T.C.

KALKINMA BAKANLIĞI

GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI

MARDİN İL PROFİLİ

ŞUBAT 2015

i

İÇİNDEKİLER

1. MEVCUT DURUM ....................................................................................................................... 1

1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER .................................................................................................... 1

1.2. TARIM ..................................................................................................................................... 2

1.2.1. Sulama Yatırımları ............................................................................................................ 2

1.2.2. Tarım Projeleri .................................................................................................................. 3

1.2.3. Hayvan Varlığı .................................................................................................................. 3

1.3. SANAYİ ................................................................................................................................... 4

1.3.1. Teşvik Politikaları ............................................................................................................. 4

1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme ....................................................................................... 4

1.3.3. Sanayi Tesisleri ................................................................................................................. 5

1.3.4. İhracat – İthalat .................................................................................................................. 5

1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ..................................................................................... 6

1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ............................................................................................. 6

1.4. ENERJİ ..................................................................................................................................... 6

1.5. EĞİTİM .................................................................................................................................... 7

1.6. İSTİHDAM .............................................................................................................................. 8

1.7. SODES PROGRAMI ............................................................................................................... 8

1.8. SAĞLIK ................................................................................................................................... 8

1.9. KÜLTÜR VE TURİZM ........................................................................................................... 9

1.10. DOĞAL KAYNAKLAR ........................................................................................................ 9

1.11. ULAŞTIRMA ....................................................................................................................... 10

1.11.1. Karayolu ........................................................................................................................ 10

1.11.2. Demiryolu ...................................................................................................................... 10

1.11.3. Havayolu ....................................................................................................................... 10

1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR ............................................................................... 11

1.13. SPOR TESİSLERİ ............................................................................................................... 11

1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI ................................................................................................ 11

2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER .......................................... 13

2.1. TARIMSAL FAALİYETLER ................................................................................................ 13

2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi ............................... 13

2.1.2. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi ............................................................. 13

2.1.3. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi .................................................... 14

2.1.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi ..................................................................................... 14

2.1.5. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi ........................................... 15

2.1.6. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP) ......................................................... 15

2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR ............................................................... 16

ii

2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) ................................................................... 16

2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri ................................................................................................. 17

2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos

Çocuk Gelişim Merkezleri) ....................................................................................................... 17

2.3. ÇEVRE ve ALTYAPI FAALİYETLERİ ............................................................................... 18

2.3.1. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları………………..…………................. 18

2.3.2. Mardin Katı Atık Düzenli Depolama Alanı………………..……..…………................. 18

TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı .................................................................................... 1

Tablo 2: Göç İstatistikleri ........................................................................................................................ 1

Tablo 3: Mardin İli Tarım Alanları ......................................................................................................... 2

Tablo 4: Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı............................................................. 4

Tablo 5: İmalat Sanayi Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam ......................................................... 5

Tablo 6: Mardin İli İthalat – İhracat Verileri........................................................................................... 6

Tablo 7: Tamamlanan KSS’ler ................................................................................................................ 6

Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları ................................................. 7

Tablo 9: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları ............................................................................................. 8

Tablo 10: Hastanelerin Dağılımı ve Yatak Sayısı ................................................................................... 8

Tablo 11: Karayolları Devam Eden Projeler ......................................................................................... 10

Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi ..................................... 13

Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi ............................................................................................ 13

Tablo 14: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi Geri Dönüşümü .................................................................. 13

Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri .................................... 14

Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Faaliyetleri ....................................................................... 14

GRAFİK DİZİNİ

Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu ............................................................................................................... 1

Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı ..................................................................................................... 2

Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı ..................................................................................... 2

Grafik 4: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı ...................................... 4

Grafik 5: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı ..................................................................................... 5

Grafik 6: İstihdamın Sektörel Dağılımı ................................................................................................... 5

1

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

Nüfus

MARDİN

1. MEVCUT DURUM

1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER

Nüfus

2014 adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre Mardin 788.996 kişilik nüfusu ile GAP illeri arasında

beşinci sırada yer almakta ve Bölge nüfusunun %9,56’sını oluşturmaktadır.

Nüfusun 395.968’i (%50,1 ) erkek, 393.028’i (%49,9) kadındır.

Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu

Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı

Bebek ölüm hızı ülke genelinde iyileşme göstermektedir. 2010 ve 2014 yılları karşılaştırıldığında

Bölge’de binde 15,8’den binde 16’5’e çıkarken, Mardin’de de binde 16,8’den 14,4’e düşmüştür.

Doğurganlık hızında ise Mardin ilinde, Bölge geneline yakın değişimler gözlenmektedir.

Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı İller Bebek Ölüm Hızı (Binde) (*) Doğurganlık Hızı (Çocuk Sayısı) (**)

2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014

Mardin 17,3 15,0 15,3 14,4 16,2 3,52 3,34 3,45 3,30 3,52

GAP 15,8 16,0 15,7 15,5 16,5 3,57 3,47 3,52 3,46 3,60

Türkiye 12,0 11,7 11,6 10,8 11,1 2,08 2,04 2,11 2,10 2,17 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum ve Ölüm İstatistikleri,2015

(*) Bebek Ölüm Hızı: Belli bir yıl içinde meydana gelen bir yaşından küçük bebek ölümlerinin o yıl içinde meydana gelen

canlı doğumlara oranının binde olarak ifade edilmesidir.

(**) Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) doğurabileceği çocuk

sayısıdır.

Göç İstatistikleri

Mardin, GAP illeri arasında göç veren illerden biridir. Net göç hızı Bölge genelinin üzerindedir.

Tablo 2: Göç İstatistikleri Yıllar İller Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde)

2008 Mardin 750.697 27.606 41.432 -13.826 -18,25

GAP 7.350.752 132.328 188.111 -55.783 -7,56

2014 Mardin 788.996 22.207 30.796 -8.589 -10,82

GAP 8.250.718 148.175 198.824 -50.649 -6,12 Kaynak: TÜİK

2

Tarım Alanlarının Dağılımı

Ekilen Tarla Alanı Nadas Alanı

Sebze Bahçeleri Alanı Meyve Alanı

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Ekilen Tarla Alanı

Nadas Alanı

Sebze Bahçeleri…

Meyve Alanı

Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı

Mardin GAP

Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu

İlin 2014 nüfus artış hızı binde 11,8’dir. Mardin GAP illeri içerisinde nüfus artış hızı büyüklüğü

bakımından yedinci sıradadır.

GAP Bölgesi’nin nüfus yoğunluğu (km2’ye düşen kişi sayısı) 2014 yılında 110 kişi iken, Mardin’de bu

sayı 90’dır.

1.2. TARIM 2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’nin tarım alanı 3.128.428 hektar, Mardin ilinin tarım alanı ise

331.745 hektardır. Mardin ilinde ekilen tarla alanı 277.424 hektar olup, nadas alanı 5.745 hektar, sebze

bahçeleri alanı 9.650 hektar, meyve bahçeleri alanı ise 38.925 hektardır.

Tablo 3: Mardin İli Tarım Alanları

Toplam Tarım

Alanı (ha)

Ekilen Tarla

Alanı (ha)

Nadas Alanı

(ha)

Sebze Bahçeleri

Alanı (ha)

Meyve Alanı

(ha)

Mardin 331.745 277.424 5.745 9.650 38.925

GAP 3.128.428 2.340.802 202.532 73.943 511.148

Mardin/GAP (%) 10,6 11,8 2,8 13,1 7,6 Kaynak: TÜİK

Grafik 2: Tarım Alanlarının Dağılımı Grafik 3: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı

GAP’ın başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişiminin

hızlandırılarak büyük bölümünün tamamlanması amacıyla 2008-2012 dönemini kapsayan GAP Eylem

Planı (EP) hazırlanmış ve etkin bir şekilde uygulanmıştır.

1.2.1. Sulama Yatırımları

EP döneminde sulama projelerine ayrılan kaynak önemli ölçüde artırılarak yatırımlara hız verilmiştir.

Devam eden projelerin büyük bir kısmı tamamlanmış, yeni yatırımların da proje yapımları ve onu

takiben inşaat çalışmaları başlatılmıştır.

3

- Aşağı Mardin Ana Kanalı 1. Kısım, 2. Kısım ve 3. Kısım İnşaatları: Tamamlanmıştır.

- Aşağı Mardin Ana Kanalı 3. Kısım İkmal İnşaatı: İş ve keşif artışına gidilmiş; ana kanal

km:195+700 - 221+150 arası ‘ikmal inşaatı’ adı altında yeniden ihale edilmiş olup, inşaatın fiziki

gerçekleşmesi %98’dir.

- Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 1. Kısım Şebeke: Fiziki Gerçekleşmesi %5’tir.

- Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 2. Kısım Şebeke: Fiziki Gerçekleşmesi %2’dir.

- Mardin Ceylanpınar Ovaları Cazibe Sulaması 3. Kısım Şebeke: Fiziki Gerçekleşmesi %1’dir.

- Arazi toplulaştırması ve tarla içi geliştirme hizmetleri 11 proje kapsamında 6 ilçe 264 köyü içine

alan toplam 271.874 ha alanda uygulanmaktadır. Yapımı planlanan 8.150 km tarla içi yolun 537

km’si, 100 köyden 80’inin kanalizasyonu tamamlanmıştır.

1.2.2. Tarım Projeleri Eylem Planı uygulamaları ile tarımsal sanayinin geliştirilmesi hedeflenmiş ve tarımsal verimliliği

artırmak üzere tarımsal örgütlenme projeleri, organik tarım uygulamaları, kırsal kalkınma programları

ve hayvancılığın geliştirilmesi desteklenmiştir.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından EP kapsamında Mardin’de verilen destekler

aşağıda özetlenmiştir Tarımsal Örgütlenme Projeleri: 2008-2012 yılı sonu itibarıyla 6 kooperatife 15,3 milyon TL kredi

verilmiştir. Bu kooperatiflere üye 270 aileye 720 büyükbaş hayvan dağıtılmış ve 75 da sera

yapılmıştır.

Organik Tarım: Organik nar, bağcılık üretimi, eğitim ve yayım çalışmaları yapılmıştır.

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 2008-2012 döneminde

Mardin’de 126 proje için 32,4 milyon TL hibe desteği sağlanmıştır. 123 proje tamamlanmış, 1 proje

devam etmektedir.

1.2.3. Hayvan Varlığı 2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi’ndeki 1.049.420 adet büyükbaş hayvanın 87.341 (%8,32) adedi

Mardin’dedir. Mardin ilindeki büyükbaş hayvanların 75.466 tanesi yetişkin, 11.875 tanesi ise genç

yavrudur. GAP kapsamında büyükbaş hayvanların toplam süt üretimi miktarı 1.056.521 ton olup,

bunun 110.400 (%10,44) tonu Mardin’de üretilmektedir.

GAP Bölgesi’nde mevcut 7.628.442 adet küçükbaş hayvanın 988.971 (%12,96) adedi Mardin

ilindedir. Bölge’deki küçükbaş hayvanların toplam süt üretimi 304.166 ton olup, bunun 48.240

(%15,85) tonu Mardin’de üretilmektedir.

Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi ’ne yönelik projelerin yaygınlaştırılması amacıyla, 2012

yılında Mardin’in Kumlu Köyü’nde “Kumlu Köyde Modern Tarım ve Hayvancılığın Geliştirilmesi

Projesi” uygulanmıştır. Sulama dışı alanlarda halkın gelir düzeyinin artırılması projesi kapsamında

2012 yılında Mardin ilinde “Arıcılığı Geliştirme Projesi” uygulanmıştır.

4

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

2002 2005 2010 2013 2014

Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım

İstihdam Belge Sayısı Sabit Yatırım Tutarı (on milyon TL)

1.3. SANAYİ

1.3.1. Teşvik Politikaları

Bölgesel ve sektörel nitelikli yeni teşvik politikalarının uygulanması Bölge yatırımları açısından

olumlu bir etki yaratmış, özel sektör yatırımlarında artış izlenmiştir.

2008–2012 döneminde sabit yatırım tutar 1.6 milyon TL olan ve 7.061 kişilik istihdam öngörülen 216

adet teşvik belgesi verilmiştir. 2013 yılında ise 71 teşvik belgesi verilmiş, 1.607 milyon TL sabit

yatırım ile 3.334 kişilik istihdam öngörülmüştür.

Bölge genelinde yatırımlarda meydana gelen olumlu gelişmeler Mardin ilinde de kendini göstermiş.

Tablo 4: Yatırım Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı

Mardin Belge Sayısı İstihdam Sabit Yatırım Tutarı

(milyon TL)

2002 2 40 3

2005 25 456 23

2010 76 1.471 144

2013 71 3.334 1.607

2014 36 2.298 1.373 Kaynak: Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (2014 Ağustos)

Grafik 4: Yıllara Göre Teşvik Belge Sayısı, İstihdam ve Sabit Yatırım

5084 sayılı kanun kapsamında 2008-2012 yıllarında 25 milyon TL elektrik enerjisi ödemesi

yapılmıştır.

1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme

GAP Eylem Planı ile KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak tedbirler alınmış, kullandırılan

kredilerde artış sağlanmıştır.

- Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla uygulanan SELP II programı kapsamında

2009-2013 döneminde 559 adet işletmeye 6,7 milyon avro kredi kullandırılmıştır.

- KOSGEB tarafından 2008-2010 döneminde uygulanan bölgesel kalkınma programıyla 234

işletmeye ulaşılarak 24,3 milyon TL'lik kredi faiz desteği sağlanmıştır.

5

0

10

20

30

40

50

60

Sanayi Tesislerinin Sektörlere Dağılımı

1246

956

5435107

160 30

İstihdamın Sektörel Dağılımı

Gıda Tekstil ve Deri Petro-Kimya

Taş ve Toprak Makine Metal Orman ve Kağıt

- Yine KOSGEB tarafından 2008 - 2012 döneminde toplam 16 işletmeye 7,8 milyon TL kefalet

onayı verilmiş; 9,8 milyon TL tutarında kredi hacmi yaratılmıştır.

- Kalkınma Bankası tarafından toptan bankacılık yöntemi haricinde 2008-2012 döneminde

Adıyaman ilinde 4,1 milyon TL kredi kullandırılmıştır.

1.3.3. Sanayi Tesisleri

GAP BKİ’nin 2002 yılından beri yaptığı imalat sanayi envanteri çalışmasına göre, Mardin’de 2013 yılı

sonu itibarıyla 10 kişiden fazla işçi çalıştıran imalat sanayi tesisi sayısı 157 adettir. Bu tesislerde 8.042

kişi istihdam edilmektedir. Gıda sektöründe 57, tekstil ve deride 31, kimya - petrol ve plastikte 31, taş

ve toprağa dayalı sanayide 24, makine – metalde 11, orman ve kâğıt ürünlerinde ise 3 firma faaliyet

göstermektedir.

Tablo 5: Mardin İli İmalat Sanayi’nde Sektörlere Göre Firma Sayısı ve İstihdam

SEKTÖRLER

(2013 YILI)

Mardin GAP Mardin/GAP (%)

Firma

Sayısı İstihdam

Firma

Sayısı İstihdam

Firma

Sayısı İstihdam

Gıda, İçki ve Tütün 57 1.246 835 33.215 6,8 3,8

Tekstil, Giyim ve Deri 31 956 1.088 93.990 2,9 1,0

Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri 31 543 374 13.130 8,3 4,1

Taş ve Toprağa Dayalı 24 5.107 303 16.662 7,9 30,7

Metal Eşya ve Makine Teçhizatı 11 160 323 8.906 3,4 1,8

Orman Ürünleri ve Mobilya İmalatı 3 30 123 3.343 2,4 0,9

TOPLAM 157 8.042 3.046 169.246 5,2 4,8

Grafik 5: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı Grafik 6: İstihdamın Sektörel Dağılımı

1.3.4. İhracat – İthalat

Mardin ilinin 2002 yılında 23,4 milyon dolar olan ihracatı 2013 yılında 1 milyar dolar, GAP Bölgesi

içerisindeki payı da aynı yıllar itibarıyla %3,4 ve %11,5 olmuştur. 2002 yılında 10,6 milyon dolar olan ithalatı 2013 yılında 152,2 milyon dolar, GAP Bölgesi

içerisindeki payı aynı yıllar itibarıyla %1,4 ve %2 olmuştur.

6

Tablo 6: Mardin İli İthalat – İhracat Verileri

(Bin Dolar)

İhracat İthalat

2002 2013 2014 2002 2013 2014

Mardin 23.405 1.021.065 931.870 10.663 152.230 171.629

GAP 689.434 8.873.276 8.938.221 772.986 7.430.828 6.415.946

Mardin/GAP (%) 3,4 11,5 10,4 1,4 2 2,6

Kaynak: TÜİK

1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)

Mardin ilinde 1 adet OSB tamamlanmış ve faaliyete geçmiştir. 1 adet OSB’nin ise çalışmaları devam

etmektedir.

Merkez OSB’de mevcut olan 145 parselin 144 parseli tahsis edilmiştir. 2013 yılı itibarıyla 138 firma

üretimde olup, 4.000 kişi istihdam edilmektedir.

Mardin Tevsi OSB inşaatı devam etmektedir.

1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS)

Mardin ilinde faaliyette olan 3 KSS’de 544 işyeri mevcuttur. KSS’lerin işyeri sayıları ve doluluk

oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 7: Mardin İli Tamamlanan KSS’ler

KSS Adı İşyeri Adedi Doluluk

Kızıltepe 200 167

Nusaybin 154 120

Merkez 190 166

Toplam 544 453

Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2013

1.4. ENERJİ

Mardin Doğalgaz Boru Hattı İnşaatı: Projenin Mühendislik çalışmaları tamamlanarak 27.06.2011

tarihinde geçici kabulü yapılmıştır. Yapım ihalesi 31.01.2013 tarihinde gerçekleştirilmiş ve

04.04.2013 tarihinde sözleşmesi imzalanmıştır. 12.04.2013 tarihinde yer teslimi yapılan projenin 2015

Ocak ayı itibarıyla tamamlanması planlanmaktadır. Fiziki gerçekleşmesi %91’dir.

Ilısu Barajı: Hükümet ile Halk Bankası arasında imzalanan yeni finansman teminine dair kredi

anlaşması 27 Ocak 2010 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş ve konsorsiyum faaliyetlerine yeniden

başlamıştır. Baraj inşaatında fiziki gerçekleşme % 73 düzeyindedir.

7

1.5. EĞİTİM

2008-2014 döneminde okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam 1.888 derslik açılmıştır.

Toplam 200 öğrencilik 1 pansiyon tamamlanmıştır.

2014-2015 öğretim yılı itibarıyla;

Okul öncesi eğitimde okul sayısı 410, öğrenci sayısı 12.748, öğretmen sayısı 665’tir.

İlköğretimde okul sayısı 859, öğrenci sayısı 163.191, öğretmen sayısı 7.562’dir.

Ortaöğretimde okul sayısı 91, öğrenci sayısı 70.763, öğretmen sayısı ise 2.665’tir.

Tablo 8: 2014-2015 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları

Okul Öncesi Eğitim İlköğretim* Ortaöğretim**

Okul

Sayısı Öğrenci Öğretmen

Okul

Sayısı Öğrenci Öğretmen

Okul

Sayısı Öğrenci Öğretmen

Mardin 410 12.748 665 859 163.191 7.562 91 70.763 2.665

GAP 3.709 150.640 7.497 7.391 1.697.960 75.283 865 701.255 27.438

Mardin/

GAP (%) 11,1 8,5 8,9 11,6 9,6 10,1 10,5 10,1 9,7

Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri 2014-2015 * Özel Eğitim Dahil ** Mesleki ve teknik liseler dahil

Mardin ilinde 2014 - 2015 eğitim döneminde okullaşma oranları:

- Okul öncesi eğitimde % 36,12

- İlköğretimde % 105,51

- Ortaöğretimde % 104,31 düzeyindedir.

Mardin Artuklu Üniversitesi

Mardin Artuklu Üniversitesi 2007 yılında kurulmuştur. GAP Eylem Planı kapsamında Bölge’deki

üniversitelerin fiziki ve beşeri altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar desteklenmiştir.

Tamamlanan Projeler:

- Sağlık Yüksekokulu ve Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu genel onarımları tamamlanmıştır.

- Zinciriye Medresesi'nin Şarkiyat Kütüphanesi olarak kullanılması amacıyla onarım işi

yaptırılmıştır.

- Rektörlük Binası'nda sınıf ve ofisler oluşturmak amacıyla genel onarım işi yaptırılmıştır.

- Muhtelif İşler Büyük Onarım Kapsamında ihalesi yapılan Şahtana Konağının (eski PTT binası)

Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O. Uygulama Oteline Dönüştürülmesi Restorasyonu işi

tamamlanmıştır. Yazılım alımı gerçekleştirilmiştir

- Merkezi Araştırma Laboratuvarı

Devam Eden Projeler:

- İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ek blokları ve İlahiyat Fakültesi K-L blokları inşaatı ile C2 Bloğu

ikmali ve çevre düzenlemesi yapımı devam etmektedir.

- 36 dairelik lojman inşaatı bitirilmiştir. Yeni 36 dairelik lojmanın ihalesi yapılmış olup, fiziki

gerçekleşmesi %35’tir.

8

1.6. İSTİHDAM

İŞKUR Mardin’de 2009 – 2012 döneminde 5.153 kişinin yararlandığı Toplum Yararına Çalışma

Programları (TYÇP) ile Genel ve İstihdam Garantili İş Gücü Yetiştirme Kursları düzenlenmiştir.

Tablo 9: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları Yıllar Mardin GAP Mardin/GAP

Kurs

Sayısı

Toplam Katılımcı

Sayısı

Kurs

Sayısı

Toplam Katılımcı

Sayısı

Kurs Sayısı Toplam Katılımcı

Sayısı

2009 17 334 1.017 24.297 1,7 1,4

2010 49 1.106 1.012 23.463 4,8 4,7

2011 40 828 1.396 38.002 2,9 2,2

2012 182 2.885 2.698 87.694 6,7 3,3

Toplam 288 5.153 6.123 173.456 4,7 3,0 Kaynak: Türkiye İş Kurumu Aylık İstatistik Bülteni (2009-2010-2011-2012) 1.7. SODES PROGRAMI İlk defa GAP Bölgesi’nde uygulanmaya başlanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı,

toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamayı;

kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetler yoluyla Bölge’deki çocukların, gençlerin ve kadınların

kendilerini daha iyi ifade etmelerine katkı vermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla meslek edindirme,

sosyal içerme ve kültür-sanat-spor projeleri desteklenmektedir.

SODES Programı çerçevesinde; 2008–2012 döneminde 277 projeye yaklaşık 34,1 milyon TL kaynak

sağlanmıştır.

1.8. SAĞLIK Mardin’de 2013 yılı sonu itibarıyla 10 adet kamu hastanesi, 2 adet özel hastane olmak üzere toplam 12

adet hastane bulunmaktadır. Kamu hastanelerinin toplam yatak kapasitesi 830, özel hastanelerin yatak

kapasitesi ise 138’dir. Toplam yatak kapasitesi 968’dir.

Tablo 10: Mardin İlinde Hastane ve Yatak Sayısı

Kamu Hastanesi Özel Hastane Üniversite Diğer Toplam

Hastane Sayısı 2013 Mardin 10 2 12

GAP 76 40 3 3 122

Yatak Sayısı 2013 Mardin 850 138 968

GAP 10.125 3.563 2.318 294 16.364

10.000 Kişiye Düşen

Yatak Sayısı

Mardin 12,4

GAP 20,2

Türkiye 26,4

Tamamlanan Sağlık Tesisleri:

- Mardin Devlet Hastanesi Ek Bina

- Kızıltepe Devlet Hastanesi (244 Yatak)

- Midyat Devlet Hastanesi (150 Yatak)

- Yeşilli 1 Nolu Sağlık Ocağı

- Kızıltepe Küçükayrık Sağlık Ocağı

- Kızıltepe Gökçe Sağlık Ocağı

- Nusaybin Girmeli Sağlık Ocağı

- Midyat Şenköy Sağlık Ocağı

- Kızıltepe Şenyurt Sağlık Ocağı

- Savur Sürgücü Sağlık Ocağı

- Midyat Çavuşlu Sağlık Ocağı

- Nusaybin Duruca Sağlık Ocağı

- Midyat Merkez 4 Nolu Sağlık Ocağı

9

Devam Eden Yatırımlar:

- Mardin Devlet Hastanesi (300 Yatak): Fiziki gerçekleşmesi %98’dir.

- Nusaybin Devlet Hastanesi (150 Yatak): Fiziki gerçekleşmesi %99’dur.

- Kızıltepe Gürmeşe Sağlık Evi: Mevcut sağlık evi yıkılarak yerine yapılacaktır. Tip projeler

uygulanacaktır.

- Savur-Şenocak Sağlık Evi: Tip proje uygulanacaktır. Mevcut sağlık evinin bulunduğu alana

yapılması planlanmaktadır.

- Mazıdağı Sakızlı Sağlık Evi: Mevcut sağlık evi yıkılarak yerine yapılacaktır. Tip projeler

uygulanacaktır.

- Savur İçören Sağlık Evi: Mevcut sağlık evi yıkılarak yerine yapılacaktır. Tip projeler

uygulanacaktır.

1.9. KÜLTÜR VE TURİZM

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Mardin’de yürütülen çalışmalar:

Dara Antik Kenti'nde Kazı Çalışmaları: Çalışmalar devam etmektedir.

Dara (Oğuz Köyü) Koruma Amaçlı İmar Planı Yapımı: Söz konusu iş 4 aşamalı olarak planlanmış,

1.aşama çalışması olan “Halihazır Harita Yapım İşi” onaylanma aşamasındadır.

Kasımiye Medresesi Çevre Düzenlemesi İşi: Kesin kabulü 04.01.2011 tarihinde yapılmıştır.

Mardin Müzesi Teşhir Tanzimi ve Çevre Düzenlemesi: Devam etmektedir.

Koruma Amaçlı İmar Planı Yapımı (1/5000, 1/1000, 1/500 ölçekli plan ve projeler): 3 aşamalı olup,

1. aşama çalışmaları devam etmektedir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Tarafından 2003-2009 döneminde Mardin’de 45 eski eser onarımı

gerçekleştirilmiştir. 2008-2012 döneminde 1 adet iş tamamlanmış, 1 adet iş devam etmektedir.

1.10. DOĞAL KAYNAKLAR

Orman varlığının artırılması ve barajların erozyondan korunması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü

tarafından ağaçlandırma, rehabilitasyon, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve fidan üretimi çalışmaları

etkin olarak yürütülmektedir. 2008 - 2014 döneminde Mardin ilinde;

- 1.125 ha alanda ağaçlandırma,

- 1.543 ha alanda rehabilitasyon,

- 3.203 ha alanda erozyon kontrolü,

- 1.763 ha alanda orman kadastrosu çalışması yapılmış ve

- 1.457.000 adet fidan üretimi gerçekleşmiştir.

10

1.11. ULAŞTIRMA

1.11.1. Karayolu

Tablo 11: Devam Eden Projeler

Proje Adı Fiziki Gerçekleşme (%)

Batman-Hasankeyf-Gercüş-Midyat Devam ediyor.

(Mardin-Midyat)Ayr.-Savur Yolu Proje Çalışmaları Devam Ediyor.

Savur-Kayapınar-Gercüş Harita ve proje ihalesi yapılacak

Midyat-Nusaybin Proje çalışmaları devam ediyor.

9.Bölge Sınırları Dahilinde Muhtelif Yol Güzergahları ve

Kavşaklar (2.Grup)

Devam ediyor.

9.Bölge Sınırları Dahilinde Muhtelif Yol Güzergahları ve

Kavşaklar

Devam ediyor.

Cizre-Şırnak, (Ergani-Dicle)Ayr.-Eğil, Midyat-Gercüş,

Gercüş-Vergili-Yemişli, Şırnak Çevreyolu Eruh ve Uludere

Kolları, Siirt-Eruh

Devam ediyor.

(Batman-Hasankeyf)Ayr.-Beşiri-Kurtalan, Diyarbakır-

Mardin, Cizre-Silopi, (Kurtalan-Siirt)Ayr.-Malabadi,

Nusaybin-Cizre Yolu ve Kavşağı

Devam ediyor.

Viranşehir-Kızıltepe BY-BSK seviyesinde tamamlandı. İkmal işi

devam ediyor.

Kızıltepe-Nusaybin BY-BSK seviyesinde tamamlandı. İkmal işi

devam ediyor.

Nusaybin Ayr.-Oyalı Ayr. BY-BSK seviyesinde tamamlandı. İkmal işi

devam ediyor.

D.Bakır-Mardin 91 km uzunluğundaki yolun 24 km'si BSK 67

km'si SK olarak tamamlanmıştır. 2014 yılında

5 km BSK yapılması hedeflenmektedir.

Hasankeyf-Gercüş-Midyat Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır.

Mardin Merkez-Kasimiye Medresesi Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır.

Nusaybin-Deyruzafaran 2,5 km'lik kesimde çalışmalar devam

etmektedir.

Soğmalar-Yağmurlu Köyü-Altıntepe-Parmakkapı-Şanlıurfa-

Mardin

Alternatif Proje Çalışmaları Devam Ediyor.

Gercüş-Dargeçit-Fındık Çalışmalar %99 seviyesinde bitirilmiştir.

Batman-Hasankeyf-Gercüş-Midyat 39 km'lik kesimde BY-BSK çalışmaları

devam etmektedir.

Midyat Çevre Yolu İhale çalışmaları devam ediyor.

93. Mardin Şube Tesisleri Çalışmalar devam etmektedir.

Kaynak: Karayolları GAP Faaliyet Raporu

1.11.2. Demiryolu

Nusaybin – Cizre – Silopi – Habur Yeni Demiryolu Projesi ve Habur Lojistik Merkezi Projesi: Proje

için uygulama projeleri hazırlatma çalışmaları kapsamında, 1/2000 ölçekli harita alım çalışmaları

tamamlanmış olup, plan-profil çalışmaları devam etmektedir. Bölgenin güney sınırındaki güvenlik

sorununun netleşmesinden sonra proje hayata geçirilecektir.

1.11.3. Havayolu

- Mardin Havalimanı Terminal Binası Yapımı: Geçici kabulü yapılmıştır.

- Mardin Havalimanı İtfaiye Binasına Aks İlavesi Yapımı: Geçici kabulü yapılmıştır.

11

1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR Sosyal hizmetler ve sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda

gerçekleştirilen yatırımlarla Bölge’de daha çok sayıda vatandaşa ulaşmak mümkün olmuştur.

Çocuklar, gençler, kadınlar, engelliler ve yaşlılar gibi kırılgan kesimlerin toplumla bütünleşmesini ve

toplumsal kalkınmaya katılımının sağlanması amacıyla yapılan sosyal koruma merkezlerinin sayısı

artırılmaktadır.

Tamamlanan Projeler:

- Mardin Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (40 kişi)

- Toplum Merkezi (2011)

- Engelsiz Yaşam Merkezi (60 kişilik) - Arsa değişikliği ile Midyat'a alınmış, 12.12.2011'de ihale

edilmiştir. İnşaatı tamamlanmıştır.

- Kızıltepe Gençlik Merkezi

- Ömerli Kültür Merkezi

Devam Eden Yatırımlar:

- Mardin Gençlik Merkezi: Yer teslimi yapılmıştır.

- Kızıltepe Sosyal Hizmet Merkezi: Arsa hukuki bilgileri tamamlanmaktadır.

- Midyat Sosyal Hizmet Merkezi: Proje çalışmaları için arsa hukuki bilgileri Çevre ve Şehircilik

Bakanlığına gönderilmiştir.

- Nusaybin Sosyal Hizmet Merkezi: Proje çalışmaları için arsa hukuki bilgileri Çevre ve Şehircilik

Bakanlığına gönderilmiştir.

1.13. SPOR TESİSLERİ

Mardin ilinde yaptırılan spor tesislerinin son durumları aşağıda verilmiştir.

- Savur Spor Salonu (250 seyirci): Tamamlanmıştır.

- Açık ve Kapalı Spor Tesisleri: Tamamlanmıştır.

- Mardin Kapalı Yüzme Havuzu: İnşaatı devam etmektedir.

- Mardin Spor Salonu (2.000 seyircilik): İhale hazırlıkları tamamlanmış ve gün alınmıştır.

- Mardin Derik Spor Salonu Yapımı: Geçici kabulü yapılmış il müdürlüğüne teslim edilmiştir.

- Mardin Gençlik Merkezi: Yapımına başlanmış olup, fiziki gerçekleşme %5 seviyesindedir.

- Mardin Kızıltepe Gençlik Merkezi: Geçici kabulü yapılmış, il müdürlüğüne teslim edilmiştir.

- Mardin Mazıdağı Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %5 seviyesindedir.

- Mardin Merkez Kapalı Yüzme Havuzu İkmal İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi %45 seviyesindedir.

İkmal inşaat olarak devam edecektir. 17.09.2014 tarihinde ihalesi yapılmış olup süreç devam

etmektedir.

- Mardin Merkez Sentetik Futbol Sahası+Soyunma Odası+500 Seyircili Tribün: Geçici kabulü

yapılmıştır.

- Mardin Merkez Spor Salonu: Fiziki gerçekleşme %55 seviyesindedir.

- Mardin Midyat Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %97 seviyesindedir.

1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI

Konut: 2008-2014 döneminde TOKİ sorumluluğunda yapımı süren ve planlanan konut sayısı

2.379’dur. 372 konut tamamlanmış, 1.631 konutun inşaatı devam etmekte, 1.823 konutun proje/ihale

çalışması ise devam etmektedir.

Mardin-Kızıltepe İçmesuyu Projesi: Mardin ili, Kızıltepe ilçesi ve Nusaybin, Ortaköy, Akarsu,

Şenyurt ve Gökçe yerleşimlerinin 2040 yılına kadar olan 46,5 hm3/yıl'lık içme ve kullanma suyu

ihtiyaçları Beyazsu kaynağından sağlanacaktır. İş kapsamında toplam uzunluğu 120 km olan isale

hatları, bu hatlar üzerinde bulunan sanat yapıları, 6 adet depo, 5 adet pompa istasyonu ve klor binası

inşaatı tamamlanmış ve Ocak 2009'dan itibaren yerleşimlerin tamamına su verilmeye başlanmıştır.

12

Midyat-Dargeçit-Ömerli İçmesuyu: Fiziki gerçekleşmesi % 50’dir.

Midyat İçmesuyu Projesi: Fiziki gerçekleşmesi % 43’tür.

Mardin Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi: Tamamlanmıştır.

13

2. GAP İDARESİ’NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER

2.1. TARIMSAL FAALİYETLER

2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi

Bölge’de sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların

mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine

uygun gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi

amaçlanmaktadır.

Proje kapsamında 2009 - 2014 döneminde Mardin ilinde uygulanan projeler aşağıda sırlanmıştır.

Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi

2009 Yılı

Derik Damla Sulama Projesi

2010 Yılı

Savur Damızlık Süt Koyunculuğu Projesi (İçören Koyunculuk Projesi)

2012 Yılı

Merkez İlçe ve Köyleri Arıcılığı Geliştirme Projesi

2.1.2 GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projeleri

Projenin amacı; gelir düzeyi düşük olan ve geçimini koyunculukla sağlayan kırsal alan kesiminin

gelirlerinin, küçükbaş hayvancılığın canlandırılması yoluyla artırılmasıdır. Böylece sulanan ve sulama

dışı alanlarda yaşayan kırsal kesim nüfusu arasındaki gelir farklılıklarının azaltılmasına da önemli

katkı sağlanmış olacaktır.

1998 yılında başlayan proje, valilikler ve tarım il müdürlükleri ile işbirliği içinde yürütülmüştür.

Sulama dışı alanlardaki topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin yükseltilmesi amacıyla

Mardin'de (Kayadere, Savur ilçesi Bengüsu köyü, Kocasırt köyü, Duygulu köyü, Yüceli) Sözleşmeli

Hayvancılık Projesi uygulanmıştır.

Proje kapsamında her aileye GAP Halkaları Modeli ile ivesi ırkı 10 gebe dişi toklu ve 1,5 yaşında

erkek toklu olmak üzere dağıtılmıştır. Dağıtılan küçükbaş materyaller ayni bir dönüşüm programı ile

geri alınmaktadır. Geri dönüşüm; ilk yıl ödemesiz, ikinci yıl 2 dişi kuzu, üçüncü yıl 1 erkek kuzu ve 2

dişi kuzu, dördüncü ve beşinci yıl üçer dişi kuzu alınarak sağlanmaktadır.

Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi Dağıtım Tablosu

1998-2005 2006 2007 Toplam

Toplam Dağıtım Dağıtım Dağıtım

Hayvan

Sayısı Çiftçi Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı Çiftçi Sayısı

781 71 550 50 550 50 1881 171

Tablo 14: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi Geri Dönüşüm Tablosu

Toplam Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm Toplam

(2000-2005) 2006 2007 (2008-2009)

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

Hayvan

Sayısı

Çiftçi

Sayısı

607 55 187 17 110 10 110 10 1014 92

607 55 187 17 110 10 110 10 1014 92

GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi kapsamında 2010 yılında Koyunculuk Projesi (Gürışık

Koyunculuk) Mardin-Dargeçit’te uygulanmıştır.

14

2.1.3 Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi

Proje ile bölgede yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların

“Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” ile birlikte ele alınarak, Bölge’de sağlıklı bir kırsal yerleşme

düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır.

Proje kapsamında Mardin ilinde uygulanan projeler aşağıda verilmiştir.

Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri

Nusaybin Koyunlarımız Çok Olsun Etimiz Sütümüz Ucuz Olsun (Dallıağaç Koyunculuk Projesi)

Yeşilli Köy Okullarının Lojmanlarını Güzelleştirme

Midyat Okulum Sıcak Yuvam

Midyat Daha Güzel Bir Gelecek İçin Daha Güzel Bir Okul

Midyat Bilgiye Erişim

Kızıltepe Eğitim Bahçemde Biraz Emek, Birkaç Fidan Çokça Sevgi

2.1.4. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi

Bölge’de kırsal alanda yaşayan ve işlemeli tarıma uygun arazilerin az olduğu nüfusun sosyo-ekonomik

yaşam koşullarının sürdürülebilir ve katılımcılık ilkesi doğrultusunda geliştirilmesi ve iyileştirilmesi

projenin amacını oluşturmaktadır. Proje kapsamında Mardin ilinde uygulanan projeler aşağıda

verilmiştir.

Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri

Kızıltepe Elli Köy Oyun Parkı Projesi

Nusaybin Köyümün Engüzel Köşesi

Derik Derik Ilıca Grubu İsale Hattı Projesi

Derik Alt Bölge Kalkınma Planı Hazırlama ve PUB’ un oluşturulması ve Proje Uygulaması

Midyat Köylerde Kanalizasyon Altyapısının Oluşturulması

Midyat Köylere Çok Amaçlı Salon Yapılması

Midyat Turizm Altyapısı, Danışma Merkezi ile Telkâri Ustalarının Geliştirilmesi, Tasarım Geliştirme ve

Markalaşma

Savur Kültürel Mirasın Değerlendirilmesi ve Turizm Altyapısının Geliştirilmesi

Savur Kültür Evi Projesi

Savur Pazar Yeri Kurulması

Savur Kiraz Üretiminin Geliştirilmesi

Savur Park Alanlarının Oluşturulması

Savur Ceviz ve Badem Bahçesi Oluşturulması

Yüceli Bölgesi Entegre Kırsal Kalkınma Programı

Mardin İli Kızıltepe ilçesinin kısıtlı sulanabilir tarım alanı bulunan Yüceli bölgesinde (12 köy), kırsal

yoksulların gelirini, yaşam standardını artırmak ve geçimini iyileştirmek amacıyla Yüceli Bölgesi

Entegre Kırsal Kalkınma Programı yürütülmektedir.

- Projede 2009 yılına kadar; Topluluk Ormancılığı kapsamında 68,5 ha alanda ağaçlandırma projesi,

Sözleşmeli Koyunculuk Projesi kapsamında her aileye GAP Halkaları Modeli ile ivesi ırkı 10 gebe

dişi toklu ve 1,5 yaşlı erkek toklu olmak üzere toplam 100 aileye 1100 baş ivesi ırkı küçükbaş

materyal dağıtımı yapılmıştır.

- GAP İdaresi’nin % 70, çiftçi ve Kızıltepe Kaymakamlığı’nın % 30 katkıları ile 4 köyde 3,5 dönüm

alanda sera kurulumu gerçekleştirilmiş, GAP İdaresi’nin % 60, çiftçilerin ise % 40 katkısıyla ilk

yıla mahsus domates ve salatalık fidesi verilmiştir. Söz konusu projeler ile ilgili izleme

değerlendirme çalışmaları devam etmektedir.

- 2010 yılı itibarıyla GAP Halkası Modeli’nin uygulandığı köylerde Yayım Ekibi tarafından izleme

değerlendirme çalışmaları yapılmış veterinerlik hizmetleri verilmiştir.

15

2.1.5. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi

Projenin amacı; sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni

tarım ve tarım dışı faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız

ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile

gelirlerine katkı sağlanmasıdır.

2012 yılında Kumlu köyünde “Kumlu Köyde Modern Tarım ve Hayvancılığın Geliştirilmesi Projesi”

uygulanmıştır.

2.1.6. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP)

Projenin amacı; GAP Bölgesi'nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal yayım ve

danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda, bölgede

ihtiyaç duyulan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ile çalışmalar

sonucu uygun görülen sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin

uygulamaya konması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Yürütülen faaliyetler ise şu şekildedir.

- Muhtelif konularda 484 teknik elemana eğitim verilmiştir.

- 12 fuara 46 teknik eleman, 75 çiftçi katılmıştır.

- Genel sulama ile ilgili 500 adet, pamuk yetiştiriciliği ile ilgili 100 adet broşür basılmıştır.

- 20 çiftçi, dört konuda teknik geziye katılmıştır.

- 567 dekar alanda, dört üründe, 69 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- 943 dekar alanda, üç üründe, 30 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- Sekiz konuda, 60 adet demonstrasyon kurulmuştur.

- İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi (Çiftçi) sonucu dört çiftçi bir eğitime katılmıştır.

- İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimi (Çiftçi) sonucu bir çiftçi Almanya’da bir eğitime

katılmıştır.

- Dokuz adet tarla günü düzenlenmiş ve 319 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.

- 75 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1.409 çiftçinin katılımı sağlanmıştır.

- GAP Köşesi Oluşturma: Dört çiftçi örgütü (Mardin, Savur, Kızıltepe, Nusaybin Z.O.), bir

kurum(GTHB İl Md.)

- Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır.

- Dört adet bilbord hazırlanmış ve ilde bir aylık tanıtım kampanyası düzenlenmiştir.

- Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya’daki eğitimlere

iki teknik eleman katılmıştır.

16

2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR

2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM)

ÇATOM'larda uygulanan programlar; i) okuma-yazma, okul öncesi eğitimi, anne eğitimi, bilgisayar,

beslenme, ev ekonomisi alanlarında eğitim programları, ii) sağlık eğitimi, kısmi ve gezici poliklinik

hizmetleri gibi sağlık programları, iii) el sanatları, trikotaj, tekstil, kuaför, keçe işlemeciliği, yöresel

bebek, gümüş işlemeciliği gibi konularda beceri geliştirici programlar, gelir getirici atölyeler ve kadın

girişimciliğini destekleyici programlar, iv) sosyal yaşama katılımı destekleyen ve kadın bilincini

oluşturmayı hedefleyen sosyal ve kültürel programlar, v) hedef grupların sosyal destek hizmetlerine

(burs, yeşil kart, ayni yardım, resmi nikah vb.) ulaşmasını kolaylaştırıcı sosyal destek programları

düzenlenmektedir.

Kadınların toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla uygulanan proje kapsamında

Mardin’de 9 ÇATOM kurulmuştur.

- Meydanbaşı

- Medrese Gül Mahallesi

- İstasyon Mahallesi

- Dargeçit

- Kızıltepe

- Midyat

- Nusaybin

- Mazıdağı

- Ömerli

- Mardin’de ÇATOM’ların faaliyet gösterdiği mahallelerde yaşayan kadınların üyesi olduğu ve

ÇATOM’ların girişimiyle kurulan ÇATOM Dernekleri ve Kooperatifleri; SODES, Dünya Bankası

ve Kalkınma Ajansı destekli proje uygulamışlardır.

- Kızıltepe ÇATOM’a bina yapımı için, Mardin Valiliği ile işbirliği protokolü imzalanmış, bina

Eylül ayı içinde teslim alınmış ve ÇATOM, bu binada faaliyete başlamıştır.

- Ömerli ilçesinde faaliyet gösteren ÇATOM ve GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi’nin ortak

kullanımı için, Mardin Valiliği ile yapılan işbirliği protokolü kapsamında, Valiliğe kaynak

aktarılmıştır. Bahse konu bina tamamlanmıştır.

17

2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri

Temelde gençlerin yerel yönetim ve karar alma süreçlerine katılımını sağlamak amacıyla yürütülen

proje kapsamında Gençlik ve Kültür Evleri kurulmakta; bu merkezlerde üniversiteye hazırlık,

bilgisayar, resim, müzik, halkla ilişkiler, tiyatro ve halk oyunları kursları düzenlenmektedir

Mardin Gençlik ve Kültür Evi

- 70’i kız, 150’si erkek olmak üzere toplam 220 üye kayıtlıdır.

- Mardin Gençlik ve Kültür Evi için yeni web sitesi tasarlanmıştır. www.genclikevi.net

- Devam eden Sinema Atölyesi, Halkoyunları-Hafta İçi, Halkoyunları-Hafta Sonu kurslarından 40

genç faydalanmaktadır.

- Senaryo atölyesi, film gösterimleri, 2. Hip-Hop Buluşması, 19.Film Festival Della Lessinia Film

Festivali Misafir Belgeseli Gösterimi, Rıbab Belgeseli Ön Çekimleri gerçekleştirilmiş olup bu

etkinliklere 215 kişi katılmıştır.

- İŞKUR tarafından düzenlenen Genç İstihdamı Eylem Planı Semineri, Liderler Çalıştayı, YES

Programı Görev Gücü İş ve Meslek Danışmanları Toplantısı ve Mardin Valiliği tarafından

düzenlenen Avrupa Birliği Uyum Dayanışma ve Yönlendirme Kurulu Toplantısı’na katılım

sağlanmıştır.

2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos

Çocuk Gelişim Merkezleri)

Çocukların beklentilerine uygun, enerjilerini olumlu yönde kullanabilecekleri, zihinsel, duygusal,

sportif, kişisel ve sosyal gelişimlerini destekleyen eğitimlerin planlandığı ve etkinliklerin düzenlendiği

Çocuk Oyun Odaları ile 4-6, Cheetos Gelişim Merkezleri ile 4-6 ve 7-14, Çocuk Okuma Odaları ile ise

7-14 yaş grubu çocuklara yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Proje kapsamında; i) Eğitim faaliyetleri,

ii) Sosyal faaliyetler, iii) Sportif Faaliyetler ve iv) Ailelere yönelik faaliyetler düzenlenmektedir.

Mardin’de 3 GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi, 4 Çocuk Okuma Odası ve 6 Çocuk Oyun Odası

faaliyetlerini sürdürmektedir.

- Nusaybin GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi: Frito Lay tarafından desteklenmekte ve

ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti verilmektedir. Okul Öncesi Eğitim ve Bilgisayar, Çocuk

Hakları, SBS, Matematik, Okuma-yazma, Folklor, Modern danslar, Ritim, Masa Tenisi, Satranç,

İzcilik, El sanatları etkinlikleri yapılmıştır.

- Kızıltepe GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi: Frito Lay tarafından desteklenmektedir. GAP

İdaresi’nin sağladığı kaynakla, Kaymakamlık tarafından ÇATOM hizmet binası olarak kullanılan

binanın bir katı bu Merkeze tahsis edilmiştir.

- Nusaybin Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi eğitim verilmektedir.

- Nusaybin Çocuk Okuma Odası: ÇATOM bünyesinde etüt hizmeti verilmektedir.

18

- İstasyon Çocuk Okuma Odası: ÇATOM bünyesinde 45 öğrenciye okul öncesi hizmeti verilmiş, 95

öğrenciyle ise kitap okuma, ders çalışma, bilgi yarışması, özel gün kutlamaları gibi faaliyetler

gerçekleştirilmiştir.

- İstasyon Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti verilmektedir.

- Mazıdağı Çocuk Okuma Odası: ÇATOM bünyesinde etüt hizmeti verilmektedir.

- Mazıdağı Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti verilmektedir.

- Ömerli GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi: Frito Lay tarafından desteklenmektedir. Bilgisayar,

Türkçe, tüm dersler, dram, satranç, tiyatro, masa tenisi, Badminton, Voleybol, folklor ve modern

dans faaliyetleri düzenlemektedir

- Evren Çocuk Okuma Odası: Mardin Valiliği ile işbirliği çerçevesinde yürütülmektedir. Okuma

saati, bilgisayar, etüt, beden eğitimi, tiyatro, resim, satranç, serbest zaman etkinlikleri

yapılmaktadır.

- Midyat Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti verilmektedir.

- Gül Medrese Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti verilmektedir.

- Gül Medrese Çocuk Okuma Odası: ÇATOM bünyesinde etüt hizmeti verilmektedir.

- Meydanbaşı Çocuk Oyun Odası: ÇATOM bünyesinde okul öncesi hizmeti vermektedir.

2.3. ÇEVRE ve ALTYAPI FAALİYETLERİ

2.3.1. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları

Mardin ilinde 23 yerleşimin halihazır harita alımı tamamlanmış, 2 yerleşimin ihale hazırlıkları devam

etmektedir. 13 yerleşimin imar planı tamamlanmış, bir yerleşiminki ihale aşamasındadır.

Halihazır Harita Alımı: Halihazır harita alımı işleri Nusaybin (1992), Midyat arıtma tesisi yeri

(1993), Savur, Söğütlü, Şenköy (1994), Kılavuz (1996), Acırlı, Dikmen, Gelinkaya, Girmeli (1997),

Merkez, Kabala, Sürgücü (1998), Yüceli (2000), Ortaköy, Ömerli (2006) yıllarında tamamlanmıştır.

08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol

gereğince Yalım (2011), Şenköy (2012), Acırlı, Gökçe, Kılavuz, Midyat, Sürgücü (2013) yıllarında

harita çalışmaları tamamlanmıştır. Aynı protokol gereğince Kızıltepe, Yeşilli’nin ihale hazırlıkları

devam etmektedir.

İmar Planı: Nusaybin (1993), Mazıdağı, Yeşilli (1994), Dikmen, Girmeli, Kılavuz, Savur, Sümer

(1997), Gelinkaya (1998), Sürgücü (2000), Kabala, Söğütlü (2001), Yüceli (2002), yıllarında

tamamlanmıştır. 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan

protokol gereğince Şenköy imar planı ihale aşamasındadır.

2.3.2. GAP Bölgesi Katı Atık Yönetimi

2010 yılına kadar, Mardin Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Uygulama Projeleri tamamlanarak

belediyesine teslim edilmiştir. Mardin Belediyesi ile düzenlenen protokol kapsamında, Mardin Katı

Atık Düzenli Depolama Tesisi’ne GAP İdaresi tarafından kaynak aktarımı yapılmış olup tesis faaliyete

geçmiştir.