MARMARA ÜNİVERSİTESİMARMARA ÜNİVERSİTESİTEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİTEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ

FRİKSİYON İPLİK EĞİRME SİSTEMİNDE KULLANILAN FRİKSİYON İPLİK EĞİRME SİSTEMİNDE KULLANILAN HAMMADELER VE ÖZELLİKLERİHAMMADELER VE ÖZELLİKLERİ

HAZIRLAYANLAR:HAZIRLAYANLAR:2405101 NERGİZ AÇIKBAŞ2405101 NERGİZ AÇIKBAŞ2405102 MUSTAFA ASLIMERT2405102 MUSTAFA ASLIMERT2405104 MELİKE KARAKOÇ2405104 MELİKE KARAKOÇ2405110 İLKAY ERZİN2405110 İLKAY ERZİN

FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİFRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİ 60’lı yılların sonuna kadar hemen hemen 60’lı yılların sonuna kadar hemen hemen bütün kesikli lif iplikleri Ring iplik bütün kesikli lif iplikleri Ring iplik makinelerinde üretilmekteydi ve Ring makinelerinde üretilmekteydi ve Ring iplikçiliği kesikli lif ipliği üretimindeki tek iplikçiliği kesikli lif ipliği üretimindeki tek evrensel yöntem olarak tanımlanıyordu. 70’li evrensel yöntem olarak tanımlanıyordu. 70’li yılların başında üretime katılan Rotor iplik yılların başında üretime katılan Rotor iplik makineleri günden güne kendini yenilemiş ve makineleri günden güne kendini yenilemiş ve son yıllarda da büyük bir üretim potansiyeli son yıllarda da büyük bir üretim potansiyeli oluşturma durumuna gelmiştir[1]. oluşturma durumuna gelmiştir[1].

Ancak ince numaralardaki Rotor ipliklerinin Ancak ince numaralardaki Rotor ipliklerinin üretiminde teknik ve ekonomik açıdan bir takım üretiminde teknik ve ekonomik açıdan bir takım sorunlarla karşılaşılmaktadır. Buna karşın sorunlarla karşılaşılmaktadır. Buna karşın geliştirilen yöntemlerden biri Friksiyon eğirme geliştirilen yöntemlerden biri Friksiyon eğirme tekniğidir. Friksiyon eğirme makineleri çok tekniğidir. Friksiyon eğirme makineleri çok yüksek üretim hızına sahiptir. Fakat iplik yüksek üretim hızına sahiptir. Fakat iplik özellikleri ve maliyetler açısından kullanımları özellikleri ve maliyetler açısından kullanımları sınırlıdır[1].sınırlıdır[1].

Friksiyon Makinesinin Çalışma Friksiyon Makinesinin Çalışma PrensibiPrensibi

Makineye birden fazla sayıda beslenen Makineye birden fazla sayıda beslenen bantların tek lif haline gelinceye kadar açılması bantların tek lif haline gelinceye kadar açılması hızlı bir şekilde dönen açma silindiri ile hızlı bir şekilde dönen açma silindiri ile gerçekleştirilir. Bu sırada bantların beslenmesi gerçekleştirilir. Bu sırada bantların beslenmesi makinenin arkasında bulunan ve  özel bir şekil makinenin arkasında bulunan ve  özel bir şekil verilmiş giriş sistemi ile temin edilir.Tek lif haline verilmiş giriş sistemi ile temin edilir.Tek lif haline gelmiş liflerin açma silindirlerinden ayrılması gelmiş liflerin açma silindirlerinden ayrılması merkezkaç kuvveti sayesinde gerçekleştirilir ve merkezkaç kuvveti sayesinde gerçekleştirilir ve lifler oluşturulan hava akımı vasıtası ile bir kanal lifler oluşturulan hava akımı vasıtası ile bir kanal içerisinden iki adet eğirme silindiri arasındaki içerisinden iki adet eğirme silindiri arasındaki yerleştirme alanına istiflenir[2]. yerleştirme alanına istiflenir[2].

Daha sonra lifler aynı yönde dönen bu eğirme Daha sonra lifler aynı yönde dönen bu eğirme silindirlerinin üst yüzeyinde mekanik bir silindirlerinin üst yüzeyinde mekanik bir yuvarlanma hareketi ile büküm alırlar.   yuvarlanma hareketi ile büküm alırlar.  

Delikli eğirme silindirlerinin içerisinden Delikli eğirme silindirlerinin içerisinden besleme havasının emilmesi  bu işlemi destekler. besleme havasının emilmesi  bu işlemi destekler. Bu şekilde büküm alan lifler aynı bölgeye Bu şekilde büküm alan lifler aynı bölgeye dışarıdan verilen bir ipliğin açık ucuna dahil dışarıdan verilen bir ipliğin açık ucuna dahil olarak iplik şeklinde 250 m/dakika ‘ya varabilen olarak iplik şeklinde 250 m/dakika ‘ya varabilen çıkış hızıyla çekilerek sarım tertibatı yardımı ile çıkış hızıyla çekilerek sarım tertibatı yardımı ile bobin şeklinde sarılırlar. İstenen büküm miktarı bobin şeklinde sarılırlar. İstenen büküm miktarı tambur devirlerine ve emilen havanın tambur devirlerine ve emilen havanın yoğunluğuna bağlı olarak ayarlanabilmektedir[2].yoğunluğuna bağlı olarak ayarlanabilmektedir[2].

Friksiyon eğirme prensibinde liflerin Friksiyon eğirme prensibinde liflerin iletilmesi ve şeritlerin açılması OE-Rotor ve iletilmesi ve şeritlerin açılması OE-Rotor ve bilinen diğer eğirme yöntemleri ile  bilinen diğer eğirme yöntemleri ile  karşılaştırıldığında temel farklılığın lif sevk karşılaştırıldığında temel farklılığın lif sevk elemanının şeklinde olduğu görülmektedir. Bu elemanının şeklinde olduğu görülmektedir. Bu fark lif yönlenmesine tesir etmekte ve daha fark lif yönlenmesine tesir etmekte ve daha düzenli lif iletimini temin etmektedir[2].düzenli lif iletimini temin etmektedir[2].

Friksiyon Eğirme PrensibiFriksiyon Eğirme Prensibi

Dref 2000 İplik MakinesiDref 2000 İplik Makinesi

FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİNDE FRİKSİYON EĞİRME SİSTEMİNDE KULLANILAN LİFLERKULLANILAN LİFLER

DREF 2 SİSTEMİNDE KULLANILAN LİFLERDREF 2 SİSTEMİNDE KULLANILAN LİFLER Bütün sentetik lifler, poliakril, poliester, polipropilen, Bütün sentetik lifler, poliakril, poliester, polipropilen,

viskon vb. lifler kullanılır. Bu liflerin inceliği 1.7-17 dtex viskon vb. lifler kullanılır. Bu liflerin inceliği 1.7-17 dtex arasındadır.arasındadır.

Özel lifler : Aramid, poliakrilonitril, polivinilasetat, Özel lifler : Aramid, poliakrilonitril, polivinilasetat, polivinilden klorür, karbon, cam lifleri ve bunların karışımları;polivinilden klorür, karbon, cam lifleri ve bunların karışımları; Her tip telef, ıskarta pamuk, kalite dışı yün; Her tip telef, ıskarta pamuk, kalite dışı yün;Metalik liflerden bükülmüş iplikler de ayrıca kullanılmaktadır Metalik liflerden bükülmüş iplikler de ayrıca kullanılmaktadır [3].[3].

DREF 3 Sisteminde Kullanılan LiflerDREF 3 Sisteminde Kullanılan Lifler A-Çekirdek Kısmı İçin (Lif ve Filament Besleme)A-Çekirdek Kısmı İçin (Lif ve Filament Besleme)

Sentetik lifler (Polyester, Poliamid, Polipropilen, Viskon)Sentetik lifler (Polyester, Poliamid, Polipropilen, Viskon)Özel lifler (Aramid, Nomex)Özel lifler (Aramid, Nomex)Sentetik/Pamuk karışımlarıSentetik/Pamuk karışımlarıMetal, Lastik vb.Metal, Lastik vb.

B-Manto Kısmı İçin (Kesikli Elyaf)B-Manto Kısmı İçin (Kesikli Elyaf)Taranmış temiz pamukTaranmış temiz pamukÇekirdek için kullanılan sentetik ve özel lifler (elyaf Çekirdek için kullanılan sentetik ve özel lifler (elyaf inceliği 0.6-3.3 dtex arası, standart elyaf uzunluğu ise inceliği 0.6-3.3 dtex arası, standart elyaf uzunluğu ise 32-60mm dir) [4].32-60mm dir) [4].

POLYESTER LİFİNİN ÖZELLİKLERİPOLYESTER LİFİNİN ÖZELLİKLERİ Camlaşma noktası:80-110°CCamlaşma noktası:80-110°C Erime noktası:250-360°CErime noktası:250-360°C Molekül ağırlığı:18000-25000Molekül ağırlığı:18000-25000 Özgül ağırlığı:1,38 g/cm³Özgül ağırlığı:1,38 g/cm³ Kopma dayanımı:4,5-5,5 g/denyeKopma dayanımı:4,5-5,5 g/denye Kopma anındaki uzama yüzdesi:%15-25Kopma anındaki uzama yüzdesi:%15-25 Normal şartlarda nem oranı:%0,4Normal şartlarda nem oranı:%0,4 Asitlere karşı genel olarak dayanıklıdır[5].Asitlere karşı genel olarak dayanıklıdır[5].

Bazlara karşı dayanımı sınırlıdır.Bazlara karşı dayanımı sınırlıdır. Yükseltgen ve indirgen maddelere karşı Yükseltgen ve indirgen maddelere karşı

dayanıklıdır.dayanıklıdır. Birçok çözücü içerisinde çözünmemekle beraber, Birçok çözücü içerisinde çözünmemekle beraber,

fenol ve türevleri, benzilalkol, m-kresol gibi bazı fenol ve türevleri, benzilalkol, m-kresol gibi bazı çözgenler içerisinde kolaylıkla çözünmektedir.çözgenler içerisinde kolaylıkla çözünmektedir.

Gün ışığına karşı dayanıklıdır.3000 saat güneş Gün ışığına karşı dayanıklıdır.3000 saat güneş ışığına bırakıldığında %50 kadarlık bir kopma ışığına bırakıldığında %50 kadarlık bir kopma dayanımı düşmesi olmaktadır.dayanımı düşmesi olmaktadır.

Açık hava koşullarına karşı dayanımı iyidir[5].Açık hava koşullarına karşı dayanımı iyidir[5].

ARAMİD LİFİNİN ÖZELLİKLERİARAMİD LİFİNİN ÖZELLİKLERİ

Erime noktası:370 Erime noktası:370 00CC Özgül ağırlığı:1.38 g/cmÖzgül ağırlığı:1.38 g/cm33

Organik ve anorganik asitlerden Organik ve anorganik asitlerden etkilenmezetkilenmez

Kimyasal reaktiflerden etkilenmezKimyasal reaktiflerden etkilenmez Aleve karşı dayanıklıdırAleve karşı dayanıklıdır Sert ve sürtünme özelliği yüksek[6].Sert ve sürtünme özelliği yüksek[6].

POLİPROPİLEN LİFİNİN ÖZELLİKLERİPOLİPROPİLEN LİFİNİN ÖZELLİKLERİ

Özgül ağırlığı:0.905 g/cmÖzgül ağırlığı:0.905 g/cm33

Nem çekme oranı:%0.05Nem çekme oranı:%0.05 Polimerleşme sıcaklığı:100 Polimerleşme sıcaklığı:100 00CC Basınç:20-30 atmBasınç:20-30 atm Sürtünme direnci çok yüksekSürtünme direnci çok yüksek Nem ve kimyasallardan etkilenmez[6].Nem ve kimyasallardan etkilenmez[6].

POLİAKRİLNİTRİL LİFLERİNİN POLİAKRİLNİTRİL LİFLERİNİN ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

Camlaşma noktası:30-75°C (suda)Camlaşma noktası:30-75°C (suda) 50-100°C (kuru) 50-100°C (kuru) Erime noktası:250°CErime noktası:250°C Özgül ağırlığı:1,14-1,19 g/cm³Özgül ağırlığı:1,14-1,19 g/cm³ Kopma dayanımı:2,3-3,1 CN/dtex (kopolimer)Kopma dayanımı:2,3-3,1 CN/dtex (kopolimer)

3,4-3,6 CN/dtex (homopolimer)3,4-3,6 CN/dtex (homopolimer) Kopma anındaki uzama yüzdesi:%20-48 Kopma anındaki uzama yüzdesi:%20-48

(kopolimer)(kopolimer)%30-34 (homopolimer) %30-34 (homopolimer)

Asitlere karşı dayanımı azdır[5]. Asitlere karşı dayanımı azdır[5].

Normal şartlarda nem oranı:%0,5Normal şartlarda nem oranı:%0,5 Sıcak bazlar içerisinde sararmaktadırlar.Sıcak bazlar içerisinde sararmaktadırlar. Yükseltgen maddelere karşı dayanımları sınırlıdır.Yükseltgen maddelere karşı dayanımları sınırlıdır. DMF, DMA gibi çözgenlerde çözünürken; alkol DMF, DMA gibi çözgenlerde çözünürken; alkol

türü çözgenlerden etkilenmemektedir.türü çözgenlerden etkilenmemektedir. Işık ve dış hava şartlarına karşı dayanıklıdırlar[5]. Işık ve dış hava şartlarına karşı dayanıklıdırlar[5].

POLİVİNİLDEN KLORÜR LİFİNİN POLİVİNİLDEN KLORÜR LİFİNİN ÖZELLİKLERİÖZELLİKLERİ

180 180 00C’ye kadar dayanıklıdırC’ye kadar dayanıklıdır Özgül ağırlığı:1.68-1.75 g/cmÖzgül ağırlığı:1.68-1.75 g/cm33 Nem çekme özelliği:%0Nem çekme özelliği:%0 Organik çözücülere karşı dayanıklıOrganik çözücülere karşı dayanıklı Asit ve bazlardan etkilenmezAsit ve bazlardan etkilenmez Sürtünme direnci çok yüksek[6].Sürtünme direnci çok yüksek[6].

KARBON LİFLERİNİN ÖZELLİKLERİKARBON LİFLERİNİN ÖZELLİKLERİ Karbon lifi ilk defa karbonun Karbon lifi ilk defa karbonun

çok iyi bir elektrik iletkeni olduğu çok iyi bir elektrik iletkeni olduğu bilinmesinden dolayı üretilmiştir. bilinmesinden dolayı üretilmiştir. Cam Lifinin metale Cam Lifinin metale göre sertliğinin çok düşük göre sertliğinin çok düşük olmasından dolayı sertliğin 3-5 kat olmasından dolayı sertliğin 3-5 kat artırılması çok belirgin bir amaçtı. artırılması çok belirgin bir amaçtı. Karbon elyafları çok yüksek ısıl Karbon elyafları çok yüksek ısıl işlem uygulandığında elyaflar tam işlem uygulandığında elyaflar tam anlamıyla karbonlaşırlar ve bu anlamıyla karbonlaşırlar ve bu elyaflara grafit Lifi denir[5]. elyaflara grafit Lifi denir[5].

Günümüzde ise bu fark ortadan kalkmaktadır. Günümüzde ise bu fark ortadan kalkmaktadır. Artık karbon Lifide grafit Lifi da aynı malzemeyi Artık karbon Lifide grafit Lifi da aynı malzemeyi tanımlamaktadır. tanımlamaktadır.

Karbon Lifi epoksi matrisler ile birleştirildiğinde Karbon Lifi epoksi matrisler ile birleştirildiğinde olağanüstü dayanıklılık ve sertlik özellikleri gösterir. olağanüstü dayanıklılık ve sertlik özellikleri gösterir. Karbon fiber üreticileri devamlı bir gelişim içerisinde Karbon fiber üreticileri devamlı bir gelişim içerisinde çalışmalarından dolayı karbon elyaflarının çeşitleri çalışmalarından dolayı karbon elyaflarının çeşitleri sürekli değişmektedir[5].sürekli değişmektedir[5].

PAMUK LİFİNİN ÖZELLİKLERİPAMUK LİFİNİN ÖZELLİKLERİ Yoğunluğu:1.50-1.55 g/cmYoğunluğu:1.50-1.55 g/cm33

Islatıldığında dayanıklılığı artarIslatıldığında dayanıklılığı artar UV ışınlarından etkilenirUV ışınlarından etkilenir Nemli ve sıcak havada dayanıklılığı Nemli ve sıcak havada dayanıklılığı

azalırazalır Yükseltgen ağırtıcılarda bozulur[6].Yükseltgen ağırtıcılarda bozulur[6].

NOMEX LİFİNİN ÖZELLİKLERİNOMEX LİFİNİN ÖZELLİKLERİ► Özgül ağırlığı:1.38 g/cmÖzgül ağırlığı:1.38 g/cm33

► Erime noktası:475 Erime noktası:475 00CC► Kimyasal reaktiflerden etkilenmezKimyasal reaktiflerden etkilenmez► Bazlardan etkilenmezBazlardan etkilenmez► Sürtünme dayanıklılığı yüksektirSürtünme dayanıklılığı yüksektir► Esnekliği ve uzama yeteneği azdır[6].Esnekliği ve uzama yeteneği azdır[6].

FRİKSİYON İPLİK EĞİRME FRİKSİYON İPLİK EĞİRME YÖNTEMLERİNDE HAMMADDE SEÇİMİ VE YÖNTEMLERİNDE HAMMADDE SEÇİMİ VE

ÖNEMİÖNEMİ Friksiyon teknolojisinin eğirme sistemi ve iplik Friksiyon teknolojisinin eğirme sistemi ve iplik

özellikleri bakımından farklı olması nedeniyle özellikleri bakımından farklı olması nedeniyle eğirme performansının geliştirilmesi için uygun eğirme performansının geliştirilmesi için uygun materyalin seçilmesi ve lif özelliklerinin etkilerinin materyalin seçilmesi ve lif özelliklerinin etkilerinin iyi bilinmesi gerekir. Yeni iplikçilik yönteminde iyi bilinmesi gerekir. Yeni iplikçilik yönteminde kullanılacak hammaddelerin nitelikleri önemlidir. kullanılacak hammaddelerin nitelikleri önemlidir. Arzu edilen kalitede bir iplik üretimi Arzu edilen kalitede bir iplik üretimi gerçekleştirebilmek için uygun nitelikte gerçekleştirebilmek için uygun nitelikte hammadde seçilmelidir [1].hammadde seçilmelidir [1].

LİF PARAMETRELERİLİF PARAMETRELERİ

Lif mukavemetiLif mukavemeti Lif inceliğiLif inceliği Lif parlaklığıLif parlaklığı

TemizlikTemizlik

Lif uzunluğu ve üniformitesiLif uzunluğu ve üniformitesi

MUKAVEMET MUKAVEMET Lif mukavemeti iplik mukavemetine Lif mukavemeti iplik mukavemetine

doğrudan etki yapan bir faktördür. Sağlam doğrudan etki yapan bir faktördür. Sağlam lifler sağlam ipliklerin üretimini sağladığı gibi lifler sağlam ipliklerin üretimini sağladığı gibi aynı zamanda yüksek hızlı eğirme ve aynı zamanda yüksek hızlı eğirme ve dokumada kopuş seviyesinin kabul edilebilir dokumada kopuş seviyesinin kabul edilebilir bir düzeyde kalmasını da sağlarlar. Yapay lif bir düzeyde kalmasını da sağlarlar. Yapay lif üreticileri de yüksek mukavemete sahip liflerin üreticileri de yüksek mukavemete sahip liflerin üretimi konusunda hızla çalışmalarını üretimi konusunda hızla çalışmalarını ilerletmektedirler. Pamuk liflerinin ilerletmektedirler. Pamuk liflerinin mukavemetlerinin iki kat üzerine çıkan yapay mukavemetlerinin iki kat üzerine çıkan yapay lifler üretilebilmektedir [1].lifler üretilebilmektedir [1].

İNCELİKİNCELİK

Friksiyon iplikçiliğinde lif inceliği hem eğirme sınırını Friksiyon iplikçiliğinde lif inceliği hem eğirme sınırını (eğrilebilecek en ince iplik) hem de prodüktivite ve (eğrilebilecek en ince iplik) hem de prodüktivite ve kumaş tutumuna etki eden büküm seviyesini kumaş tutumuna etki eden büküm seviyesini belirlemektedir.belirlemektedir.Düşük mikroner değerine sahip pamuk lifleri yetiştirilmesi Düşük mikroner değerine sahip pamuk lifleri yetiştirilmesi iplik incelik limitlerinin genişletilmesi bakımından iplik incelik limitlerinin genişletilmesi bakımından önemlidir. Ancak düşük mikroner değerine sahip önemlidir. Ancak düşük mikroner değerine sahip pamukların yüksek oranda olgunlaşmamış lif pamukların yüksek oranda olgunlaşmamış lif içerebilecekleri göz önüne alınarak seçimin dikkatli içerebilecekleri göz önüne alınarak seçimin dikkatli yapılması gerekir. Çünkü olgun olmayan lifler çeşitli yapılması gerekir. Çünkü olgun olmayan lifler çeşitli sorunlara yol açabilir[1].sorunlara yol açabilir[1].

Pamuğun mikroner değeri düştükçe Pamuğun mikroner değeri düştükçe başka bir deyişle lif inceldikçe iplik kesitinde başka bir deyişle lif inceldikçe iplik kesitinde yer alabilecek liflerin sayısı artmaktadır. Bu yer alabilecek liflerin sayısı artmaktadır. Bu artışa bağlı olarak iplik mukavemetinde artışa bağlı olarak iplik mukavemetinde herhangi bir azalma olmaksızın iplik bükümü herhangi bir azalma olmaksızın iplik bükümü azaltılabilmektedir. Bükümün azaltılabilmesi de azaltılabilmektedir. Bükümün azaltılabilmesi de prodüktivitenin artması anlamına gelir. Düşük prodüktivitenin artması anlamına gelir. Düşük büküm miktarı prodüktiviteyi arttırmakla büküm miktarı prodüktiviteyi arttırmakla kalmayıp ipliğin yumuşak olmasını da sağlar. kalmayıp ipliğin yumuşak olmasını da sağlar. Bu birçok dokuma kumaş türünde ve örme Bu birçok dokuma kumaş türünde ve örme kumaşların hepsinde aranılan bir özelliktir[1].kumaşların hepsinde aranılan bir özelliktir[1].

Yapay lif üreticileri ince liflerin önemini Yapay lif üreticileri ince liflerin önemini benimsemiş olup bu tür liflerin ticari olarak benimsemiş olup bu tür liflerin ticari olarak üretimlerine başlanmıştır. Çok ince lif denildiğinde üretimlerine başlanmıştır. Çok ince lif denildiğinde numarası 1dtex’ten daha ince olan lifler akla gelir. numarası 1dtex’ten daha ince olan lifler akla gelir. Bu liflerin numaraları 0.4-0.9dtex arasında olup Bu liflerin numaraları 0.4-0.9dtex arasında olup teknik olanaklar bakımından 0.1dtex’in altında teknik olanaklar bakımından 0.1dtex’in altında liflerin de üretimi mümkündür.liflerin de üretimi mümkündür.

Ancak 0.1dtex’in altındaki lifler deriye benzer Ancak 0.1dtex’in altındaki lifler deriye benzer yüksek kaliteli kumaşların üretiminde kullanılır. yüksek kaliteli kumaşların üretiminde kullanılır. Bugün polyester lif üretiminde 1.7dtex’ten 1.2-Bugün polyester lif üretiminde 1.7dtex’ten 1.2-1.3dtex inceliğe kadar kayma eğilimi vardır. Bu da 1.3dtex inceliğe kadar kayma eğilimi vardır. Bu da yaklaşık olarak 3 mikroner incelikteki pamuğa yaklaşık olarak 3 mikroner incelikteki pamuğa karşılık gelmektedir[1].karşılık gelmektedir[1].

Hatta 2.5 mikronere karşılık gelecek liflerin de üretimi Hatta 2.5 mikronere karşılık gelecek liflerin de üretimi

söz konusudur. Yapay liflerin piyasa ihtiyaçlarına uygun söz konusudur. Yapay liflerin piyasa ihtiyaçlarına uygun olarak üretilmesi kolay olduğu için yeni teknolojilerde olarak üretilmesi kolay olduğu için yeni teknolojilerde yapay liflerin daha büyük çapta kullanılabileceklerini yapay liflerin daha büyük çapta kullanılabileceklerini söylemek mümkündür. Pamuk lif inceliğinin 2.5-3 söylemek mümkündür. Pamuk lif inceliğinin 2.5-3 mikroner olması bir hayli zordur. Mevcut koşullarda 3.5-mikroner olması bir hayli zordur. Mevcut koşullarda 3.5-3.7 mikroner değerler elde etmek mümkündür. Ancak 3.7 mikroner değerler elde etmek mümkündür. Ancak pamuğun gelecek yıllarda yapay liflerle rekabet pamuğun gelecek yıllarda yapay liflerle rekabet edebilmesi açısından türlerinin ihtiyaca uygun bir şekilde edebilmesi açısından türlerinin ihtiyaca uygun bir şekilde ıslah edilmesi bir zorunluluk olarak görülmektedir [1].ıslah edilmesi bir zorunluluk olarak görülmektedir [1].

UZUNLUKUZUNLUK En iyi sonuçları alabilmek için uygun lif inceliği ve En iyi sonuçları alabilmek için uygun lif inceliği ve

mukavemetinin yanı sıra liflerin uzunluklarının ortalama mukavemetinin yanı sıra liflerin uzunluklarının ortalama 1” civarında olması ve iyi bir üniformite oranı 1” civarında olması ve iyi bir üniformite oranı gerekmektedir. Çok kısa olan lifler iplik mukavemetini gerekmektedir. Çok kısa olan lifler iplik mukavemetini azaltmakta iplik düzgünsüzlüğünü (%U) ve hata sayısını azaltmakta iplik düzgünsüzlüğünü (%U) ve hata sayısını arttırmakta, eğirme performansını düşürmektedir. arttırmakta, eğirme performansını düşürmektedir.

Bu nedenle kullanılacak materyalin lif uzunluk Bu nedenle kullanılacak materyalin lif uzunluk dağılışı ve özellikle kısa lif oranı bilinmelidir. Kalın dağılışı ve özellikle kısa lif oranı bilinmelidir. Kalın ipliklerde lif uzunluğu iplik kalitesine daha az bir katkı ipliklerde lif uzunluğu iplik kalitesine daha az bir katkı yaparken ince numaralara gelindiğinde lif uzunluğunun yaparken ince numaralara gelindiğinde lif uzunluğunun önemi bir hayli artmaktadır. Bu arada önemli olan bir önemi bir hayli artmaktadır. Bu arada önemli olan bir husus lif harmanı içinde yüksek oranda kısa liflerin husus lif harmanı içinde yüksek oranda kısa liflerin bulunması halinde büküm miktarının arttırılmasının bulunması halinde büküm miktarının arttırılmasının gerekebileceği ve dolayısıyla eğirme maliyetlerinde bir gerekebileceği ve dolayısıyla eğirme maliyetlerinde bir miktar yükselmenin meydana gelebileceğidir [1]. miktar yükselmenin meydana gelebileceğidir [1].

TEMİZLİK TEMİZLİK Pamuk içersine karışan daha fazla Pamuk içersine karışan daha fazla

miktardaki yaprak, çekirdek ve kabuk miktardaki yaprak, çekirdek ve kabuk parçacıkları vb. maddelerin temizlenmesi için parçacıkları vb. maddelerin temizlenmesi için ilave temizleme makineleri gerekli ilave temizleme makineleri gerekli olabilmektedir. Bu işlem yapılmadığı takdirde, olabilmektedir. Bu işlem yapılmadığı takdirde, özellikle yüksek hızlarla çalışırken sık sık özellikle yüksek hızlarla çalışırken sık sık kopuşlar meydana gelmektedir ve bu nedenle kopuşlar meydana gelmektedir ve bu nedenle maliyetler yükselir. maliyetler yükselir. Friksiyon eğirme sisteminde makine Friksiyon eğirme sisteminde makine randımanlarının iyi olması açısından mümkün randımanlarının iyi olması açısından mümkün olduğu kadar az yabancı madde içeren olduğu kadar az yabancı madde içeren materyale gereksinim duyulur[1]. materyale gereksinim duyulur[1].

Organik veya inorganik yapılı mikro Organik veya inorganik yapılı mikro tozların makine parçaları üzerinde aşındırıcı tozların makine parçaları üzerinde aşındırıcı etkileri vardır. Özellikle yüksek hızla çalışan etkileri vardır. Özellikle yüksek hızla çalışan kısımlarda ve iplik yüzey baskılarının yüksek kısımlarda ve iplik yüzey baskılarının yüksek olduğu yerlerde elemanların ömürleri olduğu yerlerde elemanların ömürleri azalır.Dolayısıyla materyal içindeki mikro azalır.Dolayısıyla materyal içindeki mikro tozların azaltılması eğirme elemanlarının tozların azaltılması eğirme elemanlarının ömürlerinin azaltılması açısından büyük önem ömürlerinin azaltılması açısından büyük önem taşımaktadır[1]. taşımaktadır[1].

LİF PARLAKLIĞILİF PARLAKLIĞI Parlaklık doğal ve yapay liflerin değerini Parlaklık doğal ve yapay liflerin değerini

arttırır. İpek, tiftik ve bazı parlak yünlerin değerinin arttırır. İpek, tiftik ve bazı parlak yünlerin değerinin her zaman yüksek oluşunda bu özelliğin büyük her zaman yüksek oluşunda bu özelliğin büyük etkisi vardır.etkisi vardır.

Pamuklarda parlaklık çeşitli durumlara göre Pamuklarda parlaklık çeşitli durumlara göre değişir. Parlak pamuklar ipeği andırır. İpeği andıran değişir. Parlak pamuklar ipeği andırır. İpeği andıran pamuklar iplikçiler tarafından tercih edilir. Bir pamuklar iplikçiler tarafından tercih edilir. Bir pamukta parlaklık lif yüzeyine düşen ışığın çeşitli pamukta parlaklık lif yüzeyine düşen ışığın çeşitli şekilde yansıması ile oluşur [1].şekilde yansıması ile oluşur [1].

SONUÇSONUÇDref iplik eğirme sistemleri geniş hammadde Dref iplik eğirme sistemleri geniş hammadde

kullanımı sayesinde değişik tipte iplik üretimine kullanımı sayesinde değişik tipte iplik üretimine yüksek iplik çıkış hızları ile olanak sağlamakta yüksek iplik çıkış hızları ile olanak sağlamakta yüksek performanslı kompozit yapılar için çok yüksek performanslı kompozit yapılar için çok bileşenli iplik üretimini yapabilmektedir. Bu bileşenli iplik üretimini yapabilmektedir. Bu avantajları sayesinde konvansiyonel iplik eğirme avantajları sayesinde konvansiyonel iplik eğirme sistemleri ile mümkün olmayan bazı üstün iplik sistemleri ile mümkün olmayan bazı üstün iplik özelliklerini ortaya çıkarmaktadırlar[2].özelliklerini ortaya çıkarmaktadırlar[2].

KAYNAKLARKAYNAKLAR1-KADOĞLU H. “ Yeni İplik Eğirme Yöntemlerinde hammadde seçimi ve 1-KADOĞLU H. “ Yeni İplik Eğirme Yöntemlerinde hammadde seçimi ve

önemi,, Tekstil Teknik Sayı 49 Sayfa 80-84 Şubat 1989 önemi,, Tekstil Teknik Sayı 49 Sayfa 80-84 Şubat 1989 2-CANOĞLU S. Genel İplik Teknolojisi Ders Notları Marmara 2-CANOĞLU S. Genel İplik Teknolojisi Ders Notları Marmara

Üniversitesi Teknik Eğitim Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi İSTANBUL-1994 Sayfa 55-61 Fakültesi İSTANBUL-1994 Sayfa 55-61

3-Tekstil Teknik “ OE-Friksiyon İplikçiliği Lif Toplaması Ve İplik 3-Tekstil Teknik “ OE-Friksiyon İplikçiliği Lif Toplaması Ve İplik Oluşumu,, Sayı 120 Oluşumu,, Sayı 120 OCAK-1995 Sayfa 26-32 OCAK-1995 Sayfa 26-32

4-Çeviren AKYÜZ Y. “Dref 3 Orta İncelikteki İplik İmalatı İçin Çok 4-Çeviren AKYÜZ Y. “Dref 3 Orta İncelikteki İplik İmalatı İçin Çok Kompenentli Üretim Kompenentli Üretim Sistemi ,, Tekstil Teknik Sayı 18 EYLÜL-1985 Sayfa 14-17 Sistemi ,, Tekstil Teknik Sayı 18 EYLÜL-1985 Sayfa 14-17

5-www.kimyaturk.net erişim tarihi:30.10.20075-www.kimyaturk.net erişim tarihi:30.10.20076-BAŞER İ. Marmara üniversitesi elyaf bilgisi kitabı istanbul 2002 2. 6-BAŞER İ. Marmara üniversitesi elyaf bilgisi kitabı istanbul 2002 2.

baskı (syf 128-164)baskı (syf 128-164)