Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer monitotimin dhe ...

Results-Based Road Maintenance and Safety Project (RRMSP)

Consultant Service for Road Safety Technical Assistance

Joint Venture NTU/ EPTISA,

Project Operational Office Rr.

”Ismail Qemali”, No. 34/1

Tirana, Albania

Tel: +355 42 25 96 37

E-mail: [email protected]



AUTORITETI RRUGOR SHQIPTAR

Projekti I Mirëmbajtjes dhe Sigurisë Rrugore Bazuar në Rezultate

(RRMSP)

Hua e Bankës Botërore Nr. 8489-AL

Nr. I Kontratës: CS 02

Shërbim Konsulence

për

Asistencë Teknike për Sigurinë Rrugore

Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer

monitotimin dhe vlerësimin e

performancës së sigurisë rrugore në

Shqipëri Shtojcë 3

D-1.1

Version Paraprak

Maj 2019

Të dhënat e projekt

Emri I projektit:

Shërbime Konsulence për Asistencë Teknike për Sigurinë Rrugore për Projektin e

Mirëmbajtjes dhe Sigurisë Rrugore Bazuar në Rezultate (RRMSP) për rrjetin rrugor

kombëtar

Project Contract

Reference Number: WB2400-05/17, IBRD 84890TF 14761, P132982, CS 2, 8489 – AL

Country: Shqipëri

Konsulenti: JV NTU International A/S / EPTISA Servicios De Ingenieria S.L.

Adresa:

Vestre Havnepromenade 5, 4. Floor

DK-9000 Aalborg

Danimarkë

Telefon:

Fax:

+45 99 30 00 00

+45 99 30 00 01

Person Kontakti:

E-mail:

Belinda Vogli – Koordinatore projekti

[email protected]

Data e Raportit: Maj 2019

Autorët e raportit: Francisco Reina Barranco, Specialist i analizës për Sigurinë Rrugore K-2

Sqarim

"Ky raport (përfshirë çdo shtojcat dhe materialet bashkëlidhëse) është përgatitur ekskuzivisht për përdorim nga Qeveria

Shqitare/ Autoriteti Rrugor Shqiptar dhe Banka Botërore, dhe vetëm për qëllimin për të cilin është hartuar. Përveç rasteve

kur JV NTU/EPTISA jep miratimin e saj me shkrim, asnjë pjesë e këtijë raporti nuk mund kopjohet, riprodhohet apo të

përdoret nga palë të treta. JV NTU/EPTISA nuk mban asnjë përgjegjësi nëse ky raport përdoret për qëllime të tjera nga i

cili është menduar, apo përdoret nga palë të treta."

DOKUMENTI KONTROLLUES

Numri I referencës së

Kontratës së

Projektit:

ËB2400-05/17, IBRD 84890TF 14761, P132982, CS 2, 8489 – AL

Shërbim Konsulence për Asistencë Teknike për Sigurinë Rrugore për Projektin e

Mirëmbajtjes dhe Sigurisë Rrugore Bazuar në Rezultate (RRMSP)

Vendi Shqipëri

Datë 31.05.2019

Versioni N°01

Version Date Pergatiti Rishikoi

N°01 31.05.2019 Francisco Reina Thomas Christensen,

HQ Quality Officer



Joint Venture NTU / EPTISA

PËRMBLEDHJE

Detyrat dhe aftësitë kryesore të grupeve të interesit janë të përshkruara në raportin lidhur me Detyrat 1.1.3:

“Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer monitotimin dhe vlerësimin e performancës së sigurisë rrugore në

Shqipëri.”

Ky dokument përmban përmbledhjen e rezultateve që kanë të bëjnë me Detyrat 1.1.3: “Mbështetja e Zyrës

Qëndrore për të kryer monitotimin dhe vlerësimin e performancës së sigurisë rrugore në Shqipëri” të përfshira

në aktivitetin 1.1 – Mbështetja e Zyrës Qëndrore në “Koordinim”, pasi ajo vepron si Sekretariat për Komitetin

Ndërministror të Sigurisë Rrugore sipas Komponentit 1 të kësaj konsulence.

Ky raport ka si qëllim të bëje një rishikim të kapacitetit në sistemin ekzistues të menaxhimit të sigurisë rrugore

në Shqipëri në drejtim të rezultateve të saj. Pë këtë rishikim është përdorur lista e Bankës Botërore.

Results-Based Road Maintenance and Safety Project (RRMSP) Consultants Service for

Road Safety Technical Assistance

D-1.1: Component 1

Activity 1.1


PËRMBAJTJA

1. Hyrje ................................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2. Detyrat dhe objektivat e aktiviteteve ................................................... Error! Bookmark not defined.

3. Rezultatet e aktiviteteve dhe detyrave ........................................................................................... 9

4. Rrjeti rrugor ne Shqipëri ....................................................................... Error! Bookmark not defined.

5. ``Flota e mjeteve`` në Shqipëri...................................................................................................... 10

6. Siguria rrugore në Shqipëri ................................................................... Error! Bookmark not defined.

6.1 Statistikat e aksidenteve rrugore ......................................................... Error! Bookmark not defined.

6.2 Kostoja e aksidenteve në Shqipëri ....................................................... Error! Bookmark not defined.

7. Grupet e interesit për sigurinë rrugore ......................................................................................... 15

7.1 Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë ............................................ Error! Bookmark not defined.

7.2 Ministria e Brendshme ..................................................................................................................... 21

7.3 Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale .............................................................................. 22

7.4 Palë të tjera të interesuara .............................................................................................................. 23

8. Krahasimi i sistemit të menaxhimit të sigurisë rrugore në Shqipëri me vendet e tjera .................. 244

8.1 Vlerësimi i rolit dhe detyrave të grupeve të interesit të sigurisë rrugore në Shqipëri .................. 244

9. Rishikimi i kapacitetit të menaxhimit të sigurisë rrugore (RSM) ..................................................... 27

9.1 Fokusi i rezultatit në nivelin e sistemit ............................................................................................. 29

9.2 Planifikimi, dizajnimi, funksionimi dhe përdorimi i rrjetit rrugor ................................................... 29

9.3 Hyrja dhe dalja e automjeteve nga dhe në rrjetin rrugor .................... Error! Bookmark not defined.

9.4 Hyrja dhe dalja e përdoruesve të rrugës në dhe nga rrjeti rrugor ....... Error! Bookmark not defined.

9.5 Rimëkëmbja dhe rahabilitimi I viktimave të aksidenteve rrugore ................................................... 31

9.6 Koordinimi ............................................................................................ Error! Bookmark not defined.

9.7 Legjislacioni ...................................................................................................................................... 32

9.8 Financimi dhe alokimi i burimeve .................................................................................................... 33

9.9 Promovimi ........................................................................................................................................ 34

9.10 Monitorimi dhe Vlerësimi ................................................................................................................ 34

9.11 Kërkimi dhe zhvillimi dhe transferimi i njohurive ............................................................................ 36

9.12 Roli i agjencisë udhëheqëse dhe funksionet e menaxhimit institucionalError! Bookmark not

defined.

Shtojca A Listat e kontrollit për vlerësimin e kapacitetit të sigurisë rrugore në Shqipëri ......................... 38




PËRMBAJTJA PËR FIGURAT

Figure 1. Harta e rrjetit Rrugor Shqiptar ................................................................................................................

Figure 2. Aksidentet rrugore 2009-2017. Burimi: Raporti 2019 ``Analza e indikatorëve të Sigurisë Rrugore`` .

Source: Drejtoria e Përgjtshme e Policisë ........................................................................................................ 11

Figure 3. Numri i viktimave 2009-2017. Burimi: Raporti 2019 ``Analza e indikatorëve të Sigurisë Rrugore`` .

Burimi: Drejtoria e Përgjtshme e Policisë .......................................................................................................... 11

Figure 4. Viktimat e trafikut rrugor për 100,000 banorë 2009-2018.. .............................................................. 12

Figure 5. Vdekjet e përdoruesve të rrugëve & Vdekjet për 100,000 banorë në vitin 2016. Burimi: OBSH. Raporti

botëror I statusit për sigurinë rrugore 2018 ..................................................................................................... 12

Figure 6. % e viktimave dhe të plagosurve sipas kategorive të përdoruesve të rrugës. Burimi: OKB. Raporti i

Sigurisë në Rrugë në Shqipëri ............................................................................................................................ 13

Figure 7. Viktimat dhe të lënduarit sipas grupmoshës 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në

Shqipëri .............................................................................................................................................................. 13

Figure 8. Viktimat dhe lëndimet sipas llojit të automjetit 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë

në Shqipëri ........................................................................................................................................................ 14

Figure 9. Viktimat dhe të lënduarit sipas zonës 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri

........................................................................................................................................................................... 14

Figure 10. Viktimat dhe të dëmtuarit nga mospërdorimi i rripit të sigurimit / mospërdorimi I helmetës 2009-

2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri ............................................................................. 14

Figure 11. Sistemi i Menaxhimit të Sigurisë Rrugore. Burimi: Bliss dhe Breen ................................................ 28

Figure 12. Sistemi i menaxhimit të të dhënave të aksidenteve rrugore. Burimi: Policia e Trafikut .......................

Figure 13. Formati I të dhënave të aksidenteve ............................................................................................... 35

Figure 14. Diagrami skematik i strukturës organizative për çështjet e sigurisë rrugore në Shqipëri.

Burimi: Strategjia Kombëtare e Transportit, 2016 ............................................................................................ 37

PËRMBLEDHJA E TABELAVE

Tabela 1. Aktorët e interest për sigurinë rrugore dhe ndërlidhja institucionale ............................................. 16




LISTA E SHKURTIMEVE AADT Trafiku Ditor Mesatar Vjetor

FSHZH Fondi Shqiptar I Zhvillimit

ANPR Njohja automatike e targave

ARRSH Autoriteti Rrugor Shqiptar

KRRSH Kodi Rrugor Shqiptar

RRTPRR Rregulli Teknik Të Projektimit të Rrugëve

RRTNRR Rregulli Teknik Të Ndërtimit të Rrugëve

MPRR Manuali i Projektimit të Rrugëve

ASP Policia e Shtetit

MAT Matës Automati i Trafikut

PRR Policia Rrugore

PZ Pikat e zeza

TKMIE Trupi kontrollues in Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë

GDQ Grupi Drejtues Qendror

DRST Drejtoria e Trafikut Sigurise Rrugore

KE Komisioni Evropian

GE Grupi i ekspertëve në nivel lokal

BE Bashkimi Evropian

GoA Qeveria Shqiptare

GRD Drejtori I Përgjithshëm I Rrugëve

KNSRR Komiteti Ndërministror I Sigurisë Rrugore

INSTAT Insituti I Statistikave

IoT Instituti I Transportit

IPA Instrumenti për asistencë për para-antarësimin

iRAP Programi Ndërkombëtar I vlerësimit të Rrugëve

ITS Sistemi inteligjent I Trafikut

BO Bashkim Operatorësh

M&E Monitorim dhe Vlerësim

MIE Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë

MTI Ministria e Transportit dhe Infrastrukturës

MRRRR Menaxhimi I Rrjetir Rrugor

MAPBESH Misioni I Asistencës policore të bashkisë evropiane në Shqipëri

RRMSP Projekti për Mirëmbajtjen dhe Sigurinë në Rrugë të Bazuar në Rezultate

ASR Auditi I Sigurisë Rrugore

ASRNJI Auditi I Sigurisë Rrugore dhe njësia e inspektimit

RSI Inspektim I sigurisë rrugore

VNSRR Vlerësim I Ndikimit të Sigurisë rrugore

SEETO Vëzhgimi I transport për Europen Juglindore

TA Asistencë Teknike

RRTE Rrjeti Rrugor Trans Europian

ToR Terma Reference




ST Sekretariati Teknik

BB Banka Botërore

OBSH Organizata Botërore e Shëndetësisë




1. Hyrje

Aktiviteti 1.1 – “Mbështetja e Zyrës Qendrore për "Koordinimin", - Sekretariati I KNSRR`` Sipas Komponenti 1

të Asistencës Teknike të Sigurisë Rrugore në kuadër të Projektit të Mirëmbajtjes dhe Sigurisë në Rrugë të

Bazuar në Rezultate, mbulon pesë detyrat e mëposhtme:

Detyra 1.1.1: Organizimi i mbledhjeve të Komitetit Ndërministror të Sigurisë Rrugore

Detyra 1.1.2: Ndërrmarrja e detyrave dhe përgjegjësive specifike sipas udhëzimeve të KNSRR

Detyra 1.1.3: Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer monitotimin dhe vlerësimin e performancës

së sigurisë rrugore në Shqipëri

Detyra 1.1.4: Ndërlidhja dhe konsultimi me aktorët e sigurisë rrugore në të gjithë Shqipërinë dhe

mbështetja e Zyrës së Qëndrore si pikë qendrore për dialog me të gjitha palët.

Detyra 1.1.5: Sportimi me konsulentë të huaj dhe ekspert ndërkombëtar

Ky dokument përmban rezultatet lidhur me Detyra 1.1.3: Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer

monitotimin dhe vlerësimin e performancës së sigurisë rrugore në Shqipëri.

2. Detyrat dhe objektivat e aktiviteteve

Qëllimi kryesor i Aktivitetit 1.1 është të mbështesë Zyrën Qëndrore (Departamenti i Sigurisë Rrugore – MIE)

duke ju zhvilluar kapacitetet e brendshme si dhe për të kryer funksione institucionale "bazuar në rezultate",

duke u fokusuar tek “Koordinimit” i Sekretariatit të KNSRR.

Qëllimi kryesoor i Detyrës 1.1.3 ëhtë rishikimi I kapacitetit në sistemin ekzistues të menaxhimit të sigurisë

rrugore në Shqipëri në drejtim të rezultateve të saj.

3. Rezultatet e aktivitetit dhe detyrave

Rezultati i Detyrës 1.1.3 ëhtë rishikimi i kapaciteteve në systemin ekzistues te menaxhimit të sigurisë rrugore

në Shqipëri.

Aspektet kryesore të trajtuara në këtë raport janë si më poshtë:

Zhvillimi dhe analizimi I aksidenteve rrugore në Shqipëri

Identifikimi i detyrave të aktorëve kryesore të sigurisë rrugore në Shqipëri

Vlerësimi kritik i sistemit aktual të sigurisë rrugore dhe kapaciteteve për menaxhimin dhe koordinimin

e sigurisë rrugore;

Identifikimi i pikave të forta dhe të dobëta të menaxhimit përmes një analize të roleve ekzistuese dhe

marrëdhënieve ndërmjet aktorëve të ndryshëm të përfshirë në menaxhimin e sigurisë rrugore.




4. Rrjeti rrugor në Shqipëri

Në vitin 2017, rrjeti rrugor shqiptar ka një gjatësi totale prej rreth 15,000

km në 2017. Rrjeti kryesor rrugor është 3,400 km i gjatë dhe administrohet

nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë përmes Autoritetit Rrugor

Shqiptar (ARRSH). Rrjeti lokal rrugor përbëhet nga 4,411 km rrugë, të cilat

ofrojnë lidhje rurale me rëndësi brend një bashkie dhe mirëmbahen nga

departamentet e rrugëve në bashkitë përkatëse. Rrjeti komunal është

4,980 km i gjatë dhe administrohet nga bashkitë përkatëse. Rrjeti urban

me gjatësi 2,500 km është gjithashtu nën administrimin e bashkive.

Aktualisht çdo segment rrugor në Shqipëri mund të konsiderohet si një

autostradë sipas përcaktimit të saj në Kodin Shqiptar të Rrugëve.

Shumica e rrugëve rurale dhe urbane administrohen nga bashkitë, si pasojë

e ndarjes së re administrative.

Në vitet e fundit, shumica e investimeve të transportit janë adresuar në

përmirësimin e infrastrukturës rrugore dhe ndërtimin e korridoreve

kryesore rrugore (p.sh. Autostrada Veri-Jug Durrës-Kukës dhe segmente të

Korridorit VIII Pan-Europian) me qëllim integrimin e rrjetit shqiptar në

Rrjetin Gjithëpërfshirës të SEETO dhe Rrjetin Trans-Europian të Transportit.

Të gjitha investimet rrugore (Financimi i Huaj dhe Buxheti Shqiptar), gjatë

periudhës 2016-2018, janë përqendruar kryesisht në Rrjetin Kryesor

Shqiptar.

5. ̀ `Flota e mjeteve`` në Shqipëri

Numr I mjeteve në Shqipëri është rritur më shpejtësi gjatë dekadës së fundit. Para viteve 1990 numri total I

automjeteve shqiptare ishte 40,000 automjete, asnjëra prej të cilave nuk ishte private. Në vitin 2017, sipas

statistikave zyrtare, numri i automjeteve në Shqipëri ishte afërsisht 563,000. Megjithatë, vetëm 398,499 kanë

kaluar testin e kolaudimit kohët e fundit. Kjo nënkupton se një përqindje e konsiderueshme e automjeteve të

regjistruara në bazën kombëtare të të dhënave aktualisht janë jashtë përdorimit.

6. Siguria rrugore në Shqipëri

6.1 Statistikat e aksidenteve rrugore

Aksidentet rrugore në Shqipëri janë rritur gjatë 10 viteve të fundit. Numri i aksidenteve rrugore është rritur

rreth 35% midis 2009 dhe 2017. Megjithatë, numri i përgjithshëm i aksidenteve rrugore ka pësuar ulje me

rreth 13% krahasuar me një vit më parë.

Figure 1. Harta e rrjetit Rrugor Shqiptar




Figure 2. Aksidentet rrugore 2009-2017. Burimi: Raporti 2019 ``Analza e indikatorëve të Sigurisë Rrugore`` . Burimi: Drejtoria e

Përgjtshme e Policisë

Numri i viktimave është zvogëluar ndjeshëm gjatë 10 viteve të fundit, nga 378 viktima në vitin 2009 në 220

viktima në 2018, që do të thotë një ulje prej më shumë se 40%.

Figure 3. Numri i viktimave 2009-2017. Burimi: Raporti 2019 ``Analza e indikatorëve të Sigurisë Rrugore`` . Burimi: Drejtoria e

Përgjtshme e Policisë

Nga ana tjetër, numri i të lëndimeve të rënda ka mbetur pak a shumë I njëjtë, por numri I të lënduarve lehtë

gati është dyfishuar nga viti 2009 deri në vitin 2017.

Sipas Drejtorisës së Përgjithshme të Policisë,raporti i të vdekurve nga aksidentet rrugore për 100 000 banorë

është përgjysmuar 10 vitet e fundit. Në vitin 2009, ky raport ishte 12,95, ndërsa në vitin 2017 ky raport ishte

7,69. Megjithastë, vlerat e këtyre normave ngrenë dyshime, duke marrë parasysh që për vitin 2016,

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka bërë një vlerësim për Shqipërinë prej 13.6 për 100,000 banorë.

14651564

1876 1870

2075

19141992 2033

1978

1711

0

500

1000

1500

2000

2500

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Road crashes 2009-2018

378 352 322 334 295 264 270 269 222 220

374 368448 481 478

361 402 450363 332

1088

1348

1702 1754

2025 1992 2020 2060 2026

1737

0

500

1000

1500

2000

2500

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Fatalities & Injuries 2009-2018

Fatalities Serious injuries Minor injuries




Figure 4. Viktimat e trafikut rrugor për 100,000 banorë 2009-2018.

Burimi: Raporti 2019 ``Analza e indikatorëve të Sigurisë Rrugore`` , Drejtoria e Përgjtshme e Policisë

Përdoruesit e rrezikuar (këmbësorët, çiklistët dhe motoçikletat) kanë qenë ato me përqindjen më të lartë të t

lënduarve (viktima dhe të lënduar) gjatë 8 viteve të fundit. Ato përbëjnë mbi 50% të viktimave, apo rreth 60%

të totalit të aksidenteve rrugore në 2016.

Figure 5. Vdekjet e përdoruesve të rrugëve & Vdekjet për 100,000 banorë në vitin 2016. Burimi: OBSH. Raporti botëror I statusit për

sigurinë rrugore 2018

12,95

12,10

11,0911,52

10,18

9,12 9,358,67

6,20

7,69

9,45

8,387,84

8,46

6,61

5,385 4,88

3,8 6,68

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

14,00

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Fatalities per 10,000 veh. & 100,000 population

Road Traffic Fatalities per 100,000 population Fatalities per 10,000 vehicles




Figure 6. % e viktimave dhe të plagosurve sipas kategorive të përdoruesve të rrugës. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në

Shqipëri

Këmbësorët përbëjnë përqindjen më të lartë të viktimave në mesin e përdoruesve vulnerabël. Ato

përfaqësojnë rreth 34% të numrit të përgjithshëm të vdekjeve në Shqipëri në vitin 2017.

Figure 7. Viktimat dhe të lënduarit sipas grupmoshës 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri

Grupmosha 45-64 vjeç përbën një të të tretën e viktimave gjatë viteve të fundit, e ndjekur nga grupmosha 25-

44 me një mesatare prej 27% të viktimave. Përveç kësaj, viktimat dhe të lënduarit nga aksidentet rrugore midis

moshës 0-15 vjeç përbën një shqetësim serioz në Shqipëri. Në 2017, 11 fëmijë të moshës 0-15 vdiqën dhe 29

fëmijë të moshës 0-15 vjeç u plagosën rëndë. Edhe nëse viktimat e fëmijëve janë zvogëluar rreth 20.5% në

krahasim me mesataren e tetë viteve të fundit, vetëm disa reduktime janë arritur në vitin 2017 në krahasim

me vitin 2016.




Figure 8. Viktimat dhe lëndimet sipas llojit të automjetit 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri

Automjetet e vogla janë kryesisht ato më të përfshira në aksidentet rrugore me viktimat gjatë viteve të fundit,

duke llogaritur një mesatare vjetore prej 60% të viktimave. Motorçikletat janë lloji i dytë i automjeteve të

përfshira në aksidente rrugore me një përqindje mesatare të vdekjeve mbi 30%.

Edhe nëse shumica e aksidenteve ndodhin në zonat urbane, shumica e viktimave dhe lëndimeve (> 50%)

shkaktohen nga aksidentet që ndodhin në zonat rurale.

Figure 9. Viktimat dhe të lënduarit sipas zonës 2009-2016. Burimi: OKB. Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri

Mungesa e përdorimit të rripit të sigurimit dhe helmetës janë identifikuar në një përqindje të rëndësishme (>

30%) të viktimave gjatë viteve të fundit.

Figure 10. Viktimat dhe të dëmtuarit nga mospërdorimi i rripit të sigurimit / mospërdorimi I helmetës 2009-2016. Burimi: OKB.

Raporti i Sigurisë në Rrugë në Shqipëri




6.2 Kosto e aksidenteve në Shqipëri

Legjislacioni shqiptar nuk përcakton ndonjë metodologji specifike për të vlerësuar koston e aksidenteve

rrugore. Në vitin 2015, studimi i financuar nga Banka Botërore "Vlerësimi i kostove sociale dhe përfitimet e

rrugëve më të mira dhe më të sigurta për 40 për qind në fund dhe grupeve të tjera vulnerabël: rasti shqiptar"

vlerësoi kostot e mëposhtme:

• Vdekje 143,099 €

• Plagosje e rëndë 11,283 €

• Plagosje e vogël 1.307 €

Megjithatë, kostoja maksimale për një fatkeqësi të aksidentit rrugor është 150,000 euro sipas nenit 26 të ligjit

nr. 10076, datë 12.02.2009, për sigurimin e detyrueshëm në sektorin e transportit.

7. Aktorët e sigurisë rrugore në Shqipëri

Aktorët kryesorë të sigurisë rrugore në Shqipëri janë si në vijim:

• Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë

•Ministria e Brendshme

• Ministria e Arsimit dhe Shkencës

• Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale

• Ministria e Drejtësisë

• Ministria e Financave

• Bashkitë dhe Prefektuarat

• Sektori privat

• Shoqatat profesionale

• Shoqëria Civile (OJQ)

Këta akterë janë përgjegjës për aspekte të shumta të sigurisë rrugore:

Politika dhe strategjia kombëtare

Organizimi institucional

Legjislacioni

Infrastruktura rrugore

Automjetet

Trajnimi dhe edukimi i përdoruesve të rrugës

Zbatimi i ligjit

Shërbimet shëndetësore

Komunikimi dhe ndërgjegjësimi




Ata zbatojnë menaxhimin e sigurisë rrugore përmes strukturave të ndryshme: drejtorive, sektorëve,

instituteve, institucioneve në varësi, këshilltarëve, kompanive private, grupeve profesionale dhe shoqërisë

civile.

Table 1. Aktorët e interest për sigurinë rrugore dhe ndërlidhja institucionale

Institucioni Organe të lidhura me sigurinë rrugore

Ministria e Infrastrukturës dhe

Energjisë

Sektori I Sigurisë rrugoreRoad Safety Sector

Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor

Autoriteti Rrugor Shqiptar

Instituti I Transortit

Ministria e Brendshme Drejtoria e policisë Rrugore

Ministria e Arsimit dhe Sporteve ---

Ministria e Shëndetësisë dhe

mbrojjes sociale

Qendrat Shëndetësore

Qendra Kombëtare e Emergjencave Mjekësore (QKUM)

Institucioni Kombëtar i Shëndetit Publik

Ministria e Drejtësisë ---

Ministria e Financës ---

Bashkitë dhe Prefekturat ---

Sektori Pricat Shoqata e Shoqërive të Sigurimeve të Shqipërisë

Shoqatat profesionale Shoqatat profesionale të transportit rrugor:

- Shoqata Kombëtare e Transportit Urban

- Sindikatat e shoferit 4 + 1

- Bashkimi i Transportit Ndërkufitar

- Shoqata e Transportit Ndërkufitar

- Shoqata e Transportit Ndërkombëtar të

Shoqata të tjera:

- Shoqata e Auto Shkollave në Shqipëri

- Shoqata e Ekspertëve Auto-teknike

- Shoqata e Ekspertëve, Rindërtues dhe Vlerësues të

Aksidenteve

- Byroja Inxhinierike e Ekspertëve dhe Aksidenteve të

Sigurisë Rrugore Profesionale

- Shoqata e Ekspertëve Auto-teknike

- Shoqata Kombëtare e Asistencës për Aksidentet

Shoqëria Civile OJF




Institucioni Organe të lidhura me sigurinë rrugore

- Automobile Club Albania

- Shoqata e viktimave të aksidenteve rrugore

- Shoqata Civile e Sigurisë Rrugore dhe Mjedisit

- Shoqata e viktimave të aksidenteve rrugore

Përgjegjësia për sigurinë rrugore në Shqipëri ndahet midis qeverisë qendrore dhe asaj lokale. Por, qeveria

qendrore, është përgjegjëse për shumicën e aspekteve ligjore, politikë-bërëse dhe zbatimin e politikave të

sigurisë rrugore në vend.

Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë (MIE) dhe Ministria e Brendshme (MB) ndajnë përgjegjësinë kryesore

për sigurinë rrugore në Shqipëri për Qeverinë Qendrore:

MIE është institucioni përgjegjës për politikat e transportit. Ai zhvillon politika, harton strategji dhe përgatit

legjislacionin dhe aktet nënligjore për të filluar masat e sigurisë rrugore. Gjithashtu formulon dhe mbron

Programin Kombëtar për Përmirësimin e Rrugëve në Këshillin e Ministrave. MIE gjithashtu është

përgjegjëse për menaxhimin e rrjetit rrugor kombëtar, regjistrimin e automjeteve dhe licencimin e

drejtimit të automjeteve.

Drejtoria e Policisë Rrugore, nën varësinë e MB, është përgjegjëse për zbatimin e Kodit Rrugor, si dhe për

grumbullimin e të dhënave për aksidentet në rrugë.

Megjithatë, natyra ndërsektoriale e sigurisë rrugore përfshin ministritë e tjera, qeveritë lokale dhe aktorët

privatë të cilët gjithashtu luajnë role të rëndësishme plotësuese lidhur me infrastrukturën, zbatimin e ligjit,

arsimin, shërbimet emergjente, drejtësinë etj.

7.1 Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë

Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë (MIE) mbikëqyr zbatimin e politikave të transportit rrugor në Shqipëri.

Roli i saj përfshin:

• Mbikëqyrjen e planifikimit, projektimit dhe ndërtimit të rrjetit rrugor kombëtar përmes Autoritetit Rrugorë

Shqiptar (ARRSH);

• Mbikëqyrjen administrative të Kodit Rrugor dhe periodikisht rekomandimin e përditësimeve të tij;

• Mbikëqyrja e proceseve për regjistrimin e automjeteve, inspektimet e automjeteve dhe licencimin e shoferit.

MIE zbaton menaxhimin e sigurisë rrugore përmes strukturave të mëposhtme:

• Sektori i Sigurisë Rrugore

• Drejtoria e Shërbimeve të Transportit Rrugor

• Autoriteti Rrugor Shqiptar

• Instituti për Hulumtime dhe Analiza të Aksidenteve Rrugore

Sektori i Sigurisë Rrugore (SSRR)

Sektori i Sigurisë Rrugore (RSS) ështË nën varësinë e MIE, përgjegjës për vlerësimin dhe monitorimin e

objektivave të programit të sigurisë rrugore dhe planeve të veprimit, rishikimin dhe përmirësimin e

legjislacionit të transportit rrugor dhe të sigurisë rrugore, si dhe koordinimin midis palëve të interesit




kombëtare dhe ndërkombëtare të sigurisë rrugore. SSRR-ja është quajtur edhe "Zyra Qendrore e Sigurisë

Rrugore".

SSRR është nën varësinë e Drejtorisë së Rregullimit dhe Harmonizimit të Legjislacionit në MIE, dhe burimet e

saj njerëzore janë të përbërë nga 4 persona (1 përjrgjës dhe 3 specialistë).

Detyrat e tij kryesore lidhen me aspektet e mëposhtme:

Legjislacioni. RSS është përgjegjëse për hartimin e legjislacionit të ri të transportit rrugor dhe të

sigurisë rrugore (aktet nënligjore, urdhrat, dekretet etj.) dhe përmirësimin e atij ekzistues, me fokus

të veçantë në harmonizimin e legjislacionit shqiptar me BE. Ai gjithashtu është përgjegjës për kodet

rrugore dhe udhëzimet e ministrisë.

Infrastruktura. SSRR bashkëpunon me Departamentin e Programimit dhe Zhvillimit të Infrastrukturës

për përgatitjen e planeve të veprimit të sigurisë rrugore që do të zbatohen nga ARRSH. Përveç kësaj, RSS është përgjegjëse për monitorimin administrativ dhe financiar të aktiviteteve të zbatuara nga

ARRSH. SSRR gjithashtu harton udhëzimet teknike dhe manualet (p.sh. Manuali i Inspektimit të

Sigurisë Rrugore) dhe analizon të dhënat e aksidentit rrugor.

Automjetet. SSRR gjithashtu monitoron aktivitetet e zbatuara nga Drejtoria e Përgjithshme e

Shërbimeve të Transportit Rrugor në të gjitha aspektet që lidhen me regjistrimin e automjeteve dhe

inspektimet teknike.

Lejet e drejtimit të mjeteve. SSRR është përgjegjëse për monitorimin e aktiviteteve të zbatuara nga Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor në lidhje me patentat dhe autoshkollat

(p.sh testet për kandidatët).

Sekretariati i KNSRR-SË. SSRR vepron si Sekretariati Teknik i KNSRR, për të cilin është përgjegjës për

mbledhjen dhe përgatitjen e dokumenteve për miratimin e KNSRR, duke koordinuar me Grupin

Drejtues Qendror dhe institucionet publike dhe duke zhvilluar dhe zbatuar një program të detajuar

veprimi dhe bashkëpunimi. SSRR gjithashtu është përgjegjës për përgatitjen e raportit vjetor të

përgjithshëm të sigurisë rrugore, i cili paraqet një pasqyrë të sigurisë rrugore.

Aktivitete të tjera të lidhura me sigurinë rrugore të zbatuara nga SSRR janë menaxhimi i licencave të

operatorëve rrugorë, duke qenë pjesë e grupeve të punues që merren me politikat e transportit, takimet dhe

raportimet drejt harmonizimit të BE-së dhe që kanë të bëjnë me projektet e tjera të konsulencës.

Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor (DPSHTRR)

Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor (DPSHTRR) është në varësinë e MIE dhe

përgjegjëse për:

• Regjistrimin e automjeteve

• Lëshimin dhe mirëmbajtjen e sistemit të pjatave të automjeteve

• Mbledhja e taksave vjetore rrugore

• Licencat e drejtimit

• Licencimi i shkollave automobilistike

• Dokumentet për zbatimin e tahografëve dixhital

• Lëshimi i kartave të kujtesës tahografi

DPSHTRR po punon për zbatimin e një sistemi të ri të certifikimit të regjistrimit të automjeteve në Shqipëri. Ky

sistem i ri do të jetë në përputhje me rregulloret e BE. DPSHTRR shkëmben informacione me Policinë Rrugore

për patentat dhe automjetet e regjistruara. Megjithatë, nuk bëhet asnjë shkëmbim informacioni me aktorë të

tjera të sigurisë rrugore, siç janë kompanitë e sigurimeve.




Aktivitetet e inspektimit teknik të automjeteve aktualisht kryhen nga SGS Albania nën monitorimin e

DPSHTRRS. Kontrata e saj do të përfundojë në qershor 2019, dhe pas kësaj date, Qeveria SHqiptare do të

synojë të liberalizojë licencimin e tregut për punëtoritë shqiptare të makinave për të kryer një aktivitet të tillë.

DPSHTRRS nuk është përgjegjëse për kontrollet anësore rrugore për dy vitet e fundit. Njësia e Task Forcës nën

varësinë e MIE është themeluar kohët e fundit për t'u marrë me të.

Autoshkollat licencohen dhe mbikëqyren nga DPSHTRRS. Cilësia e autoshkollave në përgjithësi është duke u

përmirësuar. Pyetësorët përditësohen çdo 6 muaj nën mbikëqyrjen e DPSHTRRS. Procedurat dhe periudha e

trajnimit të mësimit janë në përputhje me direktivat e BE-së. Përveç kësaj, DPSHTRRS është i vetmi institucion

në Shqipëri i cili mund të lëshojë kartela të çertifikuara të tahografit.

Autoriteti Rrugor Shqiptar (ARRSH)

Autoriteti Rrugor Shqiptar (ARRSH) është një strukturë e varur nga MIE, e cila është përgjegjëse për rrjetin

rrugor kombëtar në Shqipëri. Është përgjegjës për ndërtimin, përmirësimin, rehabilitimin, mirëmbajtjen dhe

zhvillimin e rrjetit rrugor kryesor, duke përfshirë planifikimin, buxhetimin dhe programimin përkatës

Sipas ligjit nr. 276, datë 16 maj 2018 mbi "Miratimin e Autoritetit të Rrugëve të Organizatës, Strukturës,

Organikës dhe Statutit", funksionet dhe detyrat e tij kryesore janë si në vijim:

Ofron shërbime dhe lëshon autorizime/leje/miratime në përputhje dhe zbatim të Kodit Rrugor e

legjislacionit në fuqi;

Krijon dhe mirëmban sistemin për administrimin e rrugëve shtetërore dhe të urave;

Krijon qendrat e menaxhimit elektronik të trafikut dhe miraton statusin e tyre;

Asiston në përditësimet vjetore dhe rishikimet pesëvjeçare të Planit Kombëtar të Transportit

për sektorin e transportit rrugor, në bashkëpunim me Institutin e Transportit;

Mirëmban dhe zbaton Manualin Shqiptar të Ndërtimit të Rrugëve dhe Specifikimet Teknike;

Merr nisma për studime, kërkime shkencore dhe eksperimente për efiçencën, trafikun,

qarkullimin dhe sigurinë rrugore;

Përgatit programe afatmesme zhvillimi dhe programin vjetor të punës për ndërtimin,

rikonstruksionin, mirëmbajtjen, ruajtjen dhe zhvillimin e rrugëve shtetërore, në përputhje me

përparësitë e përcaktuara në dokumentet strategjike;

Përgatit një raport vjetor për ministrinë përgjegjëse dhe Bordin, ku pasqyron veprimtarinë e

kryer dhe planin në vazhdim;

Kërkon informacion nga institucionet publike, qendrore apo vendore, në lidhje me fushën

e tij të përgjegjësisë dhe realizimin e detyrave të tij;

Bashkëpunon me institucione të huaja dhe organizata joqeveritare në fushën e rrjeteve të

transportit rrugor;

Negocion, lidh marrëveshje bashkëpunimi me karakter teknik, në fushën e rrjeteve të tran-

sportit rrugor, me institucione të huaja homo-loge, duke ndjekur procedurat ligjore në fuqi;

Mban librat kontabël, harton të dhënat financiare dhe raportet për gjendjen e ecurisë së

veprimtarisë, përfshirë edhe raportet e kontrollit të ekspertëve kontabël të autorizuar, në përputhje

me ligjin për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare;

ARRSH-ja është e strukturuar në tri Drejtoritë Rajonale (Veri, Qendër dhe Jug) që janë përgjegjëse për

aspektet e mëposhtme:




Në përputhje me programin e miratuar nga organet eprore, marrin të gjitha masat për

realizimin e treguesve të këtij programi si dhe të gjithë aktivitetit teknik në mirëmbajtjen e

rrjetit rrugor që kanë në administrim;

Përgatisin programe afatmesme zhvillimi dhe programin vjetor të punës për ndërtimin,

rikonstruksionin, mirëmbajtjen, ruajtjen dhe zhvillimin e rrugëve shtetërore, në përputhje

me përparësitë e përcaktuara në dokumentet strategjike;

Garantojnë siguri për të gjithë përdoruesit e rrugës në të gjitha veprimtaritë që organizojnë për

përmbushjen e detyrimeve, sipas Kodit Rrugor

Organizojnë programin e supervizionit të shërbimeve të mirëmbajtjes me performancë

(rutinë dhe dimërore), të rehabilitimit të Rrjetit Rrugor Kombëtar në administrim si dhe ndjekin

kontratat;

Krijojnë dhe mirëmbajnë sistemin për administrimin e rrugëve shtetërore dhe të urave nën

administrim;

Mirëmbajnë dhe zbatojnë manualin shqiptar të ndërtimit të rrugëve dhe specifikimet teknike;ë)

Krijojnë qendrat e menaxhimit elektronik të trafikut dhe miratojnë statusin e tyre;

Asistojnë në përditësimet vjetore dhe rishikimet pesëvjeçare të PKT-së për sektorin e

transportit rrugor, në bashkëpunim me Institutin e Transportit;

Marrin nisma për studime, kërkime shkencore dhe eksperimente për efiçencën,

trafikun, qarkullimin e sigurinë rrugore; gj) Marrin masa për ruajtjen dhe administri-min e mirë të

pronës shtetërore në administrim dhe përgjigjen për dëmtimet e saj;

Ngrenë shtabet e emergjencave për periudhën dimërore (apo kur është e nevojshme), në

bashkëpunim me prefekturën dhe Policinë e Shtetit, për mirëmbajtjen e akseve rrugore në

administrim

Aktualisht nuk kryhen aktivitete të rregullta për sigurinë rrugore nga ARRSH. Aktivitetet më të afërta lidhen

kryesisht me mirëmbajtjen e rrugëve, sinjalistikën rrugore dhe planet e menaxhimit të trafikut gjatë punimeve

të ndërtimit të rrugëve. Sidoqoftë, veprimtaritë për sigurinë rrugore, të tilla si eleminimi I pikave të zeza,

zbatohen brenda kuadrit të projekteve të caktuara, siç është projekti IPA.

Struktura organizative e ARRSH nuk përfshin asnjë njësi të dedikuar për sigurinë në rrugë. Stafi teknik nuk ka

marrë ndonjë trajnim specifik për sigurinë në rrugë, por tre inxhinierë që kanë ndjekur kohët e fundit një

trajnim në auditimin e sigurisë rrugore.

Marrëdhënia e ARA me palët e tjera të sigurisë rrugore është shumë e kufizuar. Instituti i Transportit (IoT) çdo

vit ndan hartat e rrezikut të zezë dhe Drejtoria e Policisë Rrugore njofton ARRSH-në kur identifikohen seksionet

e rrezikut të aksidentit të lartë.

Instituti i Transportit (IoT)

Instituti i Transportit (IoT) është një institut publik kombëtar për kërkimin e transportit që kryen studime mbi

të gjitha llojet e transporteve në Shqipëri. Ajo vepron nën varësinë e MIE.

Detyrat kryesore të IoT-së janë:

Të mirëmbajë dhe përditësojë Planin Kombëtare të Transportit Shqiptar (PKTSH);

Të krijojë, menaxhojë dhe azhornojë bazën e të dhënave të sektorit të transportit, duke funksionuar

si një “depo qendrore” për informacionin e sektorit të transportit dhe duke ju ofruar institucioneve të




tjera që veprojnë në sektorin e transportit të dhëna dhe instrumente analitike për zhvillimin e

politikave dhe strategjive;

Të ndihmojë dhe këshillojë MIE dhe organet e tjera institucionale në politikat, strategjitë dhe reformat

institucionale të sektorit të transportit;

Të ofrojë shërbime të tjera dhe aktivitete kërkimore për palët e treta për të gjitha llojet e transportit;

Të marrë pjesë si një koordinator projekti ose partner lokal në projekte rajonale dhe ndërkombëtare

në fushën e transportit

Përsa i përket sigurisë rrugore, IoT është përgjegjëse për përpunimin e të dhënave të raksidenteve rrugore

(statistikat dhe GIS) të marra nga Policia Rrugore me qëllim identifikimin e pikave të zeza dhe krijimin e hartës

së pikave të zezë për territorin kombëtar.

Me qëllim që auditimet dhe inspektimet e sigurisë rrugore të funksionojnë, në dhjetor 2016 është nënshkruar

një marrëveshje ndërmjet MIE, ku IoT është organi përgjegjës dhe Universiteti Politeknik i Tiranës (Fakulteti i

Inxhinierisë së Ndërtimit). Qëllimi i kësaj marrëveshjeje ishte forcimi i bashkëpunimin dhe bashkërendimin

midis disa institucioneve për të organizuar kursin e trajnimit për auditorët / inspektorët e ardhshëm të sigurisë

rrugore, duke mbështetur objektivat e Strategjisë Kombëtare të Sigurisë Rrugore, sipas direktivave dhe

udhëzimeve të BE-së. Sipas kësaj marrëveshje, IoT është përgjegjës për:

• Logjistikën (ndërtesa dhe pajisje didaktike)

• Menaxhimin teknik dhe financiar

• Përzgjedhjen e aplikantëve

IoT përbëhet nga tre departamente: 1) Planifikimi, 2) Qendra e të dhënave dhe 3) Studimet e transportit.

7.2 Ministria e Brendshme

Ministria e Brendshme (MB) zbaton menaxhimin e sigurisë rrugore përmes Drejtorisë së Policisë Rrugore, e

cila është nën varësinë e Dretorisë së Përgjithshme të Policisë. Dretoria e Përgjithshme e Policisë merret me

të gjitha çështjet që lidhen me kriminalitetin dhe sigurinë rrugore.

Drejtoria e Policisë Rrugore

Në bazë të nenit 11 të ligjit nr.8738, datë 22.7.1998 "Për Kodin Rrugor të Republikës së Shqipërisë", detyrat

kryesore të Policisë Rrugore janë:

1. parandalimi, konstatimi dhe verifikimi i shkeljeve të rregullave të qarkullimit rrugor;

2. konstatimi dhe verifikimi i aksidenteve rrugore;

3. kryerja e shërbimeve të drejtpërdrejta për rregullimin e trafikut;

4. shoqërimi i mjeteve për sigurimin e qarkullimit;

5. kujdesi dhe kontrolli i përdorimit të rrugës;

6. mbledhja, përpunimi, ruajtja, shpërndarja dhe përdorimi i të dhënave të aksidenteve rrugore në

sistemin e të dhënave të aksidenteve rrugore.

Organet e policisë rrugore marrin pjesë edhe në operacionet e ndihmës në rrugë. Ata zakonisht janë të parët

që vijnë në një vend për rrëzimin e rrugëve. Ato detyrohen të bashkëpunojnë në kryerjen e matjeve për

studimet mbi trafikun

Brenda Policisë Rrugore, Njësia e sigurisë rrugore dhe njësia operative kryesisht merren me aktivitetet e

sigurisë rrugore. Përveç kësaj, në çdo rajon ka një njësi të Policisë Rrugore e përbërë nga dy departamente që

merren, ndër të tjera, me aspekte operacionale dhe dokumentare të trafikut rrugor dhe mbikëqyren nga

qendra e Tiranës.




Burimet njerëzore të Policisë Rrugore përbëhen nga rreth 800 persona. Ata kanë 250 patrulla të pajisura me

pajisje për shkelje elektronike dhe gjashtë radarë të lëvizshëm.

Në qytetin e Tiranës, Policia Rrugore vetëm mbulon parkimin dhe zënien e hapësirës publike.

Policia Rrugore ka marrëveshje me disa aktorë të sigurisë rrugore:

• Drejtoria e Shërbimeve të Transportit shkëmben informata lidhur me patentat dhe automjetet e regjistruara

me Policinë Rrugore nëpërmjet një sistemi të menaxhimit të të dhënave të quajtur E-Giova

• Policia Rrugore informon ARRSH-në për dëmet në rrugë dhe menaxhon trafikun rrugor gjatë punimeve të

ndërtimit. Kur ndodh një aksident me viktimat Policia e Trafikut përgatit një raport të analizës që mbulon

gjithashtu përfshirjen e mundshme të infrastrukturës në aksident. Ky raport është i ndarë edhe me ARRSH-në.

• Autoriteti i Monitorimit Financiar (AMF) ndan informacionin e Policisë Rrugore në lidhje me sigurimet e

makinave dhe Policia Rrugore ndan me ta të dhënat e aksidentit rrugor dhe kompensimet e paguara nga

kompanitë e sigurimeve. AMF gjithashtu ka akses në E-Giova dhe gjithashtu fut informacion në sistem.

7.3 Ministria e Shëndetësisë dhe Sigurimeve Shoqërore

Qeveria Shqiptare është ofruesi kryesor i shërbimeve shëndetësore në vend. Shërbimet e kujdesit shëndetësor

janë të strukturuara në tri nivele:

• Shërbimi Parësor Shëndetësor (SHPSH) ofrohet në qendrat shëndetësore dhe në poliklinika. Shërbimet e

SHPSH në komunitet janë niveli i parë i qasjes në kujdesin shëndetësor.

• Kujdesi dytësor shëndetësor ofrohet në spitalet rajonale dhe rrethe.

• Kujdesi Terciar Shëndetësor ofrohet në Qendrën Spitalore Universitare "Nënë Tereza" dhe "Spitalin Ushtarak

të Tiranës".

Në çdo rreth ka një drejtori të Shëndetit Publik, i cili koordinon të gjitha shërbimet shëndetësore të rrethit.

Përjashtim bën Tirana, ku nëpërmjet një projekti pilot është krijuar Autoriteti Rajonal i Shëndetit. Ministria e

Shëndetësisë synon të krijojë në të ardhmen autoritetet e tilla rajonale edhe në rajonet e tjera shqiptare, të

cilat do të koordinojnë funksionimin e shërbimeve shëndetësore në nivel rajonal.

Kujdesi shëndetësor shqiptar organizohet në mënyrë autonome në baza rajonale dhe përfshin klinika dhe

specialistë publikë dhe privatë. Shërbimet emergjente janë në dispozicion në të gjitha spitalet kryesore.

Spitali Ushtarak i Tiranës është ofruesi kryesor i kujdesit të traumave në Shqipëri. Spitalet rajonale janë të

pajisura me njësi të kujdesit traumatik, ndërsa spitalet e rrethit janë të pajisura vetëm me njësitë e kujdesit

emergjent. Megjithatë, të dy institucionet shëndetësore vuajnë një mungesë të përgjithshme të burimeve

njerëzore (mjekëve dhe infermierëve) të specializuar në trauma.

MShSSH zbaton drejtpërsëdrejti menaxhimin e shërbimeve emergjente për aksidentet rrugore, megjithatë ka

struktura të tjera që gjithashtu merren me të:

• Qendra Kombëtare e Emergjencave Mjekësore2 (QKEM)

• Urgjenca

Qendra Kombëtare e Emergjencave Kombëtare (QKUM)

Qendra Kombëtare e Emergjencave (QKM) është subjekt publik në varësi të Ministrisë së Shëndetësisë dhe

Sigurimeve Shoqërore përgjegjëse për zhvillimin e sistemit të shërbimit të urgjencës mjekësore në Shqipëri.




Detyrat e saj kryesore sipas ligjit nr. 147/2014, "Për Emergjencën Mjekësore" janë si në vijim:

ofrimin cilësor të shërbimit në kujdesin parësor, spitalor, trajtimin dhe transportin me autoambulancë

për në urgjencën spitalore;

ofrimin e ndihmës së parë për çdo person në kushtet e urgjencës mjekësore, duke filluar nga

vendi i ngjarjes;

sigurimin e kujdesit mjekësor të specializuar për çdo person në kushtet e urgjencës mjekësore;

sigurimin e ndihmës së parë dhe kujdesit mjekësor të specializuar në raste të emergjencave

shëndetësore dhe civile;

sigurimin e transportit tokësor, ajror dhe ujor të përshtatshëm për shpëtimin e jetës,

ofrimin e kujdesit shëndetësor në kushtet e urgjencës mjekësore dhe transferimin në strukturat e

specializuara.

Pjesë e QKUM-it janë "Njësia e koordinimit të emergjencave mjekësore" dhe "Njësia e transportit mjekësor

me helikopter", të pajisura me rreth 130 ambulanca dhe tre helikopterë. Njësia e koordinimit të emergjencave

mjekësore është ngarkuar për koordinimin e të gjithë sistemit të komandimit të kontrollit për emergjencat

mjekësore.

Që nga viti 2016, Shqipëria ka një numër unik në vend, 112, që shërben si një platformë e vetme e thirrjeve në

rast emergjence, përfshirë aksidentet rrugore. Thirrjet u përcillen në cilëndo nga tre aktorët kryesorë në rast

aksidenti: policia, zjarrfikësit dhe spitalet.

7.4 Aktorë të tjerë të sigurisë rrugore

Bashkitë dhe prefekturat

Në Shqipëri janë 12 prefektura ("qarqe"). Qarqet përbëhen nga bashkitë dhe Njësitë administrative. Brenda

shkallës së autonomisë së tyre, këshilltarët e bashkive dhe të qarqeve janë përgjegjës për ofrimin e

infrastrukturës lokale, transportin publik dhe shërbime të tjera të transportit, sinkjalistikës rrugore etj, të gjitha

të ndërlidhura për të siguruar një system rrugor të sigurtë.

Grupet e ekspertëve vendorë, të përbërë nga përfaqësues të agjencive / institucioneve lokale / rajonale

brenda territorit të secilës Prefekturë nën udhëheqjen e Prefektit. Megjithatë, vendimmarrja qëndron në

nivelelin lokal ose kombëtar të autoritetit, të cilin këta ekspertë lokalë bëjnë pjesë.

Shoqata e shoqerive të sigurimeve në Shqipëri

Tetë shoqëri të sigurimeve shqiptare përbëjnë Shoqatën e Shoqërive të Sigurimeve (ICA). Përgjegjësitë e tij

kryesore lidhen me:

• Mbështetjen e kompanive të sigurimeve që promovojnë kontratat e sigurimeve dhe bashkëveprojnë me

organet qeveritare (p.sh. Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare)

• Mundësinë për një qasje me universitetet për të shpjeguar se si funksionon sektori i sigurimeve dhe

gjithashtu për t'u qasur mësuesit drejt të mësuarit profesional përmes një programi zviceran.

• Përpjekjen për të përmirësuar rregulloret p kompanitë e sigurimeve

Aktualisht ICA po përpiqet të jetë pjesë e Sigurimeve Evropiane në mënyrë që të ketë më shumë eksperiencë

për kuadrin shqiptar. Kompanitë e sigurimeve paguajnë tatime si dhe 1.5% të të ardhurave të tyre (rreth € 2M

- qarkullimi i vitit të kaluar € 120M) tek Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare Shqiptare. Ata nuk e mbështesin




buxhetin e Qeverisë së Shtetit për aktivitetet e sigurisë rrugore, pasi nuk është i detyrueshëm me ligj. Përveç

kësaj, ata nuk bien dakord për financimin e veprimeve të qeverisë për sigurinë rrugore, pasi aktualisht nuk ka

buxhet specifik për të.

ICA ka bashkëpunuar me Policinë e Trafikut në disa projekte (p.sh. instalimi i kamerave dhe pajisjeve për të

kontrolluar pllakat dhe dokumentacionin e automjeteve) dhe gjithashtu mbështet fort ARRSH-ne duke e

ndihmuar me aksidentet rrugore si dhe duke lobuar për ndryshimin e legjislacionit. Përveç kësaj, ajo ka

themeluar një Memorandum Mirëkuptimi me Organizatën e Prodhimit dhe Biznesit (anëtare shqiptare e

arsimit)

Sipas legjislacionit kombëtar € 150,000 është kompensimi maksimal i pagesës për një aksident fatal në

Shqipëri. ICA ka informacion në lidhje me koston e aksidenteve, viktimave dhe lëndimeve në Shqipëri.

Shoqëria civile (OJQ)

Vetëm disa OJQ të sigurisë rrugore i zbatojnë aktivitetet e tyre në Shqipëri. Ata kryesisht punojnë në nivel

kombëtar me burimet e tyre dhe pa mbështetje dhe koordinim nga Qeveria e Shqipërisë.

Një nga OJQ-të më aktive në Shqipëri është Automobile Club Albania. Ai synon nxitjen e interesit të shoqërisë

shqiptare për automjete dhe zakonisht është i përfshirë në fushatat e ndërgjegjësimit dhe programet arsimore

të lidhura me sigurinë rrugore, të tilla si "të sigurtë në dy rrota", si pjesë e "Konkursit të Edukimit për Trafikun

e Fëmijëve në Fëmijë" FIA. OJQ-të nuk janë aktualisht të organizuara në një shoqatë specifike, kështu që ata

punojnë individualisht, pa lidhje dhe koordinim. Asnjë ndikim nga aktivitetet e OJQ-ve për reduktimin e

aksidenteve dhe viktimave të rrugëve nuk është matur.

8. Krahasimi i sistemit të menaxhimit të sigurisë rrugore në Shqipëri me vendet e tjera

8.1 Vlerësimi i rolit dhe detyrave të grupeve të interesit të sigurisë rrugore në Shqipëri

Për të vlerësuar sistemin aktual të menaxhimit të sigurisë rrugore në Shqipëri, Konsulenti ka kryer një krahasim

bazuar në rolet dhe detyrat e caktuara për aktorët e sigurisë rrugore në vendet më të përparuara. Konsulenti

ka identifikuar përgjegjësitë kryesore të palëve të përfshira në menaxhimin e sigurisë rrugore në Suedi, Francë,

Spanjë, Mbretërinë e Bashkuar etj., Vende që kanë pasur sukses të konsiderueshëm në reduktimin e numrit

të aksidenteve fatale në vitet e fundit.

Vlerësimi identifikon se cili mision është caktuar në mënyrë specifike ose jo në Shqipëri. Vlerësimi bëhet për

një grup detyrash.

Misioni

I. Përcaktimi I politikave të qeverisë për sigurinë rrugore;

II. Zhvillimi dhe zbatimi i politikave për përmirësimin e sigurisë rrugore;

III. Zbatimi i politikës së sigurisë së rrugëve të qeverisë;

IV. Përcaktimi dhe zbatimi i politikës së sigurisë rrugore duke përjashtuar politikat e sigurisë së

infrastrukturës rrugore dhe rregulloret teknike të automjeteve.

Këto detyra, përveç IV, zakonisht i caktohen një organi administrativ përgjegjës për sigurinë e përgjithshme të

rrugëve.




Misionet I, II, III dhe IV janë caktuar në MIE.

Koordinimi ndërministror

I. Përfshirja e të gjithë ministrive që merren me çështjet e sigurisë rrugore;

II. Koordinimi i aktiviteteve ndërmjet ministrive për sigurinë rrugore.

Këto detyra zakonisht i caktohen një Komiteti Ndërministror dhe organit administrativ përgjegjës për sigurinë

e përgjithshme të rrugëve.

Detyrat I dhe II i caktohen Komitetit Ndërministror të Sigurisë Rrugore (KNSRR).

Këshillimi

I. Bëni propozime qeverisë për sigurinë në rrugë.

Kjo detyrë është caktuar në MIE (përmes SSRR).

Formulimi i propozimit për rritjen e sigurisë rrugore

I. Të sigurojë mbledhjen dhe shpërndarjen e informacionit të nevojshëm për përgatitjen, zbatimin dhe

vlerësimin e politikës së sigurisë rrugore;

II. Të lehtësojë dhe unifikojë mbledhjen e të dhënave statistikore;

III. Të kryeje dhe siguroje ndjekjen e studimeve të përgjithshme ose sektoriale për sigurinë rrugore;

IV. Kryerja e veprimeve eksperimentale dhe studimeve të përgjithshme ose sektoriale;

V. Vlerësimi i masave të sigurisë rrugore të marra ose të planifikuara.

Detyrat I dhe II janë caktuar në MIE (përmes SSRR). Detyrat III, IV dhe V nuk janë caktuar.

Mbledhja e të dhënave dhe prodhimi i statistikave

I. Kryerja e hetimeve të shkaqeve të aksidenteve, që më pas I kalohet Ministrisë së Drejtësisë.

II. Mbledhja e të dhënave për aksidentet.

III. Krijimi I statistikave në lidhje me shkeljet e kodit rrugore.

IV. Përgatitja e statistikave për sigurinë rrugore.

V. Krijimi I statistikave për suspendimet administrative të patentave.

Detyrat I, II, III dhe IV i caktohen Policisë Rrugore. Detyra V i është caktuar DPSHTRR-së.

Rregullimi dhe menaxhimi i drejtuesve dhe automjeteve

I. Drejtimi dhe koordinimi I të gjithë punëve legjislative dhe rregullatore në Kodin Rrugor.

II. Rregullon lejet e vozitjes dhe sektorin profesional të instruksioneve të vozitjes.

III. Jepni certifikatat e regjistrimit.

IV. Jepni leje shoferi.

V. Organizoni dhe menaxhoni dosjen e regjistrimit kombëtar.

VI. Organizoni dhe menaxhoni skedarin e liçencës kombëtare të shoferit.

VII. Të udhëheqin rrjetet profesionale në edukimin dhe vlerësimin e automjetit dhe të sigurisë rrugore.

VIII. Përcaktimi dhe zbatimi i politikave të rregullimit teknik të automjeteve.

IX. Hartimi i rregullave teknike për sigurinë e automjeteve

X. Dhënia e certifikatave të inspektimit teknik për automjetet.




Detyra I. është caktuar në SSRR. Detyrat II deri në IX janë caktuar në DPSHTRR-së. Detyra X i është caktuar SGS

Albania.

Rregullimi dhe menaxhimi i infrastrukturës rrugore

I. Zhvillimi i politikës së sigurisë së infrastrukturës rrugore dhe sigurimi i zbatimit të saj.

II. Hartimi i rregulloreve në lidhje me pajisjet rrugore, sinjalistikën dhe trafikun rrugor.

III. Zhvillimi dhe zbatimi i politikave për zhvillimin, modernizimin, mirëmbajtjen dhe qëndrueshmërinë e

rrjetit rrugor kombëtar.

IV. Zbatimi i politikave të sigurisë për infrastrukturën rrugore.

V. Sigurimi i reagimit emergjent për të ruajtur qëndrueshmërinë rrugore në rast të motit të keq apo

aksidenteve.

VI. Zhvillimi i politikave kombëtare për menaxhimin e trafikut dhe informacionin e përdoruesit në rrjetin

rrugor kombëtar.

VII. Të zbatohet politika kombëtare për menaxhimin e trafikut dhe informacionin e përdoruesit në rrjetin

rrugor kombëtar.

VIII. Analiza dhe monitorimi i aksidenteve në rrjetin rrugor.

IX. Zhvillimi i studimeve dhe programeve të sigurisë rrugore.

X. Kryen vlerësime të sigurisë rrugore, auditime dhe inspektime.

XI. Kryen hetime teknike për aksidentet fatale.

XII. Menaxhon dhe mbron domenin e rrugës publike.

Detyrat I, II, III, IV, V, X, XII janë caktuar në MIE përmes SSRR dhe ARRSH-së. Detyrat VI, VII, VIII, IX dhe XI ende

nuk janë caktuar.

Zbatimi rajonal

I. Zbatimi i politikës rajonale të sigurisë rrugore.

Detyra i caktohet prefekturave dhe bashkive.

Policia Rrugore

I. Vendosja e politikës së kontrollit të trafikut

II. Menaxho trafikun.

III. Monitoron trafikun, siguron pajtueshmërinë me Kodin Rrugor dhe ligjet sektoriale.

IV. Përgjigjuni në faqen e aksidentit dhe koordinoni pjesën tjetër të aktorëve.

V. Koordinimi i veprimit operacional të shërbimeve policore.

VI. Vendosni politikat e vendosjes dhe mirëmbajtjes për pajisjet e automatizuara të kontrollit.

VII. Harton dhe zbaton sistemet e kontrollit të automatizuar të trafikut dhe përpunimit.

VIII. Kontriboni në politikën e kontrollit të automatizuar të shkeljeve të trafikut rrugor dhe koordinon

veprimet ndërministrore në këtë fushë.

Detyra I është caktuar MIE. Detyrat II, III, III, IV dhe V i caktohen Policisë Rrugore. Detyrat VI, VII dhe VIII nuk

duket se janë caktuar.

Përgjegjësitë pas përplasjeve

I. Sigurimi i kujdesit për viktimat e aksidenteve, kujdesin emergjent dhe transportin mjekësor.Provide care

for accident victims, emergency care and medical transport.

Misioni është caktuar në Qendrën Kombëtare të Emergjencave Mjekësore (QKEM).




Komunikimi dhe ndërgjegjësimi

I. Përcaktoni dhe zbatoni politikat e informacionit, komunikimit dhe animimit.

II. Përgatitja e strategjisë së përgjithshme të komunikimit të sigurisë rrugore dhe planit të komunikimit

që zbaton.

Detyrat I dhe II ende nuk janë caktuar.

Parandalimi dhe edukimi

I. Përcaktoni dhe zbatoni politikën e parandalimit.

II. Zhvillimi i politikave parandauese

III. Merrni pjesë në aktivitetet parandaluese.

IV. Përcaktoni dhe zbatoni politikën e edukimit të sigurisë rrugore.

V. Zhvillimi i politikave për edukimin e rrugëve.

Detyrat I deri III nuk janë caktuar akoma. Detyrat IV deri V i caktohen Ministrisë së Arsimit.

Financi,i

I. Sigurimi i fondeve për aktivitetet e sigurisë rrugore.

Aktualisht aktivitetet e sigurisë rrugore financohen nga buxhetet e ministrive në fjalë.

Gjetjet kryesore nga vlerësimi i mësipërm i detyrave të palëve të interesit të sigurisë rrugore në Shqipëri janë

si më poshtë:

Një total prej 16 misionesh/detyrash nga 57 nuk u janë caktuar institucioneve shqiptare. Detyrat e pa-

caktuara i përkasin 5 nga 13 grupet. Detyrat që nuk janë caktuar i takojnë grupeve të mëposhtme:

- Formulimi i propozimit për të përmirësuar sigurinë rrugore

- Rregullimi dhe menaxhimi i infrastrukturës rrugore

- Policia e trafikut

- Komunikimi dhe ndërgjegjësimi

- Parandalimi dhe edukimi

Të mbulohen plotësisht detyrat që lidhen me menaxhimin e sigurisë rrugore, koordinimin

ndërministror, grumbullimin e të dhënave dhe statistikat, rregullimin dhe menaxhimin e shoferëve

dhe automjeteve dhe zbatimin rajonal.

Një numër i rëndësishëm i detyrave mbulohen nga MIE, kryesisht ato që lidhen me menaxhimin,

konsultimin, formulimin e propozimit dhe rregullimin dhe menaxhimin e drejtuesve, automjeteve dhe

infrastrukturës rrugore.

Policia rrugore në Shqipëri nuk mbulon të gjitha detyrat që zakonisht i caktohen policisë rrugore.

9. Rishikimi i kapacitetit të menaxhimit të sigurisë rrugore (RSM)

Kapaciteti i menaxhimit të sigurisë rrugore në Shqipëri është vlerësuar duke marrë parasysh të gjitha

elementet që janë pjesë e sistemit të menaxhimit të sigurisë rrugore (RSM). Aspektet e shqyrtuara lidhen me

tre elemente të ndërlidhura: 1. Funksionet e menaxhimit institucional, 2. Ndërhyrjet, dhe 3. Rezultatet.

Menaxhimi për rezultatet e sigurisë rrugore kërkon një përgjigje të integruar dhe të përgjegjshme ndaj këtyre

elementeve të sistemit.




Figure 11. Sistemi i Menaxhimit të Sigurisë Rrugore. Burimi: Bliss dhe Breen

Listat e kontrollit të Bankës Botërore të paraqitura më poshtë (1 deri në 12) janë aplikuar për të vlerësuar

vlerësimin e kapacitetit të menaxhimit të sigurisë që mbulon të gjitha dimensionet e funksioneve të

menaxhimit institucional dhe ndërveprimeve të tyre. Rishikimi i kapacitetit të sigurisë rrugore në Shqipëri

bazohet në aspektet e mëposhtme:

1. Fokusi i rezultateve në Sistemin e Sistemit Sistemi

2. Planifikimi, dizajnimi, funksionimi dhe përdorimi i rrjetit rrugor

3. Hyrja dhe dalja e automjeteve nga dhe në rrjetin rrugor

4. Hyrja dhe dalja e përdoruesve të rrugës në dhe nga rrjeti rrugor

5. Rimëkëmbja dhe rehabilitimi i viktimave të aksidenteve rrugore

Ndërhyrjet

6. Koordinimi

7. Legislacioni

8. Financimi dhe alokimi i burimeve

9. Promovimi

10. Monitorimi dhe vlerësimi

11. Kërkimi dhe zhvillimi dhe transferimi i njohurive Funksionet e

menaxhimit institucional

Funksionet e

menaxhimit

institucional

12. Roli i agjencisë udhëheqëse dhe funksionet e menaxhimit institucional Udhëheqja

Lista kontrolluese e mbushur në bazë të informacionit të mbledhur përfshihet në Aneksin 1.




9.1 Fokusi i rezultatit në nivelin e sistemit

Gjatë dekadës së fundit janë bërë përpjekje të konsiderueshme për të rritur sigurinë në rrugë në Shqipëri.

Qeveria Shqiotare ka rritur vëmendjen e saj në reformat e sigurisë rrugore, duke përfshirë adoptimin e një

Strategjie të Sigurisë Rrugore dhe Planit të Veprimit në vitin 2011, i cili bazohej në përcaktimin e prioriteteve

strategjike, të krijuara me Strategjinë e saj të parë për Transportin. Strategjia Kombëtare e Sigurisë Rrugore

për periudhën 2011 - 2020 bazohet në krijimin e një kuadri strategjik afatgjatë dhe efektiv. Dokumenti është i

harmonizuar me Strategjinë Rajonale të Sigurisë Rrugore të zhvilluar nga SEETO dhe përshkruan se si siguria

rrugore në Shqipëri mund të përmirësohet në nivelet që aktualisht gjenden në vendet më të suksesshme në

Rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe nxjerr përvojat e suksesshme dhe praktikat më të mira nga vende në mbarë

botën. Si pjesë e procesit të përgjithshëm të reformës, në fillim të mandatit të Qeverisë së re (miratuar nga

Komiteti Ndërministror për Sigurinë Rrugore në Janar 2014) u miratua një Plan Veprimi i Sigurisë Rrugore, i cili

dëshmoi një angazhim ambicioz drejt përmirësimit të sigurisë rrugore .

Shqipëria është e angazhuar për të arritur qëllimin strategjik afatgjatë të reduktimit të vdekjeve me 50%, siç

theksohet qartë në Strategjinë e Sigurisë Rrugore në Shqipëri. Një synim i tillë është në përputhje me objektivat

e zhvillimit strategjik të Strategjisë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim (SKZHI II) 2015-2020, të miratuar nga

Këshilli i Ministrave më 11 maj 2016, duke përcaktuar objektivat kryesore për zhvillimin e Shqipërisë, duke

përfshirë zhvillimin e sektorit të transportit. Ai përcakton vizionin afatgjatë për transportin shqiptar, si një

sistem efikas të transportit të integruar në rajon dhe në rrjetin e transportit të BE-së, duke promovuar

zhvillimin ekonomik dhe duke përmirësuar cilësinë e jetës së qytetarëve.

Megjithatë, Shqipëria përballet me sfida të rëndësishme me qëllimin e saj për të krijuar nivele të pranueshme

të sigurisë në sistemin e saj të trafikut rrugor në përputhje me normat e BE. Megjithë përparimet e

rëndësishme tashmë janë bërë, siç është përmirësimi dhe zbatimi i ligjeve dhe rregulloreve të sigurisë rrugore,

modernizimi i standardeve të sigurisë në hartimin dhe ndërtimin e rrugëve, një koordinim më i mirë mes

palëve të interesuara dhe një ndërgjegjësim gjithnjë në rritje për çështjet e sigurisë, sistemi i menaxhimit të

sigurisë nuk është i zhvilluar mjaftueshëm për të menaxhuar arritjen e rezultateve të përmirësuara në mënyrë

sistematike.

Edhe nëse aktorët e shumtë të sigurisë në rrugë në Shqipëri po punojnë për të përmirësuar sigurinë kombëtare

të rrugëve, përgjegjësitë institucionale dhe mekanizmat e koordinimit mes tyre nuk janë përcaktuar qartë.

Monitorimi i progresit të zbatimit dhe efektiviteti i strategjisë dhe i planit të veprimit bazohet vetëm në

raportin vjetor të përgatitur nga Sekretariati Teknik i KNSRR-së që paraqet statistika rreth aksidenteve rrugore,

viktimave dhe shkeljeve të ligjit të trafikut. Por asnjë vlerësim dhe udhëzim zyrtar nuk është përcaktuar më

pas për shkak të mungesës së takimeve të KNSRR-së që nga viti 2014. Kjo lejon që palët e interesit të sigurisë

rrugore të mos mbahen formalisht për të llogaritur performancën e arritur për të arritur fokusin e dëshiruar

në rezultate.

Për më tepër, burime të qëndrueshme të financimit nuk janë në dispozicion për të zbatuar siç duhet Planin e

Veprimit të Sigurisë Rrugore. Si rezultat, mund të konsiderohet se funksionet e menaxhimit institucional nuk

orientohen përmes rezultateve të fokusuara në nivelin e sistemit.

9.2 Planifikimi, dizajnimi, funksionimi dhe përdorimi i rrjetit rrugor




Menaxhimi dhe shfrytëzimi i rrjetit rrugor kombëtar në Shqipëri është përgjegjësi e MIE përmes Autoritetit

Rrugor Shqiptar.

Gjatë 20 viteve të fundit, qeveria qendrore ka qenë e përqendruar në përmirësimin e infrastrukturës rrugore

nacionale me mbështetjen e institucioneve financiare ndërkombëtare (BB, EBE, BERZH etj.) dhe me fokus të

veçantë në korridoret kryesore rrugore që lidhin me vendet fqinje . Infrastruktura rrugore është përmirësuar

sipas kërkesave së trafikut vendas.

Megjithatë, rrjeti rrugor shqiptar nuk i plotëson të gjitha kërkesat e sigurisë për t'i bërë ato më të sigurta dhe

për të zvogëluar ashpërsinë e aksidenteve rrugore, pavarësisht nga investimet e mëdha të bëra. Aspektet e

sigurisë rrugore nuk janë konsideruar mjaftueshëm për përmirësimin e rrjetit rrugor kombëtar:

Kufizimet zyrtare të shpejtësisë shpesh nuk përputhen me parimet e projektimit

Kontrollet e sigurisë mbi shpejtësinë, ngarjen e makinës dhe përdorimin e rripit të sigurisë dhe

përkrenare nuk janë sistematike dhe shteruese për sa i përket performancës;

Veprimet për të përmirësuar sigurinë në infrastrukturën rrugore, siç janë auditimet e sigurisë rrugore

ose inspektimet, nuk zbatohen rregullisht edhe nëse ato janë të detyrueshme sipas ligjit shqiptar;

Standardet dhe rregullat e sigurisë nuk adresojnë në mënyrë të mjaftueshme prioritetet specifike të

sigurisë për grupet e cenueshme ose me rrezik të lartë, siç janë këmbësorët ose motoçikletat

Edhe nëse ARRSH është përgjegjëse për zbatimin e auditimeve të sigurisë rrugore dhe inspektimeve, ato

zakonisht nuk kryhen. Burimet njerëzore nga ARA nuk kanë marrë një trajnim të specializuar të lidhur me

sigurinë rrugore, prandaj është shumë e vështirë të sigurohet zbatimi i duhur i procedurave që lidhen me

rritjen e sigurisë së infrastrukturës rrugore (p.sh. frekuenca dhe metodologjia për zbatimin e RSI nuk është

definuar ).

Përveç kësaj, mungesa e hetimeve në thellësi të aksidenteve do të thotë se kontributi i infrastrukturës rrugore

në aksidentet rrugore dhe viktimat nuk është marrë plotësisht në konsideratë. Si rezultat, performanca e

planifikimit, dizenjimit dhe funksionimit të infrastrukturës rrugore të sigurt mund të konsiderohet e dobët.

9.3 Hyrja dhe dalja e automjeteve nga dhe në rrjetin rrugor

Automjetet në Shqipëri zakonisht importohen nga rajone të tjera (Evropa, Azia dhe Shtetet e Bashkuara).

Vlerësohet se automjetet e reja përbëjnë vetëm 5% të flotës kombëtare të automjeteve.

Gjatë viteve të fundit, qeveria shqiptare ka bërë përpjekje të konsiderueshme për të vendosur standardet dhe

rregulloret e sigurisë që rregullojnë kushtet e automjeteve që hyjnë dhe dalin nga dhe nga rrjeti rrugor

shqiptar:

• Standardet e homologimit të automjeteve që lidhen me karakteristikat (dimensionet dhe peshën), kushtet

e moshës dhe të importit.

• Standardet dhe rregullat për inspektimin teknik të automjetit dhe sigurinë aktive dhe karakteristikat e tjera

janë vendosur për të rregulluar hyrjen dhe daljen e automjeteve nga mjedisi rrugor.

• Sigurimi i përgjegjësisë dhe inspektimi i rregullt teknik janë të detyrueshme dhe zbatohen.

Sidoqoftë, standardet dhe rregulloret e automjeteve të vendosura në Kodin rrugor Shqiptar nuk janë plotësisht

në përputhje me kërkesat ndërkombëtare dhe ato të BE-së, prandaj ato janë duke u rishikuar dhe përditësuar

vazhdimisht.




9.4 Hyrja dhe dalja e përdoruesve të rrugës në dhe nga rrjeti rrugor

Disa Qasje që rregullojnë hyrjen dhe daljen e përdoruesve të rrugës në dhe nga rrjeti rrugor janë bërë nga

Qeveria e Shqipërisë:

Kushtet e qasjes në drejtimin e automjetit për të gjitha kategoritë e përdoruesve janë të rregulluara

dhe ato duken të zbatuara në mënyrë të mjaftueshme, megjithatë, qëndrimet dhe kultura e sigurisë

rrugore nuk merren parasysh plotësisht gjatë trajnimit të vozitjes.

o Procesi i trajnimit të shoferëve të rinj dhe kushtet për të marrë një patentë shoferi të

përcaktuar në Kodin Rrugor është përshtatur kohët e fundit me legjislacionin e BE-së.

o Të gjitha aspektet që lidhen me sistemin e trajnimit të vozitjes koordinohen dhe monitorohen

nga Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimeve të Transportit Rrugor: kërkesat për shkollat e vozitjes,

licencimi i tyre, kërkesat për shoferët, zhvillimi i udhëzimeve për teorinë e vozitjes dhe trajnimin

praktik dhe kryerja e provimit procesin dhe lëshimin e lejeve të drejtimit të automjetit.

Standardet dhe rregullat e sigurisë duhet të adresojnë në mënyrë të qartë dhe të mjaftueshme

prioritetet e sigurisë për shoferët e përgjithshëm dhe shoferët profesionistë:

o Rregullat për përdorimin e helmetës, rripit të sigurisë dhe kufizimeve të fëmijëve përcaktohen

në Kodin Rrugor.

o Ngarja e makinës nën efektet e alkoolit dhe të drogës është i rregulluar nga legjislacioni, dhe

disa dënime janë bërë më të ashpra që nga viti kur Kodi Rrugor u miratua në vitin 2011.

o Një Certifikatë e Kompetencës Profesionale (CKP) kërkohet përveç licencës së rregullt për

vozitësin që transporton mallra ose udhëtar.

o Përdorimi dhe tipi i tahografëve për automjetet profesionale përcaktohen në legjislacion.

Zbatimi i rregulloreve ekzistuese përballet me vështirësi për një zbatim të duhur:

o Sjellja e rrezikshme e përdoruesve të rrugës (sidomos këmbësorët) nuk kanë ndryshuar gjatë

viteve të fundit.

o Vëzhgimi i vazhdueshëm i trafikut nga policia rrugore është e vështirë për shkak të mungesës

së burimeve dhe mbështetjes teknike për të zbuluar sjellje të rrezikshme të përdoruesve të

rrugës, siç janë kamerat e shpejtësisë, pajisjet për zbulimin e alkoolit dhe drogës etj.

o Ndikimi i dobët i edukimit të sigurisë në rrugë Programet dhe fushatat e ndërgjegjësimit, të

cilat përhapen përmes kanaleve më të mira dhe që nuk i mbulojnë të gjitha grupmoshat dhe të

gjitha llojet e përdoruesve të rrugës.

Në këto kushte, kapaciteti dhe performanca për të siguruar siguri më të mirë për përdoruesit që hyjnë

dhe dalin nga rrjeti rrugor konsiderohet përgjithësisht i mesëm / i dobët.

9.5 Rimëkëmbja dhe rahabilitimi I viktimave të aksidenteve rrugore

Sistemi shëndetësor në Shqipëri dominon nga sektori publik. Menaxhimi i viktimave pas aksidentit është një

zinxhir veprimi (alarm, informacion, siguri, transport, trajtim mjekësor, kujdes spitalor) që përfshin dy aktorë

kryesorë:

• Qendra Kombëtare e Emergjencave Kombëtare (QKEM), duke siguruar alarm, transport mjekësor dhe

evakuim.

• Spitalet rajonale dhe rrethe, që ofrojnë shërbime emergjente për trajtim mjekësor.




Nuk ekzistojnë standarde dhe rregulla të përgjithshme të sigurisë dhe objektivat e performancës për shërbimet

emergjente. Në mënyrë të ngjashme, nuk janë përcaktuar standardet e sigurisë dhe rregullat e pajtueshmërisë

që adresojnë grupet e përdoruesve të rrugës me rrezik të lartë.

Ekziston një domosdoshmëri e madhe e rregullimit të shërbimeve të emergjencës dhe ngritjes së kapaciteteve

të aktorëve kryesorë të shëndetësisë në mënyrë që të përmirësohet performanca e tyre dhe të optimizohet

përgjigjja pas aksidentit për viktimat.

9.6 Koordinimi

Edhe pse përpjekjet e zhvilluara për të ndjekur Strategjinë Kombëtare të Sigurisë Rrugore dhe Planin e

Veprimit, veprimet e sigurisë rrugore në Shqipëri kryesisht organizohen dhe zbatohen individualisht nga çdo

palë e interesuar e sigurisë rrugore, e cila zakonisht nuk lejon të arrijë rezultatet e pritura.

Mos aktivizimi i Komitetit Ndërministror të Sigurisë Rrugore (KNSRR) gjatë viteve të fundit (përgjegjësi kryesor

për koordinimin dhe përkufizimin e politikave qeveritare dhe strategjisë kombëtare) ka çuar në një koordinim

të dobët midis aktorëve.

Marrëdhëniet ndërmjet palëve të interesuara aktualisht janë shumë të kufizuara dhe kryesisht janë të

përqendruara në shkëmbimet e informacionit. Vetëm disa veprime zbatohen në koordinim. Përveç kësaj,

ekziston edhe mungesa e koordinimit vertikal me qarqet dhe bashkitë që kanë një përfshirje të ulet dhe një

numër të vogël të profesionistëve të sigurisë rrugore dhe si dhe veprimeve të sigurisë rrugore.

Megjithatë, MIE dhe Policia Rrugore po promovojnë në mënyrë aktive përfshirjen e sektorit privat (kompanitë

e sigurimeve, Automobile Club Albania dhe disa OJQ të tjera) në aktivitete të përbashkëta promocionale për

sigurinë në rrugë. Përveç kësaj, është vendosur një marrëveshje bashkëpunimi mes Qeverisë Shqiptare (MIE

dhe MB) dhe Byrosë Shqiptare të Sigurimeve (nën Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare) me qëllim koordinimin

dhe bashkëpunimin e përbashkët për të rritur efikasitetin e legjislacionit për sigurinë rrugore dhe zbatimin e

plotë të Kodi Rrugor.

Në këto kushte, koordinimi ndërinstitucional mund të konsiderohet përgjithësisht i dobët.

9.7 Legjislacioni

Ligjet kryesore që rregullojnë aspektet e sigurisë rrugore në Shqipëri janë Ligji nr. 8378, datë 22 korrik 1998,

"Kodi Rrugor i Shqipërisë", i plotësuar me një legjislacion dytësor duke përfshirë Vendimin e Këshillit të

Ministrave nr. 153 datë 7 prill 2000 "Për miratimin e rregullores për zbatimin e Kodit Rrugor të Shqipërisë ".

Ky legjislacion dhe nenet specifike që rregullojnë patentën e shoferit dhe sjelljen e përdoruesve të rrugës janë

përmirësuar në mënyrë progresive për t'i lidhur ato me legjislacionin e BE-së. Strategjitë dhe kuadri rregullator

në Shqipëri janë në përputhje me "Strategjinë Kombëtare të Sigurisë në Rrugë 2010-2020".

Megjithatë, edhe nëse janë arritur përparime të konsiderueshme në drejtim të harmonizimit të legjislacionit

shqiptar të sigurisë rrugore me ato të BE-së, ende nuk është në përputhje të plotë me të dhe me instrumentet

ligjore ndërkombëtare / të Kombeve të Bashkuara.

Përmirësimi i legjislacionit ekzistues është i nevojshëm, pasi kjo bën të mundur një zbatim të qëndrueshëm në

mënyrë që të përmbushen pritjet e ardhshme. Përveç kësaj, miratimi i akteve nënligjore dhe rregulloreve të

reja dhe të rishikuara janë të nevojshme për të përmirësuar më tej zbatimin e vazhdueshëm të ligjeve dhe

rregullave të trafikut.




Legjislacioni shqiptar në lidhje me hetimin e aksidenteve rrugore, bazat e të dhënave të sigurisë rrugore,

sistemet e licencës të lejeve të drejtimit, gjobat, automjetet rrugore, etj., duhet të rishikohen dhe

përmirësohen sipas standarteve të BE-së.

Përveç kësaj, duhet të sigurohet zbatimi i rreptë dhe rigoroz i ligjit për të bërë efektivitetin e legjislacionit të

sigurisë rrugore. Sidoqoftë, rregullat e komunikacionit aktualisht nuk zbatohen siç duhet, gjë që kufizon

efektivitetin e rregulloreve dhe rezultatet e pritura. Shkaqet kryesore lidhen me:

Kapacitete të dobëta të burimeve njerëzore në aspektin e sigurisë rrugore;

Mungesa e pajisjeve të specializuara (p.sh. radarët, testet e alkoolit, etj.);

Mungesa e burimeve financiare.

Sipas kësaj, mund të thuhet se kapacitetet dhe performanca e aktorëve përgjegjës për zbatimin e legjislacionit

janë aktualisht të dobëta në aspektin e rezultateve.

Përveç kësaj, duhet theksuar se kuadri ligjor që mbështet ndërhyrjet dhe funksionet e tjera të menaxhimit

institucional në Shqipëri nuk rishikohet rregullisht në mënyrë që të përshtatet me menaxhimin e sigurisë

rrugore, i cili zhvillohet me kalimin e kohës dhe hapësirës, pasi ka ende disa aspekte që duhet të rregullohen

dhe përmirësohen në legjislacion. Prandaj është e nevojshme të përqendrohemi në aplikimin rigoroz të

rregulloreve ekzistuese për të identifikuar boshllëqet dhe mangësitë në legjislacion dhe për t'i korrigjuar dhe

forcuar ato (p.sh. shtrëngimi i ndëshkimeve) dhe për t'i lidhur ato me menaxhimin e sigurisë rrugore. Forcimi

i legjislacionit duhet të shoqërohet me forcimin e burimeve dhe monitorimin e zbatimit të tij.

9.8 Financimi dhe alokimi i burimeve

Shqipëria vuan nga mungesa e fondeve të qëndrueshme për ndërhyrjet në sigurinë rrugore. Asnjë buxhet i

veçantë nuk konsiderohet për veprimet e sigurisë rrugore brenda buxhetit të përgjithshëm të Qeverisë

Shqiptare. Përveç kësaj, agjencitë qeveritare që merren me sigurinë rrugore zakonisht nuk ndajnë buxhet

specifik për ndërhyrjet në sigurinë rrugore (p.sh. ARRSH zakonisht nuk cakton një buxhet të caktuar vjetor për

aktivitetet e sigurisë rrugore, duke përfshirë edhe ato të eleminimit të pikave të zeza).

Alokimet e drejtpërdrejta të buxhetit për sigurinë rrugore janë të rralla, dhe agjencitë qeveritare që merren

me aspektet e sigurisë rrugore në përgjithësi vuajnë një mungesë të përgjithshme të fondeve.

Vetëm veprime të kufizuara të sigurisë rrugore financohen nëse përfshihen në projekte zhvillimi ose plane

përmirësimi të trafikut, si ato të menaxhuara nga ARRSH, Fondi Shqiptar i Zhvillimit, organizatat donatore dhe

bashkite.

Nga ana tjetër, asnjë kontribut financiar për të përmirësuar sigurinë rrugore nuk sigurohet nga kompanitë

shqiptare të sigurimeve apo nga sektori privat.

Taksat e paorientuara që lidhen me sektorin e rrugëve (fondet rrugore, taksat e karburantit etj.) nuk janë ndarë

në mënyrë specifike brenda buxhetit të Qeverisë. Megjithatë, qeveria shqiptare ka vënë në dispozicion fonde

e ardhura nga ndëshkimet rrugore në vitet e fundit. Fondet e fituara janë ndarë si më poshtë:

20% ndaj Policisë Rrugore

30% në MIE

50% në Qeveria Shqiptare

Kështu, financimi aktual për sigurinë rrugore nuk është i mjaftueshëm dhe i qëndrueshëm për të mbështetur

ndërhyrjet dhe funksionet e menaxhimit institucional, si dhe nuk është i mirë orientuar. Prandaj është e




nevojshme të garantohet financim i mjaftueshëm, i qëndrueshëm për sigurinë në rrugë, pa të cilin nuk do të

jetë e mundur një përmirësim efektiv dhe i qëndrueshëm i sigurisë rrugore në Shqipëri.

9.9 Promovimi

Megjithëse siguria rrugore prej kohësh është konsideruar nga Qeveria e Shqipërisë si një prioritet kombëtar,

shumë pak përpjekje janë bërë nga Qeveria Shqiptare për të promovuar vazhdimisht ambicjet e tyre për të

reduktuar aksidentet rrugore dhe viktimat.

Aktivitetet promovuese të rrugëve nuk zbatohen rregullisht në Shqipëri. Përveç kësaj, rezultatet e tij zakonisht

nuk monitorohen. MIE dhe Policia Rrugore, megjithëse me efekte të kufizuara, kanë kryer vetëm veprime

rastësore dhe të shpërndara të komunikimit dhe fushata ndërgjegjësuese për sigurinë rrugore. Kompanitë

private, si Shell dhe TAP, kanë kryer gjithashtu veprime të sensibilizimit, por janë fokusuar vetëm në stafin e

tyre dhe zonat e veprimit.

Gjatë viteve të fundit, Ministria e Arsimit ka rritur përpjekjet e saj për të ofruar trajnime të përshtatshme për

sigurinë në rrugë për fëmijët e shkollave. Materialet arsimore janë ofruar nga OJQ-të. Megjithatë, mësuesit

nuk kanë marrë ndonjë trajnim të posaçëm për sigurinë në rrugë.

9.10 Monitorimi dhe Vlerësimi

Statistikat vjetore të aksidenteve rrugore dhe statistikat e shkeljeve të kodit rrugor janë treguesit kryesorë të

përdorur në Shqipëri për të matur progresin e sigurisë rrugore. SSRR përgatit çdo vit një raport të përgjithshëm

duke përfshirë një analizë të të dhënave të aksidenteve rrugore dhe shkeljeve të kodeve rrugore.

Policia Rrugore është burimi kryesor i informacionit lidhur me aksidentet dhe viktimat e rrugëve dhe shkeljet

e kodit rrugor, që është gjithashtu përgjegjës për sistemin e menaxhimit të të dhënave të aksidentit rrugor.

Mbledhja e të dhënave të aksidenteve në rrugë ndjek një manual të

përgatitur bazuar në Vendimin e Këshillit të Ministrave nr. 739, datë 9

shtator 2015. Të dhënat mblidhen në skenën e rrëzimit bazuar në një

formular të të dhënave të aksidentit dhe pastaj futet në një bazë të

dhënash që siguron informacion për secilin lloj e aksidentit. Të dhënat

e aksidentit grumbullohen nga policët e trafikut në skenën e rrëzimit

duke përdorur një formë aksidenti (Figura 13). Më pas, të dhënat e

aksidentit futen manualisht në sistemin e aksidentit të policisë së

trafikut (Figura 12).

Ky sistem i bazës së të dhënave të aksidenteve është zhvilluar në MS

Access, dhe pasi ka vite që përdoret skedarët e gjeneruar nga ky softuer

janë të rënda dhe aktualisht nuk mund të funksionojnë siç duhet. MB

po përdor tashmë një platformë kryesore të bazuar në Oracle për

mbledhjen dhe menaxhimin e të dhënave të tjera dhe qëllimi është të bashkojë sistemin e bazës së të dhënave

të aksidenteve rrugore me këtë platformë kryesore.

Figure 12. Sistemi i menaxhimit të të dhënave të

aksidenteve rrugore. Burimi: Policia e Trafikut

Shqiptar Road crash data management system.




Figure 13. Formati I të dhënave të aksidenteve

Sidoqoftë, sistemi ekzistues i Bazës së të Dhënave të Aksidenteve mungon në shterim dhe besueshmëri për

shkak të:

• Numri i rëndësishëm i aksidenteve të pa raportuara (aksidentet që nuk raportohen në Policinë e Trafikut);

• Mos raportimi i saktë I të lënduarve (njerëzit me lëndime të lehta lëvizin nga vendi I aksidentit në spital pa u

regjistruar);

• Mungesa e kapacitetit të punonjësve të policisë së trafikut për grumbullimin e të dhënave të aksidentit rrugor

(shumë parametra regjistrohen si "të panjohur" ose "të tjerë");

• Mungesa e bazës hartografike për gjetjen e aksidenteve rrugore dhe identifikimin e seksioneve të shkallës

së lartë të aksidenteve rrugore;

• Vështirësia për të menaxhuar dosjet e rënda.

Përveç kësaj, sistemet kompjuterike të informacionit mjekësor ende nuk janë të zakonshme në spitalet

shqiptare kështu që statistikat e prodhuara nga Policia Rrugore nuk i integrojnë të dhënat në nivelin e

Shërbimeve Shëndetësore. Aktualisht, është përgjegjësi e Policisë Rrugore që të mbledhë informacionin e

duhur për aksidentin dhe lëndimet, duke përfshirë ndjekjen e personave të lënduar rëndë, të cilët mund të

vdesin brenda 30 ditëve pas rrëzimit.

Bazuar në sa më sipër, mund të vërehet se aksidentet rrugore dhe të dhënat e viktimave rrugore kanë mungesë

shterimi, cilësie dhe besueshmëria në Shqipëri. Si rezultat, sistemi i tanishëm i të dhënave të aksidenteve nuk

ofron një pasqyrë gjithëpërfshirëse dhe të plotë të sigurisë rrugore dhe nuk lejon një analizë të detajuar dhe

dinamike të sigurisë rrugore.

Baza e të dhënave aksidentale është e aksesueshme nga Policia Rrugore dhe MIE. Ekziston një bashkëpunim i

ngushtë mes këtyre dy institucioneve kur bëhet fjalë për ndarjen e të dhënave të lidhura me aksidentet.




Statistikat e grumbullimit të rrugëve janë gjithashtu të publikuara nga Instituti Shqiptar i Statistikave (INSTAT).

Të dhënat dhe statistikat kryesore mund të gjenden në faqen e internetit të INSTAT, ndërsa një raport vjetor

mbi rrëzimin e rrugëve mund të gjendet në faqen e internetit të MIE.

9.11 Kërkimi dhe zhvillimi dhe transferimi i njohurive

Instituti i Transportit është e vetmja agjenci qeveritare e angazhuar në kërkimin dhe zhvillimin e sektorit rrugor

shqiptar, si një institucion nën varësinë e MIE. Puna kërkimore e kryer nga ky institut është e fokusuar vetëm

në aspektet e transportit. Sidoqoftë, në Shqipëri nuk janë zbatuar programe specifike kërkimore dhe / ose

iniciativa të dedikuara për sigurinë rrugore.

Edhe në qoftë se thuhet në Strategjinë Kombëtare të Sigurisë Rrugore (Programi C4 kërkimor për sigurinë në

rrugë), nuk zbatohen rregullisht hulumtime, seminare dhe ëorkshope, si dhe trajnime.

Vetëm disa veprime për ndërtimin e kapaciteteve në lidhje me sigurinë rrugore janë zbatuar në kuadër të disa

projekteve ndërkombëtare.

Mungesa e përgjithshme e ndërgjegjësimit dhe trajnimit të specializuar nga stafi i palëve të interesit të sigurisë

rrugore nënkupton vazhdimin e këshillueshëm dhe të domosdoshëm të ngritjes së kapaciteteve dhe

veprimeve të transferimit të njohurive.

9.12 Roli i agjencisë udhëheqëse dhe funksionet e menaxhimit institucional

MIE është njohur nga të gjithë aktorët e sigurisë rrugore si udhëheqës i sigurisë rrugore në Shqipëri, së bashku

me MB. Megjithatë, roli kryesor i këtyre institucioneve nuk është i përcaktuar qartë në legjislacion.

MIE zbaton programet dhe rregulloret që lidhen me sigurinë rrugore dhe rrugore përmes Autoritetit Rrugor

Shqiptar (ARA) dhe Drejtorisë së Përgjithshme të Shërbimeve të Transportit Rrugor (DPSHTRR) dhe monitoron

performancën e përgjithshme të sigurisë rrugore përmes Sektorit të Sigurisë Rrugore (SSRR). Për më tepër,

Policia Rrugore luan një rol kyç si në zbatimin dhe promovimin e sigurisë rrugore me mbështetjen e MB.

Meqenëse MIE nuk ka autoritet ndaj ministrive të tjera për të kryer politikën e sigurisë rrugore dhe veprimet

e këtyre ministrive, ajo nuk mund të sigurojë udhëheqje dhe koordinim për përpjekjet kombëtare të sigurisë

rrugore:

Koordinimi i grupeve të interesit të sigurisë rrugore nuk është përcaktuar qartë si detyrë e MIE.

Hierarkia e fortë e organizimit institucional të Qeverisë Shqiptare e bën shumë të vështirë koordinimin

horizontal ndërmjet organeve të Qeverisë Shqiptare.

Koordinimi vertikal i aktiviteteve në nivel lokal bëhet gjithashtu i vështirë pasi shkalla e lartë e autonomisë së

bashkive dhe qarqeve këshillon të financojë iniciativat e sigurisë rrugore dhe programet relevante të sigurisë

rrugore.

Çdo palë e interesuar në sigurinë rrugore zbaton detyrat e tyre individualisht dhe pa qenë zyrtarisht përgjegjës

për performancën e saj për të arritur rezultatet e dëshiruara. MIE nuk mund të japë udhëzime për palët e tjera

të interesit për të arritur rezultatet e dëshiruara gjatë zbatimit të detyrave të tyre përkatëse. Si rezultat, MIE

mbetet i varur nga palët e tjera të interesit dhe roli i saj në koordinimin sektorial dhe në prodhimin e

rezultateve mbetet i kufizuar.

Përveç kësaj, mungesa e një kuadri të qartë monitorimi dhe vlerësimi për të matur progresin dhe rezultatet e

veprimeve të kryera ka efektin e lehtësimit të MIE të përgjegjësisë, si dhe të aktorëve të tjerë të sigurisë




rrugore. Përveç kësaj, sistemi ekzistues i bazës së të dhënave për aksidentet muk është mjaft i besueshëm për

të siguruar treguesit kryesorë që do të përdoren si mjet monitorimi dhe matjeje.

Kapacitetet dhe burimet e MIE dhe MB janë shumë të kufizuara, kështu që veprimet e sigurisë rrugore

zakonisht zbatohen në kuadër të projekteve specifike të financuara nga institucionet ndërkombëtare. Si

rezultat, ndikimi i këtyre veprimeve është i përpiktë dhe mbetet i kufizuar dhe nuk sjell një përmirësim

domethënës të sigurisë rrugore në Shqipëri.

.

Figure 14. Diagrami skematik i strukturës organizative për çështjet e sigurisë rrugore në Shqipëri.

Burimi: Strategjia Kombëtare e Transportit, 2016

Që nga viti 2002 Komiteti Ndërministror i Sigurisë Rrugore (KNSRR) është organi kryesor përgjegjës për

koordinimin dhe përkufizimin e politikave qeveritare dhe strategjinë kombëtare në fushën e trafikut dhe

sigurisë rrugore. Sidoqoftë, ndërmjet viteve 2002 dhe 2014, IMRSC është mbledhur vetëm katër herë, kështu

që nuk ka qenë në gjendje të luajë në mënyrë efikase rolin e saj në organin vendimmarrës politik në nivelin

më të lartë duke përcaktuar udhëzimet kryesore të sigurisë rrugore dhe veprimet prioritare, duke dhënë

udhëzimet e nevojshme për zbatimin dhe sigurimin e zbatimit të tyre.

Kjo mungesë operacionale e një organi ndërministror të vendimmarrjes dhe koordinimit ka çuar në një dobësi

të shëndoshë në sistemin shqiptar të sigurisë organizative dhe institucionale të rrugëve, që ka pasur një ndikim

të madh në menaxhimin e sigurisë rrugore dhe në kapacitetin e koordinimit.

Bazuar në këtë, kapacitetet institucionale të menaxhimit të MIE dhe performanca konsiderohen të

pamjaftueshme ose madje të dobëta.




Shtojca A Listat e kontrollit për vlerësimin e kapacitetit të

sigurisë rrugore në Shqipëri

Lista e kontrollit 1: Rezultatet fokusohen në nivelin e sistemit

Pyetjet Po Pjesore Në

pritje Jo

A janë të disponueshme vlerësimet e kostove sociale të

aksidenteve? *

A janë të disponueshme të dhënat për vdekjet dhe plagpsjet? *

A janë identifikuar rreziqet me të cilat përballen përdoruesit e

rrugës?

*

Shoferat?

Pasagjerët?

Motorciklistët

Këmbësorët?

Ciklistët?

Femijët?

Të tjerë?

Ka një vizion kombëtar zyrtar afatgjatë për përmirësimin e

performancës së sigurisë rrugore?

*

A janë vendosur objektiva kombëtare dhe rajonale për

përmirësimin e performancës së sigurisë?

*

Targeti I kostos sociale?

Synimet perfundimtare të rezultateve?

Synimet mesatare të rezultateve?

Synimet e veprimeve ndërhyrëse?

Risqet e pritshme?

Synimet e industrisë?

Synime të tjera?

A janë identifikuar të gjitha agjencitë përgjegjëse për përmirësimin

e performancës së sigurisë dhe a janë mbajtur formalisht për të

marrë parasysh performancën e arritur për të arritur fokusin e

dëshiruar në rezultatet?

*

Autostrada?

Policia?

Transport?

Planifikimi?

Drejtësia?

Shëndeti?

Edukim?

Te tjera?




Kanë përgjegjësi industritë, komunitetet dhe biznesi për

përmirësimin e performancës së sigurisë së rrugëve?

*

A janë kryer rishikime të rregullta të performancës për të vlerësuar

progresin dhe për të bërë përmirësime në mënyrë arritjen e

targeteve të synuara?

*

A është formuar zyrtarisht një agjenci udhëheqëse për të drejtuar

përpjekjet kombëtare të sigurisë rrugore për të arritur targetet e

dëshiruar në rezultate?

*

A është përcaktuar roli i agjencisë udhëheqëse në legjislacionin

dhe / ose dokumentet e politikave dhe marrëveshjet vjetore të

performancës për të arritur fokusin e dëshiruar në rezultatet? I

*

Lista 2: Planifikimi, dizajnimi, funksionimi dhe përdorimi i rrjetit rrugor


pritje Jo

A janë përcaktuar standarde dhe rregulla për sigurinë rrugore si dhe objektivat e performancës së përcaktuar për planifikimin,

projektimin, funksionimin dhe përdorimin e rrugëve për të arritur

fokusin e dëshiruar në rezultate? * Rrugët kombëtare?

Rrugët rajonale?

Rrugët rurale?

Rrugët urbane?

A janë kufizimet zyrtare të shpejtësisë të përafruara me parimet e

projektimit të Sistemit të Sigurisë për të arritur fokusin e dëshiruar

në rezultatet?

* Rrugët kombëtare?

Rrugët rajonale?

Rrugët rurale?

Rrugët urbane?

Për secilën kategori të rrugëve (kombëtare, rajonale, rurale dhe

urbane) ekzistojnë rregullat & ligjet për të siguruar respektimin e

standardeve dhe rregullave specifike të sigurisë për të arritur

fokusin e dëshiruar në rezultate?

*

Vlerësimi i ndikimit në sigurinë rrugore?

Auditimi i sigurisë rrugore?

Inspektimi i sigurisë rrugore?

Menaxhimi i spotit të zi?

Menaxhimi i sigurisë në rrjet?

Menaxhimi i shpejtësisë?

Menaxhimi i alkoolit?

Menaxhimi i rripave të sigurisë?

Menaxhimi i helmeve?

Menaxhimi i lodhjes?




Standardet dhe rregullat e caktuara të sigurisë a e adresojnë qartë prioritetet e sigurisë drejt grupeve me rrezikshmëri më të lartë, në

mënyra që të arrihet rezultati I dëshiruar?

*

A përputhen standardet dhe rregullat aktuale të sigurisë me

praktikat e mira ndërkombëtare? *

Lista e kontrollit 3: Hyrja dhe dalja e automjeteve nga dhe në rrjetin rrugor


pritje Jo

Për hyrjen dhe daljen e automjeteve në dhe nga rrjeti rrugor a janë

vendosur standarde dhe rregulla objektiva të përgjithshme të

sigurisë rrugore për të marr rezultatet e dëshiruara?

* Makinat private?

Automjetet komerciale?

Transporti publik?

Helmetat e motorciklistëve?

Helmetat e ciklistëve?

Për çdo kategori të automjeteve dhe pajisjeve (private, komerciale,

publike, helmetat) a janë rregullat në përputhshmëri për të

siguruar respektimin e standardeve dhe rregullave të sigurisë

rrugore në mënyrë arritjen e rezultateve të dëshiruara? * Kolaudimi I makinave?

Kontrolli I makinave?

Certifikimi I Helmetave?

A janë të identifikuara qartë në standardet dhe rregullat e sigurisë

rrugore se cilët janë grupet e përodruesve më të rrezikuar në

mënyrë që të ndërhyhet e të arrihen rezultatet e kërkuara?

*

A përputhen standardet dhe rregullat e specifikuara të sigurisë

rrugore me standartet e praktikat më të mira ndërkombëtare?

*

Lista 4: Hyrja dhe dalja e përdoruesve të rrugës në dhe nga rrjeti rrugor

Pyetjet Po Pjesore Në pritje

Jo

A janë vendosur standarde dhe rregulla të përgjithshme të sigurisë

rrugore sipas objektivave të performancës së përcaktuar nga

qeveria për hyrjen dhe daljen e përdoruesve të rrugës në dhe nga

rrjeti rrugor?

* Shoferë privat dhe pasagjerë?

Makina?

Makina të rënda?

Motorcikletat?

Motorrët




Shoferët?

Transorti publik?

Taksitë?

Autobuzët?

Mjetet pa motaorr?

Për secilën kategori të shoferave (private, komerciale, publike) a

janë rregullat në përputhje për të siguruar respektimin e

standardeve dhe rregullave të sigurisë rrugore në mënyrë që të arrihet objektivi I parashikuar?

arritur fokusin e dëshiruar në rezultatet?

*

Testi I Shoferit?

Kontrolli në rrugë?

A janë të identifikuara qartë në standardet dhe rregullat e sigurisë

rrugore se cilët janë grupet e përodruesve më të rrezikuar në


* Shoferat e rinj?

Shoferet e vjeter?

Shoferët e njësive tregtare?

Shoferët e transportit publik?

A përputhen standardet dhe rregullat e specifikuara të sigurisë

rrugore me standartet e praktikat më të mira ndërkombëtare? *

Lista 5: Rimëkëmbja dhe rehabilitimi i viktimave të rrëzimit nga rrjeti rrugor


Jo

A janë vendosur standarde dhe rregulla të përgjithshme për të

përmisuar rimëkëmbjen dhe rehabilitimin e viktimave të

aksidenteve rrugore në mënyrë që të arrihet rezultati I dëshiruar? *

Urgjenca?

Spitali?

Kujdesi afatgjatë?

Për secilën nga kategoritë e shërbimeve pas aksidenteve (urgjencë,

spitalore dhe kujdes afatgjatë) a ekzistojnë rregulla për të siguruar

respektimin e standardeve të sigurisë dhe rregullave të

përcaktuara në mënyrë që të arrihet rezultati I kërkuar?

*

A janë të identifikuara qartë në standardet dhe rregullat e sigurisë rrugore se cilët janë grupet e përodruesve më të rrezikuar në


*

Lista 6: Rehabilitrimi


Jo

A është ndërhyrë për një mirëkoordinim horizontal të të gjithë

agjensive me qëllim arritjen e rezultateve të kërkuara? *




A janë bashkërenduar ndërhyrjet vertikalisht ndërmjet agjencive kombëtare, rajonale, të prefekturave dhe të qytetit për të arritur

rezultatet e duhura?

*

A janë krijuar partneritete të fuqishme të ofrimit të

bashkëveprimit ndërmjet agjencive, industrisë, komuniteteve dhe

sektorit të biznesit për të arritur rezultatet e duhura?

*

A janë krijuar grupe parlamentare dhe a janë ndërmarrë veprime

që mbështesin procesin e koordinimit për të arritur rezultatet e

duhura?

*

Lista 7: Legjislacioni


Jo

A janë të mjaftueshme instrumentat dhe procedurat ligjore që

mbështesin ndërhyrjet dhe menaxhimin institucional për të arritur


*

A janë rishikuar instrumentat dhe procedurat ligjore që

mbështesin ndërhyrjet dhe menaxhimin institucional për të arritur


*

Lista 8: Financimi dhe alokimi i burimeve


Jo

A ekzistojnë mekanizma të qëndrueshëm financiar që mbështesin

ndërhyrjet dhe menaxhimin institucional për të arritur rezultatet e

duhura?

* Buxheti qendror?

Fondi rrugor?

Tarifat?

Burime të tjera?

A ekzistojnë procedurat zyrtare që mbështësin alokimin e

burimeve për ndërhyrje për të arritur rezultatet e kërkuara? *

Efektiviteti i kostos?

Përfitoni nga kostoja?

A ka statistika zyrtare të kostove financiare në lidhje me të

lënduarit ghatë aksidenteve rrugore të cilat orientojnë

shpërndarjen financiare?

*

A janë të mjaftueshme mekanizmat e financimit dhe procedurat e

alokimit të burimeve për ndërhyrjet dhe menaxhimin institucional

për të arritur rezultatet e duhura? *

Lista 9: Promocion


Jo




A është promovuar rrefullisht siguria rrugore për të arritur


Vizioni dhe qëllimet e përgjithshme?

Ndërhyrje specifike? * Vizioni dhe qëllimet e përgjithshme?

Ndërhyrje specifike?

Grupet specifike të synuara?

Lista 10: Monitorimi dhe vlerësimi


Jo

Për secilën kategori të rrugëve (kombëtare, rajonale, rurale,

urbane) a kanë sisteme të qëndrueshme për mbledhjen dhe

menaxhimin e të dhënave mbi aksidentet rrugore, vdekjet, dëmtimit e shkaktuara dhe faktorët e lidhur me gjendjen e rrugës /

automjeteve / përdoruesin e rrugës në mënyrë që të arrihen

rezultate e duhura?

*


urbane) a ekzistojnë sisteme të qëndrueshme për mbledhjen dhe

menaxhimin e të dhënave mbi trafikun e rrjetit rrugor, shpejtësinë

e automjeteve, rripin e sigurisë dhe normat e vendosjes së

përkrenare për të arritur rezultatet e duhura?

*


urbane) a ka sondazhe të rregullta të vlerësimit të sigurisë të

ndërmarra për të siguruar respektimin e standardeve dhe

rregullave të sigurisë rrugore në mënyrë që të arrihen rezultatet e

duhura? *

Vlerësimet e rrezikut?

Rezultatet e mbrojtjes së rrugëve?


urbane) a ekzistojnë sisteme për mbledhjen dhe menaxhimin e të

dhënave mbi herët dhe cilësinë e ndërhyrjeve për sigurinë rrugore,

në mënyrë që të arrihen rezultatet e kkërkuara?

*

Trajtimet inxhinierike të sigurisë?

Operacionet e policisë?

Aktivitetet educative?

Aktivitete promovuese?

Trainimi i shoferit?

Testimi i automjeteve?

Shërbimet mjekësore emergjente?

Për secilën kategori të automjeteve dhe pajisjeve të sigurisë (private, komerciale, publike, helmeta) a janë të kontrolluara në

mënyrë sistematike nëse janë në përputhje me standartet e

sigurisë rrugore? *

Vlerësimi i sigurisë së automjeteve?

Testimi i helmetave?




Për secilën kategori shërbimesh pas ndodhjes së aksidenteve

(urgjenca, spitalore, kujdes afatgjatë) janë bërë vëzhgime

sistematike për të siguruar respektimit e standardeve dhe

rregullave të përcaktuara në mënyrë që të arrihen rezultatet e duhura?

*

A ka sistemet për të monitoruar dhe vlerësuar performancën e

sigurisë nëse janë sipas objektivave të vendosur? *

A kanë të gjitha agjencitë pjesëmarrëse dhe partnerët e jashtëm

dhe palët e interesuara akses të plotë në të gjitha të dhënat e

grumbulluara?

*

Lista 11: Kërkimi dhe zhvillimi dhe transferimi i njohurive


Jo

A është krijuar një strategji kombëtare e kërkimit dhe zhvillimit të

sigurisë rrugore për të arritur rezultatet e duhura?

*

Faktorët e automjeteve?

Faktorët e autostradës?

Faktorë njerëzorë?

Faktorët institucionalë?

Faktorë të tjerë?

A është krijuar një organizatë e pavarur për kërkime kombëtar për

sigurinë rrugore në mënyrë që të ndihmoje në arritjen e

rezultateve të kërkuara?

* Faktorët e automjeteve?





A janë kryer demonstrime dhe programe pilote për të arritur rezultatet e kërkuara?

*

Faktorët e automjeteve?





A janë mekanizmat dhe mediat prezente për të shpërndarë gjetjet

e hulumtimit dhe zhvillimet e sigurisë rrugore kombëtare?

* Konferenca?

Seminare?

Trajnime?

Gazetarë?

Të tjera?

Lista 12: Roli i agjencisë udhëheqëse dhe funksionet për menaxhimin institucional





Jo

A kontribon agjensia udhëheqëse në mënyrë efektive në arritjen e

rezultateve të kërkuara?

*

Vlerësimi i performancës aktuale të sigurisë rrugore

përmes rishikimit të strategjisë në nivel të lartë?

Miratimi i një vizioni afatgjatë të sigurisë rrugore?

Analizimi se çfarë mund të arrihet gjatë periudhës afatmesme?

Vendosja e objektivave sasiorë me pëlqim të përbashkët të gjithë aktorëve të sigurinë rrugore?

Krijimi i mekanizmave për të siguruar llogaridhënien e

aktorëve për rezultatet?

A ndihmon në mënyrë efektive agjencia udhëheqëse (apo agjencia

udhëheqëse de facto) në funksionimin e menaxhimit të

koordinimit?

*

A ka koordinim horizontal në të gjithë qeverisjen

qendrore?

A ka koordinim vertikal nga niveli qendror në atë

rajonal dhe lokal të qeverisë?

Partneritetet specifike të shpërndarjes midis qeverisë,

joqeverisë, komunitetit dhe biznesit në nivel qendror,

rajonal dhe lokal?

Marrëdhëniet parlamentare në nivel qendror, rajonal

dhe lokal?


udhëheqëse de facto) në funksionimin e legjislacionit?

*

Rishikimi i fushëveprimit të sistemit legjislativ? Zhvillimi

i legjislacionit të nevojshëm për strategjinë e sigurisë

rrugore?

Legjislacioni konsolidues?

Sigurimi i burimeve legjislative për sigurinë rrugore?


udhëheqëse de facto) në financimin dhe funksionimin e

menaxhimit të shpërndarjes së burimeve? *

Sigurimi i burimeve të financimit të qëndrueshëm?

Krijimi i procedurave për të orientuar alokimin e

burimeve përmes programeve të sigurisë?


udhëheqëse de facto) në funksionimin e menaxhimit të

promovimit?

* Promovimi i një vizioni të sigurisë së rrugëve me impakt

të gjerë?

Kampionimi dhe promovimi në nivel të lartë?

Promovimi multisektorial i ndërhyrjeve efektive dhe

përgjegjësisë së përbashkët?




Duke udhëhequr me shembuj të politikave të

brendshme të sigurisë rrugore?

Zhvillimi dhe mbështetja e programeve të vlerësimit të

sigurisë dhe publikimi i rezultateve të tyre?

Kryerja e reklamave kombëtare?

Inkurajimi I promovimit në nivel lokal?

Agjensia udhëheqëse a ndihmon në mënyrë efektive për

funksionimin e monitorimit dhe vlerësimit?

*

A krijon dhe mbështet systemin e të dhënave për vendosjen e rezultatve paraprake dhe finale si dhe

rezultatet e pritura?

Rishikim transparent i strategjisë kombëtare të sigurisë

rrugore dhe performancës së saj?

A bën cdo përshtatje të nevojshme për të arritur

rezultatet e dëshiruara?

A ndihmon në mënyrë efektive agjencia udhëheqëse në

funksionimin e kërkimit dhe zhvillimit dhe menaxhimit të

transferimit të njohurive?

*

Zhvillimi i kapaciteteve për kërkime multidisiplinare

dhe transferimin e njohurive?

Krijimi i një strategjie kombëtare vjetore për kërkime

në fushën e sigurisë rrugore?

Sigurimi i burimeve të financimit të qëndrueshëm për

kërkimet në fushën e sigurisë në rrugë?

Trajnimi dhe shkëmbimi profesional?

Vendosja e udhëzimeve të praktikës së mirë?

Ngritja e projekteve demonstruese?

Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer monitotimin dhe ...

Documents

Transcript of Mbështetja e Zyrës Qëndrore për të kryer monitotimin dhe ...