MBI RIMBURSIMIN E TATIMIT TË VLERËS SË SHTUAR (TVSH) 2015-2016

1

MBLEDHJA E KËSHILLIT TË INVESTIMEVE

Tiranë, 23 Nëntor 2016

2

PËRMBAJTJA

I.KONTEKSTI, OBJEKTI, METODOLOGJIA

II.GJETJE & REKOMANDIME

III. MBI KLIMËN E INVESTIMEVE

I. KONTEKSTI

3

Vonesat prej një kohë të gjatë në rimbursimin e TVSH-së, konsideruar dhe perceptuar si burokratike nga

komuniteti i biznesit deri në mesin e vitit 2013.

Rimbursim mbi baza selektive, praktika korruptive dhe i kushtëzuar nga plani i administratës tatimore për

realizimin e të ardhurave.

Skema abuzimi me rimbursimin e TVSH-së janë zbuluar nga

administrata tatimore pas vitit 2013, rreth 116 raste të mashtrimit me tatimet dhe evazionit fiskal janë

raportuar në Prokurori për periudhën Shtator 2015-Korrik 2016.

Raporti i BE.

Shlyerja me shpejtësi e detyrimeve të prapambetura, ndihmoi në

rivendosjen e besimit ndaj instrumentave shtetërore,

vecanërisht lehtësimin e kufizimeve të likuiditetit në sektorin privat

Mosrimbursimi i TVSH-së në vite, krijimi i një zinxhiri borxhesh të

bizneseve kryesisht eksportuese, ndaj furnitorëve dhe bankave,

thellimi i klimës së mosbesimit ndaj shtetit dhe burime financiare të

kufizuara për investime.

I. KONTEKSTI – REAGIME NGA BIZNESI Nuk ja vlen të aplikosh për Rimbursim (anketa – MUNGESË BESIMI në 36% të

atyre që nuk kanë aplikuar);

MOSRESPEKTIM AFATESH pavarësisht nga niveli eksportuesve;

Tatimet kanë PLANIN e tyre, dhe nuk të lënë pa GJOBA, tentojnë të ulin shumën e TVSH-së së rimbursueshme (investime energji);

Nuk ka FEEDBACK nga Kontrolli, Risku për TVSH-në a funksionon? Nëse po, pse kemi kaq shume kontrolle?

Moskthimi i Garancisë doganore – Problem më vete, Informaliteti tek “FUNDORET” nuk na lejon kasat fiskale;

Kalimi i kredisë ndërmjet tatimeve psh. të kalojë tek mbulimi i kësteve të tatim fitimit, Procedura doganore për makineritë, kodet doganore për importin.

4

I. OBJEKTI I ANALIZËS

1. Të nxisë dhe strukturojë debatin;

2. Të marrë në konsideratë zërin e biznesit;

3. Të parashtrojë rekomandime konkrete dhe konstruktive (focus në problemet kryesore: mosregjistrimi, evazioni, puna në të zezë).

5

Ecuria e modelit aktual te Rimbursimit të TVSH-së 2015-2016

Ndryshimet Ligjore & Eksperienca e Biznesit

6

I. METODOLOGJIA

Deskresearch

• Strategji, ligje/akte nënligjore,

• Studime të FMN-së, OECD-së, BE, etj;

• Të dhëna Ministria e Financave, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve.

30 Takime

• Zyrtarë të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve, Ministrisë së Financave;

• Përfaqësues të Shoqatave të Biznesit si FIAA, AAB, DhTI, Shkodër, Elbasan, Gjirokastër, Fier, Durrës;

• Takime me biznese dhe ekspertë.

Anketa

•Anonime, online: 5 Shtator – 30 Tetor, 77 biznese përgjigjur; 55% kanë aplikuar për rimbursim TVSH, 2015-2016

•54% në Tiranë, 40% me kapital të huaj, 80% eksportuese nga të cilat 60% eksportuese mbi 70% të shitjeve;

•Sektorët më të përfaqësuar: Industria Përpunuese (56%,) Tregtia (27%), Shërbimet (24 %).

Focus Group

• Fokus Grup me Biznese në Elbasan;

• Fokus Grup me Ekspertë dhe Shoqata në Tiranë.

7

I. KONTEKSTI: ECURIA E RIMBURSIMIT TË TVSH-SË, 2011 - 2015

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

160,000

2011 2012 2013 2014 2015

TVSH Bruto Rimbursimi TVSH % e rimbursimit

Burimi: www.financa.gov.al

Detyrime të Prapambetura –deri në 31 Dhjetor 2015.

Rimbursimi i TVSH-së

18 Miliardë Lekë

8

0

100

200

300

400

500

600

700

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

12,000,000

14,000,000

16,000,000

18,000,000

2015 Tetor 2016

vlere total vlere fason

numer total numer fason

0

100

200

300

400

500

600

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

12,000,000

14,000,000

16,000,000

2015 Tetor 2016

vlere total vlere fason

numer total numer fason

Kërkesat për Rimbursim TVSH në numër dhe vlerë ( mijë lekë) Rimbursimi faktik TVSH në numër dhe vlerë (mijë lekë)

Burimi: Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve 2016

I. KONTEKSTI: KËRKESAT E RIMBURSIMIT FAKTIK(Nr. & vlerë për të gjithë tatimpaguesit & bizneset RPA në vecanti, 2015 & 2016 (deri Tetor).

9

AUTOMATIK

30 DITË

1. >70% Eksport

2. Eksportues mbi 1 vit

3. Deklaratë doganore eksporti

4. Nuk kanë detyrime të prapambetura për

kontributet

PA RISK/PA KONTROLL

ANALIZË RISKU

30 DITË

50%-70% Eksport

ANALIZË RISKU

60 DITË

<50% Eksport + Tatimpaguesit

Tatimpaguesit jo-eksportues

1. Teprica e TVSH së zbritshme e mbartur 3 muaj rresht

2. Shuma e TVSH së kërkuar mbi 400,000 Lekë

Eksportuesit kanë të drejtë të kërkojnë rimbursim kur teprica kreditore mbi 400,000 Lekë

I. KONTEKSTI: AFATET DHE PROÇEDURAT

II. GJETJET KRYESORE – Anketa “Mbi Rimbursimin e TVSH-së”

10

72 % konfirmojnë marrjen e TVSH- së;

54% konfirmojnë lehtësimin e procedurës

05/12/2016 11

II. GJETJET KRYESORE – ANKETA, “Kur është përfituar Rimbursimi i TVSH-së?!”

0%

87%

4%

7%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Pas analizës së riskut në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve

Pas përfundimit të kontrollit tatimor përkatës

Pas ankimimit tuaj (në Drejtorinë e Apelimit apo Gjykatë)

Tjeter

II. GJETJET KRYESORE – ANKETA, AFATET DHE KONTROLLET

12

Sipas Anketës:

• Afatet nuk janë respektuar në shumicën e rasteve për rimbursimin e TVSH-së sidomos për eksportuesit.

• Shumica e tatimpaguesve që kanë bërë kërkesë kanë kaluar në kontroll tatimor, përfshirë edhe

eksportuesit mbi 70% që janë subjekt i rimbursimit automatik.

54%

89%

71%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Mbi 60 dite per tatimpaguesit

Mbi 30 dite eksportues >70%

Mbi 30 dite per eksportues 50 - 70%

Tejkalimi i Afateve

88%

82%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Eksportues> 70%

Tatimpagues te tjere

Kontrollet për Rimbursim

05/12/2016 13

Vërehet nga përgjigjet një vlerësim i moderuar mbi punën e administratës ndërmjet mirë dhe disi mirë.

Megjithatë prapë ka një përqindje relativisht të lartë, (20%) që e konsiderojnë të dobët aktivitetin e

administratës.

20%

37%

39%

4%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

TË DOBËT

DISI MIRË

MIRË

SHUMË MIRË

Si e Vlerësoni Punën (veprimet/mosveprimet e administratës tatimore mbi Kërkesën Tuaj?

II. GJETJET KRYESORE – ANKETA, mbi Administratën Tatimore

III. REKOMANDIME - MBI PROCESIN E RIMBURSIMIT, AFATET

Rritje të përgjegjshmërisë për rimbursimin (2015-2016), porsfidë respektimi i afateve të rimbursimit

Rimbursimi përtej afatit 30 ditë për eksportues (mbi 50% tëshitjeve)

Rimbursim përtej afatit 60 ditë për tatimpaguesit e tjerë (<50% Eksport + Tatimpaguesit e tjere)

14

GJETJE REKOMANDIME

Rekomandim 1. Respektimi i afateve të parashikuara në kuadrin ligjor në fuqi.

- Kritere efektive të analizës së riskut (vazhdim Rekomandim 2)

- Zbatimi edhe për administratën tatimore i detyrimit për të paguar kamatvonesat ndaj bizneseve si rezultat i vonesave të rimbursimit të TVSH sipas parashikimit të Nenit 76 të Ligjit Nr.9920.

III. REKOMANDIME - MBI PROCESIN E RIMBURSIMIT, PROCEDURAT

Procedurat aktuale të rimbursimit të TVSH-së - konsiderohen si të thjeshtuara, por:

- Shumë pak rimbursime automatike

- Numri i lartë i kontrolleve: efikasiteti i sistemit të riskut

- Tepricë TVSH mbi 400,000 lekë njihet e kreditueshme por jo e rimbursueshme.

15

GJETJE REKOMANDIME

Rekomandim 2. Lehtësimi i barrës proceduriale për administratën tatimore dhe bizneset- Zbatimi efektiv i sistemit të riskut që të mundësojë reduktimin

në praktikë të numrit të kontrolleve . - Bashkëpunimi / shkëmbimi i informacionit ndërmjet DPT dhe

DPD edhe për vlerësimin e riskut për rimbursimin e TVSH-së. - Eliminimi kontrolli i rimbursimit të TVSH-së kur biznesi ka

kaluar brenda një periudhe kohore, p.sh. prej 1 viti në kontroll të plotë/thelluar.

- Të shmangen praktikat kur bizneseve ju njihen tepricat kreditore si të kreditueshme, por jo të rimbursueshme mbi bazën e dyshimeve të paarsyeshme dhe të pambështetura në kuadrin ligjor.

III. REKOMANDIME, MBI PROCESIN E RIMBURSIMIT, KRITERET

Kriteret e rimbursimit të TVSH-së konsiderohen të harmonizuara, por mbetet për t’u përditësuar legjislacioni sekondar.

16

GJETJE REKOMANDIME

Rekomandim 3. Bërja transparente e proçedurave të brendshme në trajtimin e rasteve të rimbursimit të TVSH-së

Sugjerohet përgatitja dhe bërja publike e një dokumenti të brendshëm për administratën tatimore – Rregullore për Rimbursimin e TVSH-së

Perditesimi i Udhëzimi i MF Nr. 24. dt. 02.09.2008

III. REKOMANDIME, MBI MARRËDHËNIET ADMINISTRATË, BIZNES

Përmirësim marrëdhënien biznes-administrate (mbi 40% e tëanketuarve vlerësojnë "disi mirë"dhe 31% mirë) POR:

- Hezitim për të aplikuar për rimbursimTVSH: edhe në rastet kur kanë tepricënkreditore të mjaftueshme përrimbursim;- Kontrollet kanë për qëllim të ulin samë shumë të mundin shumën e TVSH-së kreditueshme që duhet t’irimbursohet bizneseve, si ne rastin einvestimeve në energjitikë;- Informimi i pamjaftueshëm dhe nëkohë i biznesit për shkak të dinamikëssë ndryshimeve ligjore

17

GJETJE REKOMANDIME

Rekomandim 4. Strukturim i informacionit të DPT nëpërmjet një website interaktiv, për biznesin në funksion të edukimit fiskal të tatimpaguesve dhe rritjes së transparencës.Rekomandim 5. Planet buxhetore të mos kushtëzojnë vendimmarrjen e administratës tatimore për vonesat në rimbursimin e TVSH-së kreditueshme.Rekomandim 6. Reforma e nisur ne 2015, të strukturohet më tej, të forcohen përpjekjet për zbatimin e masave anti-informalitet.Rekomandim 7. Biznesi/Shoqatat duhet të ngrejnë me tej “kapacitetet e veta” ne drejtim te marrjes, informimit në kohë dhe në mënyrë të saktë të çdo lloj ndryshimi që prek mjedisin ku ai operon.Rekomandim 8. Integrimi dhe konsolidimi i shërbimeve të agjencive qeveritare në Portalin e-Albania. Rekomandim 9. Trajnime periodike të vazhdueshme për administratën tatimore specifike edhe për rimbursimi i TVSH-së.

III. SHQETËSIME MBI KLIMËN E INVESTIMEVE - ANKETA

18

Rekomandimi 8. Reforma e nisur ne 2015 kundër informalitetit, të strukturohet më tej, të forcohen

përpjekjet për zbatimin e masave anti-informalitet

DISKUTIM MBI REKOMANDIME

I. AFATET E PARASHIKUARA NË KUADRIN LIGJOR (ndonëse dinamik në ndryshimet e fundit) PËR TVSH-në MBETEN AMBICIOZE POR:

a) A JANË REALISTE/TË ARRITSHME NGA ADMINISTRATA?

II. REDUKTIMI I NUMRIT TË KONTROLLEVE DHE FUNKSIONIMI I RISKUTa) ZBATIMI I DUHUR I SISTEMIT TË RISKUT (A KA KRITERE EFEKTIVE RISKU PËR

KONTROLL RIMBURSIMI TVSH-së?)

b) SUBJEKTET QË KANË KALUAR NË KONTROLL TË THELLUAR A DUHET TË JENË SUBJEKT KONTROLLI RIMBURSIM TVSH?

III. PO BIZNESI MBETET AKOMA I PAINFORMUAR NE NIVELIN E DUHUR, P.SH.

a) FAQJA E DPT MË USER FRIENDLY (AKTET 2016?)

b) NEVOJA PËR RREGULLORE PËR ADMINISTRATËN PËR RIMBURSIM TVSH?

19

FALEMINDERIT!www.investment.com.al

20