MEHÂSİN-İismek.ibb.gov.tr/ismek-el-sanatlari-kurslari/webedition/... · 2013-06-13 · de bu...

M E H Â S İ N - İ S E L ÂT İ N

HACER SÖNMEZ ve KURSİYERLERİ TEZHİP SERGİSİ

Tarih: 2-15 Mayıs 2013 Açılış: 2 Mayıs 2013 Perşembe Saat: 14:00 Yer: Dolmabahçe Sarayı Sergi Salonu

Değerli Sanatseverler,

Ünlü şair Necip Fazıl Kısakürek, “Anladım işi; sanat Allah’ı aramakmış/ Marifet bu, gerisi çelik çomakmış...” der dizelerinde.

İlk çağlardan bugüne kadar sürekli geliştirdiği sanat an-layışında insanoğlu, şairin de dediği gibi, hep bir arayış içinde olmuştur. Sanatçı daima “güzeli” arar ve eserlerini “en güzel”e ulaşma arayışı ile vücuda getirir.

“En güzel” olana ulaşma arzusu ve arayışı ise, gelenek-sel değerlere bağlılık ve maneviyat duygusunu gerektirir. Gelenekli sanatlarımızla uğraşan sanatçılar için bu de-

ğerler, olmazsa olmaz unsurlardır. Öyle ki, geçmişinden kopmuş bir sanatçının kaleminden çıkan bir hat yazısı, fırçasından dökülen bir tezhip motifi eksiktir, âdeta ök-süzdür.

Bu sanatlarımızla uğraşanlarımızda maneviyat duygusu kadar, geleneksel değerlere, geçmişe bağlılık da mühim-dir. Söz konusu gelenekli sanatlarımız olduğunda, Os-manlı sultanlarını yâd etmemek haksızlık olur. Zira güçlü devlet geleneği ve engin hoşgörüsüyle üç kıtaya hükme-den Osmanlı Devleti’nde padişahlar, gelenekli sanatlara altın çağını yaşatan Kanuni Sultan Süleyman örneğinde olduğu gibi sanatın ve sanatçının daima destekçisi ol-muştur.

İSMEK tezhip usta öğretici Hacer Sönmez ve öğrencile-rinin hazırladığı “Mehâsin-i Selâtin” isimli sergi için ha-zırlanan bu albümde, 36 Osmanlı padişahıyla ilgili tez-yinatı göreceksiniz. Sultanların Güzellikleri’ni ele alan bu sergi, bizlere 623 yıllık şanlı bir tarih ve pek çok alan-da sayısız eserler bırakan Osmanlı sultanlarını yâd etme imkânı sunmaktadır.

Geleceğin sanatçılarını yetiştirmeye katkıda bulunan İSMEK çatısı altında hazırlanan, her bir motifi sanat aşkı ile üretilen birbirinden kıymetli eserleri, sizlerle paylaş-maktan mutluluk duyuyoruz.

Dünyada hoş bir seda bırakacak, sanat gibi bir yaşam dileklerimle…

Başkan’dan

Mehâsin-i Selâtin

Tezhip, mükemmel üslûp birliği içinde gelişen sanat anlayışı-nın, en incelmiş biçimiyle kitap sanatlarına uygulanmasıdır. Tezhip yapanlar aynı zamanda çağlarının sanat dünyasını biçimlendirip yönlendiren büyük tasarımcılardır. Dolayısıyla tezhip bir yansımadır. Mimaride ve tüm diğer sanat dalların-da ortaya konmuş olan ve insanlığa yepyeni bir açılım geti-ren Türk-İslâm sanatları, bütün dünyayı etkileyen muhteşem bir medeniyetin, bir bütünün, her şeyiyle bir yaşam tarzının yansımasıdır. Etrafınızda, geçmişin emanet ettiği eserlere bir de bu gözle bakın! İşte “Mehâsin-i Selâtin”, Osmanlı’dan ka-lan tarihi mirasın bu gözle görülmesi için hazırlanmış, ‘Ulu Çınar’dan yansıyanların tezyinatıdır.

Osmanlı sultanları, arkalarında 30 binin üzerinde mimari eser, sayısı belirsiz yazılı ve görsel sanat eseri ile dolu 623

yıllık şanlı bir tarih bırakmıştır. Savaşları, şiirleri, yerine göre görkemli, yerine göre mütevazı mimari eserleriyle, gerçekle-şen sadık rüyaları ve o rüyaları hayra yoran sadık dostlarıyla, tarihe ışık tutan fermanlarıyla, adaletin simgesi olmuş ve bu büyük çatı altında nice millet ve devletleri büyük bir hoşgö-rüyle barındırmışlardır. Yeryüzüne sığmayan gönle sahip ola-rak, ötelerin de fethi için ömürlerini bu yolda harcamışlar, sal-tanat mühürlerini şanlı bir tarihin üzerine vurmuşlardır.

Osman Gazi’nin sadık rüyası, Orhan Gazi’nin sabırla bekleyip Bursa’yı fethedişini, Murat Hüdâvendigâr’ın Kosova’da kabul görmüş duasını, Yıldırım Beyazıt’ın yaptırdığı Ulu Camii’nin sırlarını, padişahlığı müddetince 24 muharebede kırka yakın yara alan Çelebi Mehmet’i, İstanbul’u fetheden Fatih Sultan Mehmet’i, Mısır Fatihi Yavuz Sultan Selim’i, Kanuni Sultan Süleyman’ı ve diğer cihan sultanlarını tam anlamıyla ne anlat-mamız ne de bıraktıklarına bakarak onları unutmamız müm-kün değildir.

Geçmişi yâd etmek, geleceğe sağlam adımlar atacak gözle bakmaktır ve o kudreti bulmaktır. Kökleri yedi cihana yayılmış bir ‘Ulu Çınar’ın gölgesinde esen “Mehasin-i Selatin” işte bize bunları hatırlatır.

Cihan sultanlarını yad etmek amacıyla, 28 ayrı elde işlenmiş 36 padişahın tezyinatı olan “Mehasin-i Selatin” işlemiş oldu-ğu konu ve işleniş tarzıyla bir ilkin ikincisi olarak yapılmış mütevazı bir çalışmadır. Niyetimiz, bir tohum mahiyeti taşı-yarak, temiz ve yetenekli gönüllerin toprağına tezhip aşkının düşmesini sağlamaktır.

Eserlerde yer alan ferman metinleri, sultanların orijinal fer-man ve beratlarının ilk dört satırından oluşmakta ve bu alanda bir ilki teşkil etmektedir. Fermanların yazıları, Hattat Hüseyin Hüsnü Türkmen’e aittir. Bu vesile ile kendisine teşekkür ederiz.

Hacer SÖNMEZİSMEK Tezhip Usta Öğreticisi

MEHÂSİN-İ SELÂTİN MEHÂSİN-İ SELÂTİN

6 7

Padişahlık Sırası: 1. Sultan

Babası: Ertuğrul Gazi

Annesi: Hayme Hatun

Doğumu: Söğüt - 1258

Vefatı: Bursa - 1324

Saltanatı: 1281 - 1324

OSMAN BEY

Tezhip: Esranur KAHRAMAN

ESERİN OLUŞUMUNDAKİ ESİNTİLER

Eserin kenar süslemesi ve geometrisin-de, bir Selçuklu eseri olan Sivas Divriği Camii’nden esinlenilmiştir. Osman Bey’in rüyası ve rüyasında gördüğü, Osmanlı’nın kuruluşuna işaret eden ve Osmanlı ile özdeşmiş olan çınar ağacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun dünya hakimiyeti gibi eserin geneline hakim olmuştur. Haritalar ise Osmanlı’nın bir beylik olarak Söğüt dolaylarından baş-layıp üç kıtaya ulaşan hükümdarlığını göstermektedir.


8 9


Babası: Osman Bey

Annesi: Hal Hatun

Doğumu: Söğüt - 1281

Vefatı: Bursa -1362

Saltanatı: 1326- 1362

ORHAN GAZİ

Tezhip: Semra KAR ŞAHİN


Osmanlı akçe sikkesi ilk kez onun dö-neminde kullanılmış, Bursa fethedilip başkent yapılmıştır. Osmanlı Beyliği, onun döneminde yeni yasa ve düzen-lemelerle devlet haline getirilmiş; ilk vezirlik teşkilatı, divan örgütü ve vakıf sistemi onun padişahlığı döneminde kurulmuştur. Orhan Gazi döneminde İznik fethedilerek Osmanlı’nın kültür, sanat ve ticaret merkezi haline geti-rilmiştir. Eserin oluşturulmasında, bu şehirde bulunan İznik Camii’nden esinlenilmiştir.


10 11

Tezhip: Cevdet TÜFEKÇİ

Padişahlık Sırası: 3. Sultan Babası: Orhan Gazi Annesi: Nilüfer Hatun Doğumu: Bursa - 1326Vefatı: Kosova - 1389 Saltanatı: 1362 - 1389

I. MURAT

Eserin üretiminde Bursa Hüdavendigâr ve Şahadet Camii motiflerinden esinlenilmiştir.

Tezhip: Rabia Güler ÖZSOY

Padişahlık Sırası: 4. Sultan Babası: Sultan I. Murat Annesi: Gülçiçek Hatun Doğumu: Akşehir - 1403Saltanatı: 1389 – 1402

Yıldırım Beyazıt, Anadolu Hisarı’nı yaptırarak İstanbul’u kuşatmış, Ankara Savaşı’nda ise Timur tarafından esir edilmiştir. Eserimiz, dönemin tezyinatı münhani ağırlıklı olduğundan, münhani işlenmiştir.

YILDIRIM BEYAZIT


12 13


Babası: Sultan Yıldırım Beyazıt

Annesi: Devlet Hatun

Doğumu: Edirne - 1386

Vefatı: Edirne - 1421

Saltanatı: 1413-1421

I. MEHMET

Tezhip: Nilgün YILMAZ


Osmanlı Devleti’nin 2. kurucusu olarak bilinir. Azim ve irade sahibi, sözüne ve vaadine sadık, vakur bir hükümdardı. 8 yıllık saltanatı boyunca küçük büyük 24 muharebede 40’a yakın yara almış, içte ve dışta düşmanlarına karşı müca-dele etmiş, diğer Müslüman kardeşle-rine her yıl hediyeler göndererek, hac zamanı paylaşma adetini başlatmıştır. Eserde, 1. Mehmet’in metfun bulundu-ğu Bursa Yeşil Türbe’den esinlenilmiştir.


14 15


Babası: Sultan I.Mehmet

(Çelebi Mehmet)

Annesi: Emine Hatun

Doğumu: Amasya - 1404


Saltanatı: 1. Saltanat : 1421 – 1444

2. Saltanat : 1446 – 1451

II. MURAT

Tezhip: Füsun BEYDİLİ


Edirne’de vefat ettiği halde, vasiyeti gereği Bursa Muradiye Külliyesi’ndeki türbesine gömüldü. Vasiyetinde “Meza-rımın üstüne büyük hükümdarlar için yapılan muhteşem türbelerden yap-mayınız cesedimi lahde değil sünnet-i seniyye üzere toprağa koyun, etrafı duvar fakat üstü açık bir türbe yapın.” dediği için vasiyetine uygun yapılan bir türbeye defnedildi. Eser hazırlanırken Bursa ve Edirne Muradiye camilerinin süslemelerinden yararlanılmıştır.


16 17


Babası: Sultan II. Murat

Annesi: Huma Hatun

Doğumu: Edirne - 1432

Vefatı: Gebze - 1481


FATİH SULTAN MEHMET

Tezhip: Gül MUTLU


Pek çok özelliğinin yanı sıra bahçı-vanlığı ile de ünlü olan Fatih Sultan Mehmet, Topkapı Sarayı’nı çevreleyen Has Bahçe’nin bir kısmını gül bahçesi olarak tanzim ettirmiştir. Bu bahçede yetiştirilen güllerden sarayın gülabdan-larından ellere dökülen gül suyu, helva, güllaç, gül mayası, gül reçeli ve gül şerbeti yapılmıştır. Eser hazırlanırken Fatih Camii desenlerinden, İstanbul’un fethi sırasında yapılmış olan Rumeli Hisarı’ndan ve Topkapı Sarayı’ndan esinlenilmiştir.


18 19


Babası: Sultan II. Mehmet

Annesi: Gül Bahar Hatun

Doğumu: Dimetoka - 1452

Vefatı: Çorlu - 1512


II. BEYAZIT

Tezhip: Füsun BEYDİLİ


II. Beyazıt, kültür, sanat ve mimaride Osmanlı’yı zirveye çıkarmıştır. Eserde Beyazıt Camii’nden esinlenilmiştir. Motifler, aslı korunarak tezhibe uyar-lanmıştır.


20 21

Padişahlık Sırası: 9. Sultan Babası: Sultan II.BeyazıAnnesi: Ayşe HatunDoğumu: Amasya - 1467Vefatı: Çorlu - 1520Saltanatı: 1512 – 1520

YAVUZ SULTAN SELİM

Tezhip: Meryem VARICIER


Halifelik unvanını Osmanlı Hanedanı’na kazandırmasına rağmen, halife olarak anılmak istememiş; “Ben olsam olsam, Mekke ve Medine’nin hizmetkarı (Hadim’ul-Harameyn’iş-Şerifeyn) olurum” demiş ve bu sıfatla anılmıştır. Mukaddes Emanetler’in İstanbul’da muhafaza altına alınmasını sağlamıştır.


22 23


Babası: Yavuz Sultan Selim

Annesi: Hafza Hatun

Doğumu: Trabzon - 1495

Vefatı: Zigetvar - 1566


KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN

Tezhip: Hacer SÖNMEZ


Eserde Süleymaniye Camii’nin mihrabı, çinileri ve diğer görsel zenginliklerin-den esinlenilmiştir. Kanuni’nin üstün yetenekleri dışında sanata olan tutku-su ve mücevher tasarım yeteneği de eserde işlenmiştir. Tasarımda Süleyma-niye Camii’nin mihrabı 2 kere kulla-nılarak, sultanın biri Macaristan diğeri İstanbul’da olan iki türbesi vurgulan-mak istenmiştir.


24 25

Tezhip: Arzu POYRAZ

Padişahlık Sırası: 11. Sultan Babası: Kanuni Sultan Süleyman Annesi: Hürrem Haseki Hatun Doğumu: İstanbul - 1524Vefatı: İstanbul - 1574 Saltanatı: 1566 - 1574

Sultan Edirne’de Selimiye Camii’ni yaptırmış ve eserin her ayrıntısı ile yakından ilgilenerek üzerinde titizlikle çalışmıştır. Eserin tasarımında, Selimiye Cami’inde bulunan desenlerden ve sultanın kaftanından esinlenilmiştir.

II. SELİM

Tezhip: Şebnem KARABULUT

Padişahlık Sırası: 12. Sultan Babası: Sultan II.Selim Annesi: Nurbanu Hatun Doğumu: Manisa -1546Vefatı: İstanbul - 1595 Saltanatı: 1574 - 1595

Önemli pek çok olay onun saltanatı sırasında gerçekleşmiştir. İran Savaşı, İngilizler’e kapitülasyon verilmesi, ilk rasat-hanenin kurulması, hayvan hakları üzerine ilk fermanın çıkarılması bunlardan bazılarıdır. Eserin tasarım ve motiflerinde

Ayasofya’daki III. Murat türbesinden esinlenilmiştir.

I. MURAT


26 27


Babası: Sultan III. Murat

Annesi: Safiye Valide Hatun

Doğumu: Manisa - 1566

Vefatı:İstanbul - 1603


II. MEHMET

Tezhip: Sema PERÇİN


Haçova Meydan Savaşı’nı Avrupalılara karşı kazanmış, Eğri Kalesi’ni fethetmiş-tir. Eser tasarlanıp hazırlanırken, Aya-sofya Camii’nde bulunan IV. Mehmet Türbesinden ve Eğri Fetihnamesi’nin cilt kapağından esinlenilmiştir.


28 29


Babası: Sultan III. Mehmet

Annesi:Handan Hatun

Doğumu: Manisa - 1590

Vefatı: İstanbul - 1617


I. AHMET

Tezhip: Nihal DÜNDAR


14 yaşında tahta çıkmıştır. Tasavvufi yönü ağır basan şiirler yazmıştır. Kar-deş katli uygulamasını durdurmuştur. Eserde, Sultan Ahmet Camii’nin tavan süslemeleri ve minberinden esinlenil-miştir.


30 31

Tezhip: Naşide SÜTCÜOĞLU

Padişahlık Sırası: 15. Sultan Babası: Sultan III.Mehmet Annesi: Halime Sultan Doğumu: Manisa - 1591Vefatı: İstanbul - 1639 Saltanatı: 1. Saltanatı 1617 – 1618 / 2. Saltanatı 1622 - 1623

Sultanın kısa ve olaylı geçen saltanatından günümüze kalmış esere ulaşılamadığından defnedildiği yer olan Ayasofya çalışılmıştır. Ayasofya’daki motifler aslı korunarak tezhibe uyarlanmıştır.

I. MUSTAFA

Tezhip: Yasemin DEMİR

Padişahlık Sırası: 16. Sultan Babası: Sultan I. Ahmet Annesi: Mahfiruz Hatice Hatun Doğumu: İstanbul - 1604Vefatı: İstanbul - 1622 Saltanatı: 1618 - 1622

Azim ve irade sahibi bir padişah olan Sultan Genç Osman’ın gençliği ve tecrübesizliği kendisinehazin sonu hazırlamıştır. Eserde Sultan 1. Ahmet’in türbesinden esinlenilmiştir.

II. OSMAN


32 33


Babası: Sultan I. Ahmet

Annesi: Kösem Hatun

Doğumu: İstanbul - 1612



IV. MURAT

Tezhip: Emine ÇEPNİ


IV. Murat dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nun ‘Duraklama Döne-mi’ olarak bilinen evresinde toparlan-dığı istikrarlı bir dönemdir. 4. Murat, Osmanlı sultanları arasında fiziksel kuvveti ile ünlüdür; güreş, cirit, binici-lik ve gürz kullanmada maharet sahibi-dir. Evliya Çelebi, Kâtip Çelebigibi âlimler, teşvik ve himaye ettiği kişiler arasındaydı. Bağdat ve Erivan Fatihi olarak adını tarihe yazdıran sultan, yeniçeri ve sipahi ocaklarını or-tadan kaldırıp içki ve tütünü yasakladı. Eserin tasarımında Bağdat Köşkü’nden ve burada kullanılan süslemelerden esinlenilmiştir.


34 35


Babası: Sultan I. Ahmet

Annesi: Kösem Sultan




SULTAN İBRAHİM

Tezhip: Burcu DEMİR


Şehzadeliğinde çok sıkı bir saray eğitim ve terbiyesi almış olan Sultan İbrahim döneminde yapılan mimari eserlerden bazıları şunlardır: Topkapı Sarayı’nın içine yapılan Sünnet Odası, Sünnet Odası ile Bağdat Köşkü arasına inşa edilen Kameriye (İftar yeri) ve sarayın alt kısmında deniz kıyısına yapılan yaz-lık Sepetçiler Köşkü. Eserin tasarımında bu mimari eserlerden ve eserlerin süsle-melerinden esinlenilmiştir.


36 37


Babası: I. İbrahim

Annesi: Turhan Hatice Sultan



Saltanatı: 1648 -1687

IV. MEHMET

Tezhip: Aylin Eda DURAK


4. Mehmet zamanında elde edilen yeni çiçek çeşitlerinden dolayı gittikçe ge-nişleyen çiçek üretimi ve pazarına dü-zen vermek amacıyla Meclis-i Şükûfe (Çiçek Meclisi) kurulmuştur. MeclisiŞükûfe’de çiçekler; yaprakları, çiçekleri ve benzerleri arasındaki yeri bakımın-dan değerlendirilir, varsa kusurları gös-terilirdi. Eserde Yeni Cami’nin hünkâr mahfilindeki kubbe desenlerindenesinlenilmiştir.


38 39


Babası: Sultan İbrahim

Annesi: Saliha Hatun




I. SÜLEYMAN

Tezhip: Arzu POYRAZ


II. Süleyman yumuşak tabiatlı, doğru konuşan, adil olmaya gayret eden bir kişiliğe sahipti ve reddedememesi ile de bilinirdi. Çıktığı bir seferde vefat eden sultanın naaşı, atası ve adaşı olan Kanuni Sultan Süleyman’ın Süleyma-niye Camii yanındaki türbesine defne-dildi. Eserin tasarımında bu türbenin tavan süslemelerinden ve türbe girişin-de işlenmiş olan Hacer’ul Esved taşı resminden esinlenilmiştir.


40 41


Babası: I. İbrahim

Annesi: Hatice Muazzez Sultan




II. AHMET

Tezhip: Aylin Eda DURAK


II. Ahmet döneminde en meşhur çiçek heveskarlarından ve çiçek üstatlarından biri Nimet Molla Efendi, diğeri ise Has-köylü Bostanî Mustafa idi. O dönemde çiçek severler öldüklerinde mezar taş-ları çiçeklerle süslenirdi. Eser, Kanuni Sultan Süleyman’ın türbesinde yer alan desenlerden ve o dönemin mezar taşla-rından esinlenerek hazırlandı.


42 43


Babası: Sultan IV. Mehmet

Annesi: Emetullah Gülnuş Hatun




II. MUSTAFA

Tezhip: Aslı ÇALIŞKAN


Sultan II. Mustafa 1703 yılında vefat etmiş ve Hatice Turhan Sultan’ın türbe-sine defnedilmiştir. Türbe, 1663 yılında Mimar Mustafa Ağa tarafından klasik Osmanlı tarzında yapılmıştır ki Şehr-i İstanbul’un en büyük türbesidir. Giriş önündeki revak ve saçak süslemeleri-nin, sanat değeri bakımından önemibüyüktür. Giriş kapısı sedef ve fildişi tekniğinin en güzel örneklerindendir. Duvar, üst pencere hizasına kadar devrinin en güzel çini panoları ile süslenmiştir ve türbede ayrıca vitray işçiliğinin usta örnekleri görülmektedir. Hazırlanan eserde, türbenin giriş yö-nündeki süslemelerden esinlenilmiştir.


44 45


Babası: Sultan IV. Mehmet

Annesi: Emetullah Gülnuş Hatun




III. AHMET

Tezhip: Seda SATIŞ


İslâm dininin temizliği emretmesi, su ihtiyacı olanlara bunun temin edilme-sinin sevap olması, bilhassa sultanlar tarafından çeşme, sebil ve hamamların yapılmasına sebep olmuştur. Buna binaen Sultan III. Ahmet Topkapı Sarayı’nın ilk kapısı Bâb-ı Hümâyun’un önündeki küçük meydanda, planını bizzat kendi çizdiği Sultan Ahmet Çeşmesi’ni imar ettirmiştir. Çeşmenin bir bölümü aynı zamanda, sebil olarak da yapıldığı için, Sultanahmet Çeşme ve Sebili diye de anılır. Eserin tasarı-mında bu çeşmeden ve çeşmede yer alan tezyinattan esinlenilmiştir.


46 47


Babası: Sultan II. Mustafa

Annesi: Saliha Hatun




I. MAHMUT

Tezhip: Oya METALAR


Bahar dalı Osmanlı’da gül, lale, karanfil ve sümbül kadar çiçek severlerin göz-desi olmuştur ve bu sevgi 16. yüzyıldan itibaren süsleme sanatlarına da yansı-mıştır. I. Mahmut’un titiz çalışmaları sonucu aşıladığı sayısız lale türlerinin en gözdesi ise siyah laledir. Eserin hazırlanmasında I. Mahmut döneminde yapılan ve kendi adıyla anılan çeşme-den ve Ayasofya’daki kütüphanesinden esinlenilmiştir. Tophane’de bulunan çeşme üzerindeki mermer işlemelerdebereketi temsil eden meyve ağaçları ve sultanın gözde çiçeği siyah lale de eserde yansıtılmıştır.


48 49

Tezhip: Serpil BAĞCIK

Padişahlık Sırası: 25. Sultan Babası: Sultan II. Mustafa Annesi: Şehsuvar Hatun Doğumu: İstanbul - 1698Vefatı: İstanbul - 1757 Saltanatı: 1754 - 1757

Hat sanatına düşkün olmasıyla bilinen III. Osman, 58 yıl cezaevinde kalmıştır. Eser tasarlanırken dönemin önemli mi-mari yapılarından Nuri Osmaniye Camii’nden esinlenilmiştir.

III. OSMAN

Tezhip: Mükerrem FERSAH

Padişahlık Sırası: 26. Sultan Babası: Sultan III. Ahmet Annesi: Mihrişah Hatun Doğumu: İstanbul - 1717Vefatı: İstanbul - 1774 Saltanatı: 1757 - 1774

Fransızca’dan matematik ve astronomi ile ilgili tercümelerin yapıldığı, çeşitli ıslah hareketlerinin görüldüğü bu dönem-de yaptırılan Üsküdar Ayazma Camii’nin tezyinatı, eserin tasarımına esin vermiştir.

III. MUSTAFA


50 51


Babası: III. Ahmet

Annesi: Rabia Şermi Sultan




I. ABDÜLHAMİT

Tezhip: Cevdet TÜFEKÇİ


I. Abdülhamit saf kalpli, dindar ve şefkatli bir kişiliğe sahipti. Kapanan Müteferrika Matbaası’ndan sonra ilk matbaa onun zamanında açılmıştır. Aynı zamanda başarı bir hattat olan sultan, Osmanlı padişahları içinde en fazla hayır eseri yaptırması ile de bilinir. Kaleme aldığı ve Mescid-i Nebevî’ye konulmak üzere Medine’ye gönderdiği kasidesi meşhurdur. Ortaya konan eserde, I. Abdülhamit’in yaptır-dığı Beylerbeyi Cami’nin tezyinatında kullanılan motiflerinden esinlenilmiştir.


52 53

Tezhip: Naşide SÜTÇÜOĞLU

Padişahlık Sırası: 28. Sultan Babası: Sultan III.Mustafa Annesi: Mihrişah Hatun Doğumu: İstanbul - 1761Vefatı: İstanbul - 1807 Saltanatı: 1789 - 1807

Eserin tasarımında III. Selim döneminde yapılan Üsküdar Selimiye Camii motiflerinden esinlenilmiştir. Tasarımın orta kısımda ise, III. Selim’e hediye edilmiş olan murassa askısı çalışılmıştır.

III. SELİM

Tezhip: Arife GÜL

Padişahlık Sırası: 29. Sultan Babası: Sultan I. Abdülhamit Annesi: Aişe Sine Perver Hatun Doğumu: İstanbul - 1779Vefatı: İstanbul - 1808 Saltanatı: 1807-1808

Eserin tasarımında IV. Mustafa’nın metfun bulunduğu türbenin büyük kubbesindeki süslemelerden esinlenilmiştir.

IV. MUSTAFA


54 55


Sultan II. Mahmut döneminde, mima-ri alanda yeni gelişmelerin başladığı görülür. İmparatorluğun değişikbölgelerinde birbirinden güzel yapılar inşa edilmiştir. Bu tezhip tablomuzda Sultan II. Mahmut’un yaptırdığıeserlerden biri olan İstanbul Tophane’de yaptırmış olduğu Nusretiye Camii’nden esinlenilmiştir.


Babası: Sultan I. Abdülhamit

Annesi: Nakşi Dil Hatun




II. MAHMUT

Tezhip: Şermin UZUNER

II. Mahmud Peygamber Efendimizin elinin ve alnının değdiği Medine’deki Kuba Mesci’dini, aslına uygun olarak tamir ettirir ve yeniletir. Ancak Os-manlı, her imar ve inşa ettiği yapıya imzasını attığı, tuğrasını çektiği halde, bu mescidi tamir ettiren II. Mahmut “Rasûlullah’ın bizzat taş taşıyarak kendi elleriyle inşa ettiği bir mabede ben tuğ-ramı çekmekten utanırım” der mescidin kapısının üstüne kelime-i tevhidi içerenbir tuğra çektirirken, altına da küçücük kendi tuğrasını koydurur. Devrin pa-dişahı, bu kutlu mescitte yerini gerçek padişaha terk etme edebini unutmamış-tır. Osmanlı sultanlarının en zayıfından en kudretlisine kadar değişmeyen ortak faziletleri, Rasûlullah’a karşı duydukları hürmet ve muhabbettir. İşte bunun taş üstündeki delili sayılabilecek olan ve bir benzeri de bulunmayan Kubâ Mes-cidi’ndeki kitabe, o sevginin ihtişamlı bir nişanesi olarak bizim de eserimizde yerini almıştır.


56 57


Babası: Sultan II. Mahmut

Annesi: Bezmialem Valide Sultan

Doğumu: İstanbul: 1823



ABDÜLMECİT

Tezhip: Deniz ERDOĞAN


1839’da Gülhane Meydanı’nda Tanzi-mat Fermanı’nın okunması moderni-zasyon çabalarının yeni bir aşamasıdır. Sultan Abdülmecit toplumu yeniliklere özendirmek için kurum açılışlarına, okul sınavlarına ve derslerine katılıyor, gündelik yaşantısında yenilikleri teşvik ediyordu. Onun döneminde yapılan Dolmabahçe Sarayı, Barok ve Rokoko gibi mimari üslupların terkibini yansıtan yapısıyla Sultan Abdülmecit’in Batılı sanat zevkinin sembol eseri olarak göz-lerimizin önündedir. Eserde kullanılan desenlerde Tanzimat Fermanı’nın kenar süslemeleri ve Dolmabahçe Sarayı’nın merdivenlerindeki kalem işlerinden esinlenilmiştir.


58 59


Babası: Sultan II. Mahmut

Annesi: Pertevniyal Hatun




ABDÜLAZİZ

Tezhip: Oya METALAR


Beylerbeyi Sarayı Sultan Abdülaziz döneminde çıkan büyük bir yangında tahta yapıya sahip olduğu için yanmış ve büyük hasar almıştır. Sultan, Beyler-beyi Sarayı’nı muhteşem bir yapıyadönüştürmüştür. Sarayda dönemin tarzı olarak barok kullanılmıştır. Eserimizde sarayın 20. salonunun tavan işleme-lerindeki motiflerden esinlenilmiştir. Yapıda bulunan yelkenli ve kadırgaresimlerinin bir çoğu sultan Abdülaziz tarafından tasarlanmıştır. Eserde sulta-nın bu yeteneği ve tutkusu yansıtılmak istenmiştir.


60 61


Babası: Sultan Abdülmecit

Annesi: Şevkefza Valide Sultan




V. MURAT

Tezhip: Seher ÖVET BAŞKAN


V. Murat, tahta çıktığında amcasının feci ölümü üzerine cinnet getirip yurt-dışından getirtilen doktorlara muayene ettirilmiş ve 93 günlük saltanatına son verilmiştir. Bu sebepten mimari bir eseribulunmamıştır. Vefatında Eminönü’nde-ki Valide Hatice Turhan Türbesi’ne defnedilmiştir. Eserde bu türbenin çinilerinde ve tavan süslemelerinde yer alan desenler ile türbe camındaki serviağacı figüründen ve minyatürlerden esinlenilmiştir.


62 63


Babası: Sultan I. Abdülmecid

Annesi: Tir-i Müjgan Hatun

Doğumu: 1842

Vefatı: 1918


II. ABDÜLHAMİT

Tezhip: Yasemin DEMİR


Onu şu kısa cümle özetler niteliktedir: “Meçhul, mahzun, yalnız sultan... An-ladı lâkin anlaşılamadı…” Eserde İstanbul Ünivetsitesi Hukuk Fakültesi doktora odalarındaki tezyinatlardanesinlenilmiştir.


64 65


Babası: Sultan Abdülmecit

Annesi: Gülcemal Kadın Efendi Hatun




MEHMET REŞAT

Tezhip: Melike DEVECİ


Mehmet Reşat’ın, muhtemelen ölümü güzel karşılamak istediği için, henüz ölmeden bizzat kendisinin yaptırmış olduğu türbesindeki süslemeler, esere ana ilham kaynağı olmuştur. Döneminihtişamı da padişahın adına yapılan Reşat altınları ile gösterilmiştir.

MEHÂSİN-İ SELÂTİN

66

Tezhip: Seher ÖVET BAŞKAN

Padişahlık Sırası: 36. Sultan Babası: Sultan Abdülmecit Annesi: Gülistu Kadın Efendi Hatun Doğumu: İstanbul - 1861Vefatı: San Rema - 1926 Saltanatı: 1918- 1922

Sultan Vahdettin ölümünden sonra Şam’daki Selahattin Eyyubi Türbesi’ne defnedilmek istemiştir.eserde bu türbenin çinilerinden esinlenilmiştir.

MEHMET VAHDETTİN

MEHÂSİN-İismek.ibb.gov.tr/ismek-el-sanatlari-kurslari/webedition/... · 2013-06-13 · de bu...

Documents

Transcript of MEHÂSİN-İismek.ibb.gov.tr/ismek-el-sanatlari-kurslari/webedition/... · 2013-06-13 · de bu...