Panoramë e mediave lokale në Shqipëri

An overview of local media in Albania

Tiranë, 2019

PANORAMË EMEDIAVE LOKALE

NË SHQIPËRI

Erlis Çela

2

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Botues: Friedrich-Ebert-Stiftung OfficeTirana Rr.KajoKarafili Nd-14, Hyrja 2, Kati 1, Kutia Postare 1418 Tiranë, Shqipëri

Autor: ErlisÇela

Bashkëpunëtor: Rrapo Zguri

Intervistues: Piro Shkaba

Kopertina: Bujar Karoshi

Opinionet,gjetjet,konluzionetdherekomandimeteshprehuranëkëtëbotimjanëtëautorëvedhenukreflektojnëdomosdoshmërishtatotëFondacionitFriedrich Ebert.

PublikimeteFondacionitFriedrichEbertnukmundtëpërdorenpërarsyekomercialepamiratimmeshkrim.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

3

Përmbajtja e lëndës

1. Hyrje ......................................................................................... 5 Konteksti mediatik shqiptar ............................................ 5 Tablo e përgjithshme e mediave në Shqipëri ............102. Qasje konceptuale mbi mediat lokale ................. 12 Objektivi i studimit dhe metodologjia ......................... 153. Dixhitalizimi, interneti dhe mediat lokale ....... 17 Procesi i dixhitalizimit, kuadri ligjor dhe ndikimi mbi operatorët lokalë ....................................... 19 Kalimi i operatorëve lokalë në teknologjinë dixhitale .................................................................................. 20 Vështirësitë e mediave lokale në kalimin nga transmetimet analoge në ato numerike ..................... 23 Interneti dhe media lokale ............................................... 244. Shtrirja e mediave lokale në Shqipëri .................... 29 Mediat me licencë lokale apo rajonale dhe përmbajtje kombëtare .............................................. 34 Televizionet me licencë lokale apo rajonale dhe përmbajtje lokale ........................................................ 365. Probleme, sfida dhe perspektiva ............................... 38 Statusidheprofiliigazetarittëmediaslokale ....... 38 Marrëdhëniet kontraktuale dhe trajtimi financiarigazetarëve ....................................................... 41 Standardet profesionale dhe roli në luftën kundër korrupsionit .......................................................... 44 Problemet kryesore dhe perspektiva ........................... 476. Përfundime ..............................................................................507.Bibliografia .............................................................................. 548. Shtojcat ...................................................................................... 57

4

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

lista e tabelave dhe figurave

Tabelë 1: Tabela përmbledhëse e mediave lokale .......................................33

Tabelë 2: Televizionet me licencë lokale dhe përmbajtje kombëtare ..35

Tabelë 3: Të anketuarit sipas profilizimit universitar ............................... 39

Figurë 1: Ndikimi i procesit të dixhitalizimit te mediat lokale ..............23

Figurë 2: Ndikimi i internetit dhe mediave online te mediat lokale ...26

Figurë 3: Të anketuarit sipas nivelit të arsimimit ....................................... 39

Figurë 4: Të anketuarit sipas grupmoshave ................................................. 40

Figurë 5: Kohëzgjatja në punë ............................................................................ 40

Figurë 6: Investime për trajnimin e stafit ...................................................... 41

Figurë 7: Kontrata e punës me punëdhënësin ............................................. 42

Figurë 8: Siguria për vendin e punës .............................................................. 42

Figurë 9: Ndryshimi në të ardhurat për 3 vitet e fundit ......................... 43

Figurë 10: Dypunësimi i gazetarëve lokalë ..................................................... 43

Figurë 11: Evoluimi i standardeve profesionale dhe etike ....................... 45

Figurë 12: Roli i medias lokale në luftën kundër korrupsionit .............. 45

Figurë 13: Perceptimi mbi korrupsionin në mediat lokale ...................... 46

Figurë 14: Problemet kryesore të mediat lokale .......................................... 48

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

5

hyrje1

Konteksti mediatik shqiptar

Në afro tri dekada pas rënies së komunizmit dhe krijimit të mundësive për shtypin e lirë, media shqiptare ka njohur një zhvillim të konsiderueshëm. Rëndësia e medias në një shoqëri demokratike është një temë e studiuar dhe e diskutuar në vazhdimësi nga kërkues dhe profesionistë të fushës. Në realitetin shqiptar, zhvillimi i medias ka ecur nëpër një trajektore të ngjashme me zhvillimin e përgjithshëm të shoqërisë shqiptare. Për rrjedhojë, një sërë problematikash të shoqërisë shqiptare në tranzicion, mund t’i shohim të pasqyruara dhe në realitetin mediatik të vendit.

Studime të ndryshme të kryera mbi median në vend kanë evidentuar vazhdimisht sfidat dhe vështirësitë me të cilat përballen aktorët mediatikë shqiptarë. Marrëdhënia e medias me aktorë të shoqërisë si politika, biznesi dhe shoqëria civile, si dhe roli që luan media në pasqyrimin e realitetit, në funksion të informimit dhe edukimit të qytetarëve, përbëjnë aksin kryesor të studimeve dhe hulumtimeve në lidhje me median shqiptare. Në këtë raport të medias me aktorët e shoqërisë, marrëdhënia që ndikon më shumë në zhvillimin e institucioneve mediatike dhe rritjen e profesionalizmit të gazetarëve,

6

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

me siguri është ajo me politikën. Ky raport ndërvarësie, në kontekstin e një demokracie të brishtë, siç është demokracia shqiptare, shpesh herë prodhon realitete që dëmtojnë lirinë e medias, çojnë në censurë apo vetëcensurë të gazetarëve dhe për rrjedhojë ndikojnë në cilësinë e informimit të qytetarëve.

Krahas problematikave dhe sfidave që burojnë nga niveli i zhvillimit demokratik dhe marrëdhëniet e aktorëve shoqërorë me median, kjo e fundit përballet me një sërë sfidash të tjera.

Transformimi i madh si pasojë e revolucionit teknologjik dhe ndryshimet që kanë sjellë teknologjitë e reja në industrinë e lajmit, e kanë vënë në vështirësi median shqiptare në tërësi dhe në veçanti procesin e prodhimit dhe shpërndarjes së informacionit. Tema e ndikimit të teknologjisë në zhvillimet shoqërore, është nga më të diskutuarat nga studiuesit. Gjithmonë e më shumë kërkues të fushës së komunikimit, medias, por edhe sociologë të njohur janë përpjekur të kuptojnë impaktin e teknologjive të reja të komunikimit në jetën e individit dhe në shoqëri. Nga kjo kureshtje e studiuesve nuk bën përjashtim as media dhe gazetaria. Teknologjia ka një impakt serioz në jetën tonë. Po ashtu edhe media ndikon në zhvillimin shoqëror. Në këtë kontekst të ri teknologjik, media shqiptare duhet të adresojë problematika të rëndësishme për të ardhmen e saj. Nga njëra anë qëndron sfida e përshtatjes me teknologjitë e reja, marrëdhënia e re që audiencat kanë me burimet e informacionit, ndërsa në anën tjetër është nevoja për të ndërtuar një model ekonomik të qëndrueshëm. Përshtatja nuk duhet kuptuar vetëm në drejtim të investimit në teknologji dhe rritjes së njohurive të gazetarëve mbi përdorimin e formave të reja të prodhimit dhe raportimit të lajmit. Ky proces

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

7

është shumë më kompleks se kaq dhe kërkon energji të shumta dhe vëmendje të shtuar nga aktorët e tregut mediatik dhe nga politikëbërësit. Krahas investimeve në teknologji dhe në burime njerëzore të kualifikuara është e rëndësishme të kuptohet se teknologjia ka ndryshuar dhe vazhdon të ndryshojë kulturën gazetareske, dhe si e tillë kërkon hulumtime shumë të thelluara.

Nga ana tjetër teknologjia ka ndryshuar dhe sjelljen e audiencave ndaj burimeve të informacionit. Numri në rritje i burimeve dhe kanaleve të informimit, si dhe mundësitë e mëdha që kanë konsumatorët e informacionit në ditët e sotme për ndërveprim dhe bashkëprodhim, kanë ndikuar në mënyrë të dukshme konsumimin e lajmit. Studimet tregojnë disa trende të rëndësishme në këtë kontekst.

Së pari, efekti negativ mbi institucionet e konsoliduara të mass-medias, është shtrirë përtej humbjes së të ardhurave nga reklamat duke prekur cilësinë e produktit gazetaresk që ofrohet.

Së dyti, është vënë re se gjithmonë e më shumë mediat e bazuara në rrjet po fitojnë terren në raport me aktorët tradicionalë. Kjo bën që produkti i prodhuar, bashkëprodhuar apo filtruar nga përdoruesit në këto rrjete sociale të përhapet mes individëve të lidhur në rrjet duke u konsideruar si një informacion i pranuar dhe i besueshëm.

Transformimet teknologjike dhe dinamikat e tjera të tranzicionit, kanë ndikuar në të gjithë spektrin mediatik, përfshi këtu edhe aktorët e medias lokale. Historiku i medias lokale në Shqipëri, gjatë periudhës së tranzicionit, mund të jetë një temë më vete studimi, megjithatë gjatë këtij punimi janë marrë në analizë aktorët lokalë

8

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

mediatikë, rëndësia e tyre për demokracinë vendore dhe perspektiva e zhvillimit në të ardhmen.

Në kontekstin historik media në Shqipëri në periudhën pas viteve 1990, ka kaluar nëpër disa faza. Fillimisht në fazën e parë pas rënies së sistemit komunist, koncepti i mediave të lira u lidh ngushtë me daljen e gazetave të cilat ishin organe zyrtare të partive politike të sapoformuara (Zguri, 2017 Pas kësaj faze, në vitet 1994-1995 kemi daljen në skenë të gazetave dhe mediave që u themeluan me iniciativë të profesionistëve të fushës. Skena mediatike në vend filloi të pasurohej me aktorë të rinj privatë dhe të përparojë drejt një tregu mediatik, pas përfshirjes në të të sipërmarrësve dhe kapitalistëve të rinj shqiptarë.

Periudha pas vitit 1998 dhe në vazhdim, është karakterizuar nga një dinamizëm i madh në median shqiptare. Shumë aktorë të rinj u futën në këtë treg dhe oferta mediatike për audiencat shqiptare u pasurua shumë. Kjo periudhë u karakterizua nga një zhvillim kaotik, i pashoqëruar me vendosjen e rregullave të nevojshme për një treg mediatik të shëndetshëm. Sipërmarrës të ndryshëm e panë zgjerimin në fushën e medias si një mundësi të mirë për të forcuar pozitat e tyre përballë aktorëve vendimmarrës dhe si një mjet presioni për të garantuar më shumë akses në fondet publike.

Ritmi i zhvillimit të medias në Shqipëri, nuk ka qenë i njëjtë me ritmin e përgatitjes së kuadrit ligjor të nevojshëm për këtë sektor. Nismat ligjore shpesh kanë shërbyer për të “legalizuar” një treg të ngritur në kushtet e informalitetit. Kuadri ligjor i medias nuk i ka paraprirë zhvillimeve në këtë sektor, përkundrazi ka qenë i vonuar dhe ka sjellë shpesh përplasje mes medias dhe politikës.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

9

Megjithëse gazeta e parë e lirë ishte themeluar në vitin 1991, ligji i parë për shtypin u miratua vetëm dy vite më pas. Kjo qasje e ligjeve të miratuara, pasi aktorët e tregut kishin bërë një pjesë të rrugës në një terren të parregulluar, vijoi me median audio-vizive, më pas edhe me transmetimet numerike.

Si ligji në vetvete, ashtu edhe autoriteti rregullator për median audio-vizive, erdhën disa vite më pas në realitetin faktik. Në rastin e transmetimeve numerike, operatori i parë në këtë fushë, Digitalb filloi të funksionojë që në vitin 2004 ndërkohë që miratimi i ligjit kaloi nëpër disa etapa të vështira, ku u vunë re përplasje të shumta mes politikëbërësve dhe vetë palëve të interesuara të cilat përpiqeshin të ruanin pozitën e krijuar në treg. Si rezultat Shqipëria arriti të kishte një ligj mbi transmetimet numerike vetëm në vitin 2007, ndërkohë që strategjia kombëtare u miratua nga qeveria shqiptare në muajin maj të vitit 2012 (Haxhimihali 2018 Vonesat e këtij procesi kanë vazhduar edhe pas miratimit të kuadrit ligjor. Pavarësisht detyrimeve që Shqipëria kishte kalimin nga transmetimet analoge në ato numerike ky proces u shty disa herë dhe ende nuk është përmbyllur.

Nga ana tjetër media shqiptare, si në nivel kombëtar ashtu edhe lokal, ka ecur në një terren ligjor konfuz sa i përket çështjeve të pronësisë dhe reklamës shtetërore. Për rrjedhojë debatet mbi përqendrimin e pronësisë së medias dhe shpërndarjen e fondeve të reklamave shtetërore, vazhdojnë ende në ditët e sotme.

Vetë media lokale në këto tre dekada pas rënies së sistemit komunist, është zhvilluar pa një model të qartë. Operatorët vendorë, nuk arritën të krijonin një model menaxhimi të qëndrueshëm, i cili bazohej në të ardhurat nga reklamat, financimet publike apo një kombinim i

10

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

të dyjave. Për rrjedhojë, problematikat me të cilat janë përballuar aktorët mediatikë lokalë ndër vite kanë ardhur duke u shtuar dhe pa një zgjidhje deri në ditët e sotme.

Tablo e përgjithshme e mediave në Shqipëri

Gjykuar nga larmishmëria dhe numri i mediave, Shqipëria paraqet një peizazh të përgjithshëm mjaft të pasur. Për momentin, numri i përgjithshëm i gazetave dhe revistave të publikuara në të gjithë vendin vlerësohet të jetë mbi dyqind. Sipas të dhënave të Autoritetit të Mediave Audiovizive në Shqipëri funksionojnë 54 subjekte audiovizive, nga të cilat, krahas Radio Televizionit Shqiptar si media publike, funksionojnë dhe 5 operatorë të tjerë privatë me licencë kombëtare. Përsa i përket operatorëve lokalë, regjistri i AMA-s ka të listuar 48 subjekte.

Vlen për t’u theksuar se operatorët lokalë të licencuar, për nga mënyra si funksionojnë dhe programacioni, ndahen në dy kategori kryesore. Një pjesë e këtyre televizioneve, kanë licencë lokale dhe funksionojnë me seli të vendosur jashtë Tiranës, duke patur një programacion i cili reflekton në masë të madhe realitetin e zonave që mbulojnë. Ndërsa në kategorinë e dytë janë ato televizione, të cilat për nga licenca dhe statusi ligjor janë lokale, por nga ana tjetër janë të vendosura me seli në Tiranë dhe programacioni që ofrojnë është me karakter kombëtar dhe gjeneralist.

Në vend operojnë gjithashtu edhe 59 transmetues audio, nga të cilët 2 radio kombëtare, 3 operatorë audio me shërbim përsëritës, 49 radio lokale dhe 4 subjekte audio që i përkasin komuniteteve fetare. Ka gjithashtu

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

11

20 operatorë të shërbimit mediatik audioviziv (OSHMA, emërtimi ligjor) që ushtrojnë aktivitetin në internet ku më së shumti përfshihen teknologjia IPTV. Ndërsa 70 operatorë kabllorë dhe 2 platforma satelitore plotësojnë panoramën e mediave audovizive në vend.

Përsa i përket gazetave dhe revistave është e vështirë të përcaktohet një numër i saktë në të gjithë vendin. Burimet që i referohen shifrave të vitit 2014-2015 referojnë një numër të përafërt prej 200 gazetash dhe revistash (Zajmi, Petrak and Dervishi 2019 Ndërkohë që studimi i realizuar nga BIRN Albania në bashkëpunim me organizatën “Reporters Without Border” mbi pronësinë e medias, ka identifikuar 22 gazeta, nga të cilat 19 gazeta të përditshme dhe 3 gazeta javore. Këtij numri i shtohen edhe 36 revista mujore (BIRN 2018

Situata bëhet edhe më e vështirë kur vjen puna tek identifikimi i mediave online. Të dhënat e referuara nga studime dhe raporte të publikuara ndër vite, kanë si burim parësor Autoritetin e Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP) si dhe shifra të ofruara nëpërmjet deklaratave të Unionit të Gazetarëve. Sipas raportit vjetor të publikuar nga AKEP, numri total i domaineve të regjistruara është 21537, nga të cilat 5742 “.al”, janë regjistruar vetëm gjatë vitit 2018 (AKEP 2018 Megjithatë shifrat e AKEP janë të pamjaftueshme për të listuar portalet informative online në Shqipëri. Në një intervistë dhënë për televizionin Top Channel, kryetari i Unionit të Gazetarëve, Aleksandër Çipa shprehet se në Shqipëri ka 800 portale online. Sipas tij mbi 400 portale janë të paregjistruara për shkak se është e pamundur të identifikohet administratori (Topchannel 2019

12

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Qasjet konceptuale në lidhje me median lokale janë të përqendruara në rolin që luan dhe në rëndësinë që ajo ka për komunitetet lokale. Ky këndvështrim i të parit të medias lokale, është i ngjashëm me traditat më të hershme në studimet e medias dhe gazetarisë. Studiues të shumtë kanë paraqitur ide mbi rëndësinë e medias lokale duke e parë atë si thelbësore për zhvillimin e demokracisë dhe përfaqësimin e komuniteteve të ndryshme në sferën publike të një vendi.

Studiuesi Rasmus Kleis Nielsen pasi vë në dukje mungesën e vëmendjes së komunitetit kërkimor mbi median lokale, duke u përqendruar në të ashtuquajturën “meanstream media”, ndalet në dy qasje krejtësisht të kundërta që shfaqen mbi rëndësinë e kësaj kategorie të medias. Nga njëra anë qëndrojnë ata studiues që e shikojnë median lokale si shumë të rëndësishme pasi ajo arrin të përcjellë informacione në lidhje me çështjet publike lokale, vendos elitat lokale në presionin e llogaridhënies, dhe siguron një forum diskutimi për çështjet me rëndësi për komunitetin, duke forcuar në këtë mënyrë lidhjet komunitare. Ndërkohë në anën tjetër qëndron një kategori tjetër e studiuesve të cilët kanë qëndrim kritik ndaj funksionit që kryen media

Qasje koncePtuale mbi mediat lokale

2

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

13

lokale, shpesh të nisur nga marrëdhënia e ngushtë që ajo krijon me elitat qeverisëse lokale, duke i lënë shteg një marrëdhënieje interesi dhe duke mos patur si prioritet interesin e qytetarëve. Media lokale për këtë kategori kërkuesish shihet si sipërfaqësore dhe mbrojtëse e interesave të elitave ekonomike dhe politike lokale, në kurriz të qytetarëve. George Monbiot, i cituar nga Nielsen, e sheh shtypin lokal si “një nga kërcënimet më serioze për demokracinë britanike. Ai është i mendimit se media lokale nuk përfaqëson zgjedhje demokratike dhe mbron interesin e biznesit dhe elitave lokale përballë atyre që kërkojnë t’i sfidojnë.

Sipas një studimi të kryer në 100 komunitete të ndryshme lokale, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, autorët dolën në përfundimin se rënia e numrit të mediave lokale, ka një ndikim të thellë në zhvillimin demokratik dhe jetën publike, si në nivelin individual, ashtu edhe në atë komunitar. Sipas tyre ndryshimet në strukturën e pronësisë, çuan në gjeneralizimin dhe polarizimin e lajmeve politike, duke patur pasoja reale në njohuritë politike të qytetarëve, pjesëmarrjen dhe vendimet e tyre në zgjedhjet (McCollough, Crowell and Napoli 2016

Me gjithë ndarjet që ekzistojnë mes studiuesve dhe hulumtuesve të kësaj fushe, përsa i përket mënyrës se si media lokale e luan rolin e saj, duket se shumica bien dakord me rëndësinë dhe rolin që ajo mbart për komunitetet lokale dhe demokracinë në përgjithësi (Tenor 2018

Sipas Nielsen, funksionet e medias lokale mund të përfshihen në tri kategori kryesore: (1) llogaridhënia e elitave qeverisëse dhe informacioni, (2) angazhimi qytetar dhe politik (3) integrimi i komunitetit (NIELSEN 2015

14

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Për studiuesin dhe akademikun Artan Fuga, rëndësia e mediave lokale lidhet me nevojën që kanë komunitetet për informacionin lokal urban, si një kërkesë për të rikrijuar lidhjet sociale. Nga ana tjetër ai e mbështet këtë argument me pamundësinë e mediave gjeneraliste për të trajtuar dukuritë dhe zhvillimet lokale. Sipas Fugës “mediat gjeneraliste kombëtare, sado që edhe trajtojnë dukuri lokale, për nga formati dhe interesimet e tyre, nuk janë në gjendje të mbulojnë detaje të rëndësishme të jetës së metropoleve të mëdha shqiptare (Fuga 2018” Ai është i mendimit se media lokale do të ndihmonte demokracinë lokale, pasi ashtu si në rastin e pushtetit qendror, edhe pushteti lokal ka nevojë për monitorimin e medias.

Argumenti se media lokale ndikon në nivelin e demokracisë, është i përmendur në shumë studime të tjera. Autorët Philip M. Napoli, Matthew Weber dhe Kathleen McCullough në studimin e tyre mbi vlerësimin e gazetarisë lokale, argumentojnë se premisa themelore e qasjeve ndaj gazetarisë, bazuar në teori demokratike qëndron në nocionin se procesi demokratik dhe një qytetari e informuar përmirësohen përmes pranisë së diversitetit ose pluralitetit të burimeve të informacionit (Napoli, Weber and Kathleen McCollough 2019 Nga ky parashtrim kuptojmë se funksioni i medias lokale në demokracinë lokale lidhet ngushtë me elemente të rëndësishëm si diversiteti dhe pluralizmi i aktoreve mediatikë në nivel lokal. Pra jo vetëm që është e rëndësishme të kemi media në nivel lokal, por ato duhet të jenë përfaqësues të zërave të ndryshëm brenda komunitetit dhe të reflektojnë pluralizmin e qëndrimeve, etnive, dhe kulturave që përbëjnë komunitetet. Ndërkohë dobësimi i mediave lokale dhe largimi i audiencave nga

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

15

përmbajtja e tyre, mund të ketë implikime më të gjera shoqërore. (Wadbring and Bergström 2017

Në përmbledhjen e tyre mbi gjendjen e medias lokale sot në botë, autorët e lartpërmendur dalin në përfundimin se presionet ekonomike mbi këtë kategori të medias, që kanë patur si pasojë mungesën e burimeve njerëzore, i detyrojnë gazetarët të shmangen nga fokusimi mbi lajme origjinale dhe të kryejnë thjesht rolin e mbledhjes dhe ripublikimit të lajmeve apo informacioneve që u janë ofruar më parë audiencave. Ndërkohë që dinamikat e ndryshimeve teknologjike në fushën e informacionit po thellojnë shkallën e përhapjes së lajmeve gjeneraliste në komunitetet lokale.

Informacioni hiperlokal është gjithmonë e më i pranishëm në audiencat lokale. Ndërkohë konkurrenca e shtuar mes operatorëve të medias lokale, jo vetëm mes tyre, por edhe me mediat gjeneraliste, si për konsumatorin e informacionit, ashtu edhe për përmbajtjen e prodhuar, i shtyn gazetarët lokalë që t’u largohen temave të rëndësishme për komunitetin dhe të fokusohen më tepër në lajmet e show-biz.

Objekti i studimit dhe metodologjia

Ky studim synon të sjellë një këndvështrim të detajuar të panoramës së mediave lokale në vend, duke u përpjekur të kryejë një hartëzim të mediave lokale. Synimi është i bazuar në një analizë konceptuale mbi mediat lokale, funksioneve dhe rëndësisë që ato kanë për komunitetet ku veprojnë, si dhe për demokracinë në përgjithësi. Në funksion të kësaj analizë janë shqyrtuar një sërë studimesh, raportesh dhe publikimesh të ndryshme që hedhin dritë mbi këto çështje.

16

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Krahas literaturës shkencore dhe autorëve të ndryshëm të referuar, studimi bazohet edhe në një shqyrtim të hollësishëm të dokumenteve, strategjive dhe kuadrit ligjor vendas në lidhje me dixhitalizimin e transmetimeve audio-vizuale. Botimet e Institutit Shqiptar të Medias, studimet e kryera nga Departamenti i Gazetarisë dhe Komunikimit në Universitetin e Tiranës dhe Departamenti i Shkencave të Komunikimit në Kolegjin Universitar Bedër, të mbështetura nga Autoriteti i Medias Audiovizive, si dhe artikujt e studiuesve të ndryshëm shqiptarë, përbëjnë referencat kryesore përsa i përket literaturës në gjuhën shqipe, që lidhen me temën.

Nga ana tjetër studimi mbështetet në një sondazh të realizuar nga Instituti Shqiptar i Medias. Ky sondazh është realizuar gjatë muajve prill-maj 2019 dhe ka patur një kampion prej 106 gazetarësh dhe profesionistësh së medias lokale. Sondazhi është ndërtuar mbi 20 pyetje që synonin të grumbullonin informacione të përgjithshme dhe të dhëna demografike mbi mediat dhe gazetarët lokalë. Studimi ka natyrë faktmbledhëse dhe synon të ofrojë një panoramë sa më të gjerë mbi median lokale në Shqipëri, duke u ndalur mbi situatën e operatorëve lokalë, sfidave të gazetarëve të angazhuar në to dhe ndikimit që ka interneti dhe procesi i dixhitalizimit.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

17

dixhitalizimi, interneti dhe mediat lokale

3

Dixhitalizimi nga pikëpamja teknologjike është një përparim cilësor në ofrimin e shërbimeve mediatike për audiencat. Përvoja e vendeve të tjera ka treguar se kalimi nga nga transmetime analoge në ato numerike rrit ndjeshëm ofertën mediatike për audiencat. Teknologjia numerike mundëson shtimin e kanaleve, duke shfrytëzuar më mirë brezin e frekuencave në dispozicion të një vendi. Teknologjia dixhitale rrit cilësinë e transmetimit duke bërë të mundur që audiencat të marrin një produkt me cilësi më të lartë sesa ai që mundëson teknologjia analoge. Megjithatë krahas përfitimeve të shumta, duhet patur parasysh fakti se zhvillimet teknologjike mund të sjellin problematika që çojnë në deformimin e tregut mediatik dhe monopolizimin e tij. Një pjesë e mirë e studiuesve që kanë vëzhguar dixhitalizimin e transmetimeve audiovizive në vende të ndryshme, bashkohen në mendimin se sfidat kryesore të ndryshimit teknologjik janë aksesi, pavarësia dhe pluralizmi (Marku 2016 Nëse procesi nuk planifikohet dhe menaxhohet si duhet në interes të qytetarëve, mundësia për deformim të tregut mediatik është e madhe.

Studiuesi dhe eksperti i mediave Rrapo Zguri, e vë theksin tek ekspozimi që ka procesi i dixhitalizimit ndaj rrezikut

18

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

të përqendrimit, sidomos në kontekstin shqiptar të zhvillimit të medias. Çështja e përqendrimit të pronësisë konsiderohet si pikënisja e deformimit të tregut mediatik me pasoja të rënda në informimin e qytetarëve, për rrjedhojë edhe mbi demokracinë në vend. Sipas Zgurit, investimet private në fushën e dixhitalizimit të mediave audiovizive në Shqipëri, nisën përpara se të krijohej infrastruktura ligjore rregulluese në këtë fushë dhe praktikisht, kur nisi procesi, vendi u gjend në situatën e “tokës së zënë”. Megjithëse u njeh meritën një pjese të operatorëve që investuan në këtë fushë, duke i paraprirë kuadrit ligjor, ai është i mendimit se kjo situatë prodhon një lloj pabarazie mes operatorëve (Zguri, 2018

Nëse do t’i referoheshim përvojës së vendeve të rajonit, do të shikojmë problematika të ngjashme. Në rastin e Kroacisë, në përfundim të procesit të dixhitalizimit, përkundrejt pritshmërisë për forcimin e medias publike, u vu re një përparim i pozitës së mediave komerciale, të cilat përfituan nga hapësirat ligjore dhe rregullative, si dhe nga dobësia e autoriteteve për të rregulluar tregun mediatik.

Autori Paško Bilić nga Instituti për Zhvillim dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare në Kroaci në studimin me titull “The pendulum model of Croatian media policy: Digitalisation between public interests and market competition”, merr në analizë procesin e dixhitalizimit në këtë vend dhe raportin mes interesit publik dhe konkurrencës së tregut. Ai del në përfundimin se planifikimi i gabuar strategjik, dhe keqmenaxhimi i procesit bëri që mediat komerciale të fitojnë rolin parësor në zgjerimin e transmetimit digjital dhe, rrjedhimisht në drejtimin e procesit drejt dobësimit të pozitës së operatorit publik (Bilic and Svob-Dokic 2016

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

19

“Procesi tregon se si një transferim i drejtpërdrejtë i legjislacionit dhe rekomandimeve evropiane, pa u menduar mjaftueshëm për specifikat lokale, mund të çojë në neglizhencë të interesave të qytetarëve”.

Procesi i dixhitalizimit, kuadri ligjor dhe ndikimi mbi operatorët lokalë

Procesi i dixhitalizimit të transmetimeve audiovizive në Shqipëri nis me miratimin e ligjit nr. 9742, datë 28.5.2007 “Për transmetimet numerike në Republikën e Shqipërisë”, i cili vinte si detyrim i marrëveshjes së vitit 2006 për planin e frekuencave, të adoptuar nga Konferenca Rajonale e Radiokomunikacioneve (GE06) në Gjenevë. Ky ligj ishte i pari akt që përcaktonte edhe një datë për kalimin e plotë nga transmetimet analoge në ato numerike. Në nenin 15 të ligjit, i lihej afat KKRT-së (Këshillit Kombëtar i Radio Televizionit) që të jepte licenca për transmetime analoge, kombëtare ose lokale, deri më 31.12.2012. Megjithë përcaktimin e këtij afati, operatorët kombëtarë edhe lokalë vazhduan transmetimet analoge.

Miratimi i strategjisë kombëtare për kalimit në transmetimet Numerike dhe Ligji 97/2013 “Për mediat audiovizive në Republikën e Shqipërisë” e shtynë afatin për mbylljen e këtyre transmetimeve deri më 17 qershor 2015. Në momentin që erdhi kjo datë Shqipëria ende nuk ishte gati për të fikur sinjalet analoge të mediave. Procesi ishte mjaft kompleks dhe parashikonte një sërë rregullimesh ligjore dhe nënligjore (Haxhimihali 2018

Periudha nga viti 2015 deri në vitin 2018, kur filloi kalimi në transmetimet numerike për qarqet e para të vendit, konsiderohej si një kohë kur vendi ishte në shkelje të

20

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

detyrimeve ndërkombëtare në lidhje me këtë proces (Vrioni 2018 Vendimi për të mbyllur sinjalin analog në dy qarqet më të mëdha të vendit, Tiranë dhe Durrës, në janar 2019, shkaktoi një debat të madh publik. Radhët e gjata të qytetarëve për të siguruar dekoderin e tipit DVB-T2 që u mundësonte marrjen e sinjalit dixhital, treguan se një pjesë e mirë e publikut ishte i painformuar dhe i papërgatitur për këtë proces. Pas kësaj situate të krijuar, AMA u detyrua të shtyjë afatin deri më datën 1 shtator 2019. Një vendim i fundit e shtyu sërish datën me 30 ditë. (AMA, Njoftim për digjitalizimin 2019)

Kalimi i operatorëve lokalë në teknologjinë dixhitale

Që në krye të herës strategjia e kalimit nga transmetimet analoge në transmetimet numerike ka parashikuar ndryshimin e teknologjisë së transmetimeve audovizive pa ndikuar në strukturën ekzistuese të tregut mediatik. Ky shpjegim, që lidhet specifikisht me operatorët vendorë, synon të mos ndryshojë marrjen e shërbimeve pa pagesë për qytetarët që ndjekin këto media. Shprehimisht në strategji thuhet se “Kalimi në transmetimet numerike duhet realizuar pa prishur strukturën ekzistuese të tregut mediatik që aktualisht funksionon si treg i programeve të transmetuara hapur (pa pagesë) dhe që financohet nga reklamat. (AMA, Strategjia e kalimit nga transmetimet analoge në transmetimet numerike 2012

Ruajtja e strukturës së tregut do të thotë që programet ekzistuese analoge që do të mbështeten në platforma numerike do të vazhdojnë të transmetohen hapur (pa pagesë) dhe do të vazhdojnë të financohen nga tregu i

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

21

reklamave”. Strategjia merr parasysh rëndësinë që ka media lokale për komunitetin. Në të thuhet se “operatorët privatë lokalë, duke qenë më pranë komuniteteve lokale, përfaqësojnë vlera të pluralizmit të mendimit, programeve, minoriteteve, etj, vlera që duhen ruajtur e promovuar. Krijimi i mundësive për mbështetjen e programeve të tyre në platforma numerike pa sforcime të fuqishme ekonomike, i shërben edhe ruajtjes së strukturës ekzistuese të tregut, ku përdoruesit janë mësuar të marrin disa programe hapur (pa pagesë”

Ndonëse strategjia parashikon modelin e transmetimeve pa pagesë, procesi në vetvete ka një kosto të lartë. Nga pikëpamja e infrastrukturës teknologjike investimi është i konsiderueshëm. Sipas përllogaritjes që kishte bërë Radio Televizioni Shqiptar, kostoja për 2 rrjete numerike kapte shifrën e 3.400.613 euro.

Hartuesit e strategjisë kanë përcaktuar tri mundësi për operatorët lokalë si zgjidhje për të patur një kalim me kosto sa më të përballueshme. Mundësia e parë që ofrohet është mbështetja e mediave lokale në rrjetin e operatorit publik. Një tjetër zgjidhje që u ofrohet këtyre mediave është ngritja e një platforme të veçantë nga vetë operatorët lokalë. Duke patur parasysh pamundësitë ekonomike, dhe vështirësinë për të rënë dakord në mënyrën e funksionimit të një platforme të tillë, kjo zgjidhje duket e largët. Alternativa e tretë parashikonte organizimin e garës për ndërtimin e rrjetit numerik lokal. Ashtu siç ishte parashikuar, zgjedhja e mediave lokale ishte mbështetja në rrjetin e RTSH-së si e vetmja alternativë që do t’u mundësonte më pak kosto dhe vazhdimësi në ofrimin e shërbimeve pa pagesë për audiencat. Në këtë pikë Autoritetit të Mediave Audiovizive

22

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

i duhej të përcaktonte rregullat e kriteret mbi të cilat do të bazohej tarifa e mbështetjes së operatorëve lokalë në rrjetin e ndërtuar nga RTSH-së.

Procesi ishte i vështirë pasi qëndrimet e palëve për metodologjinë e përcaktimit të tarifës ishin të kundërta. Nga njëra anë, ishte RTSH, e cila kërkonte që metodologjia e përcaktimit të tarifës për mediat lokale të përfshinte si koston e ndërtimit të rrjetit numerik, ashtu edhe koston e mirëmbajtjes. Bazuar në këtë logjikë RTSH i propozoi AMA-s, një tarifë prej 2880 euro në muaj për Allotment (Zonë gjeografike që mbulohet me një rrjet televiziv numerik me një frekuencë Kjo shifër përbënte një kosto të lartë për shumicën e mediave lokale. Një fakt i tillë u pranua dhe nga vetë AMA, e cila e rrëzoi propozimin fillestar të RTSH-së duke e argumentuar se kjo ishte një kosto e lartë për operatorët lokalë.

Në vendimin për miratimin e tarifës AMA pranon se kjo shifër ka qenë një nga pengesat kryesore për vonesën në mbylljen e transmetimeve analoge. Procesi vijoi me konsultimet mes palëve dhe përcaktimin e një metodologjie të re të përcaktimit të tarifës. Sipas qasjes së re, përllogaritja e tarifës bëhej duke marrë në konsideratë vetëm zërat financiarë të mirëmbajtjes së një prej rrjeteve numerike ku do të mbështeten transmetimet e operatorëve analogë vendorë. Si përfundim u përcaktua një tarifë e diferencuar sipas nivelit ekonomik të qarqeve, e cila varion nga 365 euro në muaj për qarkun e Kukësit deri në 2146 për Tiranën dhe Durrësin.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

23

Vështirësitë e mediave lokale në kalimin nga transmetimet analoge në ato numerike

Ndonëse diskutimi fillestar ishte mbi përballimin e kostove financiare të rrjetit teknologjik, duket se vështirësitë që dixhitalizimi sjell për mediat lokale nuk përfundojnë këtu. Një nga sfidat kryesore të procesit është edhe përshtatja e përmbajtjes bazuar në kushtet e teknologjisë dixhitale. Burimet e kufizuara financiare të medias mund të ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e produktit mediatik. Çështja e programacionit që operatorët lokalë do t’u ofrojnë audiencave pasi të jenë bërë pjesë e rrjetit numerik, është e lidhur ngushtë me kapacitetet e burimeve njerëzore, si dhe me njohuritë që ka stafi për të operuar me një teknologji të re transmetimi. Nga ana tjetër ndryshimi i teknologjisë mund të kërkojë investime në infrastukturën teknologjike të prodhimit të lajmit (Çipur 2015

Megjithatë perceptimi i vetë të punësuarve mbi ndikim-in që ka procesi i dixhitalizimit mbi median lokale është pozitiv. Të pyetur se si e parashikojnë ndikimin e pro-cesit të dixhitalizimit në të ardhmen e televizioneve dhe radiove lokale, vetëm 17.9 % i janë përgjigjur “shumë

Figurë 1. Ndikimi i procesit të dixhitalizimit te mediat lokale

dixhitale. Burimet e kufizuara financiare të medias mund të ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e produktit mediatik. Çështja e programacionit që operatorët lokalë do t’u ofrojnë audiencave pasi të jenë bërë pjesë e rrjetit numerik, është e lidhur ngushtë me kapacitetet e burimeve njerëzore, si dhe me njohuritë që ka stafi për të operuar me një teknologji të re transmetimi. Nga ana tjetër ndryshimi i teknologjisë mund të kërkojë investime në infrastukturën teknologjike të prodhimit të lajmit (Çipur 2015).

Megjithatë perceptimi i vetë të punësuarve mbi ndikimin që ka procesi i dixhitalizimit mbi median lokale është pozitiv. Tëpyetur se si e parashikojnë ndikimin e procesit të dixhitalizimit në tëardhmen e televizioneve dhe radiove lokale, vetëm 17.9 % i janëpërgjigjur “shumë negativ” dhe “deri diku negativ”, ndërsa pjesa tjetër ka përgjithësisht një opinion pozitiv. Perceptimin pozitiv përndikimin e dixhitalizimit në tëardhmen e operatorëve vendorë,duket se gazetarët e shikojnë tëlidhur direkt me përparimin ekushteve të tyre të punës. Investimi

në teknologji, trajnimi i stafit dhe zhvillimi i cilësisë së produktit mediatik, janë elementë që do të ndikojnë indirekt në kushtet e punës dhe trajtimin e gazetarëve.

Interneti dhe media lokale

Tema e ndikimeve të teknologjisë në ekosistemin e medias dhe profesionin e gazetarit, mbetetnjë nga më të disktuarat dhe debatuarat, jo vetëm nga studiuesit, akademikët dhe profesionistët e fushës, por gjithashtu edhe nga politikëbërësit. Revolucioni dixhital që mori një kthesë të theksuar pas lindjes së Web 2.0 ka arritur të transformojë jo vetëm mënyrën e qasjes së audiencës ndaj informacionit, por po lë gjurmë të mëdha dhe në procesin e prodhimit, shpërndarjes dhe konsumimit të këtij informacioni (McCollough, Crowell and Napoli 2016).

Stephen Coleman dhe Karen Ross i kanë përmbledhur në 5 pika kryesore ndryshimet që sollën teknologjitë digjitale dhe në veçanti interneti duke bërë të mundur ndërtimin e një hapësire mediatike më demokratike;

• “Duke krijuar kushtet për një volum të madh informacioni, media dixhitale dhe interneti ka shkatërruar dominimin e elitës në prodhimin dhe shpërndarjen e tij dhe ka rritur aksesin e publikut në një gamë të gjerë njohurish dhe informacioni.

4.7%13.2%

40.6%31.1%

10.4%

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Shumë negativ

Deri diku negativ

Deri diku pozitiv

Shumë pozitiv

Nuk e di

Si e parashikoni ndikimin e procesit të dixhitalizimit të transmetimit të mediave

audio-vizive tek e ardhmja e televizioneve dhe e radiove lokale

Figurë 1Ndikimi i procesit të dixhitalizimit te mediat lokale

10

negativ” dhe “deri diku negativ”, ndër-sa pjesa tjetër ka përgjithësisht një opinion pozitiv. Perceptimin pozi-tiv për ndikimin e dixhitalizimit në të ardhmen e op-eratorëve vendorë, duket se gazetarët

24

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

e shikojnë të lidhur direkt me përparimin e kushteve të tyre të punës. Investimi në teknologji, trajnimi i stafit dhe zhvillimi i cilësisë së produktit mediatik, janë ele-mentë që do të ndikojnë indirekt në kushtet e punës dhe trajtimin e gazetarëve.

Interneti dhe media lokale

Tema e ndikimeve të teknologjisë në ekosistemin e medias dhe profesionin e gazetarit, mbetet një nga më të disktuarat dhe debatuarat, jo vetëm nga studiuesit, akademikët dhe profesionistët e fushës, por gjithashtu edhe nga politikëbërësit. Revolucioni dixhital që mori një kthesë të theksuar pas lindjes së Web 2.0 ka arritur të transformojë jo vetëm mënyrën e qasjes së audiencës ndaj informacionit, por po lë gjurmë të mëdha dhe në procesin e prodhimit, shpërndarjes dhe konsumimit të këtij informacioni (McCollough, Crowell and Napoli 2016

Stephen Coleman dhe Karen Ross i kanë përmbledhur në 5 pika kryesore ndryshimet që sollën teknologjitë digjitale dhe në veçanti interneti duke bërë të mundur ndërtimin e një hapësire mediatike më demokratike;

• “Duke krijuar kushtet për një volum të madhinformacioni, media dixhitale dhe interneti ka shkatërruar dominimin e elitës në prodhimin dhe shpërndarjen e tij dhe ka rritur aksesin e publikut në një gamë të gjerë njohurish dhe informacioni.

• Dukebërëtëmunduraksesinnëteknologjitëmediatikeme kosto jo të lartë dhe teknikisht të aksesueshme nga të gjithë, media dixjitale ka zgjeruar gamën e burimeve të produktit mediatik. Çdokush mund të bëhet prodhues i përmbajtjes mediatike.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

25

• Mediadixhitaleekabërëmëtëthjeshtësekurrëpërnjerëzit që të formojnë dhe të bëhen pjesë e rrjeteve të komunikimit. Nga ana tjetër ajo bën të mundur ndërlidhjen mes këtyre rrjeteve duke lehtësuar formimineaudiencavepërtejkufizimevefizike.

• Tiparetmonologjiketëmediastradicionaletëbazuaranë modelin e komunikimit një-drejt- shumë, nga një qendër e caktuar, i kanë lënë vendin një hapësire interaktive të komunikimit shumë-drejt-shumë në të cilën të gjithë dërguesit e mesazhit mund të presin njëkohësisht që të marrin mesazhe.

• Hapësira e remediatike kahapurmundësinë për tëndarë, krahasuar dhe reflektuar mbi pikëpamjet,eksperiencat dhe ndjeshmëritë e publikut. Ky është dhe qëllimi; të krijosh hapësirë për diskutimin publik në të cilin pozicionet nuk janë thjesht të artikuluara dhe të mbrojtura, por janë të rishikueshme dhe të integruara (Coleman and Ross 2010

Ritmi i përhapjes së internetit në Shqipëri është mjaft i lartë në dekadat e fundit. Studimi i Instituti Shqiptar të Medias, me titull “Peizazhi i medias online në Shqipëri”, ka krahasuar të dhënat aksesit të internetit në vitin 2000 dhe 2017. Sipas këtij studimi, “shkalla e aksesit në internet deri në dhjetor 2017 ishte pothuajse 67% e popullsisë, duke shënuar një rritje të konsiderueshme ndër vite krahasuar me 0.1% në vitin 2000 (ISHM 2018 Ndërsa në raportin e vitit 2018 AKEP raporton se numri pajtimtarëve me akses broadband fiks në fund të vitit 2018 arriti në rreth 361 mijë, duke pësuar rritje prej 18.8 % nga një vit më parë.

Përsa i përket përdorimit të internetit nëpërmjet rrjeteve celulare, numri total i përdoruesve të rrjeteve celulare që

26

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

kanë përdorur aksesin broadband në Internet të paktën një herë gjatë vitit 2018 ishte rreth 2.6 milionë (AKEP 2018 Pas kësaj panorame të zhvillimit të internetit në vend, pyetja shtrohet sesi media në përgjithësi dhe media lokale në veçanti po i përdor avantazhet e rrjetit dhe si perceptohet ndikimi i internetit nga ana e komunitetit të gazetarëve dhe profesionistëve të fushës. Një nga pyetjet e sondazhit të Institutit Shqiptar të Medias, ishte pikërisht mbi ndikimin e internetit dhe medias online te mediat lokale. Siç mund të vihet re dhe nga grafiku, 46.2% e të pyeturve mendojnë se interneti ka ndikuar “deri diku pozitivisht”, ndërsa 16% kanë shprehur mendimin se ndikimi është shumë pozitiv. Arsyet e këtij perceptimi duhen hulumtuar më në detaje në studime më të thelluara në të ardhmen, megjithatë ajo që mund thuhet në këtë rast është se gazetarët janë përqendruar më shumë në përfitimet dhe lehtësirat që ofron interneti në procesin gazetaresk. Interneti ka lehtësuar mjaft etapa të procesit të prodhimit dhe shpërndarjes së

• Duke bërë të mundur aksesin në teknologjitë mediatike me kosto jo të lartë dhe teknikisht të aksesueshme nga të gjithë, media dixjitale ka zgjeruar gamën e burimeve të produktit mediatik. Çdokush mund të bëhet prodhues i përmbajtjes mediatike.

• Media dixhitale e ka bërë më të thjeshtë se kurrë për njerëzit që të formojnë dhe të bëhen pjesë e rrjeiteve të komunikimit. Nga ana tjetër ajo bën të mundur ndërlidhjen mes këtyre rrjeteve duke lehtësuar formimin e audiencave përtej kufizimeve fizike.

• Tiparet monologjike të medias tradicionale të bazuara në modelin e komunikimit një-drejt-shumë, nga një qendër e caktuar, i kanë lënë vendin një hapësire interaktive të komunikimit shumë-drejt-shumë në të cilën të gjithë dërguesit e mesazhit mund të presin njëkohësisht që të marrin mesazhe.

• Hapësira e re mediatike ka hapur mundësinë për të ndarë, krahasuar dhe reflektuar mbi pikëpamjet, eksperiencat dhe ndjeshmëritë e publikut. Ky është dhe qëllimi; të krijosh hapësirë për diskutimin publik në të cilin pozicionet nuk janë thjesht të artikuluara dhe të mbrojtura, por janë të rishikueshme dhe të integruara (Coleman and Ross 2010).

Ritmi i përhapjes së internetit në Shqipëri është mjaft i lartë në dekadat e fundit. Studimi i Instituti Shqiptar të Medias, me titull “Peizazhi i medias online në Shqipëri”, ka krahasuar tëdhënat aksesit të internetit në vitin 2000 dhe 2017. Sipas këtij studimi, “shkalla e aksesit në internet deri në dhjetor 2017 ishte pothuajse 67% e popullsisë, duke shënuar një rritje të konsiderueshme ndër vite krahasuar me 0.1% në vitin 2000 (ISHM 2018). Ndërsa në raportin e vitit 2018 AKEP raporton se numri pajtimtarëve me akses broadband fiks në fund të vitit 2018 arriti në rreth 361 mijë, duke pësuar rritje prej 18.8 % nga një vit më parë.

Përsa i përket përdorimit tëinternetit nëpërmjet rrjeteve celulare, numri total i përdoruesve të rrjeteve celulare që kanë përdorur aksesin broadband në Internet të paktën një herë gjatë vitit 2018 ishte rreth 2.6 milionë(AKEP 2018). Pas kësaj panorame të zhvillimit tëinternetit në vend, pyetja shtrohet sesi media nëpërgjithësi dhe media lokale në veçanti po i përdor avantazhet e rrjetit dhe si

perceptohet ndikimi i internetit nga ana e komunitetit të gazetarëve dhe profesionistëve të fushës. Një nga pyetjet e sondazhit të Institutit Shqiptar të Medias, ishte pikërisht mbi ndikimin e internetit dhe medias online te mediat lokale. Siç mund të vihet re dhe nga grafiku, 46.2% e tëpyeturve mendojnë se interneti ka ndikuar “deri diku pozitivisht”, ndërsa 16% kanë shprehur

6.6%

25.5%

46.2%

16.0%

5.7%

0.0% 10.0% 20.0% 30.0% 40.0% 50.0%

Shumë negativisht

Deri diku negativisht

Deri diku pozitivisht

Shumë pozitivisht

Nuk e di

Si kanë ndikuar interneti dhe mediat online te mediat lokale në përgjithësi

Figurë 2 Ndikimi i internetit dhe mediave online te mediat lokale

11

Figurë 2. Ndikimi i internetit dhe mediave online te mediat lokale

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

27

informacionit si dhe e ka bërë më të interesuar gazetarin për reagimin që ka audienca në lidhje me produktin e tij.

Por, nga një analizë që i bëjmë listës së operatorëve audiovizivë lokalë, nëse përjashtojmë televizionet me licencë lokale, por me përmbajtje kombëtare, rezulton se nga 33 media vetëm 14 prej tyre kanë një faqe interneti (website Ndër këta 14 operatorë që kanë faqe në internet, dy prej tyre nuk janë funksionale, ndërkohë 19 të tjerët nuk disponojnë një faqe të dedikuar interneti.

Nga vëzhgimi mbi faqet e internetit funksionale të mediave lokale, vihet re se ato përmbajnë pak informacione lokale. Një pjesë e madhe e tyre, nuk përditësohet rregullisht dhe vuan nga mungesa e reklamës online. Në rastin e radiove lokale, nga 48 operatorë lokalë, vetëm 20 prej tyre kanë deklaruar një adresë jashtë Tiranës. Shumica e operatorëve audio që funksionojnë në qytete të ndryshme, nuk kanë një faqe të dedikuar në internet, dhe për të arritur audiencën e tyre në rrjet, përdorin platforma të transmetimit livestream, siç është rasti i tunein.com.

Ndryshe paraqitet situata në rastin e radiove lokale me seli të deklaruar në Tiranë. Këta operatorë disponojnë një faqe të dedikuar në internet. Ndërkohë, një studim i vitit 2016 zbulon se më shumë se gjysma e operatorëve lokalë nuk disponojnë faqe interneti të përshtatur me versionin mobile, ndërsa shumica dërrmuese e tyre nuk kanë përshtatje të posaçme për pajisjet “smart”. Kjo mungesë e vëmendjes se mediave lokale ndaj mundësive që ofron interneti mund të ketë arsye të shumta, mes të cilave kostot financiare, mungesa e stafeve, etj. Megjithatë, një pjesë e mirë e këtyre mediave janë të pranishme në rrjetet sociale duke e parë këtë si një mundësi për të qenë

28

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

më afër audiencave dhe për të promovuar përmbajtjen e tyre mediatike në hapësirën virtuale.

Rrjetet sociale u japin mundësi operatorëve lokalë të përfitojnë nga rënia e barrierave në komunikimin me audiencat falë zhvillimeve teknologjike. Nëpërmjet profileve të hapura në rrjetet sociale, kanalet televizive lokale kanë mundësi të zgjerojnë ndikimin e tyre te komunitetet lokale dhe qytetarët që janë larguar, por që ende kanë interes të informohen rreth qytetit të tyre të lindjes. Ato kthehen në një urë lidhëse midis qytetarëve që për arsye specifike jetojnë në vende të tjera dhe vendlindjes së tyre. Në një farë mënyrë lidhja dhe interesi për vendet e origjinës mbahet i gjallë edhe falë mundësive që ofrojnë faqet e mediave të ndryshme lokale në platformat e tilla si Facebook apo Twitter (Çela 2016

Një tjetër komponent i rëndësishëm i mediave lokale janë padyshim portalet informative online. Portalet informative online, për nga vetë natyra, është e vështirë të kategorizohen në formatin klasik të mediave lokale. Megjithatë përfshirja e portaleve në këtë studim u pa e arsyeshme për faktin e thjeshtë se pa analizuar median online, pasqyra e mediave lokale nuk do të ishte e plotë. Nga panorama e përgjithshme e mediave lokale online mund të vihet re një dukuri që lidhet me përdorimin e referencave gjeografike në “domain”. Pjesa më e madhe e portaleve të përfshirë në këtë studim, i referohen emrit të qytetit, zonës apo krahinës të shoqëruar me terma që kanë lidhje me lajmin dhe informacionin si: “info”, “news”, “lajm”, etj.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

29

Hartëzimi i mediave lokale na jep një panoramë të qartë gjeografike përsa i përket zhvillimit të medias në vend. Nga pikëpamja metodologjike, në literaturë njihen dy qasje kryesore për të hartëzuar mediat në një treg të caktuar. Qasja e parë metodologjike është kategorizimi i mediave gjeografikisht duke i ndarë sipas qyteteve, rajoneve, shteteve, etj. Kjo mënyrë na jep mundësi për të bërë analiza të detajuara krahasuese përsa i përket shkallës së zhvillimit apo dhe ndikimit që ka media lokale në jetën sociale dhe demokracinë e zonave apo rajoneve të ndryshme.

Qasja e dytë është tematike, kur më së shumti hartëzimi bëhet duke parë mbulimin e temave apo ngjarjeve të caktuara nga mediat në rajone të caktuara apo më gjerë. Në këtë rast më shumë sesa një studim panoramik dhe krahasues, kemi të bëjmë një analizë të përmbajtjes. Sarah Stonbely, drejtuese kërkimore në qendrën “Center for Cooperative Media”, shprehet se shumica e studimeve për ekosistemin e mediave marrin një fokus gjeografik, sepse ne duam të kuptojmë jo vetëm se kush janë ofruesit e lajmeve dhe informacionit, por edhe se ku ata mungojnë dhe çfarë pasojash sjellë kjo mungesë

shtrirja e mediave lokale në shQiPëri

4

30

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

(Stonbely 2018 Në rastin e këtij studimi është përdorur qasja gjeografike.

Hartëzimi i mediave lokale në vend është bërë bazuar në të dhënat nga tre burime kryesore. Për të identifikuar mediat audiovizive, është përdorur baza e të dhënave të Autoritetit të Mediave Audiovizive, ndërsa burimi i dytë kanë qenë të dhënat e mbledhura nga studime të kryera më parë nga Instituti Shqiptar i Media dhe të dhëna të ofruara nga Unioni Shqiptar i Gazetarëve. Pjesa tjetër e të dhënave, dhe sidomos ato që lidhen me median lokale online, janë siguruar një kërkim dhe hulumtim i detajuar i kryer në funksion të këtij studimi dhe referenca të tjera nga studime të mëparshme.

Në tabelën e mëposhtme janë përfshirë 5 kategori të mediave lokale, sipas të dhënave të mbledhura nga burimet e sipërpërmendura. Si hap i parë në hartëzimin e mediave lokale, është identifikimi dhe kategorizimi i të gjitha mediave, duke iu përmbajtur kornizës konceptuale të mësipërme. Numri i operatorëve audiovizive sipas listës së Autoritetit të Mediave Audiovizive është 46. Në tabelën përmbledhëse të spektrit të mediave vendore në vend, janë hequr ata operatorë për të cilët AMA ka marrë një vendim për pezullim të licencës. Në rastin e operatorëve audiovizivë, dy subjektet me licencë të pezulluar janë “TV A1 Report” dhe “Agon Channel”.

Siç mund të vihet re, në tabelë është përfshirë edhe numri i popullsisë sipas qarkut. Në lidhje me shifrat për numrin e popullsisë i jemi referuar të dhënave të Institutit të Statistikave për muajin janar 2019. Përfshirja e numrit të popullsisë në këtë tabelë na jep mundësi për një analizë krahasuese të raporti mes numrit të mediave dhe popullsisë për çdo qark të Shqipërisë.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

31

Qarku me numrin më të madh të televizioneve lokale, duke përjashtuar Tiranën, është Shkodra, ndërsa qarqet me më pak subjekte televizive janë Durrësi dhe Lezha. Numri i vogël i televizioneve lokale në rastin e Durrësit, mund të lidhet me afërsinë që ka me kryeqytetin, çka e bën të vështirë identifikimin si një treg lokal i veçuar për televizionet. Ndërkohë qarku me numrin më të madhe të subjekteve audio është Fieri, me 7 operatorë audio. Ndërsa në Berat Kukës dhe Lezhë, nuk zhvillon aktivitet asnjë subjekt audio. Ndryshe nga televizionet dhe kategoritë e tjera të mediave lokale, operatorët radiofonikë janë të përqendruar në Tiranë. Më shumë se gjysma e radiove me licencë lokale, kanë të deklaruar një adresë në qytetin e Tiranës.

Përsa i përket operatorëve kabllorë, situata është disi më e larmishme. Vihet re numër i madh i operatorëve kabllorë që funksionojnë në të gjithë Shqipërinë. Totali i subjekteve kabllore është 68, ndërkohë që qarku me numrin më të madh është Elbasani me 14 të tillë. Operatorët kabllorë janë të shtrirë kryesisht në zonat rurale, duke plotësuar edhe mungesën e mbulimit me sinjal nga operatorët kombëtare apo rajonalë. Studiuesit Gentiana Skura dhe Zylyftar Bregu, përmendin tri arsye kryesore se pse tregu i transmetuesve kabllorë dallon nga tregjet e ngjashme në rajon dhe me gjerë. Sipas tyre, mungesa e sinjalit të televizioneve kombëtare, oferta e pasur dhe cilësia e sinjalit, si dhe çmimi i përballueshëm bëjnë që operatorët kabllorë të kenë një treg të gjerë në Shqipëri. (Skura and Bregu 2016)

Portalet informative janë identifikuar duke patur si orientim bazë referencën gjeografike në emër. Duke njohur vështirësinë për të identifikuar të gjithë universin e faqeve online, jemi përpjekur të kategorizojmë ato

32

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

portale që kanë karakter informativ. Vështirësia rritet po të merret parasysh fakti se nuk ekziston asnjë regjistër zyrtar që përfshin faqet informative online.

Portalet janë ndarë në dy kategori të ndryshme. Një kategori përbëhet nga ato faqe informative online që funksionojnë pa patur një lidhje me mediat tradicionale lokale dhe faqet e radiove, gazetave, apo televizioneve. Në përfundim të punës identifikuese dhe kategorizuese, në tabelën përmbledhëse janë përfshirë 69 portale. Vihet re që numri i më i madh i portaleve ndodhet në qarkun e Shkodrës me 14 të tilla dhe qarkun e Dibrës me 10. Në vlerësimin e portaleve lokale online e kemi patur të vështirë të identifikojmë situatën për qarkun e Tiranës. Në këtë qark, kemi përfshirë vetëm portalin nyje.al që funksion në kuadër të një organizate jo fitimprurëse në zonën e Kamzës.

Ashtu si në rastin e mediave tradicionale lokale, edhe portalet kanë një përmbajtje të kombinuar me informacione lokale dhe informacione me karakter gjeneralist. Ndonëse ky studim nuk është përqendruar në analizën e përmbajtjeve, vihet re që shumica e portaleve i kushtojnë një hapësirë të konsiderueshme ngjarjeve dhe zhvillimeve në qytetin dhe zonën ku ato funksionojnë. Aktivitetet e bashkive dhe organizatave të tjera të qeverisjes lokale zënë një hapësirë të konsiderueshme të përmbajtjes. Po kështu, aktualiteti, kronika e zezë dhe problematika të arsimit, shëndetësisë, jeta kulturore, promovimi i turizmit lokal dhe sporti zënë vend në përmbajtjen e portaleve lokale.

Do të ishte me interes që në studime të tjera, të hulumtohej më në detaj përmbajtja dhe dinamikat e prodhimit të informacionit në portalet dhe blogjet e ndryshme me karakter lokal.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

33

Gazetat lokale përbëjnë një tjetër kategori në panoramën e mediave lokale në vend. Në rastin e gazetave të printuara, qarku i Dibrës ruan ende një traditë të mirë. Në këtë qark, dalin 3 gazeta të printuara: Rruga e Arbrit, Gazeta Lura dhe Gazeta Bulqiza. Ashtu siç mund të vihet re edhe nga tabela, numri i gazetave dhe revistave të printuara është tepër i vogël. Një pjesë e mirë e gazetave lokale, të gjendura përballë presionit teknologjik dhe vështirësive ekonomike, janë mbyllur vitet e fundit.

Një rast i tillë është gazeta “Nositi” në qytetin e Pogradecit, dhe gazeta “Glob” në qytetin e Beratit, të cilat nuk dalin më për lexuesit. Raste të tjera të ngjashme ka në disa

Tabelë 1: Tabela përmbledhëse e mediave lokale

34

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

qytete të vendit. Ish-drejtuesi i gazetës Glob në Berat, Namir Lapardhaja, e shikon krizën e gazetave lokale si vijimësi e krizës së përgjithshme të shtypit. Ai shprehet se kriza e medias tradicionale në përgjithësi reflektohet edhe te media tradicionale lokale (gazetat ne rastin konkret). Ndër arsyet e tjera Lapardhaja rendit, nivelin e lartë të varfërisë në qytetet e vogla dhe konkurrencën me mediat kombëtare. (Lapardhaja 2019)

Mediat me licencë lokale apo rajonale dhe përmbajtje kombëtare

Kryeqyteti shqiptar, ofron një panoramë mjaft të pasur për nga numri i mediave tradicionale dhe atyre të reja. Nëse do të bëjmë një krahasim me qytetet e tjera, Tirana qëndron dukshëm më lart përsa i përket numrit të mediave. Megjithatë ekziston një paradoks në mënyrën sesi këto media funksionojnë. Në këtë studim televizionet dhe radiot që veprojnë në Tiranë, i kemi përfshirë në kategorinë “me licencë lokale dhe përmbajtje kombëtare”. Megjithë numrin e madh të televizioneve lokale, në hapësirën metropolitane shqiptare, vihet re një mungesë e theksuar e informacionit lokal. Për akademikun dhe studiuesin e mediave, Artan Fuga, “të gjithë duan të dinë informacione për qytetin ku jetojnë, ku ka punë, ku ka informacione për punë, çfarë ndodhi gjatë ditës, çfarë të rejash ka, dhe mbi të gjitha se si funksionon demokracia lokale.”(Fuga 2018)

Këto televizione kanë një programacion të përgjithshëm që i referohet audiencave në mbarë vendin. Në pjesën më të madhe të tyre, mungon lajmi që i referohet jetës së përditshme në komunitetet e vogla brenda Tiranës. Mbulimi i Tiranës dhe Durrësit, është në funksion të

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

35

interesit që një audiencë e përgjithshme ka për ngjarjet në këto qytete të mëdha. Nga pikëpamja e organizimit dhe funksionimit, këto televizione kanë pak ngjashmëri me televizionet dhe mediat në qytetet të tjera. Ato kanë burime njerëzore shumë të mëdha dhe të pakrahasueshme me televizionet lokale jashtë kryeqytetit. Po ashtu kanë strukturë më të qëndrueshme të të ardhurave dhe përfitojnë nga tregu i reklamës, burime financiare që për mediat e tjera vendore janë të paarritshme. Pra në tërësi problematika me të cilat përballen televizionet me licencë lokale që funksionojnë në kryeqytet është krejtësisht e ndryshme me operatorët e tjerë. Pavarësisht statusit ligjor, mediat e Tiranës, në perceptimin e përgjithshëm të publikut, nuk konsiderohen si media lokale. Argumentet e parashtruara më lart janë arsye të mjaftueshme për të analizuar në një kategori të veçuar mediat e Tiranës.

Tabelë 2: Televizionet me licencë lokale dhe përmbajtje kombëtare

Nr. Subjekti Qyteti Zona e Licencimit /Mbulimit

1 TV UTV Education Tiranë Qarku Tiranë dhe Bashkia Durrës, QarqetElbasan/LicencënumerikeQarkuKorçë

2 ClubTV Tiranë PrefekturatTiranë,Durrës,Elbasan dheQarkuKorçë

3 TNT Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës.

4 Fax News Tiranë Qarqet Tiranë dhe Durrës

5 BBF Tiranë Qarqet Tiranë dhe Bashkia Durrës

6 TVChannelOne Tiranë QarqetTiranë,Durrës,Elbasan,Fier

7 TVABCNews Tiranë QarqetTiranë,Durrës,ElbasandheqarkuFier.

8 TVScan Tiranë QarqetTiranë,Durrës,Elbasan,Fier

9 “INTVALBANIA” Tiranë BashkitëTiranë,Durrës,QarqetElbasan, FierdheVlorë.

Qarku: TiranëPopullsia: 895160

36

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Televizionet me licencë lokale apo rajonale dhe përmbajtje lokale

Televizionet dhe radiot lokale, të cilat funksionojnë jashtë qytetit të Tiranës, të quajtura ndryshe “mediat e rretheve” përbëjnë fokusin kryesor të këtij studimi. Si qasjet konceptuale të përdorura nga autorë të ndryshëm të përfshira në këtë studim, ashtu edhe analiza e të dhënave të dala nga sondazhi, janë ndërthurur duke mbajtur parasysh kontekstin e funksionimit të mediave lokale në Shqipëri. Ndryshe nga mediat e kryeqytetit, peizazhi mediatik lokal na ofron një situatë shumë më komplekse dhe me një sërë problematikash që kërkojnë zgjidhje.

Në total, jashtë territorit të Tiranës, operojnë 31 televizione lokale, 21 radio, 67 operatorë kabllorë, 12 gazeta dhe revista dhe 69 portale. Në pamje të parë duket sikur kemi një numër të madh titujsh, që mund të përkthehet në pluralizëm qëndrimesh dhe diversitet të lartë. Megjithatë problematikat me të cilat përballen këto media, i bëjnë ato të kenë një betejë mbijetese të përditshme. Operatorët televizivë vendorë, ashtu siç del edhe nga rezultatet e sondazhit, vuajnë shumë mungesën

10 News24 Tiranë QarqetTiranë,DurrësdheVlorë,Fier

11 A2 Tiranë Qyteti Vorë

12 TVOraNews Tiranë QarkuTiranë,Durrës,FierdheVlorë

13 ReportTv Tiranë QarqetBeratdheKorçë(siofruesshërbimi) QytetetVlorë,Elbasan,Gjirokastër,Lushnjë, qytetetSarandë,Librazhd,Shkodër,Lezhë, Krujë,Pogradec,ZonaeplazhitDurrës-Kavajë, ZonaTiranë-Durrës(sitvanalog

14 ShijakTv Tiranë Qarqet,Tiranë,Durrës,Elbasan,Fier

15 CLUBTV Tiranë Qarqet,Tiranë,Durrës,Elbasan,Korçë

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

37

e stafeve, mungesën e të ardhurave, çka e bën të vështirë ndërtimin e një modeli menaxhimi të qëndrueshëm.

Nga pikëpamja e programacionit, një pjesë e konside-rueshme e televizioneve lokale e kanë të vështirë të plotësojnë ofertën e tyre mediatike me programe origjinale të prodhuara nga ato vetë. Përveç informacionit që mbulohet kryesisht nga ekipe të vogla në numër, pjesa tjetër e programacionit mbulohet me përmbajtje të huazuar nga televizionet kombëtare, seriale dhe filma shqiptarë.

Në rastin e operatorëve vendorë jashtë kryeqytetit, gazetarëve shpesh u duhet të kryejnë edhe funksione të tjera shtesë, siç është ai i operatorit apo montazhierit. Procesi i dixhitalizimit i shton sfidat e operatorëve vendorë. Duket se edhe në këtë proces, shkalla e ndikimit dhe mënyra se si po përballohet, ka dallime të dukshme mes mediave lokale me qendër në kryeqytet dhe atyre që janë të vendosura në qytetet e tjera të vendit. Kapacitetet janë të ndryshme, edhe mundësitë po ashtu. Ndonëse këto specifika janë marrë parasysh nga kuadri ligjor dhe autoritetet rregullatore, sërish është i nevojshëm një trajtim i diferencuar i televizioneve dhe radiove me licencë dhe përmbajtje lokale.

38

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Probleme, sfida dhe PersPektiva

5

Sondazhi i realizuar nga Instituti Shqiptar i Medias na jep një panoramë të detajuar në lidhje me problemet dhe sfidat me të cilat përballen mediat lokale dhe korpusi i profesionistëve të angazhuar në to. Nga një vështrim i përgjithshëm duket se mediat lokale në Shqipëri, në perceptimin e gazetarëve, drejtuesve apo punonjësve të tjerë, reflektojnë pjesën më të madhe të problematikave, që pasqyrohen edhe në studime të tjera mbi median në përgjithësi. Një pjesë e mirë e gazetarëve të anketuar janë të punësuar me kohë të pjesshme. Ndërkohë shumica e të anketuarve nuk kanë njohur asnjë përmirësim të trajtimit financiar në tre vitet e fundit. Gazetarët nuk janë optimistë për të ardhmen e medias lokale, ndërkohë që shohin vështirësitë ekonomike si problemin më të madh me të cilën përballen mediat lokale.

Statusi dhe profili i gazetarit të medias lokale

Televizionet dhe media online përbëjnë dy mediumet kryesore ku janë të angazhuar gazetarët e medias lokale. Sipas të dhënave të anketimit, 44.3 % e gazetarëve e ushtrojnë profesionin e tyre në televizione, ndërkohë

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

39

që 23.6 % janë të punësuar në media online. Radioja zë vendin e tretë me 13.2% dhe më pas vjen gazeta me 12.3%. Një pjesë e vogël e kampionit, (6.6%) kanë deklaruar se e ushtrojnë profesionin e tyre si “freelance”. Nga pikëpamja e arsimimit, gazetarët e medias lokale janë në një masë të madhe me arsim universitar ose pas-universitar. Më konkretisht, 67% e të anketuarve ka deklaruar se ka një formim akademik universitar dhe 24.5% kanë një diplomë pasuniversitare. Përsa i përket profilit të studimeve vetëm 19.8 % e gazetarëve të anketuar vijnë nga një formim akademik që ka lidhje me fushën e gazetarisë dhe komunikimit. Ndërkohë që më shumë se gjysma e tyre, kanë një formim që lidhet me fushat shoqërore.

Sondazhi na jep një panoramë të qartë në lidhje me moshën dhe me eksperiencën në punë që kanë gazetarët dhe punonjësit e medias lokale. Vihet re se mbi 60% e tyre kanë më shumë se 10 vjet eksperiencë pune dhe gjysma (50%) e tyre e ushtrojnë profesionin me kohë të plotë. Grupmosha dominante në mesin të anketuarve

Profilizimi universitar Numri

Gazetari/komunikim 21Shkenca shoqërore 27Histori/filologji 23Shkencat e natyrës 4Inxhinieri 5Drejtësi 8Mjekësi 1Ekonomi 7Tjetër 11Nukkamdiplomëuniversitare 9

5. Probleme, sfida dhe perspektiva

Sondazhi i realizuar nga Instituti Shqiptar i Medias na jep një panoramë të detajuar në lidhje me problemet dhe sfidat me të cilat përballen mediat lokale dhe korpusi i profesionistëve tëangazhuar në to. Nga një vështrim i përgjithshëm duket se mediat lokale në Shqipëri, nëperceptimin e gazetarëve, drejtuesve apo punonjësve të tjerë, reflektojnë pjesën më të madhe tëproblematikave, që pasqyrohen edhe në studime të tjera mbi median në përgjithësi. Një pjesë emirë e gazetarëve të anketuar janë të punësuar me kohë të pjesshme. Ndërkohë shumica e tëanketuarve nuk kanë njohur asnjë përmirësim të trajtimit financiar në tre vitet e fundit. Gazetarëtnuk janë optimistë për të ardhmen e medias lokale, ndërkohë që shohin vështirësitë ekonomike si problemin më të madh me të cilën përballen mediat lokale.

Statusi dhe profili i gazetarit të medias lokale

Televizionet dhe media online përbëjnë dy mediumet kryesore ku janë të angazhuar gazetarët e medias lokale. Sipas të dhënave të anketimit, 44.3 % e gazetarëve e ushtrojnë profesionin e tyre në televizione, ndërkohë që 23.6 % janë të punësuar në media online. Radioja zë vendin e tretëme 13.2% dhe më pas vjen gazeta me 12.3%. Një pjesë e vogël e kampionit, (6.6%) kanëdeklaruar se e ushtrojnë profesionin e tyre si “freelance”. Nga pikëpamja e arsimimit, gazetarët e medias lokale janë në një masë të madhe me arsim universitar ose pas-universitar. Mëkonkretisht, 67% e të anketuarve ka deklaruar se ka një formim akademik universitar dhe 24.5% kanë një diplomë pasuniversitare. Përsa i përket profilit të studimeve vetëm 19.8 % e gazetarëve të anketuar vijnë nga një formim akademik që ka lidhje me fushën e gazetarisë dhe komunikimit. Ndërkohë që më shumë se gjysma e tyre, kanë njëformim që lidhet me fushat shoqërore.

Figurë 3: Të anketuarit sipas nivelit të arsimimit

0.0%20.0%40.0%60.0%80.0% 8.5%

67.0%24.5%

Të anketuarit sipas nivelit të arsimimit

Profilizimi universitar NumriGazetari/komunikim 21Shkenca shoqërore 27Histori/filologji 23Shkencat e natyrës 4Inxhinieri 5Drejtësi 8Mjekësi 1Ekonomi 7Tjetër 11Nuk kam diplomë universitare 9

Tabelë 3: Të anketuarit sipas profilizimit universitar

18

Figurë 3: Të anketuarit sipas nivelit të arsimimit

Tabelë 3: Të anketuarit sipas profilizimituniversitar

40

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

është ajo 31-49 vjeç, ndërsa mbi 80% e të punësuarve, janë mbi moshën 30 vjeç. Nëse i referohemi treguesit të moshës, të dhënat na japin mundësi të vlerësojmë se mediat lokale nuk janë të preferuara nga gazetarët e rinj. Për këtë fakt mund të ketë

arsye të ndryshme që lidhen me pagat e ulëta, apo me dëshirën e gazetarëve të rinj për t’u integruar në tregun e punës së kryeqytetit. Nëse do t’i referohemi profilit të studimeve për punonjësit e medias lokale, atëherë vëmë re që shumë pak prej atyre që përfundojnë studimet në fushën e gazetarisë dhe komunikimit, janë të punësuar në mediat lokale jashtë Tiranës.

Në rastin e moshës, kategoria mbi 50 vjeç përbën mbi 35 % të personave të punësuar në këto media. Mosha relativisht e lartë e punonjësve, mund të jetë një dizavantazh për operatorët vendorë që duan të përshtaten me teknologjitë e reja të prodhimit të

përmbajtjes. Në këtë pikë kërkohet një vëmendje e shtuar për të rritur paketat trajnuese për stafin nga ana e drejtuesve dhe administratorëve të operatorëve audiovizivë. Megjithatë duket se politika e trajnimit dhe kualifikimi i stafit nuk është prioritet, të paktën sipas perceptimit të vetë njerëzve të angazhuar në këto media. Pyetjes se sa investohet në redaksitë e medias lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja, 51% e

Sondazhi na jep një panoramë të qartë në lidhje me moshën dhe me eksperiencën në punë qëkanë gazetarët dhe punonjësit e medias lokale. Vihet re se mbi 60% e tyre kanë më shumë se 10

vjet eksperiencë pune dhe gjysma (50%) e tyre e ushtrojnë profesionin me kohë të plotë.Grupmosha dominante në mesin të anketuarve është ajo 31-49 vjeç, ndërsa mbi 80% e tëpunësuarve, janë mbi moshën 30 vjeç. Nëse i referohemi treguesit të moshës, të dhënat na japin mundësi të vlerësojmë se mediat lokale nuk janë të preferuara nga gazetarët e rinj. Përkëtë fakt mund të ketë arsye të ndryshme që

lidhen me pagat e ulëta, apo me dëshirën e gazetarëve të rinj për t’u integruar në tregun e

punës së kryeqytetit. Nëse do t’i referohemi profilit të studimeve për punonjësit e medias lokale, atëherë vëmë re që shumë pak prej atyre që përfundojnë studimet në fushën e gazetarisë dhe komunikimit, janë të punësuar në mediat lokale jashtë Tiranës.

Në rastin e moshës, kategoria mbi 50 vjeç përbën mbi 35 % të personave të punësuar në këto media. Mosha relativisht e lartë e punonjësve, mund të jetë një dizavantazh për operatorët

vendorë që duan të përshtaten me teknologjitë e reja të prodhimit tëpërmbajtjes. Në këtë pikë kërkohet njëvëmendje e shtuar për të rritur paketat trajnuese për stafin nga ana e drejtuesve dhe administratorëve të operatorëve audiovizivë.Megjithatë duket se politika e trajnimit dhe kualifikimi i stafit nuk është prioritet, tëpaktën sipas perceptimit të vetë njerëzve të

angazhuar në këto media. Pyetjes se sa

investohet në redaksitë e medias lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja, 51% e tëanketuarve i janë përgjigjur, “pak” dhe “aspak”. Ndërkohë qëpërqindja e atyre që mendojnë se po investohet shumë, është nënivele të papërfillshme. Në njëkohë kur media lokale ndodhet përballë sfidës së dixhitalizimit

0.0% 20.0% 40.0% 60.0%

18–30 vjeç

31–49 vjeç

Mbi 50 vjeç

17.9%

45.3%

36.8%

Të anketuarit sipas grupmoshave

0.0%

20.0%

40.0%

Aspak Pak Deri diku Shumë Nuk e di

14.2%

36.8% 33.0%

7.5% 8.5%

Sa investohet nga redaksitë e mediave lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja

5.7%17.0%

14.2%38.7%

24.5%

0.0% 10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Më pak se një vit1-4 vjet5-9 vjet

10-19 vjetMbi 20 vjet

Sa kohë keni që punoni për mediat lokale?

Figurë 4:Të anketuarit sipas grupmoshave

Figurë 5-Kohëzgjatja në punë

Figurë 6-Investime për trajnimin e stafit

19

Sondazhi na jep një panoramë të qartë në lidhje me moshën dhe me eksperiencën në punë qëkanë gazetarët dhe punonjësit e medias lokale. Vihet re se mbi 60% e tyre kanë më shumë se 10

vjet eksperiencë pune dhe gjysma (50%) e tyre e ushtrojnë profesionin me kohë të plotë.Grupmosha dominante në mesin të anketuarve është ajo 31-49 vjeç, ndërsa mbi 80% e tëpunësuarve, janë mbi moshën 30 vjeç. Nëse i referohemi treguesit të moshës, të dhënat na japin mundësi të vlerësojmë se mediat lokale nuk janë të preferuara nga gazetarët e rinj. Përkëtë fakt mund të ketë arsye të ndryshme që

lidhen me pagat e ulëta, apo me dëshirën e gazetarëve të rinj për t’u integruar në tregun e

punës së kryeqytetit. Nëse do t’i referohemi profilit të studimeve për punonjësit e medias lokale, atëherë vëmë re që shumë pak prej atyre që përfundojnë studimet në fushën e gazetarisë dhe komunikimit, janë të punësuar në mediat lokale jashtë Tiranës.

Në rastin e moshës, kategoria mbi 50 vjeç përbën mbi 35 % të personave të punësuar në këto media. Mosha relativisht e lartë e punonjësve, mund të jetë një dizavantazh për operatorët

vendorë që duan të përshtaten me teknologjitë e reja të prodhimit tëpërmbajtjes. Në këtë pikë kërkohet njëvëmendje e shtuar për të rritur paketat trajnuese për stafin nga ana e drejtuesve dhe administratorëve të operatorëve audiovizivë.Megjithatë duket se politika e trajnimit dhe kualifikimi i stafit nuk është prioritet, tëpaktën sipas perceptimit të vetë njerëzve të

angazhuar në këto media. Pyetjes se sa

investohet në redaksitë e medias lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja, 51% e tëanketuarve i janë përgjigjur, “pak” dhe “aspak”. Ndërkohë qëpërqindja e atyre që mendojnë se po investohet shumë, është nënivele të papërfillshme. Në njëkohë kur media lokale ndodhet përballë sfidës së dixhitalizimit

0.0% 20.0% 40.0% 60.0%

18–30 vjeç

31–49 vjeç

Mbi 50 vjeç

17.9%

45.3%

36.8%

Të anketuarit sipas grupmoshave

0.0%

20.0%

40.0%

Aspak Pak Deri diku Shumë Nuk e di

14.2%

36.8% 33.0%

7.5% 8.5%

Sa investohet nga redaksitë e mediave lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja

5.7%17.0%

14.2%38.7%

24.5%

0.0% 10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Më pak se një vit1-4 vjet5-9 vjet

10-19 vjetMbi 20 vjet

Sa kohë keni që punoni për mediat lokale?

Figurë 4:Të anketuarit sipas grupmoshave

Figurë 5-Kohëzgjatja në punë

Figurë 6-Investime për trajnimin e stafit

19

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

41

të anketuarve i janë përgjigjur, “pak” dhe “aspak”. Ndërkohë që përqindja e atyre që mendojnë se po investohet shumë, është në nivele të papërfillshme. Në një kohë kur media lokale ndodhet përballë sfidës së dixhitalizimit dhe konkurrencës me format e tjera të komunikimit, mungesa e vëmendjes ndaj trajnimit të stafit dhe kualifikimit të mëtejshëm të tyre, mund të vështirësojë edhe më tej situatën.

Marrëdhëniet kontraktuale dhe trajtimi financiar i gazetarëve

Marrëdhëniet e punës përbëjnë një tjetër element të rëndësishëm që lidhet me statusin e gazetarëve. Nga një vështrim i përgjithshëm, të dhënat e sondazhit tregojnë se punonjësit e medias lokale përballen me vështirësitë, të cilat janë dukuri të përgjithshme të panoramës së mediave në Shqipëri. Mungesa e kontratave të punës, deklarimi jo i plotë i pagës për efekt të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, si dhe mosrespektimi i të drejtave që burojnë nga Kodi i Punës, janë probleme që kanë shoqëruar vitet e tranzicionit në median shqiptare. Situata ka ardhur në përmirësim vitet e fundit krahasimisht me fillim vitet 2000. Të dhënat e sondazhit tregojnë se një e katërta (25.5%) e individëve të angazhuar në median lokale, pavarësisht nga pozicioni që mbajnë, punojnë pa kontratë. Një pjesë e të anketuarve (17.7%), nuk kanë preferuar t’i përgjigjen kësaj pyetjeje.

Sondazhi na jep një panoramë të qartë në lidhje me moshën dhe me eksperiencën në punë qëkanë gazetarët dhe punonjësit e medias lokale. Vihet re se mbi 60% e tyre kanë më shumë se 10

vjet eksperiencë pune dhe gjysma (50%) e tyre e ushtrojnë profesionin me kohë të plotë.Grupmosha dominante në mesin të anketuarve është ajo 31-49 vjeç, ndërsa mbi 80% e tëpunësuarve, janë mbi moshën 30 vjeç. Nëse i referohemi treguesit të moshës, të dhënat na japin mundësi të vlerësojmë se mediat lokale nuk janë të preferuara nga gazetarët e rinj. Përkëtë fakt mund të ketë arsye të ndryshme që

lidhen me pagat e ulëta, apo me dëshirën e gazetarëve të rinj për t’u integruar në tregun e

punës së kryeqytetit. Nëse do t’i referohemi profilit të studimeve për punonjësit e medias lokale, atëherë vëmë re që shumë pak prej atyre që përfundojnë studimet në fushën e gazetarisë dhe komunikimit, janë të punësuar në mediat lokale jashtë Tiranës.

Në rastin e moshës, kategoria mbi 50 vjeç përbën mbi 35 % të personave të punësuar në këto media. Mosha relativisht e lartë e punonjësve, mund të jetë një dizavantazh për operatorët

vendorë që duan të përshtaten me teknologjitë e reja të prodhimit tëpërmbajtjes. Në këtë pikë kërkohet njëvëmendje e shtuar për të rritur paketat trajnuese për stafin nga ana e drejtuesve dhe administratorëve të operatorëve audiovizivë.Megjithatë duket se politika e trajnimit dhe kualifikimi i stafit nuk është prioritet, tëpaktën sipas perceptimit të vetë njerëzve të

angazhuar në këto media. Pyetjes se sa

investohet në redaksitë e medias lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja, 51% e tëanketuarve i janë përgjigjur, “pak” dhe “aspak”. Ndërkohë qëpërqindja e atyre që mendojnë se po investohet shumë, është nënivele të papërfillshme. Në njëkohë kur media lokale ndodhet përballë sfidës së dixhitalizimit

0.0% 20.0% 40.0% 60.0%

18–30 vjeç

31–49 vjeç

Mbi 50 vjeç

17.9%

45.3%

36.8%

Të anketuarit sipas grupmoshave

0.0%

20.0%

40.0%

Aspak Pak Deri diku Shumë Nuk e di

14.2%

36.8% 33.0%

7.5% 8.5%

Sa investohet nga redaksitë e mediave lokale për përditësimin e stafit me teknologjitë e reja

5.7%17.0%

14.2%38.7%

24.5%

0.0% 10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Më pak se një vit1-4 vjet5-9 vjet

10-19 vjetMbi 20 vjet

Sa kohë keni që punoni për mediat lokale?

Figurë 4:Të anketuarit sipas grupmoshave

Figurë 5-Kohëzgjatja në punë

Figurë 6-Investime për trajnimin e stafit

19

42

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Shifrat në këtë rast janë të përafërta me gjetjet e studimit me titull “Panorama e medias shqiptare”, të organizuar nga Instituti për Kërkime dhe Alternativa Zhvillimi.

Ky studim zbuloi se 31% e të anketuarve nga mediat jashtë Tiranë, nuk disponojnë një kontratë pune. Mung-esa e kontratës së punës, është një nga komponentët kryesorë që i bën të pasigurt gazetarët e medias lokale për të ardhmen. Të pyetur sesa të sigurt e konsideroni

vendin tuaj të punës, vetëm 10.4% e tyre kanë shprehur sig-uri maksimale. Mbi 40 % e të anketuarve janë përgjigjur se nuk ndjehen të sig-urt ose pak të sigurt. Nëse kësaj shifre do t’i shtojmë edhe ata që deklarojnë se nd-jehen “disi të sigurt”, atëherë ky tregues, kap një nivel akoma më shqetësues. Pasig-uria mund të lidhet ngushtë me trajtimin financiar. Problemati-kat në lidhje pagat e punonjësve të medias,

janë një dukuri që përjetohet jo vetëm në mediat lokale. Në një intervistë dhënë Zërit të Amerikës, gazetarja nga Gjirokastra Kristina Fidhi shpreh shqetësimin për mung-esën e kontratave të punës. Ajo thotë se një pjesë e gaze-tarëve lokale, pas disa vitesh në profesion, do të duhet

dhe konkurrencës me format e tjera të komunikimit, mungesa e vëmendjes ndaj trajnimit të stafit dhe kualifikimit të mëtejshëm të tyre, mund të vështirësojë edhe më tej situatën.

Marrëdhëniet kontraktuale dhe trajtimi financiar i gazetarëve

Marrëdhëniet e punës përbëjnë një tjetër element të rëndësishëm që lidhet me statusin e gazetarëve. Nga një vështrim i përgjithshëm, të dhënat e sondazhit tregojnë se punonjësit emedias lokale përballen me vështirësitë, të cilat janë dukuri të përgjithshme të panoramës sëmediave në Shqipëri. Mungesa e kontratave të punës, deklarimi jo i plotë i pagës për efekt tësigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, si dhe mosrespektimi i të drejtave që burojnë nga Kodi i Punës, janë probleme që kanë shoqëruar vitet e tranzicionit në median shqiptare. Situata ka ardhur në përmirësim vitet e fundit krahasimisht me fillim vitet 2000. Të dhënat e sondazhit tregojnë se një e katërta (25.5%) e individëve të angazhuar në median lokale, pavarësisht nga pozicioni që mbajnë, punojnë pa kontratë. Një pjesë e të anketuarve (17.7%), nuk kanë preferuar t’i përgjigjen kësaj pyetjeje. Shifrat në këtë rast janë të përafërta me gjetjet e studimit me titull“Panorama e medias shqiptare”, të organizuar nga Instituti për Kërkime dhe Alternativa Zhvillimi.

Ky studim zbuloi se 31% e të anketuarve nga mediat jashtë Tiranë, nuk disponojnë një kontratëpune. Mungesa e kontratës së punës, është një nga komponentët kryesorë që i bën të pasigurt

gazetarët e medias lokale për tëardhmen. Të pyetur sesa të sigurte konsideroni vendin tuaj tëpunës, vetëm 10.4% e tyre kanëshprehur siguri maksimale. Mbi 40 % e të anketuarve janëpërgjigjur se nuk ndjehen tësigurt ose pak të sigurt. Nëse kësaj shifre do t’i shtojmë edhe ata që deklarojnë se ndjehen “disi të sigurt”, atëherë ky tregues, kap

një nivel akoma më shqetësues. Pasiguria mund të lidhet ngushtë me trajtimin financiar. Problematikat nëlidhje pagat e punonjësve të medias, janënjë dukuri që përjetohet jo vetëm nëmediat lokale. Në një intervistë dhënëZërit të Amerikës, gazetarja nga Gjirokastra Kristina Fidhi shpreh shqetësimin për mungesën e kontratave të punës. Ajo thotë se një pjesë e

17.9%24.5%

31.1%10.4%

16.0%

0.0% 10.0% 20.0% 30.0% 40.0%

Aspak të sigurt

Pak të sigurt

Disi të sigurt

Shumë të sigurt

Nuk e di

Sa të sigurt e konsideroni vendin tuaj të punës si gazetar i mediave lokale

56.6%

25.5%17.9%

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%60.0%

Po Jo Pa përgjigje

A keni kontratë punësimi me punëdhënësin tuaj?

Figurë 7: Kontrata e punës me punëdhënësin

Figurë 8: Siguria për vendin e punës

20

dhe konkurrencës me format e tjera të komunikimit, mungesa e vëmendjes ndaj trajnimit të stafit dhe kualifikimit të mëtejshëm të tyre, mund të vështirësojë edhe më tej situatën.

Marrëdhëniet kontraktuale dhe trajtimi financiar i gazetarëve

Marrëdhëniet e punës përbëjnë një tjetër element të rëndësishëm që lidhet me statusin e gazetarëve. Nga një vështrim i përgjithshëm, të dhënat e sondazhit tregojnë se punonjësit emedias lokale përballen me vështirësitë, të cilat janë dukuri të përgjithshme të panoramës sëmediave në Shqipëri. Mungesa e kontratave të punës, deklarimi jo i plotë i pagës për efekt tësigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, si dhe mosrespektimi i të drejtave që burojnë nga Kodi i Punës, janë probleme që kanë shoqëruar vitet e tranzicionit në median shqiptare. Situata ka ardhur në përmirësim vitet e fundit krahasimisht me fillim vitet 2000. Të dhënat e sondazhit tregojnë se një e katërta (25.5%) e individëve të angazhuar në median lokale, pavarësisht nga pozicioni që mbajnë, punojnë pa kontratë. Një pjesë e të anketuarve (17.7%), nuk kanë preferuar t’i përgjigjen kësaj pyetjeje. Shifrat në këtë rast janë të përafërta me gjetjet e studimit me titull“Panorama e medias shqiptare”, të organizuar nga Instituti për Kërkime dhe Alternativa Zhvillimi.

Ky studim zbuloi se 31% e të anketuarve nga mediat jashtë Tiranë, nuk disponojnë një kontratëpune. Mungesa e kontratës së punës, është një nga komponentët kryesorë që i bën të pasigurt

gazetarët e medias lokale për tëardhmen. Të pyetur sesa të sigurte konsideroni vendin tuaj tëpunës, vetëm 10.4% e tyre kanëshprehur siguri maksimale. Mbi 40 % e të anketuarve janëpërgjigjur se nuk ndjehen tësigurt ose pak të sigurt. Nëse kësaj shifre do t’i shtojmë edhe ata që deklarojnë se ndjehen “disi të sigurt”, atëherë ky tregues, kap

një nivel akoma më shqetësues. Pasiguria mund të lidhet ngushtë me trajtimin financiar. Problematikat nëlidhje pagat e punonjësve të medias, janënjë dukuri që përjetohet jo vetëm nëmediat lokale. Në një intervistë dhënëZërit të Amerikës, gazetarja nga Gjirokastra Kristina Fidhi shpreh shqetësimin për mungesën e kontratave të punës. Ajo thotë se një pjesë e

17.9%24.5%

31.1%10.4%

16.0%

0.0% 10.0% 20.0% 30.0% 40.0%

Aspak të sigurt

Pak të sigurt

Disi të sigurt

Shumë të sigurt

Nuk e di

Sa të sigurt e konsideroni vendin tuaj të punës si gazetar i mediave lokale

56.6%

25.5%17.9%

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%60.0%

Po Jo Pa përgjigje

A keni kontratë punësimi me punëdhënësin tuaj?

Figurë 7: Kontrata e punës me punëdhënësin

Figurë 8: Siguria për vendin e punës

20

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

43

të dalin në pension. Në kushtet kur ata kanë punuar pa kontrata dhe të padeklaruar në sigurimet shoqërore, e drejta e pensionit bëhet e pamundur. (Kola 2016)

Në rastin e operatorëve vendorë, situata e trajtimit fi-nanciar të gazetarëve është edhe më e komplikuar nëse marrim parasysh faktin se këto media nuk kanë burime të krahasueshme të ar-dhurave në raport me mediat e kryeqytetit. Më shumë se gjysma (56.6%) e të anketu-arve, janë shprehur se nuk patur asnjë ndry-shim në të ardhurat fi-nanciare nga puna për tre vitet e fundit. Ndër-sa 21.7% e tyre kanë deklaruar se të ard-hurat, janë zvogëluar krahasuar me tre vite më parë. Nga ana tjetër rezultatet e nxjerra nga pyetja që ka të bëjë me ngarkesën e punës kra-hasuar me të njëjtën periudhë, e përforco-jnë më tepër idenë e mungesës së progresit.

Mbi 70% e të pyeturve, janë përgjigjur se orët e punës nuk kanë ndryshuar në krahasim me tre vite më parë dhe vetëm 13.2% deklarojnë se janë shtuar. Për ta bërë më të qartë situatën e trajtimit financiar për profesionistët e medias lokale, duhet të marrim në analizë të dhënat e

gazetarëve lokale, pas disa vitesh në profesion, do të duhet të dalin në pension. Në kushtet kur ata kanë punuar pa kontrata dhe të padeklaruar në sigurimet shoqërore, e drejta e pensionit bëhet e pamundur. (Kola 2016)

Në rastin e operatorëve vendorë, situata e trajtimit financiar të gazetarëve është edhe më ekomplikuar nëse marrim parasysh faktin se këto media nuk kanë burime të krahasueshme të ardhurave në raport me mediat e kryeqytetit. Më shumë se gjysma (56.6%) e të anketuarve, janë shprehur se nuk patur asnjë ndryshim në të ardhurat financiare nga puna për tre vitet e fundit. Ndërsa 21.7% e tyre kanë deklaruar se të ardhurat, janë zvogëluar krahasuar me tre vite më parë. Nga ana tjetër rezultatet e nxjerra nga pyetja që ka të bëjë me ngarkesën e punës krahasuar me të njëjtën periudhë, e përforcojnë më tepër idenë e mungesës së progresit.

Mbi 70% e të pyeturve, janë përgjigjur se orët e punës nuk kanë ndryshuar në krahasim me tre vite më parë dhe vetëm 13.2% deklarojnë se janë shtuar. Për ta bërë më të qartë situatën e trajtimit financiar për profesionistët e medias lokale, duhet të marrim në analizë të dhënat etjera që kanë lidhje me punësimin. Një tjetërtregues i rëndësishëm. është dypunësimi i gazetarëve.

Të dhënat e sondazhit tregojnë se 40,6% e gazetarëve punojnë njëkohësisht në median lokale dhe atë kombëtare. Përgjithësisht angazhimi për mediat kombëtare është në

formën e korrespondentëve ose si kontributorë që vlerësohen në bazë tënumrit të kronikave apo shkrimeve tëpërgatitura. Kjo mund të ndihmojë deri në një farë shkalle përmirësimin e tëardhurave për gazetarët në rrethe. Ky aspekt i trajtimit financiar me siguri ka ndikim si në cilësinë e produktit mediatik, ashtu edhe në perceptimin e vetëgazetarëve për të ardhmen e mediave lokale.

0.0%20.0%40.0%60.0% 21.7%

56.6%

15.1% 6.6%

Krahasuar me 3 vjet më parë, të ardhurat nga puna juaj në media...

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Vetëm për media lokale

Vetëm për media

kombëtare

Për media lokale dhe kombëtare

39.6%19.8%

40.6%

Gjatë aktivitetit tuaj mediatik, punoni ...

Figurë 9: Ndryshimi në të ardhurat për 3 vitet e fundit

Figurë 10: Dypunësimi i gazetarëve lokalë

21

gazetarëve lokale, pas disa vitesh në profesion, do të duhet të dalin në pension. Në kushtet kur ata kanë punuar pa kontrata dhe të padeklaruar në sigurimet shoqërore, e drejta e pensionit bëhet e pamundur. (Kola 2016)

Në rastin e operatorëve vendorë, situata e trajtimit financiar të gazetarëve është edhe më ekomplikuar nëse marrim parasysh faktin se këto media nuk kanë burime të krahasueshme të ardhurave në raport me mediat e kryeqytetit. Më shumë se gjysma (56.6%) e të anketuarve, janë shprehur se nuk patur asnjë ndryshim në të ardhurat financiare nga puna për tre vitet e fundit. Ndërsa 21.7% e tyre kanë deklaruar se të ardhurat, janë zvogëluar krahasuar me tre vite më parë. Nga ana tjetër rezultatet e nxjerra nga pyetja që ka të bëjë me ngarkesën e punës krahasuar me të njëjtën periudhë, e përforcojnë më tepër idenë e mungesës së progresit.

Mbi 70% e të pyeturve, janë përgjigjur se orët e punës nuk kanë ndryshuar në krahasim me tre vite më parë dhe vetëm 13.2% deklarojnë se janë shtuar. Për ta bërë më të qartë situatën e trajtimit financiar për profesionistët e medias lokale, duhet të marrim në analizë të dhënat etjera që kanë lidhje me punësimin. Një tjetërtregues i rëndësishëm. është dypunësimi i gazetarëve.

Të dhënat e sondazhit tregojnë se 40,6% e gazetarëve punojnë njëkohësisht në median lokale dhe atë kombëtare. Përgjithësisht angazhimi për mediat kombëtare është në

formën e korrespondentëve ose si kontributorë që vlerësohen në bazë tënumrit të kronikave apo shkrimeve tëpërgatitura. Kjo mund të ndihmojë deri në një farë shkalle përmirësimin e tëardhurave për gazetarët në rrethe. Ky aspekt i trajtimit financiar me siguri ka ndikim si në cilësinë e produktit mediatik, ashtu edhe në perceptimin e vetëgazetarëve për të ardhmen e mediave lokale.

0.0%20.0%40.0%60.0% 21.7%

56.6%

15.1% 6.6%

Krahasuar me 3 vjet më parë, të ardhurat nga puna juaj në media...

0.0%10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Vetëm për media lokale

Vetëm për media

kombëtare

Për media lokale dhe kombëtare

39.6%19.8%

40.6%

Gjatë aktivitetit tuaj mediatik, punoni ...

Figurë 9: Ndryshimi në të ardhurat për 3 vitet e fundit

Figurë 10: Dypunësimi i gazetarëve lokalë

21

44

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

tjera që kanë lidhje me punësimin. Një tjetër tregues i rëndësishëm është dypunësimi i gazetarëve.

Të dhënat e sondazhit tregojnë se 40,6% e gazetarëve punojnë njëkohësisht në median lokale dhe atë kombëtare. Përgjithësisht angazhimi për mediat kombëtare është në formën e korrespondentëve ose si kontributorë që vlerësohen në bazë të numrit të kronika ve apo shkrimeve të përgatitura. Kjo mund të ndihmojë deri në një farë shkalle përmirësimin e të ardhurave për gazetarët në rrethe. Ky aspekt i trajtimit financiar me siguri ka ndikim si në cilësinë e produktit mediatik, ashtu edhe në perceptimin e vetë gazetarëve për të ardhmen e mediave lokale.

Standardet profesionale dhe roli në luftën kundër korrupsionit

Gazetarët janë në një kërkim të vazhdueshëm për të gjetur një balancë ideale mes kërkimit dhe përhapjes së të vërtetës dhe ruajtjes së normave etike. Në shumë raste, kodet etike, edhe kur ato ekzistojnë, nuk janë të mjaftueshme që punonjësit e medias të respektojnë normat bazë të etikës dhe moralit. Në një analizë të bërë mbi etikën në median shqiptare, gazetari dhe eksperti i mediave Lutfi Dervishi, shprehet se ‘Ka një lidhje të fortë mes profesionalizmit dhe etikës. Sa më profesional gazetari/redaktori, aq më etik është”. Nga ana tjetër vështirësitë ekonomike me të cilat përballet media e bëjnë akoma më të vështirë respektimin e normave etike dhe profesionale. Në kohën kur një reporter i medias lokale, ka një trajtim jo të mirë financiar, nuk ka marrë një formim të duhur akademik dhe profesional dhe është vazhdimisht nën presionin e konkurrencës, do ishte e

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

45

vështirë të konsideronte në plan të parë respektimin e normave profesionale dhe etike.

Në lidhje me këto norma, gazetarët janë të ndarë në qëndrime. Ata u pyetën nëse kanë evoluar standardet profesionale dhe etike të medias lokale, krahasuar me 5 vite më parë. Më shumë se një e treta e tyre, u shprehën se këto standarde janë në të njëjtin nivel si 5 vite më parë. Për 21% të atyre, vlerat etike dhe profesionale të medias lokale janë përkeqësuar. Ndërsa afro 40% të tjerë ndajnë mendimin se këto vlera janë përmirësuar.

Përsa i përket rolit që media lokale luan në luftën kundër korrupsionit, vihet re se vetë gazetarët dhe punonjësit e tjerë të pyetur janë skeptikë. Më shumë se gjysma e të anketuarve mendojnë se media lokale ndikon pak ose aspak në luftën kundër korrupsionit në nivel lokal. Një studim i tre viteve më parë, i mbështetur nga Fondacioni Konrad Adenauer, zbuloi se besimi i qytetarëve ndaj institucioneve që luftojnë korrupsionin

Standardet profesionale dhe roli në luftën kundër korrupsionit

Gazetarët janë në një kërkim të vazhdueshëm për të gjetur një balancë ideale mes kërkimit dhe përhapjes së të vërtetës dhe ruajtjes së normave etike. Në shumë raste, kodet etike, edhe kur ato ekzistojnë, nuk janë të mjaftueshme që punonjësit e medias të respektojnë normat bazë të etikësdhe moralit. Në një analizë të bërë mbi etikën në median shqiptare, gazetari dhe eksperti imediave Lutfi Dervishi, shprehet se ‘Ka një lidhje të fortë mes profesionalizmit dhe etikës. Sa më profesional gazetari/redaktori, aq më etik është”. Nga ana tjetër vështirësitë ekonomike me tëcilat përballet media e bëjnë akoma më të vështirë respektimin e normave etike dhe profesionale. Në kohën kur një reporter i medias lokale, ka një trajtim jo të mirë financiar, nuk ka marrë një

formim të duhur akademik dhe profesional dhe është vazhdimisht nënpresionin e konkurrencës, do ishte e vështirë të konsideronte në plan tëparë respektimin e normave profesionale dhe etike.

Në lidhje me këto norma, gazetarëtjanë të ndarë në qëndrime. Ata u pyetën nëse kanë evoluar standardetprofesionale dhe etike të medias lokale, krahasuar me 5 vite më parë.Më shumë se një e treta e tyre, u shprehën se këto standarde janë në tënjëjtin nivel si 5 vite më parë. Për21% të atyre, vlerat etike dhe

profesionale të medias lokale janë përkeqësuar. Ndërsa afro 40% të tjerë ndajnë mendimin se këto vlera janë përmirësuar.

Përsa i përket rolit që media lokale luan në luftën kundër korrupsionit, vihet re se vetë gazetarëtdhe punonjësit e tjerë të pyetur janëskeptikë. Më shumë se gjysma e tëanketuarve mendojnë se media lokale ndikon pak ose aspak në luftën kundërkorrupsionit në nivel lokal. Një studim i tre viteve më parë, i mbështetur nga Fondacioni Konrad Adenauer, zbuloi se besimi i qytetarëve ndaj institucioneve qëluftojnë korrupsionin është mjaft i ulët. Po sipas këtij studimi, edhe pse media gëzon

21.7%

34.0%39.6%

4.7%0.0%

10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Janë përkeqësuar

Janë njëlloj Janë përmirësuar

Nuk e di

Sipas bindjes apo perceptimit tuaj, si kanë evoluar standardet profesionale dhe etike të mediave lokale, krahasuar me 5 vjet më

parë

0.0%

20.0%

40.0%

Aspak Pak Deri diku

Shumë Nuk e di

17.9%35.8%33.0%

11.3%1.9%

Sipas bindjes apo perceptimit tuaj, sa ndikim kanë patur mediat lokale në luftën kundër korrupsionit në nivel

lokal

Figure 11: Evoluimi i standedeve profesionale dhe etike

Figurë 12: Roli i medias lokale në luftën kundër korrupsionit22

Standardet profesionale dhe roli në luftën kundër korrupsionit

Gazetarët janë në një kërkim të vazhdueshëm për të gjetur një balancë ideale mes kërkimit dhe përhapjes së të vërtetës dhe ruajtjes së normave etike. Në shumë raste, kodet etike, edhe kur ato ekzistojnë, nuk janë të mjaftueshme që punonjësit e medias të respektojnë normat bazë të etikësdhe moralit. Në një analizë të bërë mbi etikën në median shqiptare, gazetari dhe eksperti imediave Lutfi Dervishi, shprehet se ‘Ka një lidhje të fortë mes profesionalizmit dhe etikës. Sa më profesional gazetari/redaktori, aq më etik është”. Nga ana tjetër vështirësitë ekonomike me tëcilat përballet media e bëjnë akoma më të vështirë respektimin e normave etike dhe profesionale. Në kohën kur një reporter i medias lokale, ka një trajtim jo të mirë financiar, nuk ka marrë një

formim të duhur akademik dhe profesional dhe është vazhdimisht nënpresionin e konkurrencës, do ishte e vështirë të konsideronte në plan tëparë respektimin e normave profesionale dhe etike.

Në lidhje me këto norma, gazetarëtjanë të ndarë në qëndrime. Ata u pyetën nëse kanë evoluar standardetprofesionale dhe etike të medias lokale, krahasuar me 5 vite më parë.Më shumë se një e treta e tyre, u shprehën se këto standarde janë në tënjëjtin nivel si 5 vite më parë. Për21% të atyre, vlerat etike dhe

profesionale të medias lokale janë përkeqësuar. Ndërsa afro 40% të tjerë ndajnë mendimin se këto vlera janë përmirësuar.

Përsa i përket rolit që media lokale luan në luftën kundër korrupsionit, vihet re se vetë gazetarëtdhe punonjësit e tjerë të pyetur janëskeptikë. Më shumë se gjysma e tëanketuarve mendojnë se media lokale ndikon pak ose aspak në luftën kundërkorrupsionit në nivel lokal. Një studim i tre viteve më parë, i mbështetur nga Fondacioni Konrad Adenauer, zbuloi se besimi i qytetarëve ndaj institucioneve qëluftojnë korrupsionin është mjaft i ulët. Po sipas këtij studimi, edhe pse media gëzon

21.7%

34.0%39.6%

4.7%0.0%

10.0%20.0%30.0%40.0%50.0%

Janë përkeqësuar

Janë njëlloj Janë përmirësuar

Nuk e di

Sipas bindjes apo perceptimit tuaj, si kanë evoluar standardet profesionale dhe etike të mediave lokale, krahasuar me 5 vjet më

parë

0.0%

20.0%

40.0%

Aspak Pak Deri diku

Shumë Nuk e di

17.9%35.8%33.0%

11.3%1.9%

Sipas bindjes apo perceptimit tuaj, sa ndikim kanë patur mediat lokale në luftën kundër korrupsionit në nivel

lokal

Figure 11: Evoluimi i standedeve profesionale dhe etike

Figurë 12: Roli i medias lokale në luftën kundër korrupsionit22

46

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

është mjaft i ulët. Po sipas këtij studimi, edhe pse media gëzon një mbështetje nga qytetarët shqiptarë në luftën kundër korrupsionit, vetë gazetarët janë skeptikë për këtë rol (Agolli 2016

Një nga arsyet kryesore që ndikon në perceptimin e gazetarëve për pafuqinë e medias në këtë betejë, lidhet me nivelin e lartë të mos-ndëshkueshmërisë. Institucionet e medias janë pjesë e shoqërisë dhe si të tilla, jo vetëm që ndikojnë individin apo vetë shoqërinë, por edhe ndikohen prej saj. Nëse flasim për një nivel të lartë të korrupsionit në vend, është me interes të shihet sesi perceptohet ky fenomen brenda vetë medias. Autorë të ndryshëm e kanë hulumtuar çështjen e korrupsionit brenda medias.

Daniel C.Hallin dhe Paolo Mancini në librin e tyre “Comparing Media Systems: Three Models of Media and Politics” argumentojnë se kuptimi që ndërtojmë mbi median, duhet të bazohet në njohurinë që kemi mbi kontekstin politik dhe ekonomik ku është ngritur dhe funksionon media (C.Hallin and Mancini 2004

Nisur nga kjo qasje konceptuale, çështja e korrupsionit në media mund të jetë jo vetëm çështje e integritetit të gazetarëve apo stan-dardeve profesionale. Korrupsioni në media mund të pasqyrojë ndikimin e konteks-tit politik, ekonomik, kulturor, arsimor dhe

një mbështetje nga qytetarët shqiptarë në luftën kundër korrupsionit, vetë gazetarët janë skeptikëpër këtë rol (Agolli 2016).

Një nga arsyet kryesore që ndikon në perceptimin e gazetarëve për pafuqinë e medias në këtëbetejë, lidhet me nivelin e lartë të mos-ndëshkueshmërisë. Institucionet e medias janë pjesë eshoqërisë dhe si të tilla, jo vetëm që ndikojnë individin apo vetë shoqërinë, por edhe ndikohen prej saj. Nëse flasim për një nivel të lartë të korrupsionit në vend, është me interes të shihet sesi perceptohet ky fenomen brenda vetë medias. Autorë të ndryshëm e kanë hulumtuar çështjen e korrupsionit brenda medias.

Daniel C.Hallin dhe Paolo Mancini në librin e tyre “Comparing Media Systems: Three Models of Media and Politics” argumentojnë se kuptimi që ndërtojmë mbi median, duhet të bazohet nënjohurinë që kemi mbi kontekstin politik dhe ekonomik ku është ngritur dhe funksionon media(C.Hallin and Mancini 2004).

Nisur nga kjo qasje konceptuale, çështja e korrupsionit në media mund të jetë jo vetëm çështje e integritetit të gazetarëve apo standardeve profesionale. Korrupsioni në media mund të pasqyrojë ndikimin e kontekstit politik, ekonomik, kulturor, arsimor dhe teknologjik të një vendi, mbi

mediat dhe gazetarët (Yang 2012).

Në një nga pyetjet e sondazhit punonjësit e medias lokale u pyetën se sa të prekura janë institucionet ku ata punojnë ngakorrupsioni. Në këtë rast përgjigjet e dhëna paraqesin një situatë jo shumë tëqartë në lidhje me perceptimin e gazetarëve. Nga të dhënat del se vetëm10.4% e të anketuarve mendojnë semedia lokale është e prekur shumë nga korrupsioni, ndërsa 36.8% janë tëmendimit se ky fenomen, i ka prekur pak

ose aspak mediat lokale.

Problemet kryesore dhe perspektiva

0.0%5.0%

10.0%15.0%20.0%25.0%30.0%

Aspak Pak Deri diku

Shumë Nuk e di

17.0%19.8%

28.3%

10.4%

24.5%

Sa të prekura janë vetë mediat lokale nga korrupsioni

Figurë 13: Perceptimi mbi korrupsionin në mediat lokale

23

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

47

teknologjik të një vendi, mbi mediat dhe gazetarët (Yang 2012

Në një nga pyetjet e sondazhit punonjësit e medias lokale u pyetën se sa të prekura janë institucionet ku ata punojnë nga korrupsioni. Në këtë rast përgjigjet e dhëna paraqesin një situatë jo shumë të qartë në lidhje me perceptimin e gazetarëve. Nga të dhënat del se vetëm 10.4% e të anketuarve mendojnë se media lokale është e prekur shumë nga korrupsioni, ndërsa 36.8% janë të mendimit se ky fenomen, i ka prekur pak ose aspak mediat lokale.

Problemet kryesore dhe perspektiva

Vështirësitë ekonomike qëndrojnë në majën e piramidës së problemeve me të cilat përballet media lokale në Shqipëri. Të paktën ky është perceptimi i gazetarëve dhe njerëzve të angazhuar në këtë media. Mbi 80% e të anketuarve mendojnë se vështirësitë ekonomike janë një nga problemet më të mëdha të medias lokale. Ky rezultat është tregues i krizës që po kalojnë operatorët lokalë. Kjo krizë prek median si në nivel institucional, ashtu edhe statusin e gazetarit.

Në këndvështrimin institucional, është e rëndësishme të nënvizohet fakti se media lokale në vendin tonë reflekton një pjesë të mirë të problematikave të shoqërive në tranzicion.

Presioni politik shihet si shqetësimi i dytë më i madh për mediat lokale. Të dhënat tregojnë se të anketuarit kanë renditur si problemin e dytë më të rëndësishëm pikërisht presionin që vjen nga politika me 45.3%. Arsye kjo që çon në censurë dhe vetëcensurë të gazetarëve.

48

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Vështirësitë ekonomike qëndrojnë në majën e piramidës së problemeve me të cilat përballet media lokale në Shqipëri. Të paktën ky është perceptimi i gazetarëve dhe njerëzve të angazhuarnë këtë media. Mbi 80% e të anketuarve mendojnë se vështirësitë ekonomike janë një nga problemet më të mëdha të medias lokale. Ky rezultat është tregues i krizës që po kalojnë

Figurë 14: Problemet kryesore të mediat lokale

24

Figurë 14: Problemet kryesore të mediat lokale

Ndërsa në vendin e tretë qëndron konkurrenca e mediave kombëtare. Konkurrenca nga mediat e mëdha gjeneraliste shihet si një faktor që mund të ndikojë negativisht median lokale. Në listën e problemeve të medias lokale, janë renditur çështje si autocensura (26.4%), mungesa e kontratave të punës së gazetarëve (24.5%), presioni i botës së krimit (19.8%), dhuna verbale dhe kërcënimet fizike ndaj gazetarëve, etj.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

49

Nisur nga problematikat e identifikuara, nga perceptimi për ndikimin e teknologjisë dhe siguria për vendin e punës, gazetarët dhe drejtuesit e mediave të cilët janë bërë pjesë e sondazhit, nuk janë optimistë për të ardhmen e medias lokale. Më konkretisht, 45.3% e të anketuarve janë pak ose aspak optimist për të ardhmen, ndërsa 43.4% janë “disi” optimistë dhe vetëm 7.5% janë shprehur shumë optimistë. Të dhënat e kësaj pyetje duhen lexuar duke mbajtur parasysh të gjitha rezultatet e dala nga sondazhi për të krijuar një ide të qartë të faktorëve që çojnë në një panoramë të tillë.

50

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Përfundime6

Media lokale luan një rol të pazëvendësueshëm në zhvillimin e demokracisë së një vendi. Sa më të fuqishme të janë mediat në nivel lokal, aq më shumë do të kenë mundësi të monitorojnë dhe kontrollojnë aktivitetin e qeverisjes lokale, në interes të qytetarëve. Ndonëse ka diskutime të shumta për qasjen normative që fokusohet mbi rolin dhe funksionet që duhet të luajnë media në shoqëri, aksioma “media të fuqishme-demokraci e zhvilluar”, është e gjithëpranuar.

Ky studim u fokusua mbi panoramën e mediave lokale në vend, duke marrë në analizë aktorët kryesore institucionalë, problematikat me të cilat ata përballen, statusin e gazetarit lokal, si dhe perspektivën e së ardhmes. Studimi pati si synim identifikimin e gjithë universit të mediave lokale, si dhe hartëzimin e tyre. Të bindur se ky hartëzim i territorit të aktorëve mediatikë vendorë do të shërbejë si një bazë e rëndësishme nga ku mund të nisin studime të tjera të detajuara, kemi analizuar me kujdes shumicën e burimeve të mundshme nga ku mund të grumbullonim informacionin mbi peizazhin mediatik lokal.

Krahas hartëzimit, analizimi i të dhënave të mbledhura nëpërmjet sondazhit të Institutit Shqiptar të Medias, na

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

51

ofron një pasqyrë të detajuar të problematikave me të cilat përballen mediat lokale dhe profesionistët e angazhuar në to. Sondazhi nxori në pah perceptimet dhe qëndrimet e gazetarëve, drejtuesve dhe profesionistëve të përfshirë në sektorin mediatik lokal. Këto të dhëna janë analizuar duke u bazuar në një kornizë konceptuale që fokusohet në qëndrimet dhe gjetjet e autorëve bashkëkohorë, të huaj dhe vendas, mbi rëndësinë e mediave lokale dhe raportin e tyre me aktorët e tjerë të shoqërisë.

Gjatë hartëzimit u vu re edhe një herë nevoja për krijimin e një sistemi të identifikimit të mediave online. Megjithë shqetësimin e aktorëve të medias në lidhje me nismat e reja ligjore të qeverisë që synojnë detyrimin për të regjistruar të gjitha mediat online, duket se krijimi i një baze të dhënash do të ndihmonte studiuesit e fushës në hulumtimin e hapësirës së mediave online.

Ndikimi i zhvillimeve të tranzicionit shqiptar është dukshëm i pranishëm edhe në modelin e zhvillimit të medias lokale. Në këto tri dekada të medias së lirë, mediat lokale në Shqipëri nuk kanë arritur të ndërtojnë një model të qëndrueshëm menaxhimi, duke u përballur me një beteje të vazhdueshme për mbijetesë.

Tregu i vogël, niveli i ulët ekonomik dhe mungesa e kulturës mediatike në shumë komunitete lokale në vend, e kanë bërë të vështirë terrenin mediatik lokal.

Krahas këtyre problematikave, operatorët e medias vendore, u përballën me fuqinë transformuese të teknologjisë në një kohë kur ende nuk kishin konsoliduar modelin e menaxhimit. Përhapja e mediave të bazuara në rrjet, media sociale dhe së fundmi dixhitalizimi i transmetimeve audiovizive, i gjeti të papërgatitura mediat lokale. Me gjithë ndjeshmërinë e aktorëve

52

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

politikëbërës që procesi i dixhitalizimit të mos ndikonte negativisht në peizazhin mediatik lokal, duket se një pjesë e mirë e aktorëve e kanë të vështirë të përballojnë investimet e nevojshme.

Studimi nxori në pah se statusi i reporterit dhe i profesionistit të medias lokale nuk është në nivelin e duhur. Ende kemi një përqindje të konsiderueshme të gazetarëve që punojnë pa kontrata pune dhe me një pasiguri të theksuar për të ardhmen e tyre në profesion.

Vetë gazetarët kanë një pritshmëri të lartë për një impakt pozitiv të procesit të dixhitalizimit mbi mediat ku ata punojnë. Kjo qasje pozitive, lidhet më së shumti me shpresën që ata kanë se procesi do të çojë në mënyrë të pashmangshme në investime nga ana e administratorëve dhe pronarëve, gjë që rrjedhimisht do të përmirësonte statusin dhe kushtet e tyre të punës.

Në syrin e vetë profesionistëve të angazhuar, mediat lokale kanë pak ndikim në luftën kundër korrupsionit. Ky tregues është mjaft i rëndësishëm për të kuptuar se sa mediat e luajnë rolin që kanë për kontrollin e aktivitetit të qeverisjes lokale.

Vështirësitë ekonomike, presioni politik, konkurrenca e mediave kombëtare dhe autocensura qëndrojnë në krye të problemeve me të cilat përballet media lokale. Të gjitha këto, bëjnë që perceptimi i gazetarëve për të ardhmen e medias lokale të jetë jo shumë optimist.

Me gjithë bollëkun e numrave dhe larmishmërinë e aktorëve, vendi ka një mungesë të theksuar të lajmit lokal, sidomos në hapësirën e qyteteve të mëdha si Tirana dhe Durrësi.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

53

Në përfundim, të këtij studimi është e nevojshme të theksohen disa rekomandime që do të përmirësonin situatën e mediave lokale dhe t’i ndihmonin ato në procesin e përshtatjes me zhvillimet e reja teknologjike.

Së pari, është e nevojshme që mediat lokale të krijojnë organizmat e tyre lobuese pranë aktorëve të politikëbërjes për të mbrojtur interesat e tyre.

Së dyti nevojitet një politikë mbështetëse nga ana e qeverisë dhe e aktorëve të pushtetit vendor ndaj mediave lokale, duke i parë ato si një urë lidhëse me komunitetin dhe si partner në përmirësimin e vazhdueshëm të demokracisë lokale.

Së treti, kërkohet një orientim i biznesit ndaj mediave lokale, si një rrugë më e shkurtër dhe më e efektshme për të arritur tek konsumatorët në komunitete të caktuara. Një hap i rëndësishëm mund të ishte nxitja e biznesit për të reklamuar në mediat lokale, nëpërmjet stimujve të ndryshëm siç janë lehtësirat fiskale, të cilat mund të aplikohen në rast të orientimit të buxheteve të marketingut drejt televizioneve apo radiove në qytete të ndryshme të vendit.

54

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

bibliografia7

Agolli, Ilirian. 2016. Zeriamerikes. shtator 22. Accessed gusht 30, 2019. https://www.zeriamerikes.com/a/mark-marku-blendi-ceka-korrupsioni/3520739.html.

AKEP. 2018. Raporti Vjetor i veprimtarisë. Tiranë: Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP

Ali, Christopher, Thomas R. Schmidt, Damian Radcliffe, and Rosalind Donald. 2018. “The Digital Life of Small Market Newspapers.” Digital Journalism 1-22.

AMA. 2019. Njoftim për digjitalizimin. Tiranë, gusht 29.AMA. 2012. Strategjia e kalimit nga transmetimet analoge në

transmetimet numerike. Tiranë.Bilic, Pasko, and Nada Svob-Dokic. 2016. “The pendulum

model of Croatian media policy: Digitalisation between public interests and market competition.” European Journal of Communication 503-518.

BIRN. 2018. Media ownership Monitor Albania. Tiranë, mars 18.

C.Hallin, Daniel, and Paolo Mancini. 2004. Comparing Media Systems: Three Models of Media and Politics. New York: Cambridge University Press.

Çela, Erlis. 2016. «Mediat lokale dhe ndikimi i tyre mbi angazhimin qytetar përmes medias sociale.» ICCMS. Tiranë: Kolegji Universitar Bedër. 152-168.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

55

Çipur, Ramadan. 2015. «Përballimi nga operatorët lokale i kalimit në transmetimet dixhitale tokësore.» Konferencë shkencore ndërkombëtare. Dixhitalizimi i transmetimeve televizive tokësore: Sfida, paradokse, shpresa. Tiranë: Departamenti i gazetarisë dhe komunikimit. 160-165.

Coleman, Stephen, and Karen Ross. 2010. The Media and the Public. “Them” and “Us” in Media Discourse. West Sussex: Wiley-Blackwell Publishing.

Fuga, Artan. 2018. medialook. tetor 12. Accessed shtator 1, 2019. https://www.medialook.al/nevoja-per-media-lokale/.

Haxhimihali, Enio. 2018. Kalimi në Transmetime Numerike, Instituti Shqiptar i Mediave. Tiranë.

ISHM. 2018. Peizazh i medias online në Shqipëri. Tiranë.Kola, Rajmond. 2016. Zëri i Amerikës. maj 3. Accessed shtator

2, 2019. https://www.zeriamerikes.com/a/3313747.html.

Lapardhaja, Namir, interview by Erlis Çela. 2019. Kriza e gazetave lokale (shtator 2

Marku, Mark. 2016. “Dixhitalizimi: Perspektiva pluraliste dhe diversiteti i mediave shqiptare.” ICCMS. Tiranë: Kolegji Universitar Bedër. 18-28.

McCollough, Kathleen, Jessica K. Crowell, and Philip M. Napoli. 2016. “Portrait of the Online Local News Audience.” Digital Journalism 100-118.

Napoli, Philip M., Matthew Weber, and Kathleen McCollough. 2019. “An approach to assessing the robustness of local news provision.” In The Routledge Handbook OfDevelopments In Digital Journalism Studies, by Scott A. Eldridge and Bob Franklin, 105-117. New York: Routledge.

Nielsen, Rasmus Kleis. 2015. Local journalism the decline of newspapers and the rise of digital media. New York: Reuters Institute for the Study of Journalism.

56

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Radcliffe, Damian, and Christopher Ali. 2017. Local News in a Digital World: Small-Market newspapers in the digital age. New York City: Tow Center for Digital Journalism.

Skura, Gentiana, and Zylyftar Bregu. 2016. “Roli i operatorëve kabllorë në panoramën e transmetimeve televizive në Shqipëri .” ICCMS 2016. Tiranë: Kolegji Universitar Bedër. 145-151.

Stonbely, Sarah. 2018. There isn’t one best way to map local news ecosystems. But can we do it better? December 5.

Tenor, Carina. 2018. “Hyperlocal News And Media Accountability.” Digital Journalism 1064-1077.

Topchannel. 2019. topchannel. mars 18. Accessed gusht 30, 2019. http://top-channel.tv/2019/03/18/fake-news-shtohen-per-zgjedhjet-mbi-400-portale-pirate/.

Vrioni, Dilfirus. 2018. “Procesi “i komplikuar” i digjitalizimit të transmetimeve.” AMA, Autoriteti i Mediave Audiovizive 18-19.

Wadbring, Ingela, and Annika Bergström. 2017. “A Print Crisis or a Local Crisis?” Journalism Studies 175-190.

Yang, Aimei. 2012. “Assessing Global Inequality of Bribery for News Coverage: A CrossNational Study.” Mass Communication and Society 201-224.

Zajmi, Lorena, Laura Petrak, and Lurfi Dervishi. 2019. Panorama e Medias në Shqipëri; Studim mbi profesionistët e medias. Tiranë, maj 3.

Zguri, Rrapo. 2017. Marrëdhëniet mes medias dhe politikës në Shqipëri. Tiranë.

Zguri, Rrapo. 2018. “Sfidat e procesit të kalimit nga analogu në numerik në tregun mediatik.” AMA, Revistë e Autoritetit të Mediave Audiovizive 16-17.

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

57

8shtojcat

Shtojca 1 – Lista e subjekteve Audio sipas qarqeveNr

12

3

4567

8910

11

12

13

14

1516

17

18

19

20

2122

23

2425

QARKU

DibërDurrës

Elbasan

Fier

Gjirokastër

Korçë

Shkodër

Emri i operatorit audio

Radio MatiRadio Durrësi

Radio Klea

Radio FieriRadio StarRadio Club AlsionRadio Ora

Radio LushnjaRadio JugRadio 4+

Radio Alpo

Radio Jeta

Radio EmanuelRadio Logos

Radio City FM“Radio Fantasy”,Radio Jehona

Radio 7 Nord

Radio MotivRadio +2

Radio ImeRadio Alfa & OmegaRadio Top Gold

Radio RashRadio 7

Faqe Web

www.adrianet.tv

www.radio-fieri.com www.oranews.tv

www.radiolushnja.comwww.radiojug.com

www.4plusmedia.tv

www.alpomedia.com

www.emanuelradio.net

www.radiologos.al

www.fantasy.al;

www.radiojehona.al

www.radio-7.net

http://www.plus2radio.al www.topgold.al

www.radio-7.net

Komente /Përmbajtja

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Zona e Licencimit

Qyteti BurrelQarku Durrës, Bashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Qarqet Fier, VlorëBashkitë Cërrik, Elbasan, BelshBashkia FierQyteti FierQyteti ElbasanBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakQyteti LushnjëQyteti FierBashkitë Lushnje dhe DivjakëBashkitë Tepelenë, Memaliaj, Përmet dhe KëlcyrëBashkitë Gjirokastër, Dropull dhe LibohovëQarku KorçëBashkitë Pogradec, Librazhd dhe PërrenjasQarku KorçëBashkitë Korçë dhe DevollBashkitë Shkodër dheVau i DejësBashkitë Shkodër dhe Vau i DejësQarku ShkodërBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakQyteti TiranëQarqet Tiranë, DurrësQarqet Tiranë, Durrës, Fier, Bashkitë Elbasan, Cërrik dhe BelshQarqet Tiranë dhe DurrësQarqet Tiranë, Fier, Bashkitë Elbasan, Cërrik dhe Belsh.

58

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Qarqet Tiranë, Durrës, Fier, Vlorë.Bashkitë Tiranë Kamëz, Vorë, Shijak dhe DurrësBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, Shijak, Elbasan, Cërrik, Belsh dhe Qarqet Fier, VlorëBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, Shijak dhe Qarqet Fier, Vlorë.Bashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Shijak, DurrësBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakQyteti VlorëQarqet Tiranë, Durrës, Fier, VlorëBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, Shijak, Qarqet Fier, VlorëBashkitë Tiranë, Durrës, Qyteti Fier dhe qarku VlorëBashkitë Tiranë, Kamëz,Vorë, Durrës, ShijakBashkitë Tiranë, Vorë, Kamëz, Shijak, DurrësQarqet Tiranë, DurrësBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, ShijakNjësia administrative TiranëBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës dhe ShijakQarqet Tiranë dhe DurrësBashkitë Tiranë,Kamëz, Vorë,Durrës, ShijakQarqet Tiranë, Durrës, Elbasan dhe BeratQarqet Tiranë, Durrës, Lezhë dhe ShkodërBashkitë Tiranë, Kamëz, Vorë, Durrës, Shijak Qarqet Fier, Elbasan dhe KorcëBashkia SarandëNjësia Administrative Vlorë

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajme

Muzike dhe lajmeFetare - Komuniteti Myslyman i Shqipërisë

Fetare- Kryegjyshata Botërore Bektashiane Fetare- Shoqata “Radio Maria”Fetare- Kisha Orthodokse Autoqefale Muzike dhe lajmeMuzike dhe lajme

www.radiotravel.al

http://www.loveradio.al/www.radionrg.al

www.radiokontakt.al

www.radionacional.al

www.shqipfm.al

www.radioone.al

www.scan-tv.com

www.tvklan.al

www.kissfm.com.al info@kissfm.com.al

www.abcnews.al

www.cityradio.al

www.spektrum.al

https://www.radiomaria.al

Radio Travel

Love Radio 90,7

Radio Energy

Radio Kontakt

Radio Nacional

Radio Shqip

Radio One

Radio 1

Radio Scan

Radio VloraRadio Klan

Radio KISS FM

Radio ABC News

City Radio Albania

Radio Living

Radio Alsat

Radio My Music

In Radio Albania

Best Radio

House of Arts Radio“Radio DJ 98.2”

Radio Spektrum

Radio Dodona

Radio Maria

Radio Ngjallja

Radio Saranda

Radio Val e Kaltër

Tiranë

Vlorë

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

Burimi: Autoriteti i Mediave Audiovizive

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

59

Shtojca 2 – Lista e subjekteve Audiovizive (TV) sipas qarqeve

Qarku Popullsia Nr. Subjekti Qyteti Zona e Licencimit /Mbulimit

Berat 125157 1 TV Berati Berat Qarku Berat 2 Glob TV Berat Qarku BeratDibër 118948 3 TV Mati Burrel Qarku Mat. 4 TV Bulqiza Bulqizë Qyteti BulqizëDurrës 290126 5 TV Adriamed Durrës Bashkite Durrës, Kavajë, Qarqet Fier dhe VlorëElbasan 274982 6 TV Klaudiana Peqin Rrethi Peqin 7 TV Skampa Elbasan Qyteti Elbasan 8 Tv Best Channel Elbasan Qarku ElbasanFier 294747 9 TV Kombi Fier Bashkitë Fier dhe Mallakastër, pjesërisht Bashkite Lushnje dhe Berat 10 TV Margit Lushnjë Qarku Fier 11 TV Apollon Fier Bashkia Vlorë, Qarku Fier 12 TV Jug Fier Qyteti FierGjirokastër 61423 13 TV Channel 7 Gjirokastër Bashkia Gjirokastër 14 TV Alpo Gjirokastër Bashkia GjirokastërKorçë 207889 15 TV Sot 7 Pogradec Qarku Korcë 16 TV Lobi Maliq Qarku KorçëKukës 76594 17 TV Bajram Curri Bajram Curri Bajram Curri 18 TV Kukësi Kukës Qarqet Tiranë, Durrës, Lezhë, Kukës.Lezhë 125195 19 TV Lezha Lezhë Qarku Lezhë, Kurbin, ShkodërShkodër 202895 20 TV Puka Pukë Rrethi Pukë 21 TV Channel 1 Shkodër Bashkia Shkodër, Qyteti Koplik 22 TV Rozafa Motiv Shkodër Bashkia Mirditë, Qarqet Lezhë dhe Shkodër 23 TV Antena Nord Shkodër Bashkitë Shkodër, Malësi e Madhe 24 TV Kopliku Koplik Bashkitë Shkodër, Malësi e Madhe 25 Televizioni BS Shkodër Qyteti Shkodër 26 TV Star Plus Shkodër Bashkia ShkodërTiranë 895160 27 TV UTV Education Tiranë Qarku Tiranë dhe Bashkia Durrës, Qarqet Elbasan /Licence numerike Qarku Korçë 28 Club TV Tiranë Prefekturat Tiranë, Durrës, Elbasan dhe Qarku Korçë 29 TNT Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës. 30 Fax Neës Tiranë Qarqet Tiranë dhe Durrës 31 BBF Tiranë Qarqet Tiranë dhe Bashkia Durrës 32 TV Channel One Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës, Elbasan, Fier 33 TV ABC Neës Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës, Elbasan dhe qarku Fier. 34 TV Scan Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës, Elbasan, Fier 35 “IN TV ALBANIA” Tiranë Bashkitë Tiranë, Durrës, Qarqet Elbasan, Fier dhe Vlorë. 36 Neës 24 Tiranë Qarqet Tiranë, Durrës dhe Vlorë, Fier 37 A2 Tiranë Qyteti Vorë 38 TV Ora News Tiranë Qarku Tiranë, Durrës, Fier dhe Vlorë 39 Report Tv Tiranë Qarqet Berat dhe Korçë (si ofrues sherbimi) Qytetet Vlorë, Elbasan, Gjirokastër, Lushnje, qytetet Sarandë, Librazhd, Shkodër, Lezhë, Krujë, Pogradec, Zona e plazhit Durrës-Kavajë, Zona Tiranë-Durrës (si tv analog

60

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

40 Shijak Tv Tiranë Qarqet, Tiranë, Durrës, Elbasan , Fier 41 CLUB TV Tiranë Qarkqet, Tiranë, Durrës, Elbasan, KorçëVlorë 189311 42 TV 6+1 Vlorë Rrethet Vlorë, Sarandë, Delvinë 43 One Tv Vlora Vlorë Qyteti Vlorë 44 TV Saranda Sarandë Qyteti Sarandë 45 TV Tele Joni Sarandë Zona Himarë-Sarandë 46 TV Re.Al Vlorë Qyteti Vlorë

Burimi: Autoriteti i Mediave Audiovizive

Shtojca 3 – Lista e subjekteve të autorizuar për përseritjen e programit audiviziv (TV Kabllore) sipas qarqeve

Subjekte të autorizuar për përsëritjen e programit audioviziv

NR. Qarku EMRI I SUBJEKTIT (OSHMA) ZONA E LICENCIMIT

1 TV me kabëll “IRLA” Qyteti Berat2 TV me kabëll “ILIRIA” Njësia Administrative Berat3 TV me kabëll “ANI” Njësia Administrative Çorovodë4 TV me kabëll “KUÇOVA” Njesite admin. Kucovë, Patos, Fier, Shegan, Cakran dhe Mbrostar Ura5 TV me kabëll “URA VAJGURORE” Qyteti Ura Vajgurore, Nj.A. Poshnje,Nj.A. Perondi6 TV me kabëll“LAPARDHA” Njësitë Administrative Velabisht, Roshnik Otllak dhe Lumas7 TV me kabëll“ANDOR” “Njësia administrative Poliçan”.8 TV me kabëll “ERDEN” Njësite administrative Kutalli, Cukalat, Poshnjë, Strum dhe Roskovec9 TV me kabëll “HB-CA” Qyteti Peshkopi10 TV me kabëll “MATI” Njësia Administrative Burrel dhe Klos11 TV me kabëll “BULQIZA” Njesia Administrative Bulqize 12 TV me kabëll “MAQELLARA” Njësia Administrative: Maqellarë13 TV me kabëll “E & G” Njësia Administrative: Peshkopi14 TV me kabëll “KL-ED” Njësinë administrative Durrës15 TV me kabëll “SHIJAKU” Qyteti Shijak16 TV me kabëll “MANZA ” Njësia Administrative Manëz17 TV me kabëll “DEVI E.R.I.” Qyteti Gramsh18 TV me kabëll “PËRRENJAS Njësia administrative Përrenjas19 TV me kabëll “M&G” Njësitë Administrative: Papër, Cërrik, Gostimë20 TV me kabëll“2ASL” Njësitë administrative Shirgjan, Bradashesh21 TV me kabëll “BRADO” Njësinë administrative Bradashesh, Njësia administrative Labinot22 TV me kabëll “ELBASAN CABLE” Qarku Elbasan23 TV me kabëll “AMAREGI” Njësia Administrative Qukës24 TV me kabëll “KRISTAL” Njësia administrative Shirgjan dhe Qendër Librazhd, Hotolisht, Fierzë25 TV me kabëll “SULOVA” Njesia admin. Mollas dhe Gjergjan26 TV me kabëll “BEST CABLE” Elbasan27 TV me kabëll “SKY ELBASAN” Njësia Administrative Elbasan28 TV me kabëll “NET 3 DIGITAL” Bashkia Belsh29 “TV ME KABËLL PROCOM”. Bashkitë Cërrik dhe Peqin

Berat

Dibër

Durrës

Elbasan

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

61

Burimi: Autoriteti i Mediave Audiovizive

30 Tv Kabllor “ALB VITO PEQIN” Bashkia Peqin31 TV me kabëll“ERI A&A” Njësia Administrative Ballsh32 TV me kabëll“DIVJAKA” Njësia Administrative Divjakë33 TV me kabëll“TËRBUF” Njësitë Administrative Fier34 TV me kabëll“TOSHKËZ” Njësia Administrative Fier35 TV me kabëll“PUPA” Njësitë administrative Fier36 TV me kabëll“JUG” Njësia Administrative Fier37 TV me kabëll“TOPOJË” Njësia administrative Topojë (FR)38 TV me kabëll “TELE.co. ALBANIA” Njësia Administrative Fier39 TV me kabëll “Netëork Albania” Bashkia Roskovec40 TV me kabëll “IR-GEN” Njësinë Administrative Gjirokastër41 TV me kabëll “SIN-TEL” Njësitë Administrative Lazarat, Dropull i Poshtëm, Dropull i Sipërm dhe Antigonë”.42 TV me kabëll “TEPELENA SAT” Njësitë Administrative Tepelenë, Ersekë dhe Ksamil”.43 TV me kabëll“INKUSAT” Njësia Administrative Pogradec44 TV me kabëll“KORÇA” Njësitë administrative Korçë, Maliq, Drenovë, Libonik dhe Bulgarec 45 TV me kabëll “FOKUS” Njësinë administrative Maliq, Libonik dhe Pirg46 TV me kabëll “MASA GRUP” “Njësitë Administrative Vreshtas dhe Pirg”.47 TV me kabëll “ZARGOÇAN” “Njësite Administrative Udenisht dhe Bucimas”48 TV me kabëll “ANFAB” Njësia Administrative Vreshtas49 TV me kabëll “TVM DEVOLLI” Qyteti Devoll50 TV me kabëll“ARAL” Njësitë administrative Buçimas dhe Pojan51 TV me kabëll “KUKËSI” Qyteti Kukës; Qyteti Krumë; “Njësitë Administrative Shtiqën dhe Bicaj”52 TV me kabëll “TATA JUNIOR” Bashkia Bajram Curri53 TV me kabëll “MAMURRAS” Njësia administrative Mamurras54 TV me kabëll “TV kabllor LAÇI” Njësitë Administrative Velabisht, Roshnik dhe Vërtop55 TV me kabëll“BESËLIDHJA” Qytetet Lezhë dhe Rrëshen56 TV me kabëll “DANJA” Njësia Administrative Vau i Dejës57 TV me kabëll“DRINI” “Njësia Administrative Bushat dhe Velipoje”58 ITCOM Njësia administrative Shkodër59 TV me kabëll “ASPARAG” Bashkia Rrogozhinë60 TV me kabëll “VAQARR” Njësitë administrative Vaqarr, Pezë dhe Gjepalaj. Ndroq dhe Rrashbull61 TV me kabëll “J&P PRO” 62 TV me kabëll “DELVINA” Njësia administrative Delvinë63 TV me kabëll “VJOSA” Njësia administrative: Novoselë64 TV me kabëll“VLORA CABLE” Njësia Administrative Vlorë65 TV me kabëll “TIVO CABLE” Njësia administrative Konispol66 TV me kabëll “SARANDA KABËLL” Njësia administrative Sarandë67 TV me kabëll “BEQAJ” “Njësia administrative Selenicë”.68 Tv Kabllor “Digital” Qendër Vlorë69 TV me kabëll “ABCOM” Tiranë, Farkë, Kashar; Fier, Durrës Kavajë, Lushnje,

Elbasan, Vlorë, Krujë, Fushë Krujë, Pogradec, Shkodër; Kamëz, Vorë, Luz i Vogël, Lekaj, Gosë, Maliq, Libonik, Pirg, Pojan, Vreshtas, Gramsh, Pishaj, Kodonjat, Orikum

70 TV me kabëll “APT” Njësitë Administrative Memaliaj, Pukë, Himarë, Përmet, Këlcyrë, Bashkia Sarandë, Njësia Admin Çërravë

Disa rrethe

Fier

Gjirokastër

Korçë

Kukës

Lezhë

Shkodër

Vlorë

Tiranë

62

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

Shtojca 4- Lista e portaleve sipas qarqeve

Nr. QARKU Linku i portalit Komente /Permbajtja1 http://www.beratinews.com/ Informative 2 Berat http://www.nyje.al/ Informative 3 https://berati.tv/ Informative 4 http://rrugaearberit.com/ Informative 5 http://dibrajon.com/lajme/ Informative 6 https://dibraon.com/ Informative 7 https://gazetadibra.net Informative 8 Dibër https://www.dibraime.com/ Informative 9 https://dibranet.com/ Informative 10 http://bulqiza.info/ Informative 11 http://www.bulqizaime.al/ Informative 12 https://mattv.al/ Informative 13 http://www.tvbulqiza.al/ Informative 14 https://durreslajm.al/ Informative 15 http://www.bulevardionline.com/ Informative 16 Durrës https://publialb.com Informative 17 www.amfora.al Informative 18 http://adrianet.al/ Informative 19 http://librazhdinews.al/ Informative 20 https://www.librazhdi.info/ Informative 21 Elbasan https://elbasaninews.al/ Informative 22 http://www.infoelbasani.al/ Informative 23 http://www.elbasaniplus.com/ Informative 24 http://portaligramsh.com/ Informative 25 http://www.alb365.al/v1/ Informative 26 www.alb365.com Informative 27 www.fierisot.com Informative 28 Fier http://www.apollon.tv/ Informative 29 www.radiostar.al Informative 30 https://agronews.al/ Informative 31 https://radiolushnja.com/ Informative 32 http://www.4plusmedia.tv Informative 56 http://jugunews.net/ Informative 57 http://argjirolajm.net/ Informative 58 Gjirokastër www.gjirokastraonline.com Informative 59 www.libohovaonline.com Informative 60 https://alpomedia.com Informative 33 http://korcareport.com Informative 34 https://www.korcanews.al/ Informative 35 Korçë https://korcajone.al/ Informative 36 https://pogradecinews24.com/ Informative 37 www.sot7.al Informative 38 Kukës http://kukesituristik.com/ Informative 39 Lezhë http://lezhanews.com/ Informative 40 www.kurbini.info Informative

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

63

MEDIAT LOKALE SIPAS QYTETEVE/RRETHEVEMaj 2019

Listoi: Piro Shkaba

41 http://oksigjen.com/ Informative 42 www.pirustinews.com Informative 43 http://www.shkoder.info/ Informative 44 http://shkodraonline.com Informative 45 http://www.shkodranews.org/ Informative 46 http://www.shkodrasport.com/ Informative 47 http://www.shkodranews.info Informative 48 Shkodër http://kopliku.tv/ Informative 49 www.tv1-channel.tv Informative 50 https://rozafa.tv Informative 51 https://www.starplus-tv.com Informative 52 www.antena.al Informative 53 www.realitetipost.al Informative 54 http://revista-fjala.com/ Informative 55 https://tvbs.al Informative 61 https://vloranews.al/ Informative 62 http://vloralajme.net/ Informative 63 http://orikuminews.com/ Informative 64 https://sarandaweb.net/ Informative 65 Vlorë https://laberianews.com/ Informative 66 http://www.pika.news/ Informative 67 www.flashnews.info Informative 68 www.vloranews.net Informative 69 https://sarandaradio.com/ Informative

Burimi: Instituti Shqiptar i Medias; Unioni i Gazetarëve; Burime alternative

Nr. Media Rrethi / qyteti Administrator Tel / Cel E-mail / person kontakti

1 TV “Adrianet” Durrës Elvina Kotti 069 55 00 220 tvadrianet@gmail.com vinakotti@hotmail.com2 Radio “Adrianet“ “ Elvina Kotti 069 55 00 220 vinakotti@hotmail.com3 Gazeta “ Bulevard “ “ Artur Llana 069 73 31 151 dbulevard@yahoo.com4 www.bulevardionline.com “ Artur Llana 069 73 31 151 dbulevard@yahoo.com5 www.amfora.al “ Geri Emiri 067 48 75 057 emirigeri@gmail.com6 www.durreslajm.al “ Stela Likmeta 069 43 34 948 stelalikmeta@gmail.com gazetadyrrah@gmail.com7 https://publialb.com “ publialbnet@gmail.com8 Tv “ Kombi Fieri Kreshnik Gjata 069 81 29 314 kreshnikgjata@tvkombi.com info@tvkombi.com9 TV “ Apollon “ “ Artur Rustemi 069 51 27 033 rustemi@apollon.tv WWW.apollon.tv info@apollon.tv10 Radio “ Star “ “ Astrit Hoxha 069 58 16 335 astrit@radiostar.al

64

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

11 Radio “ Fieri“ “ Alket Pelari 069 20 27 887 radiofieri@yahoo.com 069 20 24 654 radiofieri@hotmail.com12 Gazeta “ Ora Juaj “ “ Fondacioni “Harpa“ Majlinda Rama 069 25 89 371 majli_rama@yahoo.it13 www.alb365.com “ Emil Beharaj 069 21 29 937 beharaj2000@gmail.com14 www.fierisot.com “ Mirseld Ylldisi 069 20 27 000 seldi@live.com15 www.ncoalb.com “ Anxhelo Shyti 069 24 80 762 angeloshyti@yahoo.com16 www.radiostar.al “ Astrit Hoxha 069 58 16 335 astrit@radiostar.al17 Tv “Skampa” Elbasani Ina Sejdini 069 20 83 128 ina_sejdini@live.com tvskampa@hotmail.com18 Tv “ Best Channel “ “ Rexhep Rada 069 31 82 398 rexhep.rada@gmail.com19 Tv “ Klaudiana” “ Gazmend Vogli 069 20 62 111 tvklaudiana@yahoo.it20 Radio “ Klea “ “ Taulant Pilavi 069 20 61 747 radioklea@gmail.com21 Radio “ Alsion “ Degë e Tv “Skampa” “ 22 www.elbasaninews.al “ Lenc Pisha 069 24 19 950 lencpisha@gmail.com23 http://www.infoelbasani.al “ Fatos Salliu 069 56 87 991 salliu_f@yahoo.it tossalliu@gmail.com24 TV “ Gjirokastra “ Degë e RTSH Gjirokastra Arjan Xhani 069 44 04 720 xhani.arjan@gmail.com25 TV “ Alpo “ “ Aristotel Petro 069 20 86 120 alportv@yahoo.com26 “Channel 7 “ tv “ Nias Sako 069 23 82 620 sakonias@yahoo.com Oriana Cenko 069 51 57 557 channel7televizion@yahoo.com27 Radio “ Gjirokastra “ Degë e RTSH “ Arjan Xhani 069 44 04 720 xhani.arjan@gmail.com28 Radio “ Alpo “ “ Aristotel Petro 069 20 86 120 alportv@yahoo.com29 www.gjirokastraonline.com “ Andon Lula 069 21 63 778 andonlula@yahoo.com info@gjirokastraonline.com30 www.jugunews.net “ Piro Nase 069 60 78 490 pironase@yahoo.com admin@jugunews.net31 www.libohovaonline.com “ Alket Braho 069 69 94 917 alketbraho1@gmail.com32 www.argjirolajm.net “ argjirolajm@gmail.com33 “ Shkodra tv1” tv Shkodra Ermir Bebeziqi drejtori@tv1-channel.tv34 Tv “ Rozafa “ “ Kristjan Kokaj 067 20 10 455 televizionirozafa@gmail.com35 Tv “ Star Plus “ “ Valter Fushaj 068 20 46 466 info@starplus-tv.com36 Tv “ Antena Nord “ “ Diela Anna Preka 067 40 53 707 info@antena.al37 Tv “ Kopliku “ Kopliku Zenel Hoxhaj 067 29 43 268 tv_kopliku@hotmail.com Gëzim Vuçaj 068 24 24 781 tvkoplik@gmail.com shkabarevista@yahoo.com38 Radio “ Shkodra “ Degë e RTSH Shkodra Dashamir Dini 069 27 36 574 39 Radio “ Jehona “ “ Myftinia Shkodër 067 30 88 155 radio.jehona@yahoo.com Arben Halluni 40 Radio “ Maria “ “ Shoqata “Maria” Dom Prek Lazraj 022240852 41 Gazeta “ Dukagjini “ “ Shoqata “ Dukagjini Ndue Sanaj 069 23 28 116 nduesanaj@yahoo.it42 www.realitetipost.al “ Medin Guri 067 40 92 702 realitetshkoder@gmail.com43 www.shkodraweb.com “ Blerti Delija 068 20 00 218 bdelija@gmail.com Info@shkodraweb.com44 www.eetimes.al “ Ergys Kavaja 069 47 86 666 ergyskavaja@gmail.com45 www.shkodranews.org “ Robert Staka 067 20 14 424 infoshkodranews@gmail.com

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri

65

46 https://revista-fjala.com Koplik Arben Çokaj info@revista-fjala.com47 https://tvbs.al Tv Blue sky Shkodra Gëzim Brahusha 06821 23 808 info@tvbs.al blue_sky_tv@yahoo.com48 “One TV “ Vlora Eduart Leli 068 20 39 345 vloranews@gmail.com49 “ 6+1 Vlora “ TV “ Albert Deliaj 068 26 65 783 6plus1vloratv@gmail.com50 “ Re.Al “ TV “ Eduart Meminaj 069 47 05 334 ebri_ma@yahoo.it Ebrieta Macaj realrtv-media.tv@yahoo.it51 “ Eden3” Tv kabllor “ Gladiola Shehaj Ermal Shehaj 069 22 65 555 52 Radio “ Val’ e kaltër “ “ Robert Hoxha 069 20 48 630 068 20 68 788 radio.valekalter@yahoo.com53 www.vloranews.net “ Erand Haruni 068 20 60 331 erand_haruni@yahoo.com vloranews@gmail.com54 www.pika.news “ Ergys Allushi 069 99 40 552 perlindjaeshqiperise@gmail.com55 www.flashnews.info “ Marjus Seiti 069 25 10 246 marjus.seiti@alice.it marjusseiti.news24@gmail.com56 Tv” Korça” Degë e RTSH Korça Muharrem Meko 068 26 10 627 muharremmeko@gmail.com57 Tv “ Lobi “ “ Aurel Koçibelli 069 86 66 945 tvlobi@yahoo.com58 Radio “ Korça “ Degë e RTSH “ Muharrem Meko 068 26 10 627 muharremmeko@gmail.com59 Radio “ Fantazy “ “ Elvi Fundo 068 60 99 999 elvifundo@gmail.com radiofantasy2018@gmail.com60 Radio “Emanuel” Fetare “ 61 Radio “ City FM “ “ info@cityfm.al cityfmkorce@gmail.com62 Gazeta “ Prespa “ “ Eftin Mitrevski 068 33 60 116 63 www.korcareport.com “ Gëzim Ashimi 069 96 38 580 ashimigezim@yahoo.it64 www.makedonium.net “ Vasil Strejovski 067 20 46 050 vasil.sterjovski@gmail.com65 Tv “ Lezha” Lezha Fredi Stakaj tvlezha@yahoo.com 66 www.lezhanews.com “ Indrit Nikjari 67 www.visitlezha.al “ Gjergj Figuri 068 30 73 591 gjergjfiguri@gmail.com68 https://lezhapost.al “ 69 www.oksigjen.com “ Kristjana Pemaj 069 22 90 899 kristjanapemaj@yahoo.com info.oksigjen@gmail.com70 www.kurbini.info Laç Edmond Brozi 069 29 39 000 kurbinalbania@hotmail.com71 Revista “ Mirdita “ Rrëshen Akademia Kulturore “ Mirdita “ Pjetër Marku Aleksandër Ndoja 067 20 24 440 aleksndoja@yahoo.com72 www.pirustinews.com “ Aleksandër Ndoja 067 20 24 440 aleksndoja@yahoo.com info@pirustinews.com73 “Tele Joni “ tv Saranda Dhimitër Stefani 069 73 64 521 tele.joni@yahoo.com74 “Saranda “ tv “ Thodhori Dukshi 069 3712 383 sarandatv@gmail.com75 Radio “ Saranda “ “ Shkëlqim Hajno 069 22 35 026 hajno_shkelqim@yahoo.it76 www.sarandaweb.net “ Limos Didani 069 53 07 154 sarandaweb@gmail.com77 “Mat” Tv Burreli Luftim Vani 068 20 57 883 afrimvani@yahoo.it tvmati@yahoo.com

66

Erli

s ÇE

la |

Pan

oram

ë e

med

iave

loka

le n

ë Sh

qipë

ri78 Radio “Mati“ “ Genc Murataj 068 62 71 012 radiomati@gmail.com79 Tv “Bulqiza“ Bulqiza Edmond Isaku 068 20 20 663 bulqizatv@yahoo.com www.tvbulqiza.al Myrteza Gjoka 068 34 84 155 myrtezagjoka@yahoo.com80 Gazeta “ Bulqiza“ “ Edmond Isaku 068 20 20 663 edmondisaku@yahoo.com81 www.bulqizaime.al “ Sami Curri 067 48 74 819 info@bulqizaime.al82 Gazeta “Bulqiza“ “ Edmond Isaku 068 20 20 663 gazetabulqiza@yahoo.com83 Radio “Lushnja“ Lushnja Eduard Halilaj 068 90 00 955 info@radiolushnja.com84 Radio “4+” “ Gëzim Koçiu 069 20 80 853 gkociu@gmail.com85 www.agronews.al “ Shkëlqim Bylykbashi 069 20 68 229 agronews.albania@gmail.com86 “ Sot 7 “ Tv Pogradeci Bajram Fezollari 069 20 70 200 bajram.fezollari@yahoo.com “ Gerald Manellari 069 96 44 066 gerimanellari@hotmail.com 87 Radio “ Logos “ “ George Sturn 068 22 31 763 geosturn02@aol.com88 www.sot7.al “ Gerald Manellari 069 96 44 066 gerimanellari@hotmail.com89 Tv “ Berati” Berati Asip Buba 069 72 70 946 beratitv@gmail.com https://berati.tv “ 90 www.beratinews.com “ Namir Lapardhaja 069 37 71 898 nlapardhaja@gmail.com redaksia@beratinews.com91 Tv “ Kukësi “ Kukësi Lutfi Meçka 068 20 23 606 kukes.tv@hotmail.com92 Radio “ Kukësi “ “ Jonuz Hallaçi 068 20 37 960 joha_69@hotmail.com93 www.kukesituristik.com “ Ermal Hallaçi 067 52 52 008 ermalhallaci@gmail.com94 Tv “ Puka “ Puka Ramazan Rringaj 068 23 32 473 qkf-puke@hotmail.com puka_tv@yahoo.com95 Tv “ Bajram Curri” Bajram Curri Ismail Buçpapa 068 22 15 690 ismailbucpapaj@yahoo.com

Panoramë e mediave lokale në Shqipëri

An overview of local media in Albania