงานจลทรรศนศาสตรคลนกคอ สาขาจลทรรศนศาสตรคลนก ควรจดท าแผนสอบเทยบเครองมอทมผลกระทบตอคณภาพใหครบถวนเปนรายป โดยระบเงอนไข พสยการใชงาน ความคลาดเคลอนทยอมรบได (%Error) ความถ ระยะเวลาของการสอบเทยบ มบนทกการสอบเทยบจดเกบในพนทปฏบตงาน และผรบผดชอบใหชดเจน เชน Timer, Thermometer (MT 3.1.1.5)

แนวทางการแกไข รายละเอยดอยในแผนการบ ารงเชงปองกนและสอบเทยบเครองมอแพทย ป 2559 กลมงาน

ชนสตรโรคกลาง โรงพยาบาลกลาง (แสดงในเอกสารอางองท 19-19.1)

สาขาจลทรรศนศาสตรคลนก Thermometer ควบคมอณหภมควรทบทวนใหมการสอบเทยบเครองมอ

ระบสถานะ วนทสอบเทยบ และก าหนดการสอบเทยบครงตอไป และจดเกบเอกสารขอมลการสอบเทยบเพอ

ตรวจสอบความถกตองในการสอบเทยบ (MT 3 . 1.2.1) แนวทางการแกไข รายละเอยดอยในแผนการบ ารงเชง

ปองกนและสอบเทยบเครองมอแพทย ป 2559 กลมงานชนสตรโรคกลางโรงพยาบาลกลาง

สาขาจลทรรศนศาสตรคลนก ควรทบทวนใหมบนทกครภณฑเครอง Cobas U411, เครองตรวจตะกอน

ปสสาวะ UF1000i และบนทกความเสยหายบกพรอง การซอมบ ารง การบ ารงรกษา (MT 3. 1.4)

Page 9: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

8

แนวทางการแกไข ไดจดท าบนทกครภณฑเครอง Cobas U 411, เครองตรวจตะกอนปสสาวะ UF1000i และตาราง

บนทกรายละเอยดประวตการซอมเครองมอ (จลทรรศน) (แสดงใน เอกสารอางองท 20)

เมอแกไขตามโอกาสพฒนาและขอเสนอแนะแลว ไดเปนสวนหนงในการรบรองระบบคณภาพ

หองปฏบตการ รอบท 2 ออกให ณ วนท 11 พ.ค. 2559 มผลถง 10 พ.ค. 2562

7. ผลส าเรจของงาน 7.1 เปนสวนหนงในการแกไข พฒนาระบบบรหารงานคณภาพหองปฏบตการงานจลทรรศนศาสตร คลนกน าไปสการรบรองการบรหารงานคณภาพของหองปฏบตการ เมอ มนาคม 2556 และ พฤษภาคม 2559

7.2 ระบบงานจลทรรศนศาสตรคลนกมมาตรฐานการปฏบตงาน มการควบคมคมภาพภายในและการ ควบคมคณภาพจากองคกรภายนอกอยางตอเนอง 7.3 มระบบคนหา บนทกผล ตดตาม ความไมสอดคลองกบมาตรฐาน ความเสยง ทเกดขณะปฏบตงาน หรอความผดพลาดจากกระบวนการตรวจวเคราะห ทงาย ชวยสงเสรมการมวฒนธรรมในดาน

ความปลอดภย ดานงานควบคมคณภาพ 7.4 มองงานเปนระบบ คอ ระบบดานการประกนคณภาพ ระบบดานเครองมออปกรณ ระบบดาน การจดซอน ายาและวสดสนเปลอง ระบบการดแลจ านวนน ายาและวสดสนเปลอง ระบบเอกสาร คณภาพ และระบบจดการทวไป ใชแนว 5ส ท าใหการดแล ควบคมไมสบสน 7.5 ระบบงานมความกระชบ โดยน า โปรแกรม Excel มาชวยจดเกบขอมลงายตอการประมวลผล

8. การน าไปใชประโยชน 8.1 ผรบบรการไดรบผลการตรวจวเคราะหทมคณภาพ ไดมาตรฐาน 8.2 ผปฏบตงานมความมนใจในกระบวนการตรวจวเคราะหทมการรบรองระบบบรหารงานคณภาพ และ มความตอเนองในการพฒนาระบบคณภาพการปฏบตงาน 8.3 การปฏบตงานมระบบท าใหมความคลองตว เมอเกดอบตการณ หรอสงทไมสอดคลองกบ มาตรฐานสามารถแกปญหาตามขนตอนไดทนท 8.4 ลดความผดพลาดจากกระบวนการตรวจวเคราะห เมอปฏบตตามระบบควบคมคณภาพทควบคมไว 8.5 มการพฒนาระบบงานคณภาพอยางตอเนองเพอรองรบระบบมาตรฐานในอนาคต เชน HA Advance, LE-LA

9. ความยงยาก ปญหา อปสรรคในการด าเนนการ การตรวจประเมนระบบคณภาพหองปฏบตการ กลมงานชนสตรโรคกลาง ทงสองครงทผานมา งานจลทรรศนศาสตรคลนก ไดพบโอกาสพฒนาทตองแกไขภายใน 60 วน นบจากไดรบรายงาน ดงนนการรวบรวมเอกสาร ตลอดจนวธการปฏบตงาน เพอน าไปสการแกไขตามโอกาสพฒนาตองมความครบถวน สามารถน าการแกไขนนๆ มาปฏบตไดอยางตอเนอง จงตองอาศยความรวมมอจากเจาหนาทปฏบตงานในงานจลทรรศนศาสตรคลนก

Page 10: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

9

Page 11: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

10

Page 12: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน

ของ นางสาวสภาภรณ เมนนาเกรด

เพอประกอบการแตงตงใหด ารงต าแหนง นกเทคนคการแพทยช านาญการพเศษ (ดานบรการทางวชาการ)

ต าแหนงเลขท รพก. 798 สงกด กลมบรการทางการแพทย กลมงานชนสตรโรคกลาง โรงพยาบาลกลาง

ส านกการแพทย

เรองท 1 การใหบรการตรวจวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration)

หลกการและเหตผล โรคพยาธล าไสยงคงเปนปญหาทส าคญของประเทศก าลงพฒนาทงหลาย โรคพยาธสวนใหญ

จะเปนโรคเรอรงและมกไมมอาการใหชดเจน แตกมผลตอสขภาพอนามยและเศรษฐกจของประเทศมาก

พยาธปากขอ (Hook worm) ท าใหเกดโรคโลหตจาง ออนเพลย ท างานไมไดตามปกต หรอพยาธไสเดอนท า

ใหเดกเตบโตชากวาปกต เปนตน ดงนนการตรวจวนจฉยโรคพยาธเปนสงจ าเปน แตโอกาสทจะตรวจพบไข

พยาธในอจจาระมากนอยขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน จ านวนพยาธในรางกาย อตราการวางไขของพยาธ

รวมทงอาหารทรบประทาน เปนตน โอกาสในการตรวจพบไขพยาธในอจจาระนอกจากจะขนอยกบชนด

ของพยาธแลว ยงขนอยกบปรมาณของอจจาระทน ามาตรวจดวย ยงปรมาณอจจาระทน ามาตรวจมากขน

เทาใดโอกาสทจะตรวจพบไขพยาธกจะมากขนเทานน การตรวจอจจาระสวนใหญมวตถประสงค 2 ประการ

คอ 1) เพอตองการทราบวามพยาธชนดใดบางอยในรางกายจะไดใหการรกษาไดถกตองและ 2) เพอตองการ

รวามจ านวนพยาธในรางกายหรออตราการตดเชอมากนอยแคไหน เพอประโยชนในการศกษาขอมลและ

ก าหนดวธการรกษาใหเหมาะสม การตรวจอจจาระเพอวนจฉยโรคพยาธแบงออกเปน 2 ขนตอน คอ การด

ลกษณะทวๆไปของอจจาระดวยตาเปลา (Macroscopic examination) กอนน ามาตรวจดดวยกลองจลทรรศน

ซงมประโยชนเนองจากอจจาระทผดปกตอาจมลกษณะเฉพาะทสามารถบอกถงการตดเชอพยาธบางชนด

และการตรวจโดยใชกลองจลทรรศน (Microscopic examination) เพอหาไขของหนอนพยาธ หรอพยาธโปร

โตซวระยะเคลอนไหว และระยะซสท การตรวจอจจาระดวยวธนมขอดทสามารถท าไดอยางสะดวกและ

รวดเรว แตยงมการตรวจวเคราะหอจจาระทท าใหเขมขน มหลกการใหญ 2 วธ คอ การตกตะกอน

(Sedimentation technique) และการลอยตว (Floatation technique) (แสดงในเอกสารอางอง ขอเสนอ แนวคด

ท 1-2,7) โดยจะเลอกหลกการการตกตะกอน (Sedimentation technique) วธทเปนมาตรฐานคอ Formalin-

Ether technique เพอแยกเอาเชอปรสต (ระยะ cyst ของโปรโตซว ไขพยาธและตวออนของพยาธ) ทมอยใน

อจจาระใหมารวมกนมากทสดเพอตรวจ และแยกเอาสงอนๆ ไปรวมอยอกกลมหนง โดยเรมแยกสง

Page 13: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

2

ปนเปอนขนาดใหญดวยการกรอง ซงมกใชผากอส (gauze) หรอตะแกรง ตามดวยการลางอจจาระซงเปนการ

แยกสวนทมขนาดเลกออก เชน Bacteria เปนตน จงควรทจะลางอจจาระหลาย ๆ ครงเพอก าจดเศษอจจาระ

ไปใหมากทสด และการกวนใหอจจาระแตกตว (Comminution) ในขณะลาง ยงชวยใหไขพยาธแยกตวออก

จากอจจาระไดดวย เตม Formalin ทชวยรกษาสภาพของ cyst ของโปรโตซว ไขพยาธและตวออนของพยาธ

และใส Ether ชวยละลายไขมนใหแยกตวออกจากกน ท าการปนตก จะไดสารละลายภายในหลอดแบง

ออกเปน 4 ชน คอ ชนบน เปน Ether ทเหลอ ชนท 2 เปนเศษอาหารและกากอาหารทละลายใน Ether ชนท 3

เปน Formalin ชนท 4 เปนตะกอนซงม cyst ของโปรโตซว ไขพยาธและตวออนของพยาธอยทกนหลอด

การวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration) จะตรวจในผปวยทแพทยสงสยวาเปนโรค

พยาธ และตรวจดวย Simple direct Smear แลวไมพบ

วตถประสงคและหรอเปาหมาย 1. เพอการพฒนาการปฏบตงานใหมประสทธภาพ และควบคมการปฏบตงานตาม

มาตรฐานงานเทคนคการแพทย 2. เพอเพมโอกาสการตรวจพบไขพยาธ Cyst ของโปรโตซว กรณตรวจดวยวธ Simple direct

Smear แลวไมพบจะตรวจดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration) ในอจจาระผปวยทม พยาธสภาพ กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ การตรวจวเคราะหอจจาระเพอหาชนดของพยาธท าได 2 วธคอการตรวจวเคราะหโดยเขยอจจาระลงบนแผนกระจกสไลดโดยตรง (Simple direct Smear) และการตรวจวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration) การเลอกใชวธใดนนขนอยกบความเหมาะสมและชนดของพยาธทจะตรวจหา คอ การตรวจวเคราะหโดยเขยอจจาระลงบนแผนกระจกสไลดโดยตรง (Simple direct Smear) ตรวจหาพยาธโปรโตซวระยะเคลอนไหว Cyst ของโปรโตซว และไขพยาธ ถามปรมาณมากพอกสามารถตรวจพบได แตกรณมปรมาณนอยอาจท าใหตรวจไมพบ มขอดทสามารถท าไดรวดเรวและสะดวก ส าหรบการตรวจวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration) วธนเหมาะทจะน ามาใชในการตรวจหา ไขพยาธ Cyst ของโปรโตซว หรอตวออนของพยาธ แตไมเหมาะในการตรวจหาโปรโตซวระยะเคลอนไหว เนองจากรปรางของโปรโตซวจะเปลยนแปลงไปจากปกต การตรวจพบพยาธในงานประจ าวนของงานจลทรรศนศาสตรคลนก โรงพยาบาลกลาง อยท 5 % ตอป คดจากปรมาณผปวยทงหมดทสงตรวจ Stool examination และการตรวจพบพยาธ ดงนน การตรวจวเคราะหอจจาระดวยวธท าใหเขมขน (Stool concentration) นาจะเพมประสทธภาพการตรวจพบได วธทเลอกใชคอ การปนตกตะกอน(Sedimentation technique) แบบ Formalin-Ether technique มขอดในการตรวจหา ไขพยาธ Cyst ของโปรโตซว และตวออนของพยาธ แตไมเหมาะกบการตรวจหาโปรโตซวระยะเคลอนไหว สามารถใชไดกบอจจาระทเกบใหมไดทนท

Page 14: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

3

Page 15: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน

ของ นางสาวสภาภรณ เมนนาเกรด

เพอประกอบการแตงตงใหด ารงต าแหนง นกเทคนคการแพทยช านาญการพเศษ (ดานบรการทางวชาการ)

ต าแหนงเลขท รพก. 798 สงกด กลมบรการทางการแพทย กลมงานชนสตรโรคกลาง โรงพยาบาลกลาง

ส านกการแพทย

เรองท 2 การสงตรวจวเคราะหทางจลทรรศนศาสตรแบบไมมใบขอตรวจ (Paperless) หลกการและเหตผล การสงตรวจวเคราะหทางจลทรรศนศาสตรคลนกในปจจบนทงผปวยในและผปวยนอก ในการน าสงสงสงตรวจจะสงพรอมใบขอตรวจทระบรายการตรวจ การน าสงสงสงตรวจของผปวยใน เมอแพทยระบขอตรวจพยาบาลหรอเจาหนาธรการประจ าตกผปวยจะลงขอตรวจผานระบบคอมพวเตอรของโรงพยาบาล (e-phis) และพมพใบขอตรวจออกมา พยาบาลเตรยมภาชนะทตดปายชอ นามสกล ใหผปวยเกบสงสงตรวจ พยาบาลตรวจสอบความถกตองของการเกบสงสงตรวจ น าสงสงตรวจผนกใสถงพลาสตกเพอปองกนการแพรเชอ แมบานประจ าตกน าสงสงตรวจพรอมใบขอตรวจ มาสงยงหนวยรบสงสงตรวจหนาหองปฏบตการ เจาหนาทหองปฏบตการตรวจสอบความถกตองของสงสงตรวจตามทระบในใบขอตรวจ ตรวจสอบการระบตวผปวย บนทกรบสงสงตรวจ และพมพ Barcode ตดทใบขอตรวจ สงงานจลทรรศนศาสตรคลนกเพอท าการตรวจวเคราะห การน าสงสงสงตรวจของผปวยนอก แพทยระบขอตรวจ ผปวยถอใบระบขอตรวจใหพยาบาลหรอเจาหนาทธรการ ลงขอตรวจผานระบบคอมพวเตอรของโรงพยาบาล (e-phis) ทจดอายรกรรม ผปวยตดตอหองเจาะเลอดโดยยนบตรประชาชนและบตรประจ าตวผปวย เจาหนาทหองเจาะเลอดตรวจสอบความถกตองของการระบตวผปวยจากบตรประชาชน การลงสงตรวจ พมพใบขอตรวจ ผปวยรบบตรคว เจาหนาทเรยกตามคว พมพ Barcode ตดภาชนะเกบสงสงตรวจ ผปวยเกบสงสงตรวจ เจาหนาทหองเจาะเลอดน าสงสงสงตรวจพรอมใบขอตรวจทมชอตรงกนใสกลอง น าสงงานจลทรรศนศาสตรคลนก จากขนตอนการน าสงสงสงตรวจทางจลทรรศนศาสตรคลนกในปจจบน พบประเดนเรองใบขอตรวจปนเปอนสงสงตรวจ ทงการน าสงจากผปวยในและการน าสงจากผปวยนอก ท าใหเจาหนาททตรวจวเคราะหเสยงตอการตดเชอจากสงสงตรวจ จงมแนวคดการไมมใบขอตรวจในการน าสงตรวจสงสงตรวจ เนองการมขนตอนการพมพ Barcode สามารถน ามาใชทดแทนได สามารถตรวจสอบรายการสงตรวจไดจากระบบคอมพวเตอรของโรงพยาบาล อกทงการตรวจวเคราะหดวยเครองตรวจวเคราะหอตโนมตสามารถอาน Barcode ของผปวย เมอตรวจวเคราะหเสรจแลว สงผล Online เขา ระบบหองปฏบตการ (LIS) เพอตรวจสอบผลตามขนตอนตอไป ส าหรบการตรวจวเคราะหแบบ Manual สามารถตรวจสอบรายการตรวจจากระบบคอมพวเตอรเพอท าการตรวจวเคราะหตอไป

Page 16: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

2

วตถประสงคและหรอเปาหมาย 1. เพอปองกนการตดเชอจากการปนเปอนสงสงตรวจทใบขอตรวจ 2. เพอลดการใชกระดาษ A5 ในงานประจ า 3. เพอลดขนตอนการพมพใบขอตรวจ กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอ การสงตรวจวเคราะหทางจลทรรศนศาสตรคลนกแบบไมมใบขอตรวจ สงส าคญอยทการให

เจาหนาทคอมพวเตอรตงคารายละเอยดทส าคญตอการตรวจวเคราะหบน Barcode ทพมพออกมาของผปวยท

สงตรวจวเคราะห เชน ชอ นามสกล Hospital number, Laboratory number, รหสหนวยตรวจวเคราะห,

หนวยงานทสงตรวจ, วนทสงตรวจ, ชอรายการสงตรวจแบบยอๆ เชน สงตรวจ Urinalysis จะเปน UA , สง

ตรวจ Stool examination จะเปน St , สงตรวจ Occult blood จะเปน Oc , สงตรวจ Methamphetamine จะ

เปน Me เปนตนและเวลาทเกบสงสงตรวจ (แสดงในเอกสารอางอง ขอเสนอ แนวคดท 6) การสงตรวจแบบ

ไมมใบขอตรวจส าหรบผปวยใน เมอแพทยระบขอตรวจ พยาบาลหรอเจาหนาทธรการตกผปวย ลงขอตรวจ

ทางคอมพวเตอรของโรงพยาบาล (e-phis) พยาบาลเตรยมภาชนะเกบสงสงตรวจ ทตดปายชอ นามสกล

พยาบาลใหผปวยเกบสงสงตรวจขอส าคญคอตองเกบใหถกคน ผปวยตองมชอ นามสกล ตรงกบขางภาชนะ

แมบานประจ าตกน าสงสงสงตรวจมายงหนวยรบสงสงตรวจหนาหองปฏบตการ เจาหนาทหองปฏบตการ

ตรวจสอบความถกตองของสงสงตรวจ บนทกรบสงสงตรวจ และพมพ Barcode ทมรายละเอยดตามขางตน

น าสงงานจลทรรศนศาสตรคลนก การสงตรวจแบบไมมใบขอตรวจส าหรบผปวยนอก เมอแพทยระบขอ

ตรวจ ผปวยน าใบระบขอตรวจตดตอพยาบาลหรอเจาหนาทธรการลงขอตรวจทางคอมพวเตอร ผปวยตดตอ

หองเจาะเลอดโดยยนบตรประชาชนและบตรประจ าตวผปวย เจาหนาทหองเจาะเลอดตรวจสอบความ

ถกตอง การระบตวผปวยจากบตรประชาชน การลงขอตรวจ ผปวยรบบตรคว เจาหนาทเจาะเลอดเรยกผปวย

ตามคว ตรวจสอบการระบตวผปวยและเตรยมภาชนะเกบสงสงตรวจโดยพมพ Barcode ทมรายละเอยด ตาม

ขางตน ผปวยเกบสงสงตรวจ เจาหนาทหองเจาะเลอดน าสงสงสงตรวจมายงงานจลทรรศนศาสตรคลนก

เจาหนาทตรวจวเคราะหงานจลทรรศนศาสตรคลนกตรวจสอบสงสงตรวจและแยกรายการการตรวจ

วเคราะห กรณเขาเครองตรวจวเคราะห เชน การตรวจปสสาวะ จะพมพ Barcode เพอตดขางหลอดปสสาวะ

เครองตรวจวเคราะหจะ Scan Barcode ของผปวย เมอตรวจวเคราะหเสรจ ผลการตรวจจะOnline สงเขา

ระบบคอมพวเตอรหองปฏบตการ (LIS) เพอตรวจสอบความถกตองตอไป กรณการตรวจแบบ Manual เชน

Stool examination จะตรวจสอบรายการตรวจในระบบคอมพวเตอรอกครง พมพ Barcode ตดทกระดาษ

บนทกขนาดเลก เพอบนทกผลการตรวจวเคราะหและลงผลในระบบคอมพวเตอรหองปฏบตการ (LIS)

ตรวจสอบการบนทกผลตอไป

Page 17: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

3

Page 18: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

ภาคผนวก

Page 19: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 1

Page 20: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 2

Page 21: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 3

Page 22: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 4

Page 23: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 5

Page 24: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 6

Page 25: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 7

- เกณฑการยอมรบคาทเปนบวก คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ขน

- ผลการตรวจคาความถวงจ าเพาะ คาทยอมรบไดบวกลบ 0.005

- พนทสเทา ผลตรวจออกนอกเกณฑ ตองท าซ า หรอทบทวนการควบคมคณภาพ

Page 26: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 7

- เกณฑการยอมรบคาทเปนบวก คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ขน

- ผลการตรวจคาความถวงจ าเพาะ คาทยอมรบไดบวกลบ 0.005

- พนทสเทา ผลตรวจออกนอกเกณฑ ตองท าซ า หรอทบทวนการควบคมคณภาพ

Page 27: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.
Page 28: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 8

Page 29: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 8

Page 30: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

FM.-LAB-GEN013:REV00

เอกสารอางองท 9 บนทกปฏบตการแกไข INTER-LAB COMPARISON

1. Inter-lab comparison ……………………………………….. Trial No………………… Experiment Date…….../………….…/……….. Date of Investigation…….../……………/………..

2. การทดสอบทมปญหา/ไมผานเกณฑ: ………………………………………. Unacceptable result …………………...... Target result………………….. Acceptable range………………… % deviate from mean ……………………………… อนๆ………………………………………………………

3. การทบทวน trend ของผล Inter-lab ทผานมา ส าหรบการทดสอบน : ไมมปญหา มปญหา………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ปญหาจากงานเอกสาร? ใช ไมใช ( ดขอ 5 ตอไป) ถาใช, รายละเอยด พมพ/เขยนคาผด ลอกคาใสผด test ไมไดทดสอบ test นน / ไมไดรายงาน test นน ทดสอบ/รายงานผลชาเกนก าหนด due date อน ๆ……………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. ปญหาจากการเตรยมตวอยาง Inter-lab? ไมใช สดสวน sample:DW ผด Beyond expired date ละลายตวอยางไมด รอทดสอบนาน /เกบตวอยางกอนทดสอบไมด อน ๆ …………………..………………………………………………………………………………………………………………

6. การทบทวน IQC within mean + 2 SD outside mean + 2 SD shift + shift - trend up trend down อน ๆ ………………..…………………..

7. ผล Inter-lab แสดงแนวโนม shift หรอ trend เชนเดยวกบผล IQC ใช ไมใช (ด ขอ 8 ตอไป) ถาใช , ทดสอบตวอยาง Inter-lab ซ า calibrate test นน ใหม เปลยนน ายา lot ใหม / ยหอใหม ผลการแกไข Accepted result unaccepted result อนๆ …………………..……………………………………

8. มการจดกลมค านวณคาความแปรปรวนของ test ตาม peer group หรอไม? ใช ไมใช ถาใช , การเกดปญหาอาจเปนผลมาจาก matrix effect. ตวอยาง Inter-lab ขน / Jaundice / ……… ตดตามผล Inter-lab ครงตอไป 9. มการเจอจางตวอยาง Inter-lab กอนทดสอบหรอไม? ใช ไมใช ถาใช , ใชวธการเจอจางตวอยางกอนวเคราะห ถกตองตามขนตอนหรอไม ? ถกตอง ไมถกตอง การแกไข………………………………………………………………………………………………………………………………... 10. จ านวนตวอยาง Inter-lab ทมปญหา?

10.1 1 ตวอยาง: อาจเกดจาก random error หรอ specimen problem. ควรบนทกการทบทวนปญหาไว. 10.2 2-4 ตวอยาง: อาจเกดจากเครองมอ; ตรวจสอบดวามการสบเปลยนตวอยางหรอไม ; ทวนสอบ linearity ของเครองมอ. บนทกปฏบตการแกไข 10.3 ทก ๆ ตวอยาง : สวนใหญมกเกดจากปญหาเครองมอหรอน ายาตรวจ ; ตรวจสอบก าหนดเวลาบ ารงรกษาเครองมอตาม ขอก าหนดของผผลตเครอง ; ตรวจสอบน ายาตรวจเกยวกบ lot number และวนหมดอาย; ตรวจสอบก าหนดการสอบเทยบ. บนทกปฏบตการแกไข 11. รายงานผลการทดสอบของผปวย มผลกระทบหรอไม ไมม ม ………………………………………………………………

12. Classification of Problem: Clerical (ขอ4) Problem with Inter-lab material(ขอ 5) Technical problem(ขอ 6) Methodologic problem (ขอ 7) Problem with Inter-lab evaluation(ขอ8) No explanation 13. Corrective actions / system change(s) เพอปองกนการเกดซ า :

ลงชอผทบทวน ……………………วนท ……./…………/………

ลงชอหวหนาหองปฏบตการ…………….……… วนท ……/……………./…...

Page 31: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

FM.-LAB-GEN013:REV00

Page 32: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 10

Page 33: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 10

Page 34: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 10

Page 35: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 1/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

สารบญ หนา การตรวจวเคราะหปสสาวะ............................................................................................ 2 การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมดวยเครอง Cobas u411....................................... 7 การ Calibrate เครอง Cobas u411 ………………………………………………………………… 9 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะอตโนมตดวยเครอง UF-1000i................................ 10 การตรวจหาปรสตในอจจาระ......................................................................................... 12 การทดสอบ Occult Blood……………………………………………………………………………….. 15 การตรวจวเคราะหน าอสจ................................................................. ............................. 18 การทดสอบ Opaite / Heroine / Morphine …………………………………………………….. 21 การทดสอบ Methamphetamine …………………………………………………………………….. 24 การตรวจสอบผลการวเคราะหของจลทรรศนศาสตรคลนก .......................................... 26 การใชกลองจลทรรศนชนด 3 ตา พรอมอปกรณรบภาพวดทศน ................................... 27 การใช Simple Polarizing Attachment ……………………………………………………………. 28

เอกสารอางองท 11

Page 36: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 2/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

การตรวจวเคราะหปสสาวะ(URINE ANALYSIS)

1. วตถประสงค เปนคมอในการตรวจวเคราะหปสสาวะ สาหรบหองปฏบตการเพอใหปฏบตไดถกตองและมคณภาพ 2. หลกการ 1 วธมาตรฐานหรอวธการตรวจประจาวน โดยทวๆไปเราแบงออกเปน 3 ข นตอน คอ

- Macroscopic (physical) examination คอ การตรวจดลกษณะทวๆไป ไดแก การดส , วดคาความถวงจาเพาะ

- Chemical examination คอ การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมหาสารตางๆ - Microscopic examination คอ การตรวจตะกอน (sediment)ปสสาวะโดยใชกลอง

จลทรรศน 3. ขอกาหนดของวธการ - 4. ชนดของตวอยาง ผลทไดจะถกตองแมนยาเพยงใดข นอยกบวธการเกบปสสาวะเปนอนดบแรก เทคนคเหลาน คอ 2 1. เกบคร งเดยวเวลาใดกได (Random หรอ single specimen) แตการเกบทดทสด คอ เกบ คร งแรกทตนนอนตอนเชา 2. วธเกบ Clean – voided urine เปนวธทนยมมากทสด 3. ภาชนะทเกบควรเปนภาชนะปากกวางและมฝาปด 4. เกบปสสาวะระยะกลางของการถาย (Mid stream urine) ควรรองจากปสสาวะทพงเปน สายในชวงกลางๆ ซงจะออกจากกระเพาะปสสาวะโดยตรง 5. เครองมอ 5.1 เครองปน (Centrifuge) 5.2 Strip สาหรบตรวจหาสารเคม glucose, protein, ketone, blood เปนตน 5.3 Fast –Read 102 5.4 Cobus u411, UF-1000i และ Cannon LBP 5.5 Pipette (Tribulb) 5.6 หลอดพลาสตกสาหรบใสปสสาวะเพอปนเอาตะกอน 5.7 กลองจลทรรศน 6. อณหภมและภาวะแวดลอมทมผลกระทบตอคณภาพ ปสสาวะทเกบไดควรนาสงหองปฏบตการทนท หรอภายใน 2 ชวโมง การเกบปสสาวะในตเยนทอณหภม 0-4 องศา ในกรณทมความจาเปน แตจะสามารถรกษาสภาพปสสาวะไดในระยะเวลา 3-6 ชวโมง 7. ข นตอนการปฏบตงาน 7.1 ดสของปสสาวะ รายงานสตามทเหนจรง เชน - Colorless = ไมมส

เอกสารอางองท 11

Page 37: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 3/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

- Yellow = สเหลอง - Pale yellow = สเหลองออน - Amber = สเหลองอาพน - Brown = สน าตาล - Green = สเขยว - Red = สแดง 7.2 ดความขนของปสสาวะ รายงานตามทเหนจรง - Clear = ใส - Slightly turbid = ขนเลกนอย - Turbid = ขน 7.3 ตรวจวเคราะหปสสาวะทางดานเคมดวยแถบทดสอบปสสาวะ(Strip) โดยปฏบตดงน 7.3.1 เขยากระบอกใสปสสาวะใหเขากน เทปสสาวะใสหลอดพลาสตกทตด Barcode แลว 10

มล. 7.3.2 จม Strip ใหปสสาวะทวมทกแถบ ซบปสสาวะสวนเกนออก วางตรงบรเวณชองวางของ เครอง Cobas u 411 โดยใชเครองอานแถบทดสอบอตโนมต 7.4 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยวธมาตรฐาน 7.4.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลว ตรวจสอบดปรมาตรของปสสาวะถาปรมาณปสสาวะม นอยกวา10 มล. ใหระบปรมาตรปสสาวะ 5 มล. ถาปรมาณปสสาวะนอยกวา 5 มล. หรอ ปสสาวะขนมาก ไมตองปนและใหระบในใบขอตรวจใหชดเจน 7.4.2 ปนดวยความเรว 1,800 รอบตอนาท นาน 5 นาท 7.4.3 ใช Pipette เสยบทหลอดปสสาวะทปน เทสวนใสท ง เหลอประมาณ 1 มล. 7.4.4 บบ Pipette ดดและปลอยปสสาวะหลงปน (จากขอ 7.4.3) อยางนอย 5 คร ง แลวหยด ตะกอน 1 หยดลงบน Fast-Read 102 แลวนาไปสองดตะกอนดวยกลองจลทรรศน

7.4.5 สามารถเรยกผลการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม โดยลงทะเบยน Lab ID ของผปวย ผานหนาจอ WARM จากเครองตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะ UF-1000i

7.4.6 รายงานผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะโดยใสผลการดกลองในหนาจอของ WARM ของผปวย Lab ID น นๆ และสงผลการตรวจไปยงระบบหองปฏบตการ (LIS) 7.5 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยเครอง UF-1000i 7.5.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลวใส Rack คลก Sampler Strip สงงานเครอง หากม ปรมาตรปสสาวะนอยกวา 4 ml ใหใช Manual Mode 7.5.2 ลงทะเบยน Lab ID ผปวย โดยใชแถบ Barcode ทตดในใบขอตรวจ ในหนาจอ WARM 7.5.3 ตรวจสอบผลการตรวจตะกอนปสสาวะจากเครอง โดยเลอกท Queue จะแสดงผล DS+

แสดงวาผลการตรวจวเคราะหเสรจแลว (D= ผลจาก Strip, S=ผลจากตะกอน) เลอกเบอรตามใบขอตรวจ

7.5.4 ดความสมพนธของผลการตรวจตะกอนปสสาวะและผลการตรวจทางเคม ถาผลปกตสามารถออกผลได แตถามขอความเตอนจากเครอง (Flagging) นามาปนตามวธมาตรฐาน ถาปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขนมากไมตองปน

7.5.5 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะเพอยนยนผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะจากเครอง UF-1000i กรณเตรยมตะกอนปสสาวะตามวธมาตรฐาน ( ปรมาตรปสสาวะ 10 ml )

เอกสารอางองท 11

Page 38: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 4/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

สามารถตรวจวเคราะหตะกอนเทยบปรมาณเซลลหรออนภาคตางๆไดเลย และเพมเตมในสวนทเครองไมไดรายงาน เพราะผลการตรวจวเคราะหจากเครองไดแปลงคาใหเทยบเทาวธมาตรฐานแลว แตในกรณทปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขน ใหเทยบโดยเฉลยปรมาณเซลลหรออนภาคทนบได 10 Fields แลวคณ 10 จะเทยบเทาหรอใกลเคยงการตรวจวเคราะหจากเครอง (ตามวธมาตรฐาน ปสสาวะเรมตน 10ml ปสสาวะสดทายเหลอตะกอนรวมน าปสสาวะ 1ml ดงน น เมอคดความเขมขนแลว จงเปน 10 เทา ของปสสาวะเรมตน)

7.6 การรายงานผลตะกอนปสสาวะดวยกลองจลทรรศน 7.6.1 การรายงานปรมาณเซลล ใหตรวจนบดวย Objective x 40 จานวน 10 field แลว

รายงานตามจานวนทนบไดเปนชวง เชน 0-1, 2-3, 3-5, 5-10, 10-20, 20-30, 30-50, 50-100 เปนตน

7.6.2 การรายงานคาสท ใหตรวจนบดวย Objective x 10 แลวรายงานตามจานวนทนบได 7.6.3 การรายงานผลกตางๆ Amorphous, Mucus threads ใหดดวย Objective x 40 แลว รายงานเปน Trace, 1+, 2+, 3+, 4+ 7.6.4 การรายงาน Bacteria, Budding yeast, Pseudohyphae, Fat droplet ใหตรวจนบ

ดวย Objective x 40 รายงานเปน Few, Moderate, Numerous 7.6.5 การตรวจพบ WBC with clumping ใหรายงานวาพบหรอไมพบการรายงาน Dimorphic RBC รายงานเมอพบ 5% ของ RBC ท งหมด 7.6.6 การรายงาน Parasite เชน Trichomonas vaginalis รายงานวา พบ (Found) 8. การควบคมคณภาพ 3 8.1 การควบคมคณภาพภายใน (Internal quality control) วสดควบคณภาพ 2 ระดบ คอ คาปกตและคาผดปกต ทาการควบคมคณภาพทกวน และบนทกใน

แบบบนทกการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ( FM-LAB-GEN0011:Rev00 )

เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจทรายงานคาเปนบวก คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจคาความถวงจาเพาะ คาทยออมรบไดบวกลบ 0.005 - ผลการตรวจคา PH คาทยอมรบไดบวกลบ 0.5 - คาพสยเฉลยของเซลลและคาสท คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น - คาทรายงานเปนบวกหรอลบ ผลบวกตองรายงานเปนบวกเทาน น ผลลบตองรายงานเปนลบเทาน น 8.2 การควบคณภาพจากองคกรภายนอก (External quality assessment) 8.2.1 กรมวทยาศาสตรการแพทย 3 คร ง/ป 8.2.2 คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล 4 คร ง/ป 8.3 การควบคมคณภาพสงสงตรวจ 8.3.1 นาสงปสสาวะทนททเกบได ระบชอ-นามสกลผปวย เวลาเกบ ปดกระปกปสสาวะใหแนน

ปองกนหกเลอะเทอะและบรรจใสถงพาสตกปองกนการแพรเช อออกสภายนอก แนบพรอมใบขอตรวจกรณสงสงตรวจมาจากตกผปวย

เอกสารอางองท 11

Page 39: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 5/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

8.2.2 ปฏเสธสงตรวจเมอไมเปนตามเกณฑ เชน หกเลอะเทอะออกนอกกระปก ปรมาตรปสสาวะนอยจนไมสามารถตรวจวเคราะหได

8.3.3 สงสงตรวจตองพสจนไดวาเปนปสสาวะจรง 8.4 การควบคมคณภาพเครองมอ เครองมอ เครองใช กอนใชตองศกษาคมอและวธการใชใหละเอยด มการ Calibrate ตาม

กาหนดเวลาสาหรบเครอง Cobas u 411, เครอง UF-1000iและ เครองปน (Centrifuge) เชดทาความสะอาดเครองปน (Centrifuge) ดวยน ายาฆาเช อทกวน ตรวจดวามปสสาวะหกหรอหลอดปนแตกอยใน Socket ของเครองหรอไม

9. วธการรายงานผลการตรวจวเคราะห 9.1 ผลการตรวจวเคราะหของผปวยจากหนา WARM จะ online เขาระบบหองปฏบตการ (LIS)

หลงจากทเลอก Release ทหนา WARM ของเครองUF1000i 9.2 การรายงานผลการตรวจวเคราะหจากระบบหองปฏบตการ โดยตรวจสอบผลการตรวจวเคราะห

อกคร ง ดความสมพนธของผลตรวจท งดานกายภาพ ทางดานเคม และผลการตรวจตะกอนปสสาวะ รายงานผลการตรวจวเคราะหกด F8 (Technical validation) และตรวจสอบผลโดยเจาหนาอกคนหนงกด F9 (Medical validation) สงผลการตรวจไปยงระบบของโรงพยาบาล (e-Phis)

10. คาอางองปกต 4 คาปกตของการตรวจวเคราะหปสสาวะ 10.1 การตรวจทางกายภาพ ลกษณะ ใส ส เหลองอาพน กลน หอมออนๆ (Faints aromatic ordor) ความถวงจาเพาะ 1.003 – 1.035 (ปสสาวะเกบคร งเดยว) 10.2 การตรวจทางเคม การทดสอบ ผลการตรวจวเคราะห PH 4.5-8.5 (เฉลย 6) Leukocyte esterase ผลลบ ไนไตรท ผลลบ โปรตน ผลลบ กลโคส ผลลบ คโตนบอด ผลลบ ยโรบลโนเจน ผลลบ บลรบน ผลลบ Blood ผลลบ 10.3 การตรวจตะกอนปสสาวะทางกลองจลทรรศน เซลล เมดเลอดแดง 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เมดเลอดขาว 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เซลลเยอบหลอดไตฝอย 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา

(40x) คาสท Hyaline 0 -3 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x )

เอกสารอางองท 11

Page 40: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 6/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 3 ( 04/02/56 )

Granular 0 -1 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x ) ผลก พบ Calcium 0xalate และ Uric acid ไดเลกนอย Amorphous ไมพบหรออาจพบไดเลกนอย Bacteria นอยกวา 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) ปรสต เช อรา ไมควรพบ 11. ขอจากด - 12. ความปลอดภย 1. ตองสวมถงมอยางขณะปฏบตงานเพอปองกนการตดเช อจลนทรยบางชนดทอาจปนเปอน ในปสสาวะทสงตรวจ เชน HIV, HBs Ag เปนตน 2. ตองสวมเส อคลมขณะปฏบตงานเพอปองกนการเปรอะเปอนจากปสสาวะทสงตรวจ 13. เอกสารอางอง 1. บญรวม ย มศร และคณะ , การวเคราะหปสสาวะ , พมพคร งท 3 ม.ค. 2533 ; 178-

183 2. รตนา ฤทธมต, ปสสาวะ, 2531; 9 3. ภาควชาจลทรรศนศาสตรคลนก คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล, ปสสาวะ และสารน า; 168-170 4. ทศนย เลบนาค, การตรวจปสสาวะและสารน าจากรางกาย, พมพคร งท2. 2534; 167-

170

เอกสารอางองท 11

Page 41: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 1/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

สารบญ หนา การตรวจวเคราะหปสสาวะ............................................................................................ 2 การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมดวยเครอง Cobas u411....................................... 7 การ Calibrate เครอง Cobas u411 ………………………………………………………………… 9 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะอตโนมตดวยเครอง UF-1000i................................ 10 การตรวจหาปรสตในอจจาระ......................................................................................... 12 การทดสอบ Occult Blood……………………………………………………………………………….. 15 การตรวจวเคราะหน าอสจ................................................................. ............................. 18 การทดสอบ Opaite / Heroine / Morphine …………………………………………………….. 21 การทดสอบ Methamphetamine …………………………………………………………………….. 24 การตรวจสอบผลการวเคราะหของจลทรรศนศาสตรคลนก .......................................... 26 การใชกลองจลทรรศนชนด 3 ตา พรอมอปกรณรบภาพวดทศน ................................... 27 การใช Simple Polarizing Attachment ……………………………………………………………. 28

เอกสารอางองท 11.1

Page 42: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 2/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

การตรวจวเคราะหปสสาวะ(URINE ANALYSIS)

1. วตถประสงค เปนคมอในการตรวจวเคราะหปสสาวะ สาหรบหองปฏบตการเพอใหปฏบตไดถกตองและมคณภาพ 2. หลกการ 1 วธมาตรฐานหรอวธการตรวจประจาวน โดยทวๆไปเราแบงออกเปน 3 ข นตอน คอ

- Macroscopic (physical) examination คอ การตรวจดลกษณะทวๆไป ไดแก การดส , วดคาความถวงจาเพาะ

- Chemical examination คอ การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมหาสารตางๆ - Microscopic examination คอ การตรวจตะกอน (sediment)ปสสาวะโดยใชกลองจลทรรศน

3. ขอกาหนดของวธการ - 4. ชนดของตวอยาง ผลทไดจะถกตองแมนยาเพยงใดข นอยกบวธการเกบปสสาวะเปนอนดบแรก เทคนคเหลาน คอ 2 4.1 เกบคร งเดยวเวลาใดกได (Random หรอ single specimen) แตการเกบทดทสด คอ เกบ คร งแรกทตนนอนตอนเชา 4.2 วธเกบ Clean – voided urine เปนวธทนยมมากทสด 4.3 ภาชนะทเกบควรเปนภาชนะปากกวางและมฝาปด 4.4 เกบปสสาวะระยะกลางของการถาย (Mid stream urine) ควรรองจากปสสาวะทพงเปน สายในชวงกลางๆ ซงจะออกจากกระเพาะปสสาวะโดยตรง 5. เครองมอ 5.1 เครองปน (Centrifuge) 5.2 Strip สาหรบตรวจหาสารเคม glucose, protein, ketone, blood เปนตน 5.3 Fast –Read 102 5.4 เครองตรวจวเคราะห Cobus u411, เครองตรวจวเคราะห UF-1000i 5.5 Pipette (Tribulb) 5.6 หลอดพลาสตกสาหรบใสปสสาวะเพอปนตกตะกอน 5.7 กลองจลทรรศน 6. อณหภมและภาวะแวดลอมทมผลกระทบตอคณภาพ ปสสาวะทเกบไดควรนาสงหองปฏบตการทนท หรอภายใน 2 ชวโมง การเกบปสสาวะในตเยนทอณหภม 0-4 องศา ในกรณทมความจาเปน แตจะสามารถรกษาสภาพปสสาวะไดในระยะเวลา 3-6 ชวโมง 7. ข นตอนการปฏบตงาน

เอกสารอางองท 11.1

Page 43: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 3/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

7.1 ดสของปสสาวะ รายงานสตามทเหนจรง เชน - Colorless = ไมมส - Yellow = สเหลอง - Pale yellow = สเหลองออน - Amber = สเหลองอาพน - Brown = สน าตาล - Green = สเขยว - Red = สแดง 7.2 ดความขนของปสสาวะ รายงานตามทเหนจรง - Clear = ใส - Slightly turbid = ขนเลกนอย - Turbid = ขน 7.3 ตรวจวเคราะหปสสาวะทางดานเคมดวยแถบทดสอบปสสาวะ(Strip) โดยปฏบตดงน 7.3.1 เขยากระบอกใสปสสาวะใหเขากน เทปสสาวะใสหลอดพลาสตกทตด Barcode แลว 10 ml

(กรณนาเขาเครองตรวจตะกอนปสสาวะ ควรเทปสสาวะประมาณ 12 ml) 7.3.2 จม Strip ใหปสสาวะทวมทกแถบ ซบปสสาวะสวนเกนออก วางตรงบรเวณชองวางของ เครอง Cobas u 411 โดยใชเครองอานแถบทดสอบอตโนมต 7.4 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยวธมาตรฐาน 7.4.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลว ตรวจสอบดปรมาตรของปสสาวะถาปรมาณปสสาวะม นอยกวา10 ml ใหระบปรมาตรปสสาวะ 5 ml. ถาปรมาณปสสาวะนอยกวา 5 ml. หรอ ปสสาวะขนมาก ไมตองปนและใหระบ Uncentrifuge ในใบขอตรวจใหชดเจน เพอรายงาน

รวมกบผลตรวจ 7.4.2 ปนดวยความเรว 1,800 รอบตอนาท นาน 5 นาท 7.4.3 ใช Pipette เสยบทหลอดปสสาวะทปน เทสวนใสท ง เหลอประมาตร 1 ml 7.4.4 บบ Pipette ดดและปลอยปสสาวะหลงปน (จากขอ 7.4.3) อยางนอย 5 คร ง แลวหยด ตะกอน 1 หยดลงบน Fast-Read 102 แลวนาไปสองดตะกอนดวยกลองจลทรรศน

7.4.5 สามารถเรยกผลการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ของผปวยผานหนาจอ HCLAB 7.4.6 รายงานผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะโดยใสผลการดกลองในหนาจอของ HCLAB ของ

ผปวย Lab ID น นๆ และสงผลการตรวจไปยงระบบหองปฏบตการ (LIS) 7.5 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยเครอง UF-1000i 7.5.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลวใส Rack คลก Sampler Strip สงงานเครอง หากม ปรมาตรปสสาวะนอยกวา 4 ml ใหใช Manual Mode 7.5.2 ตรวจสอบผลการตรวจตะกอนปสสาวะจากเครอง โดยเลอกท Queue จะแสดงผล DS+ แสดง

วาผลการตรวจวเคราะหเสรจแลว (D= ผลจาก Strip, S=ผลจากตะกอน) เลอกเบอรตามใบขอตรวจ 7.5.3 ดความสมพนธของผลการตรวจตะกอนปสสาวะและผลการตรวจทางเคม ถาผลปกตสามารถ

ออกผลได แตถามขอความเตอนจากเครอง (Flagging) นามาปนตามวธมาตรฐาน ถาปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขนมากไมตองปน

7.5.4 การตรวจวเคราะหเพอยนยนผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะจากเครอง UF-1000i กรณเตรยมตะกอนปสสาวะตามวธมาตรฐาน ( ปรมาตรปสสาวะ 10 ml )สามารถตรวจวเคราะหตะกอนเทยบปรมาณเซลลหรออนภาคตางๆไดเลย และเพมเตมในสวนทเครองไมไดรายงาน เพราะผลการ

เอกสารอางองท 11.1

Page 44: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 4/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

ตรวจวเคราะหจากเครองไดแปลงคาใหเทยบเทาวธมาตรฐานแลว แตในกรณทปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขน ใหเทยบโดยเฉลยปรมาณเซลลหรออนภาคทนบได 10 Fields แลวคณ 10 จะเทากนหรอใกลเคยงหนงข นการรายงานผลตรวจวเคราะหจากเครอง (ตามวธมาตรฐาน ปสสาวะเรมตน 10ml ปสสาวะสดทายเหลอตะกอนรวมน าปสสาวะ 1ml ดงน น เมอคดความเขมขนแลว จงเปน 10 เทา ของปสสาวะเรมตน)

7.6 การรายงานผลตะกอนปสสาวะดวยกลองจลทรรศน 7.6.1 การรายงานปรมาณเซลล ใหตรวจนบดวย Objective x 40 จานวน 10 field แลวรายงาน

ตามจานวนทนบไดเปนชวงพกด คอ 0-1, 2-3, 3-5, 5-10, 10-20, 20-30, 30-50, 50-100 และ TNTC (Too numerous to count)

7.6.2 การรายงานคาสท ใหตรวจนบดวย Objective x 10 แลวรายงานตามจานวนทนบไดเปนชวงพกด

7.6.3 การรายงานผลกตางๆ Amorphous, Mucus threads ใหดดวย Objective x 40 แลว รายงานเปน Trace, 1+, 2+, 3+, 4+ 7.6.4 การรายงาน Bacteria, Budding yeast, Pseudohyphae, Fat droplet ใหตรวจนบดวย

Objective x 40 รายงานเปน Few, Moderate, Numerous 7.6.5 การตรวจพบ WBC with clumping ใหรายงานวาพบหรอไมพบการรายงาน Dimorphic RBC รายงานเมอพบ 5% ข นไป ของ RBC ท งหมด 7.6.6 การรายงาน Parasite เชน Trichomonas vaginalis และ Sperm รายงานวา พบ (Found) 8. การควบคมคณภาพ 3 8.1 การควบคมคณภาพภายใน (Internal quality control) วสดควบคณภาพ 2 ระดบ คอ คาปกตและคาผดปกต ทาการควบคมคณภาพทกวน และบนทกในแบบ

บนทกการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ( FM-LAB-GEN0011:Rev00) เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจทรายงานคาเปนบวก คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจคาความถวงจาเพาะ คาทยอมรบไดบวกลบ 0.005 - ผลการตรวจคา PH คาทยอมรบไดบวกลบ 0.5 - คาพสยเฉลยของเซลลและคาสท คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น - คาทรายงานเปนบวกหรอลบ ผลบวกตองรายงานเปนบวกเทาน น ผลลบตองรายงานเปนลบเทาน น 8.2 การควบคณภาพจากองคกรภายนอก (External quality assessment) 8.2.1 กรมวทยาศาสตรการแพทย 3 คร ง/ป 8.2.2 คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล 4 คร ง/ป 8.3 การควบคมคณภาพสงสงตรวจ 8.3.1 นาสงปสสาวะทนททเกบได ระบชอ-นามสกลผปวย เวลาเกบ ปดกระปกปสสาวะใหแนนปองกน

หกเลอะเทอะและบรรจใสถงพาสตกปองกนการแพรเช อออกสภายนอก แนบพรอมใบขอตรวจกรณสงสงตรวจมาจากตกผปวย

เอกสารอางองท 11.1

Page 45: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 5/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

8.2.2 ปฏเสธสงตรวจเมอไมเปนตามเกณฑ เชน หกเลอะเทอะออกกระปก ปรมาตรปสสาวะนอยจนไมสามารถตรวจวเคราะหได

8.3.3 สงสงตรวจตองพสจนไดวาเปนปสสาวะจรง โดยดผลความถวงจาเพาะ 8.4 การควบคมคณภาพเครองมอ เครองมอ เครองใช กอนใชตองศกษาคมอและวธการใชใหละเอยด มการ Calibrate ตาม

กาหนดเวลาสาหรบเครอง Cobas u 411, เครอง UF-1000iและ เครองปน (Centrifuge) เชดทาความสะอาดเครองปน (Centrifuge) ดวยน ายาฆาเช อทกวน ตรวจดวามปสสาวะหกหรอหลอดปนแตกอยใน Socket ของเครองหรอไม

9. วธการรายงานผลการตรวจวเคราะห 9.1 ผลการตรวจวเคราะหของผปวยจากหนา HCLAB จะ online เขาระบบหองปฏบตการ (LIS) หลงจากท

เลอก Release ทหนา HCLAB ของเครองUF1000i 9.2 การรายงานผลการตรวจวเคราะหจากระบบหองปฏบตการ โดยตรวจสอบผลการตรวจวเคราะหอกคร ง ด

ความสมพนธของผลตรวจท งดานกายภาพ ทางดานเคม และผลการตรวจตะกอนปสสาวะ รายงานผลการตรวจวเคราะหกด F8 (Technical validation) และตรวจสอบผลโดยเจาหนาอกคนหนงกด F9 (Medical validation) สงผลการตรวจไปยงระบบของโรงพยาบาล (e-Phis)

10. คาอางองปกต 4 คาปกตของการตรวจวเคราะหปสสาวะ 10.1 การตรวจทางกายภาพ ลกษณะ ใส ส เหลองอาพน กลน หอมออนๆ (Faints aromatic order) ความถวงจาเพาะ 1.003 – 1.030 (ปสสาวะเกบคร งเดยว) 10.2 การตรวจทางเคม การทดสอบ ผลการตรวจวเคราะห PH 4.6-8.0 (เฉลย 6) Leukocyte esterase ผลลบ ไนไตรท ผลลบ โปรตน ผลลบ กลโคส ผลลบ คโตนบอด ผลลบ ยโรบลโนเจน ผลลบ บลรบน ผลลบ Blood ผลลบ 10.3 การตรวจตะกอนปสสาวะทางกลองจลทรรศน เซลล เมดเลอดแดง 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เมดเลอดขาว 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เซลลเยอบหลอดไตฝอย 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา (40x) คาสท Hyaline 0 -3 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x )

เอกสารอางองท 11.1

Page 46: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 6/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 4 ( 01/08/57 )

Granular 0 -1 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x ) ผลก พบ Calcium 0xalate และ Uric acid ไดเลกนอย Amorphous ไมพบหรออาจพบไดเลกนอย Bacteria นอยกวา 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา (40x ) ปรสต เช อรา ไมควรพบ 11. ขอจากด - 12. ความปลอดภย 1. ตองสวมถงมอยางขณะปฏบตงานเพอปองกนการตดเช อจลนทรยบางชนดทอาจปนเปอน ในปสสาวะทสงตรวจ เชน HIV, HBs Ag เปนตน 2. ตองสวมเส อคลมขณะปฏบตงานเพอปองกนการเปรอะเปอนจากปสสาวะทสงตรวจ 13. เอกสารอางอง 1. บญรวม ย มศร และคณะ , การวเคราะหปสสาวะ , พมพคร งท 3 ม.ค. 2533 ; 178-183 2. รตนา ฤทธมต, ปสสาวะ, 2531; 9 3. ภาควชาจลทรรศนศาสตรคลนก คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล, ปสสาวะ และสารน า; 168-170 4. ทศนย เลบนาค, การตรวจปสสาวะและสารน าจากรางกาย, พมพคร งท2. 2534; 167-170

เอกสารอางองท 11.1

Page 47: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 1/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

สารบญ หนา การตรวจวเคราะหปสสาวะ............................................................................................ 2 การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมดวยเครอง Cobas u411....................................... 7 การ Calibrate เครอง Cobas u411 ………………………………………………………………… 9 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะอตโนมตดวยเครอง UF-1000i................................ 10 การตรวจหาปรสตในอจจาระ......................................................................................... 12 การตรวจวเคราะหเมดเลอดแฝงในอจจาระ (Fecal Occult blood test)………………… 15 การตรวจวเคราะหทอกซน C. difficile ชนด A และ B จากอจจาระ............................. 18 การตรวจวเคราะหน าอสจ................................................................. ............................. 23 การทดสอบ Opaite / Heroine / Morphine …………………………………………………….. 26 การทดสอบ Methamphetamine …………………………………………………………………….. 29 การตรวจสอบผลการวเคราะหของจลทรรศนศาสตรคลนก .......................................... 32 การใชกลองจลทรรศนชนด 3 ตา พรอมอปกรณรบภาพวดทศน ................................... 33 การใช Simple Polarizing Attachment ……………………………………………………………. 34

เอกสารอางองท 11.2

Page 48: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 2/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

การตรวจวเคราะหปสสาวะ(URINE ANALYSIS)

1. วตถประสงค เปนคมอในการตรวจวเคราะหปสสาวะ สาหรบหองปฏบตการเพอใหปฏบตไดถกตองและมคณภาพ 2. หลกการ 1 วธมาตรฐานหรอวธการตรวจประจาวน โดยทวๆไปเราแบงออกเปน 3 ข นตอน คอ

- Macroscopic (physical) examination คอ การตรวจดลกษณะทวๆไป ไดแก การดส , วดคาความถวงจาเพาะ

- Chemical examination คอ การตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคมหาสารตางๆ - Microscopic examination คอ การตรวจตะกอน (sediment)ปสสาวะโดยใชกลองจลทรรศน

3. ขอกาหนดของวธการ - 4. ชนดของตวอยาง ผลทไดจะถกตองแมนยาเพยงใดข นอยกบวธการเกบปสสาวะเปนอนดบแรก เทคนคเหลาน คอ 2 4.1 เกบคร งเดยวเวลาใดกได (Random หรอ single specimen) แตการเกบทดทสด คอ เกบ คร งแรกทตนนอนตอนเชา 4.2 วธเกบ Clean – voided urine เปนวธทนยมมากทสด 4.3 ภาชนะทเกบควรเปนภาชนะปากกวางและมฝาปด 4.4 เกบปสสาวะระยะกลางของการถาย (Mid stream urine) ควรรองจากปสสาวะทพงเปน สายในชวงกลางๆ ซงจะออกจากกระเพาะปสสาวะโดยตรง 5. เครองมอ 5.1 เครองปน (Centrifuge) 5.2 Strip สาหรบตรวจหาสารเคม glucose, protein, ketone, blood เปนตน 5.3 Fast –Read 102 5.4 เครองตรวจวเคราะห Cobus u411, เครองตรวจวเคราะห UF-1000i 5.5 Pipette (Tribulb) 5.6 หลอดพลาสตกสาหรบใสปสสาวะเพอปนตกตะกอน 5.7 กลองจลทรรศน 6. อณหภมและภาวะแวดลอมทมผลกระทบตอคณภาพ ปสสาวะทเกบไดควรนาสงหองปฏบตการทนท หรอภายใน 2 ชวโมง การเกบปสสาวะในตเยนทอณหภม 0-4 องศา ในกรณทมความจาเปน แตจะสามารถรกษาสภาพปสสาวะไดในระยะเวลา 3-6 ชวโมง 7. ข นตอนการปฏบตงาน 7.1 ดสของปสสาวะ รายงานสตามทเหนจรง เชน - Colorless = ไมมส - Yellow = สเหลอง - Pale yellow = สเหลองออน - Amber = สเหลองอาพน - Brown = สน าตาล - Green = สเขยว - Red = สแดง

เอกสารอางองท 11.2

Page 49: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 3/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

7.2 ดความขนของปสสาวะ รายงานตามทเหนจรง - Clear = ใส - Slightly turbid = ขนเลกนอย - Turbid = ขน 7.3 ตรวจวเคราะหปสสาวะทางดานเคมดวยแถบทดสอบปสสาวะ(Strip) โดยปฏบตดงน 7.3.1 เขยากระบอกใสปสสาวะใหเขากน เทปสสาวะใสหลอดพลาสตกทตด Barcode แลว 10 ml

(กรณนาเขาเครองตรวจตะกอนปสสาวะ ควรเทปสสาวะประมาณ 12 ml) 7.3.2 จม Strip ใหปสสาวะทวมทกแถบ ซบปสสาวะสวนเกนออก วางตรงบรเวณชองวางของ เครอง Cobas u 411 โดยใชเครองอานแถบทดสอบอตโนมต 7.4 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยวธ Manual 7.4.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลว ตรวจสอบดปรมาตรของปสสาวะถาปรมาณปสสาวะม นอยกวา10 ml ใหระบปรมาตรปสสาวะ 5 ml. ถาปรมาณปสสาวะนอยกวา 5 ml. หรอ ปสสาวะขนมาก ไมตองปนและใหระบ Uncentrifuge ในใบขอตรวจใหชดเจน เพอรายงาน

รวมกบผลตรวจ 7.4.2 ปนดวยความเรว 1,800 รอบตอนาท นาน 5 นาท 7.4.3 ใช Pipette เสยบทหลอดปสสาวะทปน เทสวนใสท ง เหลอประมาตร 1 ml 7.4.4 บบ Pipette ดดและปลอยปสสาวะหลงปน (จากขอ 7.4.3) อยางนอย 5 คร ง แลวหยด ตะกอน 1 หยดลงบน Fast-Read 102 แลวนาไปสองดตะกอนดวยกลองจลทรรศน

7.4.5 สามารถเรยกผลการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ของผปวยผานหนาจอ HCLAB 7.4.6 รายงานผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะโดยใสผลการดกลองในหนาจอของ HCLAB ของ

ผปวย Lab ID น นๆ และสงผลการตรวจไปยงระบบหองปฏบตการ (LIS) 7.5 การตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะดวยเครอง UF-1000i 7.5.1 นาหลอดปสสาวะทจม Strip แลวใส Rack คลก Sampler Strip สงงานเครอง หากม ปรมาตรปสสาวะนอยกวา 4 ml ใหใช Manual Mode 7.5.2 ตรวจสอบผลการตรวจตะกอนปสสาวะจากเครอง โดยเลอกท Queue จะแสดงผล DS+ แสดง

วาผลการตรวจวเคราะหเสรจแลว (D= ผลจาก Strip, S=ผลจากตะกอน) เลอกเบอรตามใบขอตรวจ 7.5.3 ดความสมพนธของผลการตรวจตะกอนปสสาวะและผลการตรวจทางเคม ถาผลปกตสามารถ

ออกผลได แตถามขอความเตอนจากเครอง (Flagging) นามาปนตามวธมาตรฐาน ถาปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขนมากไมตองปน

7.5.4 การตรวจวเคราะหเพอยนยนผลการตรวจวเคราะหตะกอนปสสาวะจากเครอง UF-1000i กรณเตรยมตะกอนปสสาวะตามวธมาตรฐาน ( ปรมาตรปสสาวะ 10 ml )สามารถตรวจวเคราะหตะกอนเทยบปรมาณเซลลหรออนภาคตางๆไดเลย และเพมเตมในสวนทเครองไมไดรายงาน เพราะผลการตรวจวเคราะหจากเครองไดแปลงคาใหเทยบเทาวธมาตรฐานแลว แตในกรณทปรมาตรปสสาวะนอยกวา 10 ml หรอขน ใหเทยบโดยเฉลยปรมาณเซลลหรออนภาคทนบได 10 Fields แลวคณ 10 จะเทากนหรอใกลเคยงหนงข นการรายงานผลตรวจวเคราะหจากเครอง (ตามวธมาตรฐาน ปสสาวะเรมตน 10ml ปสสาวะสดทายเหลอตะกอนรวมน าปสสาวะ 1ml ดงน น เมอคดความเขมขนแลว จงเปน 10 เทา ของปสสาวะเรมตน)

เอกสารอางองท 11.2

Page 50: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 4/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

7.6 การรายงานผลตะกอนปสสาวะดวยกลองจลทรรศน 7.6.1 การรายงานปรมาณเซลล ใหตรวจนบดวย Objective x 40 จานวน 10 field แลวรายงาน

ตามจานวนทนบไดเปนชวงพกด คอ 0-1, 2-3, 3-5, 5-10, 10-20, 20-30, 30-50, 50-100 และ TNTC (Too numerous to count)

7.6.2 การรายงานคาสท ใหตรวจนบดวย Objective x 10 แลวรายงานตามจานวนทนบไดเปนชวงพกด

7.6.3 การรายงานผลกตางๆ Amorphous, Mucus threads ใหดดวย Objective x 40 แลว รายงานเปน Trace, 1+, 2+, 3+, 4+ 7.6.4 การรายงาน Bacteria, Budding yeast, Pseudohyphae, Fat droplet ใหตรวจนบดวย

Objective x 40 รายงานเปน Few, Moderate, Numerous 7.6.5 การตรวจพบ WBC with clumping ใหรายงานวาพบหรอไมพบการรายงาน Dimorphic RBC รายงานเมอพบ 5% ข นไป ของ RBC ท งหมด 7.6.6 การรายงาน Parasite เชน Trichomonas vaginalis และ Sperm รายงานวา พบ (Found) 8. การควบคมคณภาพ 3 8.1 การควบคมคณภาพภายใน (Internal quality control) วสดควบคณภาพ 2 ระดบ คอ คาปกตและคาผดปกต ทาการควบคมคณภาพทกวน และบนทกในแบบ

บนทกการควบคมคณภาพการตรวจวเคราะหปสสาวะทางเคม ( FM-LAB-GEN0011:Rev00) เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจทรายงานคาเปนบวก คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น เกณฑในการยอมรบผลการควบคมคณภาพ - ผลการตรวจคาความถวงจาเพาะ คาทยอมรบไดบวกลบ 0.005 - ผลการตรวจคา PH คาทยอมรบไดบวกลบ 0.5 - คาพสยเฉลยของเซลลและคาสท คาทยอมรบไดบวกลบ 1 ข น - คาทรายงานเปนบวกหรอลบ ผลบวกตองรายงานเปนบวกเทาน น ผลลบตองรายงานเปนลบเทาน น 8.2 การควบคณภาพจากองคกรภายนอก (External quality assessment) 8.2.1 กรมวทยาศาสตรการแพทย 3 คร ง/ป 8.2.2 คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล 4 คร ง/ป 8.2.3 RANDOX RIQAS URINALYSIS 6 คร ง/ป 8.3 การควบคมคณภาพสงสงตรวจ 8.3.1 นาสงปสสาวะทนททเกบได ระบชอ-นามสกลผปวย เวลาเกบ ปดกระปกปสสาวะใหแนนปองกน

หกเลอะเทอะและบรรจใสถงพาสตกปองกนการแพรเช อออกสภายนอก แนบพรอมใบขอตรวจกรณสงสงตรวจมาจากตกผปวย

8.2.2 ปฏเสธสงตรวจเมอไมเปนตามเกณฑ เชน หกเลอะเทอะออกกระปก ปรมาตรปสสาวะนอยจนไมสามารถตรวจวเคราะหได

8.3.3 สงสงตรวจตองพสจนไดวาเปนปสสาวะจรง โดยดผลความถวงจาเพาะ 8.4 การควบคมคณภาพเครองมอ เครองมอ เครองใช กอนใชตองศกษาคมอและวธการใชใหละเอยด มการ Calibrate ตาม

เอกสารอางองท 11.2

Page 51: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 5/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

กาหนดเวลาสาหรบเครอง Cobas u 411, เครอง UF-1000iและ เครองปน (Centrifuge) เชดทาความสะอาดเครองปน (Centrifuge) ดวยน ายาฆาเช อทกวน ตรวจดวามปสสาวะหกหรอหลอดปนแตกอยใน Socket ของเครองหรอไม

9. วธการรายงานผลการตรวจวเคราะห 9.1 ผลการตรวจวเคราะหของผปวยจากหนา HCLAB จะ online เขาระบบหองปฏบตการ (LIS) หลงจากท

เลอก Release ทหนา HCLAB ของเครองUF1000i 9.2 การรายงานผลการตรวจวเคราะหจากระบบหองปฏบตการ โดยตรวจสอบผลการตรวจวเคราะหอกคร ง ด

ความสมพนธของผลตรวจท งดานกายภาพ ทางดานเคม และผลการตรวจตะกอนปสสาวะ รายงานผลการตรวจวเคราะหกด F8 (Technical validation) และตรวจสอบผลโดยเจาหนาอกคนหนงกด F9 (Medical validation) สงผลการตรวจไปยงระบบของโรงพยาบาล (e-Phis)

10. คาอางองปกต 4 คาปกตของการตรวจวเคราะหปสสาวะ 10.1 การตรวจทางกายภาพ ลกษณะ ใส ส เหลองอาพน กลน หอมออนๆ (Faints aromatic order) ความถวงจาเพาะ 1.003 – 1.030 (ปสสาวะเกบคร งเดยว) 10.2 การตรวจทางเคม การทดสอบ ผลการตรวจวเคราะห PH 4.6-8.0 (เฉลย 6) Leukocyte esterase ผลลบ ไนไตรท ผลลบ โปรตน ผลลบ กลโคส ผลลบ คโตนบอด ผลลบ ยโรบลโนเจน ผลลบ บลรบน ผลลบ Blood ผลลบ 10.3 การตรวจตะกอนปสสาวะทางกลองจลทรรศน เซลล เมดเลอดแดง 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เมดเลอดขาว 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา ( 40x ) เซลลเยอบหลอดไตฝอย 0 – 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา (40x) คาสท Hyaline 0 -3 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x ) Granular 0 -1 เซลลตอกาลงขยาย 100 เทา (10x ) ผลก พบ Calcium 0xalate และ Uric acid ไดเลกนอย Amorphous ไมพบหรออาจพบไดเลกนอย Bacteria นอยกวา 5 เซลลตอกาลงขยาย 400 เทา (40x) ปรสต เช อรา ไมควรพบ

เอกสารอางองท 11.2

Page 52: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารควบคม ศนยพฒนาคณภาพ โรงพยาบาลกลาง 6/6

SD-LAB-012 แกไขครงท 5 ( 11/01/59 )

11. ขอจากด - 12. ความปลอดภย 1. ตองสวมถงมอยางขณะปฏบตงานเพอปองกนการตดเช อจลนทรยบางชนดทอาจปนเปอน ในปสสาวะทสงตรวจ เชน HIV, HBs Ag เปนตน 2. ตองสวมเส อคลมขณะปฏบตงานเพอปองกนการเปรอะเปอนจากปสสาวะทสงตรวจ 13. เอกสารอางอง 1. บญรวม ย มศร และคณะ , การวเคราะหปสสาวะ , พมพคร งท 3 ม.ค. 2533 ; 178-183 2. รตนา ฤทธมต, ปสสาวะ, 2531; 9 3. ภาควชาจลทรรศนศาสตรคลนก คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยมหดล, ปสสาวะ และสารน า; 168-170 4. ทศนย เลบนาค, การตรวจปสสาวะและสารน าจากรางกาย, พมพคร งท2. 2534; 167-170

เอกสารอางองท 11.2

Page 53: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 11.4

Page 54: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 12

Page 55: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 13

Page 56: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 13

Page 57: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 13

Page 58: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 14

Page 59: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 15

Page 60: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 16

Page 61: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 17

Page 62: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 18

ภาพท1

ภาพท 2

Page 63: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.
Page 64: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 19

Page 65: MergedFile - 203.155.220.238203.155.220.238/csc/attachments/article/193/me_technic600801.pdf · ผลงานประกอบการพิจารณาประเมินบุคคล.

เอกสารอางองท 20