Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983...

53
Gerth Stølting Brodal Aarhus University Forskningsdag for Datamatikerlærere, Erhvervsakademiet Lillebælt, Vejle, November 2, 2010 Massive Data Algorithmics

Transcript of Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983...

Page 1: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Gerth Stølting Brodal Aarhus University

Forskningsdag for Datamatikerlærere, Erhvervsakademiet Lillebælt, Vejle, November 2, 2010

Massive Data Algorithmics

Page 2: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

AU 1983

September 1989 August

1993 January

1994 November

M.Sc.

1997 January

PhD

2004 April

Associate Professor

1969 September

1998 August

MPII MPII

April

AU

M.Sc. PhD Post Doc Faculty

1994-2006 2007-

AU

Erik Meineche Schmidt

Kurt Mehlhorn

Gerth Stølting Brodal

Page 3: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Outline of Talk

– who, where, what ?

– reseach areas

• External memory algorithmics

– models

– searching and sorting

• Fault-tolerant searching

• Flow simulation

Page 4: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April
Page 5: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

– Where?

Page 6: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Center of

Lars Arge, Professor, Centerleader

Gerth S. Brodal, Associate Professor

5 Post Docs, 10 PhD students, 4 TAP

Total budget for 5 years ca. 60 million DKR

Arge Brodal Mehlhorn Meyer Demaine Indyk

AU

MIT

MP

II

Fran

kfu

rt

Page 7: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Faculty Lars Arge Gerth Stølting Brodal

Researchers Henrik Blunck Brody Sandel Nodari Sitchinava Elad Verbin Qin Zhang

PhD Students Lasse Kosetski Deleuran Jakob Truelsen Freek van Walderveen Kostas Tsakalidis Casper Kejlberg-Rasmussen Mark Greve Kasper Dalgaard Larsen Morten Revsbæk Jesper Erenskjold Moeslund Pooya Davoodi

Page 8: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

dat

amat

iker

”3+5”

8. år PhD Part B 7. år

6. år

PhD Part A

5. år MSc

4. år

3. år

2. år Bachelor Bachelor

1. år

00’erne

PhD Education @ AU

”5+3”

8. år

7. år Licentiat

6. år (PhD)

5. år

4. år

3. år MSc

2. år

1. år

80’erne

”4+4”

8. år PhD Part B 7. år

6. år PhD Part A 5. år

MSc 4. år

3. år

2. år Bachelor Bachelor

1. år

90’erne

mer

it

mer

it

Page 9: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

PhD Education @ MADALGO

”3+5”

8. år PhD

7. år Part B

6. år

PhD Part A

5. år

MSc 4. år

3. år

2. år Bachelor Bachelor

1. år

Kasper

Morten, Pooya, Freek

Mark, Jakob, Lasse, Kostas Casper

6 months abroad

mer

it

Page 10: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April
Page 11: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

• High level objectives

– Advance algorithmic knowledge in “massive data” processing area

– Train researchers in world-leading international environment

– Be catalyst for multidisciplinary/industry collaboration

• Building on

– Strong international team

– Vibrant international environment (focus on people)

Page 12: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

• Pervasive use of computers and sensors • Increased ability to acquire/store/process data → Massive data collected everywhere • Society increasingly “data driven” → Access/process data anywhere any time Nature special issues

– 2/06: “2020 – Future of computing” – 9/08: “BIG DATA

• Scientific data size growing exponentially, while quality and availability improving • Paradigm shift: Science will be about mining data → Computer science paramount in all sciences

Massive Data

Page 13: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

• Pervasive use of computers and sensors • Increased ability to acquire/store/process data → Massive data collected everywhere • Society increasingly “data driven” → Access/process data anywhere any time Nature special issues

2/06: “2020 – Future of computing” 9/08: “BIG DATA

Scientific data size growing exponentially, while quality and availability improving Paradigm shift: Science will be about mining data → Computer science paramount in all sciences

Massive Data

Obviously not only in sciences: Economist 02/10:

From 150 Billion Gigabytes five years ago to 1200 Billion today Managing data deluge difficult; doing so will transform business/public life

Page 14: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Example: Massive Terrain Data • New technologies: Much easier/cheaper to

collect detailed data

– Previous ‘manual’ or radar based methods

−Often 30 meter between data points

−Sometimes 10 meter data available

– New laser scanning methods (LIDAR)

−Less than 1 meter between data points

−Centimeter accuracy (previous meter)

Denmark ~2 million points at 30 meter (<1GB) ~18 billion points at 1 meter (>1TB)

Page 15: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Cache Oblivious Algorithms

Streaming Algorithms

Algorithm Engineering

I/O Efficient Algorithms

Page 16: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

The problem...

input size

runnin

g t

ime Normal algorithm

I/O-efficient algorithm

bottleneck = memory size

Page 17: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Memory Hierarchies

Processor L1 L2 A

R

M L3 Disk

bottleneck

increasing access times and memory sizes

CPU

Page 18: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Memory Hierarkies vs.

Running Time

input size

runnin

g t

ime

L1 RAM L2 L3

Page 19: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Disk Mechanics

track

magnetic surface

read/write arm read/write head

“The difference in speed between modern CPU and disk technologies is analogous to the difference in speed in sharpening a pencil using a sharpener on one’s desk or by taking an airplane to the other side of the world and using a sharpener on someone else’s desk.” (D. Comer)

Page 20: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Disk Mechanics

track

magnetic surface

read/write arm read/write head

• I/O is often bottleneck when handling massive datasets

• Disk access is 107 times slower than main memory access!

• Disk systems try to amortize large access time transferring

large contiguous blocks of data

• Need to store and access data to take advantage of blocks !

Page 21: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Memory Access Times

Latency Relative to CPU

Register 0.5 ns 1

L1 cache 0.5 ns 1-2

L2 cache 3 ns 2-7

DRAM 150 ns 80-200

TLB 500+ ns 200-2000

Disk 10 ms 107

Page 22: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

I/O-Efficient Algorithms Matter • Example: Traversing linked list (List ranking)

– Array size N = 10 elements – Disk block size B = 2 elements – Main memory size M = 4 elements (2 blocks)

• Difference between N and N/B large since block size is

large – Example: N = 256 x 106, B = 8000 , 1ms disk access time N I/Os take 256 x 103 sec = 4266 min = 71 hr N/B I/Os take 256/8 sec = 32 sec

Algorithm 2: N/B=5 I/Os Algorithm 1: N=10 I/Os

1 5 2 6 7 3 4 10 8 9 1 2 10 9 8 5 4 7 6 3

Page 23: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

I/O Efficient Scanning

N

B

A

O(N/B) I/Os

Page 24: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

External-Memory Merging

Merging k sequences with N elements requires O(N/B) IOs (provided k ≤ M/B – 1)

write

read

k-way merger

2 3 5 6 9 2 3 5 6 9

57 33 41 49 51 52 1 4 7 10 14 29

8 12 16 18 22 24 31

34 35 38 42 46 3 2 1 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

11 13 15 19 21 25 27

17 20 23 26 28 30 32 37 39 43 45 50

Page 25: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

External-Memory Sorting

• MergeSort uses O(N/B·logM/B(N/B)) I/Os

• Practice number I/Os: 4-6 x scanning input

M M

Partition into runs

Sort each run

Merge pass I

Merge pass II

...

Run 1 Run 2 Run N/M

Sorted Sorted

Sorted Sorted

N

Sorted

Sorted ouput

Unsorted input

Page 26: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

B-trees - The Basic Searching Structure

Searches

Practice: 4-5 I/Os

....

B

Search path

Internal memory

Repeated searching

Practice: 1-2 I/Os

Page 27: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

B-trees

Searches O(logB N) I/Os

....

B

Search path

Internal memory

Updates O(logB N) I/Os

Best possible

?

Page 28: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

B-trees with Buffered Updates

....

√B

Brodal and Fagerberg (2003)

B

x x x x

N updates cost

O(N /√B ∙ logB N) I/Os

Searches cost

O(logB N) I/Os

Trade-off between search and update times – optimal !

Page 29: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

B-trees with Buffered Updates

Brodal and Fagerberg (2003)

Page 30: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

B-trees with Buffered Updates Experimental Study

• 100.000.000 elements

• Search time basically unchanged with buffers

• Updates 100 times faster

Hedegaard (2004)

....

Page 31: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

101100011011100111011001010100101010100111110010000100011110010111100001000111001111010001010001110100001001110000100001111011100110111101010110011101011110100111000010000111110110100110001000011011011100101011111111110000100101011000001110110110101110011001001100001011011111011011011011010100000000000010001100001000011101001110010100100100000001010000000100010010001101010011100100110001000010001011111111010010011001100001001100110100101000000010011010011101001001101100011100010011101001111110110100111101000011010100100111001101111100001010010101000100010010110111011111110000110100100001000010110001011101010011111110011001111110100101000100010011000101001001100000001000001100011101011110000110010111000100111101000001101011110010001101001000101000111101001000011010001011000110101011110010101100010010010110101010100001010100000110110000000101011001011101110001001011111101010110111110000100001010011010101111000111110011010100111011101001011011000100011011011111010001000100110110010011110111010110011011111110100000001111010000101110010011100011010100001100100110001111101100010110000011101100110100111100010001110001001111010001000110101010001010110110101000011001001000110101111111111011011011001111001010100000110001110101011100101010110111001010010111011011010110000101011100011001101001100010100001000000000011110010011010100100111111010010000011100111001110010001000000101101101111101000010101111111101010000101101000010110011100111010011001000100111111011101010110111010101010100010011001111111011110011111110011101011110100001100100001010010010010101011110011100010010111101101000001001001101101001110111011101011000010000111011000011101000011011010110110110110010110101101010011011100000010100101111010010001010100101011111010101111111110010001101100110001000110001110101100011110001010101101101111111110111011000111101000110100000000001111110011101110000001110100001011011100110100010010111110000010100000011000000000010110001010010110011101001001101101110110101111001110010100001111001010001000011010101100101000000011011110011111000110101100000010111000001111000011010011011111010010101011110110010100111001010110111101000001000011010110101100110001011010110101001101000111010101000110100100001001110000011010111101011100010111101000011011000010101000110011110101101001111011000010110001010011011000101101100100110010100010101101011101100011011101010111111110011010110000000000000001000001000001100110001101101100100011001101001011010110011000000000101010100111011100100101011110001011001010100010011100001000000111001100000110100110001000000001100111001010000010111001001100111000110011100011011000011010001111011100101011101001101100001010011010110110011101011010111110100111010010011111110111001000100100010101011110111011101001100010000010110110100000110011011000011110110000010110101111110100011100000110001111111000001011010100100001011000010000010100001000100000001011011110010101011101000010100010001100000101010101010100110010111011101011110001011000001100111010011011011111010111101011011000100001110110011101000010100111110010010101101011010011111000000101011100010110110001111110011011111100011100110100010001100001100010101010101001

Page 32: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

101100011011100111011001010100101010100111110010000100011110010111100001000111001111010001010001110100001001110000100001111011100110111101010110011101011110100111000010000111110110100110001000011011011100101011111111110000100101011000001110110110101110011001001100001011011111011011011011010100000000000010001100001000011101001110010100100100000001010000000100010010001101010011100100110001000010001011111111010010011001100001001100110100101000000010011010011101001001101100011100010011101001111110110100111101000011010100100111001101111100001010010101000100010010110111011111110000110100100001000010110001011101010011111110011001111110100101000100010011000101001001100000001000001100011101011110000110010111000100111101000001101011110010001101001000101000111101001000011010001011000110101011110010101100010010010110101010100001010100000110110000000101011001011101110001001011111101010110111110000100001010011010101111000111110011010100111011101001011011000100011011011111010001000100110110010011110111010110011011111110100000001111010000101110010011100011010100001100100110001111101100010110000011101100110100111100010001110001001111010001000110101010001010110110101000011001001000110101111111111011011011001111001010100000110001110101011100101010110111001010010111011011010110000101011100011001101001100010100001000000000011110010011010100100111111010010000011100111001110010001000000101101101111101000010101111111101010000101101000010110011100111010011001000100111111011101010110111010101010100010011001111111011110011111110011101011110100001100100001010010010010101011110011100010010111101101000001001001101101001110111011101011000010000111011000011101000011011010110110110110010110101101010011011100010010100101111010010001010100101011111010101111111110010001101100110001000110001110101100011110001010101101101111111110111011000111101000110100000000001111110011101110000001110100001011011100110100010010111110000010100000011000000000010110001010010110011101001001101101110110101111001110010100001111001010001000011010101100101000000011011110011111000110101100000010111000001111000011010011011111010010101011110110010100111001010110111101000001000011010110101100110001011010110101001101000111010101000110100100001001110000011010111101011100010111101000011011000010101000110011110101101001111011000010110001010011011000101101100100110010100010101101011101100011011101010111111110011010110000000000000001000001000001100110001101101100100011001101001011010110011000000000101010100111011100100101011110001011001010100010011100001000000111001100000110100110001000000001100111001010000010111001001100111000110011100011011000011010001111011100101011101001101100001010011010110110011101011010111110100111010010011111110111001000100100010101011110111011101001100010000010110110100000110011011000011110110000010110101111110100011100000110001111111000001011010100100001011000010000010100001000100000001011011110010101011101000010100010001100000101010101010100110010111011101011110001011000001100111010011011011111010111101011011000100001110110011101000010100111110010010101101011010011111000000101011100010110110001111110011011111100011100110100010001100001100010101010101001

A bit in memory changed value because of e.g. background radiation,

system heating, ...

Page 33: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

"You have to provide reliability on a software level. If you're running 10,000 machines,

something is going to die every day."

― fellow Jeff Dean

Page 34: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

4 7 10 13 14 15 16 18 19 23 24 26 27 29 30 31 32 33 34 36 38

Binary Search for 16

O(log N) comparisons

Page 35: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

8 4 7 10 13 14 15 16 18 19 23 26 27 29 30 31 32 33 34 36 38 24

soft memory error

Binary Search for 16

000110002 = 24 000010002 = 8

Requirement: If the search key ocours in the array as an uncorrupted value, then we should report a match !

Page 36: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Where is Michael ?

Page 37: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Where is Michael ?

Page 38: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Where is Michael ?

If at most 4 faulty answers then Jens is somewhere here

Page 39: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Faulty-Memory RAM Model Finocchi and Italiano, STOC’04

Content of memory cells can get corrupted

Corrupted and uncorrupted content cannot be distinguished

O(1) safe registers

Assumption: At most δ corruptions

Page 40: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

4 7 10 13 14 15 16 18 19 23 8 26 27 29 30 31 32 33 34 36 38

Faulty-Memory RAM: Searching

16?

Problem? High confidence Low confidence

Page 41: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Faulty-Memory RAM: Searching

When are we done (δ=3)?

Contradiction, i.e. at least one fault

If range contains at least δ+1 and δ+1 then there is at least one uncorrupted and , i.e. x must be contained in the range

Page 42: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

If verification fails → contradiction, i.e. ≥1 memory-fault → ignore 4 last comparisons → backtrack one level of search

Faulty-Memory RAM: Θ(log N + δ) Searching

1 1 2 2 3 3 4 4 5 5

Brodal, Fagerberg, Finocchi, Grandoni, Italiano, Jørgensen, Moruz, Mølhave, ESA’07

Page 43: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April
Page 44: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Flood Prediction Important

• Prediction areas susceptible to floods

– Due to e.g raising sea level or heavy rainfall

• Example: Hurricane Floyd Sep. 15, 1999

7 am 3pm

Page 45: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Detailed Terrain Data Essential

Mandø with 2 meter sea-level raise 80 meter terrain model 2 meter terrain model

Page 46: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Surface Flow Modeling

• Conceptually flow is modeled using two basic attributes – Flow direction: The direction water flows at a point – Flow accumulation: Amount of water flowing through a point

7 am 3pm

Hurricane Floyd (September 15, 1999)

Page 47: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

• Flow accumulation on grid terrain model: – Initially one unit of water in each grid cell – Water (initial and received) distributed from each cell

to lowest lower neighbor cell (if existing) – Flow accumulation of cell is total flow through it

• Note: – Flow accumulation of cell = size of “upstream area” – Drainage network = cells with high flow accumulation

Flow Accumulation

Page 48: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Massive Data Problems

• Commercial systems: – Often very slow

– Performance somewhat unpredictable

– Cannot handle 2-meter Denmark model

• Collaboration environmental researchers in late 90’ties – US Appalachian mountains dataset

• 800x800km at 100m resolution a few Gigabytes

• Customized software on ½ GB machine:

• Appalachian dataset would be Terabytes sized at 1m resolution!

14 days!!

Page 49: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Flood Modeling

• Not all terrain below height h is flooded when water rise to h meters!

• Theoretically not too hard to compute area flooded when rise to h meters

– But no software can do it for Denmark at 2-meter resolution

• Use of I/O-efficient algorithms Denmark in a few days • Even compute new terrain where terrain below h is flooded when water rise to h

Page 50: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Interdisciplinary Collaboration

• Flow/flooding work example of center interdisciplinary collaboration – Flood modeling and efficient algorithms in biodiversity modeling – Allow for used of global and/or detailed geographic data

• Brings together researchers from

– Biodiversity – Ecoinformatics – Algorithms – Datamining – …

Page 51: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

TerraSTREAM • Flow/flooding work part of comprehensive software

package – TerraSTREAM: Whole pipeline of terrain data processing

software

• TerraSTREAM used on full 2 meter Denmark model (~25 billion points, ~1.5 TB)

– Terrain model (grid) from LIDAR point data – Surface flow modeling: Flow directions and flow accumulation – Flood modeling

Page 52: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Summary

• Basic research center in Aarhus

– Organization

– PhD education

• Examples of research

– Theoretical external memory algorithmics

– Practical (flow simulation)

Page 53: Massive Data Algorithmics - Aarhus Universitettildeweb.au.dk/au121/slides/datamatiker10.pdfAU 1983 September 1989 August 1993 January 1994 November M.Sc. PhD 1997 January 2004 April

Tau ∙ Jërë-jëf ∙ Tashakkur ∙ S.aHHa ∙ Sag olun Giihtu ∙ Djakujo ∙ Dâkujem vám ∙ Thank you Tesekkür ederim ∙ To-siä ∙ Merci ∙ Tashakur

Taing ∙ Dankon ∙ Efharisto´ ∙ Shukriya ∙ Kiitos Dhanyabad ∙ Rakhmat ∙ Trugarez ∙ Asante

Köszönöm ∙ Blagodarya ∙ Dziekuje ∙ Eskerrik asko Grazie ∙ Tak ∙ Bayarlaa ∙ Miigwech ∙ Dank u Spasibo ∙ Dêkuji vám ∙ Ngiyabonga ∙ Dziakuj Obrigado ∙ Gracias ∙ A dank aych ∙ Salamat

Takk ∙ Arigatou ∙ Tack ∙ Tänan ∙ Aciu Korp kun kah ∙ Multumesk ∙ Terima kasih ∙ Danke

Rahmat ∙ Gratias ∙ Mahalo ∙ Dhanyavaad Paldies ∙ Faleminderit ∙ Diolch ∙ Hvala

Kam-sa-ham-ni-da ∙ Xìe xìe ∙ Mèrcie ∙ Dankie Gerth Stølting Brodal

[email protected]