Mededelingenblad van KNNV afdeling Gouda en omstreken ......zondag 4 maart in planken wambuis vonden...

Mededelingenblad van KNNV afdeling Gouda en omstrekenNummer 2012 - 2

2

Blad en afdeling

De Natuurvriend is het mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV), Vereniging voor Veldbiologie, afdeling Gouda en omstreken.

Het blad verschijnt drie maal per jaar: in januari, mei en september.

De KNNV afdeling maakt zich sterk voor natuurstudie, natuurbehoud en natuurbeheer in de Goudse regio. Activiteiten zijn onder meer excursies, lezingen en natuur-werkdagen. Er zijn zes werkgroepen actief.

Website: http://www.knnv.nl/gouda

E-mail adres: [email protected]

ContributieGewone leden: € 32,00Huisgenootleden (zonder Natuurvriend en Natura): € 16,00Bankrekening 3980717 t.n.v. KNNV afd. Gouda e.o. te Gouda.

Opzeggen lidmaatschap: vóór 1 november bij de ledenadministratie.

Adreswijzigingen e.d. doorgeven aan de ledenadministratie.

Kopij volgende nummerKopij duidelijk getypt of per e-mail (zonder opmaak) inzenden voor resp. 15 april, 15 augustus en 15 december

BestuurVoorzitter (waarnemend) en natuurhis-torisch secretarisJan Uilenbroek, Klaverveld 17 2742 GH Waddinxveen. [email protected] [email protected] Antoon v.d. Ark,Vijverlaan 72742 ZK Waddinxveen, 0182 [email protected]

LedenadministratieSari Bestebreurtje, Lage Gouwe 1122801 LK Gouda, [email protected] Kröschel, Jan Campertlaan 242741 AB Waddinxveen [email protected] bestuurslidRies van Vliet, Zoutmansweg 362811 ET Reeuwijk. [email protected] De NatuurvriendGoof H. Overbeek, Beringlaan 122803 GA Gouda. [email protected]

Coördinatoren WerkgroepenPlantenwerkgroepAafke ten Kate, Westhoef 762804SR Gouda [email protected]

Vlinderwerkgroep Huig Bouter, Begoniastraat 72821 TL Stolwijk. [email protected]

VogelwerkgroepvacantWeidevogelwerkgroepRies van Vliet, Zoutmansweg 362811 ET Reeuwijk. [email protected]

NatuurbeschermingswerkgroepHenk v.d. Weijden, Bodegraafse-straatweg 91, 2805 GL Gouda, 0182-538446. [email protected] Tijsseling, Von Suttnerstraat 482806 HE Gouda. [email protected]

GierzwaluwwerkgroepRob Schröder, 06-53750654 [email protected]

KNNV AfdeliNG GoudA e.o

3 DE NATUURVRIEND 2012 - 2

INHOUD

Mededelingen bestuur. .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..3 Jaar van de bij . . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..4 Verslag vogelcursus . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..5 Van de ledenadministratie . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..5nieuws Van de werkgroepen . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..7 plantenwerkgroep .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..7 Vlinderwerkgroep. .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..7 de werkgroep gierzwaluwen gouda . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . ..9 Vogelwerkgroep. . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 12 werkgroep natuurbescherming .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 13natuurakkoord stopt achteruitgang natuurkwaliteit niet 13uit de goudse natuur . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 15 Vreemd insect.. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 15 bijzondere libellen .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 15 andere Verenigingen . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 18 heemtuin goudse hout. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 18 iVn iJssel en gouwe. . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . 19actiViteitenprograMMa zoMer en naJaar 2012 .. . . .. . . ..21

MEDEDElINgEN bEsTUUR

hierbij de nieuwe natuurvriend. de afgelopen maanden is er weer veel gebeurd. er waren dit voorjaar twee cursussen: een vogelcursus en een cursus zoetwaterbiologie. de vogelcursus is inmiddels afgerond (zie ver-slag in dit nummer). de cursus zoetwaterbiologie draait op dit moment. dit jaar is het jaar van de bij. onze afdeling heeft er begin dit jaar al aan-dacht aan besteed met een lezing over honingbijen. op de open imkerij-dagen bij Maap groenendijk in boskoop van 14 en 15 juli zal de afdeling aanwezig zijn met een stand. Meer informatie vindt u verderop in dit num-mer. de afdeling is verrijkt met een nieuwe werkgroep. een groep enthou-siastelingen telt gierzwaluwen in de binnenstad van gouda en probeert nesten te behouden. een deel van de groep heeft zich aangesloten bij de afdeling als werkgroep gierzwaluwen.zoals u gewend bent vindt u achterin het activiteitenprogramma. Voor een tweetal activiteiten in het programma vragen we uw speciale aandacht. op zondag 1 juli is er een vaar-wandelexcursie in het brabantse deel van de biesbosch. daarvoor moet u zich opgeven. er is plaats gereserveerd

4KNNV AFDElINg gOUDA E.O

voor 10 personen. de andere activiteit is de vleermuizenavond in de hartloper op zaterdagavond 11 augustus. deze locatie is ondervoor-behoud omdat de hartloper op dit moment helaas in zijn voortbestaan wordt bedreigd. het recreatieschap overweegt namelijk het contract met de stichting groene hart op te zeggen. wij zouden het zeer betreuren als dit zou gebeuren.

aangezien er weer parkeerruimte is bij het ns station gouda, verzamelen en vertrekken we weer vanaf het ns station aan de bloemendaalzijde.

Jaar van de bij

Met het jaarthema van de knnV waren we er dit jaar vroeg bij. op 25 januari gaf Maap groenendijk, een imker uit boskoop, een lezing over honingbijen. zonder powerpointpresentatie of dia’s gaf hij een levendig verhaal over de imkerij. in dit najaar hopen we een lezing te organiseren over wilde bijen. inmiddels heeft het landelijk bestuur ons voorzien van materiaal om aandacht te vragen voor het Jaar van de bij, zoals een zoekkaart voor wilde bijen, een bijenkrant, een schoolkrant en zakjes bloemenzaad. de zakjes bloemenzaad bevat zaden van o.a. Boekweit, Gele mosterd, Koriander, Goudsbloem, Korenbloem en Zonnebloem om uw tuin bij-vriendelijk te maken. de afdeling zal op 14 en 15 juli met een stand aanwezig zijn op de open imkerijdagen bij Maap groenendijk, zuidkade 93 in boskoop. het jaar van de bij is een samenwerking van knnV, iVn, bijenstichting, nederlandse bijenhouders Vereniging en eis-nederland. u kunt alles nalezen op de website: www.jaarvandebij.nl .


Verslag vogelcursus

evenals vorig jaar is ook dit voorjaar door Jan westgeest van de knnV afdeling leiden weer een vogelcursus gegeven. zeventien personen heb-ben eraan deelgenomen. de opzet was gelijk aan die van vorig jaar met 4 theorieavonden en aansluitend 4 korte excursies op zaterdag. de eer ste avond werden de kenmerken besproken waaraan je een vogelsoort kan herkennen. de tweede avond ging over vogeltrek, de derde avond over biotopen en territoria en de vierde avond over vogelzang. de excursies werden geleid door leden van de nieuwe vogelwerkgroep: Johan van wichen, nel kempers en george de Vries. de excursies gingen naar res-pectievelijk de surfplas, de starrevaartplas, de groene Jonker en naar ’t gouwe bos en Voorofsche polder. na afloop van de excursie kregen de deelnemers een lijstje met de waarnemingen, waaraan nel kempers van elke soort een foto had toegevoegd.op de surfplas maakte de deelnemers kennis met de verschillende soor-ten eenden en zagen ze o.a. Brilduiker, Dodaars, Nonnetje en natuur-lijk duizenden aantallen Smient. op de starrevaartplas zagen ze nieuwe eenden zoals: Slobeend, Pijlstaart en Rosse stekelstaart. hier liet ook de Rietgors zich duidelijk zien. in de groene Jonker was heel goed het verschil tussen Zomertaling en Wintertaling te zien. Verder zagen ze de Geoorde fuut en verschillende soorten steltlopers. behalve de Rietgors was ook de Rietzanger duidelijk te zien en te horen. de vroege vogelex-cursie naar ’t gouwe bos was viel letterlijk in het water. we hebben deze voortijdig moeten afbreken. als toegift konden de deelnemers o.l.v. Jan westgeest een avond mee naar Meyendel om de nachtegalen te horen.

Jan uilenbroek

Van de ledenadministratie

dit voorjaar hebben we er een flink aantal nieuwe leden bij gekregen. we heten ze van harte welkom.gretha beute-terlouw en wout beute, deborahhoeve 22, 2804 hk gouda, tel: 0182-530978, e-mail: [email protected] burger, turfmarkt 17, 2801gV gouda, tel: 0182-536344andrea gog, gandhiweg 127, 2807 rd gouda tel: 0182-529145, e-mail: [email protected] bijl de Vroe, roelofsstraat 22, 2596 Vk den haag, tel: 06 24277714, e-mail: [email protected]


patrick heuvelman, westeinde 18, 2825 ak berkenwoude, tel: 0182-367098, e-mail: [email protected] kingma, deborahhoeve 9, 2804 hh gouda, tel: 0182-531615, e -mail [email protected] kranenburg, beringlaan 19, 2803 ga gouda tel: 06-81898864 e -mail: [email protected] Muller, kuiperstraat 16, 2801 ns gouda, tel: 0182-582922, e-mail: [email protected] J. nieuwland, omloop 16, 2741 Mc waddinxveen, tel: 0182-610530, email: [email protected] peddemors, naaierstraat 12, 2801 ne gouda, tel: 0182-81810, e -mail: [email protected] schröder, nieuwe haven 238, 2801ee gouda, tel: 06-53750654, e -mail: [email protected] snoeker- hermsen, weidezoom 5, 2742 eX waddinxveen, tel: 0182-61009, e-mail: [email protected]

Lindepijlstaart, foto Huig Bouter


Marius van rouwendal, hudsonlaan 12, 2803 gd gouda, tel: 0182-526305, e-mail: [email protected] van Vliet-vd lugt, wethouder Venteweg 194, 2805 JV gouda, e -mail: [email protected] stultiens, da costakade 65, 2802 Vn gouda, tel: 06-20393872, e -mail: [email protected]

NIEUws VAN DE wERKgROEpEN

plantenwerkgroep

het zomerprogramma voor 2012 van de plantenwerkgroep knnV kent twee excursies op de vrijdagmiddag (8 juni en 17 augustus); het verde-re programma is op woensdagen.het geselecteerde kilometerblok voor inventariseren is 111-445 (blz. 97 topografische inventarisatieatlas). het programma ziet er als volgt uit:vrijdag 8 juni: heemtuin krimpen a/d iJssel;woensdag 20 juni: inventariseren:woensdag 11 juli: inventariseren;woensdag 25 juli: de haak;woensdag 8 augustus: inventariseren;vrijdag 17 augustus: pad bij lekkerkerk;woensdag 5 september: stadswandeling utrecht;woensdag 12 september: inventariseren.

Voor meer details: neem contact op met de contactpersoon van de plan-tenwerkgroep. precieze tijd en plaats van afspreken zijn één 1 week voor de activiteit bekend.contactpersoon plantenwerkgroep is: aafke ten kate, tel: 0182-537776; e-mail: [email protected]

Vlinderwerkgroep

in de laatste natuurvriend hebben wij gelezen dat de vlinderwerkgroep in winterslaap zou zijn. nu dit is een misverstand. ondanks alles is er toch nog wat te zien en te vertellen. zoals op 13 november 2011 toen we in de planken wambuis het geluk hadden om het vrouwtje van de Grote winter-vlinder te vinden. zij wijkt niet alleen af van het gangbare doordat zij in de winter paart, maar ook nog doordat ze er zelf geen vleugel voor beroert.


kan ze ook niet, want ze heeft nauwelijks vleugels. in ieder geval zijn ze te klein om ermee te vliegen. gedreven door een onbestemde drang - om het woord instinct maar te vermijden - kruipt ze ‘s nachts tegen de stam van een boom op en lokt met geuren mannenbezoek. bevrucht en wel kruipt ze verder omhoog en legt in spleetjes en barstjes van de schors haar eitjes. de rupsen komen daar rond april uit en zijn een plaag voor iedere appelkweker. Maar wij waren verrukt van deze vondst.

nog een verassing en wel op 15 februari in austerlitz. hier vonden wij de Vroege voorjaarsspanner met vrouwtje in paring. ook dit vrouwtje is vleugelloos. ook dit was voor ons ook een geweldige waarneming. en op zondag 4 maart in planken wambuis vonden wij negen exemplare van de Grote voorjaarspanner. op zondag 11 maart zagen we Citroenvlinder, Kleine voorjaarsspanner, Kleine vos en verschillende rupsen als teken dat het voorjaar was begonnen. wij zien heel veel mooie dingen en genieten er ook van. dus geen tijd voor winterslaap.

dit jaar zijn we heel laat begonnen met ons “nachtvlinder onderzoek”. de nachten waren of te koud of het was te nat. onze eerste keer “vlin-deren” was in het loetbos op 15 mei 2012. de verwachting was hoog, maar vergeleken met vorig jaar, omstreeks dezelfde datum, hadden we nu veel minder soorten vlinders. we hadden 19 soorten en in totaal ca. 30 vlinders. hieronder waren wel leuke soorten zoals de Braamvlinder en het Herculesje. al met al toch een leuk begin van het seizoen.

Rietluipaard, foto: Huig Bouter


Voor het eerst dit jaar zijn we naar het leersumseveld geweest. prachtig vlinderweer, hoge temperatuur en weinig wind. we hadden een gewel-dige avond. we telden 66 soorten vlinders, 155 exemplaren van de Gewone meikever en een Grote dennensnuitkever (een prachtig dier). in totaal telden we ca. 250 vlinders. ook hadden we een vlindertje die we nog niet eerder hadden gevonden, de Heidepalpmot. de Meriamsborstel (32 stuks) en de Dennenspanner (30 stuks) waren de aanvoerders van de avond. tot diep in de nacht met alleen een overhemdje aan, was dit voor ons een super avond

na enig twijfelen zijn we toch op 29 mei 2012 maar naar ons vlinderstek-kie in het zijdegat in haastrecht gegaan. ondanks de betrekkelijk koude avond en nacht hadden we nog een aardige hoeveelheid vlinders. het Rietluipaard was er weer en we vonden ook de Lindepijlstaart en het Groot avondrood, allemaal schitterende vlinders. Met ca.34 soorten en in totaal ca. 110 vlinders waren we best tevreden. de Haarbos (20 stuks) was de koploper van de avond, gevolgd door het Stro-uiltje met 13 stuks en de Bruine snuituil met 10 stuks.

de vlinderwerkgroep

DE wERKgROEp gIERzwAlUwEN gOUDA

de werkgroep komt voort uit het initiatief “stadsnatuur gouda” van diverse natuurorganisaties zoals Milieudefensie en de knnV. stadsnatuur gouda is opgezet als platform voor vrijwilligers die zich willen inzetten voor na-tuur in de stad. het gaat om soorten die passen bij gouda. dus dieren en planten die gebonden zijn aan dichte bebouwing, aan oude gebouwen


en / of een waterrijke omgeving, zoals de Huismus en Gierzwaluw. ook de inventarisatie van libellen is onderdeel van dit initiatief.gierzwaluwen nestelen vooral in oude gebouwen. een scheve dakpan, ruimte onder de goot, kleine openingen van minimaal 3 cm in daken, muren en oversteken zijn voldoende om in loze ruimten een klein nest te maken. nestelende gierzwaluwen houden hun onderkomen netjes en komen ieder jaar naar hun broedplaats terug.

door renovaties en moderne bouwtechnieken nemen de nestplekken af. om deze achteruitgang tegen te gaan zijn er voor huiseigenaren, project-ontwikkelaars, architecten en aannemers veel mogelijkheden. neststenen inmetselen, nestkasten ophangen en gierzwaluwdakpannen aanbren-gen. ook een bouwstop tijdens de broedperiode kan onderdeel zijn van renovatieprojecten. bij nieuwbouw (ook hoogbouw) kan de architect de nestgelegenheid in het ontwerp meenemen.

Renovatie van het Badhuis, Foto: van de website van de gierzwaluwenwerk-groep. V.l.n.r. Hans Rood, Riet Peddemoors en Corina Kerkmans van de werkgroep Gierzwaluwen Gouda


de werkgroep gierzwaluwen gouda stelt zich ten doel om meer nestge-legenheid voor gierzwaluwen in gouda te realiseren, bij voorrang in en om de binnenstad. zij doet dit door:

het vergaren van kennis over de • Gierzwaluw (gedrag en nestplek-ken) en over bouwkundige maatregelen voor bescherming en uit-breiding van nestgelegenheid en het uit dragen van die kennis naar de bouwsector, organisaties, gemeente en burgers. hiervoor wordt gebruikgemaakt van contacten met deskundigen en andere gierzwa-luwgroepen;het verzamelen van kennis over de aanwezigheid van gierzwaluwen •in gouda door inventarisatie van gierzwaluwen (zwermen en nest-plaatsen) en het opzetten van monitoring als een project in samen-werking met soVon en gemeente gouda;het beschermen van bestaande nestgelegenheid, o.a. via het be-•geleiden van renovatie- en onderhoudsprojecten. de betreffende bouwers en toezichthouders worden benaderd met tips voor be-scherming en compensatie van onvermijdelijk verloren nestplaatsen (meedenken met bouwprojecten);het uitbreiden van nestgelegenheid in bestaande gebouwen via b.v. •speciale dakpannen, nestkasten en het gebruik van neststenen en geïntegreerde nestruimten in nieuwbouw (als duurzame standaard) in heel gouda te stimuleren.

een voorbeeld van de activiteiten is de renovatie van het badhuis aan de lange groenendaal. de werkgroep begeleidt deze renovatie. in overleg met de eigenaar en de architect en onder begeleiding van het zwaluwen-adviesbureau hebben we bouwkundige maatregelen bedacht om de gierzwaluwen daar te beschermen. in het dak van het oude badhuis op het binnenterrein (een bijzonder historisch monument) nestelen ruim 10 gierzwaluwen. riet peddemoors en hans rood hebben oude dakpannen voorzien van een huifje. Medio oktober 2011 heeft aannemer houtman de gierzwaluwpannen op het puntje van het dak geplaatst.

Activiteitenprogramma gierzwaluwenwerkgroepgierzwaluwen tellen: maandag 11, dinsdag 12, woensdag 13 of don-derdag 14 juni (afhankelijk van het weer);gierzwaluwen tellen: maandag 16, dinsdag 17, woensdag 18 of don-derdag 19 juli (afhankelijk van het weer).


Vergadering werkgroep gierzwaluwen gouda: woensdag 5 septem-ber 20:00 uur: . locatie: centrale bibliotheek gouda, café “zoet en zalig” (als de opkomst minimaal 10 personen is, anders bij guus Muller thuis).werkgroep gierzwaluw gouda: contact: rob schröder: 06-53750654, [email protected] voor meer informatie ook de website van de werkgroep: www.gierzwaluwengouda.nl

Vogelwerkroep

de werkgroep houdt deze zomer twee excursies:zaterdag 26 mei (9.00-15.00 uur): de zouwe boezem. in dit gebied van het zuid-hollands landschap broedt de Zwarte stern en de Purperreiger. ook de Blauwborst en verschillende rietvogels zijn er te zien en te ho-ren. we vertrekken vanaf de parkeerplaats van het ns station gouda, bloemendaalzijde

zaterdag 8 sept. (9.00-17.00 uur): afdelingsexcursie naar de brouwersdam en schouwen-duivenland. we verwachten trekvogels te zien, waarvan sommigen nog in zomerkleed zijn. op de brouwersdam zijn vaak steltlo-pers te zien. op schouwen-duivenland bezoeken we de stompe toren, het plan tureluur en de inlagen. we vertrekken vanaf de parkeerplaats van het ns station gouda aan de bloemendaalzijde.

als u in juni, juli of augustus wilt vogelen raden we u aan eens te kij-ken op www.fogol.nl. deze organisatie organiseert in samenwerking met staatsbosbeheer vogelvaartochten op het iJsselmeer. er zijn mogelijkhe-den om naar het vogeleiland de kreupel te gaan. u treft daar de grootste visdiefkolonie van europa. u moet er wel voor naar enkhuizen.nog een tip: op 25 en 26 augustus wordt bij de oostvaardersplassen het natuurevenement van 2012 georganiseerd: de dutch bird Fair. alle informatie kunt u vinden op www.dutchbirdfair.nl


werkgroep natuurbescherming

Uitspraak baggerprocesin de natuurvriend van vorig jaar (2011-2) vertelden wij u dat de afdeling gouda voor de rechter stond. wat was er gebeurd? de afdeling had be-zwaar gemaakt dat in opdracht van het hoogheemraadschap rijnland er tijdens vorst gebaggerd werd. zoals u weet zijn waterdieren in dan winterrust en er is een gedragscode van de unie van waterschappen dat er tijdens vorst niet gebaggerd mag worden. omdat rijnland niet wilde stoppen en ook de aid geen bezwaar had werd een formeel verzoek in-gediend bij het ministerie van el&i om erop toe te zien dat rijnland zich hield aan de Flora en Faunawet. toen ook dat geen resultaat opleverde werd mede namens de knnV afd. leiden een beroep gedaan op de rechter. in maart 2012, acht maanden na de zitting, volgde de uitspraak. het beroep werd gegrond verklaard d.w.z. ons bezwaar was terecht, maar omdat het baggeren allang achter de rug was, had het geen zin meer rijnland op zijn nalatigheid te wijzen. “nu het kalf toch al verdronken was, had het geen zin meer om de put te dempen”.

Jan uilenbroek

NATUURAKKOORD sTOpT AcHTERUITgANg NATUUR-

KwAlITEIT NIET

door staatssecretaris bleeker zijn een aantal rigoureuze bezuinigingen op het natuurbeleid doorgevoerd. deze troffen vooral de realisatie van de zogenaamde robuuste ecologische verbindingen, zoals de verwezen-lijking van het oostvaarderswold. ook de “natte as” van Friesland naar de biesbos wordt steeds verder uitgekleed. in zuid-holland werd deze al eufemistisch de “groene ruggengraat” genoemd. Veel van de (p)ehs-gronden die de provincie wil schrappen, liggen juist in deze zone. de be-zuinigingen betroffen niet alleen de kortingen op de ecologische hoofd-structuur, maar ook een verschraling van de na te streven doelen in natura 2000-gebieden. door een aantal provinciale besturen is aangedrongen op extra maatregelen voor het realiseren van natuurdoelstellingen. deze werden vastgelegd in het “natuurakkoord”. Maar ook de aanvullende maatregelen uit dit natuurakkoord tussen rijk en provincies – in combi-natie met de bezuinigingen op natuur – versoberen de bescherming van


Van boven naar beneden: Gaasvlieg, Mierenleeuw en kameelhalsvlieg.Bron: Oudemans, de Nederlandsche insecten.


planten, dieren en habitats. hierdoor worden de internationale verplich-tingen niet nagekomen.

er is ook nog altijd geen plan om de lange-termijndoelen wel te reali-seren. deze conclusies trekt het planbureau voor de leefomgeving (pbl) in een inschatting van de effecten op de aanvullingen op en de uitvoeringsafspraken bij het onderhandelingsakkoord decentralisatie na-tuur, uitgevoerd op verzoek van de staatssecretaris van economische zaken, landbouw en innovatie (el&i). deze toets op het onderhande-lingsakkoord is 16 februari aan de tweede kamer aangeboden. (zie: nieuwsbericht pbl 16-02-2012).

inmiddels is er na de val van het kabinet wel weer meer geld voor natuur gereserveerd, maar aan negatieve maatregelen als sterke decentralisatie van het natuurbeleid en de verlenging van de “crisis en herstelwet” wordt niets gedaan. er is dan ook geen zicht hoe de toekomst voor de natuur er uit zal zien.

een lichtpunt is in ieder geval dat er niet alleen minder geld is voor natuur, maar ook voor de ontwikkeling van natuuronvriendelijke activiteiten. zo is de aanleg van de blankenburgtunnel door de Vlaardingse Vlietlanden opgeschort. hopelijk leidt uitstel in dit geval ook tot afstel.

goof overbeek

UIT DE gOUDsE NATUUR

Vreemd insect

afgelopen week zag ik een vreemd insect op mijn hordeur zitten. in eerste instantie deed het denken aan een kruising tussen een schietmot en een gaasvlieg. bij nader inzien bleek het te gaan om een Kameelhalsvlieg. een verwant van andere netvleugeligen zoals de Mierenleeuw en de Gaasvlieg. de kameelhalsvliegen vormen een aparte orde: de raphidioptera. uit nederland zijn twee families bekend : de inocelliidae met één geslacht en één soort en de raphidiidae met vijf geslachten met ieder één soort. er zijn dus zes soorten bekend.

kenmerkend is de lange “nek”, die wordt gevormd door het verlengde eerste segment van het borststuk (de prothorax) en door de naar achte-ren verlengde kop. de vleugels zijn helder met betrekkelijk grote mazen.


ze worden dakpansgewijs over het achterlijf gevouwen. de vrouwtjes hebben een lange legboor. het dier dat ik vond was zo’n vrouwtje. Met die legboor worden eieren in gleuven en spleetjes van ruwe schors ge-legd, vooral van oudere. bemoste bomen. er is een voorkeur voor eiken. de larven zijn echte rovers die alle dieren zoals insectenlarven en spin-netjes die ze tegenkomen en aan kunnen, opeten.

Van de kameelhalsvliegen is in nederland weinig bekend over de ver-spreiding. hoe bijzonder de vondst is, kan ik niet zeggen. Maar de aan-wezigheid zou wel een indicatie kunnen zijn dat de beplanting in onze tuin inmiddels een zekere mate van volwassenheid heeft bereikt, waar-door hij aantrekkelijk is voor dit soort dieren.

bijzondere libellenin gouda en omgeving komen ca. 15 soorten libellen en waterjuffers voor, die zich hier ook voortplanten. daarnaast zijn er een aantal “zwer-vers”. hierbij horen soorten die vroeger alleen in zuid europa voorkwa-men, maar zich de laatst twee decennia langzaam naar het noorden uit-breiden. een voorbeeld hiervan is de Vuurlibel (Crocothemis erythraea), waarvan er al een aantal jaren ieder jaar een klein aantal dieren op de heemtuin goudse hout te vinden zijn. na de afgelopen strenge winter is het de vraag of ze er ook dit jaar weer zullen zijn.

Kameelhalsvlieg. Foto: Goof


een andere groep zijn de soorten die zich in grote aantallen in kleinere wateren voortplanten, daar massaal uitsluipen en op zoek gaan naar an-dere wateren. dit zijn vooral soorten waarvan de larven leven in vennen en andere wateren, die de kans lopen in de zomer uit te drogen. het uitzwer-men naar andere wateren is voor deze soorten een belangrijke strategie om te overleven. op deze manier kunnen periodiek opdrogende wateren telkens weer opnieuw gekoloniseerd worden. tot deze groep behoren de witsnuitlibellen. Vooral de Noordse witsnuitlibel (Leucorrhinia rubicunda)wordt met enige regelmaat gezien in zowel de reeuwijkse als de goudse hout, maar b.v. ook op het heempad bij de bloemendaalse weg. twee jaar geleden werd ook de zeldzame en beschermde Gevlekte witsnuitlibel (Leucorrhinia pectoralis) in de goudse hout gezien door Jos van emst. de foto die hij als bewijs had, was echter vaag en onduidelijk. dit jaar heeft nel kemkers deze soort in de reeuwijkse hout gezien.

een andere soort die wellicht is doorgedrongen tot onze omgeving, is de Smaragdlibel (Cordulia aenea). ik vermoed dat ik deze soort vorig jaar in de reeuwijkse hout en bij de berkenwoudse driehoek heb gezien. de

Gevlekte witsnuit, foto: Nel Kempers


dieren vlogen echter zo snel heen en weer, dat ik ze niet goed heb kun-nen zien, vangen of fotograferen. zeker ben ik dus niet. Maar ik wil wel iedereen vragen om in de voorzomer uit te kijken naar deze opvallende bronsgroene libel met knotsvormig achterlijf.

goof overbeek

ANDERE VERENIgINgEN

Heemtuin goudse Hout

zondag 10 juni: vanaf 12.00 de jaarlijkse open dag. er zijn veel activitei-ten en er is veel te zien op de heemtuin. er worden rondleidingen geor-ganiseerd en er zijn ook altijd culturele activiteiten. vrijdagavond 22 juni: vanaf 22.00 uur de landelijke nachtvlindernacht. ook dit jaar doet de heemtuin weer mee aan. zondag 8 juli: we gaan naar libellen kijken. de start is 14.00 uur vanaf de wielerbaan in de goudse hout.zondag 26 augustus: cyclus organiseert met de heemtuin een (dag-)vlinderexcursie in het steinse groen. de start is 14.00 uur vanaf de hoek willenskade/Voorwillenseweg.zaterdag 1 september: hooidag, vanaf 10.00 uur.zondagmiddag 14 oktober: herfstexcursie, aanvang 14.00.zaterdag 3 november: landelijke natuurwerkdag, vanaf 10.00 uur is ook de heemtuin is weer van de partij.elke zaterdag wordt er vanaf ca. 13.00 uur in de heemtuin gewerkt. Meer informatie is te vinden op de website van de heemtuin goudse hout: www.heemtuingoudsehout.nl


IVN IJssel en gouwe

Excursies en werkdagen / -avondenwoensdag 8 augustus: hooiavond, verzamelen 19.00 uur, eind ’s gravenbroekseweg / hoek zoetendijk. parkeren mogelijk op de hortemansdijk.woensdag 15 augustus: hooiavond, verzamelen 19.00 uur, eind ’s gravenbroekseweg / hoek zoetendijk. parkeren mogelijk op de hortemansdijk. bij harde wind en / of onweer gaat de hooiavond niet door. info hierover: 0182-712007 zaterdag 1 september: seizoensopening voor alle leden en donateurs.zondag 21 oktober: paddenstoelen excursie o.l.v. natuurgids lia van der sandt. de locatie wordt nog nader bepaald.

Cursus Scharrelkids woensdag 29 augustus, 20.00-22.00 uur, streekmuseum oudheidkamer reeuwijk, oudeweg 3. een cursus voor kinderen met (groot-)ouders om actief bezig te zijn in de natuur. waarom is het goed voor kinderen om veel in de natuur te spelen? hoe kun je kinderen nog enthousiaster ma-ken voor de natuur? en wat kun je doen met je kinderen om ze nog meer te laten zien, voelen en leren? iVn en de heemtuin organiseren samen deze cursus om (groot)ouders nieuwe ideeën te geven over dingen die leuk zijn om met kinderen te doen in de natuur. de cursus is gebaseerd op een cursus van iVn nederland. andere cursusdagen:zondag 2 september, 13.00 uur, duur ± 3 uur, heemtuin goudazondag 16 september, 13.00 uur, duur ± 3 uur, steinse groenwoensdag 19 september, 20.00-22.00 uur, bijentuin, kinderboerderij bloemendaalseweg

aantal deelnemers: maximaal 25. kosten € 15,-- voor leden iVn en knnV en € 17,50 voor overige (groot-) ouders. aanmelden voor 20 augustus via e-mail: [email protected]

Roofvogelcursuswoensdag 5 september 20.00 uur, streekmuseum oudheidkamer reeu-wijk en zondag 9 september 9.00: oostvaardersplassen.

de cursus bestaat uit een theorieavond en een excursie naar de


oostvaardersplassen. de ervaren vogelkenners, harm begeman en paul hoek, zullen voor iVn iJssel en gouwe een cursus roofvogels verzorgen. in onze omgeving zijn Torenvalk, Sperwer, Havik en Buizerd het hele jaar te zien, de Boomvalk en de Bruine kiekendief zijn zomergasten en in de winter kunnen we soorten als Blauwe kiekendief en Slechtvalk ontmoeten. tijdens de cursus komen alle genoemde soorten aan de orde en be-spreken we per soort opvallende kenmerken, voorkeursbiotoop, jachtme-thode, prooikeuze, trekgedrag en voorkomen in onze omgeving. kosten: € 4,-- voor leden iVn en knnV en € 6,-- voor overige deelnemers plus ei-gen kosten vervoer excursie. Maximum aantal deelnemers 10. opgeven: voor 25 augustus via e-mail: [email protected]

Cursus diersporendinsdag 2 oktober, 20.00 uur, streekmuseum oudheidkamer reeuwijk, en zondag 7 oktober, waterleidingduinen, verzamelen bij de oase, in gang Vogelenzang om 17.30 uur

overal om ons heen komen we sporen tegen die dieren achtergelaten hebben. Monique smulders en Maria chardon zullen ons laten zien waar we naar moeten kijken om de sporen van dieren te zien en te herkennen. onderwerpen zijn o.a.: nesten, holen, loop-sporen, vraat- en piksporen, huiden, geweien, rui-veren, wissels, prooiresten. naast een mooie pre-sentatie met veel foto’s zullen we ook kijken naar lege vogelnesten, veren, aangevreten nootjes, braakballen en geweien. in aanvulling op de the-orieavond gaan we naar de amsterdamse waterleidingduinen om dier-sporen te vinden.

aanmelden: uiterlijk 24 september op: [email protected]. het maximale aantal deelnemers is 20. de kosten bedragen € 4,00 voor iVn- en knnV leden/donateurs en € 6,00 voor overige deelnemers plus eigen kosten voor vervoer naar excursie en € 1,50 entree waterleidingsduinen.


AcTIVITEITENpROgRAMMA zOMER EN NAJAAR 2012

de excursies maken we meestal per auto. we maken auto’s dan ‘vol’, zodat er met zo weinig mogelijk auto’s gereden wordt. Van de mensen die meerijden wordt een “liftersgeld” gevraagd van € 0,05 per gereden kilometer. dit bedrag wordt met de bestuurder van de auto verrekend. wilt u weten of er voldoende auto’s/ meerijdplaatsen zijn, dan kunt u van tevoren contact opnemen met de natuurhistorisch secretaris. denk aan regenkleding, doelmatig schoeisel en eten drinken. Verdere benodigdhe-den: eventueel verrekijker, flora en/of veldgidsen, loep e.d.. de knnV is niet aansprakelijk voor ongevallen en beschadiging of verlies van eigendom-men. Voor meer inlichtingen: Jan uilenbroek, telefoon: 0182 – 61 80 37

de excursies vertrekken, tenzij anders vermeld, vanaf het station gouda, bloemendaalzijde.

Donderdag 21 juni berken trekken Veerstalblokboezem zoals ieder jaar helpen we het zuid-hollands landschap met het verwij-deren van de berkenopslag. we verzamelen om 19.00 uur bij het toe-gangshek van de Veerstalblokboezem aan de gouderakse tiendweg.Vrijdag 22 juni Nationale nachtvlindernacht Jaarlijks wordt door de Vlinderstichting een landelijke nachtvlindernacht georganiseerd. het doel is mensen kennis te laten maken met nachtvlin-ders. leden van onze vlinderwerkgroep zijn vanaf 21.00 uur aanwezig bij de kanoverhuurplaats in het loetbos in de krimpenerwaard.zondag 1 juli Vaarwandelexcursie in de biesbos Met een fluisterboot varen we vanuit hank door een deel van de brabantse biesbos. we maken een wandeling in de polder kwestieus met uitleg van een gids van staatsbosbeheer over de nieuwe natuurontwikkeling in de biesbosch. de excursie duurt van 14.00 – 16.30 uur. de kosten voor deze excursie zijn 10 euro. er zijn 10 plaatsen gereserveerd. Voor deze ex-cursie moet u zich opgeven, liefst voor 25 juni bij Jan uilenbroek, email: [email protected]. Vertrek 12.00 uur vanaf het ns station in gouda, bloemendaalzijde. we verwachten om 18.00 uur weer terug te zijn. zaterdag 14 juli Excursie naar de westbroekse zodden een interessant veengebied ten noorden van utrecht. we lopen het bert bospad. tijdens deze wandeling ziet u een overzicht van de verschillende verlandingsstadia in de uitgegraven petgaten in het veenweidegebied, zoals drijftillen, trilvenen en moerasbos. we vertrekken om 9.00 uur vanaf


het ns station in gouda, bloemendaalzijde. de excursie duurt tot onge-veer 17.00 uur.zaterdag 28 juli Vlinder- en libellenexcursie evenals vorig jaar gaan we naar het leersumse Veld. Vorig jaar zagen we door het slechte weer weinig vlinders en libellen. dit jaar hopen we meer geluk te hebben. we vertrekken om 9.00 uur vanaf het ns station in gouda, bloemendaalzijde. we verwachten om 17.00 uur weer terug te zijn.woensdag 1 augustus gentianen tellen in Kooilust elke twee jaar tellen we voor het zuid-hollands landschap de klokjes-gentianen in de eendenkooi kooilust. we vertrekken om 13.00 uur vanaf het ns station in gouda, bloemendaalzijde. als u op eigen gelegenheid gaat zorg dan dat u om 13.30 uur aanwezig bent bij de eendenkooi aan de graafkade west bij berkenwoude.Vrijdag 10 augustus Nachtvlinderen in waddinxveen bij dierendal in waddinxveen is er de mogelijkheid een avond nachtvlin-ders te zien. aanvang ca.21.00 uur zaterdag 11 augustus Vleermuizenavond in de Hartloper deze avond staat geheel in het teken van vleermuizen. om 20.00 uur zal niels de zwarte een lezing geven over vleermuizen. na de koffie is er een excursie in het reeuwijkse hout waar we met behulp van batdetectors vleermuizen hopen waar te nemen. tijdens de excursie is het raadzaam een zaklantaarn mee te nemen. de hartloper is het informatiecentrum van het groene hart in reeuwijk, reeuwijkse houtwal 3. omdat de toe-komst van de hartloper ongewis is, zal misschien uitgeweken worden naar een andere locatie. u zal hierover (per e-mail) verwittigd worden.Vrijdag 17 augustus Nachtvlinderen Heempad onze vlinderwerkgroep organiseert samen met de gemeente gouda een avond nachtvlinders kijken. de vlinders worden gelokt met licht en stroop. Vanaf 21.00 uur bent u welkom bij het infocentrum aan het heempad.zaterdag 25 augustus . slootexcursie Met de kennis opgedaan tijdens de cursus zoetwaterbiologie zullen we een aantal sloten bemonsteren in het noorderhout. we verzamelen om 10.00 uur bij de manege aan de bloemendaalseweg. de excursie duurt tot ongeveer 13.00 uur.

de NATuuRVRieNd 2012-223

Zaterdag 8 september Vogelexcursie Brouwersdam en Schouwen-duivenland In dit jaargetijde kunnen we veel trekvogels verwachten, waarvan sommigen nog in zomerkleed zullen zijn. We bezoeken de Brouwersdam en op Schouwen-Duiveland bezoeken we de Stompe Toren, het Plan Tureluur en de Inlagen. We vertrekken om 9.00 uur vanaf het NS station in Gouda, Bloemendaalzijde. We verwachten om 17.00 uur weer terug te zijn.Zaterdag 22 september Strandexcursie naar de zandmotor Voor de kust bij Ter Heijde is een schiereiland van opgespoten zand aan-gelegd. Dit wordt de zandmotor genoemd. We zullen kijken welk nieuw leven zich daar ontwikkeld heeft. Indien mogelijk zal een bezoek worden gebracht aan het duingebied Solleveld, een Natura 2000 gebied. We ver-trekken om 9.00 uur vanaf het NS station in Gouda, Bloemendaalzijde. De excursie duurt tot 17.00 uur.

Zaterdag 6 oktober excursie naar de oostvaardersplassen In deze tijd van het jaar hopen we vanaf de Praamweg de bronst van de herten te zien. Mogelijk zien we ook de zeearend. We vertrekken om 9.00 uur vanaf het NS station in Gouda, Bloemendaalzijde. De excursie duurt tot 17.00 uur.

Let op: we verzamelen en vertrekken weer vanaf het NS station in Gouda, Bloemendaalzijde

Afzender /ledenadministratieLage Gouwe 1122801 LK Gouda

Mededelingenblad van KNNV afdeling Gouda en omstreken ......zondag 4 maart in planken wambuis vonden...

Documents

Transcript of Mededelingenblad van KNNV afdeling Gouda en omstreken ......zondag 4 maart in planken wambuis vonden...