MARCOS 9 112

Pagbabagong-anyo ni Jesus(Mt 17:1; Lc 9:28)

• 1 At idinagdag ni Jesus: “Toto-ong sinasabi ko sa inyo na di daranas

ng kamatayan ang ilan sa mga nariritohanggang hindi nila nakikita ang kaharianng Diyos na dumarating na may kapang-yarihan.”

2 Pagkaraan ng anim na araw, isinamani Jesus sina Pedro, Jaime at Juan, atumakyat na sila lamang ang kasama saisang mataas na bundok. At nagbago anganyo ni Jesus sa harap nila 3 at kuminangna puting-puti ang kanyang damit, nawalang makapaglalabang simputi niyonsa lupa. 4 At napakita sa kanila sina Eliasat Moises na nakikipag-usap kay Jesus.

5 Kaya nagsalita si Pedro at kanyangsinabi: “Panginoon, mabuti at narito tayo.Gagawa kami ng tatlong kubol: isa para

sa iyo, isa para kay Moises, at isa para kayElias.” 6 Nasindak sila kaya hindi niya ma-laman kung ano ang sasabihin.

7 At may ulap na lumilim sa kanila. Atnarinig mula sa ulap ang salitang ito: “Itoang aking Anak, ang Minamahal, paking-gan ninyo siya.” 8 At biglang-bigla, pagti-ngala nila, wala silang nakita liban kayJesus na kasama nila.

9 At pagbaba nila mula sa bundok, inu-tusan niya sila na huwag sabihin kaninu-man ang nakita nila hanggang makaba-ngon ang Anak ng Tao mula sa mgapatay. 10 Iningatan nila ang bagay na ito sakanilang sarili pero nagtanungan silakung ano ang pagbangon mula sa mgapatay.Ang pagdating ni Elias

• 11 Tinanong naman nila siya: “Bakitsinasabi ng mga guro ng Batas na dapat

• 9.1 Nasa kalagitnaan ng Ebanghelyo ni Marcosang pagbabagong-anyo ni Jesus.

Hindi walang dahilan kaya sila isinama ni Jesus atumakyat sa bundok na sila lamang ang kasama,gaya ni Moises na umakyat din sa Bundok Sinai paramakatagpo ang Luwalhati ng Diyos. May ilangkundisyon ng pag-iisa ang naghahanda sa tao paramatanggap ang mga pagpapahayag ng Diyos (Mt 4:8;28:16).

Sino ba si Jesus? Nasagot na ni Pedro ang tanong naito pero ngayon, ang Ama mismo ang nagbibigay ngsagot. Si Jesus ang Anak, ang Minamahal: tanging saAnak lamang na kabahagi at kaisa ng Ama sa kanyangpagkadiyos masisiyahan ang Walang-hanggang Pag-ibig ng Ama. Si Jesus ang Hinirang o Tagapagligtas naipinahayag ng mga propeta (Is 42:1 at Lc 3:21).

Sina Elias at Moises: pinuntahan si Jesus ngdalawang pinakamahalagang tauhan sa Biblia.Maraming beses nang nagsalita ang Diyos at sa iba’tibang paraan sa pamamagitan ng mga propeta (Heb1:1) ngunit ibinibigay niya ngayon ang lahat ngpuwede niyang ibigay sa atin sa pagpapadala sakanyang Anak: Pakinggan ninyo siya (tingnan ang Dt18:19) bilang Propetang tumitipon sa kanyang sarili salahat ng propeta.

May ulap na lumilim sa kanila. Ito rin ang ulap nabinabanggit sa maraming kabanata sa Biblia na kapwanaglalahad at nagkukubli ng mahiwagang presensyang Diyos (Ex 19 at 1 H 8:10).

Nasindak ang mga alagad nang makita nilang nasamisteryo sila mismo ng Diyos.

Nang gumawa si Jesus ng mga himala sa mgamaysakit, at kahit na sa mga puwersa ng kalikasan,ipinakita niya na hindi permanente ang kasalukuyang

kalagayan ng daigdig. Nakabukas na ngayon nangkaunti ang tabing: maunawaan sana ng mga apostol napalapit na sa kanyang Pagkabuhay na muli ang Anakng Tao, na tawag ni Jesus sa kanyang sarili. Kauntingpanahon na lamang at bibitayin siya ng kanyang mgakababayan sa krus. At kaunti ring panahon na lamangat ibibigay sa kanya ng Ama ang “Luwalhating”nakalaan sa kanya. Ang maningning na ulap, angkumikinang na puting damit ay mga panlabas napalatandaang may inilalahad sa atin tungkol sa hiwagani Jesus: sa araw na mabuhay siya mula sa mga patay,mababago ang buo niyang pagkatao, pinalawak atpuspos ng lakas ng Diyos para mapunuan naman niyaang lahat-lahat sa bawat isa.

Ito ang sagot ng Ama sa mga apostol na naghihintaysa isang kaharian ng Diyos, isang ginintuang panahon,isang daigdig ng katarungan na bumaba sa lupa mulasa langit. Hindi paraiso sa lupa ang inihanda niya parasa atin kundi inaalok niya tayong magdusang kasamang kanyang Anak para mabago niya tayo kahit na sabuhay na ito sa paraang mahiwaga para sa atin.

Sa pagbabagong-anyo, isang sulyap sa buhay atluwalhati ni Jesus ang ibinigay sa mga apostol. Waringnaging isang bagong karanasan sa Diyos angpagkakita nila sa luwalhati ni Kristo. Napakatindi nitokayat gusto nilang manatili roon na si Jesus lamangang kasama at kalimutan na ang lahat. Nadiskubre nilana kayang punuin ng Panginoon ang kanilang buhay.

• 11. Sa pagbaba ng mga apostol sa bundok,medyo hindi sila mapalagay: “Bakit ang nalalapitniyang kamatayan ang pinag-uusapan nila nina Moisesat Elias?” (tingnan sa Lc 9:31). Nakakapit sila sakanilang mga ilusyon, at may nakikita silang dahilan sa

9

113 MARCOS 9

munang pumarito si Elias?” 12 At sinabiniya: “Mauuna ngang dumating si Eliaspara ayusin ang lahat ng bagay. Ngunitbakit naman nasusulat tungkol sa Anakng Tao na dapat siyang magtiis nangmarami at lapastanganin? 13 Sinasabi kosa inyo na dumating na si Elias at pinaki-tunguhan nila siya ayon sa kanilangkagustuhan, tulad ng nasusulat.”

Pinagaling ni Jesus ang batang mayepilepsi(Mt 17:14; Lc 9:37; 17:6)

14 Pagbalik nila sa mga alagad, nakitanila ang napakaraming tao na nakapa-libot sa mga ito at nakikipagtalo naman sakanila ang mga guro ng Batas. 15 Na-mangha ang lahat pagkakita sa kanila, attumakbo sila para batiin siya.

16 Itinanong naman niya sa kanila:“Bakit kayo nakikipagtalo sa mga ito?”17 At sinagot siya ng isang lalaki mula samga tao: “Guro, dinala ko sa iyo angaking anak na lalaki na inaalihan ng isangpiping espiritu. 18 At kung hinahagip siyanito, inilulugmok siya sa lupa; nagbubulaang kanyang bibig, nagngangalit ang mgangipin at naninigas. Hiningi ko sa iyongmga alagad na palayasin ito pero hindinila kaya.”

19 Sumagot si Jesus: “Mga walang pa-nanampalataya! Gaano pa katagal akong

mananatili sa piling ninyo? Hanggang ka-ilan ako magtitiis sa inyo? Dalhin siya ritosa akin.”

• 20 At pinalapit nila siya kay Jesus.Pagkakita sa kanya ng espiritu, pina-ngatog nito ang bata at inilugmok sa lupakaya nagpagulung-gulong siya at bumu-bula ang bibig. 21 Tinanong naman niJesus ang ama: “Gaano na katagal nanangyayari ito sa kanya?” 22 At sumagotang ama: “Mula pa sa pagkabata at ma-dalas nga siyang inihahagis sa apoy o sabatis para patayin. Ngunit kung kaya mo,maawa ka sa amin at pakitulungan kami.”

23 Sinagot siya ni Jesus: “Ano itong‘kung kaya mo’? Lahat ay posible sasumasampalataya.” 24 At agad na sumi-gaw ang ama ng bata sa pagsasabing“Sumasampalataya ako pero tulunganmo ang maliit kong pananampalataya.”

25 Nakita ni Jesus na nagsisitakbo atlumalapit na ang mga tao kaya iniutosniya sa masamang espiritu: “Pipi atbinging espiritu, inuutusan kitang luma-bas sa kanya at huwag nang bumalik.”

26 Nagsisigaw ang espiritu at inilugmokang bata sa lupa bago lumabas. At ani-mo’y patay ang bata kaya marami angnagsabing “Namatay.” 27 Ngunit pagkaha-wak ni Jesus sa kamay nito, pinabangonniya ito at pinatindig.

Biblia para ipalagay na di daranas si Jesus ngmatinding oposisyon. Sapagkat maraming teksto angnagsasabing matapos dalhin sa langit si Propeta Elias(2 H 2), hinihintay niya roon ang pagdating ng Taga-pagligtas at darating siya nang may kapangyarihanpara ihanda ang pagdating at tagumpay nito (Mal 3:1;4:22).

Ngunit inuulit ni Jesus ang nasabi na niya: ipino-propesiya rin ng Biblia na itatakwil siya at magdurusa.At saka niya sila inaanyayahan na huwag intindihinnang literal ang Biblia. Hindi si Elias mismo angdumating na o darating pa kundi si Juan Bautista angdumating na bilang bagong Elias (Lc 1:16-17).

• 20. Lahat ay posible sa sumasampalataya.Lahat ay posible para sa Diyos ngunit walangnagaganap na himala na hindi sagot ng Ama para samga naghihintay nito: tingnan sa Mc 5:21.

Bakit hindi namin napalayas ang espiritu?Nagtataka ang mga apostol: Di ba’t binigyan sila niJesus ng kapangyarihan sa mga demonyo? Pero hindinila namamalayan na kulang ang kanilang pana-nampalataya. Madali nilang nalilimutan ang napaka-laki nilang agwat sa kanilang Guro. Para sa kanila angmabibigat na salita ni Jesus: “Lahing walang pana-nampalataya!” Napakarami nga ang nag-aakalangmagagaling na mananampalataya sila ngunit satotoo’y ni wala pang anumang napagagalaw angkanilang pananampalataya.

Sa panalangin lamang mapalalayas ang ganitongklaseng espiritu. Malamang na ilan sa mga bina-banggit sa mga Ebanghelyo na sinasapian ng demonyoay may sakit lamang sa utak at mapagagaling sapamamagitan ng lakas-magnetiko, sa pagpapatong ngmga kamay (Marcos 6:5). Pero hindi ang batang ito.May mga pagkakataong natatagpuan na lamang natin

MARCOS 9 11428 Pagkapasok ni Jesus sa bahay,

tinanong siya ng mga alagad nang sari-linan: “Bakit hindi namin napalayas angespiritu?” 29 Sinabi ni Jesus sa kanila: “Sapanalangin lamang mapalalayas angganitong klaseng espiritu.”

Muling ipinahayag ni Jesus ang kanyangpaghihirap(Mt 17:22; Lk 9:43)

• 30 Umalis sila roon at nagsimulang du-maan sa Galilea. Gusto niya na walangsinumang makaalam 31 sapagkat tinu-turuan niya ang kanyang mga alagad. Atsinabi niya sa kanila: “Ibibigay ang Anakng Tao sa kamay ng mga tao. Papatayinnila siya ngunit pagkapatay nila sa kanya,

ang ating sarili gaya ni Jesus na malapit sakapangyarihan ng Masama, at panalangin angkailangan para mapagtagumpayan ito.

Sa Ebanghelyo ni Marcos, apat na beses lang natinatalakay ang panalangin at sa napakakaunti pangmga salita. Sapagkat hindi bago para sa mga Judio angpanalangin. Sapat na sa kanila na buksan ang Bibliapara matunghayan ang mga Salmo na mga kahanga-hangang panalangin.

Ngunit ano ba ang panalangin? Ito ang pagtutuon ngating espiritu sa Diyos. May libu-libong paraan ngpagdarasal o pagtutuon ng ating espiritu sa Diyos, sapagsisikap na maabot siya at sa pakikinig sa kanya: angpagdarasal ng mga Salmo at iba pang mga panalanginng Iglesya, pagninilay sa rosaryo, pag-awit, pagbabasang Biblia, meditasyon… pero walang ibang layuninang lahat ng panalanging ito kundi ang maibigay saatin ng Panginoon ang diwa ng panalangin upangmagawa nating makipag-ugnayan sa Diyos sa kaibu-turan ng ating espiritu kahit na sa ating paggawa atpagtutuon ng ating isipan sa ating gawain.

Ipinakikita sa atin ni Jesus sa mga pahinang ito angparaan ng pagpapalayas sa demonyo. Sapagkat pi-nararami ng masamang espiritu ang mga hadlang paramasiraan tayo ng loob sa oras na makita niyangdesidido tayong sumunod kay Kristo (Mt 12:43;13:19).

• 30. Kaunting panahon na lamang ang nalalabikay Jesus. Inilalaan niya ngayon ang kanyang sarilihigit sa lahat sa paghahanda sa grupo ng mga apostol.Maaatang sa mga ito ang mabigat na responsabilidadng pagpapatuloy sa kanyang gawain. Hindi nilanaintindihan ang tungkol sa kanyang kamatayan atpagkabuhay: hindi maiintindihan ang mga bagay na itohanggang hindi nagaganap. Mas gusto nilang huwagmagtanong o makaalam kaya iniwan nilang nag-iisa atmalayo si Jesus.

ANG MGA LINGKOD

• 33. Bumalik ang mga apostol sa Capernaum nasentro ng mga pagmimisyon, at malamang na sabahay ni Simon Pedro sila tumuloy.

Ipinangaral nila ang Kaharian ng Diyos, gumawa ngmga mahimalang pagpapagaling at nagpalayas din ngmga demonyo. Ngunit wala pa rin sa kanila angpinakamahalaga sa lahat: ang maging mapagpa-kumbaba.

Sumusunod din tayo kay Kristo, isinasakripisyo rinnatin ang ating sarili para sa kanya, itinatalaga natinang sarili sa paglilingkod sa pamayanan, mukha ta-yong mabubuting Kristiyano, at gumagawa angPanginoon ng mga himala, malaki man o maliit, sapamamagitan ng ating mga kamay… Maihahambingkaya natin ang ating mga sarili sa ating kapwa? Maykarapatan ba tayong igiit ang ating mga sarili sa atingkapwa kung ang mga paglilingkod ng iba ang masgusto nila? Dapat ba nating ituring ang sarili na mgaguro ng mga hindi makaabot sa ating kalagayan?

ANG DANGAL NG TAO

• 35. Kasinghalaga ng una ang huling pangu-ngusap ni Jesus: Sinumang tumatanggap sa isa samga batang ito nang dahil sa aking pangalan… Ditonasasalig para sa atin ang dangal o dignidad ng tao, nabinigyang-karangalan ni Kristo.

Hindi hinihintay ng Diyos na mabinyagan tayo bagoniya makilala ang kanyang Anak sa atin. Nilikha niyatayo “kay Kristo”. Nangangahulugan ito na nilikha angbawat isa sa atin para taglayin natin ang pagkakahawigsa kanyang Anak: tingnan ang sinasabi ni Pablo sa mgataga-Efeso (kab. 1).

Pero mas dakila naman siyempre ang pagtawag saatin ng Diyos na maniwala at ang pagpili niya sa atinna makibahagi sa misyon at buhay ng kanyang Iglesya.

Laging itinuturo ng Iglesya ang dakilang dangal ng

babangon siya sa ikatlong araw.” Kayalubha silang nalungkot. 32 Hindi nila itonaintindihan at hindi rin sila nangahasmagtanong sa kanya.

Kung may gustong mauna(Mt 18:1; Lc 9:46; 18:17; 22:24)

• 33 Pagdating nila sa Capernaum, nangnasa bahay na siya, tinanong niya sila:“Ano ang pinag-uusapan ninyo sa daan?”34 At hindi sila umimik; pinagtatalunannga nila sa daan kung sino ang mas una.

• 35 Kaya naupo siya at pagkatawag saLabindalawa ay sinabi sa kanila: “Kungmay gustong mauna, maging huli siya salahat at lingkod ng lahat.”

115 MARCOS 936 At pagkakuha niya sa isang maliit

na bata, pinatayo ito sa gitna nila atinakbayan at saka sinabi sa kanila:37 “Ang sinumang tumanggap sa isa samga batang ito nang dahil sa akingpangalan ay tumatanggap sa akin. Atang tumatanggap sa akin ay hindi akoang tinatanggap kundi ang nagsugo saakin.”

• 38 Sinabi naman sa kanya ni Juan:“Guro, nakita namin ang isang di natinkasama na nagpapalayas ng mga demon-

yo sa bisa ng iyong pangalan. Ngunitpinigil namin siya dahil hindi natin siyakasama.” 39 At sinabi ni Jesus: “Huwagninyo siyang pigilan. Wala ngang gu-magawa ng himala sa bisa ng aking pa-ngalan na agad na magsasalita laban saakin. 40 Ang hindi laban sa atin ay kampisa atin.

41 At kung may magpainom sa inyo ngmalamig na tubig alang-alang sa akingpangalan dahil kay Kristo kayo, talagangsinasabi ko sa inyo na hindi siya mana-natiling walang gantimpala.

tao, at sa wakas ay nakumbinsi ang mundo. Higit salahat, itinuro sa atin ng mga martir ang higit na halagang tao kaysa anumang klase ng interes o sama-samangpagkakabigkis-bigkis. Ngunit imposibleng ihiwalayang dangal na ito ng tao sa kanyang relasyon sa Ama.At ito ang hindi masyadong gustong unawain ng tao sakasalukuyan. Para sa hindi naniniwala sa batayang ito,mas mahirap ang pag-iintindi at pagtatanggol sa mgakarapatan ng tao.

Hindi ang kakayahang mag-isip at magmahal angpinakadakilang kaloob ng Diyos sa tao, kundi masasabinatin sa Diyos, “Ikaw ang aking Ama,” at tinitingnannaman tayo ng Diyos sa pagsasabing “Anak kita.”

MGA IGLESYANG HIWALAY

• 38. Habang inihahanda ni Jesus ang kanyangmga apostol na gusto niyang pamahalain sa kanyangIglesya, may iba namang nangangaral ng Ebanghelyoat nagpapalayas ng mga demonyo. Ganito rin namansa ngayon, sa labas ng Iglesya Katolika na Iglesya ngmga apostol, may iba’t iba pang denominasyongKristiyano na gumagawa ng mga gawain ng mgaapostol.

Maraming positibong aspekto ang pag-eebang-helyong ito sa labas ng Iglesya na kung minsan pa nga’ylaban sa Iglesya, na nagsisilbing hamon sa kanya. Kungmay ibang nag-eebanghelyo, maaaring dahil ito samaraming tao ang hindi naaabot ng pag-eebanghelyong Iglesya, at ang Diyos mismo ang tumutulong sakanila para gawin ang trabahong hindi natin ginagawa.Kung nagtatatag sila ng mga Iglesyang hiwalay atpumupunta sa kanila ang mga tao, maaaring dahil itosa maraming kailangang baguhin ang Iglesya Katolikasa sarili nito. Sapagkat hindi tinototoo ng maramingKatoliko ang Ebanghelyo, sapagkat nasanay na angmga Katoliko sa parokya na huwag magkusa omagsimula kaya, at ipinauubaya na lamang ang lahatsa mga pari at mga madre, sapagkat pakiramdam ngmga tao’y nasa panig ng mayayaman ang Iglesya,sapagkat… Kung sa pamamagitan ng pagsisikap ngibang mga Iglesya’y iniiwan ng mga dukha angkanilang mga bisyo at nadidiskubre kung ano ang

pamayanang Kristiyano, isang mabuting bagay ito nadapat nating ikatuwa.

Sa pagsasabi nito, huwag nating kalimutan namaraming yaman ng tradisyong Kristiyano ang kali-mita’y nawawala sa mga umaalis sa Iglesya, lalo na angkatiyakang kailangang tubusin at iligtas ang lahat satao, at ang may kagalakan at kapakumbabaangpaniniwala at pagsasabuhay sa kalooban ng Ama naisinasagisag ni Maria.

Maraming bagay sa mga Iglesyang ito ang para bangwala sa lugar: paggamit sa himala sa pagpapalaganapat propaganda, pagsasamantala sa mga maysakit.Gayundin ang pananakot sa mga parusa ng Diyos, angmatinding pagbatikos sa Iglesya Katolika… At pina-kagrabe pa’y namimili ng mga teksto sa Biblia angbawat isa na naaangkop sa pansariling layunin kayatnagtatayo ng kanya-kanyang relihiyon ang bawat isa.At sa dakong huli’y nagkukulong sila sa kanilang mgakulto, malayo sa “daigdig”, at kinalimutan nang pag-liligtas sa daigdig ang kalooban ng Ama, at pinahihirapnila na maging malaya ang mga tao at bukas sa lahatng mabuti. Ginagawa nilang imposible ang ekume-nismo na pag-uusap at sama-samang paghahanapkaisa ng iba pang mga Kristiyano.

Subalit dapat nating aminin na kung minsa’y tayomismo ang nagpapakita ng parehong mga depektongpinupuna natin sa kanila. Kaya naman kailangantayong maniwala na kahit paano’y gumagawa rin angDiyos sa pamamagitan ng mga magkakalabangIglesya. Nakalulungkot nga’t nagtatayo ng Iglesyanggusto niya ang bawat isa. Kaya sinusuway niya angkalooban ni Kristo na nagtatag ng kanyang Iglesyapara maging isa at kaisa-isahan, at sinusuway rin angkalooban ng Ama na sa paglalagay sa mga apostol niJesus bilang mga batong pundasyon ay niloob na siyaang maging at manatiling nag-iisang may-ari ngkanyang Iglesya.

Ngunit walang lugar para sa inggit o pagkamuhisapagkat sa Diyos galing ang lahat ng gawang mabuti,at sino nga ba naman ang makapipinsala sa atin kungginagawa natin ang gawa ng Diyos?

MARCOS 9 116

• 42. Kung may tumisod at magpadapa: tingnanang paliwanag sa Mateo 18:6.

Kaysa matapon sa impiyerno (b. 45). Gehenna angsalitang ginagamit sa teksto, na isang paraan ngpagtukoy sa impiyerno.

Pumasok sa buhay… pumasok sa kaharian: iisangbagay lamang ang mga ito. Ang kaharian ng Diyos ayhindi isang lugar na paglalagyan sa atin ng Diyos kundiisang buhay na pumapasok sa atin. Ito ang paki-kipagtagpo ng tao sa kanyang sarili, ang ganap nakatuparan ng lahat ng ating kakayahan, ang lubos napakikipagbuklod natin sa Diyos kung saan binabagoang mga anak sa pagkakahawig sa Ama.

Magkaroon kayo ng asin sa inyong sarili (b. 50).Dito nagtatapos ang diskursong hatid ng pagtatalo ngmga apostol (9:34). Kailangan siyempre natinggawing lingkod ng iba ang ating sarili (9:35). Ngunithindi ito nangangahulugan na dapat tayong paapi.Nangangahulugan ng pagiging mapanlikha at ng mgatalentong nasa bawat isa ang asin. Maging mga taotayong puno ng buhay, kahit na mangahulugan manito ng pag-aaway kung minsan, ngunit laging maypagpapahalaga sa pagpapanatili ng pagtitiwalang-kapatid at pagrespeto sa isa’t isa.

ANG PAG-IISANDIBDIB(Tingnan ang paliwanag sa Mateo 19:6.)

• 10.1 Maliwanag na inilalahad ng Bibliaang plano ng Diyos tungkol sa pagkakaiba ng mga sexsa sangkatauhan. Ginawa niya silang lalaki at babae,na ibig sabihi’y dalawang maybuhay na hindi kumpletona kailangang makipagbuklod sa isa’t isa para bumuong isang buong-tao. Ginawa silang pantay ng Diyos atgusto niyang pagbuklurin sila sa pag-iisandibdib sa mgabigkis na mas matibay pa kaysa namamagitan sa mgamagulang at mga anak (Gen 1:26; 2:24).

Ngunit sa totoo’y hindi inirespeto ng mga tao angplano ng Diyos, at may dalawang dahilan ito:

Una, sa napakaraming sambayanan, dahil masmalakas ang mga lalaki kaysa mga babae, itinuring nilana sila ang may-ari sa kanilang mga maybahay. Para samga babae, isang krimen ang pakikiapid ngunit ipinag-mamalaki naman ng mga lalaki ang pagkakaroon ngmaraming babae.

Ikalawa, sadyang hindi marunong magmahal angmga tao ayon sa pamamaraan ng Diyos (dahil nag-mamahal sila nang walang Diyos) dahil nagmamahalsila nang hindi talaga ibinibigay nang buung-buo angsarili, at pansamantala lamang ang kanilangpagmamahal. Para naman sa Diyos, lagingmagkasama ang pag-ibig at katapatan. Matapat angDiyos sa kanyang minamahal. Pinatunayan niya itonang maligaw ang taong kanyang nilikha: gayon nalamang ang kanyang katapatan at niloob niyangmaging Manunubos ng lahat.

Kung ang mata mo ang nagtutulak sa iyosa pagkakasala(Mt 18:6; 5:13; Lc 17:1)

• 42 Ngunit kung may tumisod at mag-padapa sa isa sa maliliit na ito nanananalig, mas makabubuti pa para sakanya na itapon siya sa dagat na maytaling malaking bato sa kanyang leeg.

43 Kung ang kamay mo ang nagtutulaksa iyo sa kasalanan, putulin mo ito. Masmabuti pa sa iyo ang pumasok na ping-kaw sa buhay kaysa matapon sa walanghanggang apoy ng impiyerno na maydalawang kamay. 45 At kung ang paa moang nagtutulak sa iyo sa kasalanan,putulin mo ito. Mas mabuti pa sa iyo angpumasok na pilay sa buhay kaysa mata-pon sa impiyerno na may dalawang paa.47 At kung ang mata mo ang nagtutulak saiyo sa kasalanan, itapon mo ito. Mabuti pasa iyo ang pumasok sa kaharian ng Diyosna may isang mata kaysa matapon saimpiyerno na may dalawang mata,48 kung saan walang tigil ang mga uod sa

kanila at walang kamatayan ang apoy.49 Buburuhin nga ng apoy ang lahat.

50 Mabuti ang asin ngunit kung tuma-bang ang asin, paano ninyo ito mapaaalatuli? Magkaroon kayo ng asin sa inyongsarili at mabuhay sa kapayapaan sa isa’tisa.”

Diborsiyo(Mt 19:1; 5:31; Lc 16:18)

• 1 Umalis doon si Jesus at nag-punta sa probinsya ng Judea, sa

kabilang ibayo ng Ilog Jordan. At na-pakaraming tao na naman ang nagdati-ngan. At muli niya silang tinuruan gayanang dati. 2 At lumapit ang ilang Pariseona gusto siyang subukan at tinanong nilasiya: “Pinahihintulutan bang diborsiyuhinng lalaki ang kanyang asawa sa anumangdahilan?” 3 Itinanong naman niya: “Anoang iniutos sa inyo ni Moises?” At sinabinila: 4 “Ipinahintulot ni Moises na paalisinang babae pagkabigay sa kanya ng kasu-latan ng diborsiyo.”

10

117 MARCOS 105 Sinabi naman ni Jesus sa kanila:

“Alam ni Moises na matigas ang inyongpuso kaya sinulat niya ang kautusang ito.6 Ngunit sa simula’y ginawa sila ngMaykapal na lalaki at babae, 7 at dahildito, iiwan ng lalaki ang kanyang ama atina at magiging iisang katawan angdalawa. 8 Kung gayo’y hindi na sila da-lawa kundi iisang katawan lamang 9 kayahuwag paghiwalayin ng tao ang pinag-buklod ng Diyos.”

10 Nang nasa bahay na sila, tinanongsiyang muli ng mga alagad. 11 At sinabiniya sa kanila: “Kung may lalaking mag-paalis sa kanyang asawa at saka magpa-kasal sa iba, nakiapid na siya. 12 At kungang babae naman ang magpaalis sa lalakiat magpakasal sa iba, nakikiapid dinsiya.”Palapitin sa akin ang mga bata(Mt 19:13; Lc 18)

• 13 May nagdala naman kay Jesus ngmga bata para hipuin niya sila. Ngunitpinagalitan ng mga alagad ang mga taongmay dala sa kanila.

14 At pagkakita ni Jesus, nagalit siya atsinabi sa kanila: “Pabayaan ninyong lu-mapit sa akin ang mga bata. Huwag ninyosilang pigilan. Sa mga tulad nga nila angkaharian ng Diyos. 15 Talagang sinasabiko sa inyo: hindi papasok sa kaharian ngDiyos ang di tumatanggap dito gaya ngisang maliit na bata.” 16 At pagkakalongsa kanila ni Jesus, ipinatong niya sa ka-nila ang kanyang mga kamay para basba-san sila.Si Jesus at ang mayamang lalaki(Mt 19:16; Lc 18:18)

• 17 At nang palakad na siya, isang taoang patakbong sumalubong sa kanya atpaluhod na nagtanong: “Mabuting guro,ano ang dapat kong gawin para magmanang buhay na walang hanggan?”

18 Sumagot sa kanya si Jesus: “Bakitmo ako tinatawag na mabuti? Walangmabuti kundi ang Diyos lamang. 19 Alammo ang mga utos: Huwag papatay,huwag makiapid, huwag magnakaw,huwag manirang-puri sa kapwa, huwagmandaya, igalang ang iyong ama at ina.”

Pag-ibig at katapatan ang batas ng pag-iisandibdibng mag-asawa. Wala nang iba pang paraan. Deret-sahan ang mga salita ni Jesus at ang mga suliraninginihaharap sa kanya ng kanyang mga alagad paramapangatwiranan ang diborsyo ay hindi naghatid sakanya para baguhin niya ang kanyang paninindigan.Paano kung ang isa sa mag-asawa ay magtaksil? Saganitong pangyayari, hindi maituturing ng sinuman sakanila na malaya na siya sa lahat niyang pangako atpananagutan. Ganito ang pagkakaintindi ng Iglesya sakabila ng pagpapamalas ng pang-unawa at malasakitsa biktima ng kataksilan (Mt 5:31).

Hindi na sila dalawa. Sinabi sa Genesis: magigingiisang laman ang dalawa (2:24). At maaaring intindihinito bilang isang huwaran na sisikaping marating ngmag-asawa. Pero sinasabi ni Jesus: hindi na siladalawa kundi iisang katawan lamang kaya ang bigkisna di masisira ang nagbubuklod sa kanila sa pag-iisandibdib nila.

Huwag paghiwalayin ng tao. Hindi tuwirangkinokondena rito ni Jesus ang mga nakikipagdiborsiyo(dahil alam niyang napakaraming mga katwiran). Sahalip ay ipinagkakait niya ang kapangyarihan sa mgapumapayapa sa mga konsiyensya ng mga nakipag-diborsiyo, na para bang walang anumang hinihingi sakanila ang Diyos.

• 13. Kahit na wala siyang sariling mga anakbinubuksan pa rin ni Jesus para sa lahat ang yaman ngkanyang puso. Humahanga siya sa hiwaga ng buhayna nagsisimulang punung-puno ng pag-asa, atnadidiskubre niya ang pagkakahawig sa Ama ng mgabatang iyon na di niya kilala. Tinatawag tayo ni Jesusna umasa, kayat paano niya malilimutan na ang mgabata ang siya ring pag-asa natin?

Ang di tumanggap sa Kaharian ng Diyos gaya ngisang maliit na bata. Dapat tayong maging gaya ngmga bata para makapasok sa kaharian ng Diyos.Dapat nating kalimutan ang ating karunungan at pagi-ging sapat sa sarili, pati ang kapaitan ng mga nakalipasna karanasan para matanggap ang mga kaloob at mgasalita ng Diyos sa paghanga at kasimplihan.

• 17. Hindi bunga lamang ng pagiging bago ngkanyang mga aral ang impluwensya ni Jesus kundi samahiwagang pang-akit na nagmumula sa buo niyangpagkatao. Marami sa mga taong matuwid at relihiyosoang bigla na lamang nadidiskubre ang ibig sabihin ngpagiging ganap, sa pagharap nila sa kanya.

Isang binata ang lumalapit kay Jesus ayon kay Mateo(19:17); tinatawag naman siya ni Lucas na impor-tanteng tao (18:18).

MARCOS 10 11820 Sinabi sa kanya ng tao: “Sinunod koang lahat ng ito mula pagkabata, ano paang kulang ko?”

21 Kaya tinitigan siya ni Jesus at mi-nahal siya, at sinabi: “Isa ang kulang saiyo. Umuwi ka at ipagbili ang lahat ng iyoat ibigay sa mga dukha, at magkakaroonka ng kayamanan sa Langit. At saka kabumalik para sumunod sa akin.”

22 Pinanghinaan ng loob ang tao sasalitang ito at umalis na malungkot sa-pagkat napakayaman niya.

Mas madali pa para sa kamelyo…• 23 Kaya tumingin si Jesus sa paligid at

sinabi sa kanyang mga alagad: “Na-pakahirap ngang makapasok ang mgamay kayamanan sa kaharian ng Diyos.”24 Takang-taka nga ang mga alagad dahil

sa pananalitang ito. Kaya muling sinabi niJesus sa kanila: “Mga anak, napakahirappumasok sa kaharian ng Diyos! 25 Oo,mas madali pa para sa kamelyo anglumusot sa butas ng karayom kaysapumasok ang isang mayaman sa kaha-rian ng Diyos.”

26 Lalo pang namangha ang mga ala-gad at nag-usap-usap: “Kung gayon, sinoang maliligtas?” 27 Tinitigan sila ni Jesusat sinabi: “Imposible ito para sa tao perohindi para sa Diyos; lahat ay posible parasa Diyos.”

Ang gantimpala sa mga sumusunodkay Jesus(Mt 19:27; Lc 18:28)

• 28 Nagsalita naman si Pedro at sinabi:“Iniwan namin ang lahat para sumunod sa

Tinatanong siya ni Jesus nang may pag-uusisa:“Bakit mo ako tinatawag na mabuti? Hindi mo banakikitang uhaw ka sa Diyos at matatagpuan mo siyakung mabubuhay kang kasama ko?”

Itinatanong ng binatang ito kay Jesus ang daangnaghahatid sa buhay na walang hanggan pero walanganumang bagong kautusang maituturo si Jesus.Nasabing lahat sa Matandang Tipan ang dapat gawinpara makamit ang buhay sa pagtupad sa mga kautusanng katarungan at awa. Kaya isang bagong daan angiminumungkahi ngayon sa kanya ni Jesus, isangbagong karanasan ng kalayaan sa pamamagitan ngpagiging tagasunod at pagtulad sa kanya.

Ipagbili ang lahat ng iyo. Wala sa pag-iiwan ng lahatang kaligayahan, kundi sa pagiging malaya mula salahat para maipaubaya ang sarili kay Kristo.

• 23. Hindi sinasabi ni Jesus na hindi maliligtas angmayaman kundi hindi siya makapapasok sa kaharianng Diyos na mula ngayo’y nasa pakikibahagi sa mgakabalisahan, kaligayahan at kalayaan ni Kristo.

Hindi kailanman kinondena sa Matandang Tipanang kayamanan sa kundisyong ibabahagi ito sa iba. Atisa pa’y itinuturing itong patunay na marunongmamahala ng kanyang buhay ang tao at pinagpala siyang Diyos. Hangga’t hindi pa nakalalaya ang tao mulasa mahigpit na mga pangangailangang pangmateryal,mahirap para sa kanya ang makaalis sa pagsasawa-lang-kibo na hindi makatao. Ngunit ipinapanukala niJesus ang pag-iiwan sa lahat at pagsunod sa kanyabilang kundisyon para makapasok sa Kaharian, na ibigsabihi’y maranasan ang presensya ng Diyos sa buhayna ito.

Sino naman ang mayayamang tinutukoy ni Jesus?Sila kaya ang mga mapera o ang mga ayaw maki-pagsapalaran sa pagbahagi ng meron sila? (Para sa

sinuman, ang mayaman ay siyang mas meron kaysakanya.) Ngunit hindi ang ilang gumagawa ng masamaang kinokondena rito ni Jesus, ni pinag-iiba angmabubuti sa masasamang mayaman. Ang mayamansa ordinaryong kahulugan ng salitang ito ang tinutukoyni Jesus (ang may kayamanan ang sinasabi ni Jesus).Inilalahad niya na hadlang sa kanila ang kanilangkalagayan para maranasan mula sa kalooban angkaharian ng Diyos. Sa pagsasabi nito, pinabubulaananni Jesus ang mga naghahangad na pagpalain angmayayaman sa kundisyong “dukha sila sa espiritu”.

Ang kayamanan at ang kaisipang hatid ng mga itoang nagpapaging bulag sa espiritu sa mga tao. Angmga ito ang naghahatid para ipagkamali ng tao angtama sa maling mga pagpapahalaga, una sa lahat aytungkol sa karunungan ng Diyos. Sa pag-iwan lamangnatin sa lahat, maaari nating magampanan ang atingbokasyon bilang mga anak ng Diyos (tulad ng ginawani Jesus). Bukod dito, kalimita’y hindi nakikita ngmayayaman ang mga pangangailangan ng iba, at lalona ang kanilang mga tungkulin sa lipunan.

Lahat ay posible para sa Diyos. Binigyang-pagka-kataon si Jesus ng tanong ng mga apostol, “Sino angmaliligtas?” para muling ipahayag na walang sinu-mang maliligtas dahil sa sarili niyang galing atkabutihan. Inililigtas ng Diyos ang lahat pati angmayayaman sa pag-aalis sa kanila sa lahat ng kapa-kinabangan at maling kasiguruhang dulot ng kanilangkayamanan. Mas mabuti nga rin siyempre kung silamismo ang magkukusang magwaksi sa kanilang mgakayamanan. At ito ang hiningi niya sa lumapit sakanya.

• 28. Walang nag-iwan ng tahanan… Hindilamang gantimpala sa kabilang-buhay ang sinasabi niJesus. Sa daigdig mang ito, ang nagsasakripisyo para

119 MARCOS 10

iyo.” 29 Sinabi ni Jesus: “Talagang sina-sabi ko sa inyo: walang nag-iwan ngtahanan, mga kapatid, ina at ama at mgaanak at mga bukid alang-alang sa akin atsa Ebanghelyo 30 na walang gantimpala.Tatanggap nga siya ngayon ng makasan-daang beses ng mga tahanan, mgakapatid, mga ina at mga anak at mgabukid sa gitna ng mga pag-uusig, at sapanahong darating nama’y makakamitniya ang buhay na walang hanggan.

31 May mga una ngayon na mahuhuli atmay mga huli naman na mauuna.”

Ikatlong pagpapahayag ni Jesus sakanyang paghihirap(Mt 20:17; Lc 18:31)

32 Sa paglakad nila paahon sa Jeru-salem, nanguna si Jesus at nagtaka sila.Natakot naman ang mga kasunod nila.Muli niyang isinama ang Labindalawa athabang nasa daan ay sinimulan niyangsabihin sa kanila ang mga sasapitin niya:33 “Tingnan ninyo, papunta na tayo sa Je-rusalem. Doon ibibigay ang Anak ng Taosa mga punong-pari at mga guro ng Batasna maghahatol sa kanya ng kamatayan.Kaya ibibigay nila siya sa mga pagano.34 Pagtatawanan nila siya, luluraan, haha-gupitin at papatayin. Ngunit babangonsiya pagkatapos ng tatlong araw.”

Hiningi nina Jaime at Juan ang mgapangunahing puwesto(Mt 20:20; Lc 22:24)

• 35 Lumapit noon kay Jesus sina Jaimeat Juan na mga anak ni Zebedeo, at sinabisa kanya: “Guro, gusto sana naminggawin mo ang hihingin namin sa iyo.” 36 Atsinabi ni Jesus: “Ano ang gusto ninyonggawin ko?” 37 Sumagot sila: “Ipagkaloobmo sa amin sa iyong kaluwalhatian namaupo ang isa sa amin sa kanan mo, atang isa naman sa kaliwa mo.”

38 Sinabi ni Jesus: “Talagang hindininyo alam kung ano ang hinihingi ninyo.Maiinom ba ninyo ang kopang iinumin koat mabibinyagan sa binyag na ibininyagsa akin?” 39 Sumagot sila: “Kaya namin.”Sumagot si Jesus: “Totoong iinom dinkayo sa kopang iinumin ko at mabi-binyagan sa binyag na ibibinyag sa akin.40 Ngunit wala sa akin ang pagpapaupo saaking kanan o kaliwa. Inihanda ito para saiba.”

41 Nang marinig ito ng sampu, nagalitsila kina Jaime at Juan. 42 Kaya tinawagsila ni Jesus at sinabi sa kanila: “Nalala-man ninyo na sinusupil ng mga naghahariang kanilang mga bansa at inaapi ng mganasa kapangyarihan. 43 Huwag namangganito sa inyo: ang may gustong magingdakila, siya ang maging lingkod ninyo;

sa Kaharian ay makatatagpo ng pakikipagkaibigan,kaligayahan at katuparan ng pagkatao: maramingbagay na di niya inaasahan.

• 35. Ganap na kagitingan ang nadarama ni Jesusat nangunguna sa lahat sa paglakad pa-Jerusalemkung saan kaparusahan ang naghihintay sa kanya.Dahil sa pakiusap nina Jaime at Juan, sinisikap niyangkumbinsihin ang kanyang mga tagasunod na wala sakatanyagan at kapangyarihan ang tagumpay sakanyang Kaharian kundi sa pagsunod sa landas niJesus na kanilang pinuno. Maaaring pinupulaan natinsina Jaime at Juan, pero hindi ba natin dapat hangaanang kanilang katapatan?

MGA LIDER – PARA MAGLINGKODAno ba ang pinuno? Paano ba maging pinuno?

Paano ba kumikilos ang mga pinuno: ang pinuno ngisang koponan, ang pinuno ng isang pamilya? Ngu-mingiti sa mga tao ang mga pinuno ng estado at

niyayakap ang isang batang nagpaparangal sa kanila,pero sino ang naglilingkod at sino ang pinagli-lingkuran? Pumarito si Jesus para maglingkod at angkusang-loob na pagkamatay niya ang magigingpaglilingkod niya sa sangkatauhan. “Nagpakababasiya at naging masunurin hanggang sa kamatayansa krus” (Fil 2:7).

Maiinom ang kopa at mabibinyagan: mga patalin-hagang paraan ng paglalarawan sa paghihirap atpagkamatay ni Jesus.

Kaugnay ng paksang ito, narito ang isang maiklingtula ni Lao-Tseu na isang pantas na Intsik noong unangpanahon:

“Ano ang ginawa ng ilog at dagat para maghari sasandaang lambak?

Sumailalim sila sa mga iyon kaya naghahari sila sasandaang lambak.

Kung gusto ng banal na mapasaitaas ng bayan,matuto siyang magsalita nang mapagpakumbaba.

MARCOS 10 12044 ang may gustong mauna sa inyo, siyaang maging alipin ninyo.

45 Gayundin naman, dumating angAnak ng Tao hindi para paglingkurankundi para maglingkod at ibigay ang kan-yang buhay bilang pantubos sa marami.”Ang bulag ng Jerico(Mt 20:29; Lc 18:35)

• 46 Dumating sila sa Jerico. At pag-alisniya roon kasama ng kanyang mgaalagad at ng marami pang tao, may isangbulag na pulubi na nakaupo sa tabi ngdaan – si Bartimeo, ang anak ni Timeo.47 Nang marinig niya na si Jesus na taga-Nazaret ang dumaraan, nagsimula siyangsumigaw: “Kaawaan mo ako, Jesus, Anakni David.” 48 Pinagsabihan siyang tu-mahimik ng mga tao pero lalo lamangniyang nilakasan ang kanyang sigaw:“Panginoon, Anak ni David, maawa ka saakin!”

49 Huminto naman si Jesus at sinabi:“Tawagin ninyo siya.” Kaya tinawag nilaang bulag: “Lakasan mo ang iyong loob attumindig ka. Tinatawag ka nga niya.”50 Inihagis nito ang kanyang balabal atpaluksong lumapit kay Jesus.

51 Kinausap ito ni Jesus at sinabing:“Ano ang gusto mong gawin ko?” Atsumagot sa kanya ang bulag: “Ginoo,makakita sana ako.” 52 At sinabi naman ni

Jesus: “Sige, ang iyong pananalig angnagligtas sa iyo.”

Agad siyang nakakita at sumunod siyakay Jesus sa daan.Matagumpay na pagpasok sa Jerusalem(Mt 21:1; Lc 19:28; Jn 12:12)

• 1 Malapit na sila sa Jerusalem,at pagdating nila sa Betfage at

Betania sa may Bundok ng mga Olibo,inutusan ni Jesus ang dalawa sa kanyangmga alagad: 2 “Pumunta kayo sa kabilangibayo at may makikita kayo roong isangasnong nakatali na di pa nasasakyanninuman. Kalagan ito at dalhin sa akin.3 Kung may magtanong sa inyo, ‘Ano angginagawa ninyo?’ sabihin ninyo, ‘Kaila-ngan ito ng Panginoon pero ibabalik dinkaagad’.”

4 Umalis sila at nakita ang asnongnakatali sa labas ng pintuan at kinalagannila ito. 5 At sinabi sa kanila ng ilangnaroroon: “Bakit ninyo kinakalagan angasno?” 6 Isinagot nila ang sinabi ni Jesus,at pinabayaan sila ng mga tao.

7 Kaya dinala nila ang asno kay Jesusat isinapin dito ang kanilang mga balabal;at naupo rito si Jesus. 8 Marami namanang naglatag ng kanilang mga balabal sadaan at may iba pang naglatag ng mgasangang pinutol nila sa bukid. 9 Sumi-sigaw ang mga taong nangunguna at

Kung gusto niyang pamunuan ang bayan, mag-pahuli siya.

Ganito nasa itaas ng bayan ang banal at hindi siyapabigat; pinamumunuan niya ang bayan at hindi niyapinapagtitiis.

Malugod nila siyang itinataas at di sila nagsasawa sakanya.

Dahil hindi siya nakikipagpataasan kaninuman,walang sinumang makapagmamataas sa kanya.”

• 46. Ang Diyos ang siyang nagtutulak sa atin parahumingi sa kanya. Naintindihan ng lalaking bulag nakung palalampasin niya ang pagkakataong ito, hindina magkakaroon ng iba pa. Kaya lalo niyang nilaka-san ang sigaw nang pinagsabihan siyang tumahimikng mga tao.

Anak ni David! Isa ito sa mga paraan ng pagtawagsa Mesiyas.

ANG TAGAPAGLIGTAS

• 11.1 Tingnan ang paliwanag sa Mateo 21:1.Mula sa Jerico hanggang Jerusalem, “umahon” si

Jesus kasabay ng mga taong magdiriwang ng piyesta.Marami ang galing sa Galilea na probinsya ni Jesus, atnang makita ng mga tao na kasama nila siya, inisipnilang ipapahayag na niya ang kanyang sarili bilangMesiyas.

Hanggang sa mga sandaling iyo’y ayaw ni Jesus naipahayag nila siya, dahil ibang-iba sa pagpapalayanghatid sa kanila ni Jesus ang inaasahan ng mga tao sakanilang Mesiyas. Ngunit sa pagkakataong ito sapagtatapos ng kanyang misyon, dumating na ang oraspara ipakilala ni Jesus ang kanyang sarili sa mga tao.Siya ang Pinahiran, ang Sugo ng Diyos at wala nangiba pa pagkatapos niya.

Si Jesus ang Sinugo ng Diyos sa lahat ng tao ngunithigit sa lahat ay Tagapagligtas siya ng bayang Judio.

11

121 MARCOS 11

sumusunod sa kanya: “Hosanna! Mapa-lad ang dumarating sa Ngalan ng Pangi-noon! 10 Mapalad ang dumarating naKaharian ng ating ninunong si David! Ho-sanna, luwalhati sa Kaitaasan!”

11 Dumating si Jesus sa Jerusalem atpumasok sa Templo. Minasdan niya anglahat at dahil magdadapithapon na, bu-malik siya sa Betania kasama ng Labin-dalawa.

Isinumpa ni Jesus ang puno ng igos

(Mt 21:18; Lc 13:6)

• 12 Kinaumagahan, paglabas nila saBetania, nagutom siya. 13 Nang mapansinniya sa malayo ang isang puno ng igos namay mga dahon, nilapitan niya iyon kungmakakakita siya roon ng anuman. Ngunitpaglapit niya, wala siyang natagpuanganuman kundi mga dahon lamang. Hindinga panahon ng igos. 14 Kaya sinabihanniya ang puno: “Wala nang bungangmakakain mula sa iyo magpakailanman.”At narinig ito ng kanyang mga alagad.

Pinalayas ni Jesus ang mga nagtitinda saTemplo

(Mt 21:10; Lc 19:45; Jn 2:14)

• 15 Pagkarating ni Jesus sa Jerusalem,

pumasok siya sa Templo at sinimulanniyang palayasin ang mga nagtitinda atbumibili sa patyo ng Templo. Itinaob niyaang mga mesa ng mga nagpapalit ng peraat ang mga upuan ng mga nagtitinda ngmga kalapati. 16 At hindi niya pinayagangdumaan sa Templo ang may dalanganumang bagay.

17 Tinuruan niya sila at sinabi: “Hindi banasusulat na, tatawaging bahay-da-langinan para sa lahat ng bansa angaking bahay? Ngunit ginawa ninyo itongkuta ng mga magnanakaw.”

18 Nabalitaan naman ito ng mgapunong-pari at mga guro ng Batas at ha-ngad nila siyang iligpit. Takot nga sila sakanya sapagkat namamangha ang lahatsa kanyang pagtuturo.

19 At nang hapon na, muli silang luma-bas ng lunsod.Kapangyarihan ng pananampalataya(Mt 21:20)

• 20 Pagbalik nila kinaumagahan, nakitanilang natuyo hanggang ugat angpunong-igos. 21 Kaya naalaala ni Pedroang tungkol dito at sinabi niya: “Guro,natuyo ang isinumpa mong punong-igos.”

22 At nagsalita si Jesus sa kanila: “Su-

Kinakailangang maligtas ang bayang ito sa mismongpanahon ng kanyang pagdating, dahil hindi magandaang takbo ng mga bagay-bagay para sa kanila. Ipi-nahayag naman ng mga propeta ang isang mapa-yapang hari na dadalaw sa kanyang bayan, na sakayhindi sa kabayo gaya ng mga heneral noong panahongiyon kundi sa isang asno gaya ng mga taong walangdalang anumang armas. Kaya gusto ni Jesus na puma-sok sa Jerusalem sa gayong paraan. Isang malakingsiyudad ang Jerusalem. Nakaantig nga sa siyudad angsigasig ng mga taga-Galilea pero hindi nito nadala angbuong siyudad.

Malayo sa akala ng mga Judio na magiging na-pakaamo ang kanilang tagapagligtas. Isinugo na ngDiyos ang maraming tao upang iligtas ang Israel mulasa paniniil, gutom at sa iresponsabilidad ng kanilangmga kilalang pinuno. Ngayon nama’y siya mismo angdumating para ipakita sa kanila ang tunay na daan ngkaligtasan sa pamamagitan ng pagpapatawad atkawalang-karahasan. Ngunit hindi nila siya nakilala.Nagsagawa ang mga taga-Galilea ng matagumpay na

pagpasok sa pag-asang gagawa si Jesus ng pampuliti-kang pahayag ngunit sila rin ang pagkatapos ay nag-takwil sa kanya.

• 12. Tingnan ang paliwanag sa Mateo 21:18.

ANG TEMPLO

• 15. Ang Templo ng Jerusalem para sa mga Judioang kaisa-isang Templo ng kaisa-isahang Diyos. Sabawat bayan, may mga sinagoga sila para magtipon,para basahin ang Biblia at umawit ng mga salmo.Ngunit sa Templo lamang iniaalay ng pari ang mgahayop na handog at ipinagdiriwang ang tunay napagsamba. Isang gusaling may katamtamang laki angnasa gitna nito. Ang mga pari lamang na namamahalasa pag-aalay ang nakapapasok dito para mag-alay nginsenso, habang nagsisiksikan naman sa mga patyoang makapal na tao. Sa mga patyong iyon nakapu-westo ang mga nagtitinda at nagpapalit ng pera namay mga hayop at mga ibon para sa mga paghahan-dog.

MARCOS 11 122

mampalataya kayo sa Diyos. 23 Talagangsinasabi ko sa inyo: kung may magsasabisa bundok na ito: ‘Tumayo ka’t itapon moang iyong sarili sa dagat!’ at wala siyangalinlangan kundi naniniwala siyangmangyayari ang kanyang sinabi, mang-yayari ito sa kanya. 24 Kaya sinasabi ko sainyo: anuman ang hingin ninyo sa pana-langin, sumampalataya kayo na natang-gap na ninyo at tatanggapin ninyo.

25 At pagtindig ninyo sa pananalangin,magpatawad kayo kung mayroon kayongsama ng loob kaninuman; 26 sa gayo’y

patatawarin din kayo ng inyong Amangnasa langit sa inyong mga kasalanan.”

Anong karapatan meron ka paragawin ito?(Mt 21:23; Lc 20:1)

• 27 Muli silang dumating sa Jerusalemat paglakad niya sa Templo, nilapitan siyang mga punong-pari kasama ang mgaguro ng Batas at ang Matatanda ng bayan,28 at tinanong: “Ano ang karapatan monggawin ang mga ito? Sino ang nagtalaga saiyo para gawin ito?”

Ang Templo ang lugar na pinananahanan ng pre-sensya ng Diyos, at mula rito niya ipinagsasanggalangat pinababanal ang Banal na Lunsod at ang buongbayang Judio. Ngunit hindi nila alam kung paanomabuhay sa presensya ng Diyos. Sa pagiging panatikonila sa pagtatanggol sa kanilang relihiyon, hindi namannila sinisikap na dumulog sa Diyos nang walangkaplastikan at linisin ang kanilang mga simbahan salahat ng nagiging sagabal sa tunay na panalangin. Maymga nagtitinda sa Templo, at mga tao ring hindigaanong isinasaloob ang kanilang mga seremonya atmga panalangin. Sanay na sa lahat ng ito ang mga pari,at malaki ang kinikita ng Punong-paring si Caifas sapagpapahintulot niya sa mga nagtitinda na pumu-westo sa mismong mga patyo na laan sa panalangin.

Hindi pari si Jesus ni guwardiya ng Templo. Ngunitang Templong ito ang bahay ng kanyang Ama. Kayagumawa siya ng latigo mula sa mga lubid at pinalayassilang lahat.

Tatawaging bahay-dalanginan para sa lahat ngbansa. Binanggit ni Jesus ang salitang ito dahilginawang puwesto ng mga nagtitinda ang mgapatyong laan sa mga dayuhan. Ang “paglilinis saTemplo” ay nangangahulugan ng pagkakaroon hindilamang ng simbahang walang pagtitinda kundiIglesyang bukas kung saan buong pusong tinatanggapang lahat.

Tingnan din ang paliwanag sa Juan 2:14.

KAPANGYARIHAN NG PANANAMPALATAYA

• 20. At wala siyang alinlangan kundinaniniwala siyang mangyayari… Tingnan angkatulad nito sa Jaime 1:6. Tinutukoy ni Jesus sa masmalinaw na paraan “ang pananampalatayangnagsasagawa ng mga himala” (tingnan sa 1 Cor 13:2).Hindi sinasabi ni Jesus na ibibigay sa lahat at sa bawatpagkakataon ang pananampalatayang ito. Ito ay isangkarisma o regalo ng Diyos na ibinibigay niya sa sinu-mang maibigan niya (1 Cor 12:9). Isa itong katiyakanng kalooban na gusto ng Diyos na gumawa ng himalakaya nagkalakas ng loob ang isa para kumilos at mag-utos sa kanyang pangalan.

Ngunit mahalaga rin ang pangakong ito ni Jesus sa

lahat ng ating panalangin. Hindi natin siyempre dapatisipin na laging gagawin ng Diyos ang anumanghimalang hingin natin sa kanya. Kung kinukumbinsi ngisang maysakit ang kanyang sarili na gagaling siya,maaari ngang mas madali siyang gagaling. Ngunithindi naman talagang pananampalataya ang pag-asang ito. At kung makumbinsi ko ang aking sarili napapapanaluhin ako ng Diyos sa “sweepstakes”, hindisiya obligadong isipin na mas magiging mabuti ako sapagiging mas mayaman ko.

Sa katunaya’y naiintindihan ng nagmamahal saDiyos nang may kapakumbabaan na sa gitna ngkanyang mga kagipita’y gusto siyang itaas ng Diyos.Kaya humihingi siya nang may pananampalataya dahilalam niyang gusto siyang pakinggan ng Diyos. Hini-hingi sa Panginoon ng taong tunay na may malasakitsa kaharian ng Diyos na alisin ng makapangyarihanniyang kamay ang lahat ng balakid sa paglaganap ngKahariang iyon. Napakahirap para sa atin ang hu-mingi ng malalaking bagay dahil paano tayo patuloy namakapagtitiwala sa Diyos sa oras na tumanggi siyangibigay sa atin ang mga ito? O dapat kaya nating isipinna masyado tayong mapaghanap at hindi namangaanong mapagbigay ang Diyos? Ngunit may lakas ngloob humingi sa Diyos ang mga nagtataya ng lahat-lahat para sa Ebanghelyo, tulad ng mga santo, kahit nang mga bagay na imposible bilang pagsunod nila samga pahiwatig ng Espiritu ng Diyos.

Anuman ang hingin ninyo sa panalangin.Inaanyayahan tayo ni Jesus na humingi nang maypananampalataya at pagtitiyaga hanggang makamitnatin sa Diyos ang katiyakang nadinig nga ang atingpanalangin o kaya’y tulungan niya tayong maunawaanna hindi makabubuti sa atin ang ating hinihingi.

MGA PARING OPORTUNISTA

• 27. Hindi humingi ng anumang awtorisasyon siJesus para magturo sa Templo o para palayasin angmga nagtitinda. Kumilos siyang taglay ang kalayaan ngisang propeta. Dahil ang mga pari ang may pana-nagutang panatiliin ang tunay na pananampalataya,natural lamang na tanungin nila si Jesus para malamankung tunay na propeta nga siya o hindi. Ngunit ang

123 MARCOS 1229 Sinabi naman ni Jesus: “Tatanungin

ko rin kayo ng isang tanong. Sagutin nin-yo ako at sasagutin ko rin kayo kung sinoang nagtalaga sa akin para sa mga ito.30 Galing ba sa Diyos ang pagbibinyag niJuan, o sa tao? Sabihin ninyo sa akin.”

31 At nag-isip-isip sila: “Kung isasagotnating galing sa Diyos, sasabihin niya:‘Bakit di kayo naniwala sa kanya?’ 32 Atpaano naman natin masasabing galinglamang sa tao ang pagbibinyag ni Juan?”Takot nga sila sa bayan dahil tunay napropeta ang palagay ng lahat kay Juan.33 Kaya isinagot nila kay Jesus: “Hindinamin alam.” At sinabi sa kanila ni Jesus:“Hindi ko rin sasabihin sa inyo kung sinoang nagtalaga sa akin na gumawa ng mgaito.”Ang talinhaga ng mga magsasakangkasamá(Mt 21:33; Lc 20:9)

• 1 At nagsimula siyang magsa-lita sa talinhaga.

“May nagtanim ng ubasan; binakuranang paligid nito, humukay para sa pisaan

ng ubas, at nagtayo ng toreng bantayan.Pinaupahan niya ang ubasan sa mgamagsasaka at naglakbay sa malayo.

2 Nang panahon na ng anihan, pina-punta niya ang isang katulong sa mgamagsasaka para kubrahin ang bahaginiya sa ani. 3 Ngunit sinunggaban nila itoat pinaalis na walang dala. 4 Nagpadala ulisa kanila ang may-ari ng isa pang ka-tulong pero hinampas ito sa ulo at hina-mak. 5 Nagpadala rin siya ng iba ngunitpinatay naman ito. At marami pa rinsiyang ipinadala; hinampas ang ilan sakanila at pinatay ang iba.

6 Mayroon pa siyang isa, ang minama-hal na anak. At ipinadala niya siyangpinakahuli sa pag-aakalang ‘Igagalangnila ang aking anak.’ 7 Ngunit nang makitasiya ng mga magsasaka, inisip nila: ‘Itoang tagapagmana. Patayin natin siya atmapapasaatin ang mana.’ 8 Kaya hinulinila siya at pinatay, at itinapon sa labas ngubasan.

9 Ano ngayon ang gagawin ng may-ari ngubasan? Darating siya at lilipulin ang mga

katotohanan nga kaya ang talagang pinahahalagahannila? Handa ba silang kilalanin na sa Diyos galing siJesus? Para bang wala silang ibang iniisip kundi angipagtanggol ang kasiya-siya sa kanila at bago pa mansila makinig kay Jesus, subersibo na kaagad ang tinginnila sa kanya.

Kaya naman tinatanong sila ni Jesus tungkol kayJuan Bautista. Dahil ang pangangaral ni Juan Bautistaang pinakamahalagang pangyayari sa nakalipas nadalawang taon, kailangan din namang sabihin ng mgapari ang kanilang palagay tungkol sa kanya. Ngunithindi nila ito ginawa o hindi pa sila handa para dito.Paano ngayon nila mapagsusulit si Jesus kung luma-labas na nagsasalita lamang sila kapag pabor sa kanila?

Madaling makita na inoobliga ng saloobin ni Jesusang mga lider sa relihiyon sa lahat ng panahon na suriinang sarili at tingnan kung karapat-dapat ngang igalangng ibang tao ang kanilang awtoridad, mga pahayag atmga pagtuligsa.

MGA PINILI NG DIYOS

• 12.1 Sa ganitong paghahambing, inilalarawanng ubasan ang kaharian ng Diyos. Ang mga Judio angbayan ng Diyos at inakala naman nilang mga interesmismo ng Diyos ang pansarili nilang mga interes. Dahilsila ang mga pinili ng Diyos, tutulungan niya sila labansa ibang mga bayan. Nananalig silang maliligtas at wala

silang pakialam sa kapalaran ng iba na hindi naka-kakilala sa Diyos.

Ipinagkatiwala sa kanila ng Diyos ang kanyangkaharian, ibig sabihi’y sinubaybayan niya sila sakabuuan ng mahaba nilang kasaysayan upang angbayang ito ang maging halimbawa para sa lahat. Dapatnilang ipaalam sa iba ang kanilang karanasan upangmaunawaan ng lahat kung paano minamahal atinililigtas ng Diyos ang mga tao. At sa higit napagkakilala sa Diyos, kailangan nilang palaguin sakanila ang katarungan, ang diwa ng pagiging respon-sable, ang pagkakapatiran; ito ang mga bunganggustong anihin ng Diyos.

Nagpapadala ang Diyos ng mga propeta paraipaalaala sa bayan ang pagkakautang nito: bahagyalamang silang pinakinggan. At sa wakas, ang bugtongna Anak ng Diyos na naging tao ang dumating atganoon din ang nangyari: papatayin siya sa labas ngubasan na ibig sabihi’y itatakwil siya ng sarili niyangbayan. Kaya ibibigay sa iba ang gawa ng kaharian ngDiyos, sa mga natitipon sa Iglesya ni Jesus.

Dito nagtatapos ang talinhaga. Ngunit maykabuluhan din ito sa ating panahon: kung nagigingrelihiyon ng isang uri lamang ng tao sa lipunan angIglesya o walang ikinaiba sa ibang mga relihiyon, kunghindi ito ang lugar na katatagpuan natin ng higit napagsunod sa Diyos, higit na komitment sa mga pagpa-

12

MARCOS 12 124

magsasaka at ibibigay ang ubasan sa iba.10 Hindi ba ninyo nabasa ang Kasulatangito? Naging panulukang bato angtinanggihan ng mga tagapagtayo. 11 Gawaito ng Panginoon, at kahanga-hanga angating nakita.”

12 Huhulihin na sana nila siya pero na-takot sila sa mga tao. Naunawaan nga nilana sila mismo ang tinutukoy niya satalinhagang ito. Iniwan nila siya atlumayo.Buwis para sa Cesar(Mt 22:15; Lc 20:20)

• 13 Gusto nilang hulihin si Jesus sasarili niyang mga salita. Kaya pinapuntakay Jesus ang ilan sa mga Pariseo ka-sama ng mga kampi kay Herodes. 14 Nila-

pitan nila siya at sinabi: “Guro, nalalamannaming tapat ka at hindi napadadala saiba. Hindi ka nagsasalita ayon sa kala-gayan ng tao kundi tunay na itinuturo angdaan ng Diyos. Kaya ayon ba sa Batas namagbayad ng buwis sa Cesar?”

15 Nang makita ni Jesus ang kanilangpagkukunwari, sinabi niya sa kanila:“Bakit ninyo ako sinusubok? Akin na angisang denaryo.” 16 Iniabot nila sa kanyaang isang denaryo at sinabi sa kanila niJesus: “Sino ang nakalarawan dito, nanarito rin ang kanyang pangalan?” Suma-got sila: “Ang Cesar.” 17 At sinabi niya sakanila: “Ibigay nga sa Cesar ang para saCesar, at sa Diyos ang para sa Diyos.”

Lubha silang namangha sa kanya.

pahalagang magliligtas sa daigdig. Ano kaya angmaaaring mangyari sa mga grupong Kristiyano at sakanilang mga lider kung simulan nilang madama na silaang may-ari ng Kaharian at ng mga pangako nito?

• 13. PULITIKA AT RELIHIYON – CESARNasa mga sumusunod ang bitag. Nagtatanong sila

tungkol sa buwis na dapat bayaran ng mga Judio saCesar na Emperador ng Roma dahil sakop ng mgaRomano ang mga Judio at nasa ilalim ang mga ito ngkanilang kapangyarihan.

Nagsanib ang mga Pariseo at mga kakampi niHerodes na mga magkaaway sa pulitika. Laban sadominasyong Romano ang mga Pariseo samantalangsinasang-ayunan naman ito ng mga kakampi niHerodes. Kung sasabihin ni Jesus na dapat silangmagbayad, pabubulaanan siya ng mga Pariseo saharap ng mga tao. Kung sasabihin naman niyanghindi, ipadarakip naman siya ng mga kakampi niHerodes sa mga Romano.

Ngunit hindi kinokondena ni Jesus ang imperyalis-mong Romano o binibigyang-katwiran kaya. Dahil basa hindi “espirituwal na mga bagay” ang katarungan atkapayapaan at walang kinalaman sa kanya?

Sa totoo’y hindi tinitingnan ni Jesus ang mgaproblemang pampulitika gaya ng pagtingin natin samga ito. Importante siyempre ang mga problemang itopero hindi lamang sa larangang ito nakataya angpaglaya ng tao. Itinuturo sa atin ng buong Banal naKasaysayan na hangad ng Diyos ang kalayaan para sabawat isa, at ang posibilidad para sa bawat bansa namapalago ang kultura at pambansang kalagayan nito.Sapat na katwiran ito sa pakikisangkot at komitmentng mga Kristiyano sa pulitika.

Ngunit nabuhay si Jesus sa panahong buhos nabuhos ang kanyang mga kababayan sa pulitika at

nahahati sa mga pangkat na hinding-hindi magka-kasundo. Walang anumang mapapala si Jesus kungituro niya ang tiyak na paninindigan sa pulitika. Ngunitmahalaga namang ilagay ang pulitika sa tamang lugarat huwag ipagkamali ang pananampalataya sa pagka-panatiko sa relihiyon.

Para sa mga Pariseo, ang pagbabayad ng buwis saCesar na dayuhan at paganong pinuno ay parangpagtatakwil na sa Diyos na siyang tunay na pinuno ngIsrael. Naniniwala sila na iisa lamang ang PambansangPartido ng mga Judio at ang simulain ng Diyos.Naghatid ito ng masasamang epekto dahil inisip nila napara mapaglingkuran ang Diyos, kailangan nilangdurugin sa anumang paraan ang mga nasa kalabangpartido. Ganap na pagsunod ang hinihingi sa atin ngpananampalataya. Kaya ang mga ipinagkakamali angpananampalataya sa aktibong pakikibaka sa pulitika ayunti-unting nagbibigay-katwiran sa lahat ng ginagawang kanilang partido, pati na ang pagsisinungaling atmga krimen.

Hindi Diyos ang Cesar ng Roma kahit na nagpa-panggap man siya. Naipataw niya sa kanila ang kan-yang kapangyarihan at ang paggamit ng mga baryangRomano ngunit hindi niya maitatadhana angpagsunod ng konsiyensya na ukol lamang sa Diyos. Nihindi rin siya “ang kaaway ng Diyos” gaya ng iniisip ngmga Pariseo, at sa isusulong ng kaharian ng Diyos,hindi kailangang tumanggi sa pagbubuwis sa kanya atsa pagsunod bilang mga mamamayan.

Sa kanyang sagot na “Ibigay sa Cesar ang para saCesar, at sa Diyos…” pinaghihiwalay ni Jesus angrelihiyon at pulitika na lagi nang ipinagkakamali samga kulturang Judio at Romano. Mula ngayon, hindina dapat gamitin para sa mga layuning pulitikal angrelihiyon o ipagkamali kaya ng relihiyon ang mgakalabang pulitikal nito sa mga kaaway ng Kaharian.

125 MARCOS 12

Mabubuhay ang mga patay(Mt 22:23; Lc 20:27)

• 18 Lumapit naman kay Jesus ang mgaSadduseo. Sinasabi ng mga ito na walangpagkabuhay na muli, kaya nagtanongsila: 19 “Guro, isinulat ni Moises para saamin: ‘Kung may mga magkakapatid nalalaki at mamatay na walang anak ang isasa kanila, kailangang kunin ng kanyangkapatid ang kanyang asawa upangmagpasibol ng supling sa kanyangkapatid.’ 20 Ngayon, may pitong magka-kapatid. Nag-asawa ang panganay atnamatay na walang anak. 21Kaya kinuhang ikalawa ang kanyang asawa, atnamatay ring walang anak. Ganito rin angnangyari sa pangatlo. 22 Silang pito nga aynamatay nang hindi nagkaanak. At sahuli’y namatay din ang babae. 23 Ngayon,sa muling pagkabuhay, kung mabubuhay

silang muli, kanino sa pito siya magigingasawa? Ang pito nga ang umangkin sakanya.”

24 Sumagot si Jesus: “Di kaya bunga ngdi ninyo pagkaunawa sa Kasulatan at sakapangyarihan ng Diyos ang inyong pag-kakamali? 25 Sa muling pagkabuhay nganila, hindi na mag-aasawa ang lalaki obabae kundi para na silang mga anghel saLangit.

26 At tungkol naman sa mga patay at samuling pagkabuhay, hindi ba ninyo inu-nawa ang sinabi sa inyo ng Diyos sa aklatni Moises, sa kabanata ng palumpong:Ako ang Diyos ni Abraham, ang Diyos niIsaac at ang Diyos ni Jacob? 27 Hindi siyaDiyos ng mga patay kundi ng mga buhay.Maling-mali kayo.”

ANG PAGKABUHAY

• 18. Ano ba ang “pagkabuhay”? Nang tawagin niJesus ang anak na babae ni Jairo (Mc 5:21) o si Lazaro(Jn 11:1) na mga patay na, ibinalik lamang niya sakanila ang buhay na dating nasa kanila. Tiyak na nag-asawa pagkatapos ang babae at bumalik sa kanyangtungkulin si Lazaro. At pagkatapos nito’y kailangangmamatay na naman sila. Hindi ito ang tunay napagkabuhay.

Maraming tao ang naniniwala na may “kung ano papagkamatay” at nananatiling buhay ang kung anongnasa atin na tinatawag nating kaluluwa. May totoo sapaniwalang ito pero hindi ito ang pinakamahalaga.Hindi ang pananatiling buhay ng “kung anong nasaatin” ang ibig sabihin ng pagkabuhay kundi ang pagba-bago at panibagong pagbubuo ng buo nating pag-katao. Magkakatotoo ito sa grasya at gawa ng Diyos:muli tayong isisilang ng Diyos mismo.

Marami ang nahihirapang maniwala sa pagkabuhaydahil sa mali nilang mga pala-palagay. Iniisip nila na sapagkabuhay ay mababawi natin ang mismong katawannating ito, at may dahilan nga para sabihin nilangkakatwa ito. Mas mabuting pagtuunan natin ng pansinang pagbabagong nagaganap na sa atin bilangmga Kristiyanong tagasunod ni Kristo. May lumalagosa atin: isang bagong paraan ng pag-unawa sa mgabagay ng Diyos, isang bagong pananaw ng pag-iral atisang bagong kamalayan. Habang nagiging gastadoang “panlabas na sarili” natin, tulad ng sinasabi ni SanPablo, lumalago naman sa atin ang “panloob na sarili”.Ito ang tunay kong sarili na araw-araw na itinatayo ngEspiritu ng Diyos at ang panloob na sariling ito angbubuhayin o ibabangon ng Espiritu.

Kaya hindi na natin kailangang itanong pa kung mulitayong magkakaroon ng tiyan at bituka sa pagkabuhaysapagkat sa bagong buhay na iyon, wala nang lugarpara sa anumang mga gawaing biyolohiko na naturalsa mga nilalang na may kamatayan, gaya ng pagkain,pagtulog at sex: sa langit ay matutulad tayo sa mgaanghel. Hindi sinabi ni Jesus na “magiging mga anghelsila” dahil mga miyembro nga tayo at patuloy namagiging miyembro ng iisang pamilya ng sangka-tauhan at sa muling pagsilang, tayo ang bubuo ngsangkatauhang iniligtas na tinatawag na makalangit naJerusalem, ang di-mabilang na mga kapatid ni Kristo.Tatamasahin nating lahat ang Diyos, makikilala natinang isa’t isa at mananatili tayong nagkakaisa sa mgabuklod ng pag-ibig.

Nauunawaan natin dito ang dobleng paninisi niJesus sa mga Sadduseo:

Bunga ng di ninyo pagkaunawa sa kapangyarihanng Diyos. Isang karikatura lamang ng pagkabuhay angkanilang naiisip.

Ng di ninyo pagkaunawa sa Kasulatan.Kakaunting libro lamang sa Bibliang Hebreo angnaglalahad ng tungkol sa pagkabuhay. Ngunit isangDiyos na siyang Buhay at gumagawa sa mga tao bilangmga kaibigan niya ang inilalahad sa atin ng lahat ng ito.

Ako ang Diyos ni Abraham, ang Diyos ni Isaac atang Diyos ni Jacob. Kung nakipagsumpaan ang Diyossa kanila, maipagwawalang-bahala kaya niya ang kani-lang kamatayan at ganap na papaglalahuin magpa-kailanman habang tuloy naman ang ligaya niya sakanyang Luwalhati?

MARCOS 12 126

MAHALIN ANG DIYOS

• 28. Mamahalin mo ang Panginoon mongDiyos. Ang unang utos na ito ay wala sa Sampung Utosni Moises na nagpapahayag lamang ng “paglilingkodsa Diyos”. Ngunit nababasa natin ito sa Deuteronomio6:4.

Ang mahalin ang Diyos ay di isang utos na gaya ngiba. Sapagkat mga tiyak na gawain na dapat natingisakatuparan o iwasan ang tinutukoy ng mga utos,halimbawa’y magpahinga ka sa Araw ng Panginoono huwag kang makiapid. Pagdating naman sapagmamahal sa Diyos, walang anumang limitasyon.

Ipinahahayag lamang ng mga utos ng Biblia, lalo naang Sampung Utos ni Moises, sa malinaw na paraanang mga hinihingi ng ating konsiyensya. Hindi nakailangan pang iutos sa atin na huwag magnakaw omanirang-puri sa kapwa. Subalit kailangang ituro ito samga bata at sa mga taong medyo eskrupuloso.Sinasabi ni Pablo na ibinigay ang Batas hindi para samabubuti kundi para sa mga gumagawa ng masama (1Tim 1:9).

May mga taong naniniwala na wala silangkapintasan dahil sinusunod nila ang Sampung Utos niMoises. Mas mabuti sigurong sabihin na nasa pinaka-mababang antas lamang sila ng moralidad na ipina-patupad ni Moises sa isang bayang primitibo at digaanong responsable, mahigit sa tatlumpung dantaonna ang nakalilipas. Sa halip na manatili sa listahang itong mga utos na nagpapabuti ng kanilang pakiramdamtungkol sa kanilang sarili, dapat nilang pagnilayan angUnang Utos. Walang saysay ang iba pa kung hindimauunawaan ang Unang Utos.

Mamahalin mo ang Diyos nang buo mong puso.Mahalin mo siya nang higit pa sa iyong mga mahal sabuhay. Panabikan mo siya, at kalimutan mo ang iyongsarili upang sa lahat ay hanapin mo ang pinakagustoniya sa iyo.

Mahalin mo siya nang buo mong kaluluwa, nangbuo mong pag-iisip. Ilaan mo ang pinakamagaling saiyong katalinuhan para makilala siya. Sa pagtingin mosa iyong buhay, unawain mo kung gaano niya sinu-subaybayan ang iyong mga hakbang. Sikapin mongintindihin kung paano dumarating ang kaharian ngDiyos sa pamamagitan ng mga pandaigdig at pang-araw-araw na pangyayari. Sa pagtitiyaga at regular napanalangin at pagbasa ng Biblia, hilingin mo sa Diyosna ibigay sa iyo ang kanyang Espiritu para masmakilala mo siya.

Mahalin mo siya nang buo mong lakas. At dahilnapakahina mo rito, hingin mo ang tulong ng Diyos atsikaping makiisa sa mga tunay na lingkod ng Diyos sapaggamit sa mga paraang ibinibigay sa iyo ng Iglesya.

Pumapangalawa ang utos na mahalin mo angiyong kapwa gaya ng iyong sarili dahil hindi itomauunawaan o matutupad kung walang pag-ibig saDiyos. Sapagkat higit pa sa pakikipagkaisa sa kapwa,higit pa sa malasakit at pakikiramay sa mga nagdurusaang hinihingi sa atin ng Diyos. Dapat nating pagsi-kapang tingnan ang ating mga kapatid gaya ngpagtingin sa kanila ng Ama. Kailangang ibigay natin sakanila ang gusto ng Ama para sa kanila. Sa napaka-raming mabubuting bagay na magagawa natin sa atingkapwa, kailangang piliin natin ang ayon sa inspirasyonng Espiritu ng Diyos. At nangangailangan ang lahat ngito na mahalin muna natin at makilala ang Diyos.

Pinakaimportanteng utos(Mt 23:34; Lc 20:39; 10:25)

• 28 May isang guro ng Batas na naka-rinig sa pagtatalo nila. Nang mapansinniyang tama ang sagot ni Jesus sa mgaSadduseo, lumapit siya at nagtanong kayJesus: “Ano ang una sa lahat ng utos?”

29 Sumagot si Jesus na “Ito ang una:Makinig nawa, O Israel! Iisa lang angPanginoong ating Diyos. 30 At mamahalinmo ang Panginoon mong Diyos nang buomong puso, nang buo mong kaluluwa,nang buo mong pag-iisip at nang buomong lakas. 31At pangalawa naman ito:Mamahalin mo ang iyong kapwa gaya ngiyong sarili. Wala nang utos na mas ma-halaga pa kaysa mga ito.”

32 Kaya sinabi ng guro ng Batas:“Mabuti, Guro, totoo ang sinabi mong isaSiya at wala na maliban sa kanya. 33 Atang mahalin siya nang buong puso at

nang buong kaluluwa at nang buonglakas, at mahalin din ang kapwa gaya ngsarili ay mas mahalaga kaysa mga sinu-nog na handog at mga alay.”

34 Nakita ni Jesus na tama ang sinabinito kaya sinabi niya: “Hindi ka malayo sakaharian ng Diyos.” At wala nang nanga-has magtanong sa kanya.Kaninong anak ang Mesiyas?(Mt 22:41; Lc 20:41; Mt 23:6)

35 Sa pagtuturo ni Jesus sa Templo,sinabi niya: “Ano’t sinasabi ng mga gurong Batas na anak ni David ang Mesiyas?36 Sinabi nga ni David nang kasihan siya ngEspiritu Santo: ‘Ang sabi ng Panginoon saaking Panginoon: Umupo sa aking kananhanggang ilagay ko ang iyong mgakaaway sa ilalim ng iyong mga paa.’

37 Kung tinatawag siya ni David mismona Panginoon, puwede bang anak siya niDavid?”

Nasisiyahan ang bayan sa pakikinig sakanya.

• 38 Kaya sinabi niya sa kanyang pag-tuturo: “Mag-ingat kayo sa mga guro ngBatas na gustong lumakad na nakaba-rong at batiin ng mga tao sa liwasan, 39 atmabigyan ng pangunahing lugar o upuansa mga handaan at sa sinagoga. 40 Nang-uubos sila ng mga bahay ng mga biyuda,at nagdarasal nang mahaba para mayidahilan. Napakatindi ng magiging hatolsa mga ito.”Ang abuloy ng biyuda(Lc 21:1)

• 41 Naupo si Jesus sa tapat ng kabang-yaman at tiningnan ang paghuhulog ngmga tao ng pera para sa Templo. Mara-ming mayamang nagbigay ng malalakinghalaga. 42 At may dumating na isang po-

breng biyuda na naghulog ng dalawangbarya.

43 Kaya tinawag ni Jesus ang kanyangmga alagad at sinabi sa kanila: “Talagangsinasabi ko sa inyo na pinakamahalaga salahat ang inihulog ng biyudang ito sakabang-yaman. 44 Naghulog nga anglahat mula sa sobra nila, ngunit siyanama’y mula sa kanyang kasalatan. Ini-hulog nga niya ang lahat ng nasa kanya –ang mismong ikabubuhay niya.”Tungkol sa pagkawasak ng Jerusalem atkatapusan ng mundo(Mt 24:1; Lc 21:5; 19:41; 17:23)

• 1 Habang paalis si Jesus saTemplo, sinabi sa kanya ng isa sa

mga alagad: “Tingnan mo, Guro, kay la-king mga bato at kay gandang mgagusali!” 2 Ngunit sinabi ni Jesus sa kanya:“Nakikita mo ba ang malalaking gusaling

ANG KATAPUSAN NG DAIGDIG

• 13.1 May kalabuan ang pagpapahayag ng mgapropeta ng Biblia tungkol sa katapusan ng mundo namagbibigay-lugar sa panlahatang kaharian ng Diyos.Nakita nila na magsasanib ng lakas ang lahat ng bansasa lupa para wasakin ang Banal na Lunsod ng Jerusa-lem. Ngunit sa mismong pagkakataon ng kawalang-pag-asa, makikialam ang Diyos sa matagumpay naparaan para itatag ang kanyang Kaharian (Is 66:18; Ez38; Jl 4; Zac 14).

Kaya sa pagsasalita ni Jesus tungkol sa pagkawasakng Templo, ang katapusan ng mundo ang naisip ngmga apostol. Maliwanag naman ang sagot ni Jesus:malapit na ang trahedyang magtatapos sa pagkawasakng Jerusalem pero hindi iyon ang katapusan ngmundo.

Nasa diskursong ito ang mga babala tungkol sapagkawasak ng bansa ng mga Judio na mangyayarimakalipas ang tatlumpung taon. Ngunit nililinaw parasa atin ng sinabi niya ang kahulugan ng mga alitangkasalukuyang nagaganap sa buong daigdig.

Sa pagkabalita ninyo sa digmaan. Hindi ito nanga-ngahulugang ipinauubaya ng Diyos ang daigdig sa mgapuwersa ng kasamaan. Tulad ito ng panganganak (8)at hindi pagkabigo. Lumalago ang sangkatauhan atlalong nagiging kumplikado ang mga problemangkinakaharap ng mga bansa sa kanilang buhay at pag-unlad. Ang krisis na dinanas ng bansang Judio sapanahon ni Jesus ay tulad ng pinagdaanan ng iba pangmga sibilisasyon: may namamatay at mayroonnamang isinisilang.

Sa pagkalito ng mga tao, madali silang naloloko ngmga propaganda at mga ideolohiya. Binubulag sila ng

ANG PAGTINGIN NG DIYOS

• 38. Kung ano tayo sa mata ng Diyos ang tunay nasarili ng bawat isa sa atin at hindi kung ano ang tinginsa atin ng mga tao. Subalit para sa marami, una nilangpinahahalagahan ang pakikibagay at pagtupad sa mgapanuntunan sa kanilang kalagayan. Mapapansin angpagkakaibang ito sa guro ng Batas (38) at sa pobrengbiyuda (42).

Hindi naman masasamang tao ang mga guro ngBatas. Naging mga guro sila ng relihiyon dahilinteresado sila sa relihiyon. Ngunit sa oras na tumigilang guro sa pagsisikap na maging santo, mahina atkawawang tao lamang siya. Ang mismong respetongipinakikita ng mga tao sa kanya ang siya ring nagha-hatid sa kanya para di mapuna sa kanyang sarili angmaraming pagkakamaling sa ibang tao’y malupit nahuhusgahan.

• 41. Kaisa-isahan naman ang pobreng biyuda sanapakaraming sumasamba na nakaganti ng utang naloob sa Diyos ayon sa nararapat dito. Siya ang buhayna halimbawa ng di mabilang na mga dukha na sakatunaya’y walang-wala pero kahit paano’y naka-pagbibigay pa rin mula sa kaunting meron sila. Naisa-sakripisyo ng taong mapagpakumbaba ang bahagi ngkanyang bayarang oras ng trabaho para mag-aral omakisangkot sa sama-samang mga gawain sapagtulong sa kanyang mga kasamahan. Higit na ma-halaga ang maliit na sahod na nawawala sa kanyakaysa malaking kitang ayaw mawala ng mayayaman.Ang dukha ang unang tinatawag ng Diyos bago angsinuman sapagkat tanging ang dukha lamang angnakapagbibigay ng lahat, ng mismong buhay niya.

127 MARCOS 13

13

ito? Walang batong matitirang naka-patong sa isa pang bato. Babagsak anglahat.”

3 Nang nakaupo na si Jesus sa Bundokng mga Olibo, sa tapat ng Templo, at sila-sila na lang, nagtanong sa kanya sinaPedro, Jaime, Juan at Andres: 4 “Sabihinmo sa amin kung kailan ito mangyayari.Ano ang magiging palatandaan ng kaga-napan ng lahat ng ito?”

5 Kaya sinimulang sabihin ni Jesus:“Mag-ingat kayo at baka may makapag-ligaw sa inyo. 6 Maraming aangkin sapangalan ko sa pagsasabing ‘Ako angMesiyas,’ at maraming tao ang kanilangmalilinlang.

7 Sa pagkabalita ninyo ng digmaan atmga banta ng digmaan, huwag mabaga-bag. Mangyayari muna ang mga ito perohindi pa ito ang katapusan. 8 Magdidig-maan ang mga bansa at maglalaban-laban ang mga kaharian. Magkakaroondin ng lindol sa maraming lugar, magka-karoon ng taggutom; ngunit simula la-mang ito ng kagipitan.

9 Mag-ingat kayo sapagkat ibibigay nganila kayo sa mga sanggunian at haham-pasin kayo sa mga sinagoga. Haharap dinkayo sa mga gobernador at mga hari paramagpahayag sa kanila alang-alang saakin. 10 Dapat nga munang ipahayag angebanghelyo sa buong mundo.

11 Kapag hinuli kayo at iniharap sa ka-nila, huwag kayong maligalig sa inyongsasabihin. Ibibigay nga sa inyo sa sanda-

ling iyon ang inyong sasabihin. Sapagkathindi kayo ang magsasalita kundi ang Es-piritu Santo.

12 Ipapapatay ng kapatid ang sariliniyang kapatid, ng ama ang kanyanganak; at isasakdal ng mga anak angkanilang mga magulang at ipapapatay.13 At kamumuhian kayo ng lahat dahil saaking pangalan. Ngunit maliligtas namanang makatatagal hanggang katapusan.

14 Kapag nakita ninyo ang diyus-diyusan ng manlulupig na naroon sakung saan hindi ito dapat (maunawaansana ng bumabasa!), magsitakas na samga bundok ang mga nasa Judea.15 Kung nasa bubungan ka, huwag kanang bumaba at pumasok sa bahay paramagdala ng anuman. 16 Kung nasa bukidka, huwag ka nang bumalik pa para kuninang iyong balabal. 17 Sawimpalad angmga nagdadalantao at mga inang nagpa-pasuso! 18 Manalangin na hindi taglamigsa inyong pagtakas.

19 Sapagkat magiging araw ng pag-subok ang mga araw na iyon; wala pangnangyaring ganoon mula sa simula ngpaglikha ng Diyos at di na mangyayaripa. 20 At kung hindi iikli ang panahongiyon, walang maliligtas. Ngunit paiikliinito ng Diyos alang-alang sa kanyang mgapinili.

21 Kaya huwag kayong maniwala kungmay magsabi sa inyo: ‘Narito na ang Me-siyas! Naroon siya!’ 22 Sapagkat mara-ming huwad na mesiyas at mga propeta

takot at pinag-uusig nila ang mga hindi nakikibahagi sapagiging panatiko nila. Kaya namumuhi sila sa mgatunay na sumasampalataya. Hinihingi naman ni Jesussa kanyang mga tagasunod na magpahayag tungkolsa kanya (9) bilang kaisa-isang Tagapagligtas atipahayag ang mga hinihingi ng Ebanghelyo sa bawattao at sa lipunan.

Tatlumpung taon matapos mamatay si Jesus, nag-alsa ang mga Judio laban sa manlulupig (14) naRomano. Nagreorganisa naman ang mga hukbongRomano pagkatapos ng mga una nilang pagkatalo atpalapit sa banal na siyudad ang kanilang mgabanderang nagagayakan ng larawan ng kanilang mgadiyus-diyusan.

At hindi na nawalan ng mga huwad na mesiyas (22)o ng mga nagsasabing sa kanila nakaatang angpagliligtas sa bansang Judio na bayan ng Diyos atmarami nga silang naakit na mga tagasunod.

Nagkulong sa siyudad ng Jerusalem ang mas pana-tikong mga Judio sa pag-asang kikilos ang Diyos.Ngunit labis ang pagkakawatak-watak nila kayat silamismo ang nag-away-away. Dinakip naman ng mgaRomano ang mga tumakas mula sa lunsod dahil sagutom at ipinako sila sa mga krus sa harap ng mgapader. Sa bandang huli, nang pumasok ang mgaRomano habang sinusunog ang Templo at mgapalasyo, dinala naman sa Roma bilang alipin ang lahatna hindi napatay – mga lalaki, mga babae at mga bata.

MARCOS 13 128

ang lilitaw at gagawa ng mga tanda atmga kababalaghan, at darayain nila kahitna ang mga pinili ng Diyos kung maaari.23 Kaya mag-ingat kayo, ipinagpapaunako na ito sa inyo.Ang pagdating ng Anak ng Tao(Mt 24:29; Lc 21:25)

• 24 Ngunit sa panahong iyon, pagka-tapos ng kagipitang ito, magdidilim angaraw, hindi na magbibigay ng liwanagang buwan, 25 malalaglag ang mga bituinmula sa langit at magigimbal ang buongsanlibutan. 26 At makikita nilang duma-rating sa mga ulap ang Anak ng Tao namay Kapangyarihan at ganap na Kalu-walhatian. 27 Ipadadala niya ang mgaanghel para tipunin ang mga pinili mulasa apat na sulok ng daigdig, mula sa si-long ng langit.

• 28 Matuto sa aral ng puno ng igos:kapag malambot na ang mga sanga nitoat lumilitaw na ang mga dahon, alam

ninyo na malapit na ang tag-init. 29 Ga-yundin naman, kapag napansin ninyo anglahat ng ito, alamin ninyong malapit na,nasa may pintuan na. 30 Talagang sinasabiko sa inyo na hindi lilipas ang lahing ito atmagaganap ang lahat ng ito. 31 Lilipas anglangit at lupa ngunit hindi lilipas ang akingmga salita.

• 32 Ngunit walang nakaaalam sa orasat araw na Iyon kahit na ang mga anghelsa langit o ang Anak; ang Ama lamangang nakaaalam.(Mt 24:42; 25:13; Lc 12:32; 21:34)

• 33 Mag-ingat kayo at magpuyat: hindinga ninyo alam kung kailan ang oras.34 Ipagpalagay natin na nangingibang-bayan ang isang tao. Iniiwan niya angkanyang bahay at ipinagkakatiwala anglahat sa kanyang mga utusan. Maykanya-kanya silang tungkulin at inutusanniyang magbantay ang bantay-pinto.35 Kaya magbantay kayo sapagkat hindi

Kahit na ang Anak, ang Ama lamang. Nalilito ritoang ilan. Hindi ba ito nangangahulugang hindi Diyosna tulad ng Ama si Jesus? Ngunit dapat nilangalalahanin na sa pagsasalita ni Jesus tungkol sa Ama atsa Anak, nagsasalita siya sa kanyang sarili, sa kanyangpagkatao at makataong kamalayan sa harap ng DiyosAma. Hindi masasaklaw ng pag-iisip ni Jesus bilangtao ang walang hanggang karunungan ng Diyos (ting-nan ang paliwanag sa Lc 3:21 at Mc 6:1).

Maibibigay ng Espiritu kay Jesus ang ilangpropetikong kaalaman pero hindi niya masasabihalimbawa na “sa Hulyo 12 sa taong 2977 maga-ganap ang wakas ng mundo” sapagkat hindi tiyak angpetsa. Sa atin nakasalalay kung paano natin palalaguinat pagbubungahin ang kaharian ng Diyos sa pama-magitan ng ating mga pagsisikap at mga panalangin (2P 3:14).

Ipinapakita ng makabagong siyensya na hindipareho ang takbo ng oras sa dalawang tao kungkumikilos ang isa at ang isa nama’y hindi. Lalo nanghindi pareho ang takbo ng panahon para sa Diyos atpara sa atin. Alam ng Diyos ang panahon sa kawalang-hanggan pero hindi ito nangangahulugan na maykatapat itong tiyak na petsa sa ating kalendaryo.

• 33. Para itong buod ng talinhaga ng mga talento(Mt 25:14-30) at ng sampung dalaga (Mt 25:1-13).Babala ito sa atin na dapat tayong maghintay para saPanginoong nagtatrabaho ngayon. Isinasagisag ngbantay-pinto ang mga may responsabilidad sa Iglesya,

• 24. Sa panahong iyon… Pagkatapos maipa-hayag ang wakas ng daigdig ng mga Judio, sinasabinaman ngayon ni Jesus ang ilang salita tungkol sa masmahalaga pang pangyayari: ang wakas ng daigdig, omas mabuting sabihi’y ang pagbabago rito.

Magdidilim ang araw, hindi na magbibigay ngliwanag ang buwan (b. 24). Mga larawang kinuha saIsaias 13:10 at 34:4 ang mga ito na nagpapahayag ngpagkalito, pagkagulat at pagkalansag ng mga tao at ngsanlibutan sa harap ng kadakilaan ng Kataas-taasangHukom.

Ipadadala niya ang mga anghel. Isa pa rin itongpangkaraniwang larawan sa mga libro ng mga Judio nanagsasaad ng Paghuhukom ng Diyos. Gayundinnaman, ang trumpetang tinutukoy sa Mateo 24:31 at1 Tesalonika 4:16. Huwag nating unawain nang literalang mga ito.

• 28. Matuto sa aral. Binabalikan ni Jesus angtungkol sa pagkawasak ng Jerusalem.

• 32. Sa talatang ito, bumabalik tayo sa wakas ngmundo. Ang Araw na nabanggit ang Araw ngPaghuhukom na tinatawag na “Araw ni Yawe” sa MgaPropeta (Amos 5:18; Sof 1:15).

Walang nakaaalam sa araw at oras. Malinaw nasinasabi ito ni Jesus. Gayon pa ma’y lagi pa ring maymga taong naniniwalang alam nila ang di alam ng mgaanghel. At maraming beses na inihuhula sa bawatdantaon ang wakas ng daigdig (2 Tes 2).

129 MARCOS 13

ninyo alam ang oras ng pagdating ngmay-ari, kung hapon o hating-gabi o ma-daling-araw. 36 At baka bigla siyang du-mating, at madatnan kayong natutulog.

37 Kaya sinasabi ko rin sa lahat angsinasabi kong ito sa inyo: Magbantay.”

Pakana laban kay Jesus(Mt 26:2; Lc 22:1; Jn 11:47)

• 1 Dalawang araw bago mag-Paskuwa at mag-Piyesta ng Tina-

pay na Walang Lebadura, nagsikap angmga punong-pari at mga guro ng Batas

na hindi naman may-ari sa Iglesya kundi may hawaklamang sa mga susi ng Iglesya.

PAANO DUMARATING SI KRISTO;KOMITMENT NG KRISTIYANO

Sa maraming bahagi ng Ebanghelyo, inaanyayahantayo ni Jesus na magpuyat sa paghihintay sa kanyangpagdating. Paano ba siya darating? Paano siya da-rating sa atin kung kapalaran naman nating mamataybago sumapit ang araw ng maluwalhati niyangpagdating?

Totoong makakaharap natin ang Panginoon pagka-matay natin. Subalit dumarating din si Jesus sa atin samaraming paraan habang hinihintay natin siya, sapaggawa natin sa ating tungkulin sa pang-araw-arawna buhay natin.

Ang ating tungkulin (34). Isang aspekto ng atingkomitment kay Kristo ang komitment natin sapamayanang Kristiyano, sa ating Iglesya. Ito ang parti-sipasyon natin sa mga sama-samang panalangin, saeukaristiya, sa katekesis at sa iba pang katulad na mgabagay. At sa pakikibahagi natin sa mga gawaing ito,hindi lamang iisa kundi marami ang mga “pagdating”ni Kristo. Nakikita natin ang kanyang pagdating sanagiging bukas sa pananampalataya sa ating mgakapatid; dumarating siya at binibigyan tayo ng lakas atkarunungan; dumarating siya sa atin sa panalangin sapagbibigay sa atin ng katiyakan ng kalooban nasumasaatin siya…

Ngunit dumarating din si Kristo sa ating pang-araw-araw na pamumuhay. Kinikilala ng mga propeta angpagdating ng Panginoon sa mga pangyayaring nagha-hatid ng pagbabago. May mga pagkakataong duma-rating siya sa kanyang pagkabuhay, sa masasayangpangyayari na naghahatid ng buhay at ligaya, at higitpang katarungan at pag-asa sa mga dukha. Sa ibangpagkakataon nama’y dumarating siya sa kanyangpagpapakasakit at pagkamatay.

Dahil dumarating nga si Jesus sa ating pang-araw-araw na kasaysayan kaya may pananagutan tayo sakanya na pagsilbihan ang ating daigdig sa kasalukuyan.Bilang mga layko, mas malaking bahagi ng atingkomitment kay Kristo ang naipahahayag hindi sa mgagawang pansimbahan kundi sa mga tungkulin natin sadaigdig – sa ating mga trabaho, mga pamilya, mgagawang panlipunan at pampulitika. At dito, kung saannabubuhay at nagtatrabaho ang bawat isa, dito siyadapat maging gising at magbantay.

Magbantay para huwag masiraan ng loob, paramapaglabanan ang tiwaling kapaligiran at mga pang-hihikayat ng masamang espiritu. Magbantay rin sapatuloy na paghihintay kay Kristo. Sapagkat marami

ang nagsimula nang may kagandahang-loob, sa pag-gawa para sa kapakanan ng kapwa ngunit hindi namanlaging nakatuon sa Panginoon ang kanilang mga matakaya nawala sa kanilang paningin ang mithiinat naging mga tagapamahala at mga aktibista lamang.

May komitment sila sa mga gawain at mga kilusanpero hindi sa Panginoon mismo. Kaya naman puno ngmga kontradiksyon ang kanilang buhay. Maypanahong gumagawa sila ng mga kababalaghan atbigla naman silang nabibigo. Gumagawa sila ng ka-paki-pakinabang na mga bagay pero hindi nila nama-malayan kung kailan nila dapat tigilan ang mga ito atibang landas ang tahakin. Sarili nilang gawa angkanilang ginagawa pero hindi nila pinapaghahari angPanginoon sa kanilang isipan, puso’t kalooban, sabuong buhay nila.

Hindi ito nangyayari sa mga nagbabantay: sa pama-magitan nila dumarating si Kristo sa mga tao.

PASKO NG PAGKABUHAY, PASKUWA

• 14.1 Ipagdiriwang ng mga Judio ang ika-1480anibersaryo ng kanilang pag-alis sa Ehipto. Ang Pas-kuwa o ang Paglampas ng Panginoon ang piyesta ngpambansang kasarinlan at siyang pinakaimportantengpiyesta sa kalendaryong panrelihiyon.

Ngunit 40 taon nang wala silang kasarinlan. Kayamuling ginigising ng Paskuwa ang kanilang pananabiksa kalayaan at nagiging sanhi ng mga kaguluhan. Mulasa lahat ng dako ng Palestina, naglalakbay ang mgaJudio pa-Jerusalem dahil sa Templo ihahandog angkordero na kakainin sa salu-salong pampaskuwa saJerusalem.

Kakain ang bawat pamilya ng litsong kordero namay letsugas at tinapay na walang lebadura sa pag-sasalitan ng pag-awit ng mga salmo at ng pagbabasbasng iba-ibang kopa ayon sa matanda at detalyadongseremonya. Aalalahanin ng ama ng pamilya angpaglabas mula sa Ehipto, at sa paggunita sa nakaraan,hihilingin ng bawat isa sa Panginoon na palayain angkanyang bayang hinamak.

Ngunit mas marami sa mga pangkaraniwang tao atsa mga may katungkulan ang walang kakayahangmagbago ng pananaw sa darating. Wala sa paglagotmuna sa kanilang mga kadena sa pulitika ang kalig-tasan ng Israel na bayan ng Diyos kundi sa pagdiskubresa lihim ng kapatiran ng lahat na hindi limitado sa lahiat partido.

Ang Ebanghelyo ang “pampabago” na puwedengmagpalaya sa sangkatauhan, sa paglupig ng mabuti samasama. Nakay Jesus ang kaligtasan pero hindi nila itonakita. At hindi rin sila nagtiwala sa kanya dahil parangmasyadong angat sa lupa ang kanyang aral. Isa si Judas

MARCOS 13 130

14

na gumawa ng pakana para mahuli atmapatay si Jesus. 2 Ngunit sinabi nila:“Hindi ngayon sa piyestang ito, at bakamagkagulo ang mga tao.”Pinahiran ng pabango si Jesus(Mt 26:6; Jn 12:1)

• 3 Nang nasa Betania si Jesus at nasahapag sa bahay ni Simong ketongin,isang babae ang lumapit sa kanya, dala-dala ang isang sisidlang may purong pa-bangong-mira. Binasag niya ang sisidlanat ibinuhos ito sa ulo ni Jesus. 4 Kaya mayilang nagalit at kanilang sinabi: “Bakitsinasayang ang pabangong ito! 5 Ma-ipagbibili sana ang mirang ito nang higitpa sa tatlundaang denaryo at maibibigaysa mga dukha.” At nagbulung-bulungansila laban sa babae.

6 Sinabi naman ni Jesus: “Bakit ninyosiya ginugulo? Huwag ninyo siyang paki-alaman. Mabuting gawain ang ginawaniya sa akin. 7 Ang mga dukha’y lagingnasa inyo at matutulungan ninyo sila ka-ilanman ninyo naisin pero ako’y hindi la-ging nasa inyo. 8 Ginawa niya ang para sa

kanya: inihanda na niya ngayon pa manang aking katawan para sa paglilibing.9 Talagang sinasabi ko sa inyo: saan manipahayag ang Ebanghelyo – sa buongdaigdig – mababanggit din ang ginawaniya sa akin bilang pag-alaala sa kanya.”

10 At pumunta sa mga punong-pari siJudas Iskariote na isa sa Labindalawapara ibigay si Jesus sa kanila. 11 Natuwasila sa pagkarinig sa kanya at nangakongbibigyan siya ng pera. Kaya naghanapsiya ng pagkakataong maipagkanulosiya.Huling hapunan ni Jesus(Mt 26:17; Lc 22:7; 1 Cor 11:23; Jn 13)

• 12 Sa unang araw ng Piyesta ng Tina-pay na Walang Lebadura, nang kinakatayang mga tupang pampaskuwa, sinabi kayJesus ng kanyang mga alagad: “Saan mokami gustong pumunta para maghandang Hapunang Pampaskuwa para sa iyo?”

13 Kaya ipinadala niya ang dalawa sakanyang mga alagad sa pagsasabing:“Pagpunta ninyo sa lunsod, sasalubunginkayo ng isang lalaking may pasang

sa mga nagsisisi sa pagkakasunod sa isang lider nawalang silbi.

Napakakaunti lamang ang nagawa ni Jesus sa loobng dalawang taon pagkatapos siyang mabinyagan niJuan. Ngunit sapat na ito para matakot sa kanya angmga nasa kapangyarihan. Hindi matatagalan ng anu-mang lipunan ang presensya ng isang taong malaya atwalang kasalanan. Kung hindi namatay na bata siJesus, babagsak ang lipunan ng kanyang panahon.

• 3. Tingnan ang Juan 12:1 at ang paliwanag saLucas 7:36.

Mga ilang araw bago magpaskuwa, habang nagha-hapunan si Jesus sa Betania (Jn 12:1), ipinakita niMaria sa harap ng mga tao ang magiliw at maalab napag-ibig niya kay Jesus. Mahal din si Jesus ng ilangnaroon pero hindi nila alam kung paano ito ipaha-hayag. Subalit may ilan namang naudyukan ng sinabini Judas at naeskandalo sa higit na malasakit ni Mariakay Jesus kaysa mga dukha.

Mabuting gawain ang ginawa niya sa akin. Ibinibi-lang ng mga Judio sa “mabubuting gawa” angpaglilibing sa mga patay. Isang tanda ang nakikita niJesus sa ginawa ni Maria, isang pagpapahayag ngnalalapit niyang kamatayan. Bilang na ang oras niJesus at walang dapat masayang sa mga ito habangnasa piling natin siya. Mas importante ang pagtutuon

ng pansin at pagsabay sa kanya sa mga hulingsandaling ito kaysa magkawanggawa sa mga dukha(medyo katulad nito ang nasa Marcos 2:19-20 tungkolsa mga bilanggo ng sarili nilang mga pag-aayuno atmga panalangin).

Ang mga dukha’y laging nasa inyo. Maling inter-pretasyon kung isasalin ito na “Laging may mgadukha” at pagkatapos ay sasabihing para kay Jesus aysinasayang lamang natin ang panahon sa paghaha-ngad ng isang lipunang mas makatarungan. Sinasabilamang niya na hindi sa lahat ng panaho’y pagtulongsa mga pobre ang pinakakailangan sa lahat.

At… si Judas Iskariote. Binibigyang-diin ngEbanghelyo ang pagkakaiba sa mga kilos ni Maria at niJudas. Ang wagas na pag-ibig ni Maria ay nagtutulaksa kanya na kumilos, na para sa mga apostol ay isangkatangahan. Pinupulaan naman ni Judas ang mabu-ting gawa ni Maria sa pagtatanggol sa pagtitipid atpagiging mabisa.

ANG BAGONG TIPAN

• 12. Sa Hapunang Pampaskuwa, gusto ni Jesusna linawin ang kahulugan ng nalalapit niyangPagpapakasakit at Pagkamatay. Malaya niyanghinaharap ang kamatayang magliligtas sa daigdig. Anokaya ang magiging pagliligtas “niya”? Ihahatid nito ang

131 MARCOS 14

kasaysayan ng tao sa kagapanapan nito: kailanganglumago at mamunga ang mga tao at mga bayan,magharap-harap at pagkatapos ay mabuklod sa iisangkatawan. Sangkaterbang krisis at kamatayan angpagdaraanan ng daigdig para makarating sa Pagka-buhay.

Sa sangkatauhan gagabay ang mensaheng inilahadni Jesus. Ngunit kailangan din na may isang bayan ngDiyos na magiging lebadura sa masa, isang maliit nagrupo ng mga tao na magtatalaga ng sarili sa gawa ngDiyos at sila namang pagtatalagahan din ng Diyos.

Labindalawang dantaon bago dumating si Jesus,nakipagtipan na ang Diyos sa bayan ng Israel saBundok Sinai: sila at ang kanilang mga anak angmagiging bayan ng Diyos mula sa lahat ng iba pangmga bayan. Ngunit sa paglipas ng panahon at sakaranasan ng mga kataksilan ng bayan ng Diyos,naunawaan ng mga propeta na isa pang hakbang angkailangan: isa pang Tipan ang kailangan, na kapata-waran ng mga kasalanan ang magiging unang bunga(Jer 31:31 at Ez 36:22). Hindi na magiging iisang lahilamang ang bayan ng Diyos kundi isang pamilya ngmga mananampalatayang pinatawad sa kanilang mgakasalanan: ito ang Iglesya.

Sa gabi bago siya mamatay, inaalaala ni Jesus angunang Tipan sa Sinai nang ibuhos ang dugo ng mgahayop na inihandog (Ex 24:8). Hindi magtatagal atibubuhos naman niya ang kanyang dugo para samarami (Is 53:11). Sa natatanging paraan, ang Iglesyaang tinutukoy ng maraming ito. Kaya nililinis ni Jesussa pamamagitan ng kanyang kamatayan ang mgamagiging bayan niya sa daigdig.

Sa tuwing ipagdiriwang natin ang eukaristiya omisa, muli nating pinagtitibay ang Tipang ito. Nasapiling natin si Jesus sa pag-aalaala natin sa kanyangsakripisyo. Nagiging espirituwal na pagkain natinsiya at itinatalaga niya tayo sa kanyang Ama upanglalo pa tayong makibahagi sa kanyang gawangpagliligtas.

Ang huling hapunan ni Jesus ang unang liturhiyangKristiyano. Sa halip na mga solemneng seremonya saTemplo, ang pinakamahalagang sandali sa buhay ngIglesya ay magiging salu-salo ng magkakapatid kungsaan inihahandog ni Jesus ang kanyang sarili bilangtinapay ng buhay.

Hindi na ako iinom pa ng galing sa ubas hanggangsa inumin ko ang bagong alak. Hindi lamangpaggunita sa kamatayan ni Jesus ang eukaristiya kundiipinahahayag din nito ang araw na ipagdiriwang niKristo ang Bangkete ng Kaharian kasalo ang buongsangkatauhang nagkakabuklod sa kanya.

Para maunawaan ang kahulugan ng Hapunan ngPanginoon, kailangang basahin ang mga salita ngpamamaalam ni Jesus sa kanyang mga apostol, nainilagay ni Juan sa gabing ito ng Huwebes Santo (Jn14-17). Dumating si Jesus hindi lamang para mangaralkundi para ikalat ang kanyang Espiritu sa mga suma-sampalataya. Mula noo’y sasakanila siya sa nata-tanging paraan at pinasisigla niya sila tuwing magti-tipon sila para ipagdiwang ang Huling Hapunan.Ipinaliliwanag ito ni Juan sa Juan 6 at ni Pablo sa 1Corinto 11:17.

Tingnan din ang paliwanag sa Mateo 26:26.

isang bangang tubig. Sumunod kayo sakanya 14 at sabihin ninyo sa may-ari ngbahay na pupuntahan niya, ‘Ito ang sabing Guro: Nasaan ang kuwarto para saakin para pagsaluhan namin ng akingmga alagad ang Hapunang Pampas-kuwa?’ 15 Ituturo niya sa inyo ang isangmalawak na silid sa itaas na ayos na atmay mga kagamitan. Doon kayo mag-handa para sa atin.”

16 Umalis nga ang mga alagad at pu-munta sa lunsod at nakita ang sinabi niJesus sa kanila, at inihanda nila angPaskuwa.

17 Pagkalubog ng araw, dumating si Je-sus kasama ang Labindalawa. 18 Habangnasa hapag sila at kumakain, sinabi niJesus: “Talagang sinasabi ko sa inyo:ipagkakanulo ako ng isa sa inyo na kasaloko.” 19 Nalungkot sila at isa-isang nagta-nong sa kanya: “Ako ba?” 20 Sumagot

siya: “Isa sa Labindalawang kasabaykong magsasawsaw ng tinapay sa plato.21 Patuloy sa kanyang daan ang Anak ngTao ayon sa isinulat tungkol sa kanyangunit kawawa ang magkakanulo saAnak ng Tao; mabuti pa para sa taong itokung hindi na siya ipinanganak.”

22 Habang sila’y kumakain, kinuha niyaang tinapay, at matapos magpuri saDiyos, pinaghati-hati niya iyon at ibinigaysa mga alagad habang sinasabi: “Kuninninyo; ito ang aking katawan.” 23 Pag-katapos ay kinuha niya ang kalis, nagpa-salamat siya at ibinigay sa kanila, atuminom ang lahat. 24 At sinabi niya sakanila: “Ito ang aking dugo, ang dugo ngTipan, na ibinubuhos para sa marami.25 Sinasabi ko rin sa inyo: hindi na akoiinom pa ng galing sa ubas hanggang saaraw na inumin ko ang bagong alak sakaharian ng Diyos.”

MARCOS 14 132

Sinabi ni Jesus ang pagtatatwa ni Pedro(Mt 26:30; Lc 22:23; Jn 13:37)

26 At pagkaawit ng mga salmo pumuntasila sa Bundok ng mga Olibo. 27 At sinabini Jesus sa kanila: “Matitisod kayonglahat. Sinasabi nga ng Kasulatan: ‘Ha-hampasin ko ang pastol at mangangalatnaman ang mga tupa.’ 28 Ngunit pagka-buhay kong muli, mauuna ako sa inyo saGalilea.”

29 Sinabi ni Pedro: “Kahit na matisodman ang lahat dahil sa iyo, ako’y hindi.”30 Sumagot si Jesus: “Talagang sinasabiko sa iyo, sa gabi ring ito bago maka-lawang tumilaok ang tandang, tatlongbeses mo akong itatatwa.” 31 Ngunit lalopang sinabi ni Pedro: “Kahit mamatay paakong kasama mo, hinding-hindi kitaitatatwa.” Gayundin ang sinabi ng iba.Getsemane(Lc 22:40; Jn 18:1)

• 32 At nagpunta sila sa isang lugar natinatawag na Getsemane at sinabi niya samga alagad: “Maupo kayo rito habangnagdarasal ako.”

33 Isinama niya sina Pedro, Jaime atJuan, at nagsimula siyang labis na kilabu-tan at mamighati. 34 At sinabi niya sakanila: “Labis na kalungkutan na parang

kamatayan ang aking nadarama. Manatilikayo rito at magpuyat.”

35 At pumunta siya sa malayu-layo paat napatirapa at dinasal na kung maaari’ylumayo sa kanya ang oras na ito. Atsinabi: 36 “Abba (na ibig sabihi’y Tatay),lahat ay posible para sa iyo. Alisin mo saakin ang kalis na ito. Ngunit hindi ayon saaking kalooban kundi sa iyo.”

37 At pagbalik niya nakita niya silangnatutulog at sinabi niya kay Pedro: “Si-mon, natutulog ka ba? Hindi ka ba maka-pagpuyat nang kahit isang oras lamang?38 Magpuyat at manalangin upang hindikayo madaig ng tukso. Talagang masi-gasig ang espiritu ngunit mahina anglaman.”

39 Umalis siya uli para manalangin atgayon din ang kanyang sinabi. 40 At pag-balik niya, muli niya silang nakitang natu-tulog; mabigat nga ang kanilang mgamata at hindi nila alam kung ano angsasabihin sa kanya.

41 Sa pangatlong balik niya, sinabi niyasa kanila: “Sige, matulog kayo at magpa-hinga! Tama na. Dumating na ang oras atibinibigay na ang Anak ng Tao sa mgataong makasalanan. 42 Gumising na kayoat tumindig. Narito na ang nagkakanulosa akin.”

ANG KATAHIMIKAN NG DIYOS

• 32. Nag-iisa si Jesus sa pagharap niya sakamatayan.at paglupig dito. Pasan niya ang hantu-ngan ng lahat ng tao. Nakikita niya ang lahat ngkasamaan ng tao na magpapahirap sa kanya o ha-hayaan siyang pahirapan. At nakikita niya angKapangyarihan ng Kadiliman sa likod ng lahat ng ito.

Sa sandaling ito, si Jesus ang tao ng kalungkutan,alam niya ang lahat ng hirap at dalamhati, naging kaisamismo ng kasalanan. Nabibigatan siya sa lahat ngkasamaan ng mga tao, na kailangang bayaran niya ngkanyang kamatayan. Harap-harapan sa panalangin sakanyang pinakamamahal at makatarungang Ama,nararanasan ni Jesus ang lungkot ng kamatayan.

Iisang pangungusap ang inuulit-ulit ni Jesus nanagpapahayag ng ganap na panalangin: Tatay, hindiang akin kundi ang iyong kagustuhan. May mga pag-kakataon at mga lugar na nasa matinding paghihirapang Iglesyang pinag-uusig at walang ibang magagawa

liban sa naising matupad ang kagustuhan ng Ama. Samga pagkakataong iyon pinakamabisa ang kanyangpanalangin (Heb 2:10).

Mahiwagang paghihirap ng Anak ng Diyos (paki-kibaka ang ibig sabihin ng “agoniya”). Siya ang nagbi-bigay ng lakas ng loob sa di mabilang na martir upangwalang-takot na harapin ang mga pagpapahirapngunit ngayo’y hinahayaan niyang maranasan ngkanyang sarili ang ganap na kahinaan ng tao. Para saatin ito. Kahit na nakadarama tayo ng takot okahinaan, hindi tayo dapat magduda: siya ang magpa-patatag sa atin (Mt 10:28).

Tumingin tayo kay Jesus na ating Tagapagligtas.Wala siyang anumang kasalanang dapat pagbayaranni kailangang linisin. Ngunit kailangang dumanas siyang mga kahihiyan at pagdurusa, at kahit na ngkatahimikan ng Diyos para maabot ang paglago atpamumungang kulang pa sa kanya upang maging“Taong” ulo ng sangkatauhan.

133 MARCOS 14

Dinakip si Jesus(Mt 26:47; Lc 22:47; Jn 18:2)

• 43 Nagsasalita pa si Jesus nangdumating si Judas na isa sa Labindalawa,at marami siyang kasama na ipinadala ngmga punong-pari at mga guro ng Batas atMatatanda ng bayan. May dala silang mgatabak at pamalo 44 at nagtakda sa kanilaang taksil ng isang senyas: “Ang siyakong hahalikan, siya ang tao, hulihinninyo siya at dalhin at bantayang mabuti.”

45 Kaya lumapit siya kay Jesus atsinabi: “Guro!” At hinalikan niya ito. 46 Atsinunggaban nila siya at dinakip. 47 Hinu-got naman ng isa sa mga naroon angisang tabak at tinaga ang isang katulongng Punong-pari, at naputol ang tainganito.

48 Nagsalita naman si Jesus: “Isa baakong tulisan at pumarito kayong maymga tabak at pamalo para hulihin ako?49 Nasa Templo ako araw-araw sa pilingninyo at nagtuturo, at hindi ninyo akohinuli. Ngunit kailangang matupad angmga Kasulatan.”

50 At iniwan siya ng lahat at sila’y nagsi-takas.

51 Sinundan siya ng isang binata na

nakabalabal lamang ng telang lino at si-nunggaban nila siya. 52 Kaya nalaglag angtela, at hubo’t hubad siyang tumakas.

• 53 Dinala si Jesus sa bahay ni Caifasna Punong-pari, at doon nagtipon angmga punong-pari, mga Matatanda ngbayan at mga guro ng Batas. 54 Sinundansiya ni Pedro sa malayo hanggang pu-masok siya roon sa patyo ng Punong-pari,nakiupo sa mga utusan at nagpainit saapoy.

55 Naghahanap ang mga punong-pariat ang Sanggunian ng patotoo laban kayJesus para maipapatay siya pero walasilang nakita. 56 Marami ngang bulaangsaksi ang nagprisinta laban sa kanya perohindi magkaisa ang kanilang mga pato-too. 57 May dalawang bulaang saksingtumayo at nagpahayag: 58 “Sinabi nito:Magigiba ko ang Templong ito na gawa ngtao at itatayo sa loob ng tatlong araw angibang di gawa ng tao.” 59 Gayunman, hindinagkaisa ang kanilang patotoo.

• 60 At pagtayo ng Punong-pari sa gitna,tinanong niya si Jesus: “Wala ka bangmaisasagot sa lahat ng ito? Ano ang pato-

SI JUDAS

• 43. Isa sa Labindalawa si Judas. Paano kayanapili ni Jesus pagkatapos ng magdamag na pana-langin, ang lalaking ito na magkakanulo sa kanya?Nang sumunod si Judas kay Jesus, isang tagapag-palaya sa karaniwang kahulugan nito ang kanyangpinapangarap gaya ng iba pang mga apostol. Atsamantalang mas nakikilala ng iba si Jesus, unti-unti rinnaman nilang binabago ang kanilang mga hangarin,pero hindi si Judas. Ipinagkanulo ni Judas si Jesus paramakapaghiganti sa Gurong bumigo sa kanya. Kahit nakabilang si Judas sa mga pinakamalapit kay Jesus,hindi niya nasuklian ang pagmamahal ng kanyangGuro sa kanya: ginantihan niya ng pagkamuhi angpag-ibig, at sa huli’y nahulog siya sa bangin ng kasa-maan.

Maaaring may pananagutan din ang mga apostol sanangyari kay Judas. Si Judas, katulad ni Levi-Mateo, aysumapi sa isang grupo ng mga mangingisdang taga-Galilea na siyang nakararami sa Labindalawa.Pinagsikapan kaya nilang mabuti na maisama siya sakanilang grupo?

ANG PAGLILITIS KAY JESUS

• 53. Humarap si Jesus sa dalawang hukuman.Una, sa Sanhedrin o Kataas-taasang Sanggunian ngmga Judio kung saan nila siya pinaratangan ng pagla-pastangan sa Diyos o pangangahas na magsalita nanglaban sa Diyos. Pagkatapos ay humarap naman siya saRomanong gobernador na si Pilato at pinalabasnaman nila siyang pulitikong nanggugulo.

Narito ang dahilan sa dobleng paglilitis na ito. Nasailalim ng kapangyarihang Romano ang mga Judio atwala na silang kapangyarihang magpataw ngmabibigat na parusa. Kaya pagkatapos hatulan si Jesusayon sa kanilang Batas, na mga batas ng Biblia, hininginila kay Pilato na ipatupad ang parusang kamatayan.At para mahikayat at makumbinsi si Pilato, nagharapsila ng mga bagong paratang.

Napakahirap sabihin kung legal nga o ilegal angginawang paglilitis kay Jesus. Tulad ito sa maramingpaglilitis na alam natin, na nababaluktot ng mga nasakapangyarihan ang batas para masentensyahan angkanilang mga kalaban nang hindi na gumagawa pa nghayagang pandaraya.

MARCOS 14 134

too nilang ito laban sa iyo?” 61 Ngunitnanatiling tahimik si Jesus at hindi suma-got ni isa man.

Kaya muli siyang tinanong ng Punong-pari: “Ikaw ba ang Kristo, ang Anak ngPinagpala?” 62 At sumagot si Jesus: “Akonga. At makikita ninyo ang Anak ng Taona nakaupo sa kanang kamay ng Maka-pangyarihang Diyos at dumarating samga ulap ng langit.”

63 Pinunit ng Punong-pari ang kanyangmga tunika habang sinasabi: “Kailanganpa ba ang mga saksi? 64 Kayo na mismoang nakarinig sa paglapastangang ito!Ano ang inyong pasya?” At nagpasya anglahat na kamatayan ang dapat sa kanya.

65 At may mga nagsimulang dumura sakanya; piniringan nila siya at sinuntok ha-bang sinasabi: “Manghula ka!” At sinam-pal siya ng mga bantay.

Itinatwa ni Pedro si Jesus(Mt 26:69; Jn 18:15)

• 66 Habang nakaupo naman si Pedro sapatyo sa ibaba, lumapit sa kanya ang isasa mga batang utusang babae ng Punong-pari. 67 Pagkakita nito na nagpapainit siya,tiningnan siya nito at sinabing: “Kasamaka ni Jesus na taga-Nazaret.” 68 Ngunitikinaila niya ito sa pagsasabing “Hindi koalam ni naiintindihan ang ibig mong sabi-hin.” Lumayo si Pedro at pagpunta niya samay pintuan, 69 nakita siya uli ng babae atsinabi sa mga naroon: “Isa sa kanila angtaong ito.” 70 Ngunit muli niya itong iki-naila. Makaraan ang ilang sandali, sinabinaman kay Pedro ng mga nakatayo roon:“Isa ka nga sa kanila. Taga-Galilea kanga.” 71Ngunit nagsimulang magmura atmanumpa si Pedro: “Hinding-hindi konakikilala ang tao.”

ANG PAGHAHATOL KAY JESUS

• 60. Hindi mahahatulan ng kamatayan si Jesus ngmga pari dahil sa kung anong paglabag lamang saBatas. Kaya kailangang humanap sila ng bagay na masimportante at siyang nasa pinakasentro ngEbanghelyo: Ikaw ba ang Anak ng Diyos?

Sumagot si Jesus sa pagsasama niya ng dalawangteksto ng Biblia na nagpapahiwatig sa pagkadiyos ngTagapagligtas. Anak ng Tao na sa Diyos mismo galing(Dn 7:13) na nakaupo sa kanang kamay ng Diyosbilang kapantay niya (Slm 110:1). Sa pahayag na ito,nililiwanag ni Jesus na hindi lamang siya isang anak ngDiyos gaya ng isang santo o sugo ng Diyos kundi angBugtong na Anak na kaisa sa pagkadiyos ng Ama.

Hindi nagkamali ang mga pari tungkol sa pahayag niJesus na siya ang Anak ng Diyos. Hinatulan nila siyahindi lamang dahil sa kanyang sinabi; sa kabuuan ngmga ginagawa ni Jesus ay inilalagay niya ang kanyangsarili sa lugar na para lamang sa Diyos. Sa gayo’ymapagagaan nila ang kanilang konsiyensya sapagkatipinagtatanggol nila ang karangalang sa Kaisa-isahangDiyos lamang nararapat.

Ayaw nilang aminin na sa totoo’y namumuhi sila sakanya dahil inilantad niya ang kanilang pagkukunwari,ang kawalan nila ng paniwala at ang pagigingmukhampera nila. Malaya ang pakiramdam ni Jesustungkol sa mga panrelihiyong panuntunang ipinag-tanggol nila at napabagsak niya sila sa kanilang mgapedestal. Kay Jesus, ang Diyos mismo ang dumatingpara kubrahin ang kanyang bahagi sa ani ng ubasan(Mc 12:2), para hingan sila ng kuwenta at kinalabannaman nila siya.

Hinatulan si Jesus sa ngalan ng Batas ng Diyos.Hindi siya naghimagsik laban sa di-makatarunganghatol na ipinataw ng mga pinuno ng relihiyon ngkanyang bayan, na kahit na di karapat-dapat ay siyanglegal na kinatawan ng Diyos. Ito ang kanyang ganap napagsunod sa Ama.

• 66. Hindi nagkulang sa pagkalalaki ang mgaapostol, dahil hindi sana sila pinili ni Jesus. Tapat siPedro nang sabihin niyang “Matisod man ang lahat,ako’y hindi” (14:29). Handa silang mamatay dahil kayJesus tulad ng mga taong masigasig lumaban pero ibaang nangyari. Nang dakpin si Jesus, nalito ang mgaapostol dahil hindi niya ginamit ang makadiyos niyangkapangyarihan at hindi siya nagpamalas ng anumangpaglaban sa kanyang mga kaaway. Kaya mali kungsasabihing naging duwag ang mga apostol hanggangsa araw na matanggap nila ang Espiritu Santo.

Madaling maunawaan ang reaksyon nilang tumakasmula sa halamanan. Ngunit niyanig ng pagtakas na itoang mga pinakapundasyon ng lahat nilang pana-nampalataya matapos ang araw-araw na pamumuhaykasama ni Jesus sa loob ng dalawang taong lumipas.Itinatatwa ni Pedro si Jesus hindi lamang dahil sa takotkundi sa katunaya’y hindi pa niya nakikilala kung sinotalaga si Jesus.

Tunay at malubhang pagkadapa ang pagtatatwa niPedro. Ngunit agad na pinatatawad ng Diyos angkasalanan sa sandaling magtama ang tingin nina Pedroat Jesus at magsisi si Pedro (Lc 22:61). Pero angpagkakamaling ito ang oobliga sa kanya hanggang sawakas ng kanyang buhay na huwag magtiwala sakanyang sarili. Si Pedrong Bato at responsable sa

135 MARCOS 14

72 At noon ang ikalawang pagtilaok ngtandang. At naalaala ni Pedro ang mgasinabi ni Jesus: “Bago tumilaok nangdalawang beses ang tandang, tatlongbeses mo akong itatatwa.” At humagulholsiya.Si Jesus sa harap ni Pilato(Mt 27:11; Lc 23:2; Jn 18:28)

1 Maagang-maaga pa’y naghan-da ang mga punong-pari ng isang

pulong kasama ang mga Matatanda atmga guro ng Batas – ang buongSanhedrin. Iginapos nila siya at ipinadalakay Pilato.

2 Tinanong siya ni Pilato: “Ikaw ba angHari ng mga Judio?” Sumagot si Jesus:“Ikaw ang nagsasabi.” 3 Pinaratangan na-man siya ng mga punong-pari at Ma-tatanda 4 kaya muli siyang tinawag ni Pi-lato: “Wala kang sagot? Naririnig mo ba?Kay dami ng mga sakdal laban sa iyo!”5 Ngunit hindi siya umimik ni isa mangsalita kaya nagtaka ang gobernador.

• 6 Tuwing magpipiyesta, pinalalaya nggobernador ang sinumang bilanggonggustuhin ng mga tao. 7 At may isang bi-langgo roon na nagngangalang Barabbas,

na nadakip kasama ng ibang rebelde namay pinatay sa paghihimagsik.

8 Pag-ahon ng bayan, sinimulan nilanghingin kay Pilato na gawin ang dati niyangginagawa 9 at nagtanong si Pilato: “Gustoba ninyong pakawalan ko ang Hari ngmga Judio?” 10 Alam nga niya na ipina-dala ng mga punong-pari si Jesus dahil sainggit. 11 Sinulsulan naman ng mgapunong-pari ang mga tao para hingin nasi Barabbas ang pakawalan. 12 Kaya tina-nong uli sila ni Pilato: “At ano ang gagawinko kay Jesus na tinatawag ninyong Haring mga Judio?” 13 At sumagot ang lahat:“Ipako siya sa krus!” 14 Iginiit naman niPilato: “Ano ang kanyang kasalanan?”Ngunit lalo nilang nilakasan ang sigaw:“Ipako iyan sa krus!”

15 Sa hangad ni Pilatong bigyang-kasi-yahan ang bayan, pinakawalan niya siBarabbas at ipinahagupit naman si Jesusat ibinigay para ipako sa krus.Kinoronahan ng tinik si Jesus(Mt 27:27; Jn 19:1)

16 At ipinasok ng mga sundalo si Jesussa Pretorio o bulwagan at tinawag angbuong hukbo. 17 Dinamitan nila siya ngkulay-pulang balabal at pumilipit sila ng

MARCOS 14 136

15

Iglesyang panlahat ay mananatiling mulat sa sariliniyang kahinaan at hindi matatahimik hanggang hindisiya nakakasunod kay Jesus sa pag-aalay ng kanyangbuhay para sa kanya (Jn 21:9).

ANG BAYAN

• 15.6 Hiningi ng bayang Judio ang kamatayan niJesus – ito rin ang bayang nagdala sa kanya ng kanilangmga maysakit at tatlong araw na sumunod sa kanya samga liblib na lugar at kinalimutan na ang kanilanggutom. Hindi man parehong mga tao ngunit parehonamang bayan.

Ibinigay ng mga pinuno si Jesus para mamatay dahilsa inggit at sapagkat subersibo ang Ebanghelyo sa lahatng sistemang sarili ang ipinagtatanggol sa halip napaglingkuran ang mga tao. Pinabayaan naman ng mgatao si Jesus at si Barabbas ang pinili. Bakit? Sapagkatisang landas ng paglaya ang ipinanukala ni Jesus nanangangailangan ng panahon, pananagutan at pagsa-sakripisyo. Si Barabbas naman ang halimbawa ngiresponsableng karahasan na umaakit sa mga mapurol

ang diwa dahil binibigyang-kasiyahan nito angnatatago nilang karahasan at ang espiritu ng paghihi-ganti.

Hiningi ng bayang Judio ang kamatayan ni Jesus.Oo nga’t hindi kasama rito ang lahat pero maypananagutan sila bilang isang bayan. Sa anumanggrupo, may kinalaman ang lahat sa kasamaangginagawa ng ilan sapagkat hindi sila naging ganap namatapang o matalino o matiyaga para hadlangan ito.

Pinapananagot ng mga ebanghelista ang bayangJudio at tama lamang sapagkat mga Judio rin sila. Unamunang inaakusa ng tunay na sumasampalataya angsarili at ang kanyang mga kagrupo. Nangyaring angmga Judio ang pumatay sa Diyos sapagkat ipinasyaniyang mabuhay sa piling nila. Malamang na alinmangbayan na puntahan ng Panginoon ay gayon din anggawin ng mga tao sa ngalan ng Diyos at ng mgasagrado nilang batas.

Sa nakalipas na mga dantaon, inusig naman ngmarami sa tinatawag na mga Kristiyano ang mgaJudio, sa pagsasabing sila ang pumatay kay Kristo.Kayat nagiging mga mapagkunwari rin sila at bulag sa

137 MARCOS 15

isang koronang tinik at ipinutong ito sakanyang ulo. 18 At sinimulan nila siyangbatiin: “Mabuhay ang Hari ng mga Judio!”19 Pinaghahampas nila ng patpat ang kan-yang ulo at dinuraan nila siya at sakapaluhod na sinamba-samba.

20 Matapos nila siyang libakin, inalisnila ang pulang balabal, isinuot sa kanyaang sariling damit at inilabas para ipakosa krus.

Ang pagpapako sa krus21 Pinilit nila ang isang nagdaraan, si

Simon na taga-Cirene, na pasanin angkrus ni Jesus. Galing ito sa bukid nangmasalubong nila. Siya ang ama ninaAlejandro at Rufo.

22 Dinala nila si Jesus sa lugar na tinata-wag na Golgota, na Bungo ang ibig sa-bihin, 23 at pinainom nila siya ng alak nahinaluan ng mira. Tinikman ito ni Jesusngunit hindi niya ito ininom. 24 At ipinakonila siya sa krus at pinaghati-hatian sasugal ang kanyang mga damit para ma-laman kung alin ang para kanino.

25 Alas nuwebe ng umaga nang ipinakosiya sa krus. 26 Ipinaskel naman nila sa

ulunan niya ang nakasulat na sakdallaban sa kanya: “Ang Hari ng mga Judio.”27 Ipinako rin nilang kasama niya angdalawang kriminal, isa sa kanyang kananat isa sa kanyang kaliwa. 28 Kaya natupadang Kasulatan na nagsasabing “Ibinilangsiya sa masasama.”

29 Umiiling ang mga nagdaraan atiniinsulto siya: “Aha! gigibain mo pala angTemplo at itatayong muli sa loob ng tat-long araw. 30 Kaya iligtas mo ngayon angiyong sarili at bumaba ka sa krus!”

31 Pinagtawanan din siya ng mga pu-nong-pari at mga guro ng Batas na nag-uusap-usap: “Nailigtas niya ang iba, atsarili niya’y di mailigtas! 32 Bumaba nga-yon ang Mesiyas, ang Hari ng Israel, mulasa krus at nang makita namin at kami’ymaniwala sa kanya.” At ininsulto rin siyang mga kriminal na kasama niyang ipi-nako.Ang pagkamatay ni Jesus(Mt 27:45; Lc 23:44; Jn 19:28)

• 33 Mula tanghaling-tapat hanggangalas tres, nagdilim ang buong lupain.34 Nang ikatlo ng hapon, sumigaw si Jesus

katotohanan: pinapatay nila mismo si Kristo sakatauhan ng di mabilang na mga biktimang walanamang kasalanan na pinatay o sinunog nila dahil sahindi pagpapasailalim ng mga ito sa hari o sa relihiyon.

Hindi nga kailanman hinangad ni Jesus ang kama-tayan ngunit mula sa simula ng kanyang buhay aytinanggap na niya ito sa kakila-kilabot na paraan. Maydalawang dahilan ito: una, para ipakita sa Ama angganap na pagpapaubaya niya ng sarili bilang Anak opara ilagak sa mga kamay ng Ama ang lahat ngtinanggap niya sa kanya. At ikalawa, para madis-kubreng kasama niya ang buong sangkatauhan sadaang naghahatid sa atin sa Diyos.

Ang mapait at kahiya-hiya niyang kamatayan ayhindi para papaglubagin ang loob ng isang Diyos nanilabag ng mga tao (hindi mapagmataas ang Diyos athindi niya iginigiit ang kanyang mga karapatan).Ngunit sa sangkatauhan, ang sakripisyo niyang walangpasubali ang magiging binhi ng ganap na pag-ibig.Samantalang isinasakripisyo ng mga lipunan atpamahalaan ang iba, ang kusang-loob na pagsasa-kripisyo ni Jesus ay naghahatid sa kanya at sa atin saPagkabuhay.

Dumanas si Jesus ng mga pagpapahirap, pag-alipusta at lahat ng sinasapit ng mga hinatulan sa lahat

ng panig ng daigdig kapag hindi na sila itinuturing ngmga pulis at mga sundalo bilang mga taong malaya atmga kapatid nila. Ipinahagupit si Jesus bilang pagtu-pad sa batas ng mga Romano, at hindi dahil sakalupitan. Sapagkat sa pagkawala ng dugo at pagod nabunga ng paghagupit, mas madaling mamamatay angtaong ipapako sa krus kayat mapapaikli ang kanyangpaghihirap.

Kakapusin ng hininga ang taong hinatulan na na-kabitin sa krus dahil sa pagkakapako ng kanyang mgakamay. Para makahinga, kailangan niyang ilipat angbigat ng kanyang katawan sa kanyang mga kamay atpaa kayat lalo namang titindi ang di-matiis na kirot nasanhi ng mga pakong nasa mga paa at mga pulso. Atsa oras na maubusan na siya ng lakas para gawin ito,kakapusin na siya ng hininga at mamamatay.

Pangkaraniwang inumin ng mga sundalong Ro-mano ang ipinainom sa kanya – ang alak na hinaluanng mira. Medyo nakapagpapamanhid ang mira perotinanggihan ni Jesus ang makapagpapaginhawa sakanyang paghihirap.

PAKIKIPAGBALIKAN

• 33. Eloi, Eloi, lamma sabactani? Ito ang simulang Salmo 22 na nag-uumpisa sa isang sigaw ng

MARCOS 15 138

nang malakas: “Eloi, Eloi, lamma sabac-tani?” na ang kahuluga’y “Diyos ko, Diyosko, bakit mo ako pinabayaan?” 35 Nangmarinig ito ng ilan sa mga naroon, sinabinila: “Tinatawag niya si Elias.” 36 Maytumakbo at inilagay sa patpat ang isangesponghang isinawsaw sa suka para ipa-inom sa kanya. At sinabi nito: “Tingnannatin kung ililigtas siya ni Elias.”

37 Muling sumigaw si Jesus nang ma-lakas at nalagutan ng hininga.

38 Sa sandaling iyon, napunit mula itaashanggang baba ang kurtina ng Santuwar-yo.

39 Nang makita ng kapitang naroon satapat niya na ganoon siya nalagutan ng

hininga, sinabi niya: “Totoo ngang Anakng Diyos ang taong ito.”

40 May mga babae ring nagmamasidmula sa malayo, kabilang sa kanila sinaMaria Magdalena, Mariang ina ninaJaimeng Maliit at Joset, at si Salome.41 Sinundan nila siya at pinaglingkurannang nasa Galilea siya, at naroon din angmarami pang babae na umahon sa Jeru-salem na kasama nila.

Inilibing si Jesus• 42 Araw ng Paghahanda noon bago

mag-Araw ng Pahinga kaya nang mag-tatakipsilim na, 43 dumating si Josengtaga-Arimatea na marangal na kagawad

kawalang-pag-asa at nagtatapos naman sa katiyakanng tagumpay. Maraming pahiwatig sa pasyon ni Jesusang nilalaman ng salmong ito.

Isang hiwaga ang napapaloob sa sigaw ni Jesus saoras ng kamatayan sapagkat karaniwang namamataysa pagod at kawalan ng hininga ang isang taongipinako sa krus kayat hindi na siya makasisigaw pa.Ngunit walang sinumang makaaagaw ng buhay kayJesus; siya mismo ang may hawak nito at isinuko niyaang kanyang buhay sa mismong sandaling kanyangniloob. Nagulat ang mga nakaririnig sa kanya: sigawkaya ito ng pagkatalo o ng tagumpay?

Kung minsa’y nagbubunga ng pagkakawatak-watakng pamilya ang kamatayan ng isang tao. Meron dinnamang kamatayan na naghahatid ng pagka-kabalikan. Yari sa dalawang posteng kahoy ang krusna kinamatayan ni Jesus, isang nakaturo sa langit atpahalang naman ang isa pa: nakabitin si Jesus sapagitan ng langit at lupa, ipinakikipagbalikan niya anglahat ng tao sa Diyos at ang mga tao sa isa’t isa.

Pakikipagbalikan sa Diyos para sa lahat na pinaka-dakilang patunay ng pag-ibig ng Diyos sa atin angnakikita sa kamatayan ni Jesus. Kayat naisasaisantabina nila ang kanilang takot sa Diyos at naiintindihan nilana wala pala tayo sa ilalim ng bulag na kapalaran kundisa ilalim ng mapagmahal na kalinga ng Diyos.

Napunit mula itaas hanggang baba ang kurtina ngSantuwaryo. Nangangahulugan ito na wala na angDiyos sa lugar na iyon na walang sinumang tao angmakapapasok. Iniwan ng Diyos ang kahanga-hangangsantuwaryo ng Templo at nagpapakilala siya ngayonsa lahat sa kanyang Anak na sugatan – sugatan hindilamang dahil sa kasalanan kundi higit pa dahil samaalab na pag-ibig niya sa atin.

Pagbabalikan ng mga tao at mga bansa. Bagodumating si Jesus sa ating daigdig, hindi pa sinisimulanng Diyos na alisin ang mga harang na humahati sa mgabayan, at hanggang sa pakikitungo lamang siya saiisang bayan, sa bayang Judio. Ngunit mula nang

isilang si Jesus, tinatawag na ang lahat na pumasok saKaharian (Ef 2:11-16). Noong una’y may kanya-kanyang seremonya sa relihiyon at mga paniwala angbawat bayan. Ngunit ngayon, ang pagkakilala kayJesus na ipinako sa krus ang magiging saligan ngpananampalataya at pagkakaisa. Sa pagkakilala atpaniniwala sa kanya, magkakabalikan at magkaka-buklod ang mga tao at mga bansa sa kabila ng mgapagkakaibang humahati sa kanila.

Totoo ngang anak ng Diyos ang taong ito. Kini-kilala ng kapitang Romano na isa ngang taongmatuwid si Jesus (Lc 23:47) o isang taong dipangkaraniwan. Sinasadya ni Marcos na ilagay sa bibigng kapitan ang mga salitang “anak ng Diyos” sapagkatang paganong opisyal na ito ang kumakatawan sa mgabansang pagano na makakakilala sa Anak ng Diyos saipinakong ito sa krus.

Maraming beses na iginiit ni Jesus na huwag siyangipahayag na anak ng Diyos (Mc 1:44). Ginawa niya itodahil walang sinumang makakakilala sa Diyos o sakahulugan ng pagiging Anak ng Diyos (Mt 11:27)hanggang hindi niya nalalaman kung paano namataysi Jesus at naniniwala sa kanyang pagkabuhay.Tingnan sa Roma 3:24.

• 42. Nagmamadali si Joseng taga-Arimatea parahingin at mailibing ang katawan ni Jesus sapagkatitinatadhana sa batas ng mga Judio na dapat ilibingbago gumabi ang mga bangkay ng mga taonghinatulan ng kamatayan (Dt 21:22), lalo na’t maha-lagang piyesta ang araw na iyon. Inuka sa bato sa tabing burol ang sinasabing libingan. Napakababa angpasukan at sinarhan ito ng isang malaking bilog nabato, tulad ng ginagamit sa gilingan. Tingnan angpaliwanag sa Juan 19:41.

Tulad ng binhing ibinaon sa lupa, inilibing din angkatawan ni Jesus upang sumibol ang bagong buhay(Rom 6:3-5). Tingnan din ang paliwanag sa Mateo27:52.

139 MARCOS 16

ng Sanhedrin. Hinihintay din niya angkaharian ng Diyos, at buong tapangniyang nilapitan si Pilato at hiningi angkatawan ni Jesus.

44 Nagulat si Pilato na namatay na palaito kaya ipinatawag niya ang kapitan atitinanong kung patay na nga si Jesus.45 Nang malaman niya ito sa kapitan,ibinigay niya ang katawan kay Jose.

46 Bumili ito ng telang linen, at pagka-baba nito sa katawan ay ibinalot sa tela atinilagay sa libingang inuka sa bato. Atsaka niya pinagulong ang isang malakingbato sa bukana ng libingan. 47 Tiningnannaman ni Maria Magdalena at ni Mariangina ni Joset kung saan siya inilagay.Binuhay siya, wala siya rito(Mt 28; Lc 24; Jn 20)

• 1 Pagkatapos ng Araw ng Pa-hinga, si Maria Magdalena at si

Mariang ina ni Jaime, at si Salome aybumili ng mga pabango para pumunta atpahiran si Jesus. 2 At dumating sila salibingan kinaumagahan ng unang araw ngsanlinggo.

3 Pinag-usapan nila: “Sino ang magpa-pagulong at mag-aalis sa malaking batosa bukana ng libingan?” 4 Ngunit pag-tingin nila’y nakita nilang naigulong naang bato – napakalaki nga niyon.

5 Kaya pumasok sila sa libingan atnakita nila ang isang binatang nakaputi nanakaupo sa kanan, at takang-taka sila.6 Ngunit sinabi niya sa kanila: “Huwagkayong matakot. Di ba’t si Jesus na taga-Nazaret, ang ipinako sa krus, ang hina-hanap ninyo? Binuhay siya at wala siyarito. Hayan ang lugar kung saan siyainilagay. 7 Ngunit humayo kayo at sabihinsa mga alagad niya at pati kay Pedro namauuna siya sa inyo sa Galilea. Doon16

NABUHAY SI JESUS MULASA MGA PATAY

• 16.1 Nagwawakas ang buhay ni Jesus sapagkadiskubreng ito sa libingang walang laman. Samga huling pahina ng Ebanghelyo, matutunghayannatin ang isang malaking salaysay ng pinakamahaha-lagang pagpapakita ni Jesus pagkamatay niya. Hindina siya ang Jesus na nasa lupa kundi ang Jesus nabinuhay, na muling isinilang mula sa Ama at hindi namuling mamamatay, tulad ng sinasabi sa Salmo 2:Ikaw ang aking Anak at sa araw na ito kita binigyanng buhay.

Nabuhay si Jesus. Isinasalaysay ng Ebanghelyo angmga pangyayaring naganap pagkamatay niya at bina-banggit ang mga pangalan ng mga nakakita kay Jesusna muling nabuhay. Mapaniniwalaan ba natin sila?Gusto sana nating magkaroon ng higit pang mgadetalye na magpapatatag sa ating pananampalataya.Ngunit kahit na libu-libo pa mang panayam sa mgasaksi ang ilathala at may mga de-kulay na litrato papara patunayan ang kanilang mga sinasabi, magka-karoon at magkakaroon pa rin ng alinlangan. Sapag-kat hindi natin siya nakikita, hindi natin siya nata-tagpuan. Nasaan siya?

Sa totoo’y hindi mahalaga kung marami man okakaunti ang mga saksi sa kanyang pagkabuhay. Maykinalaman ito sa pananampalataya at bagay na per-sonal ang pananampalataya.

Nag-aalinlangan tayo, hindi dahil walang sapat nakatibayan kundi dahil masyadong maganda para saatin ang pangyayari. Paano natin mapaniniwalaan

na mauuwi sa pagkabuhay ang mga eskandalo atpagdurusa ng sangkatauhan? Subalit naroon pa rinang mga patotoo at nalalampasan ang paulit-ulit namga puna at maging ang mga makabagong pag-aaral. Kayat sino ang maniniwala? Ang mga taonginihanda ng kanilang karanasan para tanggapin angpinakapangunahing katotohanan: mahal ng Diyosna buhay ang mga tao at ibinabalik niya sila sabuhay.

May ilang naniniwala dahil naranasan nila na kasa-bay nilang naglalakad mismo ang Diyos sa gitna ngmga pagsubok at nagbibigay sa kanila ng pag-asakapag para bang wala na ang lahat. Dahil dito, naki-kilala nila kay Kristo ang huwaran ng ganap na tao atnauunawaan nila na kailangan niyang dumaan sapagdurusa bago marating ang kaluwalhatian. Natutu-tuhan nilang unawain ang mga paraan ng Diyos kayananiniwala sila sa mga saksi ni Kristong muling na-buhay.

Hindi mas mahirap paniwalaan ang pagkabuhay niKristo kaysa maniwala sa kanyang mga salita: magka-sama lamang ang mga ito. Napagtatagumpayan ngnaniniwala ang daigdig, ang sabi ni Apostol Juan(1 Jn 5:5). Nangangahulugan ito ng pagtatagumpay samaling pagpapakahulugan ng maraming tao sakanilang buhay dahil hindi pa nila nalalaman ang pag-ibig ng Diyos. Napagtatagumpayan din ng sinumangnaniniwala ang mga takot na nadarama ng bawat isasa atin sa pagsuong natin sa mga daang hindi natinalam, sa pagsasaisantabi natin sa pangangatwiran ngating isip para ipagkatiwala ang ating mga sarili sa mgakamay ng Diyos.

MARCOS 16 140

ninyo siya matatagpuan gaya ng sinabiniya sa inyo.”

8 Agad silang lumabas at tumakas mulasa libingan. Inalihan sila ng takot at sindakat wala silang sinabi kaninuman. Takot natakot nga sila.

Maikling wakas ng Ebanghelyo• 9 Pagkabuhay ni Jesus sa unang araw

ng sanlinggo, una siyang napakita kayMaria Magdalena na mula rito’y pitongdemonyo ang pinalayas niya. 10 Umalis itoat nagbalita sa mga kasama ni Jesus nanoo’y umiiyak at nagluluksa. 11 Ngunithindi sila naniwala sa kanya nang marinignilang buhay si Jesus at napakita sakanya.

12 Pagkatapos nito, napakita naman siJesus sa ibang anyo sa dalawa sa kanilahabang papunta sila sa labas ng bayan.

13 At pagbalik nila, ibinalita rin nila ito saiba pa pero hindi rin naniwala ang mga itosa kanila.

14 Sa dakong huli, nang nasa hapag angLabing-isa, napakita sa kanila si Jesus atpinagsabihan sila dahil sa kawalang-paniwala nila at katigasan ng puso: hindinga nila pinaniniwalaan ang mga nakakitasa kanya matapos siyang buhayin.

• 15 At sinabi sa kanila: “Pumunta kayosa buong daigdig at ipahayag ang ebang-helyo sa buong sangkinapal. 16 Maliligtasang maniniwala at magpapabinyag; ha-hatulan naman ang di maniniwala. 17 At itoang mga tandang sasama sa mga mani-niwala: magpapalayas sila ng mga de-monyo sa aking Pangalan, magsasalitasila sa iba pang mga wika, 18 hahawakannila ang mga ahas, at di sila maaano kung

• 9. Sa bersikulo 8, biglang natatapos ang Ebang-helyo ni Marcos. Hinihintay natin ang pakikipagkita niJesus sa kanyang mga apostol sa Galilea pero hindi naito nangyari. Bakit? Hindi natin alam. Isang maiklingulat lamang ng mahahalagang pagpapakita ni Jesus namuling nabuhay ang natutunghayan natin bilangkongklusyon.

• 15. Ipahayag ang ebanghelyo sa buongsangkinapal. Ang Mabuting Balita ang binhingipupunla sa daigdig at mamumunga sa takdangpanahon, sa lahat ng larangan ng gawain ng tao. Hindipagliligtas sa hiwa-hiwalay na kaluluwa o mga indi-bidwal ang kaligtasan. Ipahahayag ang Ebanghelyo sabuong sangkinapal sa lahat ng gawa at gawain ng mgabinago sa binyag. Sila ang magiging lebadurangbabago sa kasaysayan ng tao.

ANG PANGALAN NI JESUS

Sa muling pagkabuhay ni Jesus, nagsimulang lubosna makiisa sa Luwalhati ng Diyos ang kanyangpagkatao. “May-Kapangyarihang-Anak-ng-Diyos” nasi Jesus (Rom 1:1). Hinihingi ngayon sa atin namaniwala sa kanyang Pangalan, ibig sabihi’y sakapangyarihan ng Diyos na katatanggap lamang niyaat gumagawa sa kanya.

Ang Pangalan ay isang salita na walang gaanongkahulugan para sa atin. Ngunit para sa mga Judio,nangangahulugan ito ng aktibong presensya ng Diyos.Sa pamamagitan ng katagang ito, mas madali atmaalwan nilang napag-uusapan ang Diyos. Halim-bawa, hindi sinasabi ng Biblia na naglakad ang Diyoskasama ng mga Hebreo papunta sa Lupang Pangako

(sapagkat hindi naglalakad ang Diyos); sa halip aysinasabi nito na kapiling nila ang kanyang Pangalan(Blg 6:27) o ang kanyang Mukha (Ex 33:14) o angkanyang Anghel (Ex 23:23). Hindi maikukulong angDiyos sa isang Templong yari sa bato pero sinasabi ngBiblia na nananahan sa kanyang Templo ang kanyangPangalan at mula roo’y pinagpapala niya ang lahat nggawain ng kanyang bayan (1 H 8:27 at 29).

Kayat nangangahulugan ng Kapangyarihan o Pre-sensya ng Diyos ang Pangalan. At sinasabi ni Pablo natinanggap ni Jesus na muling nabuhay ang Pangalangito na higit pa sa alinmang pangalan (Fil 2:9). AngDiyos Ama ang nagkaloob nito sa kanya, at si Jesus natumanggap nito sa Ama ay hindi mas mababa sa kanyasapagkat kanya na rin ngayon ang anuman sa Ama.Hindi tinatanggap ni Jesus ang luwalhati gaya ngpagtanggap sa isang titulo o karangalan sapagkatwalang sinumang makatatanggap sa Luwalhati ngDiyos liban sa Diyos. Kung tumanggap siya ngmakadiyos na titulo (na ipinahayag na sa Is 9:5) dahilito sa talagang tinanggap na niya sa Ama angpagkadiyos mula sa simula, o ang kanyang Pagkadiyosmismo.

Kaya Diyos si Jesus tulad ng Diyos Ama ngunit sanaiibang paraan sapagkat tinatanggap niya ang lahatmula sa lahat ng meron ang Diyos. Ito ang dahilan kayanasusulat: Anak ang kanyang Pangalan (Heb 1:4). Atkapag nakikipag-usap tayo sa Ama sa Ngalan niJesus, higit pa ito sa pagpapakupkop natin sa kanyangmga kagalingan (Heb 5:9) o paggamit sa mabisaniyang pamamagitan (Heb 7:25). Sa Ngalang ito niJesus, dumudulog tayo sa Diyos bilang mga anaksapagkat alam nating niyayakap tayo ng Diyos sa

141 MARCOS 16

parehong pag-ibig niya bilang Ama sa kanyang Pi-nakamamahal (Ef 1:6).

Mula noo’y unti-unti nang ipasasailalim ngPanginoong Jesucristo sa kanya sa kapangyarihan ngDiyos ang kasaysayan ng tao at ang personal na landasng bawat isa sa atin. Sinusugo sa mundo ang mgaalagad para pagalingin ito at pabanalin. Hindihantungan ang mga himala at mga pagpapagalingkundi mga tanda at mga paraan. Layunin ng pag-eebanghelyo ang pagbuklurin sa Anak ng Diyos nanaging tao ang buong sangkinapal sa pamamagitan ngpaggawa ng kanyang Espiritu sa mga bininyagan.

Sinasabi ng Panginoon, “Huwag kayong matakot,hindi isang kanlungan laban sa daigdig sa mga tukso atmga problema nito ang aking Iglesya. Sa halip aybininyagan ang bawat isa sa inyo para magingapostol.”

Ito ang mga tandang sasama sa mga maniniwala.Ang mga tanda o mga himalang ito mismo angbinabanggit sa Mga Gawa ng Mga Apostol. Kahitna ngayo’y makikita pa rin ang mga ito pati na angiba pa saanman isinasakatuparan ng mga Kristiyanoang kanilang misyon ng pag-eebanghelyo sasangkinapal.

iinom man sila ng may lason. Ipapatongnila ang kanilang kamay sa mga maysakitat gagaling ang mga iyon.”

19 Matapos silang kausapin ng Pangi-noong Jesus, iniakyat siya sa langit at

lumuklok sa kanan ng Diyos. 20 At umalissila at nangaral sa lahat ng lugar. Kasamanilang gumagawa ang Panginoon atpinatatatag ang Salita sa tulong ng mgatandang kasama nila.