EHMEDÊ XANÎ

TranskrîpsiyonARIF ZÊREVAN

NEFEL

EMOZÎNM

NEFEL

MELA

YÊ C

IZÎRÎ

� � � � � � � � � � � � �

������������������

dîwan

دىوان

Memozîn

EHMEDÊ XANÎ

Memozîn

TranskrîpsiyonARIF ZÊREVAN

NEFELStockholm

2004

Ehmedê Xanî: Memozîn

Weþanxane: Nefel

Sandfjärdsgatan 10, 11 tr.

120 57 Årsta / Sweden

www.nefel.com

info@nefel.com

© Arif Zêrevan û Nefel

Çapa dîjîtal: 2004

ISBN: 91-89687-17-5

Grafîka pirtûkê: Nefel

Bêyî destûreka nivîskî ti kes nikare vê pirtûkê ji nû ve

bi ti awayî çap bike, kopî bike yan li ber wê zêde bike.

Çênabe ko ti kes fayla vê pirtûkê kopî bike

û di Internetê de bêxe malpera xwe.

Ji bo herdu milyaketên minLava û Bînahiya çehvan

Arif Zêrevan

Nêverok

Pêþgotin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. Sernameyê name, namê Ellah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2. Ey þukrê te cewhera zebanî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

3. Eþya bi íeseb delîl û burhan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

4. Ey wasiìeyê wucûdê kewneyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

5. Saqî tu ji bo Xwidê kerem ke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

6. Xanî ji kemal-i bêkemalî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

7. Saqî bike cam-i asimanî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

8. Neqqaþê ëeíîfeyê íikayet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

9. Hindî ko di qeyëerê di dinya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

10. Da bêne bi ser íikayeta pîþ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

11. Xellaqê cihan ji feyùê fiìret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

12. Dewra felekê ji bextê feyrûz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

13. Qendîlê munîrê dêrê ezreq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

14. Wan herdu kurê di came tebdîl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

15. Ew dûxteçeþm herdu þahîn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

16. Ew jî vegerîn bi wî libasî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

17. Dayîn íeyirî ji macerayê . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

18. Wê delleyê bêfeëal û muítal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

19. Ew warisê àilmê daniyalî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

20. Bîmarê bi derdê àiþqê bedíal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

21. Ew herdu nihalê àeràera þeng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

22. Xweþ weqt e ji bo àelîlê muþtaq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

23. Weqtê weko nûàerûsê Xwirþîd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

24. Daman-i àerûsê pakê gerdûn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

25. Zava bi edeb ko çû ji der dan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

26. Gava ji àedem Xwidê kir îcad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

27. Tacdîn û Sitî ko bûn bi hev þad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

28. KÀey hemnefesê di bênewayan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

29. KÀey rûí û rewanê qelbê Zînê . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

30. Dem þemià dikir ji bo xwe demsaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

31. Perwa nedikir bi ateþê õem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

32. Mem jî ji xeyal-i rûyê dildar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

33. KÀey þubhetê eþk-i min rewane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

34. Geh beíiô dikir digel ëebayê . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

35. Geh ceng dikir digel dilê jar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

36. Ëeyyadê þikar-i íusn-i exbar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

37. Baõek we hebû Emîr Zeydîn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179

38. Ew ahûyê ëeydgah-i weíþet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

39. Herçî bibitin ji xêr eger þer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186

40. Saqî mi bigir ko ez bi dest im . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

41. Tacdîn fekirî ko bezme boþ e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

42. Sulìanê wilayet-i meíebbet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

43. Salarê mewakibê kewakib . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

44. Mihra felekê ezel àedîm e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

45. Zîna ko bi derdê hecrê õemgîn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218

46. Eczayê kitabê àiþqibazî . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

47. Serëubíe, ko þehsiwarê efleq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

48. Teqrîr-i ko kir temamî qaëid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

49. Êvarê ko asimanî menqel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234

50. Tedbîrkunende pîrê àaqil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

51. Zînê ko nimane wan keramat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

52. Zînê ko bihîstin ev tekellum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

53. Ew matemiyê ko baxeber bû . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

54. Weqtê weko çûne ser mezaran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

55. El-qiëëe þehîdê àiþq-i cellad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

56. Hikmet ew e ew ji darê dunya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

57. Agah ji íalê dewrê eyyam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

58. Ey mustemiàê miôal û teswîl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

59. Saqî were bêje mîn çi lewn e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288

60. Ey rakibê waqiàê peyade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

»Memozîna« Ehmedê Xanî

Mîrê kirmanciya modern mîr Celadet Alî Bedir-Xan ji bo Ehmedê Xanî

dibêje ew ne tenê pêxember e, lê belê ew xudankitêb e jî. Pêxemberê ola

kurdan ya nijadî û neteweyî, û xudanê kitêba »Memozînê«.

Ev pesnekê payebilind e û kurd »Memozînê« wekî qur’aneka kurde-

wariyê datînin ber serê xwe û heta hinek kurd û oryentalîst dibêjin fikra

dewleta neteweyî û neteweperestiyê berî ko li Ewropayê belav bibe li nik

Ehmedê Xanî pir vekirî hebû.

Jiyan û eserên Ehmedê XanîDi heqê çêbûna Ehmedê Xanî de qenaeteka hevbeþ heye ko ew sala

1061-ê hicrî (1650–51-ê mîladî) hatiye dinyayê ji ber Ehmedê Xanî bi

xwe di »Memozînê« de dinivîsîne:

Lewra ko dema ji õeybê fek bû

Tarîx hezar û þêst û yek bû

Îsal gihiþte çill û çaran

Wî pêþrewê gunahikaran

Ji beyta didoyê diyar dibe ko Ehmedê Xanî »Memozîn« di 44-saliya xwe

de xelas kiriye ko dibe 1105-ê hicrî û mîladiya wê jî dibe 1693–94.

Ehmedê Xanî kengê miriye ne diyar e û heta niho ti belgeyên piþtrast ji

bo tarîxa mirina wî nînin. Lê belê Elaedîn Secadî di kitêba xwe »Mêjûy

edebî kurdî« de dinivîsîne ko Ehmedê Xanî sala 1118-ê hicrî miriye û ew

jî dibe 1706–07-ê mîladî.

Ehmedê Xanî behsa roj û meha çêbûna xwe nekiriye û herwiha behsa

roj û meha temamkirina nivîsandina »Memozînê« jî nekiriye. Vêca gava

ko mirov sala 1061-ê hicrî vediguhore bo mîladî bersiv dibe 1650 û gava

ko mirov sala 1105-ê hicrî jî vediguhore bo mîladî bersiv dibe 1693.

Hinek kes dibêjin ji ber ko ji sala 1061-ê hicrî tenê hefteyek dikeve ber

sala 1650-yê mîladî hingê baþtir e ko mirov bihesibîne ko Ehmedê Xanî

...:::: 9 ::::...

sala 1651-ê mîladî hatiye dinyayê. Bi baweriya min ev hesabekê þaþ e û

mimkin e ko Ehmedê Xanî di hefteya yekê ya 1061-ê hicrî de çêbûbe û

ew jî dikeve hemberî 1650-yê mîladî. Ji ber hindê jî pêwist nake ko em

behsa rojan û hefteyan bikin û divêt em tenê xwe bispêrin salan û hingê

jî sala çêbûna Ehmedê Xanî bi mîladî dibe 1650, sala temamkirina

nivîsandina »Memozînê« dibe 1693 û sala mirina wî jî dibe 1706. Ji bo

zelalkirina ferqa di nêvbera salên hicrî û mîladî de ez dê þeþ tarîxan li vê

derê binivîsînim da xwendevan baþtir problemê fêm bikin.

I. Sala çêbûna Ehmedê Xanî

hicrî mîladî

1/1 1061 24/12 1650

30/12 1061 14/12 1651

II. Sala temamkirina nivîsandina »Memozînê«

hicrî mîladî

1/1 1105 2/9 1693

30/12 1105 22/8 1694

III. Sala mirina Ehmedê Xanî

hicrî mîladî

1/1 1118 14/4 1706

30/12 1118 4/4 1707

Ehmedê Xanî, her cardî li gor piraniya serkaniyan, ji devera Hekariyan e

û xelkê eþîra xaniyan e. Ji ber nisbeta xwe ya bi eþîra xaniyan ve nasnavê

xwe kiriye »Xanî«. Hinek kes dibêjin navê gundê wî jî »Xan« bûye û jê re

dibêjin »Xana sê gundan«. Di zimanê kurdî de navên hemî eþîran bi

parkîta »an«-ê xelas dibin û ji ber hindê heger rayeka bêjeyê »xan« jî be

navê eþîrê »xaniyan« e. Bo nimûne ji mirovekê bi ser eþîra »botan«, »beh-

dînan«, »zêbariyan« û »barzaniyan« ve mirov dibêje »botî«, »behdînî«,

»zêbarî« û »barzanî«. Vêca heger Ehmedê Xanî ji eþîra xaniyan be yan jî ji

devera Xaniyan (cihê ko eþîr lê dijît) be, di herdu rewþan de jî divêt paþ-

navê wî bibe Xanî ko nisbeta wî bi eþîrê yan bi cihê eþîrê ve diyar dike.

Ehmedê Xanî li bajarê Cizîrê jiyaye û wî jî wekî melayên dema xwe û

melayên piþtî xwe di berhemên xwe yên nivîskî de – îstisna ne tê de – de-

...:::: 10 ::::...

voka Botan bi kar aniye. Mele Mehmûdê Bayezîdî jî herçend serhedî bû

di tekstên xwe de devoka Botan bi kar aniye ji ber zimanê kurdî yê edebî

bi wê devokê dihat nivîsandin.

Çar berhemên naskirî yên Ehmedê Xanî hene: 1) Memozîn, 2)

Nûbihara biçûkan, 3) Eqîda îmanê û 4) Eqîdeya îslamê. Ji bilî van herçar

berheman bi rêya Mele Mehmûdê Bayezîdî û Alexander Jabayî dor 25

helbestên Ehmedê Xanî hene ko li S:t Petersburgê, li Rûsyayê, hatine

parastin. Celadet Alî Bedir-Xan di »Hawarê« de dinivîsîne ko kitêbeka

Ehmedê Xanî ya li ser coxrafyayê jî heye lê belê wî ew nedîtiye.

Navê kitêba Ehmedê Xanî »Memozîn« eHeta niho piraniya kurdan, ez bi xwe jî di nêv de, navê kitêba Ehmedê

Xanî xelet dinivîsînin. Celadet Alî Bedir-Xanî sala 1942-yê di »Hawarê«

de (hjm. 45) behsa navê kitêba Ehmedê Xanî kiriye û nivîsandiye ko navê

wê »Memozîn« e, û ne »Mem û Zîn« e:

»Ji esera Xanî re Memozîn dibêjin. Ev gotin ji du bêjeyan bihevketî ye.

Mem û Zîn; navên qehremanên çîrokê. Lê melayên kurdan ew xistine

þikilê Memozîn û îro jê re ji »Mem û Zîn« bêtir »Memozîn« tête gotin.«

Sebeba vê xeletiya berbilav ew e ko di çîrokên piraniya miletan de, ko ji

navê du kesan pêk tên, navê berhemê û yê herdu qehremanên sereke yên

berhemê wekî êk têne nivîsandin. Bo nimûne »Ferhad û Þîrîn«, »Leyla û

Mecnûn« û hwd. Ez bawer dikim her bi vê mantiqê piraniya kurdan jî

navê kitêba Ehmedê Xanî wekî »Mem û Zîn« dinivîsînin. Rastiya wê ew

e ko »Mem« û »Zîn« du qehremanên çîroka »Memê Alan« in û di heman

demê de du qehremanên kitêba Ehmedê Xanî »Memozînê« ne. Navê

çîroka folklorîk jî »Memê Alan« e û ne »Mem û Zîn« e. Wekî ko Celadet

Alî Bedir-Xan jî dibêje hemî melayên kurdan navê kitêba Ehmedê Xanî

bi awayê »Memozîn« bi lêv dikin û çawa Ehmedê Xanî ji çîroka folklorîk

ya kurdî berhemeka xweser afirandiye wisa jî navekê xweser ji bo berhe-

ma xwe afirandiye ko »Memozîn« e.

Ferqa di nêvbera »ko«, »ku« û »kû« deDi »Memozînê« de û herwiha di zimanê kurdî de sê bêje hene ko bi al-

fabeya erebî ji hev nayên vavêr kirin û hemî jî bi »kaf« û »wawê« yanî wekî

...:::: 11 ::::...

»kw« têne nivîsandin. Ev hersê bêje hem dengên wan ji hev cida ne û hem

jî maneyên wan ji hev cida ne ji ber hindê jî damezirênerê alfabeya kurdî

ya latînî Celadet Alî Bedir-Xanî sê herfên cida ji wan sê dengên cida re

payda kirine û ew ji hev vavêr kirine. Piþtî mirina Celadet Alî Bedir-Xanî

hinek kurdên ko bi alfabeya latînî dinivîsînin ferqa di nêvbera gihaneka

»ko« û hokera »ku« de nedîtin û herduyan jî wekî »ku« dinivîsînin.

Ez dê berê behsa maneyên van bêjeyan yên cida bikim û ji »Memozînî«

nimûneyan bidim:

ko: heger ku: çi, çawa kû: kîjan dever

Yê ko alfabeya kurdî ya latînî amade kiriye û dengên kurdî li wan herfan

siwar kiriye Celadet Alî Bedir-Xan e. Wî ji bo gihaneka »ko«-yê herfa »o«

bi kar aniye û bi zanebûn »u« bi kar neaniye û »Hawar« hemî bi wî awayî

derxistiye. Herçî »ku« ye ew bêjeyeka serbixwe ye û maneya wê yekcar ci-

da ye. Ev bêje li devera Hekariyan û Goyan pir belav e û di cihê »çi« û

»çawa« de têt bi kar anîn û Ehmedê Xanî jî ew bêje gelek caran di

»Memozînê« de bi kar aniye:

We zû þemirand ji bo çi sersal

Hon rast bibên ku [çi, çawa] bûye eíwal?

Hon bêjine min ku [çi] bû qeùiyye?

Kengê li me xef dibit xebiyye

Mecnûn ko [heger] nebit àedîlê Leylê

Leylê ku [çawa] dikit bi Leyl meylê?

Go ez ku [çi] bibêm bike tu bawer

Dawer bi mi ra ko [heger] bûye yawer

Em dê ku [çawa] íeqîqetê àeyan kin?

Serriþteyê tuhmetê beyan kin

Ger fewt bikim cemîàê ferùan

Tacdîn ku [çawa] didim ji dest xwe erzan?

...:::: 12 ::::...

Jixwe minaqeþe li ser »kû« nîne ji ber ko hemî kes dizane wê kusan (çawa)

bi kar bîne lê belê cardî jî ez dê nimûneyekê ji »Memozînê« binivîsînim.

Wan go tu ji kû ve tê, çi pîr î

Õalib tu ji àilmekê xebîr î

Piþtî gelek lêpirsînan jî min nezaniya ka çima kurdên bakur piþtî mirina

Celadet Alî Bedir-Xanî gihaneka »ko« guhortin û kirin »ku«. Texmîna

min ew e ko kurdên bakur ji tesîra »o«-ya qelew ya tirkî rabûn û »ko«

wekî »ku« nivîsîn da wê wekî »o«-ya tirkî qelew bi lêv nekin. Heger wisa

be ew sebebekê bêbingeh e ji ber herfa kurdî »i« jî wekî herfa tirkî »i« tête

nivîsandin lê belê dengên wan ji hev cida ne.

Vêca ji ber maneyên cida û ji ber denganiya cida ya hersê bêjeyên kur-

dî divêt ew wekî »ko«, »ku« û »kû« bêne nivîsandin. Ez jî hem di nivîsar

û berhemên xwe de û hem di berhemên ko ez amade dikim de xwe dis-

pêrim metoda Celadet Alî Bedir-Xanî û wekî wî dikim.

Transkrîpsiyona nûCeladet Alî Bedir-Xanî sala 1942-yê di »Hawarê« de (hjm. 45) dest pê kir

û 16 beþ ji »Memozînê« bi alfabeya latînî belav kir. Mihemed Emîn

Bozarslanî jî sala 1968-ê »Memozîn« bi alfabeya latînî û wergera wê ya bi

zimanê tirkî belav kir. Di wê transkrîpsiyona Mihemd Emîn Bozarslanî

de kêmasiyên vekîtê û kêmasiyên xeletfêmkirina teksta orjînal bêhesab

in. Mihemed Emîn Bozarslanî sala 1995-ê »Memozîn« bi transkrîpsi-

yoneka nû û wergera kurdiya nû careka dî belav kir. Transkrîpsiyona wî

ya 1995-ê gelekê ji ya 1968-ê serasttir e lê belê cardî jî ji kêmasiyan ne berî

ye ji ber hem ew devoka Botan û Hekariyayê baþ nizane û hem jî wî her-

fên trasnkrîpsiyonê ji bo nivîsandina dengên erebî bi kar neanîne.

Bi vê transkrîpsiyona nû min xwest, heta ko ji min bêt, bi hevkariya

melayên botî û kesên erebîzan, transkrîpsiyoneka serast bi alfabeya latînî

amade bikim da xwendevan gava ko »Memozînê« dixwînin wê rast fêm

bikin yan jî bi kêmayî wê rast bixwînin.

Ji bo rastxwendina »Memozînê« jî qenaetek bi min re çêbûye ko al-

fabeyên kurdî yên ko îro hene têra rastnivîsandina »Memozînê« nakin.

Lewra jî min ji bilî herfên normal yên alfabeya kurdî-latînî hinek herfên

transkrîpsiyona erebî bi kar anîn. Di bin sernivîseka xweser de ez dê

...:::: 13 ::::...

hinekê berfirehtir behsa problemên alfabeyên kurdî bikim.

Bikarneanîna herfên transkrîpsiyonê wisa dike ko xwendevan hinek

bêjeyên erebî û kurdî tevlihev dike, ji ber herf û wêneyên bêjeyan dibin

wekî hev û xwendevan dikare bêjeyeka erebî wekî bêjeyeka kurdî fêm

bike ko yekcar xelet e. Çend nimûne:

Herçî te divê bibî ùelalê [ne delalê]

Pabend dikî bi zulf û xalê

Insan bi xwe hem øelam [ne zelam] e hem nûr

Adem ji te hem qerîb e hem dûr

Ew reímet-i cumle àalemîn bû

Adem di meyan-i maÀ û ìîn [ne tîn] bû

Bêjeya »ùelal = jirêderketin«, »øelam = tarîtî« û »ìîn = herî« heger bi her-

fên transkrîpsiyonê neyên nivîsandin xwendevan dikare wan wekî bê-

jeyên kurdî »delal«, »zelam« û »tîn« fêm bike.

Min metnê transkrîpsiyona nû ya »Memozînê« li ser metnê »Memozîna«

çapa Stenbolê ya sala 1919-ê ava kir. »Memozîn« wekî kitêb cara pêþiyê

hingê hatiye çap kirin û belav kirin lê belê gelek destnivîsên wê yên cida

hene. Ev çapa Stenbolê jî ji ber destnivîseka ji sala 1165-ê hicrî (1751-ê

mîladî) hatiye nivîsandin. Xweseriyeka »Memozînê« jî ew e ko di dest-

nivîsên cida de ferqên mezin wekî yên di »Dîwana« Melayê Cizîrî de

nînin. Yek ji sebebên wê jî ew e ko »Memozîn« hem nûtir e û hem jî

fêmkirina tekst û bûyerên teksta wê hêsanîtir e.

Min pêþiyê metnê »Memozînê« ji alfabeya erebî transkrîbe kir bo al-

fabeya latînî. Paþê jî ez û Selam Niman, mamostayê zimanê erebî, bi hev

re careka dî bi ser de çûn û me ew serast kir. Sala 1998-ê jî ez çûm

Kurdistanê û min pirsî ka kîjan mela heye ko »Memozînê« baþ fêm bike

û bizane serast bixwîne.

Piþtî gelek lêpirsînan min Mele Evdilkerîmê cizîrî peyda kir. Mele

Evdilkerîmî hem farisî dizanî û hem jî erebî û osmanî dizanî. Mele

Evdilkerîm niho 72-salî ye û þêxên mala Þêx Seydayî jî got ti kes ji Mele

Evdilkerîmî baþtir nizane »Memozînê« serast fêm bike û bixwîne.

...:::: 14 ::::...

Min û Mele Evdilkerîmî me li hev kir û min gotê ez dê »Memozînê«

hemiyê bi dengê bilind ji te re bixwînim û tu jî ji teksta wê ya erebî

bixwîne û guhê xwe bide transkrîpsiyona min. Min xwend û wî guhê xwe

dayê û cihên xelet li min da serast kirin. Ji wan xeletiyên ko wî li min da

serast kirin herî pir keyfa min ji bêjeyekê re hat ko têkiliya wê bi Bekoyî

re heye yan jî bi Bekirî re heye wekî ko di »Memozînê« de derbas dibe.

Ew bêje bi alfabeya erebî bi sê herfan têt nivîsandin ko »bkr« ye. Ehmedê

Xanî ji Xwedê re dibêje herçî kesê ko tu bixwazî bînî ser rêya rast Bekirî

jê re bike arîkar. Jixwe li gor felsefeya Ehmedê Xanî, Beko jî diçe beheþtê

lewra ko ew jî di eslê xwe de xêrxwazê Memo û Zînê ye.

Herçî ko tu bînî ser hîdayet

Vê ra Bekirî bikî àînayet

Heta niho di hemî transkrîpsiyon û wergeran de ev bêje wekî »bigirî«

hatiye fêm kirin ko hem maneya wê ne rast e û hem jî rêzimana wê ne rast

e. Heta niho ev herdu rêzên li jorê wiha hatine fêm kirin û wergerandin:

Herçî ko tu bînî ser hîdayet

Vê ra bigirî bikî àînayet

Nivîsandina lêkera »bigirî« û »bikî« wiha li dûv hev ji aliyê gramerê ve

xelet e û ji aliyê semantîkê ve jî ti maneya wê nîne. Li gor semantîka rêzê

divêt Xwedê bi hevkariya yekî arîkariya kesê sêyê bike. Lê belê ya rast jî

ew e ko Xwedê Bekirî dike arîkarê Memo û Zînê, neko Xwedê bi xwe jî

dibe arîkarê wan. Di teksta çapa Stenbolê ya 1919-ê de jî »bkr« heye û

herfa »g« di wê bêjeyê de nîne.

Sernivîsên beþan»Memozîn« ji 60 beþan pêk têt û herçend bi nezim jî hatibe nivîsandin

ne helbestên cida ne û hemî bi hev re wekî çîrokeka yekgirtî ye: yanî ji

niqteyekê dest pê dike û li niqteyekê xelas dibe. Bi ihtimaleka gelekê

mezin beþên cida yên »Memozînê« sernivîs nînin lê belê di destnivîsa ko

çapa Stenbolê ji ber hatiye nivîsandin de hinek sernivîs ji bo beþan hatine

bi kar anîn ko Celadet Alî Bedir-Xan gumanê jê dike û dibêje:

...:::: 15 ::::...

»Li ser qesîdeyên Memozînê li þûna sernamê çend xêzik nesir hene. Ew

xêzik Xanî bi xwe nivîsandine an hinên din piþtre ew bi ser ve zêde kirine

em pê nizanin. Herçi jî hebe ew nesir ne rast in, Islûba wan ne kurmancî

ne farisî ne jî erebî ye. Ew nivîsar ji her du islûban der, ne nezim û ne jî

nesir in (Celadet Alî Bedir-Xan (1942), »Memozîn«, Hawar, hjm. 45).«

Vêca her ji ber vê gumana xurt ya Celadet Alî Bedir-Xanî ez rêza yekê ya

her beþekê dikim sernivîs ji wê beþê re û »Memozînê« wisa belav dikim.

»Memozînê« qet sernivîs nebin jî çêdibe ji ber nîþankirina beþan bi reqe-

man tenê jî bes e.

Ravekirina îzafeyêDi »Memozînê« de Ehmedê Xanî ji bo weznê »îzafe« bi kar aniye û ew jî

di alfabeya erebî de nayêt nivîsandin. »Îzafe« li gor zimanê kurdî hinek

caran di cihê veqetandekê de û hinek caran jî di cihê tewangê de hatiye bi

kar anîn. Melayên kurdan gava ko »Memozînê« dixwînin »îzafeyê« li gor

zimanê kurdî serast dixwînin û wê, dema ko veqetandek be dikin »a« yan

»ê« û gava ko tewang jî be dikin »î« yan »ê«.

Rasttranskrîbekirina »îzafeyê« belayeka mezin e û ji ber ko Ehmedê

Xanî jî ne sax e mirov ti caran nikare ji sedê sed piþtrast be ka mirov dê wê

çawa transkrîbe bike. Heger zayenda navdêrekê mê be divêt »îzafeya« wê

bibe »a« û heger zayenda navdêrekê nêr be divêt îzafeya wê bibe »ê«. Vêca

hinek navdêr hene ko kurd zayendên jihevcida bo wan bi kar tînin.

Ehmedê Xanî »Memozîn« – îstisna ne tê de– devoka Botan bi kar aniye

û min jî zayenda navdêran li gor devoka botiyan hesiband û veqetandek

û tewangên wan jî wisa nivîsîn.

Li cihên ko »îzafe« tenê ji bo weznê hatibe bi kar anîn û ew ne cihgira

veqetandek yan tewangê be min »îzafe« bi »i«-yê nivîsiye û bendikek (-)

daniye pêþiya wê, ji ber ko »îzafe« cihê dengê »i«-yê digire. Bo nimûne:

Rûm û àereb û àecem di ferman

Meþhûr-i bi navê Mîrê Buhtan

Herçend-i kirin libas-i tebdîl

Emma nedibûn ji íalî teíwîl

...:::: 16 ::::...

Alfabeya transkrîpsiyonêAlfabeya kurdî-latînî ji 31 herfan pêk têt û di tabela li jêrê de mi‘adilên

wan bi alfabeya kurdî-erebî hatine nivîsandin. Ew herfên erebî ko di al-

fabeya latînî de nînin jî bi herfên transkrîpsiyonê hatine nivîsandin.

»Memozîna« Ehmedê Xanî heta niho bi alfabe û vekîteka serast ne-

hatiye nivîsandin û alfabeyên ko kurd bi kar jî tînin têra rastnivîsandina

»Memozînê« nakin.

Alfabeya erebî problemên mezin di vekîtê de derdixe û ti caran rê nade

ko mirov kurdî li gor hêmanên gramera kurdî serast binivîsîne. Bi al-

fabeya erebî lêker, rengdêr û daçekên kurdî serast nayên nivîsandin û ew

jî seqetiyeka pir mezin e. Gelek dengên cida yên kurdî di alfabeya erebî

de nînin yan jî du-sê deng bi yek herfê tên nivîsandin.

Nebûna girdek û hûrekan jî wisa dike ko bi alfabeya erebî yan kurdî-

...:::: 17 ::::...

kurdî erebî kurdî erebî kurdî erebî

a A î Î s S

b B j J þ Þ

c C k K t T

ç Ç l L u U

d D m M û Û

e E n N v V

ê Ê o O w W

f F p P x X

g G q Q y Y

h H r R z Z

i -

Ekstra

À Ï

ô Ô ë Ë ø Ø

í Í ù Ù à ï

ó Ó ì Ì õ Õ

erebî mirov nikare navên xweser û navên cih û welatan ji bêjeyên normal

cida bike ji ber herdu jî wekî hev tên nivîsandin. Bo nimûne heger em

binivîsînin »ew azad e« gelo em dê çawa bizanin ka mebesta me kesek e

ko navê wî Azad e yan jî mebesta me kesek e ko ew bi xwe »azad« e, yanî

serbest e.

Ji bo diyarkirina problema vekîtê ez dê li vê derê tenê hinek nimûneyan

bidim. Ez dê pêþiyê li gor vekîta latînî ya serast binivîsînim û paþê jî her

cardî bi alfabeya latînî lê belê li gor vekîta erebî binivîsînim.

Nimûne 1

Vekîta rast li gor alfabeya latînî

Saqî tu ji bo Xwidê kerem ke

Yek curàeÀê mey di cam-i Cem ke

Vekîta xelet li gor alfabeya erebî

saqî tujibo xwidê keremke

yek curàeÀêmey dicam-i cemke

Nimûne 2

Vekîta rast li gor alfabeya latînî

Sersal ko bû ji nû ve meàmûr

Mîr daye gerê di taze destûr

Vekîta xelet li gor alfabeya erebî

sersal kobû jinûve meàmûr

mîrdaye gerê ditaze destûr

Di zimanê kurdî de bêjeyên »tujibo«, »dicam« û »cemke« nînin û vekîta li

gor alfabeya erebî van bêjeyan di kurdiyê de çêdike ko ti bingehê gramerê

jê re nîne. Di nimûneya didoyê de »Mîr daye« li gor vekîta bi zimanê ere-

bî bûye »mîrdaye« û hêdî mirov nizane ka pronav çi ye û lêker çi ye.

Herdu bi hev re bûne yek bêje ko ti menaya wê nîne.

...:::: 18 ::::...

Di alfabeya erebî de 12 herfên kurdî (ç, e, ê, g, i, î, j, o, p, u, û, v) nînin.

Yanî ji sedê sihê dengên kurdî bi alfabeya erebî ya normal nikarin bên

nivîsandin. Farisan ji bo zimanê xwe hinek herf li alfabeya erebî zêde

kirine û ew jî têra kurdiyê nakin.

Li baþûr û rojhilatê Kurdistanê kurdan alfabeyeka erebî ya modîfiyekirî

amade kiriye lê belê di alfabeya kurdî-erebî de jî vêca þeþ herfên erebî (Ô,

Ó, Ë, Ù, Ì, Ø) nînin û ji ber hindê mirov nikare »Memozînê« bi alfabeya

kurdî-erebî tenê jî binivîsîne. Problemeka pir mezin ya alfabeya kurdî-

erebî jî ew e ko herfa »i« di wê de nîne û herwiha di alfabeya kurdî-erebî

de sê herfên kurdî (u, û, w) bi yek herfa erebî, yanî bi »wawê, (W)« têne

nivîsandin û du herfên dî jî (î, y) bi yek herfa erebî, yanî bi »yayê, (Y)«

têne nivîsandin. Mirov nikare kurdî bi vekîteka serast bi alfabeya kurdî-

erebî binivîsîne ji ber ko alfabeya erebî yan kurdî-erebî rê nade ko mirov

bêjeyan li gor hêmanên gramera kurdî vebikîte.

Hejar Mukriyanî (Ebdurehmanê kurê Hacî Mele Mihemed) di pêþ-

gotina werger û þerha »Memozînê« ya bi zaravayê soranî de behsa nere-

wabûna alfabeya kurdî-latînî ji bo kitêbên klasîkên kurdî dike û dibêje ji

ber nebûna hinek herfên erebî di alfabeya kurdî-latînî de divêt mirov

»Memozînê«, »Dîwana« Melayê Cizîrî û kitêbên wekî wan bi alfabeya

kurdî-latînî nenivîsîne, û heger mirov binivîsîne jî divêt mirov ji herfên

erebî re hinek nîþanan peyda bike.

Carekê ev problem ne ya alfabeya kurdî-latînî tenê ye. Wekî ko min li

jorê gotî di alfabeya kurdî-erebî de jî þeþ herfên erebî nînin û Hejar

Mukriyanî ji bo rastnivîsandina »Memozînê« ew þeþ herf bi kar anîne. Bi

herfên transkrîpsiyonê em dikarin di alfabeya kurdî-latînî de problema

herfên erebî yên ekstra çareser bikin lê belê bi alfabeya kurdî-erebî mirov

ti caran nikare problema vekîtê çareser bike û ji ber hindê ne mimkin e

ko »Memozîn« bi alfabeya kurdî-erebî serast bêt nivîsandin, herçend

mirov wan þeþ herfên erebî bi kar bîne jî.

Di destê me de ma alfabeya kurdî-latînî ko alfabeya herî kamil e bo zi-

manê kurdî. Lê belê ji ber ko di »Memozênê« de gelek bêjeyên erebî ha-

tine bi kar anîn û ew bêje divêt li gor denganiya zimanê erebî bêne

nivîsandin hingê pêwistiya me bi hinek herfên erebiyê jî çêdibe û em

dikarin wan herfan bi herfên latînî yên transkrîpsiyonê binivîsînin.

Herfên transkrîpsiyonê jî bi danîna hinek nîþanan li binê hinek herfên

latînî yên normal çêdibe.

...:::: 19 ::::...

Vêca heger em »Memozînê« bi alfabeya kurdî-latînî û bi arîkariya van

herfên transkrîpsiyonê binivîsînin, hingê em hem dikarin hemî dengên

alfabeya kurdî û hemî dengên alfabeya erebî serast binivîsînin û hem jî

em dikarin vekîteka serast bi kar bînin û bêjeyan serast ji hev cida yan bi

hev ve binivîsînin.

Li vê derê armanca min ne ew e ko em hinek herfên nû li alfabeya kur-

dî ya latînî zêde bikin û wê bikin standardek. Ez vê bikaranînî tenê ji bo

rastfêmkirina klasîkên kurdî pêwist dibînim û lewra jî min »Memozîn«

bi du versiyonên cida amade kiriye: versiyonek bi alfabeya transkrîpsiy-

onê û versiyona dî bi alfabeya kurdî-latînî.

SpasîBerî ko ez vê pêþgotinê xelas bikim divêt ez spasiya hemî wan kesan bikim

ko arîkariya min kirin, dema xwe dan min û nêrînên xwe ji min re gotin.

Pir spas ji bo seyda Mele Evdilkerîmî, Selam Nimanî û hemî wan kesên

ko min navên wan li vê derê nenivîsîne.

Ev transkrîpsiyona nû ya »Memozînê« berhema min e û tenê Xwedê ji

kêmasiyan berî ye. Ji hemî kêmasiyên vê transkrîpsiyonê ez berpirs im û

ne ti kesên dî.

Stockholm, 10-ê kanûna-paþiyê sala 2004-ê

Arif Zêrevan

...:::: 20 ::::...

...:::: 21 ::::...

Mem

ozîn

...:::: 22 ::::...

1. Sernameyê name, namê Ellah

Sernameyê name, namê EllahBê namê wî natemam e wellah

Ey meìleàê íusnê àiþqibazîMeíbûbê íeqîqî û mecazî

Namê te ye lewíê nameya àiþqIsmê te ye neqþê xameya àiþq

Bê neqþê te, neqþê xame xam eBê namê te, name natemam e

Namê te ye þahibeytê meqëûdFihristê mukatebatê meímûd

Meùmûnê muraselatê la-reybMeþhûdê mukaþefatê bi-l-õeyb

Meíbûbê qulûbê men lehu l-qelbQelban tu dikî bi ba xwe ve celb

Meàþûq tu yî, bi fexr û naz îàAþiq tu yî, lêk bêniyaz î

Muìleq tu mufîd û mustefad îBêþubhe murîd û hem murad î

...:::: 23 ::::...

Nûr î tu di íusn-i rûyê dildarNar î tu di qelbê àaþiqê zar

Þemà î, ne ji qismê nûr û nar îÞems î, ji àeyan tu perdedar î

Genc î tu di nêv ìilismê àalemKenz î tu àeyan ji ismê adem

Ev àalem û ademî û meþhûdEv mumkin û masiwayê mewcûd

Hemiyan bi te ye mudare û debrFeyyaùê riyaùê xelq û we-l-emr

Emrê te bi leføê »kun« du àalemMewcûd kirin, õereù çi adem

Adem bi xwe yek ji herdiwan eYek íerf e ji emrê »kun« fe-kane

Ew íerf, íeqîqeta muíeqqeqHem emr e bi qudreta te hem xelq

Eþbaí muressem in ji nasûtErwaí muwessem in ji lahût

Ev rûí û cesed bi cebr û ikrahTezwîc bûyîn bi emrê Ellah

Nasûtî egerçi rengsefal eLahûtî ji pertewa cemal e

...:::: 24 ::::...

Íerfa ko me gotî, neqþ-i hûr eLê meqëed û meàneya wê kûr e

Øahir te eger numaye ëuõraBaìin ew e neqþê xame kubra

Mewcûd e di wî þehadet û õeybMeþhûd e di wî siyadet û àeyb

Insan bi xwe hem øelam e hem nûrAdem ji te hem qerîb e hem dûr

Hindî weh ko cinsê àalemî neEw tabiàê newàê ademî ne

Evrenge felek hemî muàeøøemEvçende melek hemî mukerrem

Ev karegeha àeøîm û dewwarEv baregeha bedîà û seyyar

Evçende zemîn digel àenaëirEvrenge àereù digel cewahir

Evçendehe niàmet û nefaÀisEvrengehe meÀkel û melabis

Evçendehe muddeàa û meìlûbEvrengehe muþteha û meíbûb

Íeywan û meàadin û nebatatMeìlûb û meqaëid û muradat

...:::: 25 ::::...

Bi l-cumle ji bo me ra li kar inFi l-cumle ji bo me ber di bar in

Íeqqa ko te xweþ niøam û rewneqTertîb kirin ji bo me el-íeq

Em õafil û àaìil û gunehkarMayîne di qeydê nefsi emmar

Nînin me di qelbî fikr û óikrekNakin bi zebanî íemd û þikrek

Xanî ko nehin bi qelbî óakirBarî bide wî zebanê þakir

...:::: 26 ::::...

2. Ey þukrê te cewhera zebanî

Ey þukrê te cewhera zebanîWey zikrê te ëeyqela cenanî

Ey waíidê bêþerîkê yektaWey wacidê bêneøîr û hemta

Ey baqiyê bêzewalê daÀimWey hadiyê bêfenayê qaÀim

Ey xaliqê erù û àasimananWey xaliqê cumle ins û canan

Mulk û melek û felek bi carekBi l-cumle te çêkirin tebarek

Subíaneke kulle ma xeleqteEísente fe-keyfe ma feleqte

Herçî ko te çêkir ey nikûkarHeryek di íedê xwe da sezawar

Ev neh ëedefê di pirmirarîDirrê di sefîd, þefaf û ìarî

Íeft di miôalê durrê õelìanHerþeþ cihet û çihar erkan

...:::: 27 ::::...

Hersê weledê di pirmewalîdÕebra û sema digel meqalîd

Lewí û qelem û ôewabit û àerþÍeywan û nebat û meàden û ferþ

Øahir kirin ev qeder ëenaÀiàPeyda kirin ev qeder bedaÀià

Heryek ji àedem kirin te peydaIbdaà kirin te bê heyûla

Fi l-cumle çi ewwel û çi axirEl-qiëëe çi muÀmin û çi kafir

Her yek ji te ra we bûne meøherEwreng di wan tu bûyî muùmer

Bê íusn-i te nîne wan wucûdekBê nûr-i te nîne wan numûdek

Íikmet ew e baìinî û øahirQudret ew e õaÀibî û íaùir

Nînin te tecezzuÀ û temekkunEmma we di wan dikî teweììun

Goya hemî cismek in tu can îGoya hemî þehrek in tu xan î

Íusna te ye zîneta íebîbanReþka te ye õîreta reqîban

...:::: 28 ::::...

Meyla te ye àaþiqan dikêþitDerdê te ye dil ji ber diêþit

Þîrîn te kire þekir li PerwîzFerhad ji rengê eþkê xwînrîz

Leyla te kire bela li QeysîRamîn bi te ram bû li Weysî

Yûsif te çira numa ZuleyxaWamiq te kusa gihande àEzra

Þêxê weko pênce íec bijarîDîn kir te ji bo keça kufarî

Nîlûfer nazperwerî kirEw jî te li mihrê muþterî kir

Balayê bilind te daye ser wanPabendê bela te da teóer wan

Ëorgul te kirin ji xar peydaBilbil te kirin hezar þeyda

Xweþrengî te da giyayê ëorgulXweþdengî te da newayê bulbul

Ronahî te da serê þemalanPerwane kirin bi þewqê talan

Meíbûb te çêkirin di dilkeþMeczûb te pê kirin muþewweþ

...:::: 29 ::::...

Ev àiþq û meíebbeta di dil daEv zulf-i selasilê di mil da

Aya ne te çêkirin muqabilHeryek te bi hev kirin muàadil

Ayîne te çêkirin mukerrerÍusna xwe di wan te kir muëewwer

Ayîne li pêþ-i ìûìiyan girtDavik te li pêþ-i kûviyan girt

Ayîne ji wan we ye ko av eEw àekis ji wan we ye ko ìav e

Neqþê te dibînin ew di avêNakin íeóerê ji av û davê

Lebteþne ìeleb dikin zelalîWî dane û dam û zulf û xalî

Meqëûd ko bû ji pêþ ve íaùirDê qeëd bikin cemîàê naøir

Ìûìî bi xwe ma þekir dirêjinHerçî dibihên ewî dibêjin

Wê meqëedê muxteëer dibîninPabend dibin gelek dimînin

Meqëûd û muradê dil tu þa yîEmma tu tuùillu men teþaÀî

...:::: 30 ::::...

Herçî te divê bibî ùelalêPabend dikî bi zulf û xalê

Herçî ko tu bînî ser hîdayetVê ra Bekirî bikî àînayet

Íaùir wî dibî meqamê meàlûmGer xadim e wî digêrî mexdûm

Bê secde te ey cenabê meàbûdAdem kire qiblegah û mescûd

àÎsa kusa gihande ewcanAya bi çi te íebande ew can

Dersa ko bi xef te gote IdrîsElbet diçû meqamê teqdîs

Iblîsê, feqîrê bêcinayetHindî te hebû digel àinayet

Her roj-i dikir hezar ìaàetLewra ko te da wî istiìaàet

Wî secde nekir li xeyrê meàbûdGêra te ji ber derê xwe merdûd

Yek secde nebir li pêþê eõyarQehra te kire muxellide n-nar

Elqiëëe ji íikmeta te agahFerdek me nedî tebareke l-lah

...:::: 31 ::::...

àIrfan-i ìeleb di ëahibê idrakDerheqqê te gote »ma àerefnak«

Xanî bi nezaniya xwe deríeqGumrah bibit ne dûr e el-íeq

Illa ko meger muàîn Xwida bitYa rahiberê wî Muëìefa bit

Ya reb bi heqqê Muëìefa kîXanî bi xwe ra tu aþina kî

...:::: 32 ::::...

3. Eþya bi íeseb delîl û burhan

Eþya bi íeseb delîl û burhanNabin çu meger wucûb û imkan

Wacib yek e óatê kibriya yeMumkin pir e cemàê ma-siwa ye

Wî wacibê mumkinat-i berqeàMumkin wî ji bo xwe kirine metleà

Yeànî ewî vê bibit muberhenÍusna wî bi derkevit ji mekmen

Gencîneyê cewherî bibit faþÔabit bibitin ji neqþê neqqaþ

Lê ëenàetê wî íekîmê danaNeqþê ewî qadirê tiwana

Nedibû ko nebit ewî rusûmekLaÀiq ewî dê hebit ruqûmek

Herçî we ko bûne bêreqem bûLew ewwelê ma-xeleq qelem bû

Ev ewwel û rûí û àeqlê ewwelHer sîne bi ewwel-i muÀewwel

...:::: 33 ::::...

Emma meke wan ji hev tu tefrîqEvrenge ewan bigêre tewfîq

Bê þeyÀek-i waíid in bi carekTeàdad û teàeddud iàtibarek

Ewwel biriqî ji íusnê sermedNûrek bûye meàneya Muíemed

Ew nûr bi emrê àalimi l-õeybBû menþeÀê feyùê àalema õeyb

Erwaí ji meàneya peyemberÇêbûn meôela nebat û þekker

Bû eëlê eëîlê cumle nefsanNefsa suàeda û nefsê neísan

Hemiyan ji wî dîtine teferruàHemiyan bi wî girtine temettuà

Hêja ne zemîn ne ev sema bûEw serwerê cumle enbiya bû

Xelqa felekan ji bo wî ra bûSecda melekan ji bo wî ra bû

Ew reímet-i cumle àalemîn bûAdem di meyan-i maÀ û ìîn bû

Pêõemberê cemàê cizÀ û kul bûAdem bi xwe hêj av û gil bû

...:::: 34 ::::...

Ew pencereya cemalê barîÞemsa feleka dilê di ìarî

Gava kete ëûretê cihanîPêõemberê axiri z-zemanî

Wî berzexê mumkinat û wacibWî padiþehê li þiklê íacib

Mensûx kirin wî dîn û milletMeàlûl kirin àelîl û àillet

Fek’rî ko cihan cemîài kifr eKêþa ji nubuwweta xwe sifre

Xelq-i ko hebûn li rûyê àerdanTeklîf kirin hemî bi merdan

Xaqan bi xwe hind wê kemîn bûFeõfûr ji xwanê kaseçîn bû

Qeyëer bi quëûriya xwe qaëirÍaùir geriya bi àeynê baëir

Þahê àerebî àelem ko rakirKesrayê àecem àucub duìa kir

Rûm û íebeþ û fireng û tatarHerçî ko nekir bi dînî iqrar

Naçar gelek bi þîr fena bûnÍetta ko hinek bi dîn teba bûn

...:::: 35 ::::...

Butxane bi agirî diþûþtinAteþgede cumlekî vekuþtin

Gava ewî dîn kir aþikaraDawûdî û sibìî û neëara

Tewrat ewan ji bîr kir ekôerIncîl û Zebûr çûn ji ezber

àÎsayî dema dixwend-i IncîlBeíôa wî dikir bi weíy û tenzîl

Go »mijde didim resûlê emcedDê paþê mi bê bi navê Eímed«

Deàwa xwe dikir bi dest û eómanDestê wî bi seyf û dev bi QurÀan

Xweþxilqet e hem resûl e hem mîrPiríikmet e hem kitab e hem þîr

Naxwande sebeq muderrisê àamBê mal û menal ëaíibê enàam

Bê xeyl û íeþem bi xwe cihan gîrBê ìebl û àelem cihan ëeda gîr

Herçî te didî meger her ew bûLeþker ji cunûdê »lem terew« bû

Bê xeyme û baregah û eywanàEwran vedida li ser wî seywan

...:::: 36 ::::...

Hindî ko ji pêþ ve baxeber bûEwçend-i ji piþt ve babeëer bû

Sihdan nediket ji wî li àerdanVêk ra dibihîst ëed xeberdan

Goyende dibûn digel cemadatPûyende dibûn digel nebatat

Yek newài nema ji cinsê íeywanNîna bi nubuwweta wî îman

Illa ko hinek ji ibnê ademBûn derxwirê ateþê cehennem

El-qiëëe di erù û àasimananÍaëil di cemîàê ins û canan

Nînin bê þerafeta wî tiþtekNabit ji wî zêdetir me piþtek

Ev bîmededê di ummeta xweMumtaz kirîn bi himmeta xwe

Weràa wî we reng dîn qewî kirÞeràa wî ëiraì mustewî kir

àAlim hemî þubhê enbiya neàAbid hemî pêk ve ewliya ne

Ferdek ji ëehabeyê di kubbarPanëed ji dilawerê di kuffar

...:::: 37 ::::...

Ew cumle digel yekê seraserNedibûn bi mehabetê beraber

Xelqê heye þubheyek di dînîBeíôê bi cedel bikit ji dînî

QurÀan û xeber çi muàcizat inAyat û suwer çi beyyinat in

Bû Bekr û àUmer çi xweþ qerîn inàUôman û àElî àeceb guzîn in

Ey padiþehê bilindpayeXwirþîdê felekniþîn û saye

Neàtê te bi àilmê min meíal eMeddaí-i ji bo te óu l-celal e

Ez dê çi bibêjim ey þehinþahWeëëafê te ye kelamê Ellah

Þaha ji te ra xweþ ism e »yasîn«Ìaha ti te ra ìilism e »ìasîn«

Her ev bes e ey íebîbê muxtarBarî ji te ra bijîte sondxwar

Ëed car bijîte ey keremkarGer dê me hebin guneh duëed bar

Ëed mertebe gerçi em xirab înEmma ji te naumîd nabîn

...:::: 38 ::::...

Íetta bigihite Xaniyê jarNapak û pelîd û wacibu n-nar

Ew jî bi xirabî û ëeyînîDeàwa dikitin bi ummetînî

Wî bedàemelî wekî kilabanBarî bike peyrewê ëeíaban

...:::: 39 ::::...

4. Ey wasiìeyê wucûdê kewneyn

Ey wasiìeyê wucûdê kewneynÞayesteyê qurbê »qabi qewseyn«

Þahinþehê textigehê MedîneMuàciz ji te ew qeder me dîne

Seyra felekan li nik te gavekFexra melekan ji te silavek

Þeqqe l-qemera te yek iþaretZaõe l-beëera te yek àibaret

Ey padiþehê serîrê »lewlak«Rabe here asimanê çalak

Íaùir ji te ra Buraq û refrefÞaìir bi te ra firîþte ref ref

Da refià bibin ji ber te perdeBê perde digel Xwidê xeber de

Bêjê tu qedîr û óu l-celal îBêjê tu qedîm û la-yezal î

Em fanî û jar û miþti xak înHadî ne tu bî xwe em helak în

...:::: 40 ::::...

Ewwel te ji bo çi da me teàøîmDanî li serê me tac-i tekrîm

Teþrîf-i xilafetê te da meGava te emanetê xwe da me

Meàlûmê te bû ko em nezan înQedrê wê emanetê nizanîn

Herçî te ji bo me kir iradeYek óerre me lê nekir ziyade

Íaþa ji kemalê reÀfeta teDûr e ji celal û reímeta te

Kufr û gunehan bikî behaneLaÀiq te bitin ev e þehane

Yekrû ne li nik te kufr û îmanYeksû ne li nik te xuld û nîran

Qehra xwe bikî eger tu øahirCennet li me dê bibîte agir

Wer feyù bikit seíabê reímetDozex li me dê bibîte cennet

Ger kafir û ger gunahekar înBi l-cumle ji te umîdiwar în

Kes nîne ji kafir û àuëatanMeøher nebitin ji bo ëifatan

...:::: 41 ::::...

Kafir bûyîn em bi ismê qehharÕeffar e ko em kirîn gunehkar

Kufrê tu meger neþî bibexþîGer dê gunehan bi me nebexþî

Dê þad-i bibin li me þeyaìînMesrûr bibin gelek melaàîn

Qeì õîret e ey penahê àalemQeì laÀiq e ey þebanê adem

Ev gurgê leàînê bedserencamJêk ra bikitin me þubhê eõnam

El-qiëëe bikî ko dêwê serkeþTenha û tenê biçîte ateþ

Fi l-cumle me cumle xaë û àamanàAëî û þeqî û natemaman

Têk ra bi þefaàeta xwe xaë keVêk ra me ji agirî xilaë ke

...:::: 42 ::::...

5. Saqî tu ji bo Xwidê kerem ke

Saqî tu ji bo Xwidê kerem keYek curàeÀê mey di cam-i Cem ke

Da cam bi mey cihannuma bitHerçî me irade ye xuya bit

Da keþf bibit li ber me eíwalKanî dibitin muyesser iqbal

Idbara me wê giha kemalêAya bûye qabilê zewalê

Ya her wehe dê li ‘stiwa bitÍetta weko dewr munteha bit

Qeì mumkin e ev ji çerxê lewlebÌalià bibitin ji bo me kewkeb

Bextê me ji bo me ra bibit yarCarek bibitin ji xwabê hiþyar

Rabit ji me jî cihanpenahekPeyda bibitin me padiþahek

Þîrê hinera me bête danînQedrê qelema me bête zanîn

...:::: 43 ::::...

Derdê me bibînitin àilacêàIlmê me bibînitin rewacê

Ger dê hebûya me serfirazekËaíibkeremek suxennewazek

Neqdê me dibû bi sikke meskûkNed’ma wehe bêrewac û meþkûk

Herçend ko xalis û temîz inNeqdên bi sikkeyê àezîz in

Ger dê hebûya me padiþahekLaÀiq bidiya Xwidê kulahek

Teàyîn bibûya ji bo wî textekØahir vedibû ji bo me bextek

Íaëil bibûya ji bo wî tacekElbette dibû me jî rewacek

Õemxwarî dikir li me yetîmanTînane der ji destê leÀîman

Õalib nedibû li ser me ev rûmNedibûne xirabeyê di dest bûm

Mehkûmi àeleyhî û ëeàalîkMeõlûb û muìiàê tirk û tacîk

Emma ji ezel Xwidê wisa kirEv rûm û àecem li ser me rakir

...:::: 44 ::::...

Tebeàiyyet wan egerçi àar eEw àar li xelqê namidar e

Namûs e li íakim û emîranTawan çi ye þaàir û feqîran

Herçî bire þîrî destê himmetÙebì kir ji bo xwe bi mîrî dewlet

Lewra ko cihan wekî àerûs eWê íukim di destê þîrê rûs e

Lê àiqd û ëedaq û mehr û kabînLuìf û kerem û àeìa û bexþîn

Pirsî ji dinê min ev bi íikmetMehra te çi gote min ko himmet

Íaëil ko dinê bi þîr û iísanTesxîr dibit ji bo wî insan

Ez mame di íikmeta Xwidê daKirmanc di dewleta dinê da

Aya bi çi wechî mane meírûmBi l-cumle ji bo çi bûne meíkûm

Wan girt bi þîrî þehrê þuhretTesxîr kirin biladê himmet

Her mîrekê wan bi bezlê ÍatemHer mêrekê wan bi rezmê Ristem

...:::: 45 ::::...

Bif ’kir ji àereb íeta ve gurcanKirmancî ye bûye þubhê bircan

Ev rûm û àecem bi wan íiëar inKirmanc hemî li çar kenar in

Herdu ìerefan qebîlê kirmancBo tîrê qeùa kirîne amanc

Goya ko li seríedan kilîd inHer ìaÀife seddek in sedîd in

Ev qulzimê rûm û beírê tacîkHindî ko bikin xurûc û teírîk

Kirmanc dibin bi xwîn muleììexWan jêk ve dikin miôalê berzex

Ciwamêrî û himmet û sexawetMêrînî û õîret û celadet

Ew xetm e ji bo qebîlê ekradWan dane bi þîrê himmetê dad

Hindî ji þecaàetê õeyûr inEwçend ji minnetê nefûr in

Ev õîret û ev àuluwwê himmetBû maniàê íemlê barê minnet

Lew pêk ve hemîþe bêtifaq inDaÀim bi temerrud û þiqaq in

...:::: 46 ::::...

Ger dê hebûya me ittifaqekVêk ra bikira me inqiyadek

Rûm û àereb û àecem temamîHemiyan ji me ra dikir õulamî

Tekmîl dikir me dîn û dewletTeíëîl dikir me àilm û íikmet

Temyîz dibûn ji hev meqalatMumtaz dibûn xwidankemalat

...:::: 47 ::::...

6. Xanî ji kemal-i bêkemalî

Xanî ji kemal-i bêkemalîMeydana kemalê dîte xalî

Yeànî ne ji qabil û xebîrîBelkî bi teàeëëub û àeþîrî

Íaëil ji àinad eger ji bêdadEv bidàete kir xilafê muàtad

Ëafî þemirand vexwar-i durdîManendê derê lisanê kurdî

Înaye niøam û intiøamêKêþaye cefa ji boyî àamê

Da xelq nebêjitin ko ekradBêmeàrifet in, bêeël û bunyad

Enwaàê milel xwidankitêb inKirmanc-i tenê di bêíesêb in

Hem ehlê neøer nebên ko kirmancàIþqê nekirin ji bo xwe amanc

Têk da ne di ìalib in, ne meìlûbVêk ra ne muíibb in ew, ne meíbûb

...:::: 48 ::::...

Bêbehre ne ew ji àiþqibazîFariõ ji íeqîqî û mecazî

Kirmanc ne pir di bêkemal inEmma di yetîm û bêmecal in

Fi l-cumle ne cahil û nezan inBelkî di sefîl û bêxwidan in

Ger dê hebûya me jî xwidanekàAlîkeremek, leìîfedanek

àIlm û hiner û kemal û ióàanÞiàir û õezel û kitab û dîwan

Ev cins biba li ba wî meàmûlEv neqd biba li nik wî meqbûl

Min dê àelema kelamê mewzûnàAlî bikira li banê gerdûn

Bîna ve rûía Melê CizîrîPê íey bikira àElî Íerîrî

Keyfek we bida Feqiyê ÌeyranÍetta bi ebed bimayî íeyran

Çi b’kim ko qewî kesad e bazarNînin ji qumaþî ra xerîdar

Xasma di vê àeërê da ko himyanMeàþûq û íebîb e bo me hemiyan

...:::: 49 ::::...

Yeànî ji ìemeà dirav û dînarHeryek ji me ra we bûne dildar

Ger àilm temam bidî bi polekBifroþî tu íikmetê bi ëolek

Kes nakite meyterê xwe CamîRanagiritin kesek Niøamî

Weqtê ko me dî zeman e evrengFi l-cumle li ser diravî bû ceng

Íeø kir me bibîne kîmiyagerGava ko me dî nebû muyesser

Niëfiyye me pêlekê àemel kirTeëfiyyeê cewher deõel kir

Qelbê me nekir qebûl-i íîleQeì bo õereùê nebû wesîle

Dîn çû û neket bi dest me dînarPaþê ji neçarî bûyîne ëeffar

Ëifrê xwe yê xef me eþkera kirQirìasiye bû me lê duàa kir

Deàwet geriya bi ëidq icabetBû waëiìeê qeùayê íacet

Ev pol egerçi bêbeha neYekrû ne û ëaf û bêbeha ne

...:::: 50 ::::...

Bêíîle û xurde û temam inMeqbûlê muàamela àewam in

Kirmancî ye ëirf e, bêguman eZêr nîne bibîn sipîdeman e

Ëifrê me yê ëor e, aþikar eZîv nîne bibîn ko kemàeyar e

Neqdê me mebêje kembeha yeBê sikkeyê þahê þehrewa ye

Ger dê bibûya bi ùerb-i menqûþNedima wehe bêrewac û meõþûþ

Meíbûb e, bi kes ne namizad eLew bextê siyah û namurad e

Qirìasiyeya me bêpenahanBê ùerb-i qebûl-i padiþahan

Meàlûl e li ba gelek àelîmanMeqbûl e li ba gelek íekîman

Lê íakimê weqt-i meàrifetnakMesmûà nekir bi semài idrak

Mîrê ko bi navê Mîrza yeMeíùa neøera wî kîmya ye

Qelbê di zeõel dikit bilorîPolê di deõel dikit filorî

...:::: 51 ::::...

Ëed bar hebin filûsê eímerDeríal-i dikit bi yek neøer zer

Eàlayî dikit bi qehrê ednaEdnayî dikit bi luìfê eàla

Paþan digirit wekî esîranAza dikitin wekî feqîran

Herroj hezar bênewayanHerleíøe bi luìfê ëed gedayan

Zengîn dikitin bi destê himmetÍikmet ew e nakitin çu minnet

Ger dê wî neøer bida me carekIksîrê teweccuha mubarek

Ev qewl hemî dikirne eþàarEv pol hemî dibûne dînar

Emma neøera wî zêde àam eLew xas-i neøer ji dil neda me

Ew reímet xaë e bo àewamîYa Reb, tu bidî wî her dewamî

...:::: 52 ::::...

7. Saqî bike cam-i asimanî

Saqî bike cam-i asimanîRaía weko rûíê cawîdanî

Da em bikirîn dimaõê can terYek leíøe bi raíê rûíperwer

Saqî tu birêje camê mînaAva ko dikit ùemîrî bîna

Þadab bigêre qelbê meízûnMedhûþ bigêre àeqlê mecnûn

Saqî bike kaseya mucewherWê þîreyê meàsera muìehher

Yaqûtê muóab û leàlê seyyalWê durr-i xweþab û xemra ìellal

Durdaneyê xwe birêje navêYeànî àereqa wekî gulavê

Dem dem bide destê meyperestanXelqê ko hinik ji dil di destan

Da camê dilan bibit mureëëeàBezma ìerebê bibit muëenneà

...:::: 53 ::::...

Vê meclisê meyxuran mudamêMestane bike ji nû mudamê

Mumkin ko ji feyùê bênihayetYek qeìre bibit li min àinayet

NeþÀa qedeía meya murewweqKeyfa àineba rezê bi rewneq

Ewreng-i bikit di nefsê teÀôîrÍaëil bibitin di qelbî teþwîr

Yeànî bikevîte canî þewqekÍetta bigihîte qelbî óewqek

TeÀôîrê nefes bibit ji bo minTeþrîíê qefes bibit ji bo min

Teëfiyyeyê dil bibit me íasilHevdeng bibim digel àenadil

Murõê dilê murde bête perwazBê perde bibit terane perdaz

Dem þubhetê bilbilan binalitGeh þubhê àenadilan bikalit

Ahan ko verê bikit seíergahHemware digel nesîmê hemrah

Ëed õunçeyê dil ji ber bi ker binSosin bi zeban û baxeber bin

...:::: 54 ::::...

Biþkoj bibiþkivin ji xaranXwînrîz bibin dim hezaran

Ëorgul bigirîn bi eþkê þebnemBilbil bikenin li reõmê hemdem

Saqî bide min þerabê gulgûnBê dengê defê û ëedayê qanûn

Da þeíne û muítesib nebîninÞahî bicivin çu õem nemînin

Teþwîþ biçin ji qelbê meízûnDîsan bibim ez ji nû digergûn

Mexmûr bibim bikirme lafanSerxweþ bibim bikim guóafan

Bê keyf neþêm çu ez bibêjimDîwane bibim duran birêjim

Bedíal bibim suran bi der dimBêqal ji baìinê xeber dim

Teþbîhê neyê bikim terennumÌûìîëifet ez bikim tekellum

Da keþf bibin ji min keramatMeþhûd bibin li min meqamat

Þuàbe ji meqamê dil bi awazGulgeþt bikin geweþt û þehnaz

...:::: 55 ::::...

Bêdeng ji õewrê dil bi ahengËed reng ëeda bidim wekî çeng

Manendê rubabê bê kemançeDeng bê ji defa me bê ìebançe

Zuhre bibihêt newayê àuþþaqReqqas bibit li ewcê neh ìaq

Saza dilê kul bi zîr û bem bitSazendeyê àiþqê Zîn û Mem bit

Þería õema dil bikim fesaneZînê û Memê bikim behane

Neõmê we ji perdeyê derînimZînê û Memê ji nû vejînim

Meàlûl bûyîn íebîb û àaþiqÎrohe wekî ìebîbê íaóiq

Derman bikim ez ewan dewa kimWan bêmededan ji nû ve rakim

Derdê di dilê Memê cegerrîþZîna ji derûnê dil cefakîþ

Wê perdegiya àefîfe mestûrWî bêgunehê ji tuhmetê dûr

Meþhûr bikim bi ìerz û uslûbMumtaz bibin muíibb û meíbûb

...:::: 56 ::::...

Ewreng-i bikim ji nû serefrazDa bêne temaþeyê neøerbaz

Dilber li Memê bikin girînêàAþiq bikenin bi derdê Zînê

Hemderd bikin bi wan ëefayêBêderd bikevne íilûlayê

Xelqê ko sîne û ji dil ëafPakîzesiriþt û ehlê inëaf

Bi-l-cumle bikin ji bo me teísînBêjin ko »bi qencî hate tedwîn«

Xelqê ji »yuíibbuhum« digergûnHerçî ji ezel bûyî »yuíibbûn«

Da bên û bikin íikayetê gûþHindek bikirin xwe pê feramûþ

Hindek bikirin bi can semaàêHin pê bikirin ji dil wedaàê

Lê hêvî dikim ji musteàîdanÍerfan negirin li mustefîdan

Ev name eger xirab e ger qencKêþaye digel wê me duëed renc

Nûbawe ye, ìifl e, nûresîd eHerçend nehin qewî guzîde

...:::: 57 ::::...

Lê min ji rezan nekir temettuàManend-i dizan bi kes tetebbuà

Nûrestê íedîqeyê fuÀad eMeàëûm e àefîf e xanezad e

Nûbar e eger þirîn eger ìalMeìbûàe ji rengê newàê eìfal

Min hêvî heye ji ehlê íalanTeqbîí nekin evan ìifalan

Ev meywe eger ne abdar eKirmancî ye, ew qeder li kar e

Ev ìifl e eger ne nazenîn eNûbar e bi min qewî þirîn e

Ev meywe eger ne pir leóîó eEv ìifl e bi min qewî àezîz e

Meíbûb û libasê gûþiwar eMulkê di min in ne musteàar e

Elfaø û meàanî û àibaratInþaÀ û mebanî û iþarat

Mewùûà û meqasid û íikayetMermûz û menaqib û dirayet

Uslûb û ëifat û meàna û leføEëla nekirin me yek ji wan qerø

...:::: 58 ::::...

Bi-l-cumle netayicê di fikr inDûþîze û nûàerûs û bikr in

Ya Reb mede destê xelqê nasazVê þahidê dilrubayê ìennaz

Umîd ew e ji ehlê àurfanEw dê negirin li min çu íerfan

Teþnîà nekin wekî õeyûranIëlaí bikin li min quëûran

Eëíabê kemalê perdepûþ inErbabê õereù di pirxirûþ in

MeÀmûl ew e ji ehlê razanEw dê nekirin bi min ìinazan

Ez pîlewer im ne gewherî meXudreste me ez ne perwerî me

Kirmanc im û kûhî û kenarîVan çend xeberê di kurdewarî

Imùa bikirin bi íusin elìafIëõa bikin ew bi semià inëaf

Eëíabê õereù ko guh bidêrinàEyban bi kerem li min veþêrin

Ava rûyê þaàirî nerêjinGer mumkin e êke qenc bibêjin

...:::: 59 ::::...

Sehw û õeleìan nekin teàeccubTeÀwîl bikin ji bo teàeëëub

...:::: 60 ::::...

8. Neqqaþê ëeíîfeyê íikayet

Neqqaþê ëeíîfeyê íikayetNeqqadê sebîkeyê riwayet

Kêþa bi vî ìeríî resm û ayînLê da bi vî ìerzî ùerb û tezyîn

Go, padiþehek zemanê sabiqRabû di íukûmeta xwe faÀiq

Ecnasê milel mutià û munqadNesla wî àereb emîrê ekrad

Textê wî Cizîr û bextê mesàûdÌalià qewî û meqamê meímûd

Rûm û àereb û àecem di fermanMeþhûr-i bi navê »Mîrê Buhtan«

AbaÀê àiøam û cedd û walidMensûbê muselselê di Xalid

Cebbarê felek ji wî íezerkarMeslûl-i ji sellê seyfê cebbar

Zînet de mulk û zeynê dîn bûNavê wî emîrî Zeynidîn bû

...:::: 61 ::::...

Mîrî ji wî ra bi zîn muweëëefZînet ji wî ra bi dîn muàerref

Aôarê þecaàeta wî þahîDagirtî ji mah ta bi mahî

Mahiyyetê wî medarê dunyaÞahiyyetê wî þiàarê àuqba

Muítacê sexaweta wî ÍatemMeõlûbê þecaàeta wî Ristem

Íatem ji kemalê himmeta weyTomarê sexaweta xwe kir Ìey

àEql û huner û sexa û meydanÙebì û neseq û niøam û deywan

Dîndarî û dewlet û diyanetSerdarî û ëewlet û ëiyanet

Meþíûn ji her yekê xezînekMeknûn ji her yekê defînek

Bê àusir ji bo wî ra muyesserBê xusir ji bo wî ra muqedder

Enwaàê newadir û cewahirElwanê nefaÀis û zewahir

Mecmûeàê mumkinatê meqëûdWacib kiribûn li nik wî mewcûd

...:::: 62 ::::...

Íaëil bi wî muddeàa û meìlûbWaëil bi wî muþteha û meíbûb

Ëeína íeremê ji nazenînanCennet tejî bû ji íoriàînan

Íorî wî di cennetê gelek bûnÕulman wî di íeùretê melek bûn

Lê zadeyê dûdemanê dewletNûbadeyê bositanê àiffet

Þehzade du bûn li nik wî þahîXurþîde du bûn li nik wî mahî

Yeànî ko ji wî nejadê àalîHemþîre du bûn di laÀubalî

Yek serwî riyaùê rasitî bûWê nav bi rasitî Sitî bû

Ya dî ji dil û hinavê mîr bûWê nav ji niëfê navê mîr bû

Rawî wehe gote min muàemmaEw íor-i bi navê Zîn musemma

Yek zêde þirîn ziyade meíbûbYek rûíê qulûb û íor-i meqlûb

Yek esmer û ya duwê zerî bûYek íorî û ya duwê perî bû

...:::: 63 ::::...

Ew íor û perî di bêbedel bûnLewra ko ji nûrê lem yezel bûn

Íusna rûxê wan çu kes ne dî bûZîra ji cemalê sermedî bû

Lebleàl û semenàuzar û gulruxRewneqþiken-i butanê xullux

Zulfên miôalê ìayê sunbulXeddên ji rengê rûyê ëorgul

Ew ëorgul û sinbilê di azadBiþkiftî li qeddê serwîþimþad

Ëorgul ji xwe da li ser rehistîSinbil bi xwe pêk ve daheristî

Íusna xeìê rux ji xeììê yaqûtÇaha zeqenê ji siírê Harût

Goya kiribû ji miþk bêzîRemmalê felek nuqaìê rêzî

Xal û nuqeì û beyaù û íumreBeyt û íecer û ìewaf û àumre

Ebrû ji kemanê qewsê eflakMijgan bi guman ji sehmê semmak

Sermayeyê weíþeta cunûnanMermûzê di dehþeta àuyûnan

...:::: 64 ::::...

Mebhûtê dibûn di ìerfeti l-àeynKeþþafê rumûzê íikmeti l-àeyn

Cebhet dinuma ji ìerfê iklîlGoya li Àufqê cenaíê Cibrîl

Wesìayî l’ istiwayê daÀimXurþîd di xiùmeta wî qaÀim

Herçî bidiya rux û binagûþFi-l-íal bi der dida ji bo hûþ

Gerden te digo di destê saqîQarûre ye pir þerabê baqî

Yan þubhetê þîþeya nebatêYan menbeàê kahniya íeyatê

Serpenceê naxunê muíennaRencîdeyê xaìirê muhenna

Xelqê ko didîtin ew kemergahÍaùir dikirin ji õewrê dil ah

Øahir dikirin ko zend û bazinÊdî nediman gilî û gazin

Herçend ko herdu þubhê can bûnEw herdu bi íusin tewÀeman bûn

Herçend Sitî we nazenîn bûLê Zîn ji miôalê íorîàîn bû

...:::: 65 ::::...

Herçend Sitî stareweþ bûLê Zîn bi ruxan heyîvegeþ bû

Herçend Sitî wekî qemer bûZîn mihirëifet ziyadetir bû

Ev herdu wekî du þebçiraõanGava dimeþîne baõ û raõan

Nalan dikirin cemad û íeywanTalan dikirin nebat û insan

Kofî ji cewahiran mukellelKoter ji netrikan muselsel

Serbendê qeëeb didan cebînêàAþiq dimirin ji dest evînê

Ev zînet û xeml û qiþt û íenbelEz pîþ û pes û yemîn û qenbel

Gava dimeþîn perî digel wanWale dikirin welî di xelwan

Ger þêx in û ger mela û mîr inDerwêþ û õenî û ger feqîr in

Kes nîne ne ìalibê cemalêKes nîne ne raõibê wiëalê

Hin raõibê íusnê la-yezal inHin ìalibê qalibê beìal in

...:::: 66 ::::...

Lêkin hemiyan yek e yeqîn dostFerqa ko heye ji meõz ta post

...:::: 67 ::::...

9. Hindî ko di qeyëerê di dinya

Hindî ko di qeyëerê di dinyaVêk dane xwedîmetaà û kala

Mecmûàê xezaÀinê di QeyëerÍetta veke di xîmeya Sikender

Durrê di defaÀinê di xaqanLeàla ko di xatema Silêman

Herçend ziyadetir biha binBi-l-cumle bi cuzÀê íusnê nabin

Íusna li ruxê Sitî û ZînêBû beírekê ateþê evînê

Pêla ko digirte pêl û mewcanRoja dikete íeùîù û ewcan

Ëed can û dil û ceger diëotinXelqê bi meôel ji wan digotin

Þems û qemeran qiran e pêk veLew muþterî ev cihan e pêk ve

Ëeyyadê cemalê wan õezalanËeyyatê ëedayê wan delalan

...:::: 68 ::::...

Delal-ëifet gelek ëifet þêrJÀefõan û ji naliyan nebûn têr

Rojan û þevan gelek dinalînÍetta ko digel melek dikalîn

Íusna nebitin çu íedd û õayetNabit ji xwe àaþiqan nihayet

Lê àaþiq û bu-l-hewes cida neHin faÀidexwaz û hin fida ne

Cananìeleb in hinek ji bo canHin canìeleb in ji boyî canan

Hin weëilíebîn ji rengê TacdînHin derdiguzîn wekî Mem û Zîn

...:::: 69 ::::...

10. Da bêne bi ser íikayeta pîþ

Da bêne bi ser íikayeta pîþXelqê ko ji derdê àiþqê dilrîþ

Herçend ko bêíed û qiyas bûnàAmî û xewadim û xewaë bûn

Lêkin ji xewadimê di mumtazËed law sihîqed û serefraz

Heryek di meqam íusnirojekHeryek bi kelam sîneëojek

Heryek bi kemal bedrê mahekHeryek bi cemal ëedrê þahek

Ew jî hemî àaþiq in di ìalibEw jî hemî ìalib in di raõib

Lêkin ne bi dîtin û þehadetBelkî bi bihîstin û riwayet

Bi-l-cumle di xidmeta emîr bûnFi l-cumle ji sirrê hev xebîr bûn

Serhelqeyê wan perîmîôalanSertacê ewan melekxiëalan

...:::: 70 ::::...

Tacdîn digotin-ê ciwanekGuhderzê zemane pehlewanek

Nesl û neseb û íeseb àeyan bûSerdefter û serwerê kuran bû

Babê wî digotin-ê SikenderLêkin àereban digo õeùenfer

Lewra ko bi þîrî þubhê þêr bûRoja þerî ew hezare mêr bû

Tacdîn du bira hebûn di qellaþManendê du þahbazê cemmaþ

DaÀim dilê dijminan diëotinYek àArif û yek Çeko digotin

Emma wî ji cumle xaë û àamanJi ewçend bira û bab û maman

Lawek kiribû bira ji bo xweNe, ez õeleì im, çira ji bo xwe

Roja ko ewî bira nedîtaTeþbîhê þeva çira nedîta

Dinya li wî têk dibûye ìarîRoj bû ko li wî dikir tewarî

Enbazê fereí þerîkê õem bûSergeþteyê õem bi navê Mem bû

...:::: 71 ::::...

Mem jî li wî àaþiqek temam bûNe þubhê bira û bab û mam bû

Herçend birayê axiret bûTe digo ko dinê û axiret bû

Tacdîn weledê wezîrê dîwanMem jî xelefê debîrê dîwan

Ew herdu ciwan we lêk àaþiqEw herdu bira we pêk ve ëadiq

Yek Qeysê zemane yêkê LeylaYek Wamiqê àeër û yêkê àEzra

Ew yarî ji dil ne serserî bûnRehþubhetê Mihr û Muþterî bûn

Yarî û birayî û muwaxatNabit bi riyaÀî û muqalat

Yarî ne hêsanî ye cefa yeMeqëûd ji yariyê wefa ye

Axir tu eger nekî wefayêEwwel mede ber xwe wê cefayê

...:::: 72 ::::...

11. Xellaqê cihan ji feyùê fiìret

Xellaqê cihan ji feyùê fiìretHeyÀatê felek bi wechê qudret

Bê qalib û bê muíît û miqyasBê alet û bê muþîr û miqraë

Evçende mueàøøem û mudewwerEvrenge musenneà û mukerrer

Înane bi meàreùa wucûdêKêþane bi menøera þuhûdê

Íikmet ew e ev hemî li kar inHindek di peya û hin siwar in

Hindek di beìî û hin serîà inHindek di muàîn û hin menîà in

Hin mudbir in ew hinek mudebbirHin muqbil in ew hinek muqeddir

Hin katib in ew hinek di ustadHin muìrib in ew hinek di cellad

Hin rojperest û hin þebefrûzHin õuëëerevîn û hin õemendûz

...:::: 73 ::::...

Hindek di miôalê Zîn zerî neHin þubhê Memê di muþterî ne

Bi-l-cumle muëeyqel û munîr inHin padiþeh in hinek wezîr in

Hindek ji teíerruka tebîàîEw têne bi nuqìeya rebîàî

Tecdîd dikin ji bo me salêGava weko têne iàtidalê

Danayê muàemmerê kuhensalEvrengehe go ji bo me eíwal

Go àadetê pêþîzemananEv bû li hemî cih û mekanan

Weqtê weko þehsiwarê xawerTeíwîl dikir di mahê azer

Yeànî ko dihate bircê sersalQeì kes nedima di mesken û mal

Bi-l-cumle diçûne der ji malanHetta digihiþte pîr û kalan

Roja ko dibûye àîdinewrozTeàøîm ji bo dema dilefroz

Ëeíra û çîmen dikirne meskenBeyda û demîn dikirne gulþen

...:::: 74 ::::...

Xaëma àezeb û keçê di bakirElqiëëe cewahirê di nadir

Têk da di muzeyyen û mulebbesVêk ra li teferrucê murexxes

Lêkin ne bi tuhmet û bi minnetBelkî bi ìerîqê þeràê sunnet

Lewra ko ewan õereù ji geþtêMeqëûd ji çûyîna bi deþtê

Ew bû ko çi ìalib û çi meìlûbYeànî du ìeref muíibb û meíbûb

Ev herdu celeb ko hev bibîninKufwê di xwe ew ji bo xwe bînin

...:::: 75 ::::...

12. Dewra felekê ji bextê feyrûz

Dewra felekê ji bextê feyrûzDîsan ko numa ji nû ve newrûz

Mebnî li wê àadetê mubarekÞehrî û sipahiyan bi carek

Bajar û kelat û xanî berdanTeþbîhê bi nijdeyan û cerdan

Ëef ëef dimeþîne kûh û deþtanRef ref dixwiþîne seyr û geþtan

Eënafê umem ëiõar û kubbarQeìàa venema di þehrî deyyar

Hindek bi peyayî çûne baõanHindek bi siwarî çûne raõan

Hindek bi tebayî û bi keôretHindek bi hevalî û bi weídet

Rabûne ve xanim û xewatînWan jî tejî gul kirin besatîn

Íoran kire meskenê xwe cennetBê perde û bê melal û minnet

...:::: 76 ::::...

Dûþîze û duxter û rewalanPakîzeàióar û zulf û xalan

Etrab û kewaàibê di àeóraMerdan û murahiqê di zîba

Eëíabê qumaþê luìfê ruxsarErbabê metaàê íusnê dîdar

Wan lêk dikirin metaàê yek àerùTexmîn dikirin bi-ì-ìûli we-l-àerù

Sewdagirê àiþqê bûn di bazarHem baÀiàê íusn û hem xerîdar

Sersalî û bakir û rewalanËedsalî û ciwan û pîr û kalan

Sersal li resm û rahê meàhûdGêran diçû meqamê meímûd

...:::: 77 ::::...

13. Qendîlê munîrê dêrê ezreq

Qendîlê munîrê dêrê ezreqMuþkatê íemel ko kir murewweq

Sersal ko bû ji nû ve meàmûrMîr daye gerê di taze destûr

Destûr ko bû ji bo wiþaqanRabûn hemî þubhetê àuþaqan

Têk çûne bi meàreùa mezadêDildadeyê meqëed û muradê

Illa ko tenê Memo û TacdînWan dane xwe duxterane tezyîn

Yeànî di dema ko bûye teíwîlEw herdu bira di came tebdîl

Istebreq û sundusin di ber daÇend meàcer û muqrime bi ser da

Kagul kiribûne ìurreê her sûPerçem kiribûne zulf û gîsû

Wan lew kiribû libasê teërîfDa qeì nebitin li wan çu teklîf

...:::: 78 ::::...

Pûþîde libasê dilberanîSeyran dikirin bi sergiranî

...:::: 79 ::::...

14. Wan herdu kurê di came tebdîl

Wan herdu kurê di came tebdîlWeqtê dikirin di þehrî teíwîl

Nagah àecayibek nima wanYek cuzÀ ji àeqil qeì nema wan

Dîtin di meíelle û zikakanHer kuçe û õurfe û þibakan

Ëed taze ciwan ji rengê serwanDîba û íerîr û xez di ber wan

Panëed ji keç û kur û rewalanEwçend ji qismê pîr û kalan

Enwaàê muóekker û muennesHindek di brehne hin mulebbes

Hindek di eàalî û ekabirHindek di edanî û eëaõir

Pêxwas hinek hinek di serkolKaþo ji piyan we ser wekî hol

Sermest hinek hinek di serxweþDembeste hinek hinek di demkeþ

...:::: 80 ::::...

Goyende hinek hinek di xamûþPûyende hinek, hinek di medhûþ

Hin camederîde hin di serxweþHin àeqilremîde hin muþewweþ

Hindan dikirin fiõan û feryadHin bûyî ji qeydê àeqil azad

Heryek di meqamekê dîgergûnHeryek bi cefayekê cegerxûn

Ew herdu, demek veman teíeyyurBûn õerqeyê licceyê tefekkur

Tacdîn sekinî û pirsiyar kirPirsa xwe bi yêkê ixtiyar kir

Go »ey Xuùirê, rehê hidayetBêjÀ ev çi bela ye bênihayet«

Wî got »du þehlewendê þeddadÎro li vî xelqî bûne cellad

Herçî ko dibînin ew du serxweþFi l-íali dikin weha muþewweþ«

Wan go »te nedî ko ew çi reng in«Wî go »du kur in, ziyade þeng in«

Wan go ko »bi þîrê þeþper in ewYa ne bi xedeng û xencer in ew«

...:::: 81 ::::...

Wî go ko »bi õemze û bi awirXelqê dikujin, wekî bi keybir«

Wan pirs dikir ko ger bibîninDa bo xwe bi merdî dest hilînin

Herdu di wî karî bûn ko nagahDîtin ko ji meíùê qudreti l-lah

Ew herdu puser wekî du peykerTabende bi þeklê þahê exter

YekheyÀet û þekl û yeklibas inEmma di wî þehrî rengnenas in

Sîretmelek in ëorperî neNe baÀià in ew ne muþterî ne

Van herdu biran ko ew du ewbaþDîtin dil û can we dan bi þabaþ

Ewreng geriyan cunûn û walehÊdî qe nebûn ji àeqlî ageh

Ne fehm û xired ne àeql û ne hûþGêr bûn li ser zemînî medhûþ

Fi l-cumle ji àeql û canî têr bûnFi l-íali ji dûr ve herdu gêr bûn

Wan herdu firîþteê di kubbarDîtin du melek ziyade dildar

...:::: 82 ::::...

Mehpare ne lêkin afitab inDildare ne lê ceger kebab in

Teþbîhê bi ëeydê nîmbismilBê þubhe gihane halê muþkil

Naçar bezîne ser þukaranFekrîne ruxê di wan nigaran

Zanîn ko ne ëeydê serserî neSerxeylê sipahê dilberî ne

Wesìan û neøer kirin bi diqqetWan hate bi qelbî reím û riqqet

Elqiëëe ji íusnê van xezalanReímek kete qelbê wan rewalan

Sirra dilî kir bi hev teàelluqNûra ruxê wan bi hev teàeþþuq

Mekþûfê ìerîqê aþinayîRûían qe nekir ji hev cidayî

Yekrengî sirfê àalemê õeybØahir dikir ittiíadê lareyb

Íubbê we kirin bi hev giriftarÍusnê we kirin bi hev ìelebkar

Te digo ko çi qalib û çi meqlûbHerçar çi ìalib û çi meìlûb

...:::: 83 ::::...

Bêþubhe yek in çi ten çi erwaíEw mutteíid in çi can çi eþbaí

Íubba di dilan we kir íelawetBuõùa di dilan we kir àedawet

Nisbet bi me íadiô in àedîm inLêkin ji íeqîqeta qedîm in

Lewra ko cunûdê can mucennedÇêbûne di àilmê íeq muxelled

Hin muÀtelif in hinek muxalifHin muxtelif in hinek muÀalif

Wan muÀtelifan bi yek ve ulfetAxir we kirin nema çu kulfet

Yeànî ko ewan kurê di xwînxwarGava wehe dîtin ew birîndar

Ew herdu bi ëed dilan íebandinRûniþtin û herdu wergerandin

Gavek seyirîn li bejn û balanPêlek íeyirîn li zulf û xalan

Gotin »àeceb ev keçê di kê neYan herdu melaÀikê d’ Xudê ne

Ev mêwe li kî cihî giha neEv gul di çi gulþenê nima ne

...:::: 84 ::::...

Serwê di çi cûybarekê neÌeyrê di çi murõezarekê ne«

Mawerd ji hêstirê di gulgûnRihtin li ruxê di wan di pirxûn

àIþqê kiribûn wisa nehiþyarQetàa nedibûn ji xwe xeberdar

Axir ko kirin bi xameya àeþqÍusna xeìê wan li lewíê dil meþq

Wan vî ko bizanin ew çi eël inLewra ko nizanin ew çi nesl in

Enguþteriyê di wan ciwananKêþan ji eëabiàê d’ xwidanan

Xatem ji enamilê d’ xwe kêþanDanîne cihan ji boyî nîþan

Yaqût bi muhriyan guhorînElmas bi þûþeyê d’ belorîn

Sersal û xweþî ji dest bi der danàEyþê xwe bedel kirin bi derdan

Nagah ecanibin xuya bûnNagam kirin wedaà û rabûn

Man herdu bira wekî du ëeydanPabestê selasilan û qeydan

...:::: 85 ::::...

Rabûn ko þevek siyah û ìarîÞems û qemeran kirî tewarî

Reh þubhetê murõê nîmbismilBê quwwet û bê tuwan û bê dil

Sersam û dewwar û ëerà û meírûrSewdafuÀad û xebl û mexmûr

Ëed car diketine asitananÍetta ko gihane aþiyananHerçend gihiþtine meqamanEmma ko li wan du telxikaman

Roj û þev û weqt û ëubh û êvarYeksan dinima li wan bi yek car

...:::: 86 ::::...

15. Ew dûxteçeþm herdu þahîn

Ew dûxteçeþm herdu þahînEw sûxteper Memo û Tacdîn

Xweþ çûne þikarê kebk û qazanNagah bi ser ve þubhê bazan

Nûrek fitilî li wan ji nagehÊdî qe nema ewan çu ageh

Hindî ko di heftiya íemel bûnEw zêde di weíþî û xebel bûn

Ew hefte li wan ko bûye salifXwekirdeyê àiþq bûn muÀalif

Rabûne ve rojekê bi êk veFekirîne bi reng û rûyê êk ve

àIþqê kiribûn wisa mubeddelWan êkdû nas nekir ji ewwel

Ewwel dikirin ji hev teõerrubPaþê ko kirin bi hev teqerrub

Dîtin xwe bi paçebend û zingilPerwaz û firîn muíal û muþkil

...:::: 87 ::::...

Eskûfeke øulmetê bi ser daCelfûyeke ulfetê bi ber da

Bêìeàme û bêþerab û bêçavBêmeqëed û bêmurad û bêgav

Mestane ji rengê çeþmê dildarMexmûr û siyah û mest û bîmar

Manend-i dihan yarê diltengNalîn ji reha dilî wekî çeng

Gotin »àeceb em ko bûne bîmarYa bûne di kî þerî birîndar

Ya ne wehe em çira nikarînMecrûí û ùeàîf û dilfikar în«

Evrengehe wan dikir tefeííuëMahiyyet-i íalê xwe tecessus

Tacdîn fekirî di dest birayîTîsit guherek wekî çirayî

Yaqûteke miôlê daneyê narMiþàelëifet e ji bo þeva ìar

Manend-i þemalê ew tiîsîÍekkakî bi navê »Zîn« nivîsî

Destê xwe dirêj kirî ko bînitDa qenc neøer bikit bibînit

...:::: 88 ::::...

Mem jî fekirî di destê TacdînElmaseke bêbiha û texmîn

Lê ismê »Sitî« kirî kitabetUstadekê ëaíibê meharet

Ëerraf eger bibîte BuqraìTexmîn bikitin bi wezn û qîraì

Bazar bikit ji bo FilaìûnMecmûàê xezaÀinê di Qarûn

Ôemna ôemenê di wan nigînanNabit bi wuqûfê dûribînan

Mayin di teàeccub û teíeyyurDaman û gelek kirin tefekkur

Zanîn ko ëewaíibê nigînanHerçî kirî kir Sitî û Zînan

Roja weko bûye àîdi teíwîlEw jî geriyane cametebdîl

Çawa xemilîne ev keçanîEw jî geriyane cil kuranî

Ew bûn ko me go di roz-i newrûzMiôlê Meh û Mihrê àalem-efrûz

Ew herdu ne ê di dest vemiþtinEw herdu ne ê di xel dikuþtin

...:::: 89 ::::...

Ew bûne di þehrî bûyî celladEw bûne ko xel ji dest bi feryad

Ew bûne ko van bi dil íebandinEw bûne li van ceger kewandin

Wan herdu biran bi àeql û texmînBê þaÀibe qatilê xwe zanîn

Tacdîn li nik hebû þuàûrekàIþqê di wî hiþtibû quëûrek

Go »rabe bira ji nav nivînanBes ah-i bike ji ber birînan

Em þêr in û ew di xwe õezal inPir àeyb e ko em ji dest binalin«

Mem puxteyê àiþqê bû temamîGot-ê ko »bira meger tu xam î

Da øen nebirî mucessem im ezSer ta bi piyan muqessem im ez

Ev cisim li min bûye muxeììeìEw xeì hemî bûyîne muneqqeì

TeÀôîr û rengê àiþq û wemqanBi-ì-ìûl di ìûl û àerù û àumqan

Yek nuqìe nehin ji derd-i xalîHêja tu dibê çira dinalî

...:::: 90 ::::...

Dil bûye meíellê àiþqê íalaVî íalî divê meíellê vala

Nîne àeceb er bibêm íulûlaMin maye ji ëûretê heyûla

Þahinþehê àiþqê bê õereù hatCewher veþirî dema àereù hat

Ev íal û meíell û cism û cewheràIþqê ji xwe ra kirin musexxer

Can û ceger û dil û hinavanDest û ser û pê û piþt û çavan

Wellahî yekê nemaye raíetBillahî yekê nemaye ìaqet

Bizdandine wan ji min àelaÀiqBi-l-cumle dibên ko neínu àaþiq

Napirsî li íalê min tu øalimHêja tu dibêjî ez nenalim«

Evrengehe wî ko kir teøellumTacdîn qe nema ji bo tekellum

Ew mane digel evan birînanBeíôa me li ser Sitî û Zînan

...:::: 91 ::::...

16. Ew jî vegerîn bi wî libasî

Ew jî vegerîn bi wî libasîÍaùir þeliyan ko kes nenasî

Herçend-i kirin libas-i tebdîlEmma nedibûn ji íalî teíwîl

àIþqê kiribûn wisan mubeddelÊdî nediçûne íalê ewwel

Qeì kes nedigo Sitî û Zîn eXelqê we dizanî ecnebî ne

Dayîneke wan hebû zemanîTeþbîhê belayê asimanî

Zala felekê li ber zebûn bûWê nav ji pîrê, Íeyzebûn bû

Ew hat-i ji õefletê bi ser daFekrî ko cilê di wan di ber da

Rûniþtine bêmeóaq û meþrebWinda kirine óeqen di õebõeb

Yeànî di teheyyur û melal inMehpare di íaletê webal in

...:::: 92 ::::...

Cilwa bûyî cewcemê di tazeRengê semenê bi cayê õaz e

Kafûr miôil àióarê qanîËorgul geriyane zeàferanî

Zanî ko perî di bêlibas inMeíbûbê meíebbetê Àunas in

Go »ey hewesa dil û hinavanHeryek ji we rohniya du çavan

Íafiø ji we ra meger Xwidê bitCanê me ji bo we ra fidê bit

Hon hinde muqeyyed in di qeydêÎro bi tenê ko çûne ëeydê

We zû þemirand ji bo çi sersalHon rast bibên ku bûye eíwal?

Bêjin ko muqeddime çi reng eEv íîret e ya xiyal e beng e

Hon bo çi íezîn in ey meìayaNînin çu netîce bê qeùaya

Hon bêjine min ku bû qeùiyye?Kengê li me xef dibit xebiyye

Ez dê nihe remlekê birêjimIsmî û ùemîrî ez bibêjim

...:::: 93 ::::...

Yan þûþe û mendela xwe danimMahiyyetê íalî dê bizanim«

Wan gotine dayeÀê nihanîEm ëubíe ko çûne der ji xanî

Herçî li me bû duçar û peydaÍaùir geriya cunûn û þeyda

Axir ko ji íeddî çûye der corCewrê li me aqibet nima dor

Em jî geriyan melûl û meõbûnHatîne ve em xefîf û mecnûn

Dayîn bi teennî û tewellaÇû bal ve, daye wan tesella

Go »hon bi cemalê þehriyar inHeryek ji we þah û xundikar in

Kî bit ko nebit muìîà û muítacKî bit ko nedit we bêìeleb bac

Herçî we íebandî ey perîzadÍusna we dikit ji bo we munqad

Xasma di vî þehrî bit we dildarEz dê wî bikim niha xerîdar

Bêjin kî ye da biçim bibînimÍaùir bikirim ji bo we bînim«

...:::: 94 ::::...

Wan gotine Íeyzebûnê saíir»Derdê li me ey ìebîbê mahir

Bêþubhe dewa ji dest te têtinTeqrîr eger ji dest me bêtin

Teqrîr û edakirin meíal eTedbîr û dewakirin beìal e

Hindî hene kîj û kur di BuhtanBelkî di cemîàê bejn û buhtan

Kes nîne bi luìf û íusnê meþhûrIlla ko di deftera me mesìûr

Yeànî hemî rû bi rû me dîneHindî di vî þehrî ademî ne

Îrohe du keç õerîqê þîbaSer ta bi qedem debîq û dîba

Zîbende ji þiklê þahê xawerTabende ji rengê mahê enwer

Nageh li me bûn duçar û øahirGêr bûn ji dûr ve herdu nadir

Em çûne bi ser binên ko kî neFekrîn ne wek me ademî ne

Tehqîq melek we ya perî bûnLewra ko li av û gil berî bûn

...:::: 95 ::::...

Gava ko me dîtin ew perîzadEm jî geriyan ji àeqil azad

Ew herdu wekî du camê CemþîdEm herdu miôalê Mah û Xurþîd

Gava weko pêk ve bûn muqabilMiëbaí û zucac bûn muàadil

Qarûre ji necmê munàekis bûNûrek me bi qelbî muqtebis bû

Qendîl û fitîle ger ji wan bûAgir ji ruxê me herdiwan bû

Zeytê me û agirê me dîsaBer bû me we dil me pê eyîsa

Ëohtîn xwe bi xwe nizan çi íal eHiþyarî ye, xewn e, ya xeyal e«

...:::: 96 ::::...

17. Dayîn íeyirî ji macerayê

Dayîn íeyirî ji macerayêGo »ey rûí û qalibê di dayê

Hon çûne teferruca rewalanFariõ ji teàeþþuqa õezalan

Þiklê ko we dîtî bêmeal eMeyla we bi qismê jin meíal e

Meyla beþerî beþer divêtinEmma we keçan puser divêtin

Keç qeì li keçan dibin xerîdarBê neqdê kuran meíal e bazar

Kur ayîneyê cemalê óat inKeç meøherê pertewa ëifat in

Bê óat û ëifet àereù miôal eCewher nebitin àereù beìal e

QaÀim dibitin àereù bi cewherBê þemis qemer dibit munewwer?

Meyla ji ruxê kuran berî bitËed car-i ko íorî û perî bit

...:::: 97 ::::...

Ew meyl ko dê bikit we meftûnEw Leyl ko dê bikit we Mecnûn

Mecnûn ko nebit àedîlê LeylêLeylê ku dikit bi Leyl meylê?

Gul qet li gulan dibîte àaþiq?àEzra xwe bi xwe dibîte Wamiq?

Xwisrew nebûya siwarê þebdîzÞîrîn li þekir dibûye Perwîz?

Ferhad cûwa siriþkê pirxûnNeyna nedidî siwarê gulgûn

JÀewçendehe àalema ricalanBegzade û sade û rewalan

Dil qeì we nebit bi kes ve maÀilKîjin di edanî û eraóil

Bê nam û niþan û õeyri meàrûfQelbê we bi wan ko bûye meþõûf

Ev emre bi min qewî meíal eEv xewn e we dîtî ya xeyal e«

Zînê ko bihîstin ew meàanîEv neõme ji perdeyê deranî

Evrenge gote dayeya pîr»Õalib te nemaye àeql û tedbîr

...:::: 98 ::::...

Te d’go ko bi deàwet û àezaÀimÍalê ko xefî bitin dizanim

Þiklê ko me dî ne bêmeal eTeíqîq e ne xewn e ne xeyal e

Wan ger melek û eger beþer bûnGer qismê nisa û ger puser bûn

Enguþteriyê di wan evan eÎnane me wê ji bo niþan e

Remlê tu bi rast eger dizanîXatem ev e dê bizan xwedanî«

Wê þehleya íîlekar û cazûGo »bîne ji bo me xateman zû

Da îþeve remlekê birêjimÍetta ëibe ëaíiban bibêjim«

Íaùir Sitiyê nigîn deranîDa destê àecûzeya zemanî

Zînê wehe gote Íeyzebûnê»Min dil bûye werìeyek ji xûnê

Gava weko werìe tête coþêWeqtê ko dikit bikit xuroþê

Teskîn dikit ev nigîn dilê jarDem dem ko didim di çeþmê xwînbar

...:::: 99 ::::...

Zinhar eger dibî nigînêZû bîne ve bo me dilíezînê

Lewra bi wê ye me ëebr û samanEw bo min e xatema Silêman«

...:::: 100 ::::...

18. Wê delleyê bêfeëal û muítal

Wê delleyê bêfeëal û muítalËubíî xwe gihande pêþê remmal

Zêrek du birin di dest xwe bo pîrEvrengehe kir ùemîr-i teqrîr

Go »min du kurik heyin di meàëûmBêbab û yetîm û jar û meírûm

Roja weko bûye àîd û sersalEw jî bi terîqê ìebàê eìfal

Rabûne ve herdu çûne geþtêÕûlan õeliìandibûn li deþtê

Îrohe dema ko bûne peydaDîn in teles in cunûn û þeyda

Hatîne ve bêlibas û ìazîGeh geh dikirin fiõan û gazî

Bêhiþ dikevin gelek dimîninGava weko radibin di dîn in

Ev xateme ne ewan di dest inGoya tu dibê bi van di mest in

...:::: 101 ::::...

Ey waqifê remz û kaþifê razBêçare me ez tu çareperdaz

Iísan bike qenc jê xeber deKanî ëebiyê di min çi derd e

Mecnûnî ye ëerà e ya hewa yeÇawa mereù e çi bo dewa ye

Ey murþid û pêþewayê muqbilÍellalê àuqûd û íellê muþkil

Sirrek heye wê di van nigînanPeyda ye li nik we dûribînan

Eëíabê nigîn bibêje kî neCinnî ne, perî ne, ademî ne«

...:::: 102 ::::...

19. Ew warisê àilmê daniyalî

Ew warisê àilmê daniyalîGava fekirî di þeklê falî

Fi l-íali di reímê ummehatanBê weùàê tewelluda nebatan

Leíyan û neqî bi yek ve dîtinTacdîn û Sitî bi yek ve dîtin

Þiklê fereíê digel õemê dîBêperde wî Zîn digel Memê dî

Evrengehe gote qaëida pîr»Meqëûd bi mekr û kiób û tezwîr

Ma qeì dibitin ji bo te íasilBê rastirûwî meíal e menzil

Te digo ko kurê di min di dîn inNabêjiye min Sitî û Zîn in

Roja weko çûne geþt û seyranWan dîne li rê du dîdeíeyran

Yeànî du kurê di serwiqametRabûye li wan kuran qiyamet

...:::: 103 ::::...

Fi l-íali evan du afitabanDil çûye ve bal du mahitaban

Ew bûne ji àiþqê van di bêhûþEv bûne ji íusnê wan di medhûþ

Ev þîfteyê belayê àiþq inEw teþneyê Kerbelayê àiþq in

Ev xatem yê di wan kuran inVan jî du nigîn di destê wan in

Çawan xemilîne ev kuranîEw jî geriyane cil keçanî«

Pîrê wehe gote þêxê remmal»Min þubhe nema di keþfê eíwal

Lêkin tu bibêje ew çi eël inQenc keþif bike ko ew çi nesl in

Begzade ne ew àalîmeqam inCundîneseb in weya àewam in«

Þêx go ko »di dînê àiþqibazîBeyàek heye ew dibên terazî

Bê þerìê kefaÀetê rewa yeÞerìê muteàaqidan riùa ye

Xasma ko kurê di van bijarîDurdane ye êk û êk mirarî

...:::: 104 ::::...

Begzade ye yek ji neslê mîranYek jî bi neseb kurê debîran«

Wê saíireyê ji bo niþaneDîsan xeberek kire behane

Go »àaþiq û mubtela û dînanMeftûn ji bo Sitî û Zînan

Ew nabine qabilê íisabanNaguncine defter û kitaban

Þêxim, tu dizanî ev Cizîr eTêk da kubera û kurd e mîr e

Iísan bike perdeyê hilîneEw herdu melek bibêje kî ne

àEhda me webit tenê bibînimÇil zêrî biçim ji bo we bînim«

Þêx go »tu here bibîn wiþaqanTeftîþ bike cih û wiôaqan

Herçî ko dibêjin ew àelîl eEw àille ji bo te ra delîl e

Binimê xwe bi ëûretê ìebîbanBêperde dibînî wan íebîban

Gava ko te dîtin ew melekwarKeþf e ji qumaþî ra xerîdar

...:::: 105 ::::...

Xaëma ko di destê wan nigîn inMenqûþ li wan Sitî û Zîn in«

Rabû ve àecûze þubhê LuqmanSer ta bi qedem dewa û derman

Qarûre û huqqe neþter û kîsHilgirtin ewa xebîôe telbîs

Danî paõila xwe çend kitêbekDin’ma bi íekîmekê àecêbek

Íaùir xwe gihande pêþekaranFi l-íali bûye nedîmê yaran

Wan go »tu ji kû ve tê, çi pîr îÕalib tu ji àilmekê xebîr î«

Go »gerçi ko øahirî íekîm imZêde bi du àilletan àelîm im

ZaÀil dikim ez qewî du jananDerdê bedenan û derdê canan«

Wan go »tu ji bo me ra xeber deDerdê ko li can-i bit çi derd e«

Wê got-i ko »hon meger nebîninWî derdî àelametin nehîn in

Ew derdekê zêde bêmecal eËiííet ji wî derdî ra meíal e

...:::: 106 ::::...

Dûr bit ji we ew gelî rewalanEw berq e di ëûretê þepalan

Gava vedidit wekî birûsk eBêþuàle û pêt û bêçirûsk e

Bêcuríe û qeríe û birîn eNavê li wî derdî her evîn e

Emma we diëojitin hinavanXwîna dilî tê ji herdu çavan«

Wan gotine wê ko »xeyri meqdemÍala nexweþ in ji me du hemdem

Iísan bike herdiwan dewa keDerman ke bi newàekê tu rake

Herçî tu dibêjî em wisa kînHerçî tu dixwazî em eda kîn«

Pîrê xwe gihande nik merîzanWeqtê fekirî di wan àezîzan

Wê gote bi hemdem û delîlan»Tenha me bihêlin û àelîlan

Da ez bikirim vî derdî teþxîëPaþê bikim ez dewayê telxîë«

Hevrê hemî çûne der ji ba wanPîr ma û tenê digel du lawan

...:::: 107 ::::...

20. Bîmarê bi derdê àiþqê bedíal

Bîmarê bi derdê àiþqê bedíalNageh fekirîn ko çûne haval

Rûniþtî ji pêþ-i wan ve zalekQametçiviyayî renghilalek

Aheste kelamekê dibêjitDigirîtin û hêstiran dirêjit

Gotin »çi kes î tu ey dilaramBo çi digirî weha bi nagam«

Wê go bi serê Sitî û ZînêMeíùa ji we ra dikim girînê

Mexëûë ji nik Sitî û ZînanHatim li we xweþ bikim birînan

Enguþteriyê di we evan eÎnane me wê ji bo nîþan e

Hon hilgirin û bidin nigînanBednam mekin Sitî û Zînan

Ez qaëid û hon ji bo me meqëûdHon min mekin ê murad-i merdûd«

...:::: 108 ::::...

Ev mijde ewan dema kirin gûþYekcar-i ji þahiyan nema hûþ

Hiþyar-i ko bûn demek newesìanFi l-íali bezîne pê û destan

Tekrar li dest û pê û dawanËed bûse didan ewan du lawan

Dayîn íeyirî ji iþtiyaqêBerda giriyê ji iftiraqê

Go »õem mexwin ey murad û meqëûdMizgîn ji we ra bi íeqqê meàbûd

Tewfîq refîq bit ji barîEz dê we bikim bi siíirkarî

Hon cumle li àerdekê cema binHerçar-i bi meqëeda xwe þa bin

Nam û neseba xwe hon àeyan kinSirra dilî bo me ra beyan kin

Da ez vegerim bi van nigînanTesxîr bikim Sitî û Zînan

Teàcîlê bikim ji bo ôewabêZû bême ve ez digel cewabê«

Tacdîn nigîn ji dest deranîDa destê àecûzeya zemanî

...:::: 109 ::::...

Mem tê fikirî ko bê nigînêKengê dikitin medar û jînê

Go »daye, tu min bidêre meàóûrKî canî didit ji dest xwe destûr

Ev xateme ism e, ger ìilism eMin can ew e, qalibê me cism e

Ey daye, tu qaëidê íebîb îBêþubhe li derdê min ìebîb î

ËedqeÀê ser ói-l-cemali ZînêMestîne ji destê min nigînê

Gava tu diçî ve ey wefadarEvrenge ji min bibêje dildar

Ew þah e egerçi ez geda meElìafê þehinþeha ne, àam e

Ez bende ne laÀiqê wiëal imXursend-i bi ëûretê xiyal im

Raùî me ji ewqeder cemalêMin bînite xelweta xeyalê

Her gah ji ahê dil biìirsitGeh gah li íalê min bipirsit«

...:::: 110 ::::...

21. Ew herdu nihalê àeràera þeng

Ew herdu nihalê àeràera þengRûniþtî miôalê õunçe dilteng

Çeviyayî, bi fikr û serniþîvîHerleíøe ji dayeyê bi hîvî

Mexmûrê õebûqê bênihayetMuþtaqê ëebûíê bûn bi õayet

Dîtin ko ji nagehî ìebîbeWê hat-i bi ëûretek àecîbe

Zîn û Sitiya ji àiþqê medhûþWan daye kirin rewan der aõûþ

Gotin »bi Xwidê kî ey dilaramAya te kirîne ew melek ram

Remla te çi go, perî te zanînYan herdu di þûþeyê te anîn

Tîra li me kun kirî siwêdaAya te beyan nekir ko kê da«

Wê go »bi serê we yê mubarekËed car-i qesem dikim, ne carek

...:::: 111 ::::...

Ez hatime vê demê ji ba wanEmma guneha mi tê bi lawan

Herdem ko Sitî û Zîn dibêjinËed reng siriþkê xwîn dirêjin

Qurbana we bim bi vê kemalêEw herdu beþer bi wê cemalê

Çawa we bijarin ew du mumtazZîbendeyê weël in ew serefraz

Wellahî qesem dikim bi barîEw herdu durê d’ we bijarî

Nabin di çu ber û beír û kananNînin we melek di asimanan

Ew herdu ji bo we ra seza neMîrza ne eger we ger geda ne«

Ew delle bi dil we bûye delalDildade ji pêþ ve man demek lal

Zîn û Sitiyan nema di dil hûþGava ko ewan kir ev xeber gûþ

El-qiëëe ji kunhê macerayêHiþyarî ko dayeyê didayê

Agir te digo gihande neftêPêt jê diçû asimanê íeftê

...:::: 112 ::::...

àIþq agir e ten çiyayê Ìûr eDil ew þecera bi nar û nûr e

Muþkat e qefes qebes çira yeCan zeyt e, fitîl-i wê xefa ye

Dil þûþe ye, ew çira di nav eSir cuzÀ e, di kulli da belav e

Bi-l-kul ji serî íetta bi eqdamËohtin bi wî agirî dilaram

Gotin »ji me ra tu dilnewaz îEy daye, ji bo me çaresaz î

Dehqan tu yî em wekî nihal înEzman tu yî em bi xwe di lal în

Ger leíøeyekê nekî tu guftarGer saàetekê nebî tu õemxwar

Em dê weko xar û xes heba binEm dê weko berg berhewa bin

Ey waqifê waqiàatê dêrînEm õeyri te meíreman nedêrîn

Tacdîn û digel Memê te gotîPerwane ne per li wan me ëotî

Ew jî nuhe pir di intiøar inBelkî ji me zêdetir niçar in

...:::: 113 ::::...

Rabe here zû bibêje TacdînGer dê te Sitî bivê, Memê Zîn

Mizgîn ji we ra, me hon qebûl inEm jî ji we zêdetir melûl in

àIþqa we celew ji me reva yeManià li me perdeya íeya ye

Ew perde ji bo we ra àedîm eBêperdeyî bo we ra qedîm e

Xwazgîn û wesaÀiì û wesîleHerçî ko ji ba we bên cemîl e

Evrenge bibêje wan íebîbanMecmûàê mewalî û xeìîban

Hindek ji we ra bibin ricaçîHindek ji me ra bibin diàaçî

Belkî kiribit Xwidê muqedderWeëla me û we bibit muyesser«

...:::: 114 ::::...

22. Xweþ weqt e ji bo àelîlê muþtaq

Xweþ weqt e ji bo àelîlê muþtaqXaëma ko ji bo qebîlê àuþþaq

Dermanekê ëiííet û þefayêMizgîn û beþareta wefayê

Nageh bigihîte wan ji durdanAzade bikit ewan ji derdan

Ew daye ji rengê ErisìeìalîsSer ta bi qedem libasê telbîs

Dîsan ketî ëûretê ìebîbanÍaùir xwe gihande nik íebîban

Ew mijde wekî me gotî, gotinEw ëûretê wekî neëotî, ëotin

Emma bi wî agirî we geþ bûnTe digo qe nexweþ nebûn di xweþ bûn

Goya ko ewan ji dest FilaìûnXwarin bi yeqîn dewa û meàcûn

Rabûne ve çûne nik hevalanÇendek ji meíarim û rewalan

...:::: 115 ::::...

Agah kirin ji macerayîRabûn bi teàesëëub û tebayî

Gava ko ewan bihîstî mizgînHay dan bi tebayî xelq û xwazgîn

Hindek àulema û hin di àadilHindek umera û hin di cahil

Rabûne ve cumle çûne nik mîrEvrenge kirin qeùiyye teqrîr

KÀey waliyê mulk û mal û milletWey íamiyê dad û dîn û dewlet

Tu sayeyê luìfê girdegar îÎro li me þah û xundikar î

Þah î neøera te kîmiya yeMah î eôera te pirùiya ye

Herçî te vexwend ew àezîz eHerçî te nexûd bêtemîz e

Herçî te kire çirax û geþ kirGer íalxirab e jî te xweþ kir

Tacdîn egerçi mîriza yeNisbet bi te bende ye geda ye

Hatin ko bikin ji dil diàayêFi l-cumle dikin ji te ricayê

...:::: 116 ::::...

Tacdîn Sitiyê ji te dixwazitEw qul bi çiraõiyê dinazit

Ew bende ye wî bigêre azadZîbende ye wî bidêre damad«

Mîr go ko »heçî we dît-i laÀiqElbette ji bo me ra ye faÀiq

Herçî ko wekîl e bêt û rûnitMewla kî ye xuìbeyê bixûnit

àEqda Sitiyê me kir li TacdînIcabe ev e qebûl e amîn«

Fi l-íali Çeko bezî û pê mîrTeqbîl-i kir û qebûlê teqrîr

Mecmûàê mela û þêx û mîranAõa û ekabir û feqîran

Vêk ra bi devê xwe wan ôena kirTêk da bi dilê xwe wan diàa kir

Mîr go »biquìin def û rebabanBînin hemî þerbet û þeraban

Da bezmeke þadimane danînÎrohe ko ëubíe em nizanîn

Dê þubhetê vê demê di xweþ binYa dê bimirîn we ya nexweþ bin

...:::: 117 ::::...

Íibla ne leyalî, ey mewalîKanî çi dizên àele t-tewalî

Ev þîwen û þahî teweman inEv çerx û felek di bêeman in

Geh nûrnima ne gah meølemGeh sûrnima ne gah matem

Gava ko dibînî weqtê àuþretDa fewt nekî zeman-i furëet

Lewra ko zeman miôalê þîr eNabêjitin ev mela ye, mîr e

Îrohe ji bo riùayê TacdînMin jî ji xwe àed bikin bi xwazgîn

Evçende zeman e ew õulam eDaÀim di õulamiyê temam e

Ew hinde di xidmeta me da bûàEmrê wî di ber me da fena bû

Þerì e di þerîàeta wefayêEm jî ji wî ra bixwîn cefayê

Îrohe di xidmeta wî rabînBi ó-óati di xidmeta wî da bîn

Mîrê wehe kî bitin ko canîÞabaþ neditê bi þadimanî

...:::: 118 ::::...

Ger min hebitin hezar û yek serWan cumle di rojekê bi defter

Ger ez nekirim fida bi carekMîrînî li min nebit mubarek«

Tacdîn ko di xidmeta emîr bûÇeþna wî di dest û çaþnegîr bû

El-qiëëe bi þewketa xwe ew mîrRabû bi xwe bûye çaþnigîr

Kêþa wî bi meclisa xwe xwanekGoya kire ferþ asimanek

Qurëê meh û mihrê asimanîÎnan te digo bi cayê nanî

Ev lengeriyê di zîv û zêrînÞubhet felekê di jor û jêrîn

Her ëeínê mezin miôalê bircekSerpoþê li ser ji rengê durcek

Her tebsî û kaseyê di feõfûrYek exterê pirùiya yê pirnûr

Cedy û Íemelê di asimanîBiryan û kebabê meyhimanî

Her kase û tebsiyek yek enbarSerþar-i þebîhê nefsê emmar

...:::: 119 ::::...

Enwaàê ìeàamê çurp û þirînElwanê õida û nuqlê rengîn

Van meþrebe û eyaõê çînîDewran dikirin bi nazenînî

Seyyare ëifet bi geþt û seyranHerçî ko didî dimayî íeyran

Narinc û turinc û nar û lîmoNûbaweyê þaxisarê mîno

Fanîz û nebat û qend û þekkerMawerd û zubad û misk û àenber

Hindan dikirin meàide õazeHindan dikirin dimaõ taze

Mecmer geriyan bi àûd û àenberBûn cumle meþamê can muàeììer

Ramîþger û xweþnewa û xweþdengÞayeste û xweþqumaþ û xweþreng

Hevdeng hinek bi ëewìê sazanHemdeng hinek bi fexr û nazan

Meõnî û kemançe àûd û ìenbûrÇeng û def û ëurna û ëentûr

àUþþaq û newa, àiraqî û ewcVêk ra dikirin bi rastî zewc

...:::: 120 ::::...

Awaze û þuàbe û meqamatBêperde bi muàciz û keramat

Øahir ko dibûn ji nayê gerdanÕaretgerê àeql û dîn û îman

Saqî þewiþîn bi abê engûrMuìrib heriþîn bi ëeytê ëentûr

Qewwal û muõennî û õezelxwanMexmûr û siyah û mest û sekran

El-qiëëe li reõmê sebài þidadDanîn bi wî resmî àurs-i binyad

Xeììaìê felek ji dest qelem ketCelladi dikir ko wî qelem ket

Nahîd bi àerdê da dida çengMeh çû veþirî di Bircê xerçeng

Keywan di Delwê da nihan bûBercîs di Íûtî bêniþan bû

Dinya hemî bûye àeyþ û àuþretZala felekê ji kerb û íesret

Çu jÀdest nedihat û maye àacizNaçar-i àecûze bûye Kadiz

Þeyxûxeyê çerxê rengsemawîRehwar-i semaài kir rehawî

...:::: 121 ::::...

àAlem hemî bûye àuþretabadÞehrî û bedewî, àebîd û azad

Musteõreqê niàmet û ìereb bûnMustecmeàê þahî û leàeb bûn

Rabû ve ko xwan ji ber xewaëanSaqî geriyan bi cam û kasan

Mîr xwendine pêþ Memo û TacdînGo »çerx-i li min Memo tu þûþbîn«

Ew herdu kirin temamî melbûsRabûn bi edeb etek kirin bûs

Rûniþtin û pêk ve wan vexwarinEwroj bi yek ve rabiwarin

...:::: 122 ::::...

23. Weqtê weko nûàerûsê Xwirþîd

Weqtê weko nûàerûsê XwirþîdNeh qubbe miôalê cam-i Cemþîd

Fi l-cumle kirin bi rux mucellaGoya ko kirin bi zêr muìella

Meþþaìe û daye û perestaràIþqê kirî cumle germibazar

Çûn zeyn bikin Sitî û ZînanNazende bikin du nazenînan

Ewwel fekirîn di zilf û xalanDîtin ko dilan dibin bi talan

Gava fekirîn di qewsê ebrûBûn þubhetê wesme jê siyehrû

Fekirîne ruxê di wan di tazeÞermende dibûn bi cayê õaze

Qadir nedibûn ji surmeyê reþAhûyê xeten bikin muþewweþ

Ser ta bi qedem ji rengê þaneËed seàî kirin ji bo behane

...:::: 123 ::::...

Meíùa ji du ahûyan yek ahûWan seh nekirin íeta serek mû

Illa sermûyekê miyan bûEw jî bi meôel ne ten, ne can bû

Qeìàa ji mexafeta þikestinQeì lê kemerek nehate bestin

Kes dil nedida çu lê bibînitBelkî ko ji nazikî þikînit

Ma dest dida ko dest û penceÍenna bikitin bi rengê rence

Neqþê ko Xwidê kirî muxeyyerKî qadir e wî bikit muõeyyer

Axir geriyan ji rengî meÀyûsEw man û íena û reng û pabûs

Zînet ji qedê di wan íebîbanBexþîne zemîn ìela û þîban

Ferxunde kirin bi ferqê efserTabende kirin bi tacê gewher

Serlewíeyê ëefíeyê muëenneàZîbende bi zîwer-i mureëëeà

Pîraye ji rewneqa cemalêBû hale li xermena hilalê

...:::: 124 ::::...

Elmas û zumerred û merarîXal û xeì û ìurreyê di ìarî

Manend-i kitabê þaàiran eMewùûà bi weùàê xane xane

Ev rewneqê àariùî û óatîBû nusxeyê siír û muàcizatî

Ebyat bi cemàê bûne dîwanAyat bi ëunàê bûne QurÀan

Ew ëunàetê ustadê muìleqHerçî ko didî digo »huwe l-íeq«

Tezyîn ko temam bû li bûkanAyîn kete çarsû û sûkan

Enwaàê tecemmul û melabisElwanê cewahir û nefaÀis

Ëed cariye û dused benî çûnZerbeftilibas û zerbenî çûn

Naqe bi qiìar û dur bi qenìarYaqût bi bar û zêr bi xerwar

Xaric ji teàedduda íisabanXariq li teqeyyuda kitaban

Nedihate teàeqqul ev cihazeNedibûn muteíemmil ew cemaze

...:::: 125 ::::...

Vê debdebeyê we kirine àaþiqBû zelzele rakirin xelayiq

Þehrî, ji muóekker û muÀenneôFi l-cumle muzeyyen û mulebbes

Teþbîh-i bi beírê pir temewwucCunbuþ dikirin õereù teferruc

Nageh geriya bi Cûdî meftûíDergahê kerem li keþtiya Nûí

Yeànî ko àimareta Sitî têQeëra periya bi rasitî tê

Her texte ji àûdê ëendelûsîTextek xetebendê abenûsî

àErþek ji cewahiran mureëëeàBelqîs celîs û lê murebbeà

Dest bestî ji pêþ ve pêþekaranDurrînkemer û guherguharan

Ëed Aëef-i berxiya wekî baÍemmalî dikir bi àerþî dilþa

Hilgirtine ser serê xwe ew mehdDest dest direvand ji hev bi ëed cehd

Ew textirewan wekî gemî bûBeíra ko bi ser ket ademî bû

...:::: 126 ::::...

Beírek ji hewa ko bête coþêNaçar ji dil dikit xuroþê

Xelqê cihî cumle àaþiqan ePerwane û þemà der miyan e

Ëofî û mela feqîr û paþaVêk ra li teferruc û temaþa

Xelqê ko ji dest õeman bi feryadFerdek qe nema nebûyî dilþad

Her berderekê þemaìeyek lêHer mecmeàekê temaþeyek lê

Te digo ko àerûs àeynê can eLew bûne beden li pey rewan e

Sazan mirî íey kirin wekî ëûrKûs û def û kerrena û naqûr

Þabaþ û ëeda û gaze-gazanGuhdar-i õenî kirin ji sazan

Vêk ra ko ëeda ji wan bi derketQeëra felekê ëeda bi ser ket

Ev àeyþ û neþaì û þadimanîNadîde bi dîdeyan zemanî

Fulka feleka melek di navêMewcan ko reva di weqt û gavê

...:::: 127 ::::...

Ev ìenìene û þiàar û ayînÇûn leíøeyekê gihane Tacdîn

Tacdîn bi xwe bûye padiþahekMem jî li ìeniþt þubhê mahek

Rûniþtî di þehniþîn-i àalîCemàek ji ekabiran íewalî

Rabûn li teferrucê vewestanWan cumle ìebeq di herdu destan

Manend-i ìibaqê asimanîYaqût û zumerredê di kanî

Ruhtin ìebeqê di wê niôarêJor da li àimareya nîgarê

Emma ìebeqê di wan hemî pirZêr û wereq û cewahir û dir

Yeõma kir genc bûne maþaXîzan hemî bûne mîr û paþa

Ëed car-i li hêviya íerîëanXaric ji çevandina xesîsan

Faùil ji kerameta kerîmanZaÀid ji xwidaniya leÀîman

Xîzan û geda we bûne munàemMuflis bûye zenperest û muõlem

...:::: 128 ::::...

Xîzan û geda õenî û zengînÞadan û íezîn û þa û õemgîn

Êdî nedibûn ji hev muþexxeëTe digo hemî mîrek in murexxeë

Têk da di munasib û muwafiqVêk ra di muëafií û muàaniq

Íaëil ko ji meqëeda seramestBûn ew der û ban û ew sera mest

Hin mest û hinek dikir di bengîXwanende û bezlego û çengî

Her bengî û serxweþê di BotanTêk hatine çerx û baz û lotan

Bêrîte sema û saz û govendÞêrîn û þekerleb û þekerxend

àEóra û rewal û bikr û merdanÍor û melek û perî û wildan

Gulpeyrehen û semenqebayanÞekkerdehenan û qendixayan

Zerînkemeran û keckulahanÌelàetqemeran û xeìsiyahan

Sîmînbeden û semenàeóaranSêvînóeqen û memikhinaran

...:::: 129 ::::...

Ev mûyemiyan û marê gîsûEv çardesale çar ebrû

Merdan û murahiq û mucerredLawê weko xeì wekî zumerred

Xweþdeng hinek hinek di xweþrengHin cergebezî û hin dîger leng

Bi l-cumle li reõmê vê àecûzêYeànî li xilafê piþtikûzê

Kîjê di sivik kurê di lawînManend-i benat û miôlê Perwîn

Hin daÀirebend û hin di dewwarHin silsilebend û hin di seyyar

Encumëifet encum in firûzanHeft þev di temam û heft-i rûzan

Bezma Sitiyê û cemà-i TacdînGêran bi vî rengî zîb û tezyîn

...:::: 130 ::::...

24. Daman-i àerûsê pakê gerdûn

Daman-i àerûsê pakê gerdûnDamad ko kir bi mihrî gulgûn

Ìarîtî bi rohniyê ko rakirÕem þubhetê øulmetê fena kir

Weqtê seíerî ji roj-i íeftêAgir te digo gihiþte neftê

Germiyyet-i narê qurbê meqëûdRakir ji wucûd-i àaþiqan dûd

Cemàiyyet-i xasê ateþ û badElbette dikit mirovî berbad

Ev àiþq û hewa ko bûne dildaþCan û dilî dê bidin bi þabaþ

Ëebra þewiìandî iftiraqêTêk ëoht qiran û iítiraqê

Deryayê meíebbet uþtulum kirAram û þekîb û ëebir gum kir

Meíbûb û muíib ji ferìê teþwîrHatin ko bibin bi þewqê teqdîr

...:::: 131 ::::...

Meþþaìe û mihreban û dayînÞoþbîn û meíarimê di Tacdîn

Mustewcibê weqt dîn mulaqatBermucib û muqteùayê àadat

MecmûÀê mubexxirat û muàìirMemzûcê muferriíat û muskir

Cam û qedeí û eyaõ û mexmerEv miskê zebad û àûd û mecmer

Mawerd û gulab û àiìr-i þahîEl-qiëëe ji mahê ta bi mahî

Esbabê neþaì û àeyþ û àuþretAlatê ëefa û óewq û ëuíbet

Ewçend kirin ewan muheyyaMeíùa mirî pê dibûn muíeyya

Araste bû àerûsxaneDîwar û der û àurûþxane

Rabûne ve xaëekî û xadimHindek di eqarib û meíarim

Þemàek bi temame muìellaÞemsek bi cemale mucella

Hilgirtine ser serê xwe reqqaëÎnane meyanê meclisa xaë

...:::: 132 ::::...

Þemàê bi zebanê íalê bêqalEvrengehe kir beyan-i eíwal

KÀey àaþiqê bêqerar û bêtabGer þubhê min î xwidan teb û tab

Rabe here íecleya àerûsêPabende bibe bi payebûsê

Þemàa te wekî te intiøar eÞewqa te li can û cismî nar e

Ëohtin te bes e miôalê þemàanBes þubhetê min bibare demàan

Ger àaþiq î rabe þubhê ferraþCanê xwe bide niôar û þabaþ

Ey saàiyê meqëeda ìewafêWey salikê menheca meìafê

Ew qible û keàbeya te meqëûdNêzîk-i te bû ye emrê meàbûd

Beyt û íecer û meqam û íucreSeày û ìeleb û ìewaf û àumre

Barî ji te ra kirin muqedderHa bûne ji bo te ra muyesser

Av î tu rewan be pêþ-i selwêÞêr î tu heman kerem ke xelwê«

...:::: 133 ::::...

Tacdîn ji ëûretê þemalêMeànayê meíebbeta þepalê

Zanî bi teÀemmul û bi idrakRabû ji cihê xwe çist û çalak

Yarê õem û þahiyan Memê jarVê ra bûye ëaíib û sileídar

Destê wî di dest û dil di dil bûBû íacibê derge þîr li mil bû

Tacdîn bi vî ìerzî çû serayêMem ma li derî digel duàayê

Lewra ko mexwuf bû ew mulaqatMelzûm e li àaþiqan muàadat

Ger qiëmê muíibb û ger íebîb înElbette bi dijmin û reqîb în

Hin dêw û hinek ji wan perî neHindek di munafiqê ademî ne

...:::: 134 ::::...

25. Zava bi edeb ko çû ji der dan

Zava bi edeb ko çû ji der danÞemàa ko li piþt íicab û perdan

Rabû ko ji pêþ ve çû xeramanKêþa li zemîn bi naz-i daman

Zulfê di xwe kirine pay-i endazDestê di xwe kirine ferq-i perdaz

Dêma ko bi nûrê Beyti l-eqëaQendîlê felek bi wê teyîsa

Mexmûrê õebûqê derdê hicranMuþtaqê ëebûíê weëlê canan

JÀewwel ve li àadetê mubahîDestê xwe dirêj kire ëuraíî

Noþî ji ëuraíiya þekerlebNoþîn qedeíek ji mey leba-leb

Mexmûr-i ko defià kir meya nabBêhn kir gul û sunbulê di têrab

Geh nêrgis û lale gah ëorgulReyían û binefþe gah sunbul

...:::: 135 ::::...

Têk têk ve didan û têk dibestinHin bûse didan û hin digestin

Ewçend-i bi yek ve radimûsanNobet nedidane hev li bûsan

Elmas û guher cebîn û dindanTebdîl bûyin bi leàl û mercan

Deryayê meíebbetê we kir cûþDest gerden û leb bi leb hem aõûþ

Medhûþ bûyin bi wê mudamêBêhiþ we ketin ji ser qiyamê

Qadir nedibûn bikin quàûdêGêr bûn bi yek ve bo sucûdê

Tekrar ji secdeyê ko rabûnEwçend-i bi yek ve herdu þa bûn

Þekker ji lebê di yek revandinËorgul ji ruxê di yek civandin

Terkîb kirin ji bo xwe gulqendTezwîc ko bûn bi yek ve dilbend

Sê roj û þevan bi dil peya-peyWan teþneleban vexwarin ew mey

Mustesqeyê þerbeta meya nabAxir ko nebûn bi þurbê sîrab

...:::: 136 ::::...

Keyfiyyet-i neþÀeya þerabêKêþane kemal-i iùìirabê

Ëafîóeqen û bedenþefafêKir meyl û meíebbeta zifafê

Sermest bi dest têk heristinBû gelte û gelc û daheristin

Dem lêk piçiyan û dem cuda bûnGeh têk hejiyan û geh di ba bûn

Dem ew didu bûn û gah yek bûnGeh cot û bi yek ve gah tek bûn

Tîra ko ji àacê ber hedef bûAmac bi ëefweta ëedef bû

Amac ko bû meíellê peykanDurdane bedel kirin bi mircan

Nebil hate ve neëil ma di wê daNesla xwe ji can û dil bi wê da

Peyweste bi roj eger bi þev bûWan ber ji meíebbetê bi hev bû

Hemware du serxweþê di serkeþVala dikirin li yek du terkeþ

Ger roj û eger þevê di reþ bûnEw herdu melek we pêk di xweþ bûn

...:::: 137 ::::...

Goya te digo du kîmiyagerMeþõûl bûyin bi àeqdê cewher

Ew rûí û cesed bi yek ve munùemNefseyn-i bi yek ve bûne mudõem

Inzalê legen nuzûlê ibrîqTeëàîd kirin bi qerà û inbîq

Memzûc-i þebîhê þîr û þekkerMexlûì-i wekî íeyat û Kewôer

Qetàa çu nebû ne xur ne xwabekWan bîr nedihat-i nan û abek

Ew hefte temam bûye gerdekAgah nebûn ji íalê ferdek

Õalib geriya li derdî ëiííetÕem çûn veþêrîn ji kerbê weëlet

Nageh seíerê, ji roj-i heþtêRiùwan meþiya ji nêv biíeþtê

Mem hêj wisa li ber derî bûDaÀim ewî ser li ser berî bû

Hêj ewî mesken asitan bûRojan û þevan we pasiban bû

Tacdîn ko ji gerdekê bi der ketRojek te digo Memê bi ser ket

...:::: 138 ::::...

Fi-l-íali we reng-i þadiman bûHemefserê ewcê asiman bû

Yarek te hebit meger we bîtinGer dê we nebit meger nebîtin

Yarê bi te ra bitin muwafiqËed xizmê di xaÀin û munafiq

Qurban bike qet mebê mixabinÇi d’kî bi kesan ko bêwefa bin

Qurban bide qet mebêje kî neBêkîn e bira, eger bikîn e

Yarê te ji bo te ra bira yeHem çav e ji bo te hem çira ye

...:::: 139 ::::...

26. Gava ji àedem Xwidê kir îcad

Gava ji àedem Xwidê kir îcadEv kewn û mekan ji nû ve bunyad

Mecmûàê mukewwenatê àalemÍetta ve xulaëe newàê adem

Eþya bi íeseb ëifat û efàalÎnane wucûd muxtelifê íal

Mewcûd kirin bi hev muàeyyenEùdad kirin bi ùud mubeyyen

Ev erù û sema beìîÀ û daÀirEv mulk û melek muqîm û saÀir

Ev nûr û øelam û kufr û îmanEv xuld û seqer biheþt û nîran

Ev barid û íar û reìb û yabisEv mîr û geda õenî û baÀis

Ev ax û hewa û agir û avEv leyl û nehar û sî û sîtav

Ev hecr û wiëal û þahî û õemEv mewt û íeyat û sûr û matem

...:::: 140 ::::...

Hin nûrmiôal û hin wekî narHindek di íelîm û hin di dijwar

Van ëadiq û rast û xêrixwahanVan qemëî û xwar û rûsiyahan

Van ehlê cehennem û àeóabanVan laÀiqê cennet û ôewaban

Nabînî ko pêk ve cumle ùidd inÍikmet çi ye, bo çi pêk ve nedd in

Lewra ko nebit eger texalufTemyîz meíal e, hem teàaruf

El-qiëëe, bi iqtiùayê xilqetMîrê bi kemal û àizz û rifàet

Ragirt-i ji bo xwe dergevanekFettanê zeman e ëeypiëanek

DaÀim li derê wî qapûcî bûQellaà û qelaþ û qawecî bû

Emma bi neseb ne merd bû ji BuhtanBelkî mutewellidê ji buhtan

àEëlê wî dibên ji Mergever bûMeíùa wî beþer bi þûr û þer bû

Navê wî munafiqî Bekir bûBelkî ji belûqiya betir bû

...:::: 141 ::::...

Mennaà û muóebóebîn û iblîsXeddaà û xeberbezîn û telbîs

Þagirdê þeÀameta wî þeyìanÞermende ji guhtina wî Buhtan

Bedçehre ji rengê dêwê kabûsBedfiàl û sitîzekar û salûs

Tacdîn digote mîr àeyanî»MîrÀim, bike der vî dergevanî

Ev laÀiqê dergehê te nîneEv kelb e nehîndir e bikîn e

Herçend ëeh û dergevan bira neEkôer ëeh bi mihr û bawefa ne«

Evrengehe mîr digote Tacdîn»Fiàlê di Bekir meger nizanîn

Em qismê emîr qismê aþ înPirfetl û ger în û pêþ û paþ în

Naçare ji bo me aþivanekLabudde ji bo me dergevanek

Hindî bi íukûmetê dikîn dewrGeh àedl e ji bo me kar û geh cewr

Herçend Bekir weledzina yeAþê me ji wî bi fetl û ba ye

...:::: 142 ::::...

Ev zumre ko øalim û àewan inSûbaþî û þeíne û dergevan in

Aþê di me øaliman digêrinDexlê di meøaliman dihêrin

Aþê me egerçi weqfê àam eGewrî tejî garisê íeram e

Wî garisî íariôek diçînitEv íariôe bo me dê hilînit

Ev àadete nîne xaëê mîranNabînî li ber derî feqîran

Wan jî hemî pasiban ji ëan inEw jî hemî qismê dergevan in

Sulìanê serîrê bêniyazîNabînî ji boyî karisazî

Hindî ewî rakirin selaìînDeh çend ewî çêkirin þeyaìîn«

Íaëil di ëeyê xwe mîr neborîTeàlîl didane ber ùerûrî

Mîrin hene ew ëeyê di tazîNadin bi àedaleyê di Tazî

Ew kînewer-i xebîô-i mudbirYeànî Bekirê bi dil muzewwir

...:::: 143 ::::...

Xewfa wî hebû bi xef ji TacdînDaÀim di dilê wî da hebû kîn

Weqtê ko bi dewlet û seàadetEv deàwete bû bi resm û àadet

Xef j’ ademiyan wekî àEzazîlMeíùa õereùa wî kiób û teswîl

Tenha wehe gote mîr di xef da»MîrÀim te Sitî qewî telef da

Ew cewher-i tac û tac-i cewherEw efser-i zîb û zîb-i efser

Ewrenge sezayê text û ewrengFerzane bi àeql û ferr û ferheng

Kisra bi keser ji boyî dînêFeõfûr bi õewr bo evînê

Qeyëer ji kurê xwe ra bixwestaXaqan ji pêþ ve dest bibesta

Hêja nedibû ewê tu erzanEvrenge he serserî bidî wan«

Mîr go »qe didim, eya bedexterTacdîn û Memê bi textê Qeyëer

Roja weko bûye ceng û perxaþTacdîn û Memê duëed qizilbaþ

...:::: 144 ::::...

Bi-l-cumle bi zirh û zend û binperÎnan ji me ra bi þîrê þeþper

Xaqan kî ye ez çi kim bi feõfûrNadim ez ewan bi rubàê meàmûr«

Melàûnî ko dî nebû çu teÀôîrEw mesÀele wergerande tezwîr

Go »qenc e heqîqeta humamanHemseng-i ëedaqeta õulaman

Roja vedixwin þerab-i belwaGava ko dixwin kebab û selwa

Çawa ne di þahî û ëefayêEwrenge di ìengî û cefayê

àAriù nebitin li wan tebeddulØahir nebitin ji wan teíewwul

Meíùa nekin ev quëûr-i xidmetQeìàa nekin ew futûr-i himmet

Ev zewq û cefa bibin muqabilEw ëidq û wefa bibin muàadil

Lê ùayià e himmeta kerîmanDer íeqqê nelaÀiq û leÀîman

Nakes ne sezayê genc û mal eNûres ne munasibê celal e

...:::: 145 ::::...

Menøûreyê nûresan þerab eMexmûreyê serxweþan xerab e

Pir àeqil divêt û pir teíemmulNûres bi meyê nekit teíewwul

MîrÀim, te nedî kurê SikenderDayê te neøer ji íeddî çû der

Roja ko Sitî te daye TacdînWî jÀalê xwe dayiye Memê, Zîn«

Mîr go »çi àeceb bi min nekir pirsYa ne qe nemaye wî ji min ìirs«

Go »ma tu nizanî ew kusan eMîrza ye ciwan e pehlewan e

Meydan diye wî, celew reva yeHerçî weko ew bikit rewa ye

Ìirsa min ew e bi kubr û kînêÌuõyan bikitin ji paþ-i Zînê

Deàwa nesebê bikit bi XalidQeëda íesebê bikit zewayid«

Mîr go »me ji dil hebû bi daxwazZînê bi Memê bikim serefraz

Ëondê dixwim ez bi rûíê walidÍetta bigihîte ceddê Xalid

...:::: 146 ::::...

Meíùa bi óukûrê neslê ademZînê bi jinînî ez qe nadem

Herçî ji serê xwe bûye bêzarHa Zîn û bila bibit xerîdar

Merdê ji ser û ruía xwe têr eBêxewf-i bixwazitin ko mêr e«

Íukkam bi baìin û bi øahirBêþubhe muþabih in bi agir

Øahir di spaíî û binûr inBaìin ji mudareyê di dûr in

Reímê ko dikin ji rengê roj inQehrê ko dikin cihan diëojin

Zinhar bi wan nekî tu bawerGer bab û pis î û ger birader

Xasma ko muqerrebê di bedxwahNêzîk bibin neàûóu bi-l-lah

...:::: 147 ::::...

27. Tacdîn û Sitî ko bûn bi hev þad

Tacdîn û Sitî ko bûn bi hev þadWeëlê kirin ew ji hecrê azad

Mem mayî di kuncê weídetê ferdNe yar û ne hemniþîn, ne hemderd

Hemdem ko nebin ji bo deman raHemderd nebin ji bo õeman ra

Õemgîn bi çi dê bikin teíemmulÞahîn bi çi dê bikin tewessul

Þahî û õeman divêt-i enbazDerdan û deman divêt-i demsaz

Unsiyyet-i àaþiqan sukûn eSermayeyê weíþetê cunûn e

Asûde dibin bi yekdu hemqalXasma ko hebin bi yek ve hemíal

Zîn û Sitî û Memo û TacdînVêk ra dikirin mudar û teskîn

Zînê ko dikir ji derdî efõanDengê Sitiyê dibûye derman

...:::: 148 ::::...

Gava weko Mem bi dil dinalîTacdîn dibûye íekîm li alî

Ev herdu ji herdiwan cuda bûnÇûn herdu bi meqëeda xwe þa bûn

Man Zîn û Memê di bêserencamBêmeqëed û bê murad û bê kam

Çil roj-i ne xur ne xwab-i ZînêSer ranedibû ji ser girînê

Xwîna dilî bû õida û xwarinHêstir bi xwe þerbet û vexwarin

Hemware bi roj, eger bi þev bûWê íal-i ji firqetê her ev bû

Rojan digirî, bi þev dikir ahEwreng geriya ùeàîf ew mah

Bedra rûyê wê bûye hilalekÌelàet dinima wekî xeyalek

Hemzad û heval û hemniþînanHemraz û emîn û nazenînan

Herleíøe digotinê bi riqqetKÀey serwê riyaùê baõê rifàet

Sersebz î û tazeberg-i bar îEvçende çi hêstiran dibarî

...:::: 149 ::::...

Hemþîre eger ji te cuda bûXweþ çû û bi hemserê xwe þa bû

Wê girtiye bo xwe ëebr û temkînEw þa ye li wê tu lÀêre õemgîn

Min beàdi õeman ji qelbî rakeTeþbîhê bi zulf-i ber vi ba ke

Çîn çîn bike ìurreyê di þebrengGul gul veke àariùê di gulreng

Zulfan veke da bibin muselselIklîl li cebhetê mukellel

Biskan tu ji xemriyan cuda keZulfan þe ke bi yek ve berhewa ke

Da sinbil û ëorgul aþina binReyhan û binefþe ìa bi ìa bin

Biskan biwerîne ser hilalanSewda ke di bekkeÀê bilalan

Dîsan bike xemriyan qedeínoþCeàdan veke Keàbe bit siyehpoþ

Ta xelq ji õerb û þerq-i ta ÞamÍuccac ëifet bibînin iíram

Pêwend bike pêk ve bisk û xalêÞîraze ke muëíefa cemalê

...:::: 150 ::::...

Serlewíeyê dêm bibit muóehhebAyatê Xwidê bibin muretteb

Da furqeÀê kafir û musilmanTeëdîq bikin bi neëëê Furqan

Van õemze û awirê di xwînxwarWan xencer û keyberê di dijwar

Zinhar, medî cewaz û ruxëetWan nîne bi kes çu rufq û reímet

MeÀóûn bike ìerreyê di ìerrarDa íukim bikin li þah û xundkar

Perdê tu ji ber gulan hilîneBêëebrê bilbilan bibîne

Xendan bike õunçeya dehanîNalan ke hezar di asitanî

Serxweþ ke li gerdenê guharanSersem ke cunûn û dîn û haran

Meyxur ke melan bi õenc û nazanÞêxan tu biþihîne ber berazan

Destûr bide bisk û zulf û xalanAgah bigêre ehlê íalan

Da murþidê bêìerîq-i haÀimSergeþte nebit wekî behaÀim

...:::: 151 ::::...

Inkar bikit ùelalê muìleqIqrar bikit bi ëûretê íeq

Fariõ ji tecelliya celalêQanià bi teëewwura cemalê

Fanî bikitin ewê wucûdêBaqî bibitin bi vê þuhûdê«

Evçende ewan digotin ev pendZîn pê nedibû ëebûr û xursend

Belkî bi neëîíet û bi pendanYekcar dikete bela û bendan

àIþq agir e nefíe ye neëîíetSir perde ye lewme ye feùîíet

Hindî ko ewan dikir melametWê zêde dibû ji wan nedamet

Eþkan nedidane çavî furëetAhan nedida dehanî muhlet

Da ev bi kelamekê xeber ditYa ew bi meqamekê neøer dit

Naëih fekirîn ko weàø û teqrîrNakin bi çu rengî nefà û teÀôîr

Mayin di teàeccubê ko ew mahEvçende ji bo çi ra dikit ah

...:::: 152 ::::...

Wan herwe qiyas dikir ko ZînêHer bo Sitiyê dikit girînê

Dîtin ko xeber hemî hewa bûnNaçar-i kirin sukût û rabûn

Zîn ma bi tenê digel õeman cotÕem lê civiyan ji bo õeman got

...:::: 153 ::::...

28. KÀey hemnefesê di bênewayan

KÀey hemnefesê di bênewayanFeryadiresê di pircefayan

Hemderdê dilê di derdimendanHemperdeyê sirrê mustemendan

Hemrazê dilê di dilbirînanHemxwabeyê xaìira íezînan

Hemkaseyê xwanê bêìeàamanHemmeþrebê raí-i telxikaman

àAþiq bi we waëilê cemal inSalik bi we naÀilê celal in

Wêraneyê dil we maye xalîQeì õeyri we kes nehin íewalî

Çawa dikirin ji bo xwe meàmûrMuìleq ji we ra me daye destûr

Dewlet bi we ye di darê dunyaRifàet ji we ye serayê àuqba

Õem lew me divên ko bawefa neNabên eve ìeílî û cefa ne

...:::: 154 ::::...

Roja reþiyan e yar-i canîYarê xweþiyan e þadimanî

Ko nîn-i çi àacil û ci acilÕemxwarî nebit ko têne íaëil

Íaëil bi we xweþ dibit li min dilBê genc-i õeman ji dil çi íaëil«

Geh gah dikir Sitî muxaìebEvrenge he ew melek muàateb

...:::: 155 ::::...

29. KÀey rûí û rewanê qelbê Zînê

KÀey rûí û rewanê qelbê ZînêNûra beëerê diyar û dînê

Hemþadî û hemcefa û hemdemHemleím û àiøam û cild û hemdem

Hemþîre û hemcenaí û hemserHembeyùe, hemaþiyan û hemper

Wey ìebià bi ìebàê min muìabiqIlla ko bi bext-i namuwafiq

Ëed þukir te bext bûye yawerÇawa te divê, we da te dawer

Ëed þukir, te bext-i bû musaàidÌalià geriya ji bo te ëaàid

Bextê min egerçi zêde reþ hatEv qismete bo me zêde xweþ hat

Teqsîm-i õeman ji bo mi ra bûTeqdîr-i ezel yeqîn wisa bû

Þahî ji te ra û õem ji bo minTacdîn ji te ra û Mem ji bo min

...:::: 156 ::::...

Õem çunko li ëûretê Memê neLew õem ji mi ra li ser õemê ne«

...:::: 157 ::::...

30. Dem þemià dikir ji bo xwe demsaz

Dem þemià dikir ji bo xwe demsazKÀey hemser û hemniþîn û hemraz

Herçend bi ëuhtinê wekî minEmma ne bi guhtinê wekî min

Ger þubhetê min te jî biguhtaDê min bi xwe dil qewî neëuhta

Derdê min û te ji yek biferq eEw ferq-i ji õerbê ta bi þerq e

Meþriq tu yî agirê te øahirMeõrib ez û baìinê min agir

DaÀim diëojit me riþteyê canTe naëojitin bi õeyri ezman

Pêht-i min li ser di dil pereng eCanê me digel perengê ceng e

Þewqek te li ser serî diyar eSewdayeke serserî diyar e

Ew þewq ji bo te ra zeban eEv pêht-i ji bo me ra ziyan e

...:::: 158 ::::...

Pêhta ji dilê me dayî ser serÍukmê dikitin li bayê ëerëer

Herçend-i bi þev dimînî bêdarËubían dinivî íeta ve êvar

Êvar û seíer bi roj eger þevEz her diëojim wisa li ser hev«

Geh gah-i ji dest-i dil birîndarNaçar-i dibû ji canî bêzar

...:::: 159 ::::...

31. Perwa nedikir bi ateþê õem

Perwa nedikir bi ateþê õemPerwane dikir ji bo xwe hemdem

KÀey ìaÀirê aþiyanê firqetWey bilbilê bositanê íirqet

Ey íuccet-i àaþiqê di ëaÀibWey mubìilê muddeàiyê kaóib

Merdane dibexþî canî erzanÍeyfa ko bi mir giran î lerzan

Nawesìî demek li ber hewayêNapuxte ìeleb dikî fenayê

Ew lez ji te ra gelek quëûr eEw lerze ji bo te ra futûr e

Bêëebr î û bêsukûn û bêtabLewra xwe dikî bi zûyî pirtab

Napuxteyê àeybeke temam eMeìbûx dibêjinê ko xam e

Puxte diëojin meger çu caranFanî qe dibin bi nûr û naran

...:::: 160 ::::...

Baqî digerin, wekî semenderWan cisim dibîte can-i enwer«

Wê cisimmunewwera melekrûíBeyùaqemera muqabeleti yûí

Yek óerre ji asiman û àerdanNedima ko nekit digel xeberdan

JÀev ademiyê di ëaíibeõraùMeíùa dikir iítiraz û iàraù

Fikra xwe dikir ji uns û cananSirra xwe digote bêzebanan

Ser ta bi qedem õerîqê õem bûNeqþê dil û can xeyalê Mem bû

...:::: 161 ::::...

32. Mem jî ji xeyal-i rûyê dildar

Mem jî ji xeyal-i rûyê dildarYeànî ko ji arezûyê dîdar

Bû dînekê dilpezîrê sewdaMecnûnekê bêneøîrê þeyda

Õalib geriya li àeqlî dehþetMûnis geriya li qelbî weíþet

Ne qabilê íeml-i daõ û derdanNe naÀilê seyr-i baõê werdan

Íaëil ko nebû wiëalê ZînêRaíet çunebû ji ber birînê

Lewra ko du teþneleb di bê gavBêtab-i bibin ji bo firek av

Nageh birijit ji asimanîSerçeþmeyê ab-i zindeganî

Yek teþne muradê dil hilînitYek soxt û her wisa bimînit

Yek kesib bikit íeyat-i sermedÊ dî diçite memat-i mumted

...:::: 162 ::::...

Tacdîn ko ew wiëal-i dest daEwreng li Memê melal-i dest da

Eëla ji õeman nebûye hêsaMeíùa bi kesan nebû muwasa

Qeìàa wî nebû li cih qerarekEëla wî nebû bi kes mudarek

Ew weqtê we ko diçûye pêþ mîrTe digo ko du saõe û pê di zincîr

Herleíøe ji derd û ah û wahêAgir digihande baregahê

Gava ko diçûye pêþ-i TacdînEw jar-i digel dilî bi nalîn

Nediþî bikitin mudar û ëuíbetNedibû bigirit qerar û ulfet

Naçar-i ji hêþetê diçû dûrHemderd-i dibû digel þeìê kûr

...:::: 163 ::::...

33. KÀey þubhetê eþk-i min rewane

KÀey þubhetê eþk-i min rewaneBêëebr û sukûn î àaþiqane

Bêëebr û qerar û bêsukûn îYan þubhetê min tu jî cunûn î

Qeì nîne ji bo te ra qerarekÕalib di dil te da ne yarek

Herleíøe te jî çi tête bîrêSergeþte dibî li rex Cizîrê

Ev þehre ye ger ji bo te meíbûbÍaëil geriyaye bo te meìlûb

DaÀim di dilê te da ne menzilDestê te li gerdenê íemaÀil

Hêja ji Xwidê tu fikir nakîHerroj-i hezar þukir nakî

Evçende dikî hewar û gazîÊdî çi muradekê dixwazî

Beyhûde çira dikî tu feryadAware diçî diyarê Beõdad

...:::: 164 ::::...

Ger ez bigirîm we ger binalimWÀer ez bimirim we ger bikalim

Herçî weko ez bikim rewa yeMeàqûl ji bo mi ra fena ye

Carek li dilê mi jî guzer keSerçeþmeyê çeþm-i min neøer ke

Derdê dilê min ko bêdewa yeÇeþm-i terê min çi ma-cera ye

Dîwane me, min perî bi der daEz Dicle me zenberî me berda

Wesìanî û Nêrgizî û SeqlanDerwaze û àUmmerî û Meydan

Van seyrigehan tu lê dikî geþtEz mame ji bo mi ra der û deþt«

...:::: 165 ::::...

34. Geh beíiô dikir digel ëebayê

Geh beíiô dikir digel ëebayêÞería õemê dil digote bayê

KÀey cisimleìîf-i þubhetê rûíDergahê beden li ber te meftûí

Ez hêvî dikim ko bê teweqqufRencîdeqedem be, bê tekelluf

Carek here suddeti s-seàadetGavek here sudreti n-nihayet

Ewwel tu bibûse asitanîPaþê here pêþ-i dilistanî

Emma bi tewaùuà û bi teàøîmËed mertebe iítiram û tekrîm

Aheste ji bo bike duàayêWabesteyê wê bike ôenayê

Þayeste bike tu iítiramêDestbeste vewest, bike selamê

Paþê íereket ke pêþ ve çapikÔiqlet negirî li ìebàê nazik

...:::: 166 ::::...

Ev name ko xwîn-i dil mîdad eEv ëefíe ko merdumek sewad e

Perdê melivîn ji ber cemalêTenha bide dest-i àerùiíalê

Zinhar-i di ba nekî niqabêGava ko dixwînitin kitabê

BêjÀê ji mi da ko PadiþahimBenden ana soyle Qiblegahim

Lew meìleàê nûr-i óu l-celal îLew menbeàê Kewôera zelal î

Lew menøer û meøhera ilah îEm bûne geda, tu padiþah î

Da bo me bi íeqqî mutteëif bîDer íeqqê me àedl û munteëif bî

Der dîde ji dîdeyê tewellaGeh gah-i bikî li dil tecella

Ev deÀb-i qedîm e padiþahanWan àam e neøer li pirgunahan

Wella gunehê xwe ez nizanimEmma me dilek hebû dizanim

Ew dil periyan ji min revayeEv pêlek e ew ji min cuda ye

...:::: 167 ::::...

Weqtê ko digel min ew teba bûËaíibhewes û xwedanhewa bû

Belkî kiribit xeìa û àuëyanInsan xuliqîn bi nuqë û nisyan

Ëedcar-i ko zêde pirgunah eLê sayeyê zulf-i te penah e

Ger qehir bikî li wî ceza yeWer àefû bikî àeceb àeìa ye

Evrenge bibêje ey ëeba tîzWan gah zemîn bibûs û berxîz

Ey bad-i ëeba bi íeqqê meàbûdGava weko tê ji pêþ-i meqëûd

Zinhar-i hinek ji xak-i dergahBîne ji mi ra digel xwe hemrah

Toza ko ji rengê tûtiya yeBîne bi xwe ra ko kîmiya ye«

...:::: 168 ::::...

35. Geh ceng dikir digel dilê jar

Geh ceng dikir digel dilê jarKÀey xaÀinê þermesarê õeddar

Kan qewl û qerar û àehd û peywendPeyman û qesem, yemîn û sûkend

Te digo ko digel te ëadiq im ezTe digo bi te ra muwafiq im ez

Te digo ko digel te yekdil im ezTe digo ko xwedanteíemmul im ez

Íeyfa, ko ziyade bêwefa yîWeyla, ko ne qabilê cefa yî

Qelp î, deõel î, bi dil neyar îPir çîl û çep î, xerab û xwar î

Ey ìûìiyê perweriþ þirîn îWey ìifl-i ìufeyl-i nazenîn î

Yarê xweþiyan bûyî meger tuQelbê reþiyan bûyî meger tu

Dilhay, kusan derûn-i ten haInëaf e tenê bihêlî tenha

...:::: 169 ::::...

Ev bilbil-i can-i di meíbesa tenMaye bi tenê miôalê Bîjen

Inëaf e bikî tu canî bedrûdDerwazeyê ten bigêrî mesdûd

Sirra di te da ji feyù-i can eNûra di zemîn ji asiman e

Ey dil, meçe bê çiraõ-i canîØulumat e, tu kor î rê nizanî

Meqëûd e eger ji bo te cananCanan te di canî da ne penhan

Lewra tu numûnedar-i óat îAyîneyê ëûretê ëifat î

Zinhar-i meçe li dû tewellaDa can nekitin ji te teberra

Çûna te dibîte xariciyyetTerka te dibîte rafiùiyyet

Xaric mebe da bibî tu daxilTerkê meke da bibî tu waëil

Refùê meke tu bi dil be sunnîMa baleke weyíek ente minnî

Ôabit be ko da ne naxelef bîDa waqif-i surrê men àeref bî

...:::: 170 ::::...

Herçend-i tu çûyî ber derê dostLê dost-i li nik min e, li wê post

Qedda te íebandî bo te dar eZulfa tu çivandî ew qenar e

Ceóba tu revayî can li bal eSurra tu fida yî ew xwemal e

Bawer te neyê li zulf û xalanMalî mede hindiyan bi talan

Pabende mebe bi tar-i gîsûSergeþte mebe bi qews-i ebrû

Herçend xelîl î ey belakeþGulzar li te dibîte ateþ

Teþbîh-i te ëed hezar-i bulbulËedcar bikin fixan û õul-õul

Perwaneëifet li pêþ-i werdanHerdem diëojim bi daõ û derdan

Ey dil te xwe daye ber hewayêQeëda te ew e bikî ëefayê

Emma ji ìebîb-i àiþq-i ëadiqMin zaniye bo te ra muwafiq

Perhîz-i ji qismê muþtehatanTeqwa ye ji van muleóóeóatan

...:::: 171 ::::...

Herçî ko muxalif-i hewa yeàEynê wî ji bo te ra þifa ye

Min pirsiye bêguman ji LuqmanXaëiyyetê þerbetan û luqman

Herçî ko þirîn e àeyn-i da yeHerçî weko ìeíl e ew dewa ye«

Ewçend-i ewî digel dilî gotNaçar-i dilê dilî bi wî ëot

Dûkel ji íerareta suweydaRabû tejî bû meíellê sewda

Rabû ve ji dil duxan û yeímûmReþ kir li serî dimaõ û xeyþûm

Neynîk-i xeyal-i bû mukedderAyîneyê àeqil bû muõebber

àEwrek te digo ji àerdê rabûEvrazî li asiman cema bû

Wî àewrî ji nîveka hinavanXwînbarî dikir bi herdu çavan

Seyla cegerê wesa li gurr hatGoya ko bi ser Erez ve gur hat

El-qiëëe ji àilleta di dil daSeylek we diçû Memê bi mil da

...:::: 172 ::::...

Þeììu l-àereb û Ferat û CeyíûnHersê te digo bi yek ve rabûn

Herçend ji hêstirê Memê jarÞîn bûn li rexê þeìî spîndar

Ëeíra Memê bûye ëeínê bistanSaíil bûye gulþen û gulistan

Wî bêdilî her li wê mekan girtWî bilbilî bo xwe aþiyan girt

Ew bilbil egerçi pirhewes bûZindan-i beden li wî qefeë bû

Vêk ra weriyan li wî per û balTêk da weþiyan ji wî xeì û xal

Qedda wî ye þubhetê ëenewberXwim bû, çeviya miôalê àeràer

Rûyê di wî gerçi her di ter bûnManend-i àuram-i lêk-i zer bûn

àAriù qewimî li neynikê jengRewneq çu nema li neqþê erjeng

àIþqê we nexweþ kir ew belakeþÍubbê we teles kir ew muþewweþ

Dêma wî nema çu ab û rengekNuìqa wî nema cewab û dengek

...:::: 173 ::::...

Ji ewwel ve li rex þeìî nexweþ ketÇil rojî temam-i þubhê leþ ket

àEql û xired û þuàûrê insanÍiss û íereket qiwayê íeywan

Qeìàa qe nema ji van çu aôarYek cuziÀ li nik Memê birîndar

...:::: 174 ::::...

36. Ëeyyadê þikar-i íusn-i exbar

Ëeyyadê þikar-i íusn-i exbarKir bo me ko serguzeþt-i iøhar

Go, rojeke xweþ bi feël û eyyamDewra feleka fena serencam

Ferraþê qeùa bi ëunàê qudretÕebra kiribû miôalê cennet

Meþþaìeëifet cihan-i dêrînTezyîn kiribû àerûs-i ayîn

Her yek ji newal û koh û deþtanReh þubhet-i goþeyê di bihiþtan

Her rewùe riyaùê xuld-i ekberHer çeþme ji àeynê ab-i Kewôer

Her koh ji rengê Ìorê MûsaJi enwarê tecelliyê teyîsa

Her nehir ji rengê ejdeha bûnHer sebze bi muàcizan àeëa bûn

Her dar-i ji feyùê nûbiharîTêk þuàle dida ji nûr-i barî

...:::: 175 ::::...

Her gul ji miôalê ateþê ÌûrYek miþàel-i bêquëûr-i pirnûr

Her murõ-i seíer bi xwe kelîmekHer ìuìî û qumrî yek nedîmek

Her nexil nidakunende hergahTeþbîhê þecer digo »ene l-lah«

Xergûþ û õezal û gor û ahûEv qaz û quling û kebk û tîhû

Ker ker diçêrîn li koh û deþtanRef ref difirîn di nêv bihiþtan

El-qiëëe bi iqtiùa zemanîBû firëet-i àeyþ û kamiranî

Feëla bigerin li geþt û seyranNêçîr bikin ji weíþ û ìeyran

Mîrê ko felek muìîà-i fermanGo »ëubíe nebûyî qewm-i Buhtan

Rabestî silah û gurz û þimþîrBi-l-cumle digel me bêne nêçîr

Íaùir nebitin kesek di ëeydêEw dê bimirit di bend û qeydê«

Xelqê ko íeta bi ëubí-i kaóibÍaùir kiribûn biëaì û ratib

...:::: 176 ::::...

Fecrê ko nemaye wan àelametRabû di wî þehrî da qiyamet

Mêran vekirin àuqab û bazîÞêran dibirin piling û tazî

Derrende û adem û behaÀimFerdek qe nema di þehrî qaÀim

Dam û ded û ademî û íeywanÌifl û ëebî aþvan û rezvan

El-qiëëe qebîleya ricalanFi l-cumle kesek nema di malan

Bû íeþirgehek li ëeydigahanÞefqet nekirin li bêgunahan

Ewçend-i ji weíþiyan dikuþtinGoya ko wuíûþ qeì nehiþtin

Derrende dewende û perendeHin kuþtî di girtî hin fikende

Çapikíerekat û nûciwananWan faris û kurd û pehlewanan

Derrende dirandibûn bi þîranPerrende birandin bi tîran

Meíbûb-i miôalê þehlewendanMerkebàereban xwidankemendan

...:::: 177 ::::...

Çewgan-i di dest digel gupalanAvêtine gerdenê di õezalan

Ew þêresiwar û bi berçengîXwînî kiribûn belek pilingî

Ewçend õezal ewan kirin ëeydEwçend piling ewan kirin qeyd

Êdî nediþîn digel xwe bîninBelkî nediþîn ji cih hilînin

Kuþtî ji xwe ra birin feqîranGirtî bi xwe ra birin emîran

...:::: 178 ::::...

37. Baõek we hebû Emîr Zeydîn

Baõek we hebû Emîr ZeydînBaxê Iremê diçû bi mizgîn

Herdewíe ji wî û her ìuyûrekYek qeëir ji cennetê û íûrek

Bo þûþtin-i dest û pê û çahvanKewôer kiribûn sebîl-i Riùwan

Hemser bi meqamê Sudre serwekManend-i firîþte her tezerwek

Teþbîhê Memê dilëenewberËed pare ji iþqê qedd-i àeràer

Narinc û turunc-i þubhê ZînêZer bûyî ji àilleta evînê

Sêv û ruìeb û enarê bistanLêv û óeqen û enarê pistan

Þimþad û çinar hemqedem bûnXweþ sayewer û àelîhîmem bûn

Zêrînqedeíê di mest lebrîzReyhan û binefþe cumle nûxîz

...:::: 179 ::::...

Mecmuàeyê xuùrewat û ezharÞîrazeyê selsebîl û enhar

Ëeína rezî, mucmelen kitabekHer qiìàe û feël-i, feël û babek

Goya bi edeb edîb-i tencîmSerëefíeyê baõ-i þubhê teqwîm

Cedwel kiribû bi íellê sîmabÞengerfëifet gulê di sîrab

Eìraf ji sinbil û reyahînElwan ji xuìûì-i sebz û miþkîn

Heryek dikirin beyan-i eíkamBextê siyeh û sefîd-i iàlam

...:::: 180 ::::...

38. Ew ahûyê ëeydgah-i weíþet

Ew ahûyê ëeydgah-i weíþetEw banûyê baregah-i Àulfet

Sergeleh-i õezal-i deþt-i derdanSergeþte nihal-i bax-i werdan

Pabesteyê qeyd-i àiþq-i xwînxwarËeyda ko Memê kirî birîndar

Dî þehr û meíelle cumle xalîXalî bûye kuçe û íewalî

Tenha û tehî ne baõ û bistanBêÀuns û perî ne, ëeín-i eywan

Zanî ko zemane bêeman eGo »rabe dilo àeceb zeman e

Furëet xweþ e da biçîne seyranCa seyr-i bikîn li weíþ û ìeyran

Kanî qe heyin ji wan-i hemderdLewra ko ev ademî ne bêderd

Ìeyrek me bihîstiye di baõanBextê wî reþ e ji rengê zaõan

...:::: 181 ::::...

Lê jar û ùeàîf û bêmecal eAþifteyê rûyê werdê al e

Rojan dikitin fiõan û zarîXwîna xwe dixwit þevê di ìarî

DaÀim dikitin fiõan û õul-õulHevdengê min e bi navê bulbul

Hemderdekê qenc e, ehlê íal eDermanekê derdê min li bal e

Ey dil, were da biçîn nihanîHêja ko heye me zindeganî

Belkî bi neëîhet û bi pendêAza me bikit ji qeyd û bendê«

Evrengehe got û bê teweqqufZîn hate ve baõî bê tekelluf

Agah-i nebûn ji wê çu deyyarNe daye, ne xadim û perestar

Meqëûd-i ewê ne àiþretek bûWê meíùê murad àezletek bû

Lew hate ve baõî ew perîzadDa têr-i bikit ji dest õeman dad

Her lale li sîne bûne daõekHer õunçe bi ëuhtinê çiraõek

...:::: 182 ::::...

Her dar-i li cismî bûne barekGulnar-i li qelbî bûne narek

Tenha ko xwe dî berek di des bûEw seng zebaneyê ceres bû

Dem dem we dida li deff-i mermerBêþubhe dilê beran dibû ker

Gava ko neøer dikir li avanXûnabe diçû ji herdu çavan

Ëeína rezî bû hewayê bulbulÞadab-i dikir bi ab-i gul, gul

Qedda ko bi rastîy-i ëenewberDêma bi ùiyayê mihr-i enwer

Ewreng dida li ax û àerdêEwçend dihesû di toz û gerdê

Axê dikir ax û ber dinalînDaran dikir ah, belg dikalîn

Herdem ko dikir ji derd-i yahûMiràat-i felek dikir siyehrû

Pejmurde kirin bi rengê sorgulEfsurde kirin bi dengê bulbul

Bilbil nediþî bibîte hevdengËorgul nedibû bibîte hevreng

...:::: 183 ::::...

Hindî ko di baõî da neøer kirBeísa xwe digel gulê di zer kir

KÀey þubhetê àaþiqan digergûnWey þubhetê min zerîrû zergûn

Bergê di we ëed newa hezar inHon bo çi zer in, ùeàîf û jar in

Yan þubhetê min di bê Mem in honLewra weko min di pirõem in hon

Bilbil bi gulê di ëor e meþõûlHon mayine þubhê min di meàzûl

Lewra di àelîl û derdinak inLewra di íezîn û sîneçak in

Hon qenc ji bo mi ra delîl inHon bo me di íalî da àedîl in

Xwiþkek me hebû, ji rengê ëorgulHilgirtiye wê ji bo xwe bulbul

Ha hêþtiye bo me àendelîbekMeírûm û sefîl û bêneëîbek

Ez jî ji óelîl û bêneëîbîZer bûme ji hicr-i àendelîbî

Dêma min e ëor e erõewanîZer bûye wekî we zeàferanî

...:::: 184 ::::...

Carek bidiya min ew bi dilxwahÊdî nedikir min ah-i bi-l-lah«

...:::: 185 ::::...

39. Herçî bibitin ji xêr eger þer

Herçî bibitin ji xêr eger þerBê daàiye nabitin muyesser

Ger weël e we ger qumaþ-i dîdarBê daàiye nabitin çu bazar

Ew daàiye cumle remz û íal inBelkî ji cenabê óu l-celal in

Qelbê te dibêjitin ko rabeEv saàete àeyn-i fetí-i bab e

Ew koh-i weqar û beír-i mewzûnàIþqê kiribû xefîf û mecnûn

Yeànî ko Memê merîùê bedíalÙiàfê kiribû ziyade pamal

Roja ko ji þehrî xel bi der ketSewdayê xiyal-i Zîn bi ser ket

Bîmarê bi derdê àiþqê sekranBê neùc-i mereù gihiþte buíran

Bû qelqeleyek di qelbê õemgînEëla nedibû di xanî teskîn

...:::: 186 ::::...

Naçar ji xanî ew bi der ketEw daàiye Xuùir bû bi ber ket

Ew Xuùir çi bû teþewwuqa dilEw þewq-i çi bû teàeþþuqa dil

Qelbê wî digel wî bûye baõîKêþan û keþan gihande baõî

Zîna ko þevê di reþ di ìarîHerdem bi fiõan û ah û zarî

DaÀim ji Xwidê dikir temennaMem rabit û bête nik bi tenha

Nageh fekirî ko Mem ji der hatBîmar Mesîí dî bi ser hat

Zînê ji evîn û þadimanîFi l-íal-i nema çu zindeganî

Bêhiþ kete ser çimen wekî gulËed pare ceger ji àiþq-i bulbul

Mem hat û teferruca gulan kirSeyrek li riían û sinbilan kir

Go »ey gul eger tu nazenîn îKengê tu ji rengê rûyê Zîn î

Ey sinbil eger heyî tu xweþbûReyían ji te bûyine siyehrû

...:::: 187 ::::...

Hon ne ji miôal-i zilf-i yar inHon herdu fuùûl û herzekar in

Ey bilbil eger tu ehlê íal îPerwaneyê þemà-i werd-i al î

Zîna me ji ëorgula te geþtirBextê me ji ìaliàê te reþtir

Bilbil ez im ey nikûserencamBeyhûde çira dikî xwe bednam

Gul yek ne tenê ko ëed hezaranGulþen diditin di nûbiharan

Meàþûqê ko miôlê wan gelek binHerçend ko íorî û melek bin

Ew nabine mûcibê çu derdanLewra ko heyin li cumle àerdan

Yek bit û nebit miôal û hemtaMestûr-i ji rengê Zînê àenqa

àAþiq bi çi dê bikit mudareBêëebr û mirin ewî çi çare«

Evrenge digo ji íalî õafilNageh fekirî ko pêþ muqabil

Zîna ko duëed perî perestarÍora ko Memo ji bo giriftar

...:::: 188 ::::...

Wê sebzeëifet li ser zemînêBêhiþ kirî darûyê evînê

Zîna ko þebîhê durr-i meknûnFi l-íali ko dî Memê cegerxûn

Bêhiþ kete ber piyan bêgavSerwî ko gihiþte ber piyan av

Õunçe ji xewa ëeíer vebiþkiftWê bûyî bi bilbilê xwe ra çift

Go »ev xew e ya nexud xeyal eEv xewn e ëeíîí e, ya beìal e«

Íaëil ko ji paþ-i ëed xeyalanXaëiyyet-i bûye zulf û xalan

Zînê ko gihande ber meþamêËeyd-i mirî zinde kir bi damê

Rabû ko li pêþedestê ZînêFek’rî ko du dest di destê Zînê

Man herdu gelek li pêþ-i yek lalNe nuìq û xeber, ne qîl û ne qal

Ewwel dikirin bi dest iþaretPaþê ko vebû li wan àibaret

Ewçend kelam bi yek ve gotinEwçend ji pêþ-i yek ve ëotin

...:::: 189 ::::...

Ewçend þeker bi yek ve rêtinEwçend lebê di yek dimêtin

Ewçend qedeí bi yek ve xwarinEwçend qeùa ji nû bijarin

Çeþm û leb û sîne gerden û dûþRuxsar û zeqin ber û binagûþ

Yêk yêkê bi dil ji yek dixwestinHin bûse didan û hin digestin

Ew teþnelebê d’ ji weël-i yek têhnGerden dikirin li yêk û du bêhn

Zîna ko bi rux miôalê þemàanPirþewq û ùiya û nûr û lemàan

Perwaneëifet Memê bi øahirCismê xwe û can didane agir

Geh geþ dibû agirê evînêPerwa nedima ji boyê Zînê

Herdu di wî íalî da àeyanîBê perde sera û bêniwanî

Wan dît-i di baõî da serayekAyîneyê Cem cihannimayek

Rabûn û meþîne þehniþînanRûniþtin û herdu nazenînan

...:::: 190 ::::...

Hicran dikirin ji ser þikayetWecdan dikirin ji nû riwayet

Dem ebirëifet íezîn û giryanGeh õunçe meôel leìîf û xendan

Herdem dikirin qeùa û sunnetFerùa weko bûse ne çi minnet

Herçend ko refià bûn-i tekellufLêkin eviþandibûn teëerruf

Ew gerçi hebûn ji hev bi hîvîEmma nediçûn qewî niþîvî

Íubba di dilan ji íeddî der bûSeríeddê øerafetan kemer bû

àIþqa ko ji ser íedê kemal eAva ko ji menbeàê zelal e

Elbette xwe dê bikit íirasetNakit çu qebûliya necaset

Ciwanî û bihar û baõ û meíbûbAya di dinê çi maye meìlûb

Xaëma hebitin evînê õalibLebteþneyê àiþq-i herdu canib

Êdî çi bibêjim, ez nizanimBilmez kî ne soyleye zebanim

...:::: 191 ::::...

40. Saqî mi bigir ko ez bi dest im

Saqî mi bigir ko ez bi dest imMexmûr im û meynexwarê mest im

Gava ko vexwar Memê û ZînêAxift li min cihê birînê

Em àaþiq egerçi meyperest inEmma ji meya elestê mest in

Ew mey ne wekî meya te al eEw mey ji cemal-i zu l-celal e

Ew íubb-i íebîbê pakióat eQinwan-i íedîqeyê ëifat e

Saqî bide min ji bo Xwidê raCamek ji meya te duh digêra

Her curàeyekê ejê bikim ìamYek neþàe bes e íeta serencam

Ew kêfeke meíù e bêkem û keyfEsrareke bêxeyal û bêìeyf

Da defià bikim xumar-i doþînHiþyar bibim ji xwab-i noþîn

...:::: 192 ::::...

Da þubhê Memê nebit ko õafilBêt mîrê ecel bi ser me àacil

Roja min e àumrî çûye êvarHêja nebim ez ji xwe xeberdar

Zîna hewesa dilê hewayêMin dabite nave xwe àebayê

Mîr hat li ser wî hinde àeskerZirna û nefîr û kûs û mehter

Dadî li ìebilxan û sazanÇawûþ-i ëeda û gaze-gazan

Pabendê bi àiþqê herdu ceyranDermande ji pêþ-i yek ve íeyran

Qeì seh nekirin ko ev çi reng eQeì guh nekirin ko ev çi deng e

Mîr go ko »vekin evan õezalanPabend-i mekin ewan þepalan

Têk berdine baõî wan wekî ìeyrDa em bikirin hero li wan seyr

Xelqê ko õezal û gor û xergûþXweþ girtî li ser mil û der axûþ

Anîn hemî mîr tejî rez kirAõul ko þivan tejî pez kir

...:::: 193 ::::...

Mîr gote ekabir û xewaëan»Tenbih-i bikin nedîm û nasan

Da çîn û demek di baõî rûnînLewra ko ji reítiyan zebûn în

Ew hatine der serayê àalîDîtin der û ban hemî di xalî

Emma ko derîçe têk kuþad inReng quràeyê texteyê murad in

Íaùir kete qelbê wî xeyalekZanî ko ne xalî ye ji íalek

Mîrê bi weqar û àeql û ferhengTacdîn û Bekir xwe dane ber çeng

Înane sera ko Zîn û Mem têGuh dane ëeda ko zîr û bem tê

Mîr hat-i bi ser ve dî Memê jarPal daÀiye balîkê di zertar

Kêþaye serê xwe wî àebayekÊvar e ne þemà û ne çirayek

Mîr go »kî ye ev di vî zemanîBê ruxset-i min di vî mekanî«

Zînê ko bihîst-i dengê nasîFi l-íali xwe daye bin libasî

...:::: 194 ::::...

Mem qeì ji cihê xwe ranebû, got»Ëeyda te li min dil û ceger ëot

MîrÀim, te dizanî ez nexweþ bûmÍetta ve duhî qewî nehiþ bûm

Îro me bihîst ko xel digel mîrTêk da bi tebayî çûne nêçîr

Ëebra me nema di nav nivînanRabûm û digel evan birînan

Naçar bi der ketim ji xanîNageh me xwe dî l’ vî mekanî«

Mîr go »nexweþan nehin ji bo qeydBarî te di baõî da çi kir ëeyd«

Go »ez ku bibêm bike tu bawerDawer bi mi ra ko bûye yawer

Min dî di vî baõî da õezalekEmma ne õezal-i bû þepalek

Ahûyê spî û çav di reþ bûnBiskin di siyah û bihin di xweþ bûn

Herleíøe ji nafeyê di tetarîËed bar-i ji ìurreyan dibarî

Ëeírayê Xuten tejî bitin miskYek ìa ye ji zulf-i wê û yek bisk

...:::: 195 ::::...

Herçend spî û çavbelek bûEmma bi qiyas-i min melek bû

Lewra ko tu hatî ew nihan bûHindî tu nehatî ew àeyan bû«

Tacdîn ji tekelluma wî zanîZîn hatiye ba Memê nihanî

Go »guh medine Memê ko dîn eMalxolî ye wî àeqil çunîne«

Iàraù kirin ji wî kelamîEàyan hemî vêk ketin temamî

Saqî û þerab û þemià xwestinDîwanekê íakimane bestin

...:::: 196 ::::...

41. Tacdîn fekirî ko bezme boþ e

Tacdîn fekirî ko bezme boþ ePirzewq û ëefa û àeyþ û noþ e

Mem zêde bi õuëëe û melal eÇû bal ve go »bira, çi íal e«

Emma bi iþaret û muàemmaPirsî û Memê bi remz û îma

Destê xwe ji hûçikê àebayêKêþa û àecayibek nimayê

Dîtin du kezî ji miþkê tatarManend-i du ser bi mehr-i þehmar

Gerdayî di paþila Memê daMem mayî di heybet û õemê da

Zanî ko qewî xirab e eíwalRabû bi lez û bezî û çû mal

Nageh bi õeùeb ko çû ji der daZanî Sitiyê digel xeber da

Gotê »te çi íal e, ey tehemtenTeàcîl çi ye kî ye te duþmen«

...:::: 197 ::::...

Go »rabe Sitî ko min dereng eÎro me digel vî malî ceng e

Ìiflê xwe xilaë ke dê biçit malMal bo min û ha ji bo te mindal

Sermayeyê àumrê zindeganîYeànî Mem û Zîn bi dilgiranî

Mayîne di werìeya belayêMin qeëd e ko ez bidim rehayê

Xel vedikujit agirî bi avêEz dê vekujim bi agir avê«

Mala xwe ji rengê qewmê ZerdeþtDa agir, û gaziya xwe raheþt

Agir ko digirte xan û mananWî girte bi gazî û fiõanan

Eqwam û qebaÀil û àeþairBi-l-cumle bezîne defà-i agir

Agah ko bûn emîr û õulmanXalî kirin ew sera û bustan

Ew jî ko bezîne wê hewarêWî muttehemî we gote yarê

»Tacdîn te dî çi reng eda kirMûsa li me beír-i õem ziwa kir

...:::: 198 ::::...

Rabe tu here íeremserayêDa ez çime agir û nidayê«

Zîn rabû we çûye xelweta xaëTacdîn ne ma ne cil ne palas

Esbab û tecemmul û defîneEmlak û cewahir û xezîne

Bi-l-cumle di riya birayî ëotinLew nav-i bi qencî tête gotin

Malî meíebîn tu ey nikûnamÍubba wî dikit mirovî bednam

Zinhar mebe li malî íariëLewra ko dibin ji dest te wariô

Cemàa wî ji bo te barê zeímetTerka wî ji bo te narê íesret

Roja biçî pêþedestê barîDestê te ji genc û malî àarî

Ev cennet û ev qumaþ-i dîdarEy muflisê axiret xerîdar

Kengê ji te ra dibin muyesserDê bêne te »mifliso, here der«

Reh þubhetê vê cihan-i fanîMift nadine pareyek ji nanî

...:::: 199 ::::...

Malî mede wariôan tu meccanGer dê te bivê hesaÀiya can

Wariô ji te ra kefenbihayîÍetta nekirîn didin hesayî

Hêja ko xweþ î telef bike malBi-l-cumle bide bi íusn-i eàmal

Yan ëerf bike miôalê TacdînPê nav-i ebed ji bo xwe bistîn

Yan pê bigire tu yarekê qencEw çêtir e bo te ra ji ëed genc

...:::: 200 ::::...

42. Sulìanê wilayet-i meíebbet

Sulìanê wilayet-i meíebbetSerxeylê eyalet-i meweddet

Gava ko ji mekmenê xulûëîBinimêt li textê dil cilûsî

Kengê dikitin qebûl-i estarÍetta àelema xwe nakit iøhar

Reh þubhetê padiþahê encumTabende ji ìaremê çiharum

Ji ewçend ìebeqatê asimanîJi ewçend mesafe û mekanî

Ji ewçend àenaëir û seíabanJi ewçend mewanià û íicaban

Naçar-i dikit nufûó-i her rûzElbette dibîte àalem-i efrûz

Ev padiþehê ko àiþiq nam eRojê bi wî nisbetek temam e

Ew jî qe venaþirit çu caranNaçar bi ker dikit sitaran

...:::: 201 ::::...

Razê di dilê Memê û ZînêSazê ko di perdeya evînê

Hindî negihiþtibû zebananNed’bû çu ziyan ji bo xwidanan

Miùrabê zebanê xelqê nasazBê perde ko bû terane perdaz

Zînê ne guneh, Memê ne sûcekAgah-i kirin buzurg û kûçek

Zengil bi devan gihan ve zengûlMeftûlê enamilan ji merõûl

àUþþaq íezîn û bênewa bûnXel teþne Íuseynê Kerbela bûn

Meclis bi newayê zîr û bem bûnMemlû ji hewayê Zîn û Mem bûn

Barê li cummazeyê ne bes bûÕemmaz-i di merteba ceres bû

Yeànî xeberê di herdu yaranNemmam û íesûd û íîlekaran

Ewçend di meclisan gerandinEwçend bi qemsiyan gihandin

Íetta Bekirê ji rengê iblîsËaíibõereùê xebîôê telbîs

...:::: 202 ::::...

Ew jî ji wî íalî bû xeberdarRabû ji cihê xwe ew õereùdar

Tenha xwe gihande xelweta mîrEl-qiëëe kir ew qeùiyye teqrîr

Mîr hate tehewwura bi õîretBû õerqeyê beírê fikr û íîret

Pirsî ji ewê xebîse salûsGo »ev xebera xilafê namûs

Em dê ku íeqîqetê àeyan kin?Serriþteyê tuhmetê beyan kin«

Go »emir bike Memê bixûninHon herdu di xelwetê ko rûnin

Mem àaþiqê ëadiq e bizan qencVê ra bileyîze tu bi seìrenc

Þerìê xwe ji wî bixwaze dilxwazDê keþif bibit íeqîqeta raz

Gava ko ewî dikî tu meõlûbBê rast bibê kî ye te meìlûb

Mem fihris û beìl û sîneëaf eXaëma bi te ra xwe bêxilaf e

Íubba di dilê xwe nakit inkarSirra xwe dikit ji bo te iqrar

...:::: 203 ::::...

Ôabitqedem e di vê evînêDê bêt-i ko àaþiq im li Zînê

Paþê tu yî ëaíibê kiyasetLaÀiq wî bibîn çi ye siyaset«

Íukkam ji cinsê þah-i mar inEëíabê sumûm û mihredar in

Mihran ko didin bizan ko zehr eMihrê ko dikin bizan ko qehr e

àAqil íeóerê dikin ji maranÕafil dibine muíibb û yaran

Herçend li nik bi àizz û naz îHerçend digel bi luÀb û baz î

CuzÀê bibitin ji te teõeyyurKullê dikitin li te tedebbur

Xaëma ko hebin xebîô û xennasBedxwah-i bexîl bin mine n-nas

Teíqîq-i xirabtir in ji þeyìanYa reb, meke wan qerîbê sulìan

...:::: 204 ::::...

43. Salarê mewakibê kewakib

Salarê mewakibê kewakibSerdarê ìewalià û õewarib

Sulìanê serîrê çerxê rabiàWeqtê weko bû ji þerqê ìalià

Þeìrencê mah û cundê exterBi-l-cumle li ser bisaìê exùer

Þehmaì kirin bi beydeqa nûrTe d’go hemî bûn di tûrî mestûr

Mîrê ko ji õîretê dilefkarÞêrê ji íemiyyetê birîndar

Íetta ëibeh xew nehate çavanSakin nedibû ji rengê avan

Rojê ko ji meþriqê nema nûrAfaq kirin ji øulmetê dûr

Mîr rabû û hate þehniþînêNêzîk-i serayê nazenînê

Rûniþt we gote pêþekaran:»Hon gazî bikin nedîm û yaran

...:::: 205 ::::...

Tenha ji mi ra Memê bixwîninTacdîn û digel biran mexwînin

Îro li Memê ezê õeùeb kimSûcek wî heye edê edeb kim

Nabit ko ji min bibin di õafilBi-l-cumle bi emrî bin di àacil«

JÀew paþ þihande nik xwe Mem xwendÍaùir kiribûn gulab û gulqend

Ewçend þerab û qend û þekkerEwçend gulab û misk û àenber

Înan û di meclisê gerandinKêfê di xwe ser bi ser gihandin

Encam-i tekellum û xeberdanKêþane bi saìirenc û nerdan

Mîr gote Memê bi kîn û kerbe»Îro me digel te ceng û íerb e

Rabe ji mi ra were muqabilBêþik bi te ra ez im mucadil

Þerìê me digel te ey serefrazHerçî te divê ji bo me dilxwaz«

Lê mîr ji kuran hebû ciwanekMeíbûbê zemane niktedanek

...:::: 206 ::::...

Yûsif ji melaíeta wî meícûbRustem ji þecaàeta wî meõlûb

Hemëuíbet û hemdemê Memê bûHemþahî û hemõemê Memê bû

Serdarê kuran bi navê GurgînFi l-íali xeber gihande Tacdîn

Ew beìil ko bû ji íalî waqifRabûn bi wî ra Çeko û àArif

Þêran verisand-i qeyd û zincîrHersê bi tebayî çûne nik mîr

Tacdîn ko digel biran bi meþ hatKeàbeyn ji bo Memê duþeþ hat

Fîl û rux û kerkedan ko hatinDîn mîr û muàellimê xwe mat in

Zanîn ko Memo bi bend û baz eMîr gote Memê »du destê taze«

Sê dest ji mîr birin temamîMufsid fekirî ji wî meqamî

Zîn dî ko li pencerê diyar eMihr e li mehê dikit neøare

Bedxwah binê çi íîle rakirEvrenge behaneyek eda kir

...:::: 207 ::::...

Go »bend û leyîz û cih bi dor inHon herdu cihan bi hev bigorin

Mem dê bibitin vê carê meõlûbÍaëil bibitin ji bo te meìlûb«

Mîr rabû û çû cihê Memê jarMem hate cihê ji pêþ ve dildar

Çavê di Memê ko dîn ruxê ZînMuft dane ji dest xwe fîl û ferzîn

Dil maye li pencer û þibakanHespê xwe dida l’ ciyê peyakan

Mîr bir ji Memê temamî þeþ destMem bû ji meya ji pêþ ve sermest

Mîr gote Memê »me bir xwe dilxwaz«Wî go ko »bibê, çi ye te daxwaz«

Mîr go »me õereù ne kesb-i mal eMeqsûd ji ìeyê me keþf-i íal e

Meìlûb ji leàb û bend û bazanQeì nîne bi õeyrê keþf-i razan

Þerìê min ew e bikî tu iqrarKanî di dinê kî ye te dildar

Herçî periya te dil li bal eÍorîëifet e melek miôal e

...:::: 208 ::::...

Ger laÀiqê te ewê bibînimMalê xwe bidim ez ji bo te bînim«

Ëaíibõereùê di weqtê furëetÌeàna xwe ji rengê defà-i tuhmet

Go »min diye ya Memê íebandîKîjek àereban e lêvdeqandî

Ser ta bi piyan reþ e wekî qîrNe laÀiqê beíô û xwestina mîr«

Ìeànê li Memê wereng eôer kirYekcar-i ji àeqlî bêxeber kir

Beíra dilî perde lê bi coþ hatNagam bi gazî û xuroþ hat

Go »qeì ne we ye wekî wî guhtîMîrÀim periya dilê me ëuhtî

Þehzade ye þehniþîn mekan eàEnqa ye bilind-i aþiyan e

Mîranî ye ew ji nesl-i pak eNûranî ye ew ne ab û xak e

Serdefter-i íor û nazenîn eHerçend melek-i bi nav-i Zîn e«

Mîr ev xebera xilafê heybetGava ko bihîst-i hate õîret

...:::: 209 ::::...

Wî gote qebîleya õulaman»Hon bo çi gelî nemekíeraman

Vî nakesî nagirin bi zilletDa ez bikujim ewî bi àibret«

Rabûne Memê duëed õeùenferMem rabû pê bi dest-i xencer

Tacdîn û Çeko digel birayîRabûn bi teàeëëub û tebayî

Gotin »gelî cundiyan, vewestinHon cumle ne serxweþ û ne mest in

Hon qenc dizanin em kusan inËaíibhiner în û pehlewan in

Panëed ji we íemle kin bi kerbanNadîne we nobeta çu ùerban

Gerçi we ecel bi dest me nîneEmma we gelek ji dest me dîne

Íetta ko bikin Memê giriftarSêëed ji we dê bibin birîndar

Íetta ne me hersiyan bi ker kinHon dê li Memê kusa neøer kin

Herçî kirî íakimê me fermanEm nabine maniàê çu íukman

...:::: 210 ::::...

Destê di me bestine li ber mîrHa gerden û dest û pê û zincîr«

Mîr rabû û dest û pê Memê bestTacdîn mirina xwe wê demê xwest

Emma çi bikit ji bo ne àar eCellad ne mîr e xundikar e

Mem girt û þihande pêþ-i serhengGo »íebs bikin di qulleya teng«

Hilgirtin û birne pêþ-i dizdarMeíbûs kirin di qulleya tar

Dîwanî û meclisî belav bûnBi-l-cumle ji bo Memê di meízûn

Dîwane ëifet bi ah û feryadHemyan dikirin ji bo Memê dad

...:::: 211 ::::...

44. Mihra felekê ezel àedîm e

Mihra felekê ezel àedîm eKîna felekê ebed qedîm e

Herçî weko ew ji àerdê rakitElbette wî dê di àerdê ra kit

àUlwê ji xwe ra àeyan dixwazitSuflê ji me ra nihan dixwazit

Nabînî, hero ko afitabêDavête muõareya turabê

Xasma ko digel qebîlê àaþiqHem xaÀin û xwar e hem munafiq

Elbette dilê me àiþqibazanEwwel dibitin bi õenc û nazan

Axir dikitin melûl û meÀyûsManend-i Memê zelîl û meíbûs

Davêjite meíbesê bi nakamDatînite merqedê serencam

Ew bextreþê leqeb li wî MemBê hemnefes û heval û hemdem

...:::: 212 ::::...

Havêtine çalekê bi zarîTeþbîh-i bi gorê teng û ìarî

Mekrûh wekî dehanê ejderMenkûr wekî Nekir û Munker

Rûniþt-i di wê ve àabidaneZindan li wî bûye çillexane

Ew cih li wî bûye çah-i NexþebEw Meh geriya hilal-i yekþeb

Ëofî ko gihiþte kuncê xelwetÞêxînî giha meqamê weídet

Geh þubhetê àaþiqan bi dilxwazGeh þubhetê àabidan bi daxwaz

Herleíøe digel kela girînêEvrengehe wî digote Zînê

KÀey miôlê íerareta õerîzîÎrohe di miërê dil àezîz î

Ëedcar hero li qelbê õemnakPîrahen-i ëebir min te kir çak

Geh geh çi dibit wekî ZuleyxaPirsa me bikî tu ey þekerxa

Leyla tu yî ez ji bo te MecnûnGulgûn ji te ra siriþkê pirxûn

...:::: 213 ::::...

Ferhad im ez û tu bo mi ÞîrînSeylab-i siriþkê coyê þîrîn

Dinya li me gerçi bûye zindanÎrohe tenê ez im musilman

Lewra ji devê nebiyyê murselBû ev xebere ëeíîh û mursel

Dinya ko biíiþt-i kafiran eMeÀwayê belayê muÀminan e

Herçend qewî muþewweþ im ezEwçend bi muþewweþî xweþ im ez

Ëed sal bigêrî min tu meíbûsMa ez qe dibim ji weëlê meÀyûs

Ëondê dixwim ez bi sûreyê NûrDêma ko ew e kitab-i mesìûr

Deh car-i bi íeqqê bejn û balêÇil car-i bi íeqqê zulf û xalê

Teíqîq bi afitabê ruxsarTeëdîq bi mahitabê dîdar

TeÀkîd bi qiblegahê ebrûTeàøîm bi secdegahê gîsû

Sed car qeëem bi herdu nûnanàEhda min ew e digel àuyûnan

...:::: 214 ::::...

Íetta remeqek hebit ji canîCana, tu di canî da nihan î

Hindî ko ji hecrê bêqerar imEwçend-i ji te umîdiwar im

Herçend ko mîr li min õeùeb kirEv qehre li min ne bê sebeb kir

Herçend xeberê Bekir wî guh kirEv cebr-i li min ewî bi cih kir

Lewra ko tu þah î ez geda bûmEz bo te ne kufû û hemliqa bûm

Tu mihircemal û mehcebîn îEvçende leìîf û nazenîn î

Ez xar û óelîl û xakisar imEvrenge ùeàîf-i dilfikar im

Perwane me ten mi daye agirËuhtî me bi baìin û bi øahir

Nîlûfer e dil tu afitab îTen þubhê kitan tu mahitab î

Ger ten birizit we ya bibit xerqWÀer dil bibitin di beír-i õem õerq

Íeqqê min e àedl e øulm nîneXaëiyyet-i agirê evîn e

...:::: 215 ::::...

Ev çale egerçi zêde kûr eEmma ji àedaletê ne dûr e

Ëofî me û ëewmeàeniþîn imXweþ ìalibê nûr-i rûyê Zîn im«

Íaëil qewimî meqamê »mûtû«Bermûcibê »qeble Àen temûtû«

Tezkiyyeyê nefs bû mukemmelTeëfiyyeyê qelb bû muíeëëel

Ayîneyê rûí bû mucellaNefs û dil û can bi hev muëeffa

Ew muàtekifê di dewr-i çalêHêja negihiþtî dewr-i salê

Belkî ne çil û ne erbeàînekØenna di dilê wî bû yeqînek

Meþhûd bûyin li qelbî enwarMekþûf bûyin li ber wî esrar

Ayîneyê dil we bû muëeyqelËûret we bi meàneyê mubeddel

Ew heykelê meìleba mecazîBû melàeb-i ìiflê àiþqibazî

Ev mumkin û ma-siwa sera-serFi l-cumle ji bo wî bûne menøer

...:::: 216 ::::...

Ev dar û ber û dewab û insanEv meàden û ev nebat û íeywan

Herçî ko bi dil wî lê neøer kirHerçî bi xeyal wî lê guzer kir

Her yek dinima ji bo wî ZînekMeþhûd-i ji her yekê yeqînek

Goya bi xwe ew reëedniþîn bûEw çal-i ji bo wî dûribîn bû

...:::: 217 ::::...

45. Zîna ko bi derdê hecrê õemgîn

Zîna ko bi derdê hecrê õemgînBêëebr û sukûn, qerar û temkîn

Hindî weko Mem nebûyî meíbûsHêja nedibû ji weëlê meÀyûs

Gava weko Mem gihiþte çalêUmîd nema ji bo wiëalê

Nezhetgeh û þehniþîn û eywanLê bûne íisar û íebs û zindan

Hindî weko þerbet û ìeàam bûnGoya ko li wê hemî íeram bûn

Canî nedikir çu xwab û raíetCismî nedidî çu tab û ìaqet

Ewreng ùeàîf û jar-i bûbûGoya ko bi cismî tar-i mû bû

Ew mû geriya ye zeàferanîTeþbîhê bi reng û rûyê Xanî

Þeb ta bi seíer seíer heta þebFariõ nedibû ji óikrê »ya reb«

...:::: 218 ::::...

Herleíøe digote çerx-i dewwarKÀey øalimê bêeman xwînxwar

Min qeëd û õereù digel te nîneAya te digel min ev çi kîn e

Dewrek te nekir demek ji bo minPir dî te meger Memek ji bo min

Nûrek di rûyê me kir te peydaËuhtin li Memê te pê suweyda

Þewqek di ruxê Memê te hil kirQelbê me bi wê te ëot û kul kir

Aya te çi meëleíet di min dîNîþan-i me da te yêkê cundî

Ewwel te kusan li min àeyan kirPaþê te çira li min nihan kir

Ëuhtîn te bi agirê firaqêKuþtîn te bi derdê iþtiyaqê

àAlem hemî bi yek ve þad û xurremDayîne min û Memê te meÀtem

Derdê xwe ji bo mi ra bibêjeJehra di dilê xwe da birêje

Yûsif te li min þihande çalêHiþtim te di vê xirabemalê

...:::: 219 ::::...

Yeàqûb ëifet íezîn û nalanËebra dil û can te bir bi talan

Ez mayime her wekî ZuleyxaBê Yûsif û bê murad û meÀwa«

Geh þekwe dikir ji bo Memê jarKÀey Yûsifê bêguneh giriftar

Da fikir nekî ko raíet im ezDa øen nebirî bi ìaqet im ez

Wellah qeëem dikim bi barîRojê di spî þevê di ìarî

Nînin ji mi ra çu xwab û xwarinIlla ko du dîde xwîn dibarin

Bîdarî ye ëenàetê du çavanXwînxwarî ye xwarina hinavan

Ey qibleyê qelbê min, bi dilxwahWey keàbeyê can bi Keàbetu l-lah

Herleíøe ji destê firqeta teHerweqt-i ji derdê íesreta te

Ëed ah û duëed enîn û efõanBêgav-i me tên ji nêv dil û can

Evrenge ye íalê min þeb û rûzÍalê te kusan e ey dilefrûz

...:::: 220 ::::...

Zindaniyê min te kî celîs eSewdaÀiyê min te kî enîs e«

Ey dil tu ji qelbê min bi der kevWey can tu ji bo dilî bi ber kev

Hon herdu herin Memê bibîninLê yek xeberê ji bo me bînin

Ey dil tu ko lê dikî selamêZû bîne ve bo mi ra peyamê

Kanîn bi çi íal e ew giriftarDanîn çi xeyal e ey dilefkar

Kanî li me aþ e ya ne zîz eBaxê wî bihar e ya peyîz e

Xweþreng û leìîf e þubhê ëorgulYan jar û ùeàîf e miôlê bulbul

Eywan li me bûye darê miínetZindan bi me bûye baõê cennet

Xweziya ko li min õeùeb kira mîrManend-i Memê bi õull û zincîr

Ez jî biþihandima wê çalêRojek veketa li min ji salê

Carek bidiya min ew giriftarDerman bikira min ew birîndar

...:::: 221 ::::...

àUmrê min egerçi yek remeq bûÍeqqa ko mirin ji bo me íeq bû

...:::: 222 ::::...

46. Eczayê kitabê àiþqibazî

Eczayê kitabê àiþqibazîËeííafê mucelledê mecazî

Þîraze û cuzÀ û bend û terkîbEvrenge kirin bi neøm û tertîb

Go, Zîn û Memê di naziperwerdGava wehe der vebûn li wan derd

Ew derd we bûne beír-i ateþEw ateþê õem we bûye serkeþ

Xelqê ko hebû ji àiþqê teþwîrWî agirî kir li wan we teÀôîr

Meàlûl bûyin hemî bi derdanYekcar bi der ketin ji perdan

Xaëma ko muwafiqê di dêrînHemëuíbetê wan Sitî û Tacdîn

Derdan we li wan ji nû ve serdanÊdî nedihate jê xeberdan

Herçend ko ew ji van cuda bûnDîsan bi wî derdî mubtela bûn

...:::: 223 ::::...

Derdê Sitiyê xeyal-i Zîn bûTacdîn ji õema Memê we dîn bû

Herleíøe digel biran bi þer bûQeëda di dilê wî ev xeber bû

Rabit bi õeùeb biçîte pêþ MîrDaxwaz bikit Memê bi teqëîr

Carek biçitin Memê reca kitSûc û gunehê Memê tika kit

Da mîr ji wi ra birayî berditYa ev ser û malî tê bi der dit

àArif wehe gote Ristemê Zal»Ev emir bi min meíal e bê qal

Bê ceng û cidal û bê tehewwurQeì vî þuõulî mekin teëewwur

Ev meàreke nabitin bi dîwanEm mane û ëubíe ëeínê meydan

Ya qenc ew e em ëube siwar binHersê bi silaí û kar û bar bin

Çarane û cewþenan di ber kînZendane û meõferan li ser kîn

Gurzan bihejîn riman bibazînEvrenge Memê ji mîr bixwazîn

...:::: 224 ::::...

Ya dê bi kutek Memê xwe berdînYa cumle bi merdî ser bi der dîn

Ger wî bi vî rengî Mem reha kirDerdê di dilê me wî dewa kir

WÀer mayî muëir li ser àinadêEm dê bikirîn we reng cihadê

JÀewwel ve biçîn Bekir bi ker kînWî mudbirî jê re der bi der kîn

Her berderekê gurek li ber bitXeëmaneyê qenc ser bi ser bit

Mîr er ji wi ra bikit teàeëëubRabit li me ew bikit teõellub

Aþê ecelî wisa bigêrînTeþbîhê íeban seran bihêrîn

Buhtane bikirîne reqë û govendDa bêne temaþeyê þekerxend

Gava weko dest bidîne íerbanMeíbûb-i temaþe kin li ùerban

Herleíøe bibêjin ew perîzadDestê di we ey ciwan merîzad

Hindek bigirîn hinek ôena kinHindek bikenin hinek duàa kin

...:::: 225 ::::...

Dildar neøer bikin ji burcanDurdane bi der kevin ji durcan

Þehzade ji penceran neøer kinGulpîrehenan di ber xwe ker kin

Herdem bibihên ji nazenînanËed medí û hezar aferînan«

Tacdîn xebera birayî guh kirMuíkem di dilê xwe da bi cih kir

...:::: 226 ::::...

47. Serëubíe, ko þehsiwarê efleq

Serëubíe, ko þehsiwarê efleqEþheb ko kiþande cayê ebleq

Edhem di ìewîleyê nehîn kirEþheb ji xwe ra ji nû ve zîn kir

Gurzê xwe yê ateþîn deranîTîõê xwe yê zerfeþan ko danî

Dunya ji mehabeta xwe zer kirTîõ û kemera çiyan bi ker kir

Tacdîn û biran ji xelqê li alîXwestin bi dilê xwe wan íelalî

Kêþane derî bi reqs û bazîRexþê àerebî semendê tazî

Mismar kirin bedû ji õefletHiþyar kirin àedû bi ëewlet

Meydan bi dewan kolan bi destkorGoya vedidan li dijminan gor

Tacdîn ji tewabiàê xwe yek pîrTeàyîn kir û zû þihande pêþ mîr

...:::: 227 ::::...

GotÀê here bêje »mîr û aõanBînende venakujin çiraõan

Mîrê me egerçi dûribîn eÎro wî di çavî nûr-i nîne

Em çar bira hebûn di ëadiqHerçar li xidmeta wî àaþiq

Inëaf e ko zêdetir ji salêMem mayiye bêxwidan di çalê

Dijmin li me þa ne dost-i õemgînFerù e mirina Çeko û Tacdîn

Mem gerçî ko zêde pirgunah eLê àaþiq e, àiþiq padiþah e

Íukum tu meke li padiþahanØulmê tu meke li bêgunahan

Em hêvî dikin Memê reha ketDerdê di dilê Memê dewa ket

Em çar bira ne çar-i dîwarErkanê seàadeta wî herçar

Herçar serê di me wekî goÇewganê iradeta wî kaþo

Ya meëleíetê ji bo me çêkitYa ne ji me ra Bekir verê kit

...:::: 228 ::::...

Da em xeberan ji bo wî bêjinDerdê di xwe em li wî birêjin

Rûmet me nema li rûyê àamêDê neqil bikîn biçîne Þamê«

...:::: 229 ::::...

48. Teqrîr-i ko kir temamî qaëid

Teqrîr-i ko kir temamî qaëidWaqif geriya bi íalî íasid

Zanî ko ji bo wî ra xirab eGo »àefû ji bo Memê ëewab e

MîrÀim me nego ji bo te pêþînTacdîn û biran ji xwe meêþîn

Zînê bide wan we ya bikuj minYan ew bi te ra ne xeëm û dijmin

Ya qenc ew e qeì nekî tekellumTacdîn ji te nakitin tewehhum

Bêjê me fida kirin Mem û ZînTezwîc kirin me dane Tacdîn

Øahir meke tu vê àinadêCarek vekuj agirê fesadê

JÀew paþ-i tu bêxe weqt-i furëetZinhar medê eman û muhlet

Xeëmê ko neþî bibî muqabilDerman çi ye þerbeta helahil

...:::: 230 ::::...

Lew lazim e íakiman du fincanYek xaëê xerab û êke qencan

Da yek nexweþan ji bo wî xweþ kitYa dî ji wi ra xweþan nexweþ kit

Yek canî ji dijminan cuda kitYa dî miriyan ji nû ve rakit

Kerba xwe meke tu aþikaraYa qenc-i ew e em bikîn mudara

Þolin hene ew bi kerbê nabinLewra ko bi zor û ùerbê nabin

Ustadî divêtin û teemmulIxfaÀ û teõaful û teíemmul

Ewqatê zemane, gûne-gûneBarî ji me ra kirin numûne

Yeànî þev û roj û ëubí û þam inHin rohne ne hin ji wan øelam in

Em jî di leyalî û neharanDa bên bi nihan û aþikaran

Hin øahir û hindekan bi xef kînRakîn hinekan hinan telef kîn«

Wî mulíidî þîr wisa seqa kirMiërî ji xwe ra wisa bira kir

...:::: 231 ::::...

Pend û õeleì û xilaf û yalanBend û seqeì û õilaf û kalan

Teënîà kirin wî hinde teþnîàBestin wî li þîrî þubhê terëîà

Ew þîr li bin serê xwe danîEwreng-i veþar kes-i nezanî

Mîrê weko dil bi kerbê ëotîHerçî ko Bekir ji bo wî gotî

Bawer kir û gote merdê qaëid»Ey pîr, meke tu fikrê fasid

Ger fewt bikim cemîàê ferùanTacdîn ku didim ji dest xwe erzan?

Min þewket û ëelìenet bi wî neEv þuhret û þanê min ji wî ne

Ev nam û nîþan û ev meqameBê xaìirê wî li min íeram e

Ew rustem-i gêw e, lendeha yeGencîne me ez, ew ejdeha ye

BêjÀê bi dilê xwe min Mem û ZînHerdu bi íelalî dane Tacdîn

Bêwec ji min tu bûyî weíþîDaxwaz te kir ko min nebexþî

...:::: 232 ::::...

Tacdîn û Çeko bi àizz û naz inDê her we bitin wekî dixwazin«

Qaëid ko rewane bû ji pêþ mîrTeqrîr ko kir temam-i teàbîr

Þêrê dilþer we bûn mulaÀimGotin »dem û dewleta wî daÀim«

...:::: 233 ::::...

49.Êvarê ko asimanî menqel

Êvarê ko asimanî menqelDanî û li wan veþar-i meþàel

Yeànî ko vekuþt çiraõê zerrînWergirt-i ji nû libasê rengîn

Mîrê ko hemîþe þad û xurremGoya ketibû libasê meÀtem

Wî bextek-i rûsiyah-i melàûnGava ewî dî emîr-i meízûn

Go »õem mexwe ey çiraõê dewletGer àumir bidit ji bo me muhlet

Ev kerb û elem eger te navêZînê û Memê ji dil xwe bavê

Ew herdu ne, baàiôê fesadêEw bûne sebeb ji bo àinadê

Ger ióin bidit ji bo mi ra mîrEz dê bikujim Memê bi tedbîr

Tacdîn û biran bi þerbetek zehrTu d’þî demekê ewan bikî qehr

...:::: 234 ::::...

Emrê ko dibit tedarik asanAgeh meke pê tu xelq û nasan

MîrÀim, tu here bibêje ZînêMem ëuhtiye agirê evînê

Mem teþn e tu ab-i zendegan îMem murd e tu canê cawidan î

BêjÀê ko here Memê derîneMin dayiye te, ji bo xwe bîne

Min zaniye Mem ziyade jar ePerwane ye meqëeda wî nar e

Gava ko neøer bikit li ZînêTeíqîq e ko nakitin çu jînê

Fi l-íali dema ko wê bibînitBawer meke ew bi rûí bimînit

Mem ger bi vî rengî zû fena bitDê keþmekeþ û nizaà-i rabit«

Mîrin hene àaqil in, àezîz inLê sadedil in di bêtemîz in

Ew sade ji bulh û natemamîDil nadine menþeÀa kelamî

Wan dil guh e, guh bi dil ve nîneReþçav in û merdimek spî ne

...:::: 235 ::::...

Herçî ko dibêjinê õereùdarBawer dikin ew bi rastiyê xwar

Nabên »eve qenc e ya xerab e«Nabên »eve xeìÀ e ya ëewab e«

Qaëirneøer in di bêteemmulÍaùirõeùeb in di bêteíemmul

Eõleb dibin ew bi àeqlî meõrûrEkôer digerin ji daniþê dûr

Bedxwah û bexîl û bedsigalanBedeël û sefîh û bedfiàalan

Tînin dikine refîq û rehberBednam dibin wezîr û serwer

Dispêrine van kesan umûrêEw têxine dewletê quëûrê

Mîrê di bi dewlet û firasetËahibþefqet-i xwidansiyaset

Ew her kesekê xwidan-i nakinÍetta weko imtiían-i nakin

Çil car-i dikin yekê mucerrebPaþê ewî dê bikin muqerreb

Ev mîr û wezîriya cihanîEv begme gizîriya zemanî

...:::: 236 ::::...

Herdu bi miôal-i yek leyîz inHerdu di beìal û bêtemîz in

Íetta weko kerr nebî tu el-íeqKengê dibiye wezîrê muìleq

...:::: 237 ::::...

50. Tedbîrkunende pîrê àaqil

Tedbîrkunende pîrê àaqilEvrenge he bû ji bo me naqil

Go, mîr bi muþawirî û rayêWeqtê weko çû íeremserayê

Zîn gazî kir û li ba xwe danîEw perde ji ser serî hilanî

Go »bêdiliya Memê me bes kirAzerdenî min li wî àebeô kir

Cewr û sitema ko min li wî kirEw cewr te kir, sitem ewî kir

àIþqa te ji wî àeqil revabûÞeyda û cunûn û mubtela bû

Zanî ji íekîmekê me tedbîrDîwane dewa dibin bi zincîr

Lew min bi õeùeb þihande çalêEw íebis li wî gihande salê

Da àiþq bikit kemal-i íaëilÍubba we nekit wiëal-i baìil

...:::: 238 ::::...

El-íal-i dema bi qelb û canîMiqdar-i meíebbeta we zanî

Hon herdu di merteba kemal inMeqbûl in û qabilê wiëal in

Mem àaþiqê sadiq e bi tehqîqQelbê me dikit ji bo wî teëdîq

MeÀmûr e bi emrê padiþahîMeàóûr e bi àuórê bêgunahî

Herçî ko li wî bikit àitabêElbette dibînitin àiqabê

Íusna te ye ew kirî giriftarÍubba te ye ew kirî birîndar

Tîra wî li dil ketî te lê daEw darûyê bêhiþî te pê da

Ew surme di çavê wî te kêþaÍetta tu nedî wî dil neêþa

Zulfa te li dest û pê wî bestîàEqrebëifeta dilê wî gestî

Ìoqa te li gerdena wî danîDava te veda li qelb û canî

Çawa vekirin te herdu ahûBerdane feqîrî herdu cadû

...:::: 239 ::::...

Dîsan tu here digel xeber deQeydan tu veke ji bo xwe berde

Ey õunçeyê naþikefteÀê sorgulBiþkîn qefeëê derîne bulbul

Ew têhn e tu kahniya ferat îEw xest e tu çeþmeya íeyat î

Ew teþn e tu ab-i zindegan îEw murd e tu canê cawidan î«

Ew perdegiya ko pirhewa bûMeùbûì-i di perdeya íeya bû

Ew perde biray ko lê hilavêtXwînê di dev û gepê we havêt

Zîna ko diëed birîn li cergêÇû íalet-i fewt-i þadimergê

Beíra ko ji cunbuþa hewayêMeífûø-i bi perdeya íeyayê

Íaciz ko hewa reva ji mabeynBerzex ji íeya nema di beíreyn

Ew qulzim-i õem kelî bi ser coþSer coþ û kelî yû perand-i serpoþ

Serpoþ perî ji dilê pela xûnHavêt-i wekî Ferat û Ceyíûn

...:::: 240 ::::...

Goya hejiya hezar-i bîþeMey bû rijiya ji qelbê þîþe

Mîrê bi õereù ketî li ZînêEwreng-i reva kela girînê

Íaùir ji dûyê kebabê ulfetGeriya wî di çavê eþk-i þefqet

Fewwareyê meríemet bi kel hatBêgav-i girî ewî digel hat

Ewçend girî bira digel wêÍetta ëubeh her we man di xelwê

Zîn õerqeÀê xwîn-i dil wekî gulMîr lê digirî miôalê bulbul

Meírem hemî vêk ketin li ba wanBi l-cumle bezîne dest û dawan

KÀey xusrewê heqþinas ê àadilNaíeq tu ji bo çi bûyî qatil

Zîn gulbun-i baõê àiëmetê bûZîn serw-i riyaùê àiffetê bû

Pakîzedira ëedef ji her canLaÀiq te nebû bigerî mercan

Nazikbedena leìîfe meàëûmBêcurim bikî ji àumrî meírûm

...:::: 241 ::::...

Evrenge di xak û xwîn tu rakîBêsûc ji can beden cuda kî«

Mîr go »mekirin xeyalê baìilEw bêhiþ e ez nebûme qatil

Zînê dikujim meger bi àemdaÌûba ye di cenneta íerem da«

Ehlê íeremê bezîne ser wêCobar rewan kirin li ser wê

Bû þîwen û þîn di xan û mananFeryad gihane asimanan

Yek hat ji der ve nagihanîGo »Mem mir û dawe zindeganî«

Zînê mirina Memê bi guh ketGoya miribû ji nû bi ruí ket

Rabû, fekirî di çar kenaranDî mîr digirît þubhê baran

Xelqê íeremê xewaë û àamîMatemzede bûne bi-t-temamî

Go »ey sebebê seàadeta minBêkêf-i mebe di deàweta min

Ey þah te daye ruíî ruxsetFewta xwe wî dî ji bo xwe furëet

...:::: 242 ::::...

Can çû û bi canî mutteëil bûEw rûí bi rûí-i muùmeíil bû

Íetta ko nebû ji dev te iqrarEw mayî di íebs-i ten giriftar

Teþbîhê Memê melûl û meíbûsBo íifø-i riùa û nam û namûs

Ew lew nediçû íeta ve îroMabû li jivaniya te gîro

RûíÀim te ji dil dema riùa daÞahÀim te di mulkê ten ëela da

Cismê min î bênewa giran bûRûía min e natiwan rewan bû

Deríal-i ji qalibî bi der ketÞewqek ji ruía Memê bi ber ket

Wan terk kirin serayê fanîEw çûne cihanê cawidanî

Herçî ko qebûl nekit mekananDê seyr-i bikit di lamekanan

Hon vê seferê õeleì mexûninÞahid ji me ra muqerrebûn in

Gava weko can ji ten rewan bûCanan ewî dît û can bi can bû

...:::: 243 ::::...

Íaëil ko ji paþ-i ittiëalêEw pertew û meþàela cemalê

Gavek sekinîn û muìmeÀin bûnÍîna ko bi yek ve muÀtemin bûn

Ew qeìre di qulzima ëifatanEw zerre di beíra muhlikatan

Dem hatine saíilê fenayêGeh çûne bi ser íedê beqayê

Fi l-cumle ji merkeza turabêEw zerre gihane afitabê

Qeìàa ne bi ittiëal û teílîlMeíùa ne bi infiëal û teíwîl

Wan rê ko birin bi canibê óatBaqî geriyan bi óatê óerrat

Nînin àeceb ev xeber ji bo minHon vê mekine hiner ji bo min

Þêxê we ko ez bi dil murîd imEw ruíirewan e ez qedîd im

Herçend-i li ba we navê Mem bûLê padiþahek àelîhîmem bû

Bû laÀiq-i ferr-i padiþahîMeqbûl-i teqerruba ilahî

...:::: 244 ::::...

Qelbê wî ye wadiya muqeddesRûía wî bi nûr-i íeq muqebbes

Hilgirtim û bir’me Ìûr-i SînaBînende kirim digel xwe bîna

Îname derê ji vê íicabêEv zerre gihande afitabê

Íîna ko bi can min ev sefer kirEv can mi ji canfiroþ-i qer kir

Herçend-i ko øahir »iqleàî« gotÍaùir wî di pey ve »irceàî« got

Lew hatime da bikim we raùîMerùiyye bibim li pêþ-i qaùî

Da ez bikirim digel we tewdîàDa hon bikirin digel me teþyîà

Dîsan vegerim ji ba we reqqaëMurtaù-i bibim bi cenneta xaë«

...:::: 245 ::::...

51. Zînê ko nimane wan keramat

Zînê ko nimane wan keramatEvçende menazil û meqamat

Rûniþt û weëiyyeta xwe bo mîrEvrenge he kir beyan û teqrîr

KÀey padiþehê ruhan û qelbanHemþîre bûyî fida û qurban

Qurbane te bin hero diëed ZînEz hêvî dikim nebî tu õemgîn

Roja weko bir me Mem ji bo xweBi l-cumle birin me õem ji bo xwe

Menëûr bûyim li kiþwerê õemÕem bûne ji bo mi ra musellem

Mem bo min û meríemet ji bo teÕem bo min û selìenet ji bo te

Þahim bi mi ra mebe munaziàEz bûme bi íiëëeya xwe qanià

Rûnî tu li textî, þubhê XusrewTacê xwe yê zer bigêre kecrew

...:::: 246 ::::...

Bezma ìerebê bidêre tertîbÓewq û fereíê bigêre terkîb

Serxweþ bike sade û rewalanÇûn xweþ ke ji nû ve pîr û kalan

Esbabê neþaì û kamiranîAdabê ëefa û zindeganî

Amade ke þerbet û ìeàamanAzade ke cariye û õulaman

Pir ke ìebeqan ji bo niôarêDa bên fuqera di vê hewarê

Mecmûà-i bike muferreíatanMexlûì-i bike muàeììeratan

Meclis bibitin bi wan muóehhebTehniyye bibit ji nû muretteb

Da vêk bikevin li min þekerxendTêk ra hejînin bi reqë û govend

Eqsamê bixûr û àûd û àenberMawerd û zebad û miskê ezfer

Ev cins ji niàmetan bitir binEw qism ji íeddî zêdetir bin

Íeywaniyeta me bûye zaÀilRûíaniyeta me bûye kamil

...:::: 247 ::::...

Cismê me eger diçîte çalêRûíê di me dê bikin wiëalê

àEqda weko dawetî melek binEqëamê bixûr-i dê gelek bin

Lewra ez û Mem melekëifat inEm maÀil-i ìîb û ìeyyibat in

àUrsa ko firiþte dawetî neDamad û àerûs-i cennetî ne

Roja ko Sitî te daye TacdînÇawa te di þehrî bestine ayîn

Tenbîh bike dikan û sûkanTezyîn bikin ji rengê bûkan

Buhtan tu bibê bila siwar binCindî tu bibêje da bi kar bin

Sergerm bibin wekî di àîdanHindî ko li hev bidin cirîdan

Roja ko te ew perî verê kirÇendî weko keyfxweþî te çêkir

Ez hêvî dikim bikî àinayetQanûnê bikî wisan riàayet

Îrohe ji bo mi ra du çendanDîsan tu wisan bî þad û xendan

...:::: 248 ::::...

Iísan ke tedarik û cihazanÍaùir bike muìriban û sazan

Manend-i àimareta Sitî têHer þubhetê meímela perî tê

Tabûteke zeringar û rengînËindoqeke xurdekare zerrîn

Serpoþ ewê zemîn ìela bitSîwan ewê xwidancela bit

Zinhar me herdu bûk û zavanBêqedir neke li pêþ-i çavan

Gava ko diçîne nêv mezarîDa xelq nebêjitin bi zarî

àEqda Sitî çi rojexweþ bûZînê ji ezel çi bextireþ bû

Neàþê mi bila Sitî digel bitTacdîn digel Memê bedel bit

Manend-i Memê ji boyê TacdînTacdîn bi wi ra bigêre þoþbîn

Þoþbîn bitin ew digel Memê minÞahî bitin ew digel õemê min

Ey maÀilê xeyrê bêmukafatWey baóilê meqëed û muradat

...:::: 249 ::::...

Íetta veke salekê temamîHindî ko telef dikî ìeàamî

Hindî ko bi der didî libasanHindî vedixwînî àam û xaëan

Hindî ko bi ker dikî qumaþanHindî ko belav dikî meàaþan

Her roj bi niyyeta õezayêHindî ko gelek dikî àeìayê

Hindî weko tu li textî rûnîHer roj-i tu cundiyan vexûnî

Hindî ko tihî dikî xezînanHindî weko þa dikî íezînan

Hindî ko õenî dikî feqîranHindî ko reha dikî esîran

Hindî di íukûmetê xeber dîHindî weko girtiyan tu berdî

Herçî ko ji bo xwe ra dikî xercHerçî di xezîneyan dikî derc

Qehra weko dijminan dikit defàZecra weko øaliman dikit refà

àEdla ko ji bo xwidê tu xaë kîMeølûm ji øaliman xelaë kî

...:::: 250 ::::...

Sazê ko di cengê da dibêjîXwîna ji muxalifan dirêjî

Íetta xwirekê seyê þikarîÍeqqê àelefê kerê di barî

Þahim li te bit weëiyyeta minWan ëerif bike bi niyyeta min

Mef’kir di íeqîqet û mecazêBin’vîse li deftera cihazê

Da fexir bikim li pêþ-i zavêÞermende nebim di weqt û gavê

Herçend ko min qewî dirêj kirPirbêjî ye wê çira me bêj kir

Gorî te meqëeda me dûr eDûr bit ji te merqeda me gor e

Lew hinde qeder dibêm bi diqqetDa bite dilê te reím û riqqet

Der heqqê min û Memê nekî àarGava dimirit Memê birîndar

Ez dê bi cenazeyê wi ra bimÍetta veke meqberan teba bim

Weqtê dimirim bidî tu destûrDa min bikirin digel wî mestûr

...:::: 251 ::::...

Min j’ alê wî derbider negêrîBêperde digel ewî veþêrî«

Zînê ko kirin weëiyyet axirÕaÀib geriya ji derd-i íaùir

Mîr go »tu here Memê bibîneGer dê mirî bit ewî vejîne

Bawer tu bike bi ëidq û îmanBûme li te û Memê peþîman

Ger hon bimirin û ger ko rabinNabit tu û Mem ji hev cuda bin«

...:::: 252 ::::...

52. Zînê ko bihîstin ev tekellum

Zînê ko bihîstin ev tekellumEv mihr û wefa û ev tereííum

Rabû xemilî ji payî ta ferqBû beír-i íusin di gewheran õerq

Dayîn û Sitî û ëed perestarXurþîd û meh û nucûmê seyyar

Bi-l-cumle bi der ketin ji burcanDurdane bi der ketin ji durcan

Ëed cariye û Sitî û dayînHilgirtin ewê bi resm û ayîn

Zanî ko nebû murad-i íaëilBê xelwet-i xaë-i þêxê kamil

Ew zuhre miôalê zerre reqqaëBû meírem-i raz-i xelweta xaë

Gava ko gihane xelwexanêDergeh vekirin li íebisxanê

Ew pêk ve bi meþàel û fener çûnDayîn û Sitî hinek di ber çûn

...:::: 253 ::::...

Dîtin ko di saíilê ëedefwarEw õerqeyê beír-i àiþq-i xwînxwar

Durdaneyê bêbihayê canîDer daye ji dest xwe rayiganî

Fanos-i qefeë we mayî bêtabGulzar-i beden we mayî bêab

Wan pirs kirin ji xelqê bendîÍalê wî feqîr û mustemendî

Xelqê ko digel Memê giriftarGotin ko »me dî ji seìíê dîwar

Berqek biàeceb Memê bi ser ketÞewqek ji serê Memê bi der ket

Yek þubhetê rojê yek heyîv bûYek þubhetê zêr û yek ji zîv bû

Ew Þems û Qemer ko mutteëil bûnDeríal bi yek ve muùmeíil bûn

Gava weko pêk ve muqtebis bûnEw herdu li ùewÀê munàekis bûn

Ewreng geriyan munîr û rewþenZindan li me kirine ëeín-i gulþen

Mem jî bi vî rengî bêxeber bûXwîna dilê wî bi der ve der bû«

...:::: 254 ::::...

Ey dîdeyê dil nebûyî meftûíInkar nekî tecelliya rûí

Da fikir nekî ko ev íulûl eYan nesx e, xurûc e, yan duxûl e

Da øen nebirî ko ev miôal eYa qewl-i ùeàîf e ya beìal e

Xewna tu dibînî ev meqam eÞeyÀek ji þuhûd e natemam e

Hemëuíbetiya Memê mukerremAgah-i kirin heval û hemdem

Wî murþidî qenc li wan neøer kirQelbê wî di qelbê wan eôer kir

Hemxelwetiya Memê giriftarBû perdeguþayê yar û eõyar

Dayîn û Sitî ko çûn bi ser daHindî ko ewan digel xeber da

Gotin ko »Memo, tu rabe Zîn hatRûía te ye, bêguman, yeqîn hat«

Ew teþnelebê zelalê dîdarÞadab-i nebû bi navê dildar

Hindî ko reya dilî kiþandinHindî ko gulav-i lê reþandin

...:::: 255 ::::...

Wan seh nekirin di cismî canekIlla ji serî diçû duxanek

Wî murdeçiraõê nagihanîDûkel ji serî diçûye banî

Zîn hat û ji pêþ ve bû íewaleBedrê ko veda ji ber xwe hale

Burqeà ko veda ji ber cemalêXurþîd nema digel hilalê

Zînê wehe gote wî bedîhî»Qum ya ceseden nefextu fîhî«

Þewqa xeberê di vê þepalêBer bûye serê dûyê þemalê

Wî dûyî qebes ji þewqê ragirtQendîl-i qefeë qebes ko dagirt

Ew xelwetiyê di iàtikafêRabû ve bi niyyeta ìewafê

Ewwel ewî kir bi ëidq-i der demTecdîdê wuùû bi ab-i zemzem

Wesìa li muëella û meqamêWî cebhe gihande istilamê

Ìewfek du kirin li dorê beytêPerwaneyê per gihande zeytê

...:::: 256 ::::...

Gava weko per li wî diëotinWan çend kelam-i pêk ve gotin

Perwaneyê go »tu xweþ delîl î«Þemàê wehe go »tu xweþ xelîl î«

Perwaneyê go »tu rehnima yî«Þemàê wehe go »tu canfeza yî«

Perwaneyê go »tu dilfirûz î«Þemàê wehe go »tu sînesûz î«

Perwaneyê go »tu çaresaz î«Þemàê wehe go »tu dilnewaz î«

Perwaneyê go »tu padiþah î«Þemàê wehe go »tu qiblegah î«

Perwaneyê go »tu íûr-i óat î«Þemàê wehe go »tu nûr-i óat î«

Wan teþnelebê di bêtekellufWan soxteyê di bêteëerruf

Evreng dikirin bi yek ve ëuíbetLêk àerù dikirin kemal-i ulfet

Dayîn û Sitî û ew perestarEw bendî û íebsî û giriftar

Sergerm bûyin bi guft û goyêSermest bûyin ji bêhn û boyê

...:::: 257 ::::...

Wan gote Memê ko »ey cegerxûnEm hatine da nebî tu mecnûn

Zîn bû sebebê cunûniya teMîr bû sebebê zebûniya te

Mîr bû bi te ra xwidantereííumZîn hat û digel te kir tekellum

Ger teþne yî, evehe ab-i íeywanWÀer xeste yî, hate ser te Luqman

Mecnûn î, xwe hate ba te LeylaGer Wamiq î, ha ji bo te àEóra

Ger bilbil î gul ji bo te íaùirNîlûfer î mihir bûye naøir

Perwane yî, þemià wê eyîsaWÀer murde yî, hate ser te àÎsa

Dîwane mebe bi vî hewayîBêgane mebe tu aþina yî

Íora ko te can û dil di des bûZîna ko te daÀima hewes bû

Çawa te divê we hate ba teDinya ye fena ye hat û bat e

Erzan mefiroþe àumrî ùayiàBêhûde mebe li canî bayià

...:::: 258 ::::...

Cama ecelê íeta binoþîNabînî ji bo xwe canfiroþî

Dîsan xwe bi àeqlî aþina keZincîr-i cunûniyê reha ke

Lewra vekirin me qeyd û zincîrRabî bi me ra biçîne pêþ mîr

Ëaíibkerem e, xwidanàeìa yeØilla wî siha perê huma ye

Vêk dane ji bo te yar û eíbabÍaùir kirine bisaì û esbab

Ôabitqedem e li deàweta teRû daye te bext û dewleta te

Deríal dema biçî muqabilDê bo te bikit muradê íaëil

Çawa te ji wî murad e dilxwazEwrenge te dê bikit serefraz«

Weqtê ko Memê bihîstin ev pendEvrengehe go ewê hinermend

»Ez naçime íeùreta çu mîranEz nabime bendeyê esîran

Ev mîr û wezîriya mecazîEv þuàbede û xeyalibazî

...:::: 259 ::::...

Bi-l-cumle beìal û bêbeqa neBêaqibet in hemî fena ne

Mîrê ko mirin hebit ne mîr eMeàzûlî hebit ewî esîr e

Em çûne íuùûr-i mîrê mîranWî íakimê íakim û feqîran

Þahinþehê mîr û padiþahanBexþendeyê tuhmeta gunahan

Ê çêkirî neynika cemalêTîra xwe nima bi zulf û xalê

Fanos-i beden kirî muìellaTê da ji me ra kirî tecella

Ew mîr íekîm e, zu l-celal eBêàezl û teõeyyur û zewal e

Tezwîc kirin di àalema õeybTeÀbîd kirin bi emrê ”lareyb”

Bakûreyê baõê àizz û naz înËed þukir ko bikr û serfiraz în

Íaþa ko di vê seray-i fanîBê cennetê àedn-i cawidanî

Íeywanëifet em bikîn zinayêBêhûde di meskenê fenayê

...:::: 260 ::::...

Terdamen û sernigûn û merdûdÞermende biçîne pêþ-i meàbûd

Meàbûd ji bo me íor û õilmanTezyîn kirine di baõê riùwan

Ew munteøir in li riíleta meFexrê dikin ew bi deàweta me

Lê cennet-i àaþiqan cuda yeMiàad-i liqayê kubriya ye

àAlîtir e ew ji baõê riùwanNaguncine wê çu íor û õilman

Hêvî dikin em ewê ji meàbûdNînin me bi õeyri wî çu meqëûd«

Gava ewî kir temennî axirDergah vebû li ber wî íaùir

Ìeyrê ko qefeë li ber vebûyîEwreng-i firî wekî nebûyî

Destê xwe ji qeydê gil kiþandinÇengê di dilê xwe raweþandin

Þehbaz-i ji qeydê merkeza ferþPerwaz-i kir û gihiþte Ói l-àerþ

...:::: 261 ::::...

53. Ew matemiyê ko baxeber bû

Ew matemiyê ko baxeber bûEvrenge ji bo me newíeker bû

Go, can ko ji íebs-i ten cuda bûFeryad û fiõan ji þehrî rabû

Bû welwele û fiõan û zarîBû zelzele û bezîn hewarî

Buhtan ji mezin íeta biçûkanNiswan û keç û benat û bûkan

Eàyan û ekabir û eàalîMîrza û rewal û laÀubalî

Yek ferd nema di þehrî dilxweþBi-l-cumle di serxweþ û muþewweþ

Vêk ra dibezîn bi ser Memê veWan derd-i birin bi ser õemê ve

Tacdîn û Bekir bi ittifaqîBûn herdu li àerdekê mulaqî

Go »ey sebebê fesad-i àalemÞeyìanëifetê li þiklê adem

...:::: 262 ::::...

Ey baàiôê fitne û fesadanWey maniàê meqëed û muradan

Ey perdedirê Memê û ZînêWey daõikeþê li ser birînê

Iblîsê xebîsê pirnedametBes nîne li min te kir qiyamet

Der heqqê Memê seqeì xeber daÍetta ko li min te Mem bi der da

Evçende munafiq û neyar îHêja tu bi çavê min diyar î

Mem dê bimirit tu dê bimînîHêj xweþ bigerî li rûy zemînî«

Íaùir wî Bekir di àerdê ra kirCismê bi bela ji can cuda kir

Gava ko gihiþte ser birayîNûrek wî nedît di wî çirayî

Tacdîn ji serê xwe tac û tomarHavêtine ser leþê Memê jar

Dîn bû ji teíessura birayîHerçî ko didî wî ejdehayî

Fi l-íal dikir ko wî fena kitTeþbîhê Bekir di àerdê ra kit

...:::: 263 ::::...

Qeì kes nediþî bibit muqabilBêþubhe bi wî dibûye qatil

Naçar-i xeber birin ji bo mîrMîr hat û li pê wî best-i zincîr

Gava ko cenaze wan hilanînÞahid ko ji meþhedê deranîn

Meþhûd bûyin li wan àelametRabû li xelaÀiqan qiyamet

Dêwê ko vebestî wan bi tedbîrBizdandî li ber xwe qeyd û zincîr

Zincîr û kemend ewî þikînanDerwaze û perde wî hilînan

Ejder ji meõareyê ko ber bûDeríal bezî di neàþ-i wer bû

Tabût li ser serê xwe danîEfõan digihande asimanî

Hindî ko di þehrî ademî bûnTêk da bi libasê matemî bûn

Hindî ko hebûn di þehrî meþhûrXatûn û muxedderat û mestûr

Gîsûvekirî bi ìayê terpoþSer ta bi qedem hemî siyehpoþ

...:::: 264 ::::...

Bê meàcer û burqeà û serendazReþgirtî ji bo Memê bi dilxwaz

Neyyaíe û mihreban û dayînGoyende bi nale þubhê goyîn

Wan merôiye distiran bi ahengZîn rabûye pê bi qameta þeng

Nahîdëifet li dengê sazêReqqaë diçûye ber cenazê

Dam û ded û ademî û mûranDar û ber û camid û ìuyûran

Bi-l-cumle ji bo Memê dinalînHer yek bi meqamekê dikalîn

Ìelpê reþ-i wan siyahpoþanReh þubhetê àewrekê xuroþan

Ewçend-i ji àariùê di gulgûnVêk ra diwerîn siriþkê pirxûn

Goya ko di feëlê nûbiharîBaran li gulþenan dibarî

Ev matem û ev siyahpoþîEv çarþev û izar û poþî

Buhtan wî zemanî kirine àadetBû resmê qedîm ta qiyamet

...:::: 265 ::::...

54. Weqtê weko çûne ser mezaran

Weqtê weko çûne ser mezaranWan dî miriyek di nêv du daran

Havêtine àerdê þubhê murdarBênewíeger û xwidan û õemxwar

Pirsîn »àeceb ev çi bênewa ye«Gotin »Bekirê xwidanceza ye

Tacdîn ji rûyê dinê fena kiràAlem bi fenayiya wî þa kir«

Rawî wehe gote min riwayetZînê ko bihîst-i ev íikayet

Evrengehe gote mîr û Tacdîn»Ey þah û wezîrê àizz û temkîn

Ez hêvî dikim nekin àinadêDer heqqê vî menbeàê fesadê

Lewra ko xwidanê ins û cananWî xaliqê àerd û asimanan

Roja ewî íubb-i da íebîbanHingê ewî buõd-i da reqîban

...:::: 266 ::::...

Mewcûd kirin dema ji meàdûmEm pêk ve di lazim în û melzûm

Em ëorgul in ew ji bo me xar eEm genc in û ew ji bo me mar e

Gul íifiø dibin bi newkê xaranGencîne xwidan dibin bi maran

JÀewwel ve egerçi wî cefa kirAxir bi me ra ewî wefa kir

Øahir wî eger muxalefet kirBaìin bi me ra muwafeqet kir

Ger ew nebiwa di nêv me íaÀilàIþqa me dibû beìal û zaÀil

Wî gerçi ji bo xwe ra xirab kirDer íeqqê me wî qewî ëewab kir

Ew bû sebebê íeqîqeta meDaxil geriya ìerîqeta me

Ew jî di riya me da þehîd eTehqîq bikin ko ew seàîd e

Zinhar-i ji meþheda ko Mem têElbette ji merqeda ko em tê

Meírûm mekin Bekir emanetEm bûne bi wî ëeyî ëiyanet

...:::: 267 ::::...

Gava ko diçîne nêv ëeàîdêKelbê me bitin li ber weëîdê«

Inëaf ji bo xwidan-i insafAyîne dibîtin ev qeder ëaf

Qeì mumkin e ab û abigîneEvrenge nekit qebûl-i kîne

Íaþa ko bi õeyr-i puxteyê àiþqKella ko siwayê suxteyê àiþq

Evçende li ëaíibê cefayêEvrenge kesek bikit wefayê

Ev ìaÀife meríemetsiriþt inLew laÀiqê niàmeta bihiþt in

...:::: 268 ::::...

55. El-qiëëe þehîdê àiþq-i cellad

El-qiëëe þehîdê àiþq-i celladMeqtûlê sitem qetîlê bêdad

Ew kuþteyê curmê bêgunahîTeþbîhê beratê padiþahî

Menþûr kirin bi nûr-i pakîMestûr di nêv qubûr-i xakî

Ew dir bi xezîneyê siparinEw mar li ber piyan veþarin

Daynandine ber serî àelametYeànî »ev e serwerê qiyamet

Serxeylê qebîlê pakibazanSerdarê cemîàê serfirazan«

Zîn hat û bi qameta ëenewberBû serw-i li ser wî sayeguster

Bêperde miôalê ney dinalîHêstir diwerîn àele t-tewalî

àEynî te digo di feël-i nîsanDerya rijiya ji àewr-i dîsan

...:::: 269 ::::...

Baran ko li tirbeyê dibarîHer dane dibûne deh mirarî

Herdem ko dikir ji derdê dil ahWan matemiyan neàûóu bi-l-lah

Vê ra bi newa digirtin ahengHerneh felekan bi ser dikit deng

Cundî û sipahî û emîranDerwêþ û reàiyye û feqîran

Dildar û þepal û nazenînanÍorî û perî û õemrevînan

Vêk ra dikirin hewar-i herkesEfõan digihane çerx-i eìles

Zînê ko nema qewam û quwwetNalî biriyan û ket ji qudret

Rûniþt li ber serê Memê jarMem kir bi tekellumê xeberdar

KÀey malikê mulkê cism û canîEz baõçe me û tu baõiban î

Baõê te gihandî bêxwidan eBê riwê te ew ji bo çi ra ne

Ev xal û xeì û àióar-i gulzarEv íusn û cemal û baõ-i ruxsar

...:::: 270 ::::...

Badam-i siyah û çeþm-i þehlaNar û bih û sêbê þaxê bala

Xweþreng û bi leóóet û bi ìam inBêþubhe li õeyri te íeram in

Nexla bedena xwe raweþînimVê meyweyê cumle daweþînim

Van sinbil û laleyê di õerraReyían û binefþeyê muìerra

Yeànî ko àióar û zulf û xalanYa qenc ew e ez bidim bi talan

Manend-i gulan libas-i ker kimAx û xweliyê bi ser xwe wer kim

Zulfan hemî ìa bi ìa bikêþimÍeqqê min e ca bi ca biêþim

Ev baõ û bihar û berg û eômarEnwar û þikûfe cemà-i ezhar

Nuóra neøera te bûn bi carekWeqfa beëera te bûn mubarek

Talan bikim ez ewan temamîDa behre nexwin ji wan çu àamî

Lêkin xwe bi xwe dikim teëewwurBelkî tu li min bibî teõeyyur

...:::: 271 ::::...

Ev cuóàe nebit li ba te meqbûlTirsim ko tu min bigêrî mesÀûl

Terkîb-i wucûd-i cism û can inMulkê di te ne, ne bêxwidan in

Nuqëan bibitin ji íusnê mûyekBelkî ko bikî li min tu sûyek

Gava ko li min bikî àitabêZanim ko neþêm bidim cewabê

Nêzîk e bibim wekî te medhûþHa weqt e digel te bim hemaõûþ

LaÀiq ew e ìey bikim bisaìêPakîze bibim ji ixtilaìê

Ya qenc ew e her bi vê cemalêAzurde nekim qe zulf û xalê

Teslîm bikim emanetê íeqTefwîùê te bim bi xeml û rewneq«

Evrenge eda kirin íeqaÀiqBizdand-i ji àalemê àelaÀiq

Hembêz di merqedê weranîBêzarê nema beden ji canî

Destê xwe bi dil ji canî þûþtinGoya ko þemal-i bû vekuþtin

...:::: 272 ::::...

Rûía xwe þihande pêþ-i barîCismê xwe sipare wî mezarî

Wan matemiyê di dilbirîndarTekrar ji nû ve kirine hawar

Efõan ji canê íaùirînanFeryadê nihadê naøirînan

Sê roj û þevan ji ferþê õebraPeyweste diçûne àerþê eàla

Íetta weko Zîn bi resm û ayînTechîz-i kirin wekî dizanîn

Leída ko Memê melekneøer têYeànî ëedefa ko ew guher tê

Ewçend-i li ser girîn bi zarîBaran-i siriþkê lê dibarî

Ewçend li ser bûyin guherbarSer lê vekirin ji nû ve tekrar

Ew herdu guher di durcekê daEw þems û qemer di burcekê da

Bê wasiìe wan kirin muqarinBê faëile ew bi hev siparin

Íaëil vekirin ji nû ve ëundûqMîr gote »Memê ji bo te meàþûq«

...:::: 273 ::::...

Sê car-i ji qalibî ëeda hatAwaz bi leføê meríeba hat

Hemyan ko bihîst-i surrê teíqîqBi-l-cumle kirin bi àiþqê teëdîq

Teísîn û ëed aferîn ji wan raQeì meyl-i dinê nebû ji wan ra

Alûde nebûn bi xak û xaþakEv bû eôera meíebbeta pak

Pakîze û pakibaz ew çûnDûþîze û serfiraz ew çûn

Lebteþne û ber ji hev nexwarîÍesretzede çûne pêþ-i barî

Xweþ àeyþ kirin bi àiþqê wellahXweþ pêk ve mirin tebareke l-lah

Herçî bi ciwanî, þubhê ZînêTebdîl-i bikit bi àiþqê jînê

Ya miôlê Memê bi àiþqê ser detàEyþ û xweþiyê li rê bi der det

Elbette muradê dê hilînitHerçî ko irade dê bibînit

Ya reb bi kelal-i àiþq-i ëadiqYa reb bi kemal-i ëidq-i àaþiq

...:::: 274 ::::...

Ya reb bi þirîniya cemalêYa reb bi evîniya celalê

Ya reb bi derdê hecr-i cangahYa reb bi óewq-i weël-i dilxwah

Ya reb bi íelaweta íebîbanYa reb bi àedaweta reqîban

Ya reb bi nazê nazenînanYa reb bi niyazê õemguzînan

Ya reb bi av-i çavê bulbulYa reb bi xwinav-i nav-i ëorgul

Ya reb bi eþkê al-i MecnûnYa reb bi rûyê Leyl-i gulgûn

Ya reb bi Memê û wê evînêYa reb bi teíessura li Zînê

Weqtê ko cuda dikî ji canîBêbehre nekî ji àiþqê Xanî

Yeànî ji wilayeta MuíemmedMeírûm-i nekî tu ya reb Eímed

Çawa ji nubuwwetê bi qal eMeìleb ji wilayetê wî íal e

DaÀim ewî guft û go wela yeLêkin ewî cust û co bela ye

...:::: 275 ::::...

Qewlê di wî serserî guzaf inFiàlê di wî cumleten xilaf in

Øahir ji wi ra selîs e guftarBaìin bi wi ra xebîô e kirdar

Manend-i Memê ewê merencanTeþbîhê Bekir bibexþe qencan

...:::: 276 ::::...

56. Hikmet ew e ew ji darê dunya

Hikmet ew e ew ji darê dunyaÇûn, seyr-i kirin serayê àuqba

Wan terk neda cibilleta xweHer yek xuliqîn li xilqeta xwe

Yeànî ko li ser Memê û ZînêÞîn bû ji ziraàeta evînê

Reskîn du àeded nihal-i serkeþRabûn bi hewa ve herdu serxweþ

Yek serw-i sehî û yek ëenewberSersebz û leìîf û sayeguster

Wan dest di gerdenê di yek raQedda xwe dirêj kirin bi yek ra

Þîn bû ji ewî berê ji xêrêDarek li qiyafeta kinêrê

Ew dar ji raíetî berî bûManend-i xwidanî bi istirî bû

Rabû xwe gihande herdu daranBû maniàê weël-i herdu yaran

...:::: 277 ::::...

Raíet wî neþî bikit midaraXesmaneyî kir wî aþikara

Dîsan xwe gihande wan íebîbanEw lê piçiya wekî reqîban

Íaëil li furûà eger uëûlanEw lê fitilî wekî fuùûlan

Xelqê ko bi eël-i bedsiriþt inEw eëil ji wan qe tête þiþtin

Çil sal-i tu íenøelê biçînîËed av-i bidî bi hingivînî

Perwerde bikî bi afitabêHerdem bireþînî lê gulabê

Her-roj reha wê lê bi ker kîWê faëileyê tejî þeker kî

Xizmet bikirî tu hind-i waneEw bo te dibîte hindiwane

Da fikir nekî dema ko ber ditEw õeyr-i ji ìeíliyê ôemer dit

...:::: 278 ::::...

57. Agah ji íalê dewrê eyyam

Agah ji íalê dewrê eyyamEvrengehe gote min serencam

Go pîrekê mihridar-i àaþiqQewlê wî ji rengê ëubí-i ëadiq

Weqtê weko ew dibû muraqibRûía wî dibû li cismî õalib

Esrar dibûn li wî diyarîNêçîr dikir li àerþê barî

ÕaÀib ko dibû ji àalema gilÕalib ko dibû li àalema dil

Qelbê wî ji sirrê lewí-i meífûøHerleíøe dibû bi keþf-i mehøûø

Øahir ko dibûn ji wî keramatAgeh dikirin xwidanmeqamat

Wî pîrî bi xewn eger bi ilhamEvrengehe kir íeqîqet iàlam

Go çûme diyarê baõê riùwanMin dî du hezar û íor û õilman

...:::: 279 ::::...

Bi-l-cumle di qeërekê àemeldarEw qeëir bitûn ji durrê þehwar

Yek þubhê Bekir bi tac û binperWesìayî li ber derî muqerrer

Çewganekê íeyzeran di des bûEmma me nezanî ew çi kes bû

Min gote wî »ey xwidanmeratibAya tu xwidan î ya ne íacib«

Go »þêx tu ma nizanî kî meEz ew Bekirê ko qapûçî me

Ez muþterekê Memê û Zîn imLew lêre he asitanniþîn im

Ev qeëre ko heþt ìebeq àeyan inYek ya min e íeft ìebeq di wan in

Ez lêre emîn û destbidar imLêkin di vî mulkî íiëëedar im

Herçend bi þikil pasiban imEmma bi mekan þirîkê wan im«

Min gote wî »ey nikûserencamWaùií bike íalî bo min iàlam

Herçend kerema kerîmî àam eBarî bi çi da te ev meqame«

...:::: 280 ::::...

Go »þêx tu hêj nebûyî àarifEmma di dinê tu bûyî waqif

Ez ger bi xeber reqîbê wan bûmLêkin bi neøer íebîbê wan bûm

Min ew ji dinê bi paþ ve kêþanMuàtad kirin bi derd û êþan

Xweþî di dinê li wan bi der danMunqad-i kirin bi daõ û derdan

Ewçend me dane wan siyasetÍetta weko bûn xwidanriyaset

Lewra me li ùerrê wan xeber daÍetta ko serê xwe tê bi der da

Ev herdu cihan bi hev hewî neEv ùerre li ùerrê hev qewî ne

Íetta weko bernedî tu yêkêNabînî çu leóóetê ji yêkê

Ew ùerre bi wan me daye berdanKêþane bi asiman ji àerdan

Min dayiye wan bitûn biíiþtekWan dayiye min ji baõî xiþtek«

Þêx mayî li guhtina wî guhdêrGo »ey þeqiyê te àaqibetxêr

...:::: 281 ::::...

Tacdîn ko tu kuþtî bê cinayetBarî bi wi ra çi kir àinayet?«

Go »àefû kir ew cenabê barîBû cennetî û neçûye narî

Xellaq, xirabî û xebîsîBexþîne wî, cennetî nivîsî

àAlem ko bi dest xerabiya minàAciz kirîbû fesadiya min

Kuþtim wî ji bo niøam-i àalemBo raíetiya àewam-i àalem

Øahir wî egerçi kir qebaíetBaìin biwe raíet ew qebaíet

Þolin hene øahiren xirab inFiàlin hene ëûreten ëewab in

Yek àedl e li ëûretê cefayêYek qehr e di kiswetê wefayê

Yê perdekeþê rumûz-i íikmetBê sir nekir ew kunûz-i qismet

Tewzîà nekir li àamê nasanMexëûë-i wî da nedîm û nasan

Ew sir wî nekir ji bo me meàlûmHin muírem in û hinek di meírûm

...:::: 282 ::::...

Ëed þukir ezê xirab û TacdînMeíùa bi teàelluqa Mem û Zîn

Meírûm nebûn bi pirgunahîBûn meøherê reímeta ilahî«

Ey dost bi dil be yarê qencanYa qenc bibe neyarê qencan

Ew qenc in û qenciyê dizaninEw õeyr-i ji qenciyê nizanin

Hindî ko bi wan bikî cefayêEw dê bikirin bi dil wefayê

Zinhar mebe muíib xirabanNe dost-i ne dijminê kilaban

Ger dost bî dê bikin te murdarWÀer dijmin î dê bikin birîndar

Ev himmete xaë-i àaþiqan eEv mertebe-i rah-i ëadiqan e

Xelqê ko wekî Bekir þeqî neFiàlê di wî cumle naíeqî ne

Yan þubhetê Tacdîn di cebbarQettal û dilawer û cegerdar

Meàfû bikitin kerameta wanMeõfûr bibin ji himmeta wan

...:::: 283 ::::...

Teqewiyyet wan bibit mededkarTebeàiyyet wan bikit sezawar

Ev remze íeqîqeten leìîf eIóàan bike nukteyê øerîf e

Ióàan bike mesÀelê, muderrisTexmîn-i mesaíetê muhendis

Dijmin ko ji àiþqê behrewer binBes dost-i ne dê di muàteber bin

Evrenge teàelluqa reqîbanBes çend e tefewwuqa íebîban

Xaëma ko muíibb bibîte meíbûbEw ìalibê heq bibîte meìlûb

Íeqqa ko tenê wî heq dizanitQeì õeyr-i wî kes bi íeq nizanit

...:::: 284 ::::...

58. Ey mustemiàê miôal û teswîl

Ey mustemiàê miôal û teswîlWey muctehidê qiyas û teÀwîl

Xanî ko ji cam-i àiþqê dîn bûEw þoreþerab pê þirîn bû

Ewçend vexwar-i ewê nehiþyarAgahî nema ewî ji guftar

Mestanî ye ew bi kêf-i meÀmûrDîwanî ye ew bi àurf-i meàóûr

Mexmûr e û badenoþ û serxweþLew badefiroþ e û muþewweþ

Herçî ko dibêjitin hewa yeGer guh bidinê newayê nay e

Ew ney ne íelal û ne íeram eBêperde ye lê ne bêmeqam e

Kurdî, àerebî, derî û tazîTerkîb kirin bi hezl û bazî

Hindek ji fesaneyê di BuhtanHindek di behane heyin di buhtan

...:::: 285 ::::...

Buhtî û mehmedî û silîvîHin leàl û hinek ji zêr û zîvî

Xermuhre û morik û mirarîHindek di þefaf û hin di ìarî

Terëîà kirin wekî biçûkanÎnane bi qeyëerî û sûkan

Hin qiëëe û hin ji wan miôal inHindek di íeram û hin íelal in

Her qiëëe ji íiëëe behremend inHer emôile ger bizanî pend in

Lêkin wî õereù ji guft û goyêMeqëûd ji hinde cust û coyê

Øahirkirina cemalê àiþq eÔabitkirina kemalê àiþq e

àIþq ayîneyê xwidanima yeXurþîdëifet xwidanùiya ye

Õafil mebe àiþq-i fi l-íeqîqeEy rahirewê eqrebu ì-ìerîqe

Xweþ cewher e cinsê kîmiya yeQedrê wê bizan giranbiha ye

Ìebàê weko ëifr û bêcela neQelbê weko qelb û ya qela ne

...:::: 286 ::::...

Ev cewhere wan dikit muìellaEv ëeyqele wan dikit mucella

Herçî ko kesek bikit iradeYa àiþq murîd e ya murad e

Ayîneyê àeks-i bêmiôal eGencîneyê sirr-i bêzewal e

Kes nîne ji àiþqê bêeôer bitMumkin ko ji óewqê bêxeber bit

Her kes bi qiyas-i himmeta xweDê ëerf bikit iradeta xwe

Lê ekôerê àamiyan nezan inNefsa xwe ji bo xwe ra nizanin

Nabaliõ û ebleh û sefîh inYa zahid û ëofî û feqîh in

Ew cahil û ummî û sefîl inBêmurþid û rehber û delîl in

Naçar dibin li àiþqê bayiàNeqdê xwe didin bi íusnê ùayià

Hin ëerf dikin bi àeyþê dunyaHin pê dikirin serayê àuqba

Ev herdu celeb dibin ziyankarMeírûm dibin ji óewq-i dîdar

...:::: 287 ::::...

59. Saqî were bêje mîn çi lewn e

Saqî were bêje mîn çi lewn eEv kewne xeyal e ya ne xewn e

Teàbîr meke ko ew beìal eTeëwîr meke ko ew xeyal e

Aõaz egerçi rengíeyat eEncam-i íeyat-i wê memat e

Yeànî ko wucûd e bêwucûd eXweþxilqet e íeyf-i bêxulûd e

Eflak û àenaëir û mewalîdExlaì û ìebayià û meqalîd

Vêk ra di bedîài l-iþtirak inTêk da di serîài l-infikak in

Serriþteyê gewhera beqa neSermayeyê àilleta fena ne

Hindek di ôeqîl û hin xefîf inHindek di xefî û hin leìîf in

Herçend ji bo me eël û bîx inHerçar ji bo me ax-i þîx in

...:::: 288 ::::...

Agir vemirit hewa hewa yeAv er çikiya heba heba ye

Eflak miôalê asiyab inHemware bi çerx û inqilab in

Dexlê li wî aþî ademî neMeìmûreyê erùê ardelîn e

Ew dane bi nobet û tewalîDaÀim dirijin ji dev cuwalî

Herçî rijiya dibit mucezzaJêk ra dibit û dibin muherra

Texmîr dikin ji nû ve tekrarEw qalibê qelb e qabili n-nar

Ewçend dikêþin ew siyasetRaùî ne bi merteba necaset

Fi l-cumle ne murd e û ne eíyaBermucibê »la yemûtu we yeíya«

Illa ko nefîs û pakiìînetYeànî ko nufûs-i nîkisîret

Dehqan bi xuëûëiyet hilînitWê daneyê xaëëeten biçînit

Íetta nerizit helak-i nabitNariskit û qenc pak-i nabit

...:::: 289 ::::...

Weqtê resiya û bûye xûþeWê dê biquìin ji boyê tûþe

Aþê dev û çeqçeqa zebananAva dehen û berê didanan

Ewçend ewê deq didin dihêrinEwçend di þehrê ten digêrin

Ewçend diqutin wê ev àemeldarÍetta weko hûr bibit wekî ar

Íaëil ko ji paþ-i wan cefayanDê bête teëerrufa qewayan

Geh caóibe baìinî vekêþitGeh masike bigiviþit biêþit

Dem haùime bêt ewê bikit heùmDem dafiàe bêt ewê bikit keøm

Tennûr-i meàde wê bipêjitHerçî ko xirab e jê birêjit

Teëàîd bikin heçî leìîf eTenzîl bikin heçî keôîf e

Paþê ji wê elìefê cuda kinTemyîz bikin ji hev bela kin

Ìebbaxê íerareta õerîzîËebbaõ û mumeyyizê temîzî

...:::: 290 ::::...

Tewzîà bikit li cism û eàùanMeàmûr bibin cihat û erkan

Dîza ceger û dilê zucacîTeqìîr bikin meya muzacî

Íaëil àereqa meya íeyatêTeqìîr ko bû wekî nebatê

Hêja ji øuhûr-i van þuÀûnanBû qabilê àalema buìûnan

Geh õewì dixwit di beírê maÀîRengîn dibitin demek dimaÀî

Dem àeqid dibit ji boyê terkîbTeëwîr dibit bi neøm û tertîb

Terkîb ko bû miôalê mercanBû àeks-i pezîr-i pertewa can

Ew can çi ye muhceya nebatêEw muhce ye menþeÀa íeyatê

Hindî weko sakinê buìûn eXamûþ e û xwarina wê xûn e

Weqtê ko ji mezreàê xefayêEw sebzeyê ter bikit nimayê

Wê sebzeyê dem bi dem bi xûnêDê av bidin ji paþ-i bûnê

...:::: 291 ::::...

Baran ne ji feyùê bit mededkarEw dane dibîte nexlê bêbar

Sersebze dibit ji berg û baranGer lê biwerit ji feyù-i baran

Ew sebze ko bû nihalê serkeþSerxweþ geriya ji meyweyê xweþ

Ew meywe dema giha kemalêBû meøherê pertewa cemalê

Ger laÀiqê àizzeta emîr eWÀer derxurê íeùreta qedîr e

Wê hildigirin ji bo diyarîBê waëite wê dibin diyarî

Fi l-íal ko çû dibîte meíbûbNavê wê li wê dibîte meczûb

Ev nexline wafiri l-furûà inLê zêde di nadiri l-wuqûà in

WÀer mayî wisan li ber hewayêEw dê çite meàëera cefayê

Lazim ew e perweriþ bibînitTerbiyyet-i derxûriþ hilînit

Geh puxte bi afitab-i þeràêGeh suxte bi mahitab-i weràê

...:::: 292 ::::...

Gava pijiya giha kemalêWeqta rijiya ji ser nehalê

Íetta nekevit ji ewc-i àizzetÍetta negihîte xak-i óillet

Ew nabite salikê ìerîqîWê nabine meàëera heqîqî

Evrengehe dest bi dest bi rê veEw mertebe mertebe bi wê ve

Ew meywe bixwit kemal-i xerbetEw luqmeyê xweþ bibîte þerbet

Ew þerbet eger þirîn e xam eWÀer teíl e û ìirþ e natemam e

Íetta ne bi destê pîrê meyxwerEw hilkelitin di xummê ekber

Gava ko di wê ve kel bi ser ketWeqtê ji xumê mezin bi der ket

Yeànî ko ji keôreta ëifatanEw ìey bikitin tecelliyatan

El-qiëëe ji germiya cemalêÍaëil ko bi þewketa celalê

Cewher ko temam muùmeíil bitTeþbîhê àereù ko munfeàil bit

...:::: 293 ::::...

Germiyyet-i wan tecelliyatanWan muíriq û wan muqewwiyatan

Tenzîl bikin ji wê õubarêTeëàîd bikin ji wê buxarê

Xalië ko bibit ji paþ-i teëàîdHêja diçite meqamê tecrîd

Cewher ji àereù ko bû mucerredDatînine bûteyê mucedded

Ew bûte egerçi tengina yeËeírayê fena yê dilguþa ye

Hemrengê ëuraíî û peyal eHindî weko ëor e ya ne al e

Hêja nebûye reíîqê mextûmHêja neçûye meqamê meàlûm

Hindî ji xwe wê hebit wucûdekNînin ji xwidê ewê nimûdek

Bê meþrebeyê wefayê þahîEw naçite meþreba ilahî

Fanî nebitin fenayê muìleqNabînitin ew beqayê bi l-íeq

Fanîtî ji bo wi ra beqa yeBaqîtî ji bo wi ra liqa ye

...:::: 294 ::::...

Emma ne bi ittiëal û ilíaqBelkî ne bi infiëal û iìlaq

Evrenge dikit muradê íaëilAnca dibite murîdê waëil

Ya reb çi dibit ji ber me koranCarek tu vedî íicab û toran

Bînende bikî emê di àacizBê perde û bê íicab û íaciz

Deryayê yeqîn bikit temewwucEm jî bikirîn demek teferruc

Ev øenn û guman û àilm û teqlîdTebdîl bibin bi àeyn-i tewíîd

Esbab û wesîle qeì nemîninCarek te musebbibî bibînin

Îman me heye bi óat-i wacibImkaniyeta me bûye íacib

Dîsan ji me her tu me xelaë keYa reb me ji bo xwe ra xwenas ke

Ev seyr û sulûk û ìeyy-i menzilMexëûë e ji bo murîdê muqbil

Kengê ji me ra dibit muyesserXaliq ji ezel nekit muqedder

...:::: 295 ::::...

Lewra ko xirabî û qebûlîNînin bi feùaÀil û fuùûlî

àAbid bi riyayekê helak inàAëî bi diàayekê di pak in

àAlem ko wekî xeyal-i øill eËanià bi xwe hadî û muøill e

Ew tînite menøera xeyalêEw têxite perdeya ùelalê

Lê daye me cuzÀê ixtiyarîNefsa me bi lîp û íîlekarî

Ew jî biriye ji dest me naçarEm mane û luìf-i íeq mededkar

Bes qenc ji bo me àamiyan raHer ev bes e bo me àasiyan ra

JÀewwel ve xwidê bi heq binasînHerçend quëûr û kêm û kas în

Paþê bi dilê xwe jê bitirsînDînê xwe ji àaliman bipirsîn

Çawa ko dibêjin em wisa bînÍetta ko ji rû dinê fena bîn

Pala xwe bidîne luìf-i barîBelkî me bibexþitin ji narî

...:::: 296 ::::...

60. Ey rakibê waqiàê peyade

Ey rakibê waqiàê peyadeWey àaþiqê ëefíeyê di sade

Ey þaàirê ëaõir û nigûnserWey saíirê saxir û fisûnker

Ey haÀimê wadiya ùelalêWey õawiyê deàweya kemalê

Ey xameyê serteraþ-i bedrengBes nameyê xweþqumaþ-i xweþreng

Rûreþ ke bi navê xeìì û xalanBednam bike bi »bê« û »dal«-an

Hindî weko xeì õubar û hûr eEw xeì ji leìafetê ne dûr e

Gava ko ji rengê meþqê pir bûYa þubhetê nesx û ôuluôê gir bû

Ew nasixê nusxeya cemal eBêrewneq û rohnî û kemal e

Lazim ew e dilberê di sadeXeì lê nebitin wekî qilade

...:::: 297 ::::...

Xweþ zînet e xeì li mah-i ruxsarHindî li rûyan nebûye hevsar

Ey xame te jî gelek dirêj kirEv name bes e te pir qirêj kir

Herçend-i kelam þubhê dir bitBêqedir dibit dema ko pir bit

Nabînî bi qîmet in cewahirLewra ko di hindik in di nadir

Sehw û õeleì û xeìa û nisyanMecmûàeyê napesend-i àisyan

Teírîr kirin te, bê teemmulKî dê bikitin ji te teíemmul

Kes nîne bikit ji bo te teísînGoyendeyê aferîn û nefrîn

Ey bêedeba xirabe bêàarGustax û sitemger û siyehkar

Hindî ko serê te min qelem kirEwçend te xeìê xeìa reqem kir

Hindî ko serê te min teraþîEwçend te kir gunehtelaþî

Feííaþî te kir ji rengê XanîNeqqaþî te kir miôalê Manî

...:::: 298 ::::...

Meþõûlî bes e bi luàb û lehwanToba xwe bike j’ xeìÀ û sehwan

Carek were ser ìerîq-i tobeHindî negihiþtiye te nobe

Nobet ko gihiþte xeëim xameÌey kir li me ev nizaàname

Ew beìl-i dilawerê zeberdestEwwel kemera tehewwurê best

Bû rakibê duldulê enamilDeríal-i digel me bû muqabil

Kêþa ji zebanî óulfiqarekBû xeëim digel me þehsiwarek

Sil bû rikiya ji wan àitabanEzman geriya bi van cewaban

Go »Eímed eger tu ney xebîô îHerçî ko te go min ew nivîsî

Qewlê di te qenc eger xerab inFiàlê di te xeìeÀ eger ëewab in

Ey bedàemelo tu qenc dizanîTu qaÀil û faàil û xwidan î

Ney bûm di àalema nepestanMey bûm ne bi destê meyperestan

...:::: 299 ::::...

Gava ko te ez birim ji sazîNe deng-i di min hebû ne gazî

Te dûr kirim ji nik hevalanMehcûr kirim ji mulk û malan

Bend û weëilê di min sera-bunEwwel te kirin bi emrê kun kun

Paþê ko te kir di baõê àiþqêKun kir dilê min bi daõê àiþqê

Te pif kire cismê min dema canHatin ji dilê min ah û efõan

Nefxa te li min dil û ceger ëotHerçî ko te pif kirî min ew got

Ez lal im û bêzeban û xamûþBênefs û nefes ji qismê qamûþ

Bezma ìerebê bi min te xweþ kirDîwan-i guneh bi min te reþ kir

Herçend ko øahirî heyim ezSazende tu yî wekî ney im ez

Ma ney bi xwe tiþtekê dibêjitXame bi xwe reþíekê dirêjet

Katib qelemê dikit siyehkarSazende ye ney ji dest bi hawar

...:::: 300 ::::...

Nay û qelem û kitab û nîþanTîr û hedef û keman û kîþan

Meíkûmiàeleyhî bûn di teqdîrHêj ismê guneh nebûyî tesìîr«

Ya reb tu dizanî Xaniyê jarTeþbîh-i bi xameya giriftar

Qelbê wî di dest te da ye el-íeqDestê wî destê xwe nîne muìleq

Gava ko li wî te ser qelem kirHerçî te irade kir reqem kir

Amir tu yî, ew bi emrî meÀmûrMeÀmûr dibin hemîþe meàóûr

Ger dayiye wî te ixtiyarekEw jî wî sipare te bi carek

Ew ger àilim û ger qelem bûPeyweste di dest te ser-qedem bû

Nefà û ùerera xwe ew nizanitYa qenc-i ji bo xwe ra çi zanit

Çawa ko ji bo te ra riùa yeEw ney ëifet e wî ew hewa ye

Wellah ji sefîdî û siyahîWî qeëd û õereù tu yî ilahî

...:::: 301 ::::...

Emma bi murekkeba qebaÀiíRûreþ kirine gelek ëefaÀií

Xeììê te ye serniwiþt û sermeþqSih sal e xeìê xeìa dikit meþq

Lewra ko dema ji õeybê fek bûTarîx hezar û þêst û yek bû

Îsal gihiþte çill û çaranWî pêþrewê gunahikaran

Vêk da ji menahiyan gelek malYek pol nehin ji íusn-i eàmal

Ewwel ko te da ji àiþq-i meìleàAxir bide wî tu íusn-i meqìeà

– DAWÎ –

...:::: 302 ::::...