ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΜΠΟΥ ΑΡΤΑΣΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΜΠΟΥ ΑΡΤΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ

ΜΕΓΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 2007

Γεωγραφικά - Γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά , Χρήσεις γηςΓεωγραφικά - Γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά , Χρήσεις γης

α)α) Οι γεωλογικές & υδρογεωλογικές συνθήκες Οι γεωλογικές & υδρογεωλογικές συνθήκες της περιοχήςτης περιοχής

β) Οι υδρολογικές συνθήκεςβ) Οι υδρολογικές συνθήκες

γ) Οι υδροχημικές παράμετροι των υπόγειων γ) Οι υδροχημικές παράμετροι των υπόγειων υδάτωνυδάτων

Περιγραφή της χημικής σύστασης των υδάτωνΠεριγραφή της χημικής σύστασης των υδάτων

Έλεγχος της καταλληλότητας των υδάτωνΈλεγχος της καταλληλότητας των υδάτων για για διάφορες χρήσειςδιάφορες χρήσεις

Προσδιορισμός των παραγόντων που επηρεάζουν Προσδιορισμός των παραγόντων που επηρεάζουν τα φυσικοχημικά τους χαρακτηριστικά τα φυσικοχημικά τους χαρακτηριστικά

Σύγκριση κριτηρίων ποιότητας Σύγκριση κριτηρίων ποιότητας

Δημιουργία βάσης δεδομένων Δημιουργία βάσης δεδομένων

Επιτόπια έρευνα Επιτόπια έρευνα Απογραφή γεωτρήσεων & πηγών, επιτόπιες μετρήσεις

στάθμης & υψομέτρου, δειγματοληψίες για 2 περιόδους:ξηρή (Μαίος 2005) και υγρή (Οκτόβριος 2005)

Χημικές αναλύσεις Χημικές αναλύσεις Αναλύσεις για 50 δείγματα, προσδιορισμός :

Ca2, Mg2, K+, NO3-, ΝΟ2- Cl-, Na+, HCO3-, SO42- EC, pH, Εh, TDS

Δημιουργία γεωπληροφοριακού συστήματοςΔημιουργία γεωπληροφοριακού συστήματοςΨηφιοποϊηση 3 τοπογραφικών & γεωλογικών χαρτών

1:50000 (φύλλα : Άρτα, Πετα, Άγναντα) Προσδιορισμός σταθερότυπων αρδευτικού νερού Προσδιορισμός σταθερότυπων αρδευτικού νερού

SAR, RSC, ESP, PI, TH, NCH, CH, Gibbs ratios

Βιβλιογραφική διερεύνηση υδρολογικών συνθηκώνΒιβλιογραφική διερεύνηση υδρολογικών συνθηκών

Γεωτρήσεις : 33Γεωτρήσεις : 33

Πηγάδια : 4Πηγάδια : 4

Πηγές κάμπου : 6Πηγές κάμπου : 6

Ορεινές πηγές : 11Ορεινές πηγές : 11

Αρδευτικά Κανάλια :Αρδευτικά Κανάλια : 55

Για 10 από αυτές δεν υπάρχει δείγμα νερούΓια 10 από αυτές δεν υπάρχει δείγμα νερού

Τεταρτογενές al : Σύγχρονες προσχώσειςSC1 : Πλευρικά κορήματα, κώνοι κορημάτων

Πλειόκαινο Fi : Φλύσχης αδιαίρετος : Μάργες κυανές ή ερυθρές

Ηώκαινο –Ακουιτάνιο 3Fi : Σχηματισμός Ψαμμιτών. (Ιόνιος& Γαβρόβου)

Ολιγόκαινο 1-3Fi-mi : Μάργες Αράχθου

Σενώνιο e : Ασβεστόλιθοι υπολιθογραφικοί

Σενώνιο K8S : Ασβεστόλιθοι μικρολατυποπαγείς

Αν.Ιουρασικό I7-10 : Σχιστόλιθοι με Πωσειδωνίες

Η ανάπτυξη του καρστικού συστήματος οφείλεται κυρίως στους μεγάλης περατότητας ανθρακικούς σχηματισμούς της λεκάνης του Λούρου.

Εκφορτίζεται από μίας σειρά πηγών στη βάση του συστήματος, στην επαφή του με τις προσχώσεις της πεδιάδας της Άρτας αλλά και κατά μήκος της κοίτης του Λούρου στην επαφή με τις αλλουβιακές αποθέσεις του Λούρου.

Οι Κυριότερες πηγές βάσης,οι οποίες και τροφοδοτούν την πεδιάδα είναι :

a) Πηγές Βόσας Χανόπουλου, Q: 3.5 m3/s

b) Πηγή Καμπής, Q: 1.1 m3/s

c) Πηγές Αγίου Γεωργίου & Περάνθης*, Q: 0.32 m3/s, 0.24 m3/s

Α. Α. Καρστικό σύστημα Καρστικό σύστημα Λεκάνης Λούρου Λεκάνης Λούρου

Υδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτηςΥδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτης

Β. Προσχωματικές αποθέσεις της πεδιάδας Β. Προσχωματικές αποθέσεις της πεδιάδας της Άρτας της Άρτας

Γ*. Καρστικό σύστημα ΞεροβουνίουΓ*. Καρστικό σύστημα Ξεροβουνίου

Υδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτηςΥδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτηςΒ. Προσχωματικές αποθέσεις της πεδιάδας της Άρτας Β. Προσχωματικές αποθέσεις της πεδιάδας της Άρτας

Οι αλουβιακές αποθέσεις χαρακτηρίζονται από κυμαινόμενη Οι αλουβιακές αποθέσεις χαρακτηρίζονται από κυμαινόμενη διαπερατότητα, φτάνουν σε βάθος 50διαπερατότητα, φτάνουν σε βάθος 50 m m στο βόρειο τμήμα στο βόρειο τμήμα και έως 350και έως 350 m m στο κεντρικόστο κεντρικό ..

ΔιαμορφώνονταιΔιαμορφώνονται 1 1 ελεύθερος στο βόρειο τμήμα και ελεύθερος στο βόρειο τμήμα και 5 5 επάλληλοι υπό πίεση υδροφόροι ορίζοντες στο κεντρικό και επάλληλοι υπό πίεση υδροφόροι ορίζοντες στο κεντρικό και στο νότιο τμήμα στο οποίο χαρακτηρίζονται αρτεσιανοί. στο νότιο τμήμα στο οποίο χαρακτηρίζονται αρτεσιανοί. (I.(I.Φραγκόπουλος κ.αλ.Φραγκόπουλος κ.αλ.))

Στην περιοχή υπάρχουν 3000+ Γεωτρήσεις.Στην περιοχή υπάρχουν 3000+ Γεωτρήσεις.

Στους Ελέυθερους υδροφόρους ορίζοντες η στάθμη Στους Ελέυθερους υδροφόρους ορίζοντες η στάθμη κυμαίνεται από -7κυμαίνεται από -7 m m έως και -1 έως και -1 m m τον Μάιο και παρουσιάζει τον Μάιο και παρουσιάζει πτώση της τάξης των 3πτώση της τάξης των 3 m m τον Οκτώβριοτον ΟκτώβριοΓεώτρηση στην Μαραθιά ΧανόπουλουΓεώτρηση στην Βίγλα (συνεχώς ανοιχτή)Γεώτρηση στην κοινότητα Γριμπόβου (>200m βάθος)

Υδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτηςΥδρογεωλογικές ενότητες περιοχής μελέτης

Γ*. Καρστικό σύστημα ΞεροβουνίουΓ*. Καρστικό σύστημα Ξεροβουνίου

Καρστικούς σχηματισμοί μεγάλης περατότητας

Πηγή στην ΡοδαυγήΠηγή Νεαραϊδόβρυση (προς Δαφνωτή) (Cl:0,18 meq/l,Ec:220μS/cm)Πηγή Κοκολάγκαδο μετά την (Ροδαυγή) Alt: 600mΠηγή στην στροφή προς Μονολίθι Alt: 229m

Αλμυρή πηγή στο Μονολίθι (Cl:3,1 meq/l,Ec:1170 μS/cm )

ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ/ΜΗΝΑ ΕΤΟΥΣ

0

5

10

15

20

25

30

Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ

ΜΗΝΑΣ

0 C

ΜΕΣΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ/ΜΗΝΑ ΕΤΟΥΣ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ

ΜΗΝΑΣ

%

•Μετεωρολογικός σταθμός Άρτας, (1985)

ΥΨΟΣ ΑΤΜ. ΚΑΤ./ΜΗΝΑ ΕΤΟΥΣ

0

50

100

150

200

250

300

Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ

ΜΗΝΑΣ

(mm)

ΕΞΑΤΜ./ΜΗΝΑ ΕΤΟΥΣ

0

50

100

150

200

250

Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαϊ Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ

ΜΗΝΑΣ

(mm

)

•Εξατμισοδιαπνοή PenMon –Cropwat4

ΆραχθοςΆραχθος• Παροχή 69,8 Παροχή 69,8 mm33/sec/sec (Γέφυρα Άρτας) (Γέφυρα Άρτας)• Μήκος 110 ΚΜήκος 110 Κmm• Λεκάνη 1894Λεκάνη 1894 KmKm22

• Μέση ετ. Βροχόπτωση 1655 Μέση ετ. Βροχόπτωση 1655 mmmm

ΛούροςΛούρος• Παροχή 19 Παροχή 19 mm33/sec/sec• Μήκος Μήκος 7070 Κ Κmm• Λεκάνη Λεκάνη 785 785 KmKm22

• Μέση ετ. ΒροχόπτωσηΜέση ετ. Βροχόπτωση 1950 mm 1950 mm

ΠοτάμιαΠοτάμια

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΩΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝΑΝΑΛΥΣΕΩΝ

Αποτελέσματα υδροχημικών αναλύσεων (Δειγματοληψία: Οκτώβριος 2005)

Δείκτες ποιότητας (Δειγματοληψία: Οκτώβριος 2005)

•Υπολογίστηκαν και διάφοροι ιοντικοί δείκτες (Mg/Ca, Na/Cl, Cl/SO4 )

Στατιστική ανάλυση (Δειγματολ.Μάιος 2005)

ΑγωγιμότηταΑγωγιμότηταΑγωγιμότητα

37

35β)35α)235853525150494847462524

11

10

9

8

55544544

4342

4140

39

38312927

26

222117

1615141376

5

43

21

0

1000

2000

3000

4000

5000

60001 3 5 7 14 16 21 26 29 38 40 42 44 54 8 10 24 46 48 50 52 56 58

35α) 36

Θέση-Δείγμα

μS/c

m Μάιος 05

Οκτώβριος 05

Τα περισσότερα δείγματα ανήκουν στις Τα περισσότερα δείγματα ανήκουν στις κατηγορίες Επιθυμητά & Επιτρεπτά για πόση. κατηγορίες Επιθυμητά & Επιτρεπτά για πόση. ((WilcoxWilcox 1955; 1955;ICMRICMR 1975 ) 1975 )

Τα δείγματα των πηγών του Χανόπουλου Τα δείγματα των πηγών του Χανόπουλου ανήκουν στην κατηγορία, Χρήσιμα για άρδευση ανήκουν στην κατηγορία, Χρήσιμα για άρδευση

TDSTDS

Ποιότική Σύσταση Υπόγειων ΝερώνΠοιότική Σύσταση Υπόγειων Νερών

Τα νερά των Περισσότερων γεωτρήσεων ανήκουν στον τύπο των ανθρακικών

Οι Πηγές του Χανόπουλου ανήκουν στον τύπο των Χλωριούχων-Χλωριοθεικών

Η χημική σύσταση των δειγμάτων νερού, όπως φαίνεται Η χημική σύσταση των δειγμάτων νερού, όπως φαίνεται σε διαγράμματα πίτας, στο γεωλογικό περιβάλλον της σε διαγράμματα πίτας, στο γεωλογικό περιβάλλον της περιοχής μελέτης περιοχής μελέτης

Τα νερά των πηγών του Ξεροβουνίου ανήκουν στον τύπο των ανθρακικών

ΣκληρότηταΣκληρότητα Τα περισσότερα δείγματα ανήκουν στην κατηγορία τωνΤα περισσότερα δείγματα ανήκουν στην κατηγορία των Πολύ Πολύ

Σκληρών νερών (ταξινόμηση κατά ΗΣκληρών νερών (ταξινόμηση κατά Ηem 1970)em 1970)

4 δείγματα των ορεινών πηγών ανήκουν στην κατηγορία 4 δείγματα των ορεινών πηγών ανήκουν στην κατηγορία Μέτρια Σκληρό νερόΜέτρια Σκληρό νερό

3 δείγματα των ορεινών πηγών και 1 γεώτρηση στην 3 δείγματα των ορεινών πηγών και 1 γεώτρηση στην κατηγορία Σκληρό νερόκατηγορία Σκληρό νερό

Το υψηλό ποσό σκληρότητας οφείλεται στην παρουσία Το υψηλό ποσό σκληρότητας οφείλεται στην παρουσία ανθρακικών πετρωμάτων, π.χ Ασβεστόλιθοιανθρακικών πετρωμάτων, π.χ Ασβεστόλιθοι

Ταξινόμηση κατά Ταξινόμηση κατά Piper (1953)Piper (1953)

Περιοχή-5:Η ανθρακική σκληρότητα (δευτερεύων αλκαλικότητα) ξεπερνά το 50%. Αυτό σημαίνει ότι οι χημικές ιδιότητες των υπόγειων νερών καθορίζονται από αλκαλικές γαίες και ασθενή οξέα.

Περιοχή-9:Κανένα από τα ζεύγη κατιόντων και ανιόντων δεν ξεπερνά το 50%

Περιοχή-3:Τα ασθενή οξέα (HCO3) ξεπερνούν τα ισχυρά οξέα

Περιοχή-1:Οι αλκαλικές γαίες (Cα+Mg) ξεπερνούν τα αλκάλια (Na+ K

Ταξινόμηση Αρδευτικών ΝερώνΤαξινόμηση Αρδευτικών Νερών

Us salinity lab. 1954

250

750

750

8

9

1011

35

29 4143

444555 4649 52 5358

37

0

10

20

22505000

02468

1012141618202224262830

100 1000 10000

Specific Conductance

S.A

.R

Springs

Boreholes

MountainSprings

Canals

Ταξινόμηση κατά Richards (Δειγματοληψία Μάιος 2005)

Ταξινόμηση κατά Richards (Δειγματοληψία Οκτώβριος 2005)

Us salinity lab. 1954

250 750

7500

10

20

22505000

02468

1012141618202224262830

100 1000 10000

Specific Conductance

S.A

.R

Springs

Boreholes

Mountainsprings

Canals

Επίδραση Επίδραση Ec Ec και και SAR SAR

Επίδραση Επίδραση Ec Ec και και SAR SAR όπως φαίνεται στον όπως φαίνεται στον γεωλογικό χάρτη της περιοχήςγεωλογικό χάρτη της περιοχής

Wilcox (1955)

8 1011

2425

1

3

4

5

1721

2629 38

39

40

41

42

43

45

54

55

37

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Electrical Conductivity

Perc

ent S

odiu

m

SpringsBoreholes,WellsMountain SpringsCanals

Βαθμός αλκαλίωσης και ΕΒαθμός αλκαλίωσης και Εc,c, Wilcox Wilcox (1955)(1955)

Πρώτη περίοδος δειγματοληψίας (Μάιος 2005)Πρώτη περίοδος δειγματοληψίας (Μάιος 2005)

Wilcox (1955)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Electrical Conductivity

Perc

ent S

odiu

m

SpringsBoreholesMountain springsCanals

Δεύτερη περίοδος δειγματοληψίας (Οκτώβριος 2005)Δεύτερη περίοδος δειγματοληψίας (Οκτώβριος 2005)

Doneen Diagram

6131415

1622

273145

54

55

24

25

-

5,00

10,00

15,00

20,00

020406080100120

P.I. Αρχική περατότητα 0,02-0,12 m/h

TDS

Doneen Diagram

25

24

55

54

31

29

22

16

13

6

-

5,00

10,00

15,00

20,00

020406080100120

P.I. Αρχική περατότητα 0,02-0,12 m/h

TDS

Πρώτη περίοδος δειγματοληψίας Δεύτερη περίοδος δειγματοληψίας

Πηγάδια-Γεωτρήσεις

Δείκτης περατότητας Δείκτης περατότητας PI (Doneen 1964)PI (Doneen 1964)

NO3 Μάιος 2005

58

55

54

53

5150

4847

4645

44

4241

40

3937

35β)31

29

27

26

2524

23

22

21

1817

16

15

14

13

11

109876

54

3

2105

10152025303540455055606570

Θέση

ppm

ΝΟ3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2005

1 23 4 5

67 891011

13

14

15

16

17

21

22

232425

26

27

2931

35α)

35β)

363739

40

41

42

43

44

45

46

474849

5051

52

53

54

555758

05

10152025303540455055606570

ppm

Συγκεντρώσεις Συγκεντρώσεις ΝΟΝΟ33 , για καταλληλότητα πόσιμου νερού, για καταλληλότητα πόσιμου νερού

Μέγιστο όριο Μέγιστο όριο 5050 ppm ppm για ενήλικες και για ενήλικες και 2525 ppm ppm για ανήλικα άτομαγια ανήλικα άτομα

Ενδεικτικές ρύπανσης από ανθρωπογενείς παράγοντες

Συντελεστής Συντελεστής Revelle-Revelle-Ιοντικοί λόγοιΙοντικοί λόγοι Συντελεστής Συντελεστής Revelle > 1Revelle > 1,, σε 2 δείγματασε 2 δείγματα::

• Στην Βίγλα, δείγμα 42 Στην Βίγλα, δείγμα 42 • Στο Πολύδροσο, δείγμα 5Στο Πολύδροσο, δείγμα 5

ΣχέσηΣχέση ClCl//SOSO44,, τα περισσότερα δείγματα ανήκουν τα περισσότερα δείγματα ανήκουν στα θειοχλωριούχα νεράστα θειοχλωριούχα νερά (τιμές από 0,2-1 )(τιμές από 0,2-1 ) ( (Μάιος Μάιος 2005)2005)

• (Εκτός από τις πηγές του Χανόπουλου και τις γεωτρήσεις (Εκτός από τις πηγές του Χανόπουλου και τις γεωτρήσεις 3, 5, 6, 39, 42, 43, 44)3, 5, 6, 39, 42, 43, 44)

Σχέση ΝΣχέση Νa/Cl,a/Cl, • μικρές τιμές που παρατηρούνται στην πηγή καμπής, σε μικρές τιμές που παρατηρούνται στην πηγή καμπής, σε

γεωτρήσεις της Μαραθιάς και σε αρκετές ορεινές πηγές, γεωτρήσεις της Μαραθιάς και σε αρκετές ορεινές πηγές, πρέπει να αποδοθούν σε ιοντικές ανταλλαγές (πρέπει να αποδοθούν σε ιοντικές ανταλλαγές (Ca Ca και Μκαι Μg g με με NaNa).).

Σχέση Σχέση Mg/Ca Mg/Ca Αυξημένες τιμές παρουσιάζουνΑυξημένες τιμές παρουσιάζουν • Γεωτρήσεις στις Συκιές, στη Βίγλα* και στο Πολύδροσο Γεωτρήσεις στις Συκιές, στη Βίγλα* και στο Πολύδροσο

περιοχές υφαλμίρηνσης (Ι.Φραγκόπουλος κ.αλ.)περιοχές υφαλμίρηνσης (Ι.Φραγκόπουλος κ.αλ.)• Μικρές τιμές του συντελεστή όπως στην Ανέζα και γενικά Μικρές τιμές του συντελεστή όπως στην Ανέζα και γενικά

κατά μήκος της κοίτης του Αράχθου και του Λούρου κατά μήκος της κοίτης του Αράχθου και του Λούρου φανερώνουν τροφοδοσία από αυτούς.φανερώνουν τροφοδοσία από αυτούς.

Η σπατάλη του υπόγειου νερού όπως παρατηρήθηκε στην περιοχή όπου μεγάλο ποσοστό των αρτεσιανών γεωτρήσεων ρέουν ασταμάτητα δεν έχει δημιουργήσει ακόμα πρόβλημα στην ποιότητα των περισσότερων υπόγειων νερών

Οι περισσότεροι δείκτες όπως το SAR, ESP, η Αγωγιμότητα, κρίνουν τα περισσότερα δείγματα νερού από εξαιρετικά έως μέτρια για άρδευση , τα περισσότερα νερά της πεδιάδας πέφτουν στις κατηγορίες C2S1 (Richards 1954), μέτριου κινδύνου δηλαδή για άρδευση και τα περισσότερα των ορεινών πηγών στα χαμηλού κινδύνου

Σε κάποια σημεία στις περιοχές κοντά στον Αμβρακικό κόλπο όπως στο Πολύδροσο, στην Βίγλα και ανατολικότερα στις Συκιές, όπου δεν έχουμε αρκετά δείγματα για ασφαλή συμπεράσματα παρατηρείτε η χειρότερη ποιότητα νερών αλλά και από άλλες μελέτες φαίνεται ότι οι Συκιές είναι μια περιοχή που έχει προχωρήσει η υφαλμίρηνση.

Οι χλωριοθειούχες πηγές του Χανόπουλου αποτελούν εξαίρεση διότι η χαμηλή ποιότητα των νερών τους οφείλεται στους εβαπορίτες των ασβεστολιθικών μαζών του αντικλίνου του Ξεροβουνίου που τροφοδοτούν τις πηγές αυτές

Ευχαριστώ για την Ευχαριστώ για την προσοχή σαςπροσοχή σας