Marcin Barski Autoreferat w języku polskim

Marcin Barski Autoreferat w języku polskim

1

Załącznik 2a: Autoreferat w języku polskim

1. Imię i nazwisko:

Marcin Barski

2. Posiadane stopnie naukowe:

Magister geologii 1995 r.

Praca magisterska pt.: Utwory górnej jury pomiędzy Ryczowem a Bydlinem.

Opiekun: Prof. dr hab. Bronisław A. Matyja

Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego; kierunek: geologia, specjalność: geologia

stratygraficzno-poszukiwawcza

Doktor Nauk o Ziemi 2001 r.

Rozprawa doktorska pt.: Stratygrafia dinoflagellatowa i palinofacje wyższej

części jury środkowej Kujaw

Promotor: Prof. dr hab. Bronisław A. Matyja

Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego; zakres: geologia

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych:

2001-dziś

Zakład Geologii Dynamicznej; Instytut Geologii Podstawowej, Wydział Geologii Uniwersytetu

Warszawskiego, 02-089 Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 93;

jako:

2001-2013 adiunkt

2012/2013 pobyt na stażu zawodowym w Fugro-Robertson (Walia) na stanowisku Project

Wellsite Stratigrapher

2013-dziś starszy wykładowca

4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o

stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr

65, poz. 595 ze zm.):

a) tytuł osiągnięcia naukowego:

Organiczne cysty Dinoflagellata w analizie biostratygraficznej i w odtwarzaniu zjawisk

towarzyszących depozycji


2

b) spis prac prezentujących osiągnięcie naukowe wraz z wkładem pracy w

publikacjach składających się na osiągnięcie naukowe(IF dla okresu pięcioletniego; w

nawiasach podana jest punktacja za publikacje wg MNiSW):

1. Marcin Barski, Maciej Bojanowski 2010. Organic-walled dinoflagellate cysts as a tool to

recognize carbonate concretions: an example from Oligocene flysch deposits of the Western

Carpathians. GEOLOGICA CARPATHICA, 61, 2, 121-128. IF. 0.917 (20)

Jestem współautorem koncepcji oraz wszystkich rozdziałów pracy. Opis profilu oraz

geochemiczną charakterystykę konkrecji węglanowych wykonał dr Maciej Bojanowski. Do

mnie należała laboratoryjna preparacja próbek, opracowanie taksonomiczne oraz

interpretacja stratygraficzna i paleośrodowiskowa oraz ocena stanu zachowania

paleogeńskich cyst Dinoflagellata. Z wyjątkiem profilu litologicznego jestem autorem i

wykonawcą wszystkich figur i tabel.

Mój wkład procentowy w autorstwo pracy oceniam na 80% (oświadczenie Macieja

Bojanowskiego o procentowym wkładzie w autorstwo pracy znajduje się w Załączniku 4a).

2. Marcin Barski, Bronisław Matyja, Tomasz Segit, Andrzej Wierzbowski 2012. Early to Late

Bajocian age of the “black flysch” (Szlachtowa Fm.) deposits: implications for the history and

geological structure of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians. GEOLOGICAL QUARTERLY,

56 ,3, 391-410. IF. 0.914 (20)

Jestem współautorem koncepcji pracy oraz wszystkich jej rozdziałów z wyjątkiem

analizy stratygraficznej profilu Kamienka. Mój osobisty wkład w pracę to analiza

biostratygraficzna i środowiskowa w oparciu o cysty Dinoflagellata trzech profili Podubocza:

I, II i III, analiza redeponowanych okazów cyst w świetle UV oraz wszystkie figury i tabele

związane z tą tematyką. Podczas procesu edytorskiego tej pracy byłem autorem

korespondującym z redakcją.

Mój wkład procentowy w autorstwo pracy oceniam na 25% (oświadczenia

współautorów o procentowym wkładzie w pracy znajdują się w Załącznikach 4b,4c,4d)

3. Marcin Barski 2012. Dinoflagellate cysts from neptunian dykes in the Middle Jurassic of

Poland - A stratigraphical approach. REVIEW OF PALAEOBOTANY AND PALYNOLOGY,

169, 38-47. IF. 2, 029 (35)

Osobiście znalazłem i opisałem system żył neptunicznych w trzech opisywanych

odsłonięciach i jestem autorem koncepcji pracy. Samodzielnie wykonałem badania

terenowe, prace laboratoryjne oraz analizy stratygraficzne i interpretacje oraz wszystkie

ilustracje w pracy.


3

4. Marcin Barski 2014. Shapes of organic walled dinoflagellate cysts in early diagenetic

concretions - markers for mechanical compaction. REVIEW OF PALAEOBOTANY AND

PALYNOLOGY, 208, 50-54. IF. 2, 029 (35)

Jestem autorem koncepcji badań morfometrycznych, analizy stratygraficznej oraz

wszystkich figur w pracy.

c) omówienie celu naukowego ww. prac i osiągniętych wyników:

Organiczne cysty Dinoflagellata w analizie biostratygraficznej i w odtwarzaniu zjawisk

towarzyszących depozycji

Streszczenie

W niniejszym autoreferacie przedstawiono publikacje, w których pokazano w jaki

sposób za pośrednictwem organicznych cyst Dinoflagellata udało rozwiązać się ważne dla

geologii regionalnej problemy stratygraficzne oraz zastosować tę grupę mikroskamieniałości

do odtwarzania zjawisk syndepozycyjnych. Do zjawisk tych można zaliczyć: (1) tworzenie

się wczesnodiagenetycznych konkrecji węglanowych, które uważane były często za

egzotyki; (2) subtelną redepozycję mikroskamieniałości, która jest trudna do wychwycenia

tradycyjnymi metodami biostratygraficznymi; (3) tworzenie się żył neptunicznych

wykazujących intensywne rozmywanie skały goszczącej (host rock); oraz (4) kompakcję

mechaniczną, jakiej podlegał osad od momentu złożenia na dnie zbiornika

sedymentacyjnego do litifikacji skały. Każdy z omawianych przypadków ma zarówno wymiar

regionalny jak i uniwersalny, który może być wykorzystany wszędzie tam, gdzie

mikroskamieniałości z tej grupy są zachowane.

Wstęp

Organiczne cysty Dinoflagellata to formy przetrwalnikowe gromady Pyrrophyta

(Dinoflagellata), które tworzą się w procesie rozmnażania płciowego (Evitt, 1985). W

odróżnieniu od celulozowej teki okrywającej żywe organizmy, cysty zbudowane są z

dinosporiny – biopolimeru zbliżonego budową do sporopolleniny (Traverse, 2007; Mertens et

al., 2009). Substancja ta, odporna chemicznie i mechanicznie pozwala na przechowywanie

żywej cytoplazmy w osadzie nawet do stu lat (Ribeiro et al., 2011) oraz zachowanie się cyst

w zapisie geologicznym. Współcześnie znanych jest około 2000 gatunków Dinoflagellata, z

których tylko 10% jest zdolne do produkcji cyst. Przywiązanie żywych gatunków do

znajdowanych kopalnych cyst jest trudne i udaje się tylko w 30%. Prowadzone eksperymenty


4

laboratoryjne na żywych Dinoflagellata pokazują, że mogą one w zależności od warunków

środowiska (zasolenie, temperatura, zawartość substancji odżywczych) produkować różną

ilość morfotypów cyst o bardzo zmiennym wyglądzie ( Rochon et al., 2009). Cysty

Dinoflagellata, znane od triasu do dzisiaj, wykorzystywane są głównie w badaniach

biostratygraficznych oraz paleośrodowiskowych.

Badania nad kopalnymi cystami Dinoflagellata sięgają roku 1837 i 1843, kiedy Ch. G.

Ehrenberg opisał gatunki z rodzaju Xanthidium z późnokredowych i poźnojurajskich

krzemieni. Okazy jurajskich krzemieni przesłał Ehrenbergowi do badań znany polski geolog

Ludwik Zejszner, co stanowi swoisty wkład naszej geologii w tę dziedzinę mikropaleontologii.

Pierwszą polską badaczką cyst Dinoflagellata była profesor Hanna Górka z Uniwersytetu

Warszawskiego. W 1963 roku opublikowała pracę poświęconą kredowym dinocystom, a w

1971 roku wydała pracę w języku polskim o zasadach taksonomii, budowie oraz

rozprzestrzenieniu współczesnych oraz kopalnych Dinoflagellata (Górka, 1963; 1971).

Obecnie zaledwie kilku badaczy w Polsce aktywnie zajmuje się tą grupą skamieniałości,

głównie w zakresie stratygrafii oraz odtwarzania warunków paleośrodowiska.

Zakres badań współczesnych cyst Dinoflagellata jest bardzo szeroki. Obejmuje on,

między innymi, analizy chemiczne ścianek cyst oraz analizę ich morfologii w zależności od

zmienności parametrów środowiska morskiego (Kokinos et al., 1998; Lewis i Hallett, 1997;

Mertens et al., 2009; Ellegaard et al., 2002), obserwacje mechanizmu powstawania cyst

(Rochon et al., 2009), oraz odtwarzanie miejsc i warunków powstawania toksycznych

zakwitów żywych Dinoflagellata (Satta et al., 2013).

Z drugiej strony, znanych przykładów zastosowania kopalnych cyst Dinoflagellata do

innych celów niż biostratygrafia oraz analiza środowiskowa jest niewiele. Można tutaj

wymienić badania dojrzałości materii organicznej w świetle UV w celu określenia potencjału

ropo/gazonośnego skał (Alpern et al., 1992), zachowania organicznych cyst oraz datowania

utworów impaktowych (Edward i Powars, 2003; Smerlor i Dypvik, 2005), określania

deformacji mechanicznej cyst w różnych odmianach litologicznych skał (Munnecke i Servais ,

1996; Westphal i Munnecke, 1997), w stratygrafii sekwencji, określania stosunki gatunków

typowych dla szelfu do gatunków otwartego oceanu (Jaramillo i Oboh-Ikuenobe, 1999), czy

określania wieku powstania utworów klastycznych (Gohn et al., 2009).

Opisywane w autoreferacie przypadki wzbogacają ten zakres zastosowań i pozwalają

na pełniejsze zrozumienie nie tylko stratygrafii badanych utworów, ale także procesów

towarzyszących depozycji.


5

1. Egzotyki vs. wczesnodiagenetyczne konkrecje węglanowe – paleogen (okno tektoniczne Świątkowej Wielkiej )

Problemem badawczym w tej pracy w było ustalenie szczegółowej stratygrafii

warstw krośnieńskich w oparciu o organiczne cysty Dinoflagellata, ustalenie genezy

węglanowych i dolomitycznych skał występujących w profilu oraz określenie warunków

środowiska sedymentacji.

Badany profil warstw krośnieńskich pochodzi z okna tektonicznego Świątkowej

Wielkiej, w którym w obrębie jednostki magurskiej odsłania się jednostka grybowska. Do tej

pory wstępne dane stratygraficzne z tej okolicy zostały podane przez Kopciowskiego et al.

(1997). Ustalenie wieku warstw krośnieńskich stanowi duży problem z uwagi

diachroniczność tej facji na obszarze Karpat fliszowych. Obecnie przyjmuje się, że ogólny

wiek tej serii to oligocen - dolny miocen ( np. Bąk, 2005; Garecka i Malata 2001; Oszczypko-

Clowes i Oszczypko 2002; Garecka 2008; Oszczypko-Clowes 2008).

W obrębie badanego profilu wstępowały w formie nodularnych, nieciągłych ciał, trzy

typy skał węglanowych o nieznanej genezie. Do tej pory, z warstw krośnieńskich opisywano

wiele skał będących typowymi egzotykami (np. Dżułyński i Ślączka , 1958; Ślączka, 1961;

Ślączka i Wieser, 1962; Burtan et al., 1984). Opisywano także nieliczne przypadki konkrecji ,

ale nie analizowano ich pod kątem zawartości mikroskamieniałości (Narębski, 1956;

Bojanowski, 2001). Węglanowe ciała z odsłonięć z okolic Świątkowej Wielkiej uznawane były

wielokrotnie za utwory egzotykowe lub porwaki tektoniczne (Burtan et al., 1984;

Kozikowski, 1956; Jurkiewicz i Karnkowski, 1959; Koszarski, 1985; Kopciowski et al., 1997)

Do badań palinologicznych pobrano próbki zarówno ze skały goszczącej, jak i trzech

typów ciał węglanowych pojawiających się wzdłuż całego profilu(Barski i Bojanowski, 2010).

Opisano 56 taksonów organicznych cyst Dinoflagellata. Znalezione okazy nie wykazywały

cech zniszczenia chemicznego, a jedynie zróżnicowane zachowania ze względu na erozję

mechaniczną i spłaszczenie. Analiza zasięgów cyst Dinoflagellata pokazała, że wszystkie

próbki z ciał węglanowych jak i skał goszczących pochodzą z wąskiego z przedziału

stratygraficznego obejmującego środkową część rupelu, która odpowiada górnej części

dinocystowego poziomu D14 według Williamsa et al. (2004) i Gradsteina et al. (2004).

Uzyskane wyniki sprecyzowały wcześniejsze dane na temat stratygrafii tych utworów

oraz jednoznacznie dały odpowiedź, że badane ciała węglanowe muszą być formami

konkrecji.

Analiza zespołów cyst Dinoflagellata w nawiązaniu do schematów ekologicznych

(Köthe, 1990; Brinkhuis, 1994; Pross i Brinkhuis, 2005) pokazała, że zarówno w próbkach ze

skały goszczącej, jak i w konkrecjach występują mieszane zespoły taksonów typowo

płytkomorskich (np. Deflandrea sp., Homotriblium sp.) oraz charakterystycznych dla


6

otwartego oceanu (np. Nematosphaeropsis sp., Hystrichokolpoma sp., Systematophora

sp.). Wskazuje to na wymieszanie mikroskamieniałości należących do różnych nisz

ekologicznych i rozległą skalę prądów zawiesinowych obecnych w basenie

sedymentacyjnym Karpat fliszowych.

Porównanie kształtów cyst Dinoflagellata ze skały goszczącej oraz konkrecji

węglanowych pokazało, że są one lepiej mechanicznie zachowane i mniej spłaszczone w

konkrecjach. Dało to potwierdzenie, że konkrecje musiały powstawać w procesie wczesnej

diagenezy, która uchroniła mikroskamieniałości od postępującej kompakcji mechanicznej

(Barski, 2003; Barski i Bojanowski, 2010).

2. Stratygrafia „czarnego fliszu” i subtelności w procesach re depozycji – jura środkowa (Pieniński Pas Skałkowy)

Problemem badawczym było ustalenie szczegółowej stratygrafii osadów tzw.

”czarnego fliszu” na podstawie organicznych cyst Dinoflagellata w kilku profilach utworów

formacji szlachtowskiej w Pienińskim Pasie Skałkowym. Kolejnym celem badań było

określenie warunków środowiska sedymentacji podczas tworzenia się grzbietu

czorsztyńskiego w środkowej jurze oraz charakterystyka osadów fliszowych przy użyciu

zaawansowanych obserwacji mikroskopowych w świetle UV. Przeprowadzone badania

skupiały się na szczegółowym rozpoznaniu geologicznym utworów formacji szlachtowskiej w

zaburzonych tektonicznie w niewielkim stopniu profilach Podubocza i Hałuszowej koło

Czorsztyna oraz profilu Kamienka we wschodniej Słowacji.

Osady tzw. "czarnego fliszu” w Pienińskim Pasie Skałkowym reprezentowane są

przez ciemno-szare/czarne łupki z dużą zawartością łyszczyków oraz wkładkami

piaskowców (Horwitz i Rabowski, 1930). Spośród licznej grupy badaczy wykrystalizowały

dwa nurty w określeniu stratygraficznej przynależności tej facji występującej w różnych

odsłonięciach w obrębie Pienińskiego Pasa Skałkowego. Pierwszy z nich to nurt jurajski (np.

Andrusow, 1929; Birkenmajer, 1953, 1957; Birkenmajer et al., 2008; Gedl, 2007, 2008;

Barski et al., 2011, 2012), a drugi kredowy (np. Uhlig, 1890; Sikora, 1962; Oszczypko et al.,

2004; Golonka i Sikora, 1984; Oszczypko et al., 2012). Powodów kontrowersji wokół

stratygrafii tych utworów jest zapewne kilka. Po pierwsze, podawany wiek tych utworów

dotyczy różnych odsłonięć w obrębie Pienińskiego Pasa Skałkowego; po drugie, jego

określanie odbywa się w oparciu o różne grupy skamieniałości, rzadko opracowywane

wspólnie z tych samych próbek; po trzecie, profile, w których występują te osady, są z

reguły silnie stektonizowane i trudno jest prześledzić ich ciągłość.


7

Do analizy biostratygraficznej wykorzystano 33 taksony organicznych cyst

Dinoflagellata, z których 7 gatunków uznano za redeponowane, głównie wczesnojurajskie

oraz jeden późnotriasowy (Rhaetogonyaulax rhaetica).

Materiał palinologiczny w większości próbek był dobrze zachowany i liczny. Zespoły

cyst zostały opracowane jakościowo oraz półilościowo, co pozwoliło na dodatkowe

obserwacje w zakresie charakterystyki środowiska sedymentacji. Na podstawie analizy

zasięgów określono precyzyjnie pozycje stratygraficzne wszystkich badanych profili. Profile

Podubocze I i II zaliczono do przedziału od poziomu Discites do poziomu Propinquans

dolnego bajosu, a profil Podubocze III od poziomu Discites do poziomu Humphriesianum

dolnego bajosu (fig. 1). Profil Kamienka zajmuje pozycje od poziomu Laeviscula do poziomu

Humphriesianum dolnego bajosu, a profil Hałuszowa okazał się przyjmować najwyższą

pozycje stratygraficzną – od poziomu Humphriesianum dolnego bajosu do poziomu

Garantiana górnego bajosu (fig. 1). Wszystkie profile mieszczą sie zatem w obrębie bajosu i

brak jest przesłanek do zaliczenia ich do starszych wydzieleń jury, co sugerował Gedl

(2008).

Precyzyjnie określony, bajoski wiek utworów tzw. „czarnego fliszu” na badanym

terenie pokazuje, że nie można tego wydzielenia litostatygraficznego wpisać w

dotychczasowy schemat litostratygraficzny Pienińskiego Pasa Skałkowego (fig. 1). Utwory

tego wieku, występujące w wydzielonych na schemacie sukcesjach, mają inne wykształcenie

facjalne. Sugeruje to, że opisywane w pracy osady fliszowe należały do innego basenu

sedymentacyjnego, który roboczo nazwano w pracy „przedpóźnoalbskim basenem

magurskim” (fig. 1).


8

Fig.1. Schemat litostratygraficzny jury środkowej Pienińskiego Pasa Skałkowego (za: Birkenmajer 1977;

Wierzbowski et al., 2004; Birkenmajer et al., 2008, zmodyfikowany) z zaznaczoną pozycją stratygraficzną

badanych profili (Barski et al., 2012).

Oprócz analizy biostratygraficznej, próbki z utworów tzw. „czarnego fliszu” poddano

obserwacjom w świetle UV. Metoda badań substancji organicznej w świetle UV stosowana

jest standardowo w rutynowych ocenach dojrzałości termicznej (np. van Gijzel, 1981).

Ponadto, wykorzystywana jest także do identyfikacji szczątków budujących amorficzną

materię organiczną (AOM), które pozostają niewidoczne przy standardowych badaniach w

normalnym świetle przechodzącym (fig. 2 a, b) (Tyson, 1995). Ostatnio Brenner i Biebow

(2001) oraz Feist-Burkhardt (2009) zasugerowali, że różnice w intensywności fluorescencji

różnych taksonów organicznych cyst Dinoflagellata mogą być także efektem różnych

strategii odżywczych w trakcie życia organizmu.


9

Fig. 2 (a - po lewej; b - po prawej). Obraz amorficznej materii organicznej (AOM): a - w normalnym świetle

przechodzącym; b - w świetle ultrafioletowym, gdzie widać wewnętrzną teksturę materii organicznej oraz jej

składniki (jaskrawożółta forma w centrum fotografii to cysta Dinoflagellata). (fot. M. Barski)

W przypadku klasycznej analizy stratygraficznej, wykorzystującej analizę zasięgów

taksonów, udowodniono w badanych próbkach powszechną redepozycję poźnotriasowych i

wczesnojurajskich gatunków do środkowojurajskiego zbiornika sedymentacyjnego. W

świetle UV formy te wykazywały ciemniejsze, ciemnopomarańczowe barwy w stosunku do

taksonów środkowojurajskich, które charakteryzowała barwa jasnożółta. Takie zróżnicowanie

kolorystyczne spowodowane jest według van Gijzela (1981) oraz Traverse’a (2007) różnym

stopniem dojrzałości materii organicznej. Najbardziej jednak interesującą obserwacją jest

zróżnicowanie w barwach fluorescencji okazów z gatunku Nannoceratopsis gracilis w

tej samej próbce. Zjawisko to występuje w profilu Podubocza, w kilku próbkach precyzyjnie

datowanych na podstawie zespołów cyst Dinoflagellata na najwyższy aalen – dolny bajos.

Całkowity zasięg stratygraficzny tego gatunku obejmuje przedział od późnego pliensbachu

do późnego batonu. Obserwowane okazy Nannoceratopsis gracilis w analizowanych

próbkach wykazują dwa typy intensywności barw fluorescencji – jaskrawożółte oraz

ciemnopomarańczowe, co zapewne wskazuje na różny stopień ich dojrzałości termicznej

(van Gijzel, 1981; Traverse, 2007). Taki stan rzeczy sugeruje, że w tej samej próbce doszło

do wymieszania form in situ, charakteryzujących się jaskrawożółtymi barwami

fluorescencji, z formami redeponowanymi, wykazującymi ciemnopomarańczowe barwy

fluorescencji. Te ostatnie muszą pochodzić ze starszych, bardziej dojrzałych termicznie

warstw. Stwierdzenie tego typu redepozycji byłoby niemożliwe przy zastosowaniu

tradycyjnych metod biostratygraficznych. Rozpoznanie takiej subtelnej redepozycji może

odgrywać jednak istotną rolę przy interpretacjach paleośrodowiskowych. Nannoceratopsis

gracilis uznawany jest bowiem powszechnie za gatunek euryhalinowy, odporny na

obniżone zasolenie (Fenton i Fisher, 1978; Bucefalo-Palliani i Riding, 1997) oraz wstępujący

w stresowych warunkach środowiska (Fensome, 1979). Jego sztuczne zagęszczenie na

skutek redepozycji i podwyższone frekwencje, jak w opisywanym przypadku, może

doprowadzić zatem do fałszywych wniosków.

Z reguły, przy użyciu w mikroskopie światła normalnego, redeponowane okazy cyst

Dinoflagellata wykazują wyraźne cechy mechanicznego zniszczenia. W opisywanym

przypadku nie różnią się jednak od cyst in situ.

Dzięki obserwacjom w świetle UV na spotkaniu mikropaleontologicznym MIKRO 2011

(Barski et al., 2011) zaproponowano teksturalny model środkowojurajskich osadów tzw.


10

„czarnego fliszu” (fig. 3). Stwierdzono, że dobry stan zachowania redeponowanych okazów

gatunku Nannoceratopsis gracilis spowodowany jest swoistą izolacją tych form w niewielkich

klastach przynoszonych do basenu przez prądy zawiesinowe. Podczas preparacji

palinologicznej, po rozpuszczeniu szkieletu mineralnego skały, mieszają się one z okazami

występującymi in situ i stąd następuje omawiane zjawisko.

Fig. 3. Proponowany model teksturalny dla środkowojurajskich utworów tzw. „czarnego fliszu” występującego w Pienińskim Pasie Skałkowym. (ryc. M. Barski).

3. Datowanie procesu ekstensji i redepozycja w żyłach neptunicznych –

środkowapóźna jura (Jura Krakowsko-Wieluńska)

Badania zmierzały w kierunku rozpoznania stratygrafii utworów wypełniających

system żył neptunicznych rozwiniętych w osadzie ilastym tzw. formacji środkowojurajskich

iłów rudonośnych, odsłaniających się na Jurze Krakowsko-Wieluńskiej. Do tej pory znanych

jest w literaturze wiele przypadków żył neptunicznych, ale pochodzą one głównie ze skał

węglanowych (np. Szulczewski, 1973; Lehner, 1991). W pracy opisano nietypowe zjawisko

rozmywania ścian szczelin ograniczających żyły neptuniczne, wymywanie i mieszanie się

gatunków cyst Dinoflagellata pochodzących ze skały goszczącej (host rock) oraz osadów

składanych na morskim dnie. Opisywane żyły neptuniczne rozpoznane na obszarze o

rozciągłości około 100 kilometrów, co świadczy o rozwijającym się procesie ekstensji w

późnojurajskim epikontynentalnym basenie sedymentacyjnym.

Obszar badań był zlokalizowany na Jurze Krakowsko-Wieluńskiej w odsłonięciach:

Faustianka, Gnaszyn oraz Ogrodzieniec. W każdym z nich, w obrębie czarnych iłów

rudonośnych opisano po kilka serii równoległych do siebie, przebiegających w azymucie NE-

SW, żył neptunicznych.

W sumie z próbek pobranych ze skał goszczących oraz wypełnień żył oznaczono 52

gatunki cyst Dinoflagellata. Szczegółowa analiza biostratygraficzna utworów wypełniających

żyły neptuniczne pokazała, że ich obrębie można znaleźć wymieszane zespoły cyst

Dinoflagellata charakterystycznych dla środkowej i późnej jury. Aby zinterpretować

poprawnie wiek tych utworów potrzebne było odseparowanie taksonów, które nie mogą ze

sobą naturalnie współwystępować. Wydzielono w ten sposób dwa zespoły: pierwszy, który


11

na podstawie współwystępowania gatunków mógł maksymalnie sięgać środkowej części

dolnego keloweju, oraz drugi, obejmujący przedział od dolnego do górnego kimerydu.

Podczas interpretacji biostratygraficznej zaproponowano dwa modele powstawania

żył neptunicznych: pierwszy, który zakładał otwarcie szczeliny i powolne zapełnianie jej

przez osad, i drugi zakładający proces krótkotrwały, gdzie wprowadzenie plastycznego

osadu z dna morskiego nastąpiło na zasadzie iniekcji od góry (Castellarin , 1982). Te dwa

różne mechanizmy wymagały innego podejścia do analizy biostratygraficznej. W pierwszym

przypadku cysty Dinoflagellata wprowadzane by były do szczeliny przez cały czas jej

otwarcia, a wiek osadu musiałby być wyznaczony przez dolny zasięg najstarszego taksonu w

obrębie zespołu późnojurajskiego. W drugim przypadku można było określić wiek

wypełnienia żył na podstawie zasięgów współwystępujących gatunków w obrębie osadu.

Aby wytypować bardziej prawdopodobny mechanizm wypełnienia przeprowadzono

test pionowej zmienności zespołów cyst Dinoflagellata w jednej z żył o maksymalnej

wysokości około 20 m. Pobrane próbki z góry, środka oraz dolnej części żyły nie wykazały

zmienności zespołów cyst. Wyklucza to raczej pierwszy model wypełnienia, w którym

należałoby się spodziewać zróżnicowania taksonomicznego w obrębie zespołu

późnojurajskiego.

Ostatecznie określono czas powstania żył neptunicznych w tym regionie na

przedział stratygraficzny wczesny – późny kimeryd.

Opisane żyły neptuniczne są związane z procesem ekstensji, który odbywał się w

epikontyntalnym basenie późnej jury w Polsce. Zgodne kierunki NE-SW we wszystkich

odsłonięciach nawiązują do kierunku ryftów, jakie rozwijały się w otwierającym się w tym

okresie basenie Morza Północnego (Ziegler, 1990).

4. Cysty Dinoflagellata jako wskaźnik kompakcji mechanicznej – przykłady z jury i paleogenu

Celem naukowym tego opracowania było wykorzystanie organicznych cyst

Dinoflagellata jako wskaźników mechanicznej kompakcji skał. W tym celu przebadano okazy

dwóch gatunków cyst – jurajską Pareodinia ceratophora Eisenack, 1938 oraz paleogeńską

Deflandrea phosphoritica Deflandre, 1947, pochodzących z konkrecji syderytowych i

węglanowych oraz skał je otaczających. Prowadzone wcześniej badania (Barski i

Bojanowski, 2010) pokazały, że okazy cyst Dinoflagellata, opisane z konkrecji wykazują

mniej zdeformowane kształty w stosunku do okazów ze skał otaczających. Dało to początek

morfometrycznym badaniom cyst z obydwu rodzajów skał i odkrycia pewnych prawidłowości

w zachowaniu się ich kształtów . Badania te są pierwszą próbą uzyskania ilościowych


12

wartości kompakcji mechanicznej skał na podstawie pomiarów organicznych cyst

Dinoflagellata.

Materiał do badań pochodził z konkrecji węglanowych z warstw krośnieńskich

(Barski i Bojanowski, 2010) oraz z konkrecji syderytowych znajdowanych w

środkowojurajskich iłach rudonośnych. W obydwu przypadkach udało się wykonać szereg

pomiarów morfometrycznych przy użyciu mikroskopu optycznego. Przeprowadzone badania

polegały na pomiarze wzdłuż osi optycznej wysokości dobrze zachowanych okazów cyst

Dinoflagellata i przeliczeniu ich na jednostki metryczne.

W analizach mikroskopowych mikroskamieniałości często wykorzystuje się tzw. „przekroje

optyczne”, polegające na sukcesywnej zmianie ostrości wzdłuż osi optycznej w celu

uzyskania pełnego obrazu obserwowanego przedmiotu. Ostatnio w celu trójwymiarowego

zobrazowania obiektów biologicznych i mikropaleontologicznych stosuje się powszechnie

laserową mikroskopię konfokalną (Amos i White, 2003; Feist-Burkhardt i Pross,1999; Hochuli

i Feist-Burkhardt, 2013) oraz specjalistyczne oprogramowania składające obrazy z

poszczególnych płaszczyzn ostrości mikroskopu optycznego (np. Lucia, NIS Elements Ar,

firmy Nikon). Do tej pory, przy opisach taksonomicznych dokonywano jedynie pomiarów w

dwóch wymiarach cyst – tj. długości i szerokości, natomiast nie koncentrowano się na

wysokości cysty. Było to zapewne spowodowane tym, iż wymiar ten ulegał często

deformacjom, właśnie w trakcie procesu kompakcji skały.

W niniejszej pracy opracowano metodę pomiaru wysokości cysty pomiędzy dwoma,

skrajnymi płaszczyznami ostrości, w najwyższym i najniższym punkcie na powierzchni cysty

wzdłuż osi optycznej mikroskopu. Do badań wytypowano dwa gatunki, które nie posiadają na

swej powierzchni wyrostków, a ich kształt można przybliżyć kształtem znanych brył

geometrycznych. Ważnym problemem rozważanym przez podjęciem pomiarów było

ustalenie pozycji cyst, w jakich osadzały się na dnie zbiornika sedymentacyjnego oraz

pozycję, jaką przyjmowały w preparacie mikroskopowym podczas pomiarów. Kształty

obydwu gatunków opisywanych przez Evitta (1985) zostały odniesione do teorii wyporu i

pływalności teoretycznych brył (Rawsan i Tupper, 2001; Mégel i Kliava, 2010), oraz

opisywanych pozycji w osadzie makro i mikroskamieniałości (Flügel, 2004). W przypadku

Deflandrea phosphoritica o kształcie zbliżonym do spłaszczonej elipsoidy, jej okazy ustawiały

się najkrótszą osią pionowo ku górze, zaś stożkowata Pareodinia ceratophora ustawiała się

najdłuższą osią równolegle lub lekko ukośnie do płaszczyzny poziomej, zarówno na dnie, jak

i w płynnym preparacie.

Wyniki serii pomiarów spłaszczenia cyst z próbek pochodzących z konkrecji oraz

skał otaczających dla dwóch różnowiekowych profili pokazały powtarzalność parametrów dla

par próbek, a wartości odchylenia standardowego były zadawalające. Na podstawie tych


13

wyników obliczone zostały uśrednione wielkości kompakcji, które wyniosły odpowiednio

67,1% dla skał środkowojurajskich i 64,4% dla skał paleogeńskich. Otrzymane wyniki są

bardziej precyzyjne od tych, które uzyskiwano podczas badań teoretycznych i

praktycznych, gdzie stopień kompakcji skał drobnoklastycznych szacowano na

4090%(Aplin et al., 1995; Velde, 1996; Mondol et al., 2007).

W pracy przeanalizowano także wiele czynników, które mogą wpływać na pewne

odchylenia od uzyskanych wyników, szczególnie wpływ kompakcji chemicznej oraz

nacisku tektonicznego. Czynniki te muszą być uwzględniane przy końcowej ocenie

całkowitej kompakcji skał.

Podsumowanie

Organiczne cysty Dinoflagellata mają wysoką przydatność w biostratygrafii zarówno

skał klastycznych jak i węglanowych, co ma nieoceniony wkład w zrozumienie geologii

regionalnej i rozpoznanie budowy basenów sedymentacyjnych. Oprócz tego, w omawianych

przypadkach cysty Dinoflagellata znalazły zastosowanie dla rozpoznania zjawisk

towarzyszących depozycji, takich jak :

Odróżnianie osadowych skał egzotykowych od autochtonicznych konkrecji,

Określenie czasu powstania i charakteru konkrecji,

Wykrywanie procesów redepozycji przy braku dowodów biostratygraficznych,

Datowanie czasu otwierania i wypełniania żył neptunicznych,

Określanie stopnia kompakcji mechanicznej skał.

Sądzę, że dalsze prace nad tą grupą mikroskamieniałości dadzą kolejne odkrycia w

zakresie jej zastosowania w precyzyjnej stratygrafii oraz w innych dziedzinach geologii.

Ostatnio jest ona coraz częściej eksploatowana w badaniach ekologicznych i

paleośrodowiskowych, ale koncentrują się one głównie na utworach trzeciorzędowych i

czwartorzędowych.

5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych Poniżej przedstawiam zwięźle w punktach moją działalność naukową na innych polach niż zaprezentowane osiągnięcie naukowe i określam mój współudział procentowy i merytoryczny w autorstwo opublikowanych prac. a) Stratygrafia jury górnej

Zainteresowania zastosowaniem organicznych cyst Dinoflagellata w stratygrafii jury

górnej w mojej pracy badawczej mają dwa kierunki. Pierwszy związany jest z korelacją

podziałów opartych na faunie amonitowej z następstwem występowania taksonów cyst


14

Dinoflagellata na obszarze polskich basenów sedymentacyjnych (Barski et al., 2005; Barski

et al., 2014). Koncentrują się one wokół warstw pogranicza oksfordu i kimerydu na obszarze

epikratonicznego basenu późnej jury. Głównym celem tych badań jest korelacja

submedyterańskich i suborealnych podziałów oraz ich bardziej precyzyjna korelacja z

podziałami dinocystowymi. Na podstawie analizy zespołów cyst Dinoflagellata z różnych

bioprowincji amonitowych udało się potwierdzić (Barski et al., 2005) proponowaną korelację

podziałów amonitowych (Matyja i Wierzbowski, 2003) oraz doprecyzować przebieg dolnej

granicy dinocystowego poziomu DSJ28 (Poulsen i Riding, 2003), która powinna przebiegać

w obrębie submedyteranskiego podpoziomu Planula.

Drugi kierunek badań to rozpoznanie regionalnej biostratygrafii przy użyciu cyst

Dinoflagellata (Matyja i Barski, 2007; Barski i Matyja, 2008). Przedstawiona analiza

stratygraficzna oparta na bogatym materiale pochodzących z 16 otworów wiertniczych

wykazała, że pozycję stratygraficzną utworów górnej jury podłoża zapadliska

przedkarpackiego cechuje daleko idąca odrębność w stosunku do podobnych litologicznie

utworów górnej jury obrzeżenia Gór Świętokrzyskich czy synklinorium miechowskiego, z

którymi je dotąd korelowano. Podstawową różnicą jest dużo większy zasięg stratygraficzny

facji wapieni gąbkowych i formacji wapienno-marglistej z Niwek. Megafacja gąbkowa, której

reprezentantem jest formacja z Łękawicy, sięga w regionie południowym aż do dolnego

tytonu, podczas gdy w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich zanika w najwyższym oksfordzie

(Matyja 1977), a na Jurze Polskiej sięga najwyżej do dolnego kimerydu.

W 2010 podczas opracowywania stratygrafii otworu wiertniczego Rzeczyn PIG-1 na

podstawie organicznych cyst Dinoflagellata udało się udokumentować w tym rejonie potężną

lukę stratygraficzna obejmującą przedział górny oksford – środkowy kimeryd. Znaleziono

jej związki z rozwojem innych luk erozyjnych na obrzeżach elementu paleogeograficznego

zwanego Wyniesieniem Ringkøping–Fyn w basenie Morza Północnego. Artykuł na ten temat

we współautorstwie z Prof. B.A. Matyją jest na ukończeniu (wkład procentowy: 90%).

Marcin Barski, Bronisław Matyja, Andrzej Wierzbowski 2005. Korelacja podziałów

amonitowych i dinocystowych przy granicy oksfordu i kimerydu na podstawie profilów

wierceń Bartoszyce IG 1 i Kcynia IG IV VOLUMINA JURASSICA (Tomy Jurajskie), 3, 87-96.

(wkład procentowy: 60%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji pracy i tekstu,

opracowanie stratygrafii na podstawie cyst Dinoflagellata z wierceń Bartoszyce IG 1 i Kcynia

IG 4, autorstwo większości rozdziałów oraz figur w pracy)

Bronisław Matyja, Marcin Barski 2007. Stratygrafia górnej jury podłoża zapadliska

przedkarpackiego. TOMY JURAJSKIE, 4, 39-50. (wkład procentowy: 50%; wkład

merytoryczny: współautorstwo koncepcji pracy, opracowanie stratygrafii na podstawie cyst


15

Dinoflagellata z 16 wierceń, zestawienie wyników, współautorstwo figur i schematów

lito/chronostratygraficznych)

Marcin Barski, Bronisław Matyja 2008. Stratygrafia górnej jury podłoża zapadliska

przedkarpackiego w oparciu o mikroskamieniałości. GEOLOGIA, 34(3/1), 163-164. (wkład

procentowy: 80%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji pracy i tekstu,

opracowanie stratygrafii na podstawie cyst Dinoflagellata z 16 wierceń, zestawienie wyników,

współautorstwo figur)

Marcin Barski , Marta Hodbod, Bronisław Matyja , Andrzej Wierzbowski 2014.

Micropalaeontological study at the Oxfordian-Kimmeridgian boundary in Central Poland – a

preliminary report. Beringeria, Special Issue, 8, 21-22.(wkład procentowy: 80%; wkład

merytoryczny: współautorstwo koncepcji pracy, autorstwo tekstu, oznaczenie cyst

Dinoflagellata i interpretacja stratygraficzna, preparacja materiałów z próbek krzemieni,

przygotowanie prezentacji multimedialnej)

b) Stratygrafia jury środkowej

Wyniki badań biostratygraficznych pokazujące duże różnice w pozycji stratygraficznej

dwóch odsłonięć facji czarnych iłów w południowo-zachodnim obrzeżeniu Gór

Świętokrzyskich (Barski, 1999) wskazują, że w pierwszym z nich (Wola Morawicka)

występuje luka stratygraficzna obejmująca część środkowego i górny baton oraz część

dolnego keloweju, zaś w drugim (Marianów), oddalonym o 20 km, interwał ten

reprezentowany jest przez 20-metrowy, ciągły profil. Wskazuje to na istnienie intensywnej

tektoniki synsedymentacyjnej w jurze środkowej na tym obszarze.

Cykl publikacji (Barski, 2007, 2008, 2012) poświęcony został ustaleniu precyzyjnej

stratygrafii jury środkowej na obszarze Kujaw. Dotychczasowe korelacje na tym obszarze

wykonywane były na podstawie podobieństw litologicznych. Dokumentacja biostratygraficzna

pokazała jednak duże zróżnicowanie facjalne na niewielkich odległościach, co zapewne

było przyczyną aktywności halokinezy w jurze środkowej na tym terenie.

W pracy Barski (2002) ustanowiono na podstawie materiałów w rdzeni wiertniczych z

obszaru Kujaw nowy gatunek cysty Dinoflagellata - Eodinia poulseni. Oprócz dokumentacji

paleontologicznej, w publikacji przedstawiono zestawienie taksonów zbliżonych

morfologicznie do nowego gatunku i opisano szczegółowo ich cechy diagnostyczne.

W kolejnych latach ukazały się do opracowania biostatygraficzne profili istotnych dla

geologii Polski, zarówno w basenie jury epikontynentalnej (Barski et al., 2004), jak i

Pienińskiego Pasa Skałkowego w Polsce (Bąk et al., 2008) oraz na Ukrainie (Reháková et

al., 2011).


16

Marcin Barski 1999. Stratygrafia jurajskich czarnych iłów z odsłonięć w południowo

zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. PRZEGLĄD GEOLOGICZNY,47, 8, 718-

722.(wkład procentowy i merytoryczny: 100%)

Marcin Barski 2002. Eodinia poulseni sp. nov., a dinoflagellate cyst from Middle Jurassic of

Central Poland. JOURNAL OF MICROPALAEONTOLOGY, 21, 43-49.(wkład procentowy i

merytoryczny: 100%)

Marcin Barski, Krzysztof Dembicz, Tomasz Praszkier 2004. Biostratygrafia i

paleośrodowisko środkowej jury z kamieniołomu Ogrodzieniec. TOMY JURAJSKIE, 2, 61-68. (wkład procentowy: 70%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji pracy, wykonanie

oznaczeń cyst Dinoflagellata i analiza stratygraficzna, analiza palinofacjalna z interpretacją środowiskową, wykonanie planszy z okazami cyst) Krzysztof Bąk, Marcin Barski, Marta Bąk 2005. High resolution microfossil, microfacies and

palynofacies studies as the only method in recognition of the Jurassic and Cretaceous.

STUDIA GEOLOGICA POLONICA, 124, 171-198.(wkład procentowy: 30%; wkład

merytoryczny: autorstwo rozdziału o stratygrafii jury środkowej w oparciu o cysty

Dinoflagellata, wykonanie tabeli obecności taksonów cyst Dinoflagellata, wykonanie planszy

z okazami cyst)

Marcin Barski 2007. Stratygrafia jury środkowej na podstawie cyst Dinoflagellata. PROFILE

GŁĘBOKICH OTWORÓW WIERTNICZYCH, 117, 67-70. (wkład procentowy i merytoryczny:

100%)

Marcin Barski 2008. Wyniki badań stratygraficznych w otworze wiertniczym Brześć

Kujawski IG2 na podstawie organicznych cyst Dinoflagellata. PROFILE GLEBOKICH

OTWORÓW WIERTNICZYCH, 125, 161-165. (wkład procentowy i merytoryczny: 100%)

Daniela Reháková, Bronisław Matyja, Andrzej Wierzbowski, Jan Schlögl, Michał Krobicki,

Marcin Barski 2011. Stratigraphy and microfacies of the Jurassic and lowermost Cretaceous

of the Veliky Kamenets section (Pieniny Klippen Belt, Carpathians, Western Ukraine).

VOLUMINA JURASSICA, 9, 61-104. (wkład procentowy: 10%; wkład merytoryczny:

autorstwo rozdziału o stratygrafii jury środkowej w oparciu o cysty Dinoflagellata, wykonanie

tabeli zasięgów do figury zbiorczej, wykonanie planszy z okazami cyst)

Marcin Barski 2012. Wyniki badań stratygraficznych w otworach wiertniczych Wojszyce IG3

i IG4 na podstawie organicznych cyst Dinoflagellata. PROFILE GLEBOKICH OTWORÓW

WIERTNICZYCH, 137, 142-149. .(wkład procentowy i merytoryczny: 100%)

c) Stratygrafia jury dolnej

Pierwsze opracowanie jury dolnej wykonane z profili dwóch odsłonięć na Wyżynie

Woźnicko-Wieluńskiej, udowodniło przydatność cyst Dinoflagellata w interpretacji stratygrafii

i środowiska sedymentacji(Barski i Leonowicz, 2002). Na podstawie znalezionych tam

zespołów udało się po raz pierwszy uściślić wiek badanych utworów na przedział

stratygraficzny obejmujący górny pliensbach – dolny toark. Ponadto obecne tam taksony,


17

głównie Luehndea spinosa, które opisywane były z pełnomorskich osadów z obszaru

Niemiec, sugerują dotarcie w tym okresie ingresji morskiej na badany teren.

Badania jury dolnej w jednostce kriżniańskiej Tatr Zachodnich (Jach et al., 2003) nie

były owocne jeśli chodzi o rozpoznanie stratygrafii na podstawie cyst Dinoflagellata. Jednak

analiza tkanek organicznych z próbek pobranych z otoczenia ławic wzbogaconych w

mangan, które zdominowane były głównie przez amorficzną substancje organiczną

(AOM), potwierdziła koncepcję o hydrotermalnym środowisku powstania tych utworów.

Marcin Barski, Paulina Leonowicz 2002. Cysty Dinoflagellata z odsłonięć liasu w

Kozłowicach i Boroszowie (Wyżyna Woźnicko-Wieluńska). PRZEGLĄD GEOLOGICZNY ,

50, 5, 411-414. (wkład procentowy: 80%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji

oraz tekstu pracy, analiza biostratygraficzna, wykonie figur i plansz dotyczących stratygrafii)

Renata Jach, Teresa Dudek, Marcin Barski 2003. Toarcian manganese-bearing deposits in

the Krizna Unit (Tatra Mts., Poland): A record of submarine hydrothermal activity w: 22nd IAS

Meeting of Sedimentology - Opatija 2003, Abstracts Book, 17-19 September, 87-87.(wkład

procentowy: 10%; wkład merytoryczny: opracowanie i opisanie próbek palinologicznych)

d) Stratygrafia i sedymentologia ruchów masowych i osadów redeponowanych

Uzyskując dostęp do narzędzia stratygraficznego jakim są mikroskamieniałości,

uwagę w kilku pracach poświęcono stratygraficznemu rozpoznaniu utworów

redeponowanych, które są ważnym zjawiskiem w rozwoju basenów sedymentacyjnych.

Matyja i Barski (2009), na podstawie cyst Dinoflagellata, udowodnili redepozycję utworów

środkowojurajskich w utworach górnej jury podłoża zapadliska przedkarpackiego. Według tej

interpretacji, jest to dowód na istnienie późnojurajskiej tektoniki synsedymentacyjnej,

przejawiających się powstawaniem podmorskich uskoków listrycznych, które tworząc skarpy

odsłaniały starsze utwory.

W pracy Arabas et al. (2011) na podstawie mikroskamieniałości przeprowadzono

analizę biostratygraficzną utworów brekcji wapiennej tzw. „ogniwa brekcji z Wapiennika”

występującej w kamieniołomie Wapiennik koło Szaflar(Pieniński Pas Skałkowy). Wiek tych

utworów, określany wcześniej na przełom keloweju i oksfordu, okazał się być kredowym

(późny alb), co sugeruje jej przynależność do innej formacji (formacja z Chmielowej).

Ostatnie opracowanie związane z tym zagadnieniem (Barski i Mieszkowski, 2014)

poświęcone jest szczegółowej analizie sedymentologicznej oraz rozpoznaniu przy użyciu

płytkiej geofizyki elektrooporowej, utworów typu „debris flow” na Jurze Krakowsko-

Częstochowskiej w rejonie Ogrodzieńca. Fragmentarycznie osady związane z ruchami

masowymi znajdowane są w lokalnych odsłonięciach w obrębie basenów sedymentacyjnych

zlokalizowanych pomiędzy powszechnie występującym tu pasmami bioherm gąbkowo-

sinicowych. Wykonane profilowania geofizyczne oraz analiza odsłonięć pozwoliły po raz

pierwszy pokazać geometrię i skalę tych zjawisk. Rozciągłość lateralna tych osadów

okazała się sięgać kilkuset metrów, a ich miąższość osiąga kilkadziesiąt metrów.

Bronisław Matyja, Marcin Barski 2009. Zjawiska redepozycji w utworach górnej jury podłoża

zapadliska przedkarpackiego jako efekt synsedymentacyjnej tektoniki. GEOLOGIA.


18

KWARTALNIK AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ, 35, 3/1, 91-92. (wkład procentowy:

80%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji i tekstu pracy, oznaczenia i analiza

biostratygraficzna na podstawie cyst Dinoflagellata, analiza sedymentologiczna)

Agnieszka Arabas, Magdalena Sidorczuk, Marcin Barski, Barbara Olszewska 2011.

Wapiennik Breccia Member (Pieniny Klippen Belt, Poland) - revised stratigraphy and origin.

GEOLOGICAL QUARTERLY, 55, 1, 49-62. (wkład procentowy: 25%; wkład merytoryczny:

współautorstwo koncepcji i tekstu pracy, analiza biostratygraficzna w oparciu o zasięgi

mikroskamieniałości)

Marcin Barski, Radosław Mieszkowski, 2014. Upper Jurassic large-scale debris flow

deposits in interbiohermal basins of the sponge megafacies in Poland – new insights.

NEUES JAHRBUCH FÜR GEOLOGIE UND PALÄONTOLOGIE, 272, 1, 47-59. (wkład

procentowy: 90%; wkład merytoryczny: autorstwo koncepcji i tekstu pracy (oprócz opisu

metody geofizycznej), analiza sedymentologiczna skał węglanowych, interpretacja danych

geofizycznych, wszystkie figury w pracy, korespondencja z redakcją)

f) Analiza palinofacjalna

Analiza palinofacjalna związana jest z oceną oraz ilościową analizą składników

organicznych skały w preparatach palinologicznych. Często wzajemne ustalenie stosunków

składników typowo lądowych (np. fitoklasty, tkanka okrywająca, żywice, ziarna pyłku, spory)

do składników morskich (np. cysty Dinoflagellata, akritarchy, wyściółki otwornic) pozwala na

ustalenie pozycji profilu w zbiorniku sedymentacyjnym. Na podstawie trendów zapisu

palinofacji w wielu profilach można śledzić tendencje transgresywno-regresywne w danym

regionie.

W pracy Barski (2003) pokazano, że w profilach najwyższego bajosu i batonu na

Kujawach w rejonie Włocławka można wyróżnić szereg izochronicznych zjawisk

transgresywnych i regresywnych. Czasem jednak, w odniesieniu do chronostratygrafii,

zjawiska te nie korelują się ze sobą. Jest to prawdopodobnie spowodowane lokalną

zmiennością, uwarunkowaną aktywną tektoniką solną, oddziaływującą na konfigurację dna

basenu sedymentacyjnego.

Wykonywane przeze mnie badania palinofacjalne przy okazji badań

biostratygraficznych pozwoliły na przedstawienie pewnych refleksji związanych z tą metodą

(Barski i Kędzior, 2010). Ważnym według mnie aspektem, który musi być rozważony przy

tych badaniach jest właśnie zjawisko redepozycji, gdyż może ono prowadzić do błędnych

interpretacji środowiskowych, szczególnie wtedy, gdy redeponowane szczątki organiczne

pochodzą z utworów powstałych w odmiennych środowiskach. Dobrym rozwiązaniem dla

uniknięcia błędów jest analiza palinofacji w świetle UV, dzięki której można wyeliminować

redepozycję.

Marcin Barski 2003. Charakterystyka palinofacjalna najwyższego bajosu i batonu okolic

Włocławka TOMY JURAJSKIE , 1 , 7-12. (wkład procentowy i merytoryczny: 100%)

Marcin Barski, Krzysztof Kędzior 2010. Zastosowanie analizy palinofacjalnej do

rekonstrukcji środowisk sedymentacji. w: POKOS'4 Teraźniejszość Kluczem Do Przeszłości


19

Współczesne procesy sedymentacyjne i ich kopalny zapis. IV Polska Konferencja

Sedymentologiczna Smołdzino, 21-26 czerwca 2010 r., 71-71, Uniwersytet im. Adama

Mickiewicza, 2010. (wkład procentowy: 90%; wkład merytoryczny: autorstwo koncepcji i

tekstu opracowania)

g) Stratygrafia paleogenu niżu Polskiego

Aktualnie prowadzone są badania stratygraficzne utworów paleogenu we wschodniej części Niżu Polskiego. Dotychczasowe spostrzeżenia w tym zakresie zaprezentowane zostały na konferencjach naukowych (Olszewska-Nejbert i Barski, 2007, 2010). Ważne dla geologii regionalnej jest stwierdzenie w badanym materiale osadów morskich wczesnego eocenu. Do tej pory bowiem uznawano, że transgresja morska dotarła na wschodnie obszary Niżu Polskiego z końcem środkowego eocenu. Poglądy te trzeba zatem

zweryfikować i uzupełnić. Trwają przygotowania do ich opublikowania. Danuta Olszewska-Nejbert, Marcin Barski 2007. Uwagi o wieku utworów paleogeńskich na

podstawie cyst Dinoflagellata w Mielniku (wschodnia Polska) w: Granice Paleontologii. XX

Konferencja Paleobiologów i Biostratygrafów PTG, Św. Katarzyna pod Łysicą, 10-13

września 2007, 99-100, Wydział Geologii UW, 2007.(wkład procentowy: 50%; wkład

merytoryczny: współautorstwo koncepcji i tekstu opracowania, analiza biostratygraficzna w

oparciu o cysty Dinoflagellata)

Danuta Olszewska-Nejbert, Marcin Barski 2010. Biostratygrafia utworów paleogeńskich na

podstawie cyst Dinoflagellata w rejonie Mielnika (wschodnia Polska). w: Kopalne biocenozy

w czasie i przestrzeni. XXI Konferencja Naukowa Sekcji Paleontologicznej Polskiego

Towarzystwa Geologicznego, Żarki-Letnisko, 13-16 września 2010, 58-59, Wydział Nauk o

Ziemi UŚ, 2010. (wkład procentowy: 50%; wkład merytoryczny: współautorstwo koncepcji i

tekstu opracowania, analiza biostratygraficzna w oparciu o cysty Dinoflagellata)

g) Badania palinologiczne ofiolitów – Iran

W ramach zrealizowanego projektu NCN pod kierownictwem dr. hab. A. Konona (Konon et al., 2010) prowadzę analizę palinologiczną ze skał osadowych w obrębie ofiolitów znajdowanych w strefach krawędziowych centralno-wschodniej mikropłyty irańskiej. Obecność dużej ilości składników organicznych pochodzenia lądowego w badanych próbkach sugeruje, że ówczesne baseny oceaniczne musiały być stosunkowo wąskie i głębokie, być może zbliżone wyglądem do współczesnego Morza Czerwonego. Aktualnie złożony jest do redakcji czasopisma znajdującego się na liście filadelfijskiej wspólny artykuł poświęcony głównie ewolucji tektonicznej tego obszaru.

Andrzej Konon, Marcin Barski, Marek Koprianiuk, Alireza Nadimi, Ewa Słaby, Rafał

Szaniawski, Anna Wysocka 2010. Model deformacji strefy krawędziowej centralno-

wschodniej mikropłyty irańskiej w warunkach konwergencji płyt litosfery - na podstawie

badań geologiczno-geofizycznych i modelowań numerycznych. PRZEGLĄD

GEOLOGICZNY, 58 ,1, 42-45.(wkład procentowy: 10% ; wkład merytoryczny: koncepcja

analizy palinologicznej w ofiolitach)


20

h) Badania sporowo-pyłkowe triasu Tatr

Aktualnie na ukończeniu jest praca poświęcona tatrzańskiemu profilowi utworów

triasu Małej Suchej Doliny, opracowywanego przez profesorów A. Gaździckiego i A.

Uchmana. Jestem autorem rozdziału pt. „Mała Sucha Dolina – analiza palinologiczna”, w

którym wykonałem analizę biostratygraficzną w oparciu o spory i ziarna pułku wraz z

dokumentacją fotograficzną. Rozpoznanie retyku w najwyższych warstwach profilu okazało

się istotne z uwagi na brak tam innych wskaźników biostratygraficznych.

Literatura

Alpern, B., Lemos de Sousa, M. J., Pinheiro, H. J., 1992. Optical Morphology of Hydrocarbons and Oil Progenitors in

Sedimentary Rocks- Relations with Geochemical Parameters. Publicacões do Museu e Laboratório Mineralógico

e Geológico da Faculdade de Ciências do Porto, 3, 12–35.

Amos, W. B. & White, J.G. , 2003. How the Confocal Laser Scanning Microscope entered Biological Research. Biology

of the Cell, 95, 335–342.

Andrusow, D., 1929. Notes sur la géologie des Carpathes du Nord–Ouest. IV. Les Klippes piénines. Vestník Státního

Geologického Ústavu Ceskoslovenské Republiky, 5–6, 327–342.

Aplin, A.C., Yang, Y., Hansen, S., 1995. Assessment of β, the compression coefficient of mudstones and its relationship

to detailed lithology. Mar. Pet. Geol. 12, 955–963.

Bąk, K., 2005. Egerian foraminiferal biostratigraphy of the flysch sediments in the Silesian Nappe, Outer Carpathians,

Polish part of the Bieszczady Mountains. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 75, 71–93

Barski, M., 2003. Zespół cyst Dinoflagellata z konkrecji węglanowych w warstwach krośnieńskich. IV Ogólnopolskie

Warsztaty Mikropaleontologiczne MIKRO 2003, Kazimierz Dolny 28.05-30.05.2003, 7-7.

Barski, M., Bojanowski, M., 2010. Organic-walled dinoflagellate cysts as a tool to recognize carbonate concretions: an

example from Oligocene flysch deposits of the Western Carpathians. Geologica Carpathica 61 (2), 121–128.

Barski, M., Matyja, B.A. & Wierzbowski A., 2011. On some aspects of the detailed dinoflagellate cyst stratigraphy of the

black flysch” (Pieniny Klippen Belt of Poland). Grzybowski Found. Spec. Publ., 17, 70–71.

Barski, M., Matyja, B,, Segit, T., Wierzbowski, A., 2012. Early to Late Bajocian age of the “black flysch” (Szlachtowa Fm.)

deposits: implications for the history and geological structure of the Pieniny Klippen Belt, Carpathians.

GEOLOGICAL QUARTERLY, 56 ,3, 391–410.

Birkenmajer, K., 1953. Preliminary revision of the stratigraphy ofthe Pieniny Klippen Belt series in Poland. Bull. Acad.

Pol. Sc. 3, 1, 271–274.

Birkenmajer, K., 1957. Sedimentary characteristics of the Flysch –Aalenian in the Pieniny Klippen belt (Central

Carpathians). Bull. Acad. Pol. Sc., 3, 5 (4), 451–456.

Birkenmajer, K., Gedl, P., Myczynski, R. & Tyszka J., 2008.“Creta ceous black flysch” in the Pieniny Klippen Belt, West

Carpathians: a case of geological misinterpretation. Cretaceous Res.,29, 535–549.

Bojanowski, M., 2001. Growth mechanism and burial conditions of calcite concretions from the Krosno shales, Polish

Outer Carpathians: structural observations. Mineral. Soc. Pol. Spec. Pap. 18, 15—24.

Brenner, W. & Biebow, N., 2001. Missing autofluorescence of recent and fossil dinoflagellate cysts – an indicator of

heterotrophy? N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 219, 1, 229–240.

Brinkhuis, H., 1994. Late Eocene to Early Oligocene dinoflagellate cysts from the Priabonian type-area (Northeast Italy);

biostratigraphy and palaeoenvironmental interpretation. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 107, 121—163.

Bucefalo-Palliani, R. & Riding, J.B., 1997. Early Jurassic (Pliensbachian-Toarcian)dinoflagellate migrations and cyst

paleoecology in the Boreal and Tethyan realms. Micropaleontology,45,2, 201—214.

Burtan, J., Chowaniec, J. & Golonka, J., 1984. Preliminary results of studies on exotic carbonate rocks in the western

part of the Polish flysch Carpathians. Biul. Inst. Geol. 346, 146—159.

Castellarin, A., 1982. Tettonica sinsedimentaria e associazioni di facies carbonatiche (con principali riferimenti al

Giurassico Sudalpino). In: Castellarin, A., Vai, G.B. (Eds.), Guida alla geologia del Sudalpino Centro-Orientale:

Guide regionali, Bologna Memoir della Societa Geologica Italiana, 23–40.

Dżułyński, S. & Ślączka, A., 1958. Depositional structures and sedimentation of the Krosno Beds. Ann. Soc. Geol. Pol.

28, 205—260.


21

Edwards, L.E., Powars, D.S., 2003. Impact damage to dinocysts from the Late Eocene Chesapeake Bay Event. Palaios

18 (3), 275–285.

Ellegaard, M., Lewis, J., Harding, I., 2002. Cyst–theca relationship, life cycle, and effects of temperature and salinity on

the cyst morphology of Gonyaulax baltica sp. nov. (Dinophyceae) from the Baltic Sea area. J. Phycol. 38, 775–

789.

Evitt, W.R., 1985. Sporopollenin Dinoflagellate Cysts—Their Morphology and Interpretation. American Association of

Stratigraphic Palynologists Foundation, Dallas, Texas.

Feist-Burkhardt, S., 2009. Palynology of the Sinemurian/Pliensbachian boundary (Lower Jurassic) in the Wutach area,

SW Germany: Dinoflagellate cyst systematics, biostratigraphy and heterotrophic character of Liasidium variabile.

Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen, 254, 3, 293–313.

Feist-Burkhardt,S. & Pross, J., 1999. Morphological analysis and description of Middle Jurassic dinoflagellate cyst

marker species using confocal – laser scanning microscopy, digital optical microscopy,andconventional light

microscopy. Bull. Cent.Rech. Explor.Prod.Elf-Aquitaine, 22, 103–145.

Fensome, R.A., 1979. Dinoflagellate cysts and acritarchs from the Middle and Upper Jurassic of Jameson Land, east

Greenland. Grønlands Geologiske Undersøgelse, Bulletin,132, 1–98.

Fenton, J.P.G. & Fisher, M.J., 1978. Regional distribution of marine microplankton in the Bajocian and Bathonian of

Northwest Europe. Palinologia, numero extraordinario, I, 2, 33–40.

Flügel, E., 2004. Microfacies of carbonate rocks: analysis, interpretation and application. Springer, Heidelberg Berlin New

York.

Garecka, M., 2008. Granica oligocen/miocen w polskich Karpatach zewnętrznych na podstawie nanoplanktonu

wapiennego. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 432, 1–54.

Garecka M., Malata T., 2001. Nannoplankton wapienny serii menilitowo-krośnieńskiej jednostki skolskiej (rejon na północ

od Leska). Pos. Nauk Państw. Inst. Geol., 57, 9, 89–91.

Gedl, P.,2007. Organic-walled dinoflagellate cysts from some Jurassic and Cretaceous strata of the Grajcarek Unit at

Hałuszowa, Pieniny Klippen Belt (West Carpathians, Poland). Stud. Geol. Pol., 127, 101–117.

Gedl, P., 2008. Organic–walled dinoflagellate cyst stratigraphy of dark Middle Jras sic marine deposits of the Pieniny

Klippen Belt, West Carpathians. Stud. Geol. Pol., 131, 7–227.

Gohn, G.S., Powars, D.S., Dypvik, H., Edwards, L.E., 2009. Rock-avalanche and oceanresurge deposits in the late

Eocene Chesapeake Bay impact structure: evidence from the ICDP-USGS Eyreville.

Golonka, J. & Sikora, W., 1981. Mikrofacje oecienionych sedymentacyjnie utworów jury i kredy dolnej pieniñskiego pasa

skałkowego. Biul. Inst. Geol., 331, 7–37.

Górka, H., 1963. Coccolithophorides, Dinoflagelles, Hystrichosphaerides et microorganismes incertae sedis du Cretace

superieur de Pologne. ACTA PALAEONTOLOGICA POLONICA, 8, 1, 1–90.

Górka, H.,1971. Badania Acritarcha i Dinoflagellata. Postępy Nauk Geologicznych, str. 61-85.

Gradstein, F.M., Ogg, J.G. & Smith, A.G., 2004. Geologic time scale (Neogene—Late Oligocene). Cambridge University

Press.

Hochuli, P.A. & Feist-Burkhardt, S. 2013. Angiosperm-like pollen and Afropollis from the Middle Triassic (Anisian) of the

Germanic Basin (Northern Switzerland). Front. Plant Sci., 4, 344, 1—14

Horwitz, L. & Rabowski, F., 1930. Excursion dans les Piénines (Karpates Polonaises) de la Sociéte Géologique

Polonaise (18–21.V.1929). Rocz. Pol. Tow. Geol., 6, 1–49.

Jaramillo, C.A., Oboh-Ikuenobe, F.E., 1999. Sequence stratigraphic interpretations from palynofacies, dinocyst and

lithological data of Upper Eocene–Lower Oligocene strata in southern Mississippi and Alabama, U.S. Gulf Coast.

Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 145, 259–302.

Jurkiewicz, H. & Karnkowski, P., 1959. Age of Inoceramus beds in the Magura nappe in the viccinity of Gorlice. Acta

Geol. Pol. 9, 1, 17—54.

Kokinos, J.P., Eglinton, T.I., Goñi, M.A., Boon, J.J., Martoglio, P.A., Anderson, D.M., 1998. Characterization of a highly

resistant biomacromolecular material in the cell wall of a marine dinoflagellate resting cyst. Org. Geochem. 28,

265–288.

Kopciowski, R., Zimnal, Z. & Jankowski, L., 1997. Explanations to Detailed Geological Map of Poland, scale 1: 50,000;

Osiek Sheet. Centr. Geol. Arch. of Pol. Geol. Inst., Warsaw.

Koszarski, L., 1985. Geology of the middle Carpathians and the Carpathian Foredeep. In: Carpatho-Balkan Geological

Association XIII Congress. Guide to Exc. 3, Cracow, Poland, 16—39.


22

Köthe, A., 1990. Paleogene dinoflagellates from Northwest Germany: biostratigraphy and paleoenvironment. Geol. Jb.,

Reihe A 118, 1—111.

Kozikowski, H., 1956. Ropa-Pisarzowa unit, a new tectonic unit of the Polish flysch Carpathians. Biul. Inst. Geol. 110, 1,

1—12.

Lehner, B.L., 1991. Neptunian dykes along a drowned carbonate platform margin: an indication for recurrent extensional

tectonic activity? Terra Nova, 3, 6, 593–602.

Lewis, J., Hallett, R., 1997. Lingulodinium polyedrum (Gonyaulax polyedra) a blooming dinoflagellate. In: Ansell, A.D.,

Gibson, R.N., Barnes, M. (Eds.), Oceanography and Marine Biology: An Annual Review 35. UCL Press, London,

pp. 97–161.

Matyja, B.A., 1977. The Oxfordian in the south-western margin of the Holy Cross Mts. Acta Geologica Polonica, 1, 41–

64.

Matyja, B.A., Wierzbowski, A., 2003. Ammonite biostratigraphy of Middle Jurassic ore bearing Częstochowa clay

formation (in Polish). Tomy Jurajskie 1, 3–6.

Mégel, J., Kliava, J., 2010. Metacenter and ship stability. Am. J. Phys. 78, 738–747.

Mertens, K.N., Dale, B., Ellegaard, M., Jansson, I.M., Godhe, A., Kremp, A., Louwye, S., 2009. Process length variation

in cysts of the dinoflagellate Protoceratium reticulatum, from surface sediments of the Baltic–Kattegat–Skagerrak

estuarine system: a regional salinity proxy. Boreas 40, 242–255.

Mondol, N.H., Bjorlykke, K., Jahren, J., Hoeg, K., 2007. Experimental mechanical compaction of clay mineral

aggregates-changes in physical properties of mudstones during burial. Mar. Pet. Geol. 24, 289–311.

Munnecke, A., Servais, T., 1996. Scanning electron microscopy of polished, slightly etched rock surfaces: a method to

observe palynomorphs in situ. Palynology 20, 163–176.

Narębski, W., 1956. About ferrous dolomites of Polish Flysh Carpathians. Ann.Soc. Geol. Pol. 26, 1, 29-50.

Oszczypko N., Malata E., Švábenická L., Golonka J. & Marko F., 2004. Jurassic–Cretaceous conroversies in the

Western Carpathian Flysch: the “black flysch” case study. Cretaceous Res., 25, 89–113.

Oszczypko, N. & Oszczypko-Clowes, M., 2002. The new findings of Lower Miocene deposits in the Nowy Sącza area

(Magura Nappe, Polish Outer Carpathians). Geological Quarterly, 46, 2, 15–30.

Oszczypko, N., Olszewska, B. & Malata, E., 2012. Cretaceous (Aptian/Albian–?Cenomanian) age of “black flysch”and

adjacent deposits of the Grajcarek thrust-sheets in the Małe Pieniny Mts. (Pieniny Klippen Belt, Polish Outer

Carpathians). Geol. Quart., 56, 3, 411–440.

Oszczypko-Clowes, M., 2008. The stratigraphy of the Oligocene deposits from the Ropa tectonic window (Grybów

Nappe, Western Carpathians, Poland). Geological Quarterly. 52 (2), 127–142.

Poulsen, N.E., Riding, J.B., 2003. The Jurassic cyst zonation of Subboreal Northwest Europe. Geological Survey of

Denmark and Greenland Bulletin 1, 115–144.

Pross, J. & Brinkhuis, H., 2005. Organic-walled dinoflagellate cysts as paleoenvironmental indicators in the Paleogene; a

synopsis of concepts. Paläont. Z. 79, 1, 53—59.

Rawsan, K.J., Tupper, E.C., 2001. Basic Ship Theory—5th. Edition. Butterworth-Heinemann, Oxford.

Ribeiro, S., Berge, T., Lundholm, N., Andersen, T.J., Abrantes, F. & Ellegaard, M. ,2011. Phytoplankton growth after a

century of dormancy illuminates past resilience to catastrophic darkness. Nature Communications, 2 (311), 1—7.

Rochon, A., Lewis, J., Ellegaard, M., Harding, I.C., 2009. The Gonyaulax spinifer (Dinophyceae) “complex”: perpetuating

the paradox? Rev. Palaeobot. Palynol. 155, 52–60.

Satta, C. T., Angles, S., Lugliea, A., Guillen, J., Sechi, N., Campb, J., Garces, E., 2013. Studies on dinoflagellate cyst

assemblages in two estuarine Mediterranean bays: A useful tool for the discovery and mapping of harmful algal

species. Harmful Algae, 24, 65–79.

Sikora, W., 1962. New data on the geology of the Pieniny Klippen Belt. Bull. Acad. Pol. Sc., Sér. géol. géogr. 10 , 4,

203–211.

Ślączka, A., 1961. Exotic-bearing shale from Bukowiec (Polish Eastern Carpathians). Ann. Soc. Geol. Pol. 31, 1, 129—

143.

Ślaczka, A. & Wieser, T., 1962. Shales with exotics in the Krosno Beds of the Baligród region. Geol. Quart. 6, 4, 662—

678 .

Smelror, M. & Dypvik, H., 2005. Marine microplankton biostratigraphy of the Volgian- Ryazanian boundary strata,

western Barents Shelf. NGU-Bull. 443, 61–69.

Szulczewski, M., 1973. Famennian–Tournaisian neptunian dykes and their conodont fauna from Dalnia in the Holy Cross

Mts. Acta Geologica Polonica 23 (1), 15–59.


23

Traverse, A., 2007. Paleopalynology. Springer, Netherlands.

Tyson, R. V., 1995. Sedimentary organic matter. Chapman and Hall, London.

Uhlig, V., 1890. Ergebnisse geologischer Aufnahmen in den westgalizischen Karpathen. II. Th. Der pieninische

Klippenzug. Jb. Geol. Anst. (Wien), 40, 559–824.

Van Gijzel, P., 1981. Appllications of the geomicrophotometry of kerogen, solid hydrocarbons and crude oils to petroleum

exploration. In: Organic Maturation Studies and Fossil Fuel Exploration (ed. J. Brooks), 351–377. Lon don, Acad.

Press.

Velde, B., 1996. Compaction trends of clay-rich deep sea sediments. Mar. Geol. 133, 193–201

Westphal, H.& Munnecke, A., 1997. Mechanical compaction versus early cementation in fine-grained limestones;

differentiation by the preservation of organic microfossils. Sediment. Geol. 112, 33–42.

Wierzbowski, A., Aubrecht, R., Krobicki, M., Matyja, B.A. & Schlögl J., 2004. Stratigraphy and palaeogeographic position

of the Jurassic Czertezik Succession, Pieniny Klippen Belt (Western Carpathians) of Po land and East ern

Slovakia. Ann. Soc. Geol. Pol.,74 (3), 237–256.

Williams, G.L., Brinkhuis, H., Pearce, M.A., Fensome, R.A. & Weegink, J.W., 2004. Southern Ocean and global

dinoflagellate cyst events compared: Index events for the Late Cretaceous—Neogene. In: Exon N.F., Kennett J.P.

& Malone M.J. (Eds.): Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results, 189, Ocean Drilling

Program, College Station, TX, 1—98.

Ziegler, P. A., 1990. Geological atlas of western and central Europe: Shell International Petroleum, Maatschappij.

Marcin Barski Autoreferat w języku polskim

Documents

Transcript of Marcin Barski Autoreferat w języku polskim