Maliyet TeorisiMaliyet Teorisi

İktisatçı ve Muhasebeci Açısından Firmaya Bakış

GELİR

ToplamFırsatMaliyeti

Bir İktisatçınınFirmaya Bakışı

Bir Muhasebecinin Firmaya Bakışı

GELİR

EkonomikMaliyet

ZımniMaliyet

AçıkMaliyet

AçıkMaliyet

MuhasebeKarı

MALİYET TEORİSİMALİYET TEORİSİ• Firmanın Üretim Maliyetleri

– Maliyet Kavramları • Açık Maliyetler (explicit costs):• Satın alınan üretim faktörlerine yapılan harcamaların tutarı

• Örtük/Zımni Maliyetler (implicit costs): - Firmanın kendi mülkiyetinde olması nedeniyle üretim esnasında bir bedel ödemeden sahip

olduğu faktörlerin kiralandığı takdirde elde edilecek (kira,ücret v.b.) gelirler

• Ekonomik Maliyet (Açık+Örtük Maliyetler)• (Firma Açısından) Kar Maksimizasyonu Hedefi: • Toplam hasılat toplam maliyet farkını olabildiğince açmak

• Alternatif Maliyet (Fırsat Maliyetleri)• (Toplum Açısından) Kaynak Tahsisinin Etkinliği Hedefi: • Yalnız üretilen malın ekonomik maliyetini değil, bu faktörler başka bir malın üretiminde

kullanılsaydı ne kadar üretim yapılabileceğinin değerlendirilmesini de içerir.• A malının üretilmesiyle ne kadarlık B malının üretiminden vazgeçtik? (Fırsat maliyeti/Harcanan Fırsatlar)

Firma ekonomik maliyeti Toplum Alternatif maliyeti Hedefler

• Maliyetler ve Girdiler (Costs and inputs)– Maliyetler ve Üretim Faktörlerinin Verimlilikleri – Maliyetler ve Üretim Faktörlerinin Fiyatları– Sabit ve Değişken Maliyetler (fixed and variable cost )

MALİYETLERMALİYETLER

Üretim Sabit Maliyet

Değişir Maliyet

Toplam Maliyet

Ortalama Sabit maliyet

Ortalama Değişir Maliyet

Ortalama Maliyet

Marjinal Maliyet

1 100 100 200 100 100 200 200

2 100 180 280 50 90,0 140,0 80,0

3 100 240 340 33,3 80,0 113,3 60,0

4 100 280 380 25,0 70,0 95,0 40,0

5 100 310 410 20,0 62,0 82,0 30,0

6 100 360 460 16,7 60,0 76,7 50,0

7 100 470 570 14,3 67,1 81,4 110,0

8 100 600 700 11,3 75,0 86,3 130,0

9 100 810 910 11,1 90,0 101,1 210,0

10 100 1200 1300 10 120 130,0 390,0

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Toplam Maliyet– Toplam Sabit Maliyet(TFC)=(total fixed cost)

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TFC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

Total costs for firm XTotal costs for firm X

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Toplam Maliyet

– Toplam Sabit Maliyet (TFC)

– Toplam Sabit Maliyet (TVC)= total variable cost

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Toplam Maliyet

– Toplam Sabit Maliyet (TFC)

– Toplam Değişir Maliyet(TVC)

• TVC and the law of diminishing returns

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TFC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TFC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TVC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

TFC

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TVC

TFC

Total costs for firm XTotal costs for firm X

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Toplam Maliyet

– Toplam Sabit Maliyet(TFC)

– Toplam Değişir Maliyet(TVC)

– Toplam Maliyet (TC = TFC + TVC)

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TVC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

TFC

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TVC

TFC

Output(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

TC(£)

12222833405272

103

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TCOutput

(Q)

01234567

TFC(£)

1212121212121212

TVC(£)

010162128406091

TC(£)

12222833405272

103

TVC

TFC

Total costs for firm XTotal costs for firm X

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8

TC

TVC

TFC

Diminishing marginalreturns set in here

Total costs for firm XTotal costs for firm X

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Ortalama ve Marjinal Maliyetler– Marjinal Maliyet

– Ortalama Maliyetler

• Ortalama Sabit Maliyet (AFC)

• Ortalama Değişir Maliyet (AVC)

• Ortalama (toplam) Maliyet (AC)

– AC ve MC Arasındaki İlişki

Q

TCMC

Q

TCAC

Q

TFCAFC

Q

TVCAVC

Output (Q)

Co

sts

(£)

AFC

AVC

MC

x

AC

z

y

Ortalama ve Marjinal Maliyet EğrileriOrtalama ve Marjinal Maliyet Eğrileri

Kısa Dönem MaliyetlerKısa Dönem Maliyetler

• Ortalama ve Marjinal Maliyetler– Marjinal Maliyet İle Ortalama Maliyet

Arasındaki İlişki

Output (Q)

Co

sts

(£)

MC

Marjinal Maliyet EğrisiMarjinal Maliyet Eğrisi

Output (Q)

Co

sts

(£)

MCAC

z

Average and marginal costsAverage and marginal costs

MC<AC

MC>AC

Q0

Z=MC=AC

Short-run and long-run increases in outputShort-run and long-run increases in output

Short-run and long-run increases in outputShort-run and long-run increases in output

Short-run and long-run increases in outputShort-run and long-run increases in output

Short-run and long-run increases in outputShort-run and long-run increases in output

Uzun Dönem MaliyetlerUzun Dönem Maliyetler

• Production in the long run

– Uzun Dönemin Anlamı

– Ölçeğe Göre Getiri

• Ölçeğe Göre Artan Getiri

• Ölçeğe Göre Sabit Getiri

• Ölçeğe Göre Azalan Getiri

Uzun Dönem MaliyetlerUzun Dönem Maliyetler

• Production in the long run (cont.)– economies of scale

• specialisation and the division of labour• indivisibilities• container principle• greater efficiency of large machines• by-products• multi-stage production• spreading overheads• financial economies• economies of scope

– diseconomies of scale– external economies of scale– external diseconomies of scale

Uzun Dönem MaliyetlerUzun Dönem Maliyetler

• Long-run average costs– assumptions behind the curve

• factor prices are give

• state of technology and factor quality are given

• firms choose least-cost combination of factors

– shape of the LRAC curve

– a typical LRAC curve

Deriving long-run average cost curves: factories of fixed sizeDeriving long-run average cost curves: factories of fixed size

SRAC3

Co

sts

OutputO

SRAC4

SRAC5

5 Fabrika4 Fabrika

3 Fabrika2. Fabrika

1. Fabrika

SRAC1 SRAC2

SRAC1

SRAC3

SRAC2 SRAC4

SRAC5

LRAC

Co

sts

OutputO

Deriving long-run average cost curves: factories of fixed sizeDeriving long-run average cost curves: factories of fixed size

Deriving a long-run average cost curve: choice of factory sizeDeriving a long-run average cost curve: choice of factory sizeC

ost

s

OutputO

Examples of short-runaverage cost curves

LRAC

Co

sts

OutputO

Deriving a long-run average cost curve: choice of factory sizeDeriving a long-run average cost curve: choice of factory size

Uzun Dönem Ortalama Maliyet EğrisiUzun Dönem Ortalama Maliyet Eğrisi

OutputO

Co

sts

LRAC

OutputO

Co

sts

LRACÖlçeğe Göre Artan Getiri

Ölçeğe Göre Sabit Getiri

Ölçeğe Göre Azalan Getiri

Uzun Dönem Ortalama Maliyet EğrisiUzun Dönem Ortalama Maliyet Eğrisi

OutputO

Co

sts

LRAC = LRMC

Constant costs

Long-run average and marginal costsLong-run average and marginal costs

OutputO

Co

sts

LRMC

LRAC

Initial economies of scale,then diseconomies of scale

Long-run average and marginal costsLong-run average and marginal costs

Alternative long-run average cost curvesAlternative long-run average cost curves

OutputO

Co

sts

LRAC

Economies of Scale

OutputO

Co

sts

LRAC

Diseconomies of Scale

Alternative long-run average cost curvesAlternative long-run average cost curves

OutputO

Co

sts

LRAC

Constant costs

Alternative long-run average cost curvesAlternative long-run average cost curves