MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER
Transcript of MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER
![Page 1: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/1.jpg)
MANTAR ZEHİRLENMELERİ
Dr. Evvah KarakılıçAnkara Numune
Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniği
![Page 2: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/2.jpg)
• Mantar zehirlenmelerine sık rastlanmakta ancak nadiren ciddi zehirlemeler görülmekte.
• Dünyada 10.000’den fazla mantar türü var, bunların 50-100 toksik.
• Zehirlenmeler geniş bir yelpazede görülür.– Hafif GIS semptomları– Organ yetmezliği ve ölüme neden olan sitotoksik
etkiler.
![Page 3: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/3.jpg)
• Klinik olarak– Toksinlerin yaptığı etkilere göre– Ya da erken ve geç semptomlarına göre ayrım.
![Page 4: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/4.jpg)
• Mantar alımı sonrasında oluşan klinik sendromlara göre yapılan ayrımda;– 12 grup mantara toksini tespit edilmiş– 14 klinik sendrom tanımlanmıştır.
![Page 5: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/5.jpg)
Erken ve geç semptomlar
• Genel olarak klinik bulgular 2 saat içerisinde başlamış ise iyi seyirli, ancak fatal olabileceğini ekarte ettirmez!
• Alımdan 6 saat sonra başlamış ise ölümcül olabilir.
![Page 6: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/6.jpg)
Mantar zehirlenmelerinde semptomlar
• Akut gastroenterit– Birçok mantar türü hafif gastroenterite neden
olan zehirlenmelere yol açar. – Alımdan sonra 1-3 saat içinde başlar– Bulantı, kusma ve kramplara neden olur.
![Page 7: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/7.jpg)
Akut gastroenterit
• Tedavide hidasyon ve destek tedavisi.
![Page 8: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/8.jpg)
Halüsinasyon
• Psilosilin ve psilosibin içeren mantarlar (sihirli mantarlar)
• Kimyasal olarak liserjik asit dietilamin (LSD) ve seratonine benzerler
• Bu hastalarda alımdan 30 dk sonra öfori, taşikardi ve dilate pupil gelişir.
![Page 9: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/9.jpg)
Halüsinasyon
• Tedavide
– Destek tedavisi
– Psikoaktif etkileri azaltmak için benzodiazepin.
![Page 10: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/10.jpg)
SSS eksitasyonu ve depresyon
• Musimol ve ibotenik asit içeren mantarlarda• Amanita muskarina ve A. panterina türlerinde• Musimol SSS’ni deprese (GABA) eder • İbotenik asit ise glutamik asit reseptörleri
üzerinden eksitatör etkisi vardır.
![Page 11: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/11.jpg)
SSS eksitasyonu ve depresyon
• Klinik olarak halüsinasyon, bulantı kusma, ishal, başdönmesi ve acayip davranışlar
• Zehirlenme 4-14 saatte oluşur.• Destek tedavisi verilir
![Page 12: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/12.jpg)
Kolinerjik zehirlenmeler
• Dünyadaki birçok mantar türü muskarin içermektedir.
• Bu türler arasında Inocybe ve Clitocybe türü zehirlenmelerde sık rastlanır.
• A. Muscaria çok az miktarda muskarin içermesine rağmen kolinerjik semptomlara neden olur.
![Page 13: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/13.jpg)
Kolinerjik zehirlenmeler
• Muskarin yapısal olarak asetilkoline benzer ve postgangliyonik kolinerjik nöronlara bağlanarak etki gösterir.
• Etkileri alındıktan sonra 30 dk’da başlar.
![Page 14: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/14.jpg)
Kolinerjik zehirlenmeler
• Klinik olarak;– Bradikardi– Terleme– Salivasyon– Lakrimasyon– Bronkospazm– İnkontinans görülür.
![Page 15: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/15.jpg)
Kolinerjik zehirlenmeler
• Kolinesteraz inhibitör zehirlenmeleri gibi yaşamı tehdit etmez.
• Ancak refraktör bradikardi ve şok varlığı tehlikelidir.
• Tedavide;– Atropin– IV sıvı ve destek tedavisi verilir.
![Page 16: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/16.jpg)
Disülfiram benzeri reaksiyon
• Eğer coprin toksini alan kişiler beraberinde alkol alırsa disülfiram benzeri reaksiyona neden olur.
• Coprin metabolitleri aldehid dehidrojenazı inhibe eder ve alkol alınırsa kan aldehid düzeyi yükselir.
• 1 saat- 7 gün boyunca devam eder
![Page 17: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/17.jpg)
Disülfiram benzeri reaksiyon
• Klinik olarak;– Baş ağrısı– Yüzde kızarıklık– Bulantı kusma– Taşikardi– Göğüs ağrısı, dispne– Nadiren hipotansiyon, ritim bozukluğu, koma
![Page 18: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/18.jpg)
Disülfiram benzeri reaksiyon
• Tedavide;– Destek tedavisi– Klinik olarak kendini sınırlar ve 3-6 saatte
kendiliğinden biter nadiren 24 saate uzar.
![Page 19: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/19.jpg)
GEÇ SEMPTOMLAR6 saat sonra başlar
• Tipik olarak alımdan 2-12 saat sonra gelişen gastroenterit ve renal yetmezlik tablosu ile seyreder.
• Genellikle destek tedavisi ile geriler, nadiren hemodiyaliz gerekebilir.
![Page 20: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/20.jpg)
Gecikmiş gastroenterit ve karaciğer toksisitesi
• Amatoksin içeren mantarlarda alımdan 6 saat sonra oluşan ishal ve ardından gelişen progresif karaciğer toksisitesi.
• Bu tip zehirlenmeler oldukça toksik olan Amanita, Galerina ve Lepiota türü mantar yenilmesi sonrası görülür.
![Page 21: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/21.jpg)
Gecikmiş gastroenterit ve karaciğer toksisitesi
• Klinik olarak;– İlk faz: alımdan 6 saat sonra kolera benzeri ishal, kusma,
karın ağrısı ve dehidratasyon– İkinci faz: 24-36 saat sonra latent periyot. Bu fazda
hepatotoksisiteyi destekleyen lab bulguları– Üçüncü faz: alımdan 48 saat sonra
• progresif ve irreversible karaciğer yetmezliği• Koagülopati• Asidoz • Ensefalopati• Hepatik koma, kanama, renal yetmezlik• 4-7 gün içinde ölüm
![Page 22: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/22.jpg)
Gecikmiş gastroenterit ve karaciğer toksisitesi
• Tedavide– Agresif dekontaminasyon– Destek tedavisi– Amatoksin içeren mantar zehirlenmelerine yönelik
tedavi.
![Page 23: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/23.jpg)
Gecikmiş gastroenterit, nöbet ve karaciğer toksisitesi
• Giromitrin karaciğerde alkol dehidrojenaz ile asetaldehid ve monometil hidrazine dönüşür.
• Hidrazin roket yakıtı benzeri bir maddedir ve pirodoksal fosfat ile enzimatik reaksiyona girer.
• Buda fonksiyonel piridoksin ve GABA yetmezliğine neden olur.
• Bunun sonucu durdurlması zor nöbetler ortaya çıkar.
![Page 24: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/24.jpg)
Gecikmiş gastroenterit ve karaciğer toksisitesi
• Giromitin içeren mantar zehirlenmesinde– Gecikmiş gastroenterit– Baş ağrısı, güçsüzlük, kas krampları– Gecikmiş nöbetler– Gecikmiş hepatotoksisite– Hemoliz– Methemoglobinemi görülür.
![Page 25: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/25.jpg)
Gecikmiş renal yetmezlik
• Orellanin, orellinin, cortinarin A ve cortinarin B toksinleri mantar alımından 3-7 gün sonra renal yetmezliğe neden olur
• İnterstisyel nefrit yapar
![Page 26: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/26.jpg)
Gecikmiş renal yetmezlik
• Başlangıç semptomları nonspesifiktir.• Alımdan sonra 4 gün içerisinde baş ağrısı,
bulantı kusma, ishal, karın krampları, myalji baş dönmesi ortaya çıkar.
• Sonunda renal yetmezlikle birlikte lomber ağrı, oligüri veya poliüri, pyüri ve hematüri görülür.
• Destek tedavisi ve yakın kreatinin takibi yapılır, hemodiyaliz gerekebilir ve KBY gelişebilir.
![Page 27: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/27.jpg)
Gecikmiş rabdomyoliz
• Tricholoma equester cinsi mantarların bir çok öğünde fazla miktarda yenilmesi ile ortaya çıkar.
• Yenildikten 24-48 saat sonra yorgunluk, bulantı, kusma, myalji ve progresif yorgunluk görülür.
• Myotoksinler ile serum kreatin kinaz ve potasyum düzeyleri yüksek bulunur.
• Destek tedavisi verilir.
![Page 28: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/28.jpg)
Eritromelalji
• Akromelik asit içeren mantarların yenilmesinden 24 saat sonra;– Distal parestezi, parmak ağrısı, ekstremitelerde
yanma hissi– Etkilenen ekstremitede eritem– Ekstremite ödemi görülür.
• Tedavide destek tedavisi, ağrı kesiciler ve ekstremite elevasyonu uygulanır.
![Page 29: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/29.jpg)
Gecikmiş ensefalopati
• Bazı türlerde özellikle hemodiyaliz ihtiyacı olan zehirlenmelerde mental durum değişikliği, nöbet ve solunum yetmezliği ile birlikte seyreder.
• Bazen görmede azalma, letarji, güçsüzlük, KCFT bozukluğu ve ensefalopati ile birlikte seyreden klinik tabloya neden olur.
![Page 30: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/30.jpg)
Hastaların değerlendirilmesi
• Mantara zehirlenmelerinde belirti ve bulgular mantarın tipi konusunda bilgi verebilir.
• Bunların yanı sıra;– Hikaye– Fizik muayene– Yardımcı testler– Sonuçların yorumlanması – Mantar türünün tespiti
![Page 31: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/31.jpg)
Hikaye
• Mantar nereden toplanmış?– Amanita falloides, A. Bisporigera ve giromitra türü
toksik mantarlar ağaç altında, yaprak dökülen ormanlarda sık rastlanır.
• Ne tür ağaçların etrafından toplanmış?– Bir çok toksik mantar türü ölü ağaç ve kütüklerin
etrafında kolaca büyürler.– A. Falloides meşe ve çam ağaçlarının etrafında
kolay gelişir.
![Page 32: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/32.jpg)
Hikaye
• Birden fazla tür mantar toplanmış mı?• Semptomlar ne zaman başlamış?– 6 saatten daha geç başlamışsa toksik bir tür
olabilir (amatoksin, giromitrin).– 6 saatten önce başlaması toksik olmayacağını
ekarte ettirmez!
• Ne kadar yenildi?
![Page 33: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/33.jpg)
Hikaye
• Belirtiler arasında halüsinasyonlar var mı? – Psilosibin, musimol ve ibotenik asit içeren mantar.
• Birden fazla öğünde yenilmiş mi?– Geç semptomlar atlanabilir.
• Mantarlar nasıldı?
![Page 34: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/34.jpg)
Amanita Falloides
En toksik mantar türüdür. Siklopeptid içerir ve ölümcül seyredebilen karaciğer toksisitesine neden olur.Yeşilimsi beyaz kap ve geniş kök
![Page 35: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/35.jpg)
Amanita Bisporigera
Karaciğer toksisitesine neden olan siklopeptid içerir
![Page 36: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/36.jpg)
Amanita muskarina grubu
büyük kırmızı ya da portakal rengi kap, üzerinde plaklar var
![Page 37: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/37.jpg)
Fizik muayene
• Hastanın kliniğine göre yenilen mantarın cinsi hakkında bilgi sahibi olunabilir.– İshal– Karaciğer yetmezliği– Böbrek yetmezliği– Nöbet– halüsinasyonlar
![Page 38: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/38.jpg)
Yardımcı testler
• Asemptomatik olan ve toksisite şüphesi olamayan mantar alımında sadece izlem yeterli olabilir.
• Asemptomatik olan ama toksik bir mantar yenilme şüphesinde – Serum elektrolitleri, kalsiyum, fosfat– BUN/Kr– Serum kreatin kinaz– KCFT, total protein, albümin, bilüribin– PT ve PTT– CBC bakılmalı
![Page 39: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/39.jpg)
Yardımcı testler
• Semptomatik olan hastalarda bazal testlere ilaveten– Fulminan hepatit: glukoz, AKG, laktat düzeyi, kan
amonyak düzeyi ve LDH– Mental durum değişikliği: glukoz, AKG, serebral
ödem açısından BT– Oksijen alımına rağmen siyanoz: giromitrin alımına
bağlı kan methemoglobin düzeyi.– Hipoksi: AKG, akciğer X-ray
![Page 40: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/40.jpg)
Sonuçların yorumlanması
• Elektrolit bozukluğu varsa, – GIS semptomları• Bulantı, kusma, ishal
![Page 41: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/41.jpg)
Sonuçların yorumlanması
• Amatoksin veya giromitrin toksini alanlarda 24-48 saat sonra KCFT bozukluğu
• Trombositopeni • Koagülopati• Hiperbilüribinemi• hiperamonemi (ensefalopati) varsa GIS kanamanında
eşlik edebileceği progresif toksisiteye işaret eder.• Hipoglisemi, asidoz ve renal yetmezlik varsa kötü
prognozu işaret eder.
![Page 42: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/42.jpg)
Sonuçların yorumlanması
• Orelanin toksisitesinde karakteristik olarak günler yada haftalar sonra renal yetmezlik gelişmesidir.
• Amanita simitiana türündeki norlösin toksini;– Kusma ve ishale bağlı hipovolemik şok ve renal
yetmezlik tablosu görülebilir.
![Page 43: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/43.jpg)
Sonuçların yorumlanması
• Giromitrin içeren mantarlar methemoglobinemiye neden olur– Hemolize bağlı anemi– Hemoglobünüri
![Page 44: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/44.jpg)
Mantar türünün belirlenmesi
• Mantar türünün belirlenmesi toksisiteyi tam olarak belirleyemediği için akut dönemde yararlı olmaz.
• Ancak tür belirlendiğinde prognoz hakkında bilgi verebilir.
• Mikolojistler mantarları ayırt edebilir. • Bazen fotoğrafı ile en azından toksik türler
belirlenebilir.
![Page 45: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/45.jpg)
Mantar türünü belirleme testleri
Spor baskı analizi: spor kağıt üzerinde saatlerde bekletilir. Oluşan şekil cins ve tür için özeldir.
![Page 46: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/46.jpg)
Mantar türünü belirleme testleri
• Laboratuar testleri: spesifik mantar türlerinin analizi zor ve her zaman yardımcı değildir.– ELİZA: Amatoksinler için idrar ve kan analizi– Radyoimmünessey: amatoksinleri idrarda ilk 24
saat içerisinde % 100 , 48 içerisinde % 80 tespit eder.
– Gaz kromatografisi- kütle spektroskopi: giromitrin içeren mantar türlerini, psilosin, psilosibin ve orellanin toksinlerinide tespit etmede kullanılır.
![Page 47: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/47.jpg)
Mantar türünü belirleme testleri
• Yüksek performans sıvı kromatografisi: bazı amatoksinleri belirler
• Polimeraz zincir reaksiyonu: oldukça toksik olan A. Falloides, Lepoita ve inosib türü mantarları tespit etmede kullanılır. Bu test oldukça sensitif ve spesifiktir. Pişmiş mantar ve mide içeriğindeki toksik türleri belirlemede kullanıllır.
![Page 48: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/48.jpg)
Ayırıcı tanı
• Besin zehirlenmesi:– Staf. Aereus– Basillus cereus– E coli şiga tokini (HUS)
• Bu tip zehirlenmelerdede geç tip zehirlenme bulguları ortaya çıkar.
• Bazı zehirlenmelerde botilismus ile kontamine yiyecek alımı olabilir. (antitoksin verilmeli)
![Page 49: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/49.jpg)
Tedavi
• Erken GIS semptomlarına neden olan– Hastanın ABC kontrolü– Aktif kömür 1 gr/kg– Destek tedavisi• IV hidrasyon• Antiemetik
– 12-24 saat içinde düzelir
![Page 50: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/50.jpg)
Erken nörolojik semptomlar
• Hallüsinasyonları olan hastalar sessiz ve karanlık odaya alınmalı– Gerekirse diazepam 0.1 mg/kg– Deliryumu agreve etmesi nedeni ile
antimuskarinik ajanlardan kaçınılmalı
![Page 51: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/51.jpg)
Erken nörolojik semptomlar
• İsoxazol (nörolojik semptomlar) içeren zehirlenmelerde aktif kömür verilmeli
• İpeke şurubu verilmemeli– SSS depresyonu ve nöbet yapar
• İshal ve dehidratasyonu olan hastlar hidrate edilmeli
• Nöbet için diazem
![Page 52: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/52.jpg)
Erken başlayan muskarinik semptomlar
• Sludge send. – Salivasyon– Lakrimasyon– Urinasyon– Defekasyon– GIS hipermotiliti– Emesis
• Kendi kendini sınırlar, destek tedavisi• Ciddi semptomları olanlarda atropin (1mg) antidottur.• Bronkore, bradikardi ve hipotansiyon kontrol altına
alınan kadar doz tekrarlanabilir.• Bronkospaz ve pulmoner sekresyon varlığında
salbutamol verilebilir.
![Page 53: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/53.jpg)
Geç başlayan GIS semptomları
• Amatoksinler gastrohepatik siklusa girdiklerinden dolayı tekrarlayan dozda aktif kömür verilmeli.
• Hidrasyon • Hipoglisemi yakın takip edilmeli (ÖLÜM nedeni!)
• Amatoksin veya giromitrin alan hastalar KCFT ve BFT açısından 24-48 saat takip edilmeli.
• Heptik yetmezliği olan hastalar düşük proteinli diyetle beslenmeli.
![Page 54: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/54.jpg)
Amatoksin spesifik tedavi
• Amtoksin idrarla atılır diürez faydalı• Hemoperfüzyon ve hemodiyaliz ile amatoksin
uzaklaştırılabilir.• Yüksek doz penisilin: karaciğer hücrelerinde
amtoksin ile aynı aktif transport sistemini kullandığı için amatoksin alımını bloke eder.
• Rifam ve sefalosporinlerde aynı
![Page 55: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/55.jpg)
Yüksek doz penisilin
• Devasa doz penisilin:– 300.000-1.000.000 Ü/kg/gün– Alımdan hemen sonra başlanmalı– Nöbete neden olabilir– Penisilin allerjisine dikkat edilmeli
![Page 56: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/56.jpg)
Silimarin (silibinin)
• Amanita falloides ve asetaminofenin neden olduğu karaciğer hasarının tedavisinde kullanılmaktadır.– Toksin penetrasyonunu önler– Ribozomal protein sentezini arttırır.– Hepatosit rejenerasyonunu geliştirir.
• Avrupada amatoksin tedavisinde başarı ile kullanılmıştır.
![Page 57: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/57.jpg)
Silimarin (silibinin)
• 20-50 mg/kg/gün– 4 eşit doza bölünebilir– Her doz 2 saatte verilir.
![Page 58: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/58.jpg)
Renal yetmezlik
• Spesifik tedavisi yoktur• İdrar çıkışı• Elektrolitler• Ca, Mg, BUN/Kr yakın takip edilmelidir.• Refraktör hiperkalemi ve asidozda hemodiyaliz
endikasyonu vardır
![Page 59: MANTAR ZEHİRLENMELERİ - ATUDER](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022012409/616a43a211a7b741a3509be3/html5/thumbnails/59.jpg)
Disülfiram benzeri reaksiyonlar
• Hipotansiyon için IV hidrasyon• Aşırı sempatik reaksiyon varsa beta blokörler
faydalı olabilir.