'OO' ^J ^qMuuul

A^ 4^^^ ^ ^ ^Aua

LIBRARY OF THEUNIVERSITY OF IILINOISAT URBANA-CHAMRAIGN

xQ.949.65KlSWb

P^^-^ilKjR^flEBOOK nnr.L-

HISTORIADE VITA ET GESTIS

5CANDERBEGIEPIROTARVM PRIN-

CIPIS.Petrus P.cgulus Vicentinus ad Ledore*

Hic Hoftesfidei fan(5t?/Vidtricibus ArmisSedis Apoftolicf/fuccubuifle leges,

Per claroshic Bella Duces miraberc^Belli

JMirand/Scanderbeg Tibi fulmen Erit,Magnanimi tum Martc Ducis/Te NolTe iuuabit/

Sacpe ferosTurcas Stragibus efle datos,

Vt Veneto fidus ferret quandoqjleoni/Dulcis opem/gratum Munus Amicitif,

Nam fonat Id Nomen/Turcarum Interpreta lingua/Magnus Alexander,Le(flor Amice Vale.

Dnicus de Alzcgnano Patauius.

G randiloqum Si ledtor opus percureris altoIn^enio,audtoris Nomen ad aflra feres,

Hic S*canderbegum pracclaro fanguine natumMagnanimi cecinit fortia fada duds,

Non fuit inferior magno non ifte Camillo,Cffaris inuidti uiribus impar erat,

Gaudeat Epirus magnt s tot clara triumphis,PrincipisextoUat gefta fuperba fui i

Cum 1>2ittilcgio^

^ndeit: per -Capita cozumqucin 1)6 ilbaeconnncntun

ManniBarlctiiScodrenfis hifloria^cScanderbcgi

Prirai Lifari. Praefatio. char.u

LAP5ui:arpenc abolirioCttomanorumimpeiifjciufdc^rcflitutiotatcjaugumentatio. cbar. 2Origo:iy gtnusCaRriotogc famili;. sVaticinia:!lucf)digiadeScaderbcginatiuitate.j

5igna qiicdatn naturaliter in corporcScaderbegi infita:roeb-if^ciusm^inuucjutimprcna, Z

Qua;(lLidia:&:cxcrcitiaScanderbcginipfispucriIib'an

Att.aducotumScaDdeibcgicfi reliquoexercitu Kcopiisfuisadurbisoblidiooem. 97

Att.oppidaDorominducias a Scanderbego impetrataste^ chriQiani txcrcitus caflro^ pofitionem. 97

CTExIibroCtftauo.

TYran'audita Bclgradiobfidioeomiflaomnfahacuratotusineafoluedacoucrfuseft. char. 98Att.qua cura;foIcrtia:&: ccIcritateScbaliai pmif*fo cla nficio ad Bclgradercs id muocris Si ocgocifi

a Meumethe fibi toiundlQ executus e: 81; qproperemzxUmiscopiisadBcIgradiobfidioc folueda couolaui* 9S

Attoppirionea:c{dexpiaicxercit^fubBeIgrado:morteMufachii o^liH di uirtute Caftrioti:q tficmaxieenituitt8e oia priora fortitudinis opa longe efl fupgrefTa* 99

Direptio pogn5chrifliani:at barbaricxcrcitus^Fuga CaOrioti. Numerus cero^exchrifiianis:R.umor cladisofiexeccitus p uniuerfampuincia.Dcfe(flioMofeos adTyriaumttKdifceirusSebalixcxEpiro* 100

Fuga Dibrenfis ex Epiro maximo omoium mceroretquitotamcompleuitprouinciam. loz

Profciflio Tanulii Bdgradum cum exercitu ad corporachriSianorum interfctflorumtumuianda. lojDe Croienrib^:^eiru(inime uoce:ad hitu lugubri: 82 mif

a

bili Scaderbego ad uibe uenieti occurrcft^Of de fuga Ditbrefls cu co no pa^i indolueft.Dcf>fccli6c ci' io Dibrafad inqrcti.de Diurati6e;Si: pfidio ibide cofirroando. io|

DeexcquiisMufachiua^rcliquiis ciadis Appuhauziliidomum remiflis. 104,De Cafttioti affcifliooc^pietate^ erga fororem:tiberofatquibusTanufiumtutorccuratore^dedit* 104.

Attcurstisabeop|)uiQciam. 104.Deaductu Mofeoscotra ScanderbcgS r&exercitu:Dcoc#cutfu Caftiioriiefi.SinguIare barbariccrtamco cfi miXte Scjdcrbcgano.Viifloria xpiai militiSiS^ dcjiuocatioeMofeos;^ Scadeibegfl adpugoa iiograrc {)uoauitio^

Ofo CaQriotfad fuos afi ogreflTd cfi barbari:K tP uf(fto.FiigaKcxdMbKbaricxfrcitas.Dirrepriocalhro^iio^

Dcdonis^Kinuncrib^abEpirefcad Alphoffi miflii. io7

Mofcs poft dadc a Caftrioto acccptl in coteptu ab Otto* maDo habitus.-pcnictia ducftus ad Epirefcm rediit* 108

pifsucnicfcitra Ocridi cjruipfligatufcjfuft. char. uzluflambeg dclevfl:!! %canximo fafto iti Scanderbrgum c5*tendensabeoafflidluscasfufc^ell. i))

Carasabcg multij copiis aductfui Scanderbcgum propcrans; rgnoraioiofcuurpitcrqj tcrga ucrtcni abiit: fugagarripuu. JJ

Dcpaccintcr Meumcthcra: K ScandcrbcgS: Depublica*tiotie:Keiu$uioIationc. ij^

Of3tioVcr!ccioratoris.Pauh'9Angch'adCallriotfi. ij^

Dc bello ;i Scadci bcgo io Meamcthe decrcto:X agri tyra*nidruaaationc.DehttcrisMcumethiiadScanderbcgualiicienda:&bii$rcconcihandS:AuditaomniilchriQia;inojiconrpirationeineum. i)8

Att.Iitteras Scaderbcgiad Mcuracthc^PiicjPomilicis adSandcrbcgum. U?

Oratio Ty fini ad duccs ar pra:fedloi fuoi. i +oDcaductu Screinetiipfciili Mcumcthiscflcxercitu adfi*nc* TfaracisE:Maccclonise(j.

Dcinridiis:d^uidoria Scandetbcgi.Dcnumeroc3cfo|::captiuorumi$hoftiura.Dc mortc Pii:ubi a de uita:K laudifaui ciuspertraiflaturDeaduetu Ballabaniaduerfui Scad. Kciusinhdiis. 14.)VndcDrinooriginemhabuit. i+2Att.xqnimitatc:af pacietia Sclderbegi in raortc Pii. 1 4)AdhortatioCaQiiotiadfuos. 14.4.FugabarbarojciCaptiuitasEpircndura milituraDeuaftatioag.ityiitii. 14.4.GongreffjsBallabanicfiScaderbego.rnttaurato^ruppIe^tocjexercitu.Fuga.reditufijeiuscumnouoexercitu.

luffj tyraaiin Maccdonia cotra ScidcrbcgilAdhortatio CaQriotiadfuos.CogrciTuscfiBallabano.KuicaoriaeiusNumcrus hoftium c2efo|c:captiuorfi(j.Signa militaria cum impcdimcntiscapta*Numcinscffojcenoftris. 14.5Cratio Ballabani ad Cttomanum^ j 4.6TyrauusaBuIlafaanopfuafuiomniaproarbitrio ei 30*nuitat^conccdit. 14.6A tt.jjuidone Scaderbrgi c5tra BallabanfiK cius collegaInfldias Ballabani in Scandctbcgum.Fugam:S libcxationcm eius ab infidiis Ballabani. 147Apparatusprofc^ionisScandcrbcgi cflexcrcitu aduer*fusBailabanum. ' ' 14.8

Adhortatio Scanderb^i ad militei antc profciflione

.miSKMOEvscsigi^Erawa^^

MAR.INI BAR.LETri SCODRENSIS DE VITAET REBVSGESTIS SCANDERBEGI PRiE/CLARISSIMI EPIROTARVM PRIN/

CIPIS AD DONFERANDVM GASTRIOTVMEIVS NEPOTEM LIBER PRIMVS.

PRyEFATlO.

VVM ET PRiESENTEM RERVMEpirotaru ftatu, 6C quabs olim is fuerit mecti ipfereputo ,Donferaude Princ*Illuftrifr Vix poffum(meHerculejammo coftituerer^an fcribedi fufce/ptum de illis negotium aggrediar , an potius anteomneconatum re adhuc integra id totu relinqua,ueritus prxfertim ne quod maxime hiftoria,qug/rit^modicum fidei^mihi ipfe pariam apud animoshominu,prfcerita forte magis ex pr^fentiix habitu

iudicantiij^q hxc ad illo^i torma ci5 tanta admiracione condicionis humanx refe/renau,ut quod profed:o me ipfum licetdomeflicii ueterisfortunf fpediatore pri/mo no fegnircr mouit,^ prudetilfimii queqj fane falleret^Quippe quum no iatiscredibile uideat^^^ut tam repente ex priftinx illiusfortunae pofleilione ad tantumfordiu,6C calccQat ita dixerim^miferia^i fitdecurfum^Na 8C fi grfco^: quoq^ atq.alic^i nihilo illachrymofior flacus eande adducere admiratione, tfmiktSitionempoflit^uc pote qui olim,ex orbis terrg diiis in fempiterna nobifcu feruitute hodie

fint delapfi*Tamenuix ullius iatis populi,gentifue tam repens prfcipitatx fortu/

ng mutatio unq apparuitSed fenfim paulatimo^^ac per gradus illo^i fuit lapfus,ueluti graccia ipfa cu tacita imperii diminutione iugii accepit,Romanis quinetia

(ut mifcere neilra ta antiqs^SC magnis audeajpaulominus ferme tpis i amittedog acquirendo impio confumptil eft^Epirotica uero fortuna,ac gloria omnis ex eofaftigio^mometo ferme tpis corruit, 64 hbertas itaobtrita iacuit,utnulla ia ^rfus

tantas uirturisueftigia, ucl priicx nobilitatis monumeta cernant'',^^ fi reuiuifcerecAlexanderille,quiprimusgcntisnome,fceptrum(^ptotora,8Cceruicespppulo9itranftulit,Si rediret belli artifex Pyrrhus no agnofceret profed:o MacedoniafuaPrincipiialcrice,loci5 degenere fugerent,8C afpernarent^^^que libertatisdomiciliii

reliquilTent.Sed ut omiliis tam uetuftis lachrymis,ad recentioraCquod pollicicus

fum,8C iam pride propofui mihi_)animii intendaQux Impii,qug uiro^i^quac re^iomniii facies nup uiuente Scaderbcgo erat^ QuumCquod maximii cenferi folctin rebus humanis)bellica uirtute toties cofradis pene oricntis animis^uiribufo:.totius orbis oculos in fe conuerterent Neqj contenti intra fuos tantum fineseamgloria alerc/uneftiflfimos illos/icut uaftilfimosHungarig motus iuuare propcra/runt,Et in Italia poftremo aduedi Gallico furore inhibito Neapolitanu rcguum

a

I.

PR.^FATIO,

tanta uirtute feruarut^Lfta ubiq- feftiuaomnia erat^cuncftis refonabat lods dulce

illud nomen libertatis,hindnde prindpes/eguliq. cocordibus iundi animis, arc^

parerc,ex mperare iuxta parati^ueteris forma decoris, ac imagine fortunas pul/

chra cotentione effingcbattc.Nunc illo fubIato,c6fufa repente uclud' dolore imo/dico omnis abiit fortuna,uirtufq.,Ex quo no lucu,no corpusCut f^piusrepctam^

n5 animii non uoce libcra in ea prouincia contigit inuenire,Et c6 calamitatis eft

deuentij^ut mirer fgpius quo modo,aut ipfi ad ea patienda fufficiamus,aut n5 aliqua fatictas/ortuna teneat,8C fatis pefum a nobis fupplido^i uideatur.Quare n5temere forfan dixerim,mortaIe rem Epirotica c\i eo prindpe fuifTe, feu is faroru

ordo popofcerat/eu ea hominis uirtusfortunac^ fuerat^ueru enimucro,dum tamexceliu eu coftituo,onus mefufceptf rei grauat magis^deterretqcia cr uircs meas

metior ipfe,cr ea magnitudine operis,ac ta uafta fcribendi materia intueor, quajffliciori ftilo codiri dcbebat,&C uocaliore(utde fe c5queri olim audituseft Alexader) prgcone exigebat,tame uel inuitij me iampride hoc rapit defideriij, n5 ini/quii fortaffe^utpote quod,8C patriaj praecipuapietas &C feruatu mihi ad hunc ufcjdie filentiii excufat,c5pefcuiCueru ingenue fateor;)multos iam anos ifta fcribedilibidine,reied plura uota amico^i idipfum fedulo pofcetiii^expedtans fpe^defidc/

rioq. pari^fi ta ampla materia fcribendi fcriptore aliqueexdtaret, Qui eo me ex/foluens onere^fimul 8C ipfi mihi,8C exccllentiffimi uiri glorif c5fuleret^ Et ab fur/repente iam,ac inualefcete tacite obliuione eij uindicaret, fcd nemo ta pii5 labore

huc ufc^ maluit,qui tame nouas quotidie orationcsCabfit uerbo temeritas) K in/numera c5metaria ufc^ ad abufum edere n5 ceftant^taq n5 fandbus profc(flo pulchriufoi. fit,Qu? fortiter fecerint alii,q qu? fenfcrimus ipfi tradere pofteris,ut certiora ex illo^: experimentis exepla,q cx noftris prsceptis documeta ad res publicas,populofq. gubernandos appareant,N5 potui igitur ipfe diutius in iis ingratianimi fordibusCut liberius loquar)iaccre cia cEteris,8C malui impudens fortaflepotitis,q fubrufticus ita exiftimantibus uideri.Nec^ labor mc iam uel timor ullusrcmouebit a fcribedo,quu a gerendo illii n5 ptcrruerit,prffcrtim, ^hoc maximeomniii me tangit^q? alioquin ad fe quccuc^ inuitarc potcft,Na licet n5 ufc^ adeoingratitudinis rei cenferi foIeant,qui extcrnc^ populoR^, K urbiij rcs geft^s Ifa^:monimetis ncgligiit c5mendarc , Nullu tii maius ingrati animi opprobriii uidcjfmihi,q ita cii patria agere,ut qum poftis illa a mortalitatis, cr tcmpo^^ iniuria aliquo uindicare modo, Id ipfum inani pudore dctcntii oniittcrc, Qvod digitijC utaiunt])nequeas ad fonte ipfum intendcre,Quauis.n.caucndi] acritcr fit, ne ftilummateria fupet,imparq. uiribus extollatur pondus,a:qui iudicis tamecrit rcputarcquantii cupiditatis patrif caufa attulerit qfpia,n5 qtij dignitatis,na per dcu imortale quf grauitas eflet,dignitafq. fcrmonis,quf tanta rd mole, tanroq. rc^i gcfta^:ambitu,8C uarietate n5 opprimatur.Quoquo me uerto ingcntia fada uiri obftre/punt,uocant undic^ maxima^: uirtutii monumeta,8C prxcipuc admirationis oia,ut tantf rei cogitatione dubius rcftet animus.Scd cadc ipfa caufa,quf mc ad fcribendij impulit,fcribentes quocj folabitur,Na quum nemoCquod fda}adhuc rem

PRiEFATIO. IIhanc attigcrit/olusficut nec placere multu^ita nec fperni omnino ab hominibuspotcro* quando nulla alia fcripto^i uarictas^grauitafq. reperiatur,qug iuxta politaconatui oificiat meo^SC iuo fplcndore uelut tenebras aliquas his fcriptis iniiciat

Hinc SC illud no minus fortalle folatur.quod me Icgcfltiu animis, & curiofaecociliet poftcrirati.Quod nullij uf^ hal5Ui in hoc curfu duce^que nijc fequerer, imita/rcr,nunc pro ingenii appetitu fuperare cotendere,adcuius exempliJ,SC me ipfumcomponerc,8C oidine diccndo^ formare,n6 annales uetuftos ullos, non recenteshiftorias licuit ini"picere,qux nouo homini,8C tantii pelagus ingredieti adiumetaaliqua prxbcrct, VcriJtame haudquaq dubiroluturospollmodii multos,q pare/fadU iibi uia ircelicioribus aufpiciis,86 indulgetioribusdiis inire tentabunt.Cgtejih?c qde infortunx iita func manuJftud uero,quod ad me attinet bona certeiideprfilabo,cotcnda,ui. nemo,uel inlidele,uei fegne opera mea in hoc iure pollit ar/gucre,N5n.c6meta in iis fed a maioribus dihgenter relata, 5C a quibufda etiam,qui incerLuerant uifa memori^ mandaui,iidemq. plurimo^: er ueraciii uiro^^^noleue tanti5modo,SC futilcm traditione fum fccutus.Ad hicc itaq^ mihi pro ie qlQi,liberaliter applicct animij, ut grelfi tande e ftadioCli diis placet^rem tam diu tocmortalium petitam uotis,Superis bene iuuantibus ordiamur

MARINI BAR.LETI1 SCODRENSIS SACERDOTIS DE VITA ET GESTIS SCAN/

DERBEGI EPIROTARVM PRINCIPISLIBER PRIMVS.

I O S T AntiquataTurca^i impii gloria^o^abolitiJi petie" Otcomanii nome fuperato in finibus ArmenifPuiazete Lapfus 8C pc

f^mori fcytha^i armis,Amurathes nepos cx eius liberis, tie Abolitioqui ita forfan pofcetibus fatis feruati gr?coi leuitate tot Ottomano^dChriftiano^i futuris malis fuere, poft multas fuo^i cote/ Impern, ciufriones,8C domefticij eftufum fanguine,primus auo^: re/ tieq- reititu /gnii fceliciter obanuit,reftituit fortxina,8C uiribus aucflis "o ^itcj auguturca^i nome formidabilius, g[antea unq fuerat, effcdt, metatio

Tame dum nijc in Afiaricis rebus firmandis,nuncin pfequedis GrfdepopuIis^SCextorquendo eo^iimperio occupatur, aliquot annis abftinerea Macedonia,8C OrigoSCge/finirimis regionibus eft coaa:us.Per id rempusCne nimis alte exordicndo alienas nus Caftrio/hiftorias percenfere uelle uidear^ in Epiro inter c^teros regulos, principefcL. fatis tx familiae.nobile nomen loanis Caftriori,tum cxtera^eurbiu^tii Croix prgdpue impio erar,Et quia neqj latere penitus Scanderbegi genus xquu duco^netj omne auo^^ eiusfcriem perfcribere in animoeft,illud unum attigiflc cotcntus ero, auaores gcnrisCaftriotf ex Acmathia nobili ortu fluxilfe,imperitafleQ^pari gloria fortunao:. in

a ii

LIBER.

Epi'ro,cos omnes(^ut iam orfus fum)Ioanes pruclcntia,grauftate,ac animi inuidtimagnitudine^cceterifcL. deinceps uirtutibus,arc^ ^g^^^gio etiaCfi quid ad re facic}

corporis decore facile fuperauit, uxori Voifaaa: nomen erat,n5 indigna eo uiro

tum pater nobiliffimusTribalo^i princeps,tum forma morefo^ ac infignis fuper

muliebrc ingeniu animus faciebat.Potert; 8C aprole illi^a quo merito ccmendarifoeminf cofueuerunt, no minor fortafle fieri acceflio laudis,noue nac^ libcros pe/pcri{TceducaflecL,narratur,quinq5 foeminas MaraJella,Angelima,Vlaica, Ma/mtra, mares reliquos,Repofiu fciliceCyScanifam,Conflantinu,8C Georgiu.Minimus natu Georgius fuit,cui poflmodum apud BarbarosC ut fuo loco diccmus)

Vaticinia fi/ Scanderbcgo nome inditu eft^.Sed anteq progrediar ulterius,omittendu no cen/uc prodigia feo,quod uel prodigiis ipfis ofl:efum, 8i a plxrifc^ uatidnatum de hominis gloriade Scaderbe acccpi.Licet id antiquis fim llimum fabulis afpernaturos plurimos no ignoremginatiuitate. Fcrijt.n.cjj quu coccpifl^et eil mater, ferpente fe enixa eius magnitudinis iomnia/

uit,qui totl fcrme operiens Epirii caput intcr turca^i finesprotcnderet,6i ciuetis

faucibus eos abforberet,caudam uero tcneret in mari inter Chriflianos,8C Veneti

maxime imperii tcrminos,narratii id fibi,Ioanes,quum no cius gcncris res efict,qug extis uUis fcrutaretur,uel apoUine exigeret interprece,ingcnti Ixticia folacus

Signa qdam uxore^nafcitu^: cx ca uii ominatus facile efl:,clarum bello, facflifo:., Qui turca^:naturalicer i fimul hoftisacerrimus idem6:,dux foeliciflTimus^SC Chriftian? fidci propugnator,corpc Scan/ ac Vcneti cultor impcrii ppetuus exiftcrec.Nihil fefellit fe,uel alios follicitus pa/dcrbcgi ihca rens,fed aucfta magis eft uatidnio fidcs pucro nato, nanc^aliud pulchrius longcmebrifo:, ci^ clariufcL. bcUici dccoris fignum in dcxtero infantis brachio uifum forma ,cnfis itamanu uclut exprcfla,ut manu facfta uidcrctur.O infigne naturx liberalitate , uel nafccntibusimprcfla. nobis fubiicit documenta SC in corporc ipfo figit infignia, qux poftmodij fint fe/

queda,Infans deinde protinus cum paflTa cft ^cas,ad arma,8C arcus rcpcauic, atcpQux ftudia, in ipfis puerilis ^ratis rudimentis id fpccime prxbuit fui,ut fatis cuiq^ futurg uir

/

eir cxcrcicia tutis dilucerent indicia^is poft hac in dics uifcbatur in adolefcentc uitx cultus,caScandcrbeg mo]^clegatia,8C Chriftian^ fidei promiflla rcligio qua^-Ia^ut omniii in fe ora ocu/in ipfis pucri lofoi. coucrterec.Vnii parences,unii fracres,unij cxtcri illius rcgionishomincs ciilib^anis exer tacica admiracione fufpidebant,de eo omnes fermoncs, 8i Ixta ubiq; uulgi mur/cere.SC quod mura crant,uclut rarii illud ea xtas fpccimcn protuliflct. Na ad ca prxfagia na/mo^i uirtacis turx gratia quocL. quxda corporifcL. fpcdes.qux condir oia no dccrat.Scd no cxac fortitudi/ tam fcElici(ut ica dixerim)palmicc frudus ullos coUigcrc folliciris parencii uotis,nis fpecimcn faca coccflcre. Nam quu impofico grxcis iugo Amurachcs in Maccdonia ccucr/ineo dilucef tiflec,figna,eamQ^fatislongoaf^idlambclloc5triuifl[et,Ioancsdiutino dcfcfluscxperit bello,ac longis exhauftus icomodis pace ab co pctcre coacftiis ca lcc;c impctrauit,

ut obfides filios omnes tradcrct, uix potcrat feruitus maior,autfuncftiora, SC fce/diotauincula paretibusiniici.Quod cnim pacis,quod impii eo pacfto fcruati folatiii parentibus fupereflre potcrati^Tame quid n5 mifcra uitx cupido,8C rccni fol/licitus amor timidis morcalibus fuadcc.^Maluerc infaliccs fcncs crucntiflimi ho/ftis fide fequi,8C tot fimul fe pignoribus exucrc,| diutius coUabetis iam fortunx

PRIMVS-ruma cxpe^flarc^datus proiiide cu fratribus Georgius efl-, Qui pracca^tcris nimis Bellu ortummulcu feca priuati,publicicp ludlus tulit.Sed no ideo patre cocepta iampride de intcr loaninc

filio fpcs dcreru!t,mulcis ofculis amplexibufoL i eil pra:cipue prolapfus, ac deo^^ Caftriotumtide appelLms nc inanc cxpe^atione fuam redderenc^a fc dimifit.Atc^ aliquis ex Scaderbegiuilgoprotcnfam uitauirilefQ:.annosprecatuspucro domcfticij fibihofte ince/ pfcj 8C AmudiijQi. cducatu^ Amurathe dixit^Deducfli ad Ottomanii adolefcetuli prima pfi/ ratheTurca/dia cius ico fenfcre Quod abieda^quac eo^ parentibus prjeftita erat,lide,circij/ riJi principecidi Macomctano rita iUico iufti funtQua de re quonia fcitu no eft iniocundum paxo^ interquxda hoc in loco rccenfere no malu efte duco. Haud abfimilem omnino in hoc eofde iniitamore a rudaeis feruat Turcx^prxterq illud quod Macometo fanciete additfi eft.Quod prius q circijcidatur qfpia/i capax rationis eft,du(5lus in mcdiu turbas monente co^i facerdote,quos DcruifTas appcUat, digitii indice exerit, 6C redus cxlij Forma circiifpcdlans altiori uocis fono ut bene audiri poffit, La,Ila.La.inqt.Mehmet rufela. cifionis Ma/Ide quod,Deus,deus,Deus,unus,& Macomethus fuus prophetaPoftea a perito comcthanasquopiacircuncifusofterturpopuIo,eiQ:.aliudoblitterato priore inditur nomen. fcdrf.aceaqAftantes aute oes fi Chriftianus prius^uel alterius fccfla: erat, promptiflimis ani/ ipfiTurc^ obmis,8C maxima Ixticia ftipe coferunt.Laudant deofcuIantur,8i domus ei pofthac fcruant circauicfluf6i.ex publico decerni^.Sed hinc parijper digredicns defcriba qui8C quales illos, g ad eofintimacomethanaSiturcaicareligioncordines^coditiones^cirfaccrdotii/iuere/ rii fedla tra/ligioforum gradus.Primi.n.qui 8i ftridioris ordinis,8i. religionisapud cos funt. fcunt.

Daruiffx appcUantf^.Dc qbus paulo antc mcminimus^qui iide habcri poflunt utapud nos fratres,qui obferuatcsappcllan^^hi autc(^regnate Pasaite coi^ principeMaumcchis poftremi filio^mulcifaria dclinquentes 8C oxorbitantes ob eo^i fcx/lera 8C deliifta ppetrata oes ad unij ab co dcieti^cxcirpatiQ:. fucre hi enim fub fpecie fancftimonix dC. rcligionis taq mendicantes fe ad folitudines ponebant, copitauias,5C itincra^qua mercatorcs,pcrcgrini,8C uiatores tranfituri crant^obfidcbant,

quos capta occafionc tanq crafl^cores 8C latrunculi irruences, illos opprimebantintcrnniebant,8i bonis fp5liabant,Qug res cij ad Otcomani principis aures pue/nilfct.Is grcferens oes ut dicflij efl ad unij tolli iufljt.Ita ut eo^i memoria ^rfusextingucrct^^hos uero 8C fecundo loco Hoze(fic eos turcaicalingua appellat^or/dinc c5fcquun^,qbus apud nos pares,fqualefc^ cfl^ cenferi poflunt fratres, quoscouentuales,nuncupatur.Pofthosuero di tertio locoTalafmani fequun^,q facer/dotibus Secularibus appellatis fimilem ultimij locu tencnt , hi etenim tatumodo Atf.noua notres ordines,gradus,8i coditiones faccrdotu fiuc rcligiofb^i in curcaica fccfta efllc mia Scaderreperiijcur,q in omni eo^ religionc,facerdocio,ca;rimoniis,8Cfacris fuis inferuifit bego,cr fra/8C famulantur.Nunc ad propofitij reuercar ,Epirenfibus Varia nomina prioribus trib^ in eoriimutatisindita funt,ex c5fuctudinc gcntis.Gcorgius,feu cafu,fcu q? nobilior inter circticifione

cfterosindolesegrcgiijnefdoqd praefefcrre uidcbatur Scanderbeg appcllatus. iufluTyraniIde quod apud nos Alexander dominus.Maxima I^cicia ea res apud Amurathe indita,8^^uicelcbraca.ut facere apud nos uulgo folent, quij alique ex iudaicis fordibus cmcr/ fio drca eof/gcnte ad luce,8C ad falutem redire uidcnt.Decreta funt cis copiofa, honorificao:, de facfta.

4

LIBEEL

Qualis uir alimcnta/ed Scanderbcgia praccipue^cij indoles ipfa^rum ^tasCuix dii enim no/Soanderbeg nu artigerat annu^Tyrano conciliabat-Prfccptores(ut aptior eft: ea ad difcendu

breui apud etas uarii generis no ncgati.Breui icac^ teporis fpatio promptij ad omnia igeniuAmurathe linsrua,lfara:.Turcaicas,M:abicas,Gra:cas,Italicas,lllyricasdidicit.Crefccncibuscualit, ucro paulatim cij ftace uiribus adolcfcente illa unica inccflic libido, nuUum fan^

pcnus bcllicx uirtutis intcntatu tranfirc,ac nunc gladio,nunc arcu, iaculoo^ tum

eques^tiJ pcdcs,incredibilia propeoia promptillimi corporis cxperimenta cdcre^

audcrc aligd femp maius anis.Et prius^ uis ipfa mebro^i terocia acquaret animi,

ac nondij parcs bellicis fudoribus fpiritus uidcrentur^amor fuit uario certaminiigcnere,qualesquotidieprouocadocrebris fpecftaculis fauorelibi apudomniuanimos principifcL.pr9cipue ipfius c6ciliarc,8C femp ali^d ferrc laudis^ac ia inde

uia ad futu^: dccus^6i alimcnta ad fama prxftruere.Mox ingcntibus laccrtis c6/

Atf.quopri/ firmata ia aLtate ardua qucQi.forci{rimi uiri munia obire^pati {:ame/itim,algore,mum digni/ eftus,uigilias,qbus ex rebus aflidua cxcrcitatione optimij profedlo fe ad omnemtatis gradu militia breui praeftitit.Quare no palTus A murathcs diutius priuatij eum apud feScanderbcg uerfari,Sanzachi infignibus primij dccorauit. Gradus aijt is eft; dignitaris,apudcu fratribus Turcas fecundus poft; Ballas, maior tamc minorq. audloritas ineft officio prout

ab amurache latius ei ius liberalicas ipfa principis cribuit,Scandcrbeg igitur tunc qnc^ cquicii

infignit^ eft. mibbus prfpofitus fuit.Cicteri quoq. fratrcs iifde ornati dignitatibus, atq. ad ua/ria munia^si bcllorum ncccHitaccs in diuerias partes mifll fatis nominis quotidie

promerebantur.Cajtc^i isno mulco poft uix du od;auu SC decimij egreffus annCiAti.egregia, in afia iuflu Tyrani pfe(5his,ac c^etcro^i figna Ixtifljmis fecutus iniciis ibi primaac prcclara belli aufpicia fumplit,5i hoftili cruore auida iapride tinxit dextera. Tum ibi c6/facinora,qua flatis aliis(ut ficri folec)8C aliis bcllis pluribus expeditionib^ cu copiis fuis femp

S canderbcg inter fuit,8C uicflor cu fociis ad Ottomanij rcuerfus cfl:,qbus in expeditionib'opacu in annis fem p eius uirtus fortunaq. prxcipue tum priuatim, tum publice laudata, Cmncpubcrcacib' uidtorias decus,omnis eucntus bclli ad cii aflcucranter rclatus, de duce excrcitus

aggrefljs eft; quafi no facfta mcntione foli ci triijphu ac uicti glori^a.hofris militaris fauor , cla/facere morq. adiudicauit. Nondij muaferat Tyranij xmula uirtutis inuidia,5C licet cum

ingeniu,tij fortuna hominis obnoxia ei eflct malo^cociliabac tame fauore potiusapud omniu animosfibi rudis, atc^ fimplex, dC ficut cupida ita non auara gloriscadolefcetia.Honoracus itac^ ucrbis.donifq. egrcgic cft ab Amurache.Paulij qetis

Scanderbeg datii homini(8i. ut nunq Turcis bella defunt^nunciaci lunt noui motus ex Afia,f^pe abAmu clecftus ad id ccrto decrcco, 8C line uariacione Scandcrbcg,dclataq. ad eum totiusrache in afia exercicusfuma,acimperacoriisfafcibusobrcspriorcbcllobcne gcftas dccora/cij exercitu tus.Ad quod dclatus bcllii fufis pari ccxritate forcunaq. hoftibus priore gloriammifer uidtor omne facilc fupcrauit. Na prxccr ingcncia milicu tcftirr.onia alia quoq. certiorafemp ad e\i longe eius glorix 8C fortunx monumenta ad Ctcomanfi actalic^cnpciuo^: magniireucrfus eft;, numc^,cffo^ hoftiii fpolia,ac (igna militaria coplura, ccrcraq. bcllica inftrumcta

ufq? ad ab ufum,exercitus prxterca ita icce;cr,ac pcne iUcfus rcducftus eft,ut uidtiquide apparerent^tn uidtoribus autcm nulla conccrtarionis ucftigia cernercntur

PRIMVS - IIIIAdmirata magis ferme prudentia eius efl; ab Amurathe, g re^: tam fcelix fucce/fusQuum is no folius laus^fed cum fortuna quoc^ comunis eflct. Prudentig uero atq. confilii frudtii foltx fibi ingeniu uendicaret. Proinde audis ftipendiis copiifq.miflfus denuo ad ea ipfa loca ac relegatus quafi eft^doncc quofda populos,urbefq.fubegififet Tyrano.Sed niiq uel fef^lit,uel diftulit fortuna uUu defideriij^iuuenis*Expeditis ex animi fentetia omnibus,atcp impio Ottomano latius etia q iniudtiifuerat ampliaco,fama iam fibi ingente apud exteras etia gentes peperit ReuerfoAdrianapolim,quum foris fublatuseflet hoftis domi no defuit.Venerat nanqj exScythia quida ferox magis 8i infanus,q fortis bellator,qui familia omne Tyrani Singulareprouocabat/i quis ferro fecu uellet decernereGenus uero certaminis id^jpofue/ Caftrioti cerrat,ut in angufto loco nudi ambo relidli fingulistm gladiis fortuna experirent''. tame cu Sc^Cxperat tam ftolidu cofiliij barbarus,uel q, prodigus aitx 8C fanguinis fui elTet, tha qda corauel ea fortaffe inani fpe,^? nuUu tam ancipite impcndentis periculi forte petitu^: Ottomanocredebat.Indeq. 8C laude ea fe 8C prxmia fine certamine lacu^i fperabat.Na ppo/ principe , erfuerat no indigna quocp munera uidlori AmurathesJ^ut illo^: falte fpe excitaretur uidlona Scaaliqs,quum nudac tantu glorix frudtus fegnius alliciat homines.Omnes tame ta derbegi.funeftij decus,premiaq. eode tenore afpernabantur.Sed furgensftupentibusfin/gulis plenus animi Epirenfis.Non incruentus inqt Scytha hxc pr^mia laudcmq.domu feres,aut honoratior me occifo,8C iis qc^ fpoliis onuftior ibis. Agedu igi^,accipe tadiu qucfitu hofte. Licet accomodatius fcris beftiishoc certaminisgenusfperni a fortibus uiris faluo pudore8C poffit 8C debeat.VerCitamen liceat femel 8Cmihii hoc corpus cotemnere.Quippe quum par mcbro^i O" fanguinis feruadi ra/tio tibi eftedebuerit , fed nihil uilius eft homini quacrenti laude,donabo proindchoc 86 ipfe cruoris hodie Amurathi fociifq.Scytha nihil territusferocioribusad/huc uerbisiniicere pauore ei conabatur pue^ appcllans.Adhuc enim in annis pu/bertatis erat,necj dum hifpida prorfus lanugo grata ora exafperauerat.Tum de/ducfti ad Tyranii ingcnti clamore uulgi funt, 8C aftignacus, ut petierat barbaruscertaminilocus.Depofitaociusambo uefte, ultimifq. tunicis,nudi profilientes inmediu nouo generc fpecflaculi omniu oculos hauferc.Et quis fiduda fgente uultuuerbifq. oftcnderet caftriotus,ingens tame curam ixto dolore fpecflantiti animosinceflit.Ec fimul ^cas,fimul pulchritudo ipfa corporis,ac decor mebro^: fubicdxisoculis multu 86 pietatis,8C fauorisexcitauerant. Statura ceIfa,proceraq.,brachia Defcriptioin homine pulchriora no uifa,collu robuftij obftippumq., ut laudatur i Athletis habitus,achumero^i mira Iatitudo,coIorcandidus,latenti uclut purpura fuftufus. Afpe(5tus totu corpisoculo^i no toruus,n5 uanus,fed gratiflimus.Adiuuabant hfc multu cxteras uir/ Scaderbegftutes,atcp animi bona augere uidcbantur.Intrcpidi acceptis brcuibus gIadiis,no forma.enimlongioresloci anguftia patiebatur.IngreOi locii acibi dimifti funtmaximopopuli filentio.Noncofilio ullo ibi,no multu aio,fed ipigraquada,86 ueloci dex/tera agedii crat.Ere(3;i adicH^us ambo,Scytha prior incubuit in hoftc,8C pun

LIBER.

adado cffim gladio guttur illi cu fingulis arteriis fmpigre abfcidit. Balbuticnti' adhuc lingua illc coUaprus humi locu fermetotii corporis mole coplcuit, Subla/

tus rcpcnte ab his,g fpeclaculo aderant,8C accurretcs regii iuuene illcefum inuio/

latuq. lcti ad Amurathc pducunt, Caput c^fi hoftis cruentis ipfc manibusTyranoalacer obtulit.Pracmia inuitus accepit.quum no argenti^auri ue ca, fed domcftid

decoris tuendi, 8C reprimedx barbaricse arrogatie fufccptil fibi id oneris diceret

Jvlagisitaq.eamodelhaacuebatin fefhidia. Etquod apud fuigeneris hominesVid:oria Ca plus nimio enitefccns uirtus parturiebat inuidiac,Iiberalitas naturac C dextcritasilrioti ex fin ipfa ingenii amouebat. Haud pigebit referre& iIlud,quod nihilo minori laudcgulaii certa/ dignii iifde animis,armifq. edidit,na profecftus cii A.murathe in Bythima magis

mine folatii,q belli caufa,Quum in burfa ciuitate eflent,quf nunc eft afiatici impi i ca/put,duoexPerfide uirj,tiiex moregentisiniigni ueftimeto^i habitu,tum egregia

figura corporis adXyranii aduolariit. Iaia86 Zampfaec^i nominaerant,ftipe/dm ab eo petiere,impudentia magis quada, q fiducia uirtutis, agentes alter alte/rius caufam 8C fadta extoUentes fua,ac mutuis fe iuuantes teftimoniis. Poftrcmo

2ampfa minor natu,nc appoficis tantiimodo inquit ad hoc ipfum uerbis,magncrex ftipedia tua petituri ucnilTe uideamur,&: in ca incertitudme re^ inanis aliqua

arrogantia in nobis,8C fordida tcmeritas arguatur.En daturi ukro tibi fumus ex/

perimentii cupido^ falte ne dica magno^ animo^^.Quotquot hcs fortiflimos ui/ros inuitamus,ut ferroiudicentnosdignos,ind]gnosue,qui tuis uiuamusauipi/ciisEquii taniu gladiu,lancea/cutumq. ac reliquii corpus omnibus armo^ prae/fidiisnudatiioftentantes,itafe dimicaturos dixere. Amurathes(^utfaCilis eratjallocutus benigne homincs promilit,nih;leis apud fe defutu^i.Deinde circiifpc/dtanshincindeexpcd:abat,ii quiseam prouocarionem acdperct. Sed ubiuelutobmutuiflfe oes uidit,8C tacita praberi a fuis cofefllonc ignauic, ignominia ratus

fua,fi ita inulta ea Perfa^ inrolentia abiret. Conuerfusad Scanderbegu no igno/rans qux eius reroc:a atq^ ingetes fpir itus erant,licet prccipua pcriculi fortcom /

nino tamc pcticu^i ratus.Quid cxpcdtas maiftc uirtutfvait hh.Tua hxc laus.Hccte mancnt pra:mia.Age inligne adokfcent-.a hanc 5i inuida dcxtera hodicrno qqjfpcdtaculoredde,n]hilmoratus Caftriotus deofculacur exmorepdncipis pcdescquii 86 arma popoicit,edud;ufq. maximo plaufu uulgi in patente campii,q deicinatusccrtamini erat,hoftesad fc uocatos iaticpide intcrrogauit,que ordine uel/

lent feruare in dimicando.Statutii eft, ut laia prior exp irctur tortuna, qui uidtor

fine certamini faceret,uidtu uero fociusin quccuncj cafum fcquerecur coditionciNon rccufauit Scaderbcgus,ljcct circunfuii rcgii iniquii dicerent,uc idc fi uiciflctfeflus 8C faucius fortaflc recenti atqj integro fubiicerctur. S iimota polt modii exloco turba pr^co lignii dedit,c6currunr cocitati.s equis uiri,lVrfa infixa lcuto ho/ftili cufpide magna ui incumbcns,ut cx equo illu dciiceret,hafla perfregit.Hpirenfem capiti tatiimodo hominis intentii idtus omnis fefellit.Itaq. utcrq. eluli gladiistii demii congreifuri hincinde abibant.Scd impaties animi /'ampfa noexpcdatofociieuentuinfenfacufpidc Caftrioto occurr.t.IUe non ignauauerbo^^cotcn/

PIvIMVS. Vtione co periculi teporc pcrfidia hoftis accufandaratuSjimpigre ad nouos fe idlusaccingcns iagulu uenientisfcrutatus lanceatraffixit.Vix eo humi collapfo aduo/lans [aia^horrcnda uoce compellans hofte ftridto gladioferme oppreffit. Vicflorgyrato ocyus cquo ad eu couerfus nudato 8i ipfc ferro impetu ucnientis excepitEt dum triplicatis hinc inde id:ibuslter altcrius cruore haurire cotendit . Scan/derbegus dcxteru uiri hume^,qua collo iungitur eodem tenore idus ea ui ceciditdiuifitq?,ut duplex,qua(i domini cadauer ca dic infoelix traxent equus* Sic duo Scanderbegfortiflimi uiri fub unius manu maximo fpcdlantium gaudio cccidcre Sed di Ci eo uariis pluri/fato erepti forent. Amurathis ccrte indignatione no eftugiflent,qui tam pfidc/8C biifc^ donisproditoi more milite (au circunuenififent.Dudus ad R egem Caftriotus eft^ficut atc^ muncri/duplici ouans uicfloria.ita duplici capite onuftus.Ia priores res omnes bcllo geftg, bus ab Amulam recens Scythx memoria prgnoua gloria cuanuerat. R.ex/purpurati/ac focii rathe/purpudeinccpsomncsuariisdaniscumulatiflimehoneftarunr/uindicematqj audtorem ratifq; fuispublici decoris eu appeIIantes.Nimio plus fortafl^e in hcc fad;a hominis incubui, accumulat''.fed hgc potiflima mihi bcllato^i laus actota prorfus ipfo^: efle uidetur.Na qug inbello gerimuscoia funt cil aliis.hxc Caftriotus peculiaria fibi pepit manu.Nlaluiproinde/fi ita necefle fit/ut redudans potius/q ingrata noftra notetur oratio, maxi Excufatiome/q, in aliis huiufce/gencris,qu^ ab eode gefta ueniunt n5 procul dicenda mihi audtoris.moderatiore prorfus ftilo fum ufurus. Haud ccdit his piculi prgfentia/uel magni/tudine ipfa rei ilIud,quod in expugnatione Nicomedie/Prufig/Otreaecp no igno/ A tf.alia quobilis Afiatici oppidi fpedtante Amurathe patrauit.Primus nancp mu^^ cofcendit/ q^ gefta / 5Cfigna uidtricia fixit/urbe ferme folus itrauit/ac cfpit. Miflus poftmodu i Europa fortia Cafts iffpius cStra chriftianos nunc grfcos/nunc hungaros prudentis magis/q audacis/ oti fada taimpatoris nome tulit. Nam quu ea bellandi neceflitate iniundla fibi uideret,qua in Afia/g Ev.nec^ praster fufpitione recufsre/neq; exequi fihe maximo dolorc poterat, ante oia ropa fpecla

/

deii orabat/ut id laudis genus a. Ce awerteret,ne^ in eo fanguine hauriendo atroci te etia ipfoifibi efle Iiceret.In cute enim tm modo .8i exteriori habitu macumetanas ineptias/ Maumethc

.

Intus chriftiana prgcepta tenaciflime feruabat,Tame quado fic exigente fato ad/uerfus cos progrediebatur,qufrebat aflTidue quil ratione 8C illos minus kderet/erexercitii fibi traditii incolume feruaret. Ita igitur tum in omni cura caftro^i/tumin ipfo ingreflu pugng cund:aexequcbatur/8C modu qucnda cauti ducis/ac opti/mi impatorisferuabat,uc neq; chriftiano cflet infcnfus,8i modeftia illa eius/cun/dlatiocg difciplin? prudentiaeq^ militari/q fraudi cuipia/feu imperitif/uel timori

propior uidcrctur.Gcrcbat nanq? fe ita fcmper/ut neq; fupcrari ipfe quoad pofl!etpateretur,8C chriftianis falutis opportunitate omnibusmodis oiidcret.Vel Ci alitertio pofl^t uiuos caperct,toIerabiliore feruitute eo^ ratus/q neccm. Ita fuostum incaftris/tum ia ipfo bclli ardorc horrabatur^utnunc pudorcm fingulis/nunc metuuideretur incutei'e.Ita deinceps crudefccntc prselio maximo ingcnio rci fuas atq;cxercitus ftatii in qu^nda dcduccbat difficultate/ut maiori poftca laudi fibi apudAmurathemcoferuatusexercitusforet/qaliismultiplicesatq! infignes uidoriacExin nullius maior uel gratia uel audloritas fere apud regem crat. Militii animis

b

LIBER

nemo acceptior.Idemiti's/facilis/clemens.laude no ex coi ad fe trahens/fed in me

j diu cSferens^Pecunia^i g[tu coUigebat,tm erogabat EfficacilTima ad cociliandasamicitias merito exiftimans,8C aptiflimu ad uulgi ingenia liganda uinculu. Notlinuitatus ultro quifc figna eius fequebatur/8C ilLus gratia.uel in apertu tendebac

Obitus pris difaimen.Sed no tardata diu fortuna uenenu deprompfit fuu.Moritur incerea inScaderbegi/ Epiro loaaes pater.Auditii id a Scanderbego, Qui ^msQjit par erat^acerbiffimcoccupatio re lugubre nuntiu pcepi{Iet,non tamen aptis lachrymis/aut manifcfto dolore oculcii

gni ei^^aTy/ animi fenfum indicauitQuii Amurathe uere patre 6C principe appellaret* Tyra/rano fublatis nus uelut fucceilbr regni nihil moratus ualidiflimii prffidiii ad Croia 8C alia oppi

ueneno cxte daoccupanda miduSiccj^ facilc arrepta loco^iomniCi incrueca fliic poirelTio,Qui3risfratribus, nccj exhauft? populo^: uires idoneg ad tueda libertate eflent/ncq; negare poffentfupflice tan/ Ottomano ius in rebus Ioam"s,filioseius oes apud fe habeci,quos idcircofuc arbi/tiimo Scan/ tror>ccepat/ut uacansdemii fine hgrcde fcepcru ad eum deuolueretur Voifaue,derbego qu? uiro fupftes cu Mamiza filia domi fola ex eius infcElicis regni reliquiis refta/

bat,rn Aemathiaagri nefcio qd ad alimenta 8C fuftetatione anilis fpiritus aflignata iuftuTyrani.Hanc ance aduentu filii in Epi^: fenio confcdla obiifle qda narratrelidla filia,Quf firatri redud atqj Vidori eode uirginitatis tenorc inupta feruacaab eodem poftea uiro tradita 8i reftituta omni prifting dignitati eft. Difljmulauithfc oia ferox luuenis pari aio atcp dolore ex morte pacris dillimulauerat.Amura/thesfatisconiedlansmoleftifTimii id ei Si fratribus apud fe degentibus uifu^i/utpote quidebitd fibi imperiu no iniquisuotis tacite expedarec, pfidia fua fecucug

fratres primii ScaderbegiCut fama eft>culte ftrudtis mfidiis ueneno abfumptos

fuftulit de medio.Deinde ad Scaderbegii couerfus mulca uerfabat aio,quo modoey eo uiro,quo tanq Alcide ad ardua quaec^ 8C difficilima obeiida uccbacur,im/

periu fuii non exueret,8C eo fe onere atq. fufpitione leuarer.Quare illu ad fe uoca/tii ferturlongo fermone/8C pluribus uerbisad idipfum appofitis folatus/cii ob patris morte/tii mifcrabiliore fratrii fortuna.Obtulifreq; regnu auitij,uel ditius lon/

ge imperiii in Afia,qdo fui iuris efte uellet^rogaire tamen ut nondii fe relinqueret

in ea prgfertim mole belloji.Parata maximaquaecj ki apud fe fore,que uel gloria/uel fortuna condiant humanaCognita fraude luuenis no minori confilio uultuc^ucrbis accomodato fic Amurathi refpondiflTe dicitur. Viuunt in tc fratres mihi/uiuitloanespater fupremeregii/acindulgetifrtmeAmurathes.Nec^dii ica mihiapudteefteliccbit,ullumuelpatrif dcfideriiiuel regnandi libidoanimii inceftetmeii.Itacj5 licet cogas hodie me ad hgc munera uel uerius onera accipieda. Libe /ter accipio ingente animi cui munificencia/ampledor gracilTimi principis libcra/licate.Sub huius tii umbra capitis uiuere nunc certa ftac fententia. Vix cum fortcmutaturusconfiliu,quu emericabello atc^^inucilisfcnedainuidliiab hac cupidi/tatc reuocabit animu.Aptior ad milidac fubeunda onera,^ ad impii pondus fufti/nendu,hgc eft cas aptior gladio/q fceptro dextera. Qua obrem da hoftem nobisAmarathes/ut I^tiores uirtutc noftra partii,q tc dancc regnii accipiamus. Lxmsaudiuit eu tyranus/dC tum ctia atc^ etia augens promifta, fpe ingenciore crcdulus

PRIMVS* VIoncrare (luduicCacpit lam inde lateter morbij/atq. erumpcns paulatim mali5 fentire Fpireiifis,8C licet omnia fuma ratione dilTimularet/diligcntcr tii uit^ fusc cu/ *

ftos cft fa(5tus.Et quo magis timebat rege,eo plus conciliare fibi multitudine atcp ^ miliru arosftudebat.Semp tii aliquo bello occupatus,al1meta quottidie ad fama,

^

"^'^

i ^

fed no minora ad inuidiaaddebat.Nanopotuititaelaborataingcnii modefliaSi. "^"^

quottidianis obfequiis pfidi^ humanac uias occluderet ut hoftes fibi tande uirrus ^^"T"Iu -

ipfa no parcret. Nlup exciti purpuratoi nonulli, quum tanta indole crcfccntis in/ *^ ^^\ "

diespercgrinicuirtutisfquoaioferre nopo{lent.VbipromptiorealiquantulLiad ". r- J-

credcndu uidere Amurathem, ocultis fermonibusapud cu aflldue criminal acar ^"'^ p

homine,afFirmanresexnimialargitioneinmultitudinem/Kambitione popularis ^ , . ffauorispotrntiailliifibia1:rucre,fufpc(ftiimcp dicentcs inaula metitoid mpcnii '.

.

fpecimcn effe debere,facile cundla pfuafaTyrano.prffertim/qj de largiticne ucra F .ofa dicebantur,8C fenedlus ipfa fuapte naturatimidacaeteraiiudiofe in pciu'; intcr

prt.ibatur/ut no de Epiro tm.fed ipfa fijma impii tacitus gda fubohrcrur limor, y. ,mcnfq. forfita ipfa propriis fceleribus obruta,8C regni male qu^fiti follicitus amor /

_, .^

cuncflaireripfosctiadomcfticospenatesinfida/atq.ifcftareputabat.Qiiareauda^ ,

)^, -

ea fufpitione o :li{Ie ex oculto c^^^wyi intetior inuigilare/fi quo erficcte poflVt mo/ "^ ^^ , ^ut cij latcntcr de medio toUerct.Noquo deciret fcelerato coHlio licetia/& potellas ^

.

oii patraJi,fcd nec caufa homims pdcndi/ncc ulla fubeflfct ratio. Vcrcbarur 2pta ^ ^.. . ^ - 1 -1 1.-1. caiioneauc/

ui immcritu opprimere,quum tam acccptu uiderct oibus,ne zj pluriu alio^^ aios ^ ^

flbfe alienarct/5C eo peflimo cxeplo ipoftc^ externf uirtuti fuu claudcrct regnij, **

quamaximefcmp OttomaniJcrcucratimpiu.Sed pidtempusorta aliamaioia ^, , ,negocia foris eas domeflicas fufpitiones exhauferc.Dccretij naq; bellia cfl: i Gcor/ ^, , ^giu Myfi? principe,Dcfpote Serui? uulgo appellat.N6 inuirus Tyranus idonus ?

""^'^^

,u

ad Scandcrbcgu dctulit/uel q? nulliusopafceliciorein rcbus fuis utebatur/ucl ui/ . '. ' ^dens a Jeo militix cupidum/ti promptu ad pericula,fperabat aliquo hoflili cafu, ^ ' ,quosplurimosaffcrijtbcllaplanecafuRi.Fadoitaq.dcIedu Callriotusinmyfios

, ^^ r V> r. ^c - -^ \ ' \- r-i^ TL C r UCriuS GcorproFc

LIBER

fortuna (ingulis/refe obtulit/5uelut fatalis gda uicflor fuprcma oium admiratioe/f ata^ fauore/SC prfmia/8C laudes folus rcportauit Vni tame Ottomano tanta uiri

uirtus^quf uel hoilis ffuos/atOi. fupbos animos fregiflet^nun^ ali^d poterat cle/mentia: inurere/qum magts quottidie crefcente fufpitione cius animus iritabatLir/cxcanjefceba q. p feuerantius ad qufrendij aiiud tacitas ulrionis genusSed cur tacredulus ipfe inaneshas ultiones A.murathis O" ftolida cofilia Scanderbcgiq. cco/tra prouidenria uane fcquor,8C no ad deu potius unico uerbo feruari falute homiOis referoCHic profed:o mente ademit Tyrano.Hic belloi impedimeta/SC nouosex Myfia motus.Hic demu hungaroi arma excitauit^nc deuotii Chriftianze di/gnitari caput ta focie extingueretur, ut prifca aliquado libcrtas illa refurgeret in

Hpiro.Na ii nulla fuifTet hic diuini numinis rario Copos certc fuac fenteti^ Otto/manas extirilTet.An deerant mille alii necis modi.qbus prarter minima fedirionisfufpirione eii potuiiret circuucnircr^ubi ucnena/ubi mfiJix/ubi coticnif criminario

ocandcrbeg jies regvl arma eratf^Caftriotus his infidiis paulatim detcdis quii diificiie uideret'',detccl:istade {idiuausmanfifletapudTyraniitotlaqueosdeuitare^dccreuit tande parernirc/i yrani inii/ gm uirtute aliqua/8C ingenio uendicadi cofiliij expedire (Id quod olim no imme/dns quxrit mor libertaris animus cocoqucbat^tacirc occafioaequfrens,ut A.murathc relictoocultc,quo il

,n optata ta diu patria fc recipe polVet^ubi ingcnti ftudio/ac omniii uoti* epc

PRIMVS. VIIoccalibne ad erumpcndu, no alio ccrte fimilitudinis modo, q (T quirpia conclufusfcditionc in urbe SC conlternatione re^i omniu tacitis uotis expofcat/ ut conuerlis

^i

co in cafu ad id inccndium extinguendu ciuibus ipfe difradis uinculis pariter 8cupita ta hu hbertate uen Jicet/SC duras prxtoris fecures effugiat. Ncq. tame diu Dcfpotes uefortuna defidcrium cius fruftrata cflsDefpotcs nanq. Myfif de quo retro diximus dicat libi re/interca partim rcbcllatibusfuisab Amurathc/partim uicino^^ armis/K opa ami gnumaTy/co9iadiutus,nunceied;is^nuccffisqbufdaturc39ipr^fidiisprifl.inii flatij rccupe ranide Amurauerat.Ottomanus itaq? acriter in ci5 acccnfus no amplius rcm p alios/ucl duces/ rat his/a quo

ucl excrcitus gerenda ratus^ipfe delcdu ingenti habito ad opprimcndu Georgiu/ itc^ expcliit"SCexuendu regno cotendit.Etfque facile/ut concepat^ex animi fentcntia pcregitomnia. Na impar Ty' a li uiribus Defpotcs primo ferme impetu ptffidiis oibusnudatus cofugicns ad Hungaros rcli

LIBEB.

gariintq^Turc? relidis ipedimetis pallati finc ordine/fine fignis nullo ducij/nullo

focio^^ refpedtu fuga qua fola porcranc,fc faluabant.Huniadcs uicloriam lecutus

fine C3cdi no fccit/donec quippia fupfuit reliquia^,Stragcs ubiq;,i oia pauorii/

ac tumultus plcna crant^pracfcrtim in dirreptionc ipfa caftro^.Vnus cx ^; atrapis

Tyranimagnasuiraudtoritatisuiuuscaptusi/cactcro^: quattuor milja/Balia uixtt^qua ar/

^^ ^^^^^ cuafit.Tum Scandcrbegus/qui fcdulus obibat oia, coicara antc rc cumtccoi o

amicisJntcrquosSt Amcfaneposfuitcgrcgif indolisadolcfcens/que Rcpoliusce crita e cpi

^^q^^ Caragufius didlus a Turcis antc infidias Ottomani uxorc ducfla fulcepac/rcn ism cx/

^^^ jnclinata Turca^i fortuna/5C ftratas fuo^^ acies uidit^allccutus fcriba Auricutorque o im j^^^ Baflf,que ad id fumma rationc obferuabat apprchenfum holhli aio coiccitPf'' ^"

. , m uincula/ab eoc^ confeflim mortis timore nihil qcq rccufantc,fallace^ hcrcras ad"^^

Croif magiflratumextorfit^quibusiubcbaturnominc Amurachis Scandcrbcgomura is

^^^^ prscfe(5to defignato pr?fe(ftura/8C urbis curaomne tradere/Aliaq; mulca fcri

-

j ^*^' p^"-* bendo addita^qux probabili quada ratione rcm fulcircnt/ &. ad crcdcnciu magis

^ j ^ , inuitarcntLitterisexaratis fcriba rcpcnte cu cxteris comitibus fugx obtruncat ^

^fvf^^^quodiutiuscareslateret Amurache. Neq;in costantu fcuicum, fcd quocquottu

c^'-j K'" inCaftriotiditioneucnercoesnccati.ltaillecxcrcituspcneadinternecicnccefus

"^r" a U efl^Naquimilitarefurorcfubtcrfugercinincola^ipofteamanusinccrtafugadc

f "^ "^ lapfieodefatofuntabfupti,MilitespluresEpiroticigcneris,qineo pr^liotucrc,

ubi id fad:u Scanderbegi audicrunt,ut pallantcs ex fuga hac illac obcrrabant/ tu*

"

* hoftis fugiendi caufa/tum patria: praccipue defiderio radli circa eu fc collcgcriit/

facfbimq; fubitocft trecento^n6ignobilcagme.Hunniadesui(ftor cu fuii>mgcntibus fpoliis onuftus ad focios (c rcccpit.Non omittam hoc loco/ q mulci dicunt/Scandcrbegum ea confilia coici^c cii hungaris, Hunniademq; pnus dc lingulislatenter p niacios ab eo inftTucftCi/atq; acccriitii maximo ftudio cu cophs. Quicqdextiterit ut pro copcrto no habco,ita haud quaq magnopc aftirmare cotendo. Idaute crediderim oia fumma ratione acfta^quum alioquin rci cucntus non iniquusfxpenumero cofilio^ iudex huic fuftragetur fcntentiar.CxtcR: in prcfcntia rcJKitapaulifpcr hungaria/dii tanti fama mali/5C ciuscladfJnuncius gradicur ad Amurathem,in Epi^i reuertamur.Explcta igitur hinc inde ira/fiC exolutisuotisommbus

p. / . . Caftriotusui(5lor non ignobili 8C ipfe prxda ornato magis/q oncrato milite cum

n h f agmine fuo^: indc maximisitineribus difcedcns feptimo dic Dibra fupiorc pue/.

.^ * nit.LocusauteiscftinfinibusTribalo^i.lxx.milibuspalfuiidiftansa Croia,cclc/

bris multii apud Epirotas,eo q> fortififimos uiros gignat. Fide praEterca/8C mulcisrebuscgregie gcftis pro loannis patris impio,dij isab Ottomano uexaret'', Sca/derbego no ignobilisgratilfimufc^ erat.Vrbcm alia uel Caftellij no habct prxccrSfctigradii in limitibus ipfis ad Macedonix ora, Scd tij p ualles/ tum p montcsnullis ffptos muris circunfufi incolx folo munimeto naturali I0C09: ab injuriis ho /ftiu fefe tutantur.Primo itac^ hic coltitit Caftriotus/ncq; ultcrius proccdcre ilh ui /

fum eft,doticc qufda qua: in rem fua erant ordinaflct. Accerfitis igitur ad fc maximofilentio optimatibusquibufdaloci;nano(fte qu6q;ad aducntu fuu obferua/

PR.IMVS, VIIIucrat/ut exadfus cgtaretoia>ptis fuis cofilijs hominibus fihgula cx animi fente/tia pegit.Nemo aute^ut perhibent^ tuc reptus fuit,qui uel timore Ottomani/uel dtam audacis fadi diflfidentij/uel ita^ut fit^proprio fuadcnte ingenio depoftulatiseius aliquid demeret^Quum potiusK tam diu alitii defideriij/& ingens uiri famaper tot annos percepta(^quod maxiihii erat^praccipuii libertatis ftudiii,eum mijiimmodu fingulo^i animis cociliauerat.Orciifufi igitur omncs in ipfum cotentiqcquadanunc feftiui 8C geftientes/nunc manatibus ex nimio gaudio per ora lachrymis^hi manus,hi facie,capiit(j,hi pedes/ac totu deinceps corpus longis amplexi/busdeofcuIabantur,gratuIantcs iam inde fortunx, gaudentes imperio,nomini(5Epirotico/ac res extedentes fuas fimulcj ei corpora/filios/aias/fiC ii quid mclius inaia lacet tradentes deuouenccs.Prouifum id primo/ut difponerentur maxima diligentia cuftodiae^ne interim aliquis ueniret a Tyranno nuncius ad detegenda eamfraude pracfecflo Croif^Deinde ftatutii de deIed:uhabendo/ut quum ab eo acce/piftent fignii omnes q maximis pofifent uiribus confurgerent ad armaEx trccen/tis equitibus/quos fecu duxerat paucis retentis cii quibus Croia iret ad tradedaspraefedo litteras/SC accipiendij magiftratu,reliquosoes cum totide ferme dibrenfibus peritis regionis pracmifit ocukiflime ad latitadG per fyluas/K faltus uicinosCroiac,donecipfeurbis poiTeflTione occupaftet/TuncIatenter introdudiurus eosintra moenia ad Turcai praefidiii opprimendii.Hacc oia per ea no

LIBERaudebat animu fuu apcrire duci/8C tam iufta arma cape^nifi ultro ipfum audoreaducndicandalibertate profiliente uidifTet* Scanderbegus cu pauciHimis reper/trad:at3/ut quum opus efTet iuuentute excitaret ad arma,aliud quippiam mouereprohibuic,donec pnKfidiu illud armato^i accepifTec in urbc.Eo autem nodlu clamaccerfito/5C accepto^obferaris portis uici oe^'ac turiora urbis loca ipleta armaris.

Ignaris adliuc turcis/uel timore dilTimulantibus augente pauorem nocle Tum aCaftrioto fignii ad cacdem datiiPrimo procurfu militii,fl:ationes uigilum pcritx.Qui per muros contexris(^ut fit)cafis,oportuni iniurix iacebant. Cacfi itaq. facileoes/5C iifde locis mox alii ex noftris fufFetfti.Eode tenore impetus in domos priuatas fadlus praseunte agmine Croienfm Scatiderbcgoqj/tii miliris 'tii duds ofticiuegregie obeunte.E fradis clauftris mulri in lciftulis oppreffi/ ac iugulari funt.Sedubi is rumor alius ex alio ad reliquos puafit cxciti magno numero ad arma pro utfuror noxq. c5cedebat,prodeuntesin fo^ coflare aliq agminis forma conabantur/ut uel laudabilius caderent/uel inhibitopaulifper hofte prorumpcntes ad portamfuga fe faIuarent.Occlufistameuiisoibus/re utraq; frurfra tentata/pafTim iumen/to^i more madabantur.Tum quado neq. fug? fpesulla 'mec fpeciof? mortis occa/fio aderat,ad coprelTos tadiu gemitus/8C inuifasforribus uiris lachrymas couerfi,copellare nomine Scanderbegij/orare/obteftari,ut iam finecxdi faceret,neq;ultetius foelicis.aufpicia regni fanguinehumano pollueret/malletcp uiuos falte ferua/cos feruili fortuna fpecie triumphi fui augere/q foedare oia cadaueribus occifo^:,8C tam Iftij diem ea inclemenria dehoneftare/ac innoxio illo^i fanguinc imperiCifibi licet iuftjfTimii uedicare. Nihil fe tale mcritos^nS infenfos duibus/no iniuriosulli cxririfTe.Comiflam fibi urbe ab Amurathe uelut amicos no hoftcs incoluilTe,nec^nuncobftaturosrcpetcntibuslibertate.lam fcrrum 8C arma dcponere lc/at

PRIMVS* IXQni id negligeret/in hoftiu numero/ccnferetur^K omne in eos uis/fuppljtii/cuiuspLTmidu^i.No multu tam horrida uox obftinata pedtora/SC perdita ingenia mo/ *uit,Paud fana coiilia accepere^ita uetufta pr^cepta auorum tcneris inhxa animiscoaluerant,8C oflTibus/ ipfis fixa inhfferant. Maluere infjlicia corpora fontes po/tius fequi animas/^cii fuperii/tum ftominu praeftanti perfrui clcmentia.Dimi(risitaq; iam precibus, Turcf,quum nimisdurg uiderentur coditiones noftris propo/fite/ad inanem proriipentcs fuga.differebant magis fuppliciu ^ fugicbat/Nanq.difpofitiperoesurbisaditusarmato^i ordines facile pauidas opprimebant/licetmulti uelut in rabie uerfi/quum oppetendg iam mortis fpecies ante oculos obuer/faretur ftridto ferro^uia fibi quibufda locis per medios hoftes aperirent/tame nonoes manus effugere poterat/uel decurfantes hac illac/ficut cauea occlufg aues fin/

gula urbis compita oberrabantSC no inueta effugii uia/aut a fuperueniente hofteopprimebantur/aut fuis ipfimet gladiis cocidebant/Accipio nanc^ aliquot/mani/busfuis periifle/alii per phana 8C delubra per uagantes/latitantefq; ab auido fan/guinismiIiteextrahebantur/8C uelut uidtimg/pro libertate immolabatur/libertas

in omniia erat/ore/libertatisdulce nome undic^ refonabat/multi illo^: domos ad;huc timore/no egrefti 8C ibi fe cotinentes/ea ipfa loca fanguine fuo replebant/nifiqui in intimis receflfibus/O' penetralibus latitantes/Sagacitate militu paulifp fe/

fellere/A.dScanderbegi4quoq.facis magnus cofugerat/numerus/no quodtafu/ncfti fpe

LIBER.

opus uel nuncfo uel hortatore erat/Armati fere oes muentl/ducem tantumodo 8CC^lcs turca auAorem alique certisammis expeftantes/Quare confedae cofcftim noignobilesru SC prQCidii copj tum longiusprogrefli alios follicitare pgebant/PrsEfidia turca^i qu^ inuetaTyrani q tJ^p fuerunt/omnia ad internetione cgfa^Vbi hincinde fatis audlf/uifg funt/uiresatum

locaSC agru fine mora ad urbem/Nihil tardatus Caftriotus/motis fignis maximis itineribus

inuentu cft:. Dibra contenditinfignis armato^: numerus ibi circa Amefam/inuentusac quietaomnia/na prffidia holtiii qu^ fuerant/iampridem fublata/Prgfed^us quoq; uetus

Scanderbeg Croia: 8C familia omnis/ad unu occifi ac dirrepta impedimenta. Primii omniumDibra c5ten Scanderbegusanteqaduendicadiifibi reliquu imperium pergeret/duo amplius

de/quoiloco fortifirimo^ihominumiliaibiinfinibusnonlongea Sfetigrado oppido8C Mo/Amcfa ne/ creo monte/Iocauit tum ad occludendos exitus hoftibus/qui in prouincia crant/tiipos cil rfigni ad obfidendos aditus/fi qui ab Amurathe interea mitterentur/Na inde magis co/

armato^i nu modii/8 tritu/iter in Epii/ex Macedonia/Thraciac^ erat,ipfe cii reliquis copiis

mero erat. in Dibram inferiore defcendit/ObtuIit ibi inter c^teros fortuna Mofem golentiipetri generis/atq. animi nobilitate infignem aipQuo prjcipue comite oism uir/

Ccdes pfcdti tutis/tum laboris Scaderbegus in cundtis magnis atq. difficiUimis rebus eft ufus/

qui inCroia TumalialocaSCoppidacircunadiacenciapcrmeauit/Qu? quumneq.muriscir/fuit cu oi fa/ cundata eftent/neqj magnis hoftiu pr^fidiis munita/facile profedo aggreflum 8C

milia fua 8C aditiiprfbebant/SCiamomnisfermegcascactero^iuelutomiflacura armistatii/

dirrcptio im modo acceptis eii fequebatur/ac uindicc libertatis/coclamabac, Iibertas in omniiipedimeto^i* ore/ped:oreq;refonabat,Dumhaccagerentur/muIti(ut audio^pluribus ex locis

collcdi in unij Turcg fad:o agmine occurrunc noftris tentaturi fortuna/fed nihilo

tjfedlio Sca diflicilior eo^j/q alio^: uidloiia/Tum cgceri uidentes inaniaiam colilia per uim eiderbccri ad refiftendi/dedentes fe/armaqj ance eum proiicicntes malebant fide/q dextera cx/reliqua fibii periri/IIIetumneininermes/acfubdentesiugocolla fcxuiendo crudelicatis fibi

t)umcia ue/ nomen afcifceret/Tum ut animos fuo^: ea humanitate/ac ingenii dexteritate c6/dicada 8C ae ciliaret/omnes militibus delegabat/ac totil ius clementig fuppliciiq; ad eos traffe/

atio nouidu rebatinanespreces/inanesuociferationes apud eiufcemodi ingenia erant/furdaccistoti^exer ad omnia miUm aures/Nemoc^^ feruatus pr^ter pauco*s a quibus aliquid magniicitus pro redemptione fperari poterat/Scanderbcgus neq. approbabat palam/ncq. ca

damnabat crudelitate/Tacite tamen id ipfum cupiebat/8C ita agebat oia,ut peni/tus nome turcai/In prouincia deleretur/Cigtc^: quia ubiq. ipfe adefle no poterat/

Ratio uero fufcepti negocii celeritate exigebat/Diuifis copiis nonullos ex princi/pibus iuuentutis cii uariis agminibus/hinc inde ad cactera expedieda ac excican/dos focios/8C ad prgoccupandos hoftes/pr^mifit/Amefa cu ducencis fcre uirisCqanon fatis idoneii prxfidiii ibi neq. prffidii caput relidlii uidebat^^^Croia ire iuflus/

ipfe nunc hac/nunc illac pererrans/acpcrluftrans omnia aliquot diesin recupera/dis reliquis locis/ac conciliandis prjfentia fua populo^: animis cofumpfit unii re/

ftabat/fed prxcipui laboris/ac diiiicultatis opus/oppugnatio rcliqua^: urbium.Iaquibus potiflimii ftabat recuperati impii momentu/tamen quu ptfualidisTyranipr^fidiis oia cenercat/maioribus uiribus aggrediunda ea res/8C non fine confulca/

PRIMVS Xtione aliqua agcii(!a uifa/Quare impetratu/uc omncs qui diffufi paflim/8C ad ua/rfa minifteria mtflTi ab eo fuerant audlis quamaximc pofTcnt copiis/ gprimu intc/ *gru forte Croia conuenirent,ipfe quooi. cu fuis urbe petiit/ibi eos expedtaturus/Non multu intcr cius 8i illo^i aduentu incercefrit mov^/Sed Cf fama ipfa rei plu/res alios exciuerat/Aduolarut cnim^d cii/plgriq. nobiliflfimi duccs prgfertim cius Numcr'^ miaflrincscumprxclaramilitumanu/intcrcajteros Mufachius Angeling itauulao litu Scader/di

LIBER.

ricpos prxcipuus poflea adiutor con(^\ii/8C comes laborfs/ 5C alii perpaua',quoru

opera K fideli/d irapigra in exequeda ea re fum ufus/Quod quu eade mihi cumillis aitx. intercederet confuetudo.ide uidus/ide proprie animus cnTet/nemo tame

me patri^ memore/nifi in hungarico bello deprehendit/Nemo chrifliani 5C liberi

hominis uoce/nifi tum cum impunepotuit aadiuit/Poteratis aliij uos Epirenfes

(non enim deerant praeclara ingcnia in hac prouincia)aud:ore libertatis/SC am/pliatore/re^i ueftra^i ato. animo^i inuenire/maluiftis tamen(^itaforfan uolcnti/

bus diis libertate hanclicet feram a me expedlare/^ uel per alios qucrere/uel ipii

mec uobis coficere.Non eft pertefum tam egregios fpiritus in libcrtate cducatos/

aniraosbarbaricis fubiedlos fordibus tam diu tenere,ut me hunc aliquando uide/

ritis.fed quorfum iftud liberatorisnomen patientiaueftra ufurpo mihifNo attuliIibertatehuc,inueni,uixfoIumueftru tetigera/ uix nomen meii audieratis/cum

aduolaftis/occurriftisquada contcntione omnes/uelut patres uefhros/fratres filios

amortuis remeafte / uelutdeos oesacceflifle audifletis/Prfoccupaftis illico/obrui

ftis ea raagnitudine ofticio^i/ea animo^: alacritate,uttm feruitutis uidear uobifcii

contraxiffe mihi/quantii acquifiuifte/apud uos libertatis/non imperiu ipfe uobis/

no urbcm hanc dedi/uos tradidiftis/mihi armatosinueni/no arma tradidi Liber/

tatein pedore/in fronte/in enfibus/in haftis/ubiq;geftantes coperi/8i ta^ opcimi

tutores a patre reli(fti feruatii mihi ad hunc ufo:. diem fceptrii pari fide/atc^ dili/

gcntia reftituiftis/er i raaio^i meoi^ pofleftione labore/atq; iduftria ueftra incrue

tum doluxiftis/Nunc in cxtero^i^diis iuuantibus;)ducite/Maiorem uel maximaiam parte opcris abfoIuimus/Croia recuperata/agro orani fuba

PR.IMVS- XIHac oratiotic cogtiica maxime modeftia Scanderbcgi,K laudata efl: ab cxercitu/ ql/- j neq?dec5riliocmsqLncquamutaci4/autgrauateacceptu/Mofescutribusequitii n ^ c^milibus uclut antefignanis primij ad urbe mifTus.Callriotus cii reliqs copiis iuxta j r , i

^

fecutus, NonuIIi dicunt eij machinas quafda Croi^ inuentas/fecii duxifle ad op/ j -

,

pidanosdccerrendos/aliiiTnetormetis&tentata/eiexpedifaomnia.Ego ficoce/ ,

LIBER.

erat cxhaufti frfgore hominu aultus,gelacf manus, Indurata 8C ucluti coaeta cm

f nium corpora,nemine tii pter pfidiu ted:ayuel muros urbis intrare pafifus eft:,nccgipfe uoluit ingredi,ut pudore quedaeo exeplo iniiceret aliis, Scd ncq. illud longe

maius,quod de eo fcrtur/filetio praetereundij cenfeo,^ a primo fi licet die cx quo

in Epirii uenit , ufc^ ad uendicatu imperiu, liix duabus horis,quaq. nodte fomno

indulfiflfe memorif ^ditu eft,miraculu diuini/pprie corporis,ac inexhauft? forti

tudinis,rdeo fortaflfe patietia illa laboris,uigiIiis,ac cxercitatione aflldua,8C uiriu

magnitudine cofecuta eft, Quod in Papirio illo Curfore,excufant antiqui,cibi uiniq. capaciflrimusdicic^,faiflre,Brachio nudato femp pugnabar, nullo frigoris,nul

lo eftus difcrimine hico,re aufus plus fortalTe habitura ad pofteros admirati6is,q

Obfidio Pe/ fidei^Nos tfi eo,unde difceflrimus,reucrtamur,tvec1o itinere Petra Alba itum eft-,

tralbf,defcri Qujc a Petrella.xxx.milibus paflfuii a Croia.xxx.milibus dillat, Petrella a Croiaptio,ac dedi xxv Oppidia hoc in Aemachia eft in fublimi motis cacuminefitu,paJaii abitu,

tio eius came,pterfame nuUI uim hoftiu times.Prxcerea ad ipfas mocis radices,pterflues

Aemathus fluuius no minus pulchritudine, q munimenti,8C comoditatis loco illi

addere uided" Vix fixis humi lignis cofedic iub muris miles,8C miflfi ad Scaderbegii gda ab oppidanis ulcro deditione urbis fecere, His ec qux PecrcUenfibus ante

foerant oia Dmi(ra,8Cferaata,ac mifli gdaex nris cii pfidio hoftiii qui ab iniuriis

ouicialiil eos tucarent^,Firmata rebus nceflariis urbe uix daca faculcate refpiradi

Obfidio Stc Stelufm eode ardore petitir.xxv.milibus paflfuu oppidii hoc a Petra alba diliun/

Iufu,eius de gitur a Petrella.xl.a CroiaX.fere,Hoc quoqj oppidum licet ab amplitudine iurefcriptio 8t de laudari no poflTit a naturali tii iitus munimento,amcEnitate,ac cali falubricate no

ditio imerito extolli pt,Mons eft in xmachiis capis excelfus ia medio fpecioff cuiufda

uallis uelut de induftria pofitus,iugii ipm pulcherrime muris feptu id caftcUii fa/

cit,Huc quii folisoccafu adueniirentnn,nihilea dieadtum, fed in craftinii dilata

res,Mane miflis ad oppidanoslegatis Caftriotus primo nihil pter uerba tulit,nui

lumq. certii rnfum datu.Nam uariatii maxime fentctiis inter barbaros eft:,&C rcspe ad feditione dedudta pp ptinacia,uel uc uerius dica Coftantia pfedtidiflen/tientis a cacteris de deditione ac excitantis multitudine ad arma,\'iclus tamen a

maiori fuo^: parte,qui5 asquum conditionis genus acceptare noluiflet,coadlus cft:

poftmodii fordidius longe,8C funeftius iugii fubire,na milites fleclere uerbis eum

nequeuntes uindii cii aliis eius fentetias fociis ad Scaderbegii deduxere,8C codi/

Obfidio Sfe tionibus acceptis tradidere urbe, His plusq cxteris liberaliflime de fingulis^ui/tigradi,eiuf/ fum a nfis,Maior pars ob patratii facinus Occomani cimore domii redire noluit

c^ defcripcio ibiq.motafitEo9iqdabapti::ati,AIiislibr9iarbicriiJ ciusrei relic1ij,uiduscnexpublico nemini negatus,Sfecigradi]i reftabat^qd' idc eft apud illyricos fignac qdf

Pecrella,Pe/ fan(ftaciuicas,NihiImoratusinSteIlufiocpirenlis copiasiUucfumma celcritate

traIba,SteIu traduxit,Hoc oppidij in fnpiore Dibra ad tincs impu iacet,in excelfo montc,ucfi^, Sfetiora de cxteris diximus,uelut aquilc nidus,c6fpicuii,ambitu pari ferme cii Stcliulio,

dusCodito^: Haec oia qux numerauimus oppida nullu anciqux incmori^ Codicore hiit.Nam

noib^^caret, ilIa,quaeueteres,Macedoniat8iEpiri reges,acexccrniprincipes conflruxere,ut

m PR.IMVS XII ^

IMcaiic[ria,HeifacIea,Toglus,Nicopolis,Echiaas,Lcucas,K alfa nonulla quu h/ Qae aGallo

P tini nois hoftcs/uel totius magis humani gencris incendiaK peftes Gotti,ac GaV grxds ia dirlogrgci orbe inuafere dirruta ab eis omnia, atqj folo gquata fuerunt,Vnde |)uin/ rutafuiffeg/;ciales,86 I0C09: reguli longo poft tpc cupicntes difperfam fordide multitudine in hibetur,unui colligere,8C aliqua effingerepttincia: forma^quii difticilcm ueteru reliquiajireparatione uiderent,8C gque Ci fuiflent reparatg illf urbes omni priftinas calami/taci,6C hoftiu iniurix obooxias/qa maiori ex ptecapeftris erat,in alciftimis motitiiugis fedes fibi ebgentes hxc caltella codidere,puiilla ideo, quod neqj loco^i habitudo maiore circuitii muro^: paciebatur, 8C ut facilior foret eo^i defenfio quil ali

* qua uis hoftiu ingruerec. Licet Croia,ut impii caput,ficut pulcherrima omniu,itaamplillima fit,coditore eius fuifle- Carolii inuenio, diuite uirij,ex nobili thopia^:gencre,qui tpe quo Scaderbegus Epiro potituseft^in Scuria,haud ignobili Epiriparte intcrTyrana^^C Dyrrachiii imperitarijt/ubi fub hoftiii oculisCaftriotus coicditdifpofitis ordinibus,ftationibufq. extemplo agere cii oppidano dededitioneca:picEc ut facilius exemplis moueret homines comemorari eis iuflitfingula quacCroia2,PetrelIaE:,Petrjalbae,Stellufio ada erant,pracipue de liberalitate eius,ofticiifq. in pfidiii Stellulienfe collacis ecotraq. ac ptedti uinculis,que ia ia ante illo^i

ora cu ahis obftinatis mactari uifuri eflent, Mouit ea legatio fingulos , Prasfecfliipcipue pp alienx fortunac documetii fubieclti oculs.Quare timens prior ipfe fuaejflfcrre fniam,8C riidere hofti pp multicudinis icoftacia, 8i mutabilia uulgi igenia,accepto,habitoq. honorifice legato couerfus ad fuos muka modcftia4Quid iubetisaitfoctiflimi uiri,8C tideliflimi milites,aut ^d ad hgc hofti riideamusjTii unusexaftatibus fatis coniedlatus ex uerbis ipfis tacita ducis uoIutate,Poftq fortes,8C fi/

deles fc hofte Scabci begia appellauit fublatu ftridum enfcm dextera cocuticnsHic ait fortiflfime Dux pro nobis refponfum ferat,Nihil oportuit appofitis ad idipm uerbis nilc ex croienfi,nijc ex ftcllufienfi fortuna libera pedtora pcerrefacerc,

-/Ibicut diucrii uultus,uariaE mottalm facies, ita diucrfi funthoibus habicus afo^^,^

^ fVnufqfqj fuo ingenio fapit furit fuo quifq; fadlo,Non leges no petrellenfibus,n5[

>SteHulienfibusdedimus,neqj ipfi dent nobis,Non tranfeat ta fordidc|lmacipio5 7I

cxepla ad fortiii uiro^: aios,Dedignant'* fublimiaingcnia in honeftis,nedii in turtpibus aliena fadta imitari,Suo quifq; more uiuit,Agedum macfletur ante ora nfa j'^tellufienfis pfedtus imolent'' ibcii,Creditis ne in ec^: nos corporibus interiturosj*

I^Iiaqd nofteribi extiguetf fpiritusi^Nii^d nofter inde effluet cruor^Sed 6 f^licfacorpora illa,6 uerendos mihi femp inanes,qui pclaro hbertatis,cr fidei fcruandaeftuciio,au9t,argentii,ferr ijq. 8C qcqd uel cupit,uel rimet mifera mortaliia conditiopinde c6tcmpfereFcr tu itaq; hacc uiciflim priuati militis madata ad duce,fi im/ponere nobis has coditionesqufrit,Nudet ia brachiil illud no adeoufq. formida/^

tum fortibus uiris.Cogere fortafle nos ad fuas leges aduerfisdiispoterit perliccrecerte non poterit,Cate: neq^ tii is eft Scanderbegus uefter,que olim audiuimus,

fublimi ingenio,ui: facile in ignofced(^8C no minus hofti,q fibiipfi acquij,Cur.nSteUufienfis pfeaus qui libere^qc^ forticer,q(J iufte pro rege fuo, pro fidc,pro li/

LIBER.

bertacc fenferit^mumcultstene^c^Cur parantur fecuresf^Non meruitgladiu,non

morte,qui ta pclare ea/ut libertate feruaret/appetiit.Ingenti admirationc omniuaudituseft miles/neq^incerpellacusdonecultro uerbisfinem fecit.Tum circufufa

undiq; turba/Scuta/gladiis concrepuere/8C iuxta id fignum clamor approbantiii

fublatus.Pcefc(5tus aud:us maxime/8C cofirtriatus animo in ea fuo^ uoluncate di/milTo ex urbe legato mox ad cuftodias conuerfus milites ad fua qucq; minifteria

trafmifit.Per muroslicet ordinata pleraq; antca eflent/tu augens,tia renouans oia

fumma rone collocauit/mulca incerferens hortamina intcr apparandum, 8C inue/nilTe fe dices in omniii animisquod certa priusfpe conceperac,A.ugeri magis dc/beri eo^: coftantia exeplis alia^iurbiu^quac ca fgde iugii hofhle fubiifTent/Cogita

rent quac elTenc pmia laturi ab Amurathe fe foli incer tanta reliquo^: pfidia liber/tatis/ 86 Otcomani impii nomen feruanfent in Epiro/ Contraq; fi animos fummif/fiffentgrauiora fe omnia q Petrellenfes/Scellufienfefq. timere merito deberc,quiicxcufabilior illo^i pfidia uidead*,quod in uifccribus ipfius puincix conftituci ob/fefli undiq;ab hofte circuuallati uelut coadti fuifTcnt ad deditione/fe in limitibus

ipfis hoftilis imperii collocatos dL fortiori adhuc oppido munitos/eas inanes excu

fationes/facflafq. caufas allegarc no pofTe/Quij adelTe fubfidium a tyTano,&: foluiobfidiomometo tpis poftit^Solabac^ pterea breues eoslabores futuros ppter inc5

modiftimii ad obfidione hybcrnu tepus, ac credcre facile fe hoftem ubi pertina/

cia eo^i nouiffct nihil quic^ moliturii in muros,fed ftatim couerfisfignis abiturij

Ad ea uerba/cofiliaq. illud quo^ no minus prudens fada addidir^Quod chriftia/nos oes/5C ueceres ciues^quo^i nonnuUi ibi ficut 8C in aliis oppidis ab Amurachc

fuerat reli(5li,cdudlos ex urbe,ne pditioni ullus efTet locus in fuburbia mifit. Hisica pacratis hoftis increpide expedlaba^^Caftriocus interea audito oppidano^: re/

fp5fo,8C elaboraca barbari otone.Rifu fibi obiedia diftolues.Infigne apprimc militc inqc,Si itafacere ficut dicerc nouit,fed (\ facultas aderit nobis fclice eu quoqjfxlicibus Stellufienfiii manibus addcmus.Mox duci pfedtum ante fe cii capciuisillis iu(rit,8C oblata crucis imagine aliquos credentes 8C c5fitetes bapcizauit,Dcf/

docruscii cxceris in confpedtu omniu necatus/ Sublatus illico clamor ex urbe 8Cmultis cSuitiis noftri funtc5cifi, De r5ne oppugnadx urbis tres fucrc fcntcntix,Alii nihil centadil in muros quii opertis glacie/ac niue locis omnibus inacceflumefte monte,8C uix pedibus c5fiftere pofte miIitediccret,Quare rclidlaprfus obfi/

dione ppter hyemis inc5moda in ucrnu tepus diflTcrcnda effe oppugnationc,Aliifaciendu militil efte deledtum apparandas fcallas 8C machinas c^tcraq. id gcnerisinftrumeca,8C pertinaciaaduerfus ptinaces utcndii,nccp dii rcfpirarc cupcret ipfi,

8C ueluc aues uerna ceperie expc(5tarc,rclinqueudia tps hofti ad fubfidiu ab Otto/mano capiendii 8C reparadas uires. MofTcs inter utrofq; neq? tcntanda oppugna/tionc/ncc^ dcfcrenda obfidione ftacuit alio tii modo q ipfi fcntirct,na pcr prcfidiiiquod ibi ad cofinia ad alias nccclfitates paratii tencbatur.optiinc SC ccfuli cxcrci/tui,8C no iarerpcUari obfidione poflt^SC inclufos teneri intra muros hoftcs arq; ira

paulatim re ptrahi in comodius anni tepus/ncq; illis fpaciij c5ccdi ad rcfpiradii.

PRIMVS. XIIIHfc fcntencia qax medfa erat/accepca/8C ad audlorem ipfum i*d onus i Scander/bcgo deUcum/accincflijmc^ prpfidiu illud duum milium/quod no longe aberat/ 8C 'mille adicis relidlus ibi cum eis Mofes/reliqui fublacisfignis Croiam petiere. Ibiquocp uariatu leiicentiis etl: de totius rei fumma/8f. belli ratione / multis

^gt e depo/

nennbus arma/fuadentibiifcp fequenda uidloriam/ er infercnda in hoftilem acrrCiligna acaliquidde imperio Amurathis/abradendum/AliisalienifTimatpaallcga/tibus niucs glaciem imbres/uix fufpedlurii tot incomodis milite/In campis pr^te/reaexulla gelu oia non pr^bicuraiumcncisalimenca. His aflTenciens Caftriocus uc8C aliqua fuo^i rationem habere uiderecur/8C recuperacu imperiu interim meliusfirmare!:incerdimiccenduexercicilhisuerbismilicigraciaruma(5h'onem exoluiu

r>' r^ n.

Nefcioquid prius/quidpofteriuslaudanduficinuobismilitcs uirtus ne anfor/ ^'^^^^^^^^^

cuna/Hanc illa inuitauit.Hac iuuic illa/8C (quod maxime in hoc genere re^ ge/ ^* ^f^ LJuces

renda^: oporccbac^confilia/conaciifc^ ucftros celericate cquauit.Quare maximum P*^^^*^ ^^*pr^fagiu hinc futuri Epirotici fplendoris/C7 dignitatis ueftrf cfpi*Quid negatura """'^*

^"^

importe^^ fortuna nobisC^Quid non fuperatura patientia ueftra no uideo. Vix tri/ ^ ^^"^^ "^"^

gefimas hic dies eft/ex quo fecundis auibus poflefTum a Barbaro folij pofrefTam g'^"'^/^^^*'"^

pacria animi dubius/ac pene ex tam longa peregrinatione ignotus tetigi* Hodie P^*^* recupe

Sfetigrado cxcepto non nomen eft/no odor (uc aiunr^ eius in prouincia relidtus/ ^^^*

grarig imprimis agende funt deo/q itamentem hoftibus ademit noftris ut tot fortifiimo^: loco^i pofTeffione incruenta etia in uos tranftulit/Tum patientia uetlrafuisnon fraudanda laudibus/quf non Cfli minas/nonhyberna intemperiem/nonfubic(5la tot oculis afpexitJncomoda^non caput detorfit/donec conceptii iapridedefideriij ex animi fnia exoluifTet.Nunc utroriimqjuoluntate laudo 8C qui feque/

idam/8i qui differenda uidoria fentitis/Quippe quum nihil debeat forte uirij tar/ ] adare/pcr aquaCut aiuntj)per igne/per inuia qu^qj permeabile iter habere c5fueuit ) ^uirtus/Tame li nihil h^c dilatio iniqui eft allatura/poteftis citra iniuria meminifie '

humana quoq; uobis corpora etTe/Itc pinde fflices/8C uidrices dexteras/ac quodfupereft fpiritus refocillac^,folidiores poftea in nouos adlus ad clemeciusanni cpsreuerfuri/Tunc arma codico/cunc fudores omnibus/tunc perpctua belli materia/tunc ftipendia eftis/qua: nunc promeruiftis cumulatifTime acccpturi / Nam fi itaper filentiil Ottomani licebit nobis fine obftaculo bellii ut Cfpimus gerere/ depo/pulandus eft agcr hoftilis/dirripiendus/incendendus / ac tentada qugcda priefidialoco^ Ci adiungere nobis poflimus/Sed fi bellii(^id quodppius ucroputo^aduer/fus nos decernct Tyranus/accomodanda erunt ex tpe/8C cofiliis ipfis hoftiii confilia noftra.Quicquid tamen de aliis fumus adturi/ln SfetigradOi primusqfc]^ impetus^primaarmadepromcda/Turpe ^que/ac moleftij uidetur mihi/ut ibiradicesadhuc per fumma ignominia Epirotici nominis teneat hoftis/ Sed cedendii nunctempori fuit/ne fi pertinacia iTetigradenfcm maiorepertinaciafupare contcnderemus fruftra re tentata turpius uiti abiremus/8C infolens hoftis paulatim conatusnoftros contenere afTuefceret/Non.n.cii uiris tantu/fed cum caelo ipfo pugnandiSefTet.Vitio dacu accipioprifcisquibufda impatoribus/Quod per imprudcntiara

d

LIBER

rciq. miliraris fgnoratioHe pararifTimos exeratus magis fcomodis rc^i/qu? hoftiligladio amifcrint/Cxte^i adeft etia prac foribus nacalis chriflfanus/no puto aliquid

tentandu in hofte hoc tempore/non uita alicui auferenda/quo ipfi uita 6C luce ac/cepimus tpe/fed crebrisuotis^ut facpius rcpetam^ubiq; gratias fuperis perfoluen/dac pro libertate/pro imperio/pro uxoribus/lil5erifcjp iifde ipfis recuperatis.Egouobis fi ob aliud quippia impar fim milites ad gracias referendas/ob id pr^cipux.cfle confiteor/quod tot pracclara ncpotii pignora/tot gratiffimo^i, & inuido^: du/cum afpediu rcftituiftis mihi/Magna qu^q; his ducibus his adiutoribus animusfpondet fibi/dabunt occafionem/dabunt materia ipfi unde uobis quoq? olim inge/tes gratia^i adliones habea/nuc fi quid in me eft/quod ad uos uel ornados uel illu/ftrandos attineat/effertc audader dcfidcria ueftra/naq^C^ut arbitror^ca p magni/tudine ufoy i me merito^i^debeq^uobis af gratitudine in me nijq defiderabitis.

Atteprfmia Vulgu non tcnuit pudor/K honeftiorcs cria quofdam quin fumpta ex eo fcrmonc8C priuilcgia fiducia uelut times unuf^fc^/ nc alius prior pofteret/undic^ drca eu cfFufl uc uaria

a Scaderbe/ pro habitu ingcnio^: prgnia expofcercnt/hi cqucftria/hi pedefeia ftipedia pecu>go miliabus niasalii/equofq./aliiquariidam ucdligaliauilla^i multigbusinmutationc impii

concefla. arrcpta patrimonia fuerant a barbaris/5C ad alios traflata^reftitutione ueteris for /

tunf.Qug tum expediri prxter conccnrione pocuere/facilc omnia coceflfa reli(fta/quae annexam alicuius iniurijahiibat,in aliud cempus reied:a,Dimiflb cxercitu

Atte. Amefa Scaderbegus urbe ingreflus cu fuis,nam mulci manfere cu eo prefercim nepotes/Caftrioti ne/ ^ principes confanguinei/primii omniii Amefam cij fociis quibufda/qui illii expote cu qui/ hungaria fuerant fecuri,Iauacro baprifmaris fidei chriftianae reftituit^QC barbaros

buidamaliis plures fimul qui tum Croix/tum aliis locis inuenti fuerant/intermifla priusre inad fidem xpi ea celeritacc bclli gerendi/H^c lericia ad natalicia feftiuitafS addita pluribus die/couerfii fon/ bus cft celebrata/Scanderbcgo a prouincialibus tii priuatii/ltum pub.de more gc

tebaprifma/ ftis multa Xenia mifl&/prindpes uicini ficut nup apta ad bcllii / ira nunc pace/8C

tispurificatii ociil ornanria uarii generis munera dederc ueftimenta egregia/ gC alia preciofam

fupelledilc/non ignari in eo habicu re^/H bellico tumultu nihil eum pi fcer armaactuIinre.Brcue id odii Caftrioto fuit^na inter epulas ferme ipfasnuncius a Mofc

Atte.rcpcnce aduolauit barbarosqui cx prouincia in loca uicina c6fugeranr,fa(5lo no ignobili

tumulcCi ad agmine focio.y/3C colledicia multicudine ad fe opprimendij properare.Quare fe/fines hoftiii ftinaret ipfe/na uercri fe uel longius ab hofte protradtii deferere cogi ftctigradefe

exortu/fii 6/ negodij/uel fi fub muris tentare fortuna uelic/medius ab oppidanis/8C illis inrro/damcxagio cludatur.Hxc ois cius motus ca fuit/nam rcliquie illf Turca9.',qua2 manus nfo^:Turcaico ab efFugerant,prxfertim pctrellenfe/ftellufienfe/ 86 petralbenfe prxfidium poft eam

Epirotidsab fortuna coHedli circa Alchriam oppidij id eft Ottomani nominis in Maccdonia/a(^m quum uidcrent Scandcrbcgij miftb exerdtu Croia iu hybcrna conccflillc/8C fcda

tos iam uelut pcr odu ofs belli tumuIcus/Tum ulrioni s ftudio tum cupientcs prgdaro aliquo facinore ignominia fua/8C pfidif errore apud Ottomanu cxcufarc/excitaca alia mulritudine Sferigradii irc pcrgebanc,ubi audierant Mofcm cu prjiidiii ad cuftodia finiii/dC urbis obfidionc rciidu/Caftriotus licec non mulcii co aa/

SECVNDVS* XIIIIcio moucretur/quod nungl eam colluuie fines ingredi aufura credebat , tamen nealiquid negligencer in noua poireflione imperii ageret/uel Mofi deefle uiderctur/ *

ocius confccnfo equo cii coaiuis ipfis/5i fociis epularum/ac cetu ferme militibusex urbe dudtis ad ea periculi fufpitione exoriente extinguenda contendit/fed ni/hil uel timorc/uel fellinacione illis 2lignu inuentia/Nam ubi aduentare Scander/bcgii fcnfcre hoftes/ficat cimidc procelferant/facile retroadti uix ueftigia fui reli/querunt/Tamcn hgc resmalo^d ipfis caufa fuit>nac^ indignatus Epirenfis/quod dCdata libi eius incomodi uicc^ caufa/cr fublaca per eo^ fuga materia laudisforet/acceptis milleequicibus ex Mofis prcfidio hoftile folum ingreflTus/ut ea iniuria fipollet lacclTitii hofte prouocarct ad pugna/multa hinc inde procurfans per cam/pos fubucrtit/deuaftauit/depopulatuselt/at(j alledtum ea praedg dulcedine miU/cem corius deinceps hyemis cibaria doluit*

MAB.INI BAR.LETII SCODRENSISSACEELDOTIS HISTOR.IARVM

SCANDERBEGLLIBEB. SECVNDVS

|VAE GESTA IN HVNGARIA SVNTCVT Oolor Amuiam perfedtis rebus noftris ad aliena reuertamur^quu ccrcisnun/

i-jf^jj- qU^ ^ .

ciis cognouiflec Ottomanus/Iicct fama quoq.ipfa prior/folito pni^^ Baife/ fuo

cior/quum male quippiam afFert,uario tumultu/mccuq./8Clu(itu^{^^^ ^ gj

_____^^^^^^

'iimxA publico/fimul priuaco oia ipleflet / Scaderbegi opa Baflam i^^f^^xxo adprofligatum/ dcletumqj exercitu/ac prope ad intcrnitione cxfum/unCi cu Amefa

uerfus Sca/illu/O* adiucoribus cofilio e prxlio incruencu euafilTc/moxq. in Epi^iprofedum/ defbegnjufummo dolore co Amuraches nuncio perculfus/pcrcundtandi ftudio ubi rei ferieomne/3C Scanderbegi coafilia cdidicit in extorquendis prsefcrtim a Scriba fallacibus licceris^necj.n.uel id latere diutius potuit^primia illi ta audacis fadti/SCin/

fperaciCut fit;)mali admiratio uoce inclufit. Deinde mitigato paulatim dolore inuerba prorumpcns uox nunc minax nunc querula uim eam omne fcrme indignationis exhaufic/Nunc ingratii Scanderbegil/nunc fceleracii appellans/Vencnumiadiu feruacii euomuifte dicebac/Idem fuifte fadtuj: iapridem ii ci furori/atc^ fcc/leraco confilio modus affuiftec/Tempus captafle/quo tutior//impunitiorq. nefandi uoci compos exifteret propter grauiorcs fuas ex hungarica dade bclli neceffitates/8i maiora rei momcnta*Quercbac nunccallidusprinceps/quo magisin eumfuo^i aios excicaret/fibiq. conciliarct/Qug eum ratioCg[uis nuUa racione fcelus hfcdicerecjad caimpiii facinus ipuliftcc.Quia liccretapud fc illi 8C ditiflimo/8C maximo efte.Nihilq. penitus eo^^ defidcrare/quac infaciabilis ^fc^ hois animus ad ocmuel domefticx/uel militaris rei gloria fibi ipfe uotis expofcere p6t.Nunqua alienigcnii homine maiori apud fe cura habitij/educatiim^/8C pcrcgrinj uirtuti ingen/

d ti

^'

i-^*^ LIBER

tiora prajmia propofita fidlaquada rei indignitate/ac doloris impatientia princf/'pum iuo^: fidem appellansiteraco fxpius fermone clamabac/bene nunc aclu ftciiacqj cu Otcomano impio dicebat Amurathes/maximo fe onere domeftica fraudeatq? infidiis hberacu/alia fortaile uim ucneni/ aliud pniciofu icediu futu^: fuifiTe fiea pertis intra parietes fuos diutius coaluiiret/Illud fe tantii dolcre/De eo arbitrisdiis pariter/atq; hominibus coqucri/neq; unq id fccleris inukCi fore pati poffc q dPin hungaria ab illo prxter ius omne/fafq; ncfario cohlio hoftibusuictoria traditaaudiebatSi.naliqua fuberat contra eum ulcifcendi ratio/5C iufti doloris fpccies/

quod paternii eius regnum polTideret/Quid exercitus mcrucrat p omne fccditatecrudelitatemcp uelutuidiimahoftioblatusJ^Quidinnoxius fuoru fanguis,''Quidfcriba tandem innoxius qui necp ipfe impias manus effugere potuit.His fermonibus Ottomanus incitatos per fe barbaro^: animosmagis accendebat/fed attulercmaiora/ac maxima quxc^ additamenta ad eu dolorem alii/atq^ alii cx Epiro nu/cii capta Croia a Scanderbego/capta eodc tenorc cftcra oppida/cgfa pr^lidia di/cences/ac rcgniji auitu eius omne in illius poteftatc miro totius gentis fauore re/

j dadii. Caete^i cum hxc Ottomani animii fummc mouerent/ omiffa tamcn alia^:X.

*^- fcre ommu re^i curainungaru bellumente conuertit/Iduni5certamen fingu/

ttomanu^^^ propofitia uidebatur/Id omniii confilia/at^^ defideria fingulo^:/^ publica uota

nig up ecxpofccbant uarif purpurato^i fententif cgrii fenis animii hincinde diftrahcbat/

o cu'^'-'"o Nonulii qui nihil periculi putabant donec penitus debellatu non uiderent tende/

* ^^^ dumomnibusCopiisaduerfushungaroscenfebantne(^propartc uidtoribusto/tius belli euentii/atq. triumphum per fumma ignauia/8C fecordia cedendii / prx^fertim/quod 8C idipium fine domeftica proditione/ac perfidia fadlum non fuerit/Aliud pr^eterea eiTe BafTam cum.xx.antefigno^i milibus/aliud totius Ottomanurobur exercitus/o- flore Europf Afiaeq; ac infueta uinci rcgia cohorte cxpedlarc/Quibusalia mens erat ab his/cr maiore ruina uerebatur/quatii iili propter Sca/derbcgi perfidia BaftTg fortuna excufabant/tantii oncrabat idi propter paucitate

hoftiii/quod Hunniadem cii minoribus dimidio copiis/q fuis re tantia ucl incruetum peregifte dicerent. Ineo quod illi regia figna/ &i magnitudincm copia^ adBaftam rcferentesextollebanc/adducebant hi Vladillaum cii totius Hungatix/acPolionif nomine/iuxtaq^ italo^ auxilia cii luliano romano^c lcgato/ac germano^:arma/qui oesadhuc nulla bclli eius aufpicia fufcepiftent/fed cupidiflimc pugnadicopia cxpecftarent/ Defpotis pra:terea fatis fauorabile caufam nunq defcrturos

chriftianos donec illii auicu reponant in regnum Scandcrbegii demu nouu hoftcexortu cotemni no dcbcre/noffe oes 'quo uir igenio qua fortuna qua re^ bcllica^:

perida eftct.Iam tpis momento paternii imperiii omne deleto hoftiii nominc iincmatris(ut aiuntjdolore uendicafte/Quid deinccps firmatis impii rebus/8i. conci/liatispopulo^ianimisfadu^^r^Excitaturii pfedto ad arma quofciincp chriftianos

priiicipcs/dC nonlabori/nonpericulis/nouigiliisullis parfu:/ut aliqd cotidic dc

impio eitis abradat/ftultii fore inter tothoftes a tergo a froate a latcribus itcr tot

arma/cueatij aliqueiiifiinfaclicc cxpedlarcSatiuscft'e fiimictere fcmel aiosfor/

SECVNDVS XVtun? ne facpfus fumfctanrur/SC alia corporis parte detegere/ut aljam magis fniurfcobnoxiam tcgas/tpe magis geri bclla/^ armis/Haud grauate rcftitucnda MylTia *Defpoci/ut a tot incomodis bello^i aliquantulu rcfpiretur/Sed quid rcfticuendai'mutuandapotiusaufcrri.n.quoquo t^euelfacilius^datafit pofle/Mouere ha:c r rmultijadea iampridem inclinatumfenetamenetamfacileadcamfniamproru

i

penstimoris indiciumaliquodpr^feferent multis hincindedeinduflria di(fljs j -^ iquafiinuitusadidapplicareuifusellanimij.Qyaredecrctalcgatioadhungaros/ r .,KoblataMylTiachriftianis/acinduciiebclli in.x.annospetit^.Hunniadesq tijc - -

^

maximeegrotantibuscgcerisoia cumbelli/cumpacismuniaobibat/uidcns inuti j u -les copias fuas aj arma oblatas coditioes a turcis nec recufauit/nec didulicOuida f- r

-j. - ^.^T^. .,,.,.. 1- M- ^ ,^ myliam linetamedicucpurpuracuiUu 1 Yrani/quedjximuseopr^hoalacocapcu ad.xxxx i ji n-milia aureo^: qug pro fe redimendo promiferac admonuiffe eij/uc MyflJa peterctab Otcomano /mhil.n.negatu^i propter Balle fortuna/prffertim quod & in appa a -ratuipfobclliidipfumfuisfeconccHu^dieerct.Etitafadij/atc^priusabHunia j -demifToslegatoseacuncfta/utretulimustranfcgifre.Sedferunt Amurathemubi llpoftea de nodrro^i fgrotatione audiuit/multii indoluifTc/SC deflcuifle quafi apertis ^

lachrymis tam certa uidtoria proptcr inane timore e manibus elapfam fibi. Ab nEpironihilampliuspeosdiesauditfi/nificxcurfionesqueda/SCludificacionesmi f- j>licaresadiinesimpii/lcaq; tyranustumpropterincomoditate hyemis/Tiiquod

-

^^

nofacishungaricgpacisfidcadanimii tranfmiferat/quosadhucaudiebatftantes

in armis/donec impium reccpifret Georgius/ex tpe capcurus confiliii Epirocicas iresdiftuIic/[amfefrusfummeequidcmCotcaufascocidie/cotrationes excogitare/

i lo ^

allegare/Qugnouafubindenedentesimpedimecahofti re^inoftra^iflacLiaugeri- j- -^

indies firmari/quiefcere cam fgliciccr finercnc. Nam ea Hyberna inteperies fu/fpecfla hungaro^: fides tum materia quietis pr^buit nobis. Quid poftea coftitutis /- n Myfrisrebus/abfcedentibushungaris/Quidbrumafugata tardauit Amuraihe/

.

ne aliquod tadiu codl^ ulcionis genus in Scanderbegum depromerct/ante.n.idus i - ,lunias nulla belli aufpicia jduerfus eij fumpca inuenio/nifi forcafte ex hungarica l -clade fradlii animis fene magis ociii fuij/qua Epiri iadtura/SC ocsiniurias a Sca/ - - derbegoacceptasfftimaftedicamus.RelicftoMofeCaftriocusCroia rediic.lbiq. ^

immunis a bellico laboreCtps.nprohibebat^in ciuiliij rc^ procuratione/6C copo/*nendopriuato^ftatuhyemecraduxit/fednontota/na inpropinquo ueris accc/ Epircfis rcicpto Amcfa/SC paucis equitibus adcoquirendij miIiteprofe(ftuscofedoexercjtu. (^a SfctigraSex milltij hominij Sfetigradu petiit/Quid faciat.Sicut difficultate locus/ita pti

LIBER.

occulte adeu colonos quofclaloci,eos prxferrim,qui in fuburbiis morabanf ro/

aa(t eq? anciquo^i ofificio^: memoria recolentes qux in loanem pacre olim cotu /liflent/ne fe quoque/eo padto nihil tale meritos euerteret/parceretq; uaftationibus

eius agri/quado inde uerius illis/q hoftibus aufererentur alimenta/Non deefle te/

pus/no defutura uia meliore/qua fumi ulcio de prffidio ty'rani/8C cxtorqueri ema

nibuseiusille locuspofifet/fecaptaturosoccafione/futurofq^maxie adiutores eius

rci/Ci quid ufqaffulfiftetfpei audica hxc libenter Caftrioto CT aedita etiam funt.

Quid.n.dubitaret tum de chriftiais hoibus tum de pacernis olim fubditisi' Quarcfublatisfigniseafcfuitiaaliotraftulic/Traa:us.n.qdaeiusregionis erac pulcherri

mus habitatiiimultitudine refedtus 8C fr^quentibus ihkatus uicis Mocrea Accolf

appellant/triballos uerfus/Huc cti exercitu proficifcensimpii fui terminos latius

extendit/ampliauitq^q loanes pater poftedilfet/Hoftes nuUibi inuenti, nam turcf

aut iampridem fublati fuerant/aut aufugerant/Incolf 8C reliqui Epirotici genens

mox abieda Amurathis memoria nouii ducem/8C noca olim ligna/ aquilafq; ( na

Atte.q erant rubea uexilla nigris/8C bicipitibus diftindia aquilisCid gecis inligne crac;)gcrcbac

uexilla/ 8C in Scanderbegus_)uel non inuitati fcquebancurTum ex us in alia/8C alia loca nunc

fignia Caftri micis/nunc terribilis irrumpens cotidie aliqd impio fuo addebat/ordinabac fcmp

ocg gencis 8C aliqd per prouinciam difponebat prgfidia/cuftodiascollocabat,Rcuifebat crcbio

famili. Croiam/ac c^tera loca/oppidac^Nunc hac/nunc illac oberrabat fedulus/pluftra/bat/cotemplabacur. fingula/monces/colles/fyluas/falcus/ualles;8C latcbras/quafq;

quo padto minima fuoy iadlura olim cii tanto hofte belligeraret/quod fupererattpis omne ex curfionibusaftiduis/etdeuaftationibushoftilis agri impcndebacur/

Nollebat.nmilites fuos otio marceftcre/afferens femp in mediii id fabii maximi/negantis utile elle loco uno federe exercitii.itineribus,C;r mutatione loco^ nobi/

liore/ac falubriorecfle/Latuerunt nodiu hxc Amurathe iam alii/acc^ alii ab Al/chria/8C reliqua Macedonia nuntii ueftibula eius replebant,dirrepta oia/ di deformaca clamantes nihil ufq praster morte/8C feruitute confpici,no concentu paterni

imperii recuperatione Epirenfem totadie infeftis agminibus cjceros rcgios colo/nosinfeftare/agrosdirripere/8C multa^: iam re^i polfeftione adcptii^nihilqjindicsdefolita ferotia fcguitiacp remiccere/Dibra utrac^ iampridem uoluntarias fe impiocius addixiflc cefis ppria manu turchai pr^fidiis/auc uindis nouo duci cradins,

Atte.ubi fte HxclocaolimIoanipatrifubie(ftafucre/tii(utiamdidliicft>b Amuraihe op/tigradi ciui/ preffus pace ab eo pecita tuliflet/una c(i filiis obfidibus Dibras quoq? ei padlis cotas fic pofita* ditionibustradidit/Sfetigradiiindedicebanciam propiorem uccapcrctur fore/

Quum in Dibra infcriore pofitii omnibus undiq; ab hofte poffeflus/nihil reliquiiAtte. graues habeac ad belli fubfidia/uel alimenta uiro^i.Mocrcas defciflc/8C pl^raq. alia loca/

fubdito^ity/ que nunq Caftriorg getis impium fenfiflet/aut incola^: rebcllionc aut timore/aucrani querelas longis coacfta malis iugum eiusfubiiffe/pepulerunt h^c nedum ira lcd nccefficaccde Scander/ potius quada cyrania ad arma/quare celerrime/cr cofultacionibus habicis/&L latobego apud decreto deledtii ingece fieri iuflic/quo line ancipiti ccrcaminc/ 5C inccgro cxcrcicueundem fuo Scanderbegi nome pcenitus delerec/Epiri

SECVNDVS XVIiarias ulcifcerctur / ille ne dum obfcuris nunciis(;ut non defunt quotidie in tant^ Atte.quorti/mocu re^^fed a certis hominibus/SC amicis quo^^ plures adhuc illi iampride coci 8C a quibusliati apud Amurathe erant/quos mutata fortuna mutare non potuerat/cer