YATIRIM FZBLTES
MALATYA – 2019
Malatya KUR l Müdürlüü
Proje Hazrlama Dönemi
1.1 SEKTÖRÜN YAPISI VE ÖZELLKLER ............................................................................................................. 12
2. DÜNYADA NAAT VE YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜ .............................................................................. 17
2.1 DÜNYA NAAT HARCAMALARI ................................................................................................................. 18
3. TÜRKYE NAAT VE YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜ ................................................................................. 22
3.1 TÜRKYE NAAT VE YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜ BÜYÜME RAKAMLARI ............................................................ 23 3.1.1 Yllk Büyüme (Yüzde) ................................................................................................................... 23 3.1.2 Türkiye naat Harcamalar (Yllk – Milyar TL) .............................................................................. 24 3.1.3 naat Sektörü ve Ekonomik Büyüme likisi.................................................................................. 24
4. DÜNYA NAAT MALZEMELER VE DEMR ÇELK SANAY ......................................................................... 31
4.1 DÜNYA NAAT MALZEMELER HRACATÇISI ÜLKELER ..................................................................................... 33 4.2 ÇV VE TEL KÜRESEL HRACAT RAKAMLARI .................................................................................................. 34
4.2.1 En Çok Balant Eleman hracat Yapan Ülkeler ........................................................................... 37 4.3 DÜNYA NAAT MALZEMELER THALATÇISI ÜLKELER ..................................................................................... 38 4.4 ÇV VE TEL KÜRESEL THALAT RAKAMLARI .................................................................................................. 39
4.4.1 En Çok Balant Eleman thalat Yapan Ülkeler ............................................................................ 41
5. TÜRKYE NAAT MALZEMELER VE DEMR ÇELK SANAY ....................................................................... 44
5.1 DÜNYA NAAT MALZEMELER DI TCARET SIRALAMASINDA TÜRKYE’NN YER 2017 ......................................... 55 5.2 TÜRKYE ÇELK SEKTÖRÜ GENEL DURUMU .................................................................................................. 56
5.2.1 Mal Grubu Baznda Türkiye Çelik hracat ..................................................................................... 57 5.2.2 Dier Çelik Ürünleri hracat ......................................................................................................... 58
6. DEMR ÇELK SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELER ........................................................................................ 60
6.1 DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI ........................................................................................................ 62 6.1.1 Giriim Says ve Üretim................................................................................................................ 62 6.1.2 ç Pazar ve Genel Eilimler ........................................................................................................... 62 6.1.3 D Ticaret .................................................................................................................................... 62 6.1.4 hracat Pazarlarmz ve thalat Yaplan Ülkeler ............................................................................. 63 6.1.5 Dünya Ticaretinde Paymz ve Sralamamz .................................................................................. 64 6.1.6 Dünya Demir Çelik Balant Elemanlar hracat ve thalatnda Ülkeler ......................................... 65
6.2 DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇTLER .......................................................................................................... 66 6.2.1 Giriim Says ve Üretim................................................................................................................ 66 6.2.2 ç Pazar ve Genel Eilimler ........................................................................................................... 67 6.2.3 D Ticaret .................................................................................................................................... 67 6.2.4 hracat Pazarlarmz ve thalat Yaptmz Ülkeler ........................................................................ 68 6.2.5 Dünya Ticaretinde Paymz ve Sralamamz .................................................................................. 69
6.3 DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A ........................................................................................................ 71 6.3.1 Giriim Says ve Üretim................................................................................................................ 71 6.3.2 ç Pazar ve Genel Eilimler ........................................................................................................... 72 6.3.3 D Ticaret .................................................................................................................................... 72 6.3.4 hracat Pazarlarmz ve thalat Yaplan Ülkeler ............................................................................. 73 6.3.5 Dünya Ticaretinde Paymz ve Sralamamz .................................................................................. 74
6.4 DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL .................................................................................................................... 76
4
6.5 DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI ...................................................................................... 81 6.5.1 Giriim Says, stihdam, Üretim.................................................................................................... 81 6.5.2 ç Pazar ve Genel Eilimler ........................................................................................................... 81 6.5.3 D Ticaret Demir ......................................................................................................................... 82 6.5.4 hracat Pazarlarmz ve thalat Yaplan Ülkeler ............................................................................. 82 6.5.5 Dünya Ticaretinde Paymz ve Sralamamz .................................................................................. 83 6.5.6 Dünya Demir Çelik Boru ve Boru Balant Parçalar hracatçlar ve thalatçlar ........................... 84
6.6 DEMR ÇELK NAAT AKSAMI .................................................................................................................. 85 6.6.1 Giriim Says ve Üretim................................................................................................................ 85 6.6.2 ç Pazar ve Genel Eilimler ........................................................................................................... 86 6.6.3 D Ticaret .................................................................................................................................... 86 6.6.4 hracat Pazarlarmz ve thalat Yaplan Ülkeler ............................................................................. 87 6.6.5 Dünya Ticaretinde Paymz ve Sralamamz .................................................................................. 88 6.6.6 Dünya Demir Çelik naat Aksam hracat ve thalatnda Ülkeler .................................................. 89
7. SABT YATIRIM MALYETLER ................................................................................................................... 93
7.1 TESS KURULU KAPASTES ....................................................................................................................... 93 7.2 SABT SERMAYE YATIRIMI ....................................................................................................................... 93 7.3 YATIRIM GDERLER (MEVCUT TEKNOLOJLER) ............................................................................................. 94 7.4 TOPLAM LETME SERMAYES .................................................................................................................. 96
7.4.1 Üretim Ak emas ................................................................................................................... 99
8. LETME GELR VE GDERLER ................................................................................................................. 102
8.1 LETME GELRLER .............................................................................................................................. 102 8.2 LETME GDERLER ............................................................................................................................. 102 8.3 GELR VE GDER TABLOSU ..................................................................................................................... 103
9. FNANSAL ANALZ (VARSAYIM 1) ........................................................................................................... 106
9.1 GER DÖNÜ SÜRES ............................................................................................................................ 108 9.2 NET BUGÜNKÜ DEER ......................................................................................................................... 108 9.3 Ç KARLILIK ORANI .............................................................................................................................. 109 9.4 BAABA ANALZ ............................................................................................................................... 110 9.5 FAYDA / MALYET ORANI ...................................................................................................................... 110
VARSAYIM 2: YATIRIMIN KRED KULLANILARAK YAPILMASI HALNDE FNANSAL ANALZ HESAPLAMALARI . 111
SABT SERMAYE YATIRIMI .................................................................................................................................. 111 KRED GER ÖDEME ......................................................................................................................................... 111 TOPLAM LETME SERMAYES ............................................................................................................................. 113 KRED KULLANIMI SONRASI FNANSAL ANALZ ........................................................................................................ 115 GER DÖNÜ SÜRES ........................................................................................................................................ 117 NET BUGÜNKÜ DEER ...................................................................................................................................... 117 Ç KARLILIK ORANI ........................................................................................................................................... 118 BAABA ANALZ ............................................................................................................................................ 119 FAYDA / MALYET ORANI .................................................................................................................................. 119
10. EKONOMK VE SOSYAL FAYDALAR .................................................................................................... 121
11. EKONOMK ANALZ ............................................................................................................................ 123
13. BÖLGESEL ANALZ .............................................................................................................................. 132
14. RSK/DUYARLILIK ANALZ ................................................................................................................. 135
15. DEERLENDRME VE SONUÇ.............................................................................................................. 140
KAYNAKÇA...................................................................................................................................................... 143
TABLOLAR
TABLO 1: CAR FYATLARLA NAAT SEKTÖRÜ VE GAYR SAF YURT Ç HÂSILA (BN TL) – KAYNAK: TÜK ................................... 13 TABLO 2: ZNCRLENM FYAT ENDEKSNE GÖRE NAAT SEKTÖRÜNDEK GELMELER – KAYNAK: TÜK .................................... 13 TABLO 3: KTSAD FAALYET KOLLARINA GÖRE YURTÇ HASILA VE NAAT SEKTÖRÜ GELME HIZLARI – KAYNAK: TÜK ............... 14 TABLO 4: DÜNYA SABT SERMAYE YATIRIMLARI ............................................................................................................ 17 TABLO 5: SEÇLM ÜLKELERDE NAAT SEKTÖRLERNDE BÜYÜME YÜZDE – KAYNAK: BRLEM MLLETLER ULUSAL HESAPLAR VER
TABANI ....................................................................................................................................................... 20 TABLO 6: NAAT SEKTÖRÜ TEMEL GÖSTERGELER ......................................................................................................... 23 TABLO 7: DÜNYA NAAT MALZEMELER HRACATÇI ÜLKELER – KAYNAK: ULUSLARARASI TCARET MERKEZ ............................... 33 TABLO 8: ÇV VE TEL KÜRESEL HRACATI (BN $) – KAYNAK: TRADE MAP, 2018 ................................................................. 34 TABLO 9: EN ÇOK ÇV VE TEL HRACATI YAPAN ÜLKELER (BN $) – KAYNAK: TRADE MAP, 2018 ............................................ 37 TABLO 10: DÜNYA NAAT MALZEMELER HRACATÇISI ÜLKELER – KAYNAK: ULUSLARARASI TCARET MERKEZ ............................ 38 TABLO 11: ÇV VE TEL ALT ÜRÜN GRUPLARI KÜRESEL THALAT RAKAMLARI (MLYON DOLAR) – KAYNAK: TRADE MAP, 2018 ....... 39 TABLO 12: EN ÇOK ÇV VE TEL HRACATI YAPAN ÜLKELER (BN $) – KAYNAK: TRADE MAP, 2018........................................... 41 TABLO 13: TÜRKYE NAAT MALZEMELER SANAYLERNDE BÜYÜME – TÜK, 2018............................................................. 45 TABLO 14: TÜRKYE NAAT MALZEMELER HRACATI LK 20 PAZAR - MLYON DOLAR ........................................................... 48 TABLO 15: NAAT MALZEMELER HRACATI (MLYON DOLAR) ......................................................................................... 50 TABLO 16: 4 NAAT MALZEMELER THALATI - MLYON DOLAR ....................................................................................... 52 TABLO 17: Ç PAZARIN THALAT LE KARILANMA ORANI ................................................................................................ 53 TABLO 18: NAAT MALZEMELER DI TCARETNDE MKTAR VE BRM FYAT GELMELER ..................................................... 54 TABLO 19: DÜNYA NAAT MALZEMELER DI TCARET SIRALAMASINDA TÜRKYE’NN YER .................................................... 55 TABLO 20: TÜRKYE ÇELK SEKTÖRÜ GENEL DURUMU – (1.000 MLYON TON).................................................................... 56 TABLO 21: HAM ÇELK ÜRETM (BN TON) – KAYNAK: TÜRKYE ÇELK ÜRETCLER DERNE, 2018 ........................................ 60 TABLO 22: ÜRÜNLERE GÖRE HAM ÇELK ÜRETM (BN TON) – KAYNAK: TÜRKYE ÇELK ÜRETCLER DERNE, 2018 ................. 60 TABLO 23: YÖNTEMLERE GÖRE HAM ÇELK ÜRETM (BN TON) – KAYNAK: TÜRKYE ÇELK ÜRETCLER DERNE, 2018 .............. 61 TABLO 24: TÜRKYE’NN NHA MAMUL ÜRETM (BN TON) – KAYNAK: TÜRKYE ÇELK ÜRETCLER DERNE, 2018................... 61 TABLO 25: TÜRKYE’NN NHA MAMUL TÜKETM (BN TON) – KAYNAK: TÜRKYE ÇELK ÜRETCLER DERNE, 2018 ................. 61 TABLO 26: DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI GRM SAYISI VE ÜRETM GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ................... 62 TABLO 27: DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI Ç PAZARI (TON) – KAYNAK: TÜK, 2018.................................................... 62 TABLO 28: DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI HRACAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 .......................................... 63 TABLO 29: DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI THALAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018........................................... 63 TABLO 30: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI HRACAT PAZARLARI – TÜK, 2018, BM COMTRADE ................ 63 TABLO 31: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI THALATI YAPTII ÜLKELER – TÜK, 2018, BM COMTRADE ........ 64 TABLO 32: TÜRKYE DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDE PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 64 TABLO 33: DÜNYA DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI HRACATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ................. 65
6
TABLO 34: DÜNYA DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI THALATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE .................. 66 TABLO 35: DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇTLER GRM SAYISI; STHDAM VE ÜRETM GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK,2018 ...... 66 TABLO 36: DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇTLER Ç PAZARI (TON) – KAYNAK: TÜK, 2018 ..................................................... 67 TABLO 37: DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇT HRACAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ................................................ 67 TABLO 38: DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇT THALAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ................................................ 68 TABLO 39: DEMR ÇELK DKENL TEL ÇT HRACAT PAZARLARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ............................... 68 TABLO 40: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK DKENL TEL ÇT THALATI YAPTII ÜLKELER – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ..... 69 TABLO 41: TÜRKYE DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇT HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 69 TABLO 42: DÜNYA DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇTLERN HRACATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE, TRADE MAP
................................................................................................................................................................. 70 TABLO 43: DÜNYA DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇTLERN THALATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE, TRADE MAP 71 TABLO 44: DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A GRM SAYISI; STHDAM VE ÜRETM GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 .... 71 TABLO 45: DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A Ç PAZARI (TON) – KAYNAK: TÜK, 2018 ................................................... 72 TABLO 46: DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES A HRACAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ............................................. 72 TABLO 47: DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A THALAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 .......................................... 73 TABLO 48: TÜRKYE DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A HRACAT PAZARLAR – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE.......... 73 TABLO 49: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A THALATI YAPTII ÜLKELER – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 74 TABLO 50: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018,
BM COMTRADE ........................................................................................................................................ 74 TABLO 51: DÜNYA DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A HRACATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE, TRADE MAP 75 TABLO 52: DÜNYA DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A THALATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE, TRADE MAP 76 TABLO 53: DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL GRM SAYISI; STHDAM VE ÜRETM – KAYNAK: TÜK, 2018.................................... 76 TABLO 54: DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL HRACAT GÖSTERGELER – TÜK, 2018 .................................................................. 77 TABLO 55: DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL THALAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ...................................................... 77 TABLO 56: DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL HRACAT PAZARLARIMIZ – TÜK, 2018 .................................................................. 78 TABLO 57: DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL THALAT YAPTIIMIZ ÜLKELER – TÜK, 2018 .......................................................... 78 TABLO 58: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDE PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018 ........... 79 TABLO 59: DÜNYA DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL HRACATINDA LK 10 ÜLKE – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE .............. 80 TABLO 60: DÜNYA DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL THALATINDA LK 10 ÜLKE – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE .............. 80 TABLO 61: DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI GRM SAYISI; STHDAM VE ÜRETM GÖSTERGELER – KAYNAK:
TÜK, 2018 ................................................................................................................................................ 81 TABLO 62: DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI Ç PAZARI (TON) – KAYNAK: TÜK, 2018 ................................. 81 TABLO 63: DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI HRACAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 ....................... 82 TABLO 64: TÜRKYE DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI HRACAT PAZARLARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 83 TABLO 65: DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI THALATI YAPTIIMIZ ÜLKELER – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 83 TABLO 66: TÜRKYE DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK:
TÜK, 2018, BM COMTRADE ...................................................................................................................... 84 TABLO 67: DÜNYA DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI HRACATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE 85 TABLO 68: DÜNYA DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI THALATÇILARI – TÜK, 2018, BM COMTRADE ............ 85 TABLO 69: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI GRM SAYISI VE ÜRETM GÖSTERGELER – TÜK, 2018 ......................................... 86 TABLO 70: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI Ç PAZARI (TON) – KAYNAK: TÜK ....................................................................... 86 TABLO 71: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI HRACAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 .................................................... 87 TABLO 72: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI THALAT GÖSTERGELER – KAYNAK: TÜK, 2018 .................................................... 87 TABLO 73: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI HRACAT PAZARLARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ............................... 88 TABLO 74: DEMR ÇELK NAAT AKSAMI THALAT YAPILAN ÜLKELER – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ...................... 88 TABLO 75: TÜRKYE DEMR ÇELK NAAT AKSAMI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 89 TABLO 76: DÜNYA DEMR ÇELK NAAT AKSAMI HRACATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE............................ 90
7
TABLO 77: DÜNYA DEMR ÇELK NAAT AKSAMI THALATÇILARI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM COMTRADE ............................ 90 TABLO 78: SABT SERMAYE YATIRIMI – (DEER: …… ) ................................................................................................. 93 TABLO 79: ÇV VE TEL ÜRETM TESS YATIRIM GDERLER – (DEER ……) ....................................................................... 94 TABLO 80: ÇV VE TEL ÜRETM TESS LETME SERMAYES – (DEER ….. ) ....................................................................... 97 TABLO 81: LETME DÖNEM GELRLER – (DEER: ….. ) ............................................................................................ 102 TABLO 82: YILLIK LETME GDERLER (DEER: …… ) ................................................................................................. 103 TABLO 83: GELR VE GDER TABLOSU – (DEER: ….. ) ............................................................................................... 104 TABLO 84: FNANSAL NAKT AKIM TABLOSU – (DEER: ….. ) ...................................................................................... 107 TABLO 85: PROJENN GER DÖNÜ SÜRES – (DEER: ….. ) ........................................................................................ 108 TABLO 86: NET BUGÜNKÜ DEER – (DEER: ….. ) ................................................................................................... 109 TABLO 87: Ç KARLILIK ORANI – (DEER: ….. ) ......................................................................................................... 109 TABLO 88: BAABA NOKTASI ANALZ – (DEER: ….. ).............................................................................................. 110 TABLO 89: PROJENN GER DÖNÜ SÜRES – (DEER: ….. ) ........................................................................................ 117 TABLO 90: NET BUGÜNKÜ DEER – (DEER: ….. ) ................................................................................................... 118 TABLO 91: Ç KARLILIK ORANI – (DEER: ….. ) ......................................................................................................... 118 TABLO 92: BAABA NOKTASI ANALZ – (DEER: ….. ).............................................................................................. 119 TABLO 93: EKONOMK YARAR ................................................................................................................................ 124 TABLO 94: EKONOMK ANALZ NAKT AKIM TABLOSU – (DEER: ….. )........................................................................... 126 TABLO 95: PERFORMANS GÖSTERGELER .................................................................................................................. 133 TABLO 96: RSK DEERLENDRMES ......................................................................................................................... 135 TABLO 97: FZBLTE YATIRIM DEERLENDRME KRTERLER ÇALIMA ÖZET...................................................................... 140
GRAFKLER
GRAFK 1: DÜNYA NAAT HARCAMALARI VE BÜYÜME ................................................................................................... 18 GRAFK 2: NAAT HARCAMALARINDA BÖLGESEL BÜYÜMELER – KAYNAK: TIMETRIC, CONSTRUCTON INTELLGENCE CENTER, 2018
................................................................................................................................................................. 19 GRAFK 3: 2018 YILI DÜNYA NAAT HARCAMALARININ BÖLGESEL DAILIMI – KAYNAK: TIMETRIC, CONSTRUCTON INTELLGENCE
CENTER, 2018 ............................................................................................................................................. 20 GRAFK 4: NAAT SEKTÖRÜ BÜYÜME YILLIK YÜZDE – KAYNAK: TÜK, 2018 ....................................................................... 23 GRAFK 5: NAAT HARCAMALARI .............................................................................................................................. 24 GRAFK 6: NAAT SEKTÖRÜ VE EKONOMK BÜYÜME LKS – KAYNAK: TÜK ..................................................................... 24 GRAFK 7: NAAT SEKTÖRÜNÜN GSYH ÇNDE PAYI (YÜZDE) – KAYNAK: TÜK ................................................................... 25 GRAFK 8: NAAT HARCAMALARININ SABT SERMAYE YATIRIMLARI ÇNDE PAYI YÜZDE – KAYNAK: TÜK, 2018 ......................... 25 GRAFK 9: BNA NAAT MALYET ENDEKS 2005=100 – KAYNAK: TÜK, 2018 .................................................................. 27 GRAFK 10: NAAT SEKTÖRÜNDE STHDAM ................................................................................................................ 28 GRAFK 11: NAAT SEKTÖRÜ GÜVEN ENDEKS 2010=100 – KAYNAK: TÜK, 2018 ............................................................ 28 GRAFK 12: DÜNYA NAAT MALZEMELER PAZAR BÜYÜKLÜÜ (TRLYON DOLAR) ................................................................ 31 GRAFK 13: DÜNYA NAAT MALZEMELER HRACATI (MLYAR DOLAR) .............................................................................. 32 GRAFK 14: ÇV VE TEL KÜRESEL HRACAT PAYLARI – KAYNAK: TRADE MAP, 2018 .............................................................. 35 GRAFK 15: ÇV VE TEL KÜRESEL THALAT PAYLARI – KAYNAK: TRADE MAP, 2018............................................................... 40 GRAFK 16: NAAT MALZEMELER SANAY ÜRETM BÜYÜME (%) – TÜK, 2018 ................................................................ 44 GRAFK 17: NAAT MALZEMELER Ç PAZAR BÜYÜKLÜÜ – MLYAR TL ............................................................................. 46 GRAFK 18: NAAT MALZEMELER HRACATI – MLYAR DOLAR – KAYNAK: TÜK, 2018 ........................................................ 47 GRAFK 19: TÜRKYE’NN DÜNYA NAAT MALZEMELER HRACATINDA PAYI (%) .................................................................. 49 GRAFK 20: TÜRKYE NAAT MALZEMELER THALAT (MLYON DOLAR) – TÜK, 2018 .......................................................... 51 GRAFK 21: NAAT MALZEMELER DI TCARETNDE DENGE (MLYAR DOLAR)..................................................................... 53 GRAFK 22: NAAT MALZEMELER HRACAT VE THALAT BRM FYATLARI ........................................................................... 54 GRAFK 23: TÜRKYE ÇELK SEKTÖRÜ GENEL DURUMU (1.000 MLYON TON) ..................................................................... 56 GRAFK 24: MAL GRUBU BAZINDA TÜRKYE ÇELK HRACATI – KAYNAK: (TÇB, 2019) ......................................................... 57 GRAFK 25: DER ÇELK ÜRÜNLER HRACATI (1.000 TON) – KAYNAK: (TÇB, 2019).......................................................... 58
8
GRAFK 26: TÜRKYE DEMR ÇELK BALANTI ELEMANLARI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018,
BM COMTRADE ........................................................................................................................................ 65 GRAFK 27: TÜRKYE DEMR ÇELK DKENL TEL VE ÇT HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 70 GRAFK 28: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK TEL ÖRGÜ KAFES VE A HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018,
BM COMTRADE ........................................................................................................................................ 75 GRAFK 29: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK ÇUBUK PROFL HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDE PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 79 GRAFK 30: TÜRKYE’NN DEMR ÇELK BORU VE BORU BALANTI PARÇALARI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK:
TÜK, 2018, BM COMTRADE ...................................................................................................................... 84 GRAFK 31: TÜRKYE DEMR ÇELK NAAT AKSAMI HRACATININ DÜNYA HRACATI ÇNDEK PAYI – KAYNAK: TÜK, 2018, BM
COMTRADE............................................................................................................................................... 89
EKLLER
EKL 1: AKI DYAGRAMI ..................................................................................................................................... 99 EKL 2: TEL VE ÇV FABRKASI LAYOUT .................................................................................................................... 100
Frat Kalknma Ajans tarafndan "TRB1 Bölge Plan 2014-2023" hedef ve öncelikleri dorultusunda
2018-2020 yllarn kapsayan 2019 çalma program hazrlanmtr. Bu çalma programnda yatrmn
bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel gelimesine katk salayacak ve rekabet gücünü arttracak
nitelikte olmas ve yatrmclara yönelik fizibilite raporlar ile somutlatrlmas planlanmtr.
Yine Ajans tarafndan gerçekletirilen "Malatya’da Öne Çkan Sektörler Raporu" ve “Malatya Yatrm
Frsatlar Raporu” çalmas kapsamnda çivi ve tel sektöründe faaliyet gösteren firmalarla yaplan
görümelerde önceliklerinden biri ürün çeitlilii ve makine-teçhizat altyapsnn teknolojiye uygun
olmasdr. Bu ihtiyac karlamak üzere Malatya Ticaret ve Sanayi Odas; 5 farkl sektörde aratrmalar
yapmaya ve fizibilite hazrlamaya karar vermitir. Bu sektörlerden biri de çivi ve tel sektörüdür.
Yaplan fizibilite çalmalarnda ve sektör analizlerinde çivi ve tel imalatnda her bir ürünün benzer
ekilde imal edildii yalnzca imalatlarnda kullanlan makinelerin farkllk gösterdii görülmütür. yi bir
mühendislik çalmas ile alnacak yeni makine-ekipmanlarla ve oluturulacak yeni i aklar ile
kurulacak çivi ve tel tesisinde her ölçüde tel ve çivinin üretilmesi mümkün olacaktr.
Dünya’da çivi ve tel üretimi incelendiinde Asya ülkelerinin hakimiyetinde olduu görülmektedir. Çin,
yüksek miktarda ucuz ve katma deeri düük ürün satmaktadr. Avrupa’da Almanya, talya, Polonya
gibi ülkelerin üretimleri katma deerlerini artrmaktadr. Türkiye çivi ve tel üretiminde Asya ülkelerinde
olduu gibi katma deeri yüksek olmayan ürünler satmakta ve ucuz i gücünün olduu Çin ile rekabet
etmesi gerekmektedir.
Çivinin hammaddeye yakn yerlerde (skenderun, Karabük gibi) üretimi tercih edilirken bölgelerde
kapasite kullanm oran %80 uzak bölgelerde %50’dir. Tel için üretim bölge fark gözetmeksizin
yaplabilirken kapasite kullanm oran modern teknolojiye sahip tesislerde %85’dir. Teknolojisi uygun
olmayan tesislerde ise %50’dir. Günümüz teknolojisine uygun bir tesisin kurulmas ve ürün çeitliliinin
artrlmasyla çivi ve tel imalatnn yaplmas kârl olacaktr.
Çalma kapsamnda kullanlan bilgiler, güncel ve resmi verilerdir. TÜK, Sanayi ve Teknoloji Bakanl,
Ticaret Bakanl, Malatya Sanayi ve Ticaret Odas, TOBB, Trade Map vb. kaynaklardan temin edilmitir.
Sabit yatrma ilikin teknik veriler Acar naat, Ceceli Tel Sanayi A.. Bimeks Tel A.. ve 1.OSB
yönetiminden, sektördeki makine-ekipmana ilikin bilgiler makine üreticilerinden (Bimeks Tel A..),
üretime ilikin bilgiler ise benzer iletmelerin sahada ziyaret edilmesi, Bimes Tel A.., Aslanba Çivi Tel
ve Çelik Hasr Sanayi A.. ve Ceceli Tel Sanayi A.. ve konu uzmanlar ile yüz yüze görümeler sonucunda
üretimin ileyii gözlemlenerek düzenlenmitir.
Resmi veriler, detayl analizler ve gerçekçi öngörüler ile uzman bir ekip tarafndan hazrlam
olduumuz “Çivi ve Tel Üretim Tesisi Fizibilite Raporu”nun karar alclara faydal olmasn, yatrmn
uygun görülmesi halinde yatrmclara, bölge üreticisine, Malatya bata olmak üzere ülkemizin
üretimine katkda bulunmasn temenni ederiz.
AKDAN DANIMANLIK A..
Yatrm Konusu Çivi ve Tel Üretimi
Tesis Kapasitesi (Adet/Yl) (Tam Kapasite) Tam kapasitede yllk 3.500 ton çivi ve tel üretilecektir.
Toplam Makine Yatrm Tutar (TL) 1.512.523,00 TL
Toplam Yatrm Tutar (TL) 3.531.773,46 TL
Toplam Yatrm Tutar –Toplam Makine Yatrm Tutar [Fark]*
2.019.250,46 TL
Net Bugünkü Deer (TL) 4.076.878,87 TL
Geri Ödeme Süresi (Yl) 7 Yl
ç Verim Oran (%) %21
Baaba Noktas 14.347.117,18 TL
Kapasite Kullanm Oran lk yl için %50, ikinci yl için %75 ve dier yllar için tam
kapasite olarak belirlenmitir.
11
1.1 Sektörün Yaps ve Özellikleri
Metal sektöründe üretilen çivi, tel, vida, cvata vb. ürünleri, inaat sektörü ile dorudan balantldr.
Balant elemanlar ve yap malzemeleri, bina yapm ve dier inaat mühendislii ileri dâhil olmak
üzere tüm yap ilerinde sürekli olarak kullanlmak üzere üretilen, demir-çelik (çivi, tel, vida, cvata,
somun vb.), çimento, cam, seramik, boya, metal strüktür, ahap vb. ürünlerdir. naat sektörü yalnzca
yap ilerinde kullanlan malzemelerin üretimini deil yaplarn tasarlanmasndan ina edilmesine ve
kentsel dönüüm ilemleri gibi inaat mühendislii ilerine kadar birçok faaliyet alann kapsamaktadr.
Türkiye’de inaat sektöründe yaklak 7.000 firma faaliyet göstermektedir. Çalan nüfusun
(28.828.000) %8’i (2.279.000), inaat sektöründe istihdam edilmektedir. Yap malzemeleri üretimi,
toplam sanayi içinde %10, imalat sanayi içinde ise %12-13’lük bir paya sahiptir.
Türkiye, özellikle çimento, inaat demiri, demir-çelik (çivi, tel, vida, cvata, somun vb.), inaat aksam
ve ürünleri, plastik ve alüminyum inaat malzemeleri, seramik, cam, boya, mermer, kablolar, elektrik
malzemeleri ve stma-soutma cihazlar gibi ürünlerde, iç talebi karlamann yan sra uluslararas
piyasalarda da rekabet etmektedir.
2018 yl verilerine göre, dünyann en fazla yap malzemesi ve balant elemanlar ihraç eden 9. ülkesi
olan Türkiye, çivi, tel vb. demir-çelik ve çimento gibi yap malzemelerinin ihracatnda dünya
sralamasnda ilk sralarda yer almaktadr. Sektörün balca ihraç pazarlar; Irak, Msr, Libya, Birleik
Arap Emirlikleri ve Cezayir’dir. Türkiye’nin inaat malzemeleri ithalat ise büyük ölçüde Çin, Almanya,
talya, Fransa ve spanya’dan gerçekletirilmektedir. Türk inaat firmalarnn Ortadou, Orta Asya ve
Kuzey Afrika’da yüklendii taahhüt ileri sektörün geliimini olumlu yönde etkilemektedir.
Türkiye’nin son dönemde büyüme
performans dursa da inaat sektöründe
faaliyetler devam etmektedir. Bu kapsamda
ekonomideki gelimeler aada tablolarda
Cari fiyatlarla inaat sektörü ve gayrisafi yurtiçi hâsla genel ekonomik göstergeleri öyledir.
YILLAR Deer Pay Deiim Oran
2010 70.701.311 6,1 25,9
2011 100.016.363 7,2 41,5
2012 117.433.142 7,5 17,4
2013 145.908.413 8,1 24,2
2014 165.654.620 8,1 13,5
2015 190.619.215 8,2 15,1
2016 223.362.831 8,6 17,2
2017 265.977.449 8,6 19,1
2018 67.658.304,50 8,1 17,7
2019 Birinci Çeyrek 65.403.135 7,8 16,2
Tablo 1: Cari Fiyatlarla naat Sektörü ve Gayri Safi Yurt çi Hâsla (Bin TL) – Kaynak: TÜK
naat sektörü 2019 ylnn ikinci çeyreinde cari fiyatlarla 65 milyar 403 milyon TL katma deer
yaratmtr. Bu veriler ile sektörün Gayri Safi Yurt çi Hasladan ald pay %8,1 olmutur.
YILLAR
2019 Birinci
Tablo 2: Zincirlenmi Fiyat Endeksine Göre naat Sektöründeki Gelimeler – Kaynak: TÜK
Sektör 2018 ylnda %7,40’lk bir büyüme gösterirken 2019 ylnn ilk çeyreinde %10,9’luk bir daralma
olmutur.
2005 8,4 9,3
2006 6,9 18,5
2007 4,7 5,7
2008 0,7 -8,1
2019 Birinci Çeyrek 2,5 4,2
Tablo 3: ktisadi Faaliyet Kollarna Göre Yurtiçi Hasla ve naat Sektörü Gelime Hzlar – Kaynak: TÜK
naat sektörü 2001 krizinin ardndan hzla küçülmütür. 2002 ylndan itibaren uygulanan istikrar program
ile toparlanma sürecine girmitir. 2004-2006 yllar arasnda sektör rekor oranda büyüme göstermitir.
2006 ylnda yüzde 18,5 büyümü ancak 2007 ylndan itibaren tekrar durgunluk sürecine girmitir. 2007
ylnda konut talebindeki azalma, seçim dönemi ve ekonomik ve siyasi belirsizlikler etkili olmutur. 2007
ylnda %5,7 orannda büyümütür. 2007 yl Austos aynda ABD’deki mortgage krizi ile balayan finansal
kriz, 2008 yl eylül ayndan itibaren derinleerek global ölçekte bir ekonomik krize dönümütür. Küresel
krizden ve ekonomik daralmadan en çok etkilenen sektörlerin banda inaat sektörü gelmitir. naat
sektörü 2008 yln %8,1 küçülme ile tamamlamtr. 2009 ylna kriz beklentisi ile balanlmas inaat
sektörünü negatif yönde etkilemitir. Özel sektör yatrmlarnn durma noktasna gelmesi ile sektör ilk
çeyrekte %18,6, ikinci çeyrekte %21,1, üçüncü çeyrekte 18,3, dördüncü çeyrekte ise %6,6 orannda
küçülmütür. Böylece yllk bazda %16,3 orannda küçülme görülmütür.
2010 birinci çeyreinde %8,3 büyüyen sektör, ikinci çeyrekte %20,4 orannda büyümütür. Sektör son
dönemde de büyüme ivmesini devam ettirerek %22,1 orannda büyümütür. Dördüncü dönemde %17,5
büyüyen inaat sektörü 2010 ylnda %18,3 orannda büyümütür. naat sektörü 2011 ylnn ilk alt aynda
da yüksek oranl büyümesini sürdürmütür. Birinci çeyrekte %15,7, ikinci çeyrekte %13,5 orannda büyüme
performans göstermitir. Üçüncü çeyrekten sonra büyüme oranlarnda azalma olmutur. naat sektörü
2011 üçüncü çeyreinde %10,7 orannda büyürken, 2011 dördüncü çeyreinde %7,1 orannda büyümütür.
Kamu inaat harcamalarndaki daralma ve özel sektör tüketim harcamalarnn azalmas inaat sektörünün
küçülmesinde etkili olmutur. Bütün dünyada ekonomik krizin en youn hissedildii ve siyasi istikrarszln
yaand 2012 ylnda inaat sektörü de bu daralmadan etkilenmitir. Türk ekonomisinin lokomotif sektörü
olan ve 2011 ylnda %11,3 büyüyen inaat sektörü, 2012 ylnn 9 aynda %1 büyümütür. Dokuz aylk
dönemde konut satlarnda %2,35 düü yaanmtr. 2012 ylnda gerçekleen büyüme oran %0,6
olmutur. 2012 ylndaki durgunluun ardndan 2013 ylnn bandan itibaren sektör hzla toparlanm ve
yln ikinci ve üçüncü çeyreinde Türkiye ortalamasnn üzerinde büyümütür.
15
2013 yl dördüncü çeyreinde inaat sektörü %6,2 orannda büyürken yllk büyüme oran %7,1 olmutur.
Sektör 2013 birinci çeyrekte %5,8, ikinci çeyrekte %7,6, üçüncü çeyrekte %8,6 orannda büyümütür. 2013
ylnda sektörün Gayri Safi Yurt çi Hasla çerisindeki pay %6,0 olmutur. Ancak 2014 ylnda sektörde
tekrar bir küçülme olmu ve bir önceki yla göre %3,9 orannda küçülmütür. 2015, 2016 ve 2017 yllarnda
ve 2018 ylnn ilk çeyreinde sektörde büyüme yönlü bir art görülse de 2018’in ikinci çeyreinde yine bir
daralma meydana gelmitir. 2015 ylnda %4,5, 2016’da %5,1, 2017’de %5,7 ve 2018’in ilk çeyreinde %7,9
orannda büyüme olurken 2018’in ikinci çeyreinde %3,6 orannda bir daralma meydana gelmitir. 2018
yl genelinde ise %1,9’luk bir küçülme olmutur. 2019 ylnn ilk çeyreinde ise sektörde %2,2’lik bir
küçülme olmutur.
17
2. DÜNYADA NAAT VE YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜ
Dünya inaat harcamalar 2018 ylnda bir önceki yla göre yavalam ve %3,56 olmutur. Dünya inaat
harcamalar 2018 ylnda 9,72 trilyon dolardr.
Dünya ekonomisinde 2018 ylnda inaat sektörü için 3 yl aradan sonra yeniden uygun koullar
olumaya balamtr. naat sektörü sabit sermaye yatrmlar olup, dier iktisadi faaliyetlerden farkl
koullara ihtiyaç duymaktadr. Sürdürülebilir, dengeli ve kapsayc bir ekonomik büyüme bunlarn
banda gelmektedir. 2015 ve 2016 yllarnda dünya ekonomisindeki koullar inaat sektörü için olumlu
olmamtr. 2017 ylnda dünya ekonomisinde inaat sektörü için uygun koullar olumaya balam ve
2018 ylnda da devam etmi ve dünya ekonomisi %3,2 ile son yllarn en yüksek büyümesine ulamtr.
Gelimi ülkeler %2,3 ve gelien ülkeler ise %4,8 büyümütür. Dünya sabit sermaye yatrmlar 2018
ylnda 18,4 trilyon dolar olarak gerçeklemitir.
YILLAR DÜNYA GELR
18
2.1 Dünya naat Harcamalar
Dünya inaat harcamalar 2018 ylnda %3,3 büyüyerek 9,25 trilyon dolara ulamtr.
2017 ylndan itibaren dünya inaat harcamalarnda büyüme hzlanm %2,8 büyüme ile toplam
harcamalar 9,05 trilyon dolara 2018 ylnda %3,3 büyüme ile 9,25 trilyon dolara ulamtr. 2017 ve
2018 yllarnda dünya inaat harcamalarndaki büyümede 3 önemli unsur belirleyici olmutur. Öncelikle
dünya ekonomisindeki toparlanma ile sabit sermaye yatrmlar talebi artmtr. kinci olarak inaat
faaliyetleri uzun süre duraan kalan ABD ve AB’de inaat harcamalar yüksek bir hzla büyümütür.
Üçüncü olarak enerji ve emtia fiyatlarndaki art bu ürünlerin ihracatçs olan ülkelerin gelirlerini
artrm ve bu ülkelerde ertelenen alt yap yatrmlar yeniden balamtr.
Asya-Pasifik %3,5 oran ile inaat harcamalarndaki büyümede liderlii sürdürmektedir. Ancak Çin’de
inaat harcamalarndaki büyümenin yavalamas ile Asya-Pasifik bölgesindeki ortalama büyüme hz da
dümektedir. Asya-Pasifik’te inaat harcamalarnda en hzl art Hindistan’da yaanmaktadr. Japonya
ve Güney Kore gibi gelimi ülkelerde inaat harcamalar snrl büyümektedir.
Orta Dou ve Afrika bölgesinde inaat harcamalar 2018 ylnda %3,2 büyümütür.
Kuzey Amerika bölgesinde inaat harcamalar özellikle ABD’nin katks ile 2018 ylnda %2,8
büyümütür. ABD’de inaat harcamalar %3,0 büyüyerek 1,26 trilyon dolar olarak gerçeklemitir. Bat
Avrupa küresel kriz sonras 2018 ylnda inaat harcamalarnda %2,7 büyümütür.
Latin Amerika ülkelerinde inaat harcamalar 2015-2016 yllarnda oldukça duraan kalmtr. 2017
ylndan itibaren ise tekrar %2,4 büyümeye ulalmtr. En büyük pazar olan Brezilya’da inaat
harcamalar 2018 ylnda %2,6 büyümütür. Enerji ve emtia fiyatlarndaki artn yaratt gelir art
7,61 7,66 7,84 8,11
1,6
0,6
2,4
3,5
3,8
Dünya naat Harcamalar ve Büyüme
Dünya naat Harcamalar Trilyon Dolar Dünya naat Harcamalar Büyüme Yüzde
19
inaat harcamalarna olumlu yansmtr. Dou Avrupa (BDT ülkeleri dâhil) ülkelerinde ise inaat
harcamalar 2 yllk küçülme ardndan 2017 ylnda %2,1, 2018 ylnda ise %2,3 büyümütür. En büyük
pazar olan Rusya’da inaat harcamalar %2,0 büyümütür. Dier Dou Avrupa ülkelerinde ise farkl
eilimler sürmütür. Türkmenistan’da hzl büyüme, Kazakistan’da yava bir büyüme yaanrken,
Azerbaycan’da küçülme sürmütür.
3,5
3,2
Kuzey Amerika Bat Avrupa Latin Amerika Dou Avrupa
naat Harcamalarnda Bölgesel Büyümeler
bölgesinin toplam inaat harcamalar içindeki pay 2018 ylnda %44,7’ye ulamtr. kinci srada yer alan Bat
Avrupa’nn pay %22 olarak gerçeklemitir. Kuzey Amerika’nn pay %16 olmutur. Dier bölgelerin paylar
ise daha snrl kalmaya devam etmektedir. Son yllarda paylar önemli ölçüde Asya-Pasifik lehine azalan Bat
Avrupa ve Kuzey Amerika’nn kayplar 2017 ylndan itibaren duraanlamtr.
20
Grafik 3: 2018 Yl Dünya naat Harcamalarnn Bölgesel Dalm – Kaynak: TIMETRIC, Construction Intelligence Center,
2018
Irak 22,6 -4,6 -5,3 23,3 -
Nijerya 14,2 13,0 4,4 -5,9 4,2
Rusya 0,1 -2,0 -0,4 -0,8 -1,4
Azerbaycan 21,3 9,1 -13,4 -22,9 -3,6
Kazakistan 3,5 4,6 4,4 7,9 5,2
Türkmenistan 8,4 12,1 5,9 6,0 3,6
S. Arabistan 7,8 6,7 4,1 -3,1 -2,0
BAE 6,3 6,2 2,9 3,0 4,0
Katar 21,2 22,8 17,8 15,4 7,0
Tablo 5: Seçilmi Ülkelerde naat Sektörlerinde Büyüme Yüzde – Kaynak: Birlemi Milletler Ulusal Hesaplar Veri Taban
44,7
22
16
2018 Yl Dünya naat Harcamalarnn Bölgesel Dalm
Asya Pasifik Bat Avrupa Kuzey Amerika Dou Avrupa Latin Amerika Ortadou Kuzey Afrika
21
SEKTÖRÜ
22
3. TÜRKYE NAAT VE YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜ
naat sektörü kamu destekleri ile 2017 ve 2018 yllarnda yüksek performans göstermitir. Özellikle
2017 ylnda yüksek bir performans göstermitir. 2016 ylnda yaanan durgunluk ardndan kamunun
ekonomiye ve inaat sektörüne yönelik olarak salad destekler inaat sektörünün performansn
artrmtr. naat sektörü iktisadi faaliyetlerde ve iç piyasada oluan durgunluun almas için öncelikli
desteklenecek sektör olarak seçilmi ve bu seçime bal olarak inaat ve konut sektörüne yönelik birçok
mali destek uygulanmtr.
naat ve konut sektörüne salanan bu desteklere ilave olarak özellikle konut üreticileri ve bankalar da
yaptklar kampanyalar ile sat koullarnda iyilemeler salamtr. Bu da sat tarafna hareketlenme
getirmitir.
Ayrca kamu dorudan kendi üstlendii kamu yatrmlarnda da önemli bir arta gitmitir. Bu art da
inaat sektöründeki faaliyetlerin genilemesine katk salamtr. Kamu büyük projelerini sürdürürken
yeni projelere de balanmtr. Kamu özel sektör ibirlii ile yürütülen projelerde ise finansman
tarafnda yaanan endielere ramen faaliyetler sürdürülmütür.
Bu gelimelere bal olarak 2017 ylnda inaat harcamalar %25,7 gibi yüksek bir oranla artarak önemli
bir büyüme göstermitir. naat faaliyetleri önemli ölçüde genilemitir. naat sektöründe istihdam ilk
kez yllk ortalama 2 milyon üzerinde gerçeklemitir.
Finansman tarafnda ise bankalar hem talep tarafnda hane halklarna hem de üretici tarafnda
müteahhitlere yönelik kredilerde önemli bir büyüme salamtr. Ancak yln ikinci yarsnda artmaya
balayan faiz oranlar ve Türk Liras’nn deer kayb arz ve talep tarafnda mali dengeleri olumsuz
etkilemeye balamtr. Ayrca yln son çeyreinde müteahhitler için finansman olanaklar daralmaya
balamtr.
Birinci el ve toplam konut satlarnn yeni rekorlar krdklar 2017 ylnda konut d bina balangçlar
ile sat ve kiralamalarnda toparlanma konut tarafna göre daha snrl kalmtr. Özellikle ticari
gayrimenkuller tarafnda artan döviz kurlar kiralamalar yavalatmtr. mar yönetmeliinde 1 Ekim
tarihinde yürürlüe giren deiiklikler öncesi koullar ile inaat yapmak isteyen müteahhitlerin youn
bavurular ile alnan konut ve konut d bina yap ruhsatlarnda da büyük bir sçrama yaanmtr. Bu
ruhsatlarn inaat balangçlarna dönütürülmesi halinde inaat sektöründe büyük bir i hacmi ortaya
çkacaktr. Yabanclarn gayrimenkul almlar 2016 ylnn üzerinde gerçekleirken yurtdnda üstlenilen
müteahhitlik proje says ve tutar beklentilerin altnda kalmtr.
GÖSTERGELER 2016 2017 DEM (%)
naat Sektörü stihdam (Bin Kii) 1.987 2.095 5,4
Toplam naat Harcamalar Milyar TL (Cari Fiyat le)* 424,5 533,8 25,7
Alnan Konut Yap Ruhsat Milyon M2 158,00 213,50 35,1
Alnan Konut D Bina Yap Ruhsat Milyon M2 47,40 57,20 20,7
Alnan Toplam Yap Ruhsat Milyon M2 205,40 270,70 31,8
Alnan Konut Yap zinleri Milyon M2 114,90 125,70 9,4
Alnan Konut D Bina Yap zinleri Milyon M2 36,20 35,40 -2,2
23
Konut Sat Adet 1.340.986 1.409.314 5,1
Konut Sat Adet potekli 449.508 473.099 5,3
Konut Sat Adet Yeni Konut 631.686 659.698 4,4
Yabanclara Konut Sat Adet 18.198 22.234 22,2
Yeni Konut Fiyat Art Yllk % 2,9 4,0 -
Konut Kredileri Hacmi Milyar TL 157,2 191,1 21,6
Konut Kredisi Faiz Oranlar % Aylk Ortalama 0,95 1,16 -
Bina naat Malzeme Fiyatlar Yllk Art % 6,9 21,9 -
Bina naat çilik Maliyeti Yllk Art % 10,6 12,7 -
Yabanclarn Gayrimenkul Alm Milyon Dolar 3.890 4.643 19,4
Yurtd Müteahhitlik leri Milyar Dolar 13,82 14,82 7,2
Yurtd Müteahhitlik leri Proje Adet 190 263 38,4
Tablo 6: naat Sektörü Temel Göstergeler
3.1 Türkiye naat ve Yap Malzemeleri Sektörü Büyüme Rakamlar
3.1.1 Yllk Büyüme (Yüzde)
Grafik 4: naat Sektörü Büyüme Yllk Yüzde – Kaynak: TÜK, 2018
17,1
24,7
8,4
14
naat Sektörü Büyüme (Yllk Yüzde)
24
Grafik 5: naat Harcamalar
Grafik 6: naat Sektörü ve Ekonomik Büyüme likisi – Kaynak: TÜK
145,1
naat Harcamalar Yllk Milyar TL
17,1
24,7
8,4
14
naat Sektörü ve Ekonomik Büyüme likisi
naat Sektörü Büyüme (%) Ekonomik Büyüme (%)
25
Grafik 7: naat Sektörünün GSYH çinde Pay (Yüzde) – Kaynak: TÜK
Grafik 8: naat Harcamalarnn Sabit Sermaye Yatrmlar çinde Pay Yüzde – Kaynak: TÜK, 2018
naat sektöründeki yüksek performans 2017 ve 2018 yllarnda büyüme olmasn salamtr.
6,1 7,2
7,8 8,1
naat Sektörünün GSYH çinde Pay Yüzde
50,3 50,7
naat Harcamalarnn Sabit Sermaye Yatrmlar çinde Pay Yüzde
26
naat sektöründe 2017 ve 2018 yllarnda son üç yla göre yüksek bir büyüme hzna ulalm olmakla
birlikte çeyrek dönemler itibaryla büyümeler farkl bir eilimi yanstsa da yl baznda büyüme eilimi
olduu görülmektedir.
2018 ylnda inaat harcamalar cari fiyatlarla %25 büyüyerek 621 milyar Türk Liras olarak
gerçeklemitir. Yln bandan itibaren sektöre yönelik olarak uygulanan destekler kademeli olarak
etkisini göstermi ve inaat harcamalar önemli ölçüde artmtr. Yeni inaat balangçlar hzlanmtr.
Kamunun ekonomik büyümeyi yeniden canlandrmak için yatrm harcamalarna öncelik vermesi de
inaat harcamalarndaki büyümeyi desteklemitir.
naat sektörü ile ekonomik büyüme son dört yldr yakn oranlarda gerçeklemektedir. naat sektörü
ile ekonomik büyüme arasndaki yakn iliki son dört yldr kuvvetlenmitir. Türkiye statistik
Kurumu’nun yeniledii milli gelir hesaplamalarnda ilikinin daha salkl olarak ölçüldüü de
görülmektedir. 2014 ve 2015 yllarnda büyümeler oldukça yakn gerçeklemitir. 2016 ylnda yaanan
olaylardan inaat sektörü daha çok etkilenmitir. 2017 ylnda ise bu kez sektöre verilen destekler ile
birlikte inaat sektöründe büyüme ekonomik büyümenin üzerinde, ancak yakn seviyede yaanmtr.
naat sektörü milli gelir içinde %8,6 pay almtr. Türkiye statistik Kurumu’nun yeni hesaplama
yöntemi ile inaat sektörünün milli gelir içindeki pay daha yüksek ölçülmütür. Buna ilave olarak 2010
ylndan itibaren inaat sektörünün milli gelir içindeki paynn da artt görülmektedir. 2010 ylnda
%6,1 olan pay 2013 ylnda %8,1’e yükselmitir. zleyen iki ylda pay çok deimemitir. 2016 ylnda
%8,6’ya yükselen pay 2017 ylnda %8,6’ya 2018 ylnda da %8,7’ye yükselmitir.
naat harcamalarnn sabit sermaye yatrmlar içinde pay %58,3’e yükselmitir. naat harcamalarnn
toplam sabit sermaye yatrmlar içindeki pay 2015 ve 2016 yllarnda geriledikten sonra 2017 ve 2018
yllarnda tekrar artm ve srasyla 57,7’ye ve 58,3’e yükselmitir. Sabit sermaye yatrmlar içinde en
yüksek pay alan inaat harcamalarnn 2015 ve 2016 yllarnda zayflayan performans 2017 ylnda
hzlanan inaat harcamalar ile birlikte yeniden artmtr. naat harcamalarnn sabit sermaye
yatrmlar içindeki pay 2,2 puan yükselmitir.
Bina inaat maliyetleri 2017 ylnda %19,8, 2018 ylnda ise %20 yükselmitir. 2018 ylnda üretici
fiyatlarnda ve emtia fiyatlarnda önemli artlar yaanmtr. Bu artlar inaat sektöründe de etkili
olmu ve bina inaat maliyetleri 2018 ylnda %20 yükselmitir. Bu art 2010 ylndan sonraki dönemde
yaanan en yüksek art olmutur. Bina inaat maliyetlerini oluturan igücü maliyetleri 2018 ylnda
%13,2 art göstermitir. naat malzemeleri maliyetleri ise %21,6 artmtr. naat malzemelerindeki
art bata metaller olmak üzere emtia fiyatlarndaki sçramadan kaynaklanmtr.
naat sektöründe ortalama istihdam 2017 ylnda 2 milyonun üzerinde gerçeklemitir. naat
sektöründe istihdam 2008 ylndan bu yana sürekli ve kademeli bir art göstermektedir. naat
sektöründe 2011 ylnda 1,5 milyonu geçen istihdam 2016 ylnda 1,99 milyona yükselmitir. Ortalama
istihdam 2018 ylnda ise 110 bin kii daha artarak 2.097 bin kiiye ulamtr. Sektörde yllk ortalama
istihdam ilk kez 2 milyonu amtr. naat sektörü yllk ortalama istihdamnn toplam istihdam içindeki
pay da 2018 ylnda %7,5 olarak gerçeklemitir. stihdam göstergesi inaat sektöründe 2017 ylnda
yaanan büyümeyi açk ekilde yanstmaktadr.
2017 ve 2018 yllarnda inaat sektörüne verilen desteklere, inaat balangçlarndaki arta ve inaat
sektöründeki büyümeye bal olarak inaat sektörü güven endeksi 2017 ylnn Nisan ve Mays aylarnda
2013 ylndan sonra en yüksek seviyelerine ulamtr. 2017 ylnn ikinci yarsndan itibaren ise sektöre
güven kademeli olarak zayflamtr. Zayflamada ekonomi ve sektör d gelimeler ile salanan
desteklerin durdurulmas etkili olmutur.
27
Ayrca 2017 ylnda alnan yap ruhsatlarnda da bir art yaanmtr. Alnan yap ruhsatlar yüzölçümü
olarak %31,8 büyümü ve 270,74 milyon metrekareye yükselmitir. Konutlar için alnan yap
ruhsatlarnda büyüme ise yüzölçümü olarak %35,2’ye çkmtr. 1,32 milyon adet daire için yap ruhsat
alnmtr. Konut d binalar için alnan yap ruhsatlarnda büyüme ise yüzölçümü olarak %20,6’da
kalmtr. Alnan yap ruhsatlarndaki artta 2017 yl 1 Ekim tarihinde yürürlüe giren yeni imar
düzenlemeleri öncesi koullar ile yap ruhsat alma istei etkili olmutur.
2017 ylnda alnan yap ruhsatlarnda art yaanmken yeni arzlar tarif eden alnan yap izinlerindeki
art oldukça snrl kalmtr. Alnan yap izinleri yüzölçümü olarak %6,6 artm ve 175,92 milyon
metrekare olmutur. Konutlar için alnan yap izinlerinde büyüme yüzölçümü olarak %9,4’e çkmtr.
817 bin adet daire için yap izni alnmtr. Konut d binalar için alnan yap izinlerinde ise yüzölçümü
olarak %2,1 gerileme yaanmtr. Alnan yap izinlerindeki yavalamada özellikle konut d bina
yatrmlarnda görülen duraanlk etkili olmaya devam etmitir.
Grafik 9: Bina naat Maliyet Endeksi 2005=100 – Kaynak: TÜK, 2018
145 163 171 180
Bina naat Maliyet Endeksi 2005=100
Genel naat Maliyet Endeksi 2005=100 gücü Maliyet Endeksi 2005=100
Malzeme Maliyet Endeksi 2005=100
28
Grafik 10: naat Sektöründe stihdam
Grafik 11: naat Sektörü Güven Endeksi 2010=100 – Kaynak: TÜK, 2018
1.434
2.095
3.291
7,4
8,9
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
naat Sektöründe stihdam
95,6 91,5 96
97,9 95
92 97 95 95,5
89,5
0
20
40
60
80
100
120
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
naat Sektörü Güven Endeksi 2010=100
2016 2017
Konut inaat harcamalarnn sektör içerisindeki pay artmaktadr. 2013-2017 dönemini kapsayan son
be yl içinde konut inaat harcamalar ile konut d bina inaat harcamalar arasndaki dalmda konut
harcamalarnn pay kademeli olarak artmaktadr. Konut inaat harcamalarnn pay 2013 ylnda %73,8
iken 2017 ylnda %79,6’ya yükselmitir. Bu artn iki nedeni bulunmaktadr. lki özellikle konut
tarafndaki inaatlar artran kentsel dönüüm ile mevcut binalarn yklarak tekil ekilde yenilenmesi
faaliyetleri ve dier ehirlerde de konut talebi ve arznn yükselmesidir. kinci neden ise konut d bina
talebindeki yavalama ve buna bal olarak konut d bina yeni inaat balangçlarnn zayflamasdr.
30
DEERLENDRME
31
büyüklükleri, ihracat, ihracat pazarlar, üretim gibi bilgilere yer verilmektedir. Saysal veriler ile genel
eilimler ortaya konulmaktadr.
4. DÜNYA NAAT MALZEMELER VE DEMR ÇELK SANAY
Dünya inaat malzemeleri pazar 2017 ylnda %2,8 büyüyerek 5,88 trilyon dolar olmutur. Dünya inaat
malzemeleri pazar dünya inaat harcamalarndaki gelimelere paralel olarak hareket etmektedir.
naat harcamalar kamu-özel, altyap, konut ve konut d bina yatrmlarna yaplan inaat
harcamalarn kapsamaktadr. Dünya inaat malzemeleri pazarnda büyüme inaat harcamalar ile
ortaya çkan talebe göre ekillenmektedir. naat malzemeleri pazarnda büyüme, 2013 ve 2014
yllarnda gelimi ülkelerde inaat harcamalarnn küresel kriz sonras ilk kez canlanmaya balamas ile
hzlanmtr. 2015 ylnda dünya inaat malzemelerin pazarnda büyüme %3,8 olduktan sonra pazar
2016 ylnda %2,5 büyümü ve 5,72 trilyon dolar olmutur. 2017 ylnda ise özellikle gelimi ülkelerdeki
toparlanma ile inaat malzemeleri pazarnn %2,8 büyüdüü ve 5,88 trilyon dolara ulamtr. naat
malzemeleri pazarndaki büyümeye gelimi ülkelerin katksndaki art 2017 ylnda da devam etmitir.
Grafik 12: Dünya naat Malzemeleri Pazar Büyüklüü (Trilyon Dolar)
ki yldr gerileyen inaat malzemeleri dünya ihracat 2017 ylnda %6,0 ve 2018 ylnda %6,3 artmtr.
Dünya inaat malzemeleri pazarnda talebin yaklak %20’sine yakn ithalat yoluyla karlanmaya
4,95 4,98 5,1 5,27
0
1
2
3
4
5
6
7
Dünya naat Malzemeleri Pazar Büyüklüü (Trilyon Dolar)
32
devam etmektedir. Bu çerçevede dünya inaat malzemeleri ihracatn iki ana unsur belirlemektedir.
Birincisi inaat harcamalarnda büyüme ile oluan malzeme talebidir. kincisi ise ihracata konu olan
malzeme fiyatlardr.
2014 ylnda dünya inaat malzemeleri ihracat 932,3 milyar dolar olarak tarihin en yüksek seviyesine
ulamtr. 2015 ylnda ise metal ve mineral fiyatlarnda önemli düüler nedeniyle 852,8 milyar dolara
gerilemitir. 2016 ylnda ise bu kez talep tarafndaki yavalama ile dünya demir çelik ihracat %4,0
orannda gerilemi ve 818,7 milyar dolara inmitir.
2017 ve 2018 yllarnda ise inaat malzemeleri dünya ihracatnda %6,0 ve %6,3 büyüme yaand
öngörülmektedir. Bu büyümenin iki önemli unsuru bulunmaktadr. Bunlardan ilki dünya inaat
sektöründeki büyümenin hzlanmas ve inaat faaliyetlerindeki canlanmadr. kincisi ise metal, mineral
ve kimyasal temelli ürünlerin fiyatlarnda yaanan artlardr.
Grafik 13: Dünya naat Malzemeleri hracat (Milyar Dolar)
708,8
Dünya naat Malzemeleri hracat - Milyar Dolar
33
SIRA ÜLKE HRACAT (MLYON $) % PAYI
1. Çin 179.254 21,89
2. Almanya 86.298 10,54
3. ABD 58.990 7,20
4. talya 44.057 5,38
5. Japonya 26.637 3,25
7. spanya 21.813 2,66
8. Fransa 21.704 2,65
9. Meksika 19.407 2,37
10. Hollanda 17.318 2,12
11. Polonya 16.686 2,04
13. Türkiye 15.959 1,95
14. ngiltere 15.093 1,84
15. Avusturya 14.845 1,81
16. Belçika 14.745 1,80
17. Kanada 13.606 1,66
19. Tayvan 12.848 1,57
20. Tayland 11.291 1,38
21. Malezya 9.532 1,16
22. Hindistan 8.802 1,08
23. sviçre 8.450 1,03
24. sveç 7.251 0,89
25. Rusya 6.949 0,85
26. Singapur 6.716 0,82
27. Vietnam 6.545 0,80
28. Macaristan 6.041 0,74
29. Danimarka 5.737 0,70
30. Endonezya 5.733 0,70
Tablo 7: Dünya naat Malzemeleri hracatç Ülkeleri – Kaynak: Uluslararas Ticaret Merkezi
2018 yl itibaryla en büyük ihracatç 179.2 milyar dolar ile Çin’dir. Çin’in 2018 ylnda inaat
malzemeleri ihracatndan ald pay %21,89’dur. kinci büyük ihracatç ise 86,3 milyar dolar ile
Almanya’dr. Almanya 2018 ylnda inaat malzemeleri ihracatndan %10,54 pay elde etmitir. Üçüncü
büyük pazar ise 59 milyar dolar ile ABD’dir. ABD’nin 2018 ylnda inaat malzemeleri ihracatndan ald
pay %7,2’dir. Türkiye 2018 ylnda 15,9 milyar dolar inaat malzemeleri ihracat gerçekletirirken
ihracattan ald pay %1,95’dir. naat malzemeleri ihracat ile 13. büyük ihracatç konumundadr.
34
4.2 Çivi ve Tel Küresel hracat Rakamlar
Ürün Grubu HS Kodu 2014 2015 2016 2017 2018 Büyüme (2014 – 2018)
Demir veya çelikten küçük ve büyük çiviler, pünezler, oluklu ve yivli
çiviler (83.05 pozisyonundakiler hariç) ve benzeri eya (balar
dier maddelerden olsun olmasn fakat
balar bakrdan olanlar hariç)
2.870 2.737 2.418 2.611 3.232 %12,61
Demir veya çelikten vidalar, civatalar,
somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin
çivileri, pimler, kamalar, rondelalar (yaylanmay
salayc rondelalar dahil) ve benzeri eya
7318 37.167 33.767 33.988 37.652 41.904 %12,74
Demir veya çelikten demetlenmi teller
(toron), halat ve kablolar, örme halatlar,
bucurgat halatlar ve benzerleri (elektrik
ilerinde kullanlmak üzere izole edilmemi)
7312 6.998 6.057 5.635 6.072 7.022 %0,34
Demir veya çelikten demetlenmi teller
(toron), halat ve kablolar
Demir veya çelikten dikenli teller; demir
veya çelikten çit yapmada kullanlacak
türde burulmu çember veya yalnkat düz tel
(dikenli olsun olmasn) ve gevekçe burulmu
çift katl teller
kafeslikler
1.519.648 1.281.835 1.168.576 1.469.145 1.725.374 %13,53
Tablo 8: Çivi ve Tel Küresel hracat (Bin $) – Kaynak: Trade Map, 2018
35
Dünya toplam ihracatnn 2007 ylnda 13.8 trilyon dolardan 2018’de 19.2 trilyon dolara yükselerek on
ylda %39’luk bir büyüme gösterdii dikkate alndnda, inaat malzemeler sektörünün ve bu sektör
içerisinde çivi, tel, somon, vida vb. balant elemanlarnn dünya ticaretindeki artnn da benzer
oranda olduu görülmektedir. Balant elemanlar sektörünün 2014 ylnda küresel ihracattan ald
pay %0,13’den 2018 ylnda %0,10 seviyesine gerilemitir.
Alt gruplar baznda deerlendirildiinde son 5 ylda çivi ve tel gibi balant elemanlar ihracatnda en
büyük gelimenin %12 - %14 arasnda büyüme salayan demir veya çelikten vidalar, civatalar,
somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar ile Demir veya çelik
tellerden örgüler ve kafeslik tellerde olduu görülmektedir.
Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve
benzerleri (elektrik ilerinde kullanlmak üzere izole edilmemi) ile demir veya çelikten dikenli teller;
demir veya çelikten çit yapmada kullanlacak türde burulmu çember veya yalnkat düz tel (dikenli
olsun olmasn) ve gevekçe burulmu çift katl teller ihracat potansiyeli bakmndan sektörde en az
gelime gösteren gruplar arasnda yer almaktadr. Bu iki grubun küresel ihracat rakamlar son 10 ylda
sektörün büyüme rakamlarnn gerisinde kalarak srasyla %0,34 büyüme ve %3,41 küçülme
göstermitir.
büyüme ile sektörün genel gelimesinin üstünde olduu ve trende bakldnda inaat malzemeleri
sektörü ile paralel gelime gösterdii görülmektedir.
Grafik 14: Çivi ve Tel Küresel hracat Paylar – Kaynak: Trade Map, 2018
12,61%
2,43%
13,53%
Büyüme
Demir veya çelikten küçük ve büyük çiviler, pünezler, oluklu ve yivli çiviler
Demir veya çelikten vidalar, civatalar, somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve benzerleri Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar
Demir veya çelik tellerden örgüler ve kafeslikler
36
Demir-çelik sektörünün küresel ihracatndan alt ürün gruplarnn ald paylarn son 5 yllk trendine
bakldnda demir veya çelik tellerden örgüler ve kafeslik tellerin %14, demir veya çelikten küçük ve
büyük çiviler, pünezler, oluklu ve yivli çivilerin %13, demir veya çelikten vidalar, civatalar, somunlar,
tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar vb. ürün grubunun %13 seviyelerinde
bir pay ald görülmektedir.
4.2.1 En Çok Balant Eleman hracat Yapan Ülkeler
Demir Veya Çelikten Küçük ve Büyük Çiviler, Pünezler, Oluklu ve Yivli Çiviler
(7317.00)
Pimler, Kamalar, Rondelalar (7318)
Demir veya Çelikten Demetlenmi Teller (Toron), Halat ve Kablolar, Örme
Halatlar, Bucurgat Halatlar ve Benzerleri (7312)
Demir veya Çelik Tellerden Örgüler Ve Kafeslikler (7314)
Ülke hracat Ülke hracat Ülke hracat Ülke hracat
Tutar Milyon $
Dünya 3.232 - Dünya 41.904 4,08 Dünya 7.022 2,02 Dünya 5.247 -
Çin 1.545 1,41 Almanya 6.832 7,47 Çin 1.798 1,56 Çin 1.214 1,68
Almanya 123,8 3,83 Çin 6.454 1,97 Güney Kore 533,73 2,18 Almanya 593,48 1,22
Taipei 118,85 1,52 Taipei 4.643 2,91 Almanya 453,59 4,30 talya 530,11 1
Umman 100,3 1,57 ABD 4.348 5,76 Vietnam 361,46 1,94 Hollanda 369,02 0,69
Polonya 89,7 1,29 Japonya 2.987 7,99 ABD 304,26 4,49 Belçika 270,20 1,35
Avusturya 81,75 5,37 talya 2.081 4,61 Tayland 273,93 1,45 spanya 240,41 1,01
sviçre 81,74 18,45 Fransa 1.632 9,23 talya 254,84 2,09 Polonya 193,49 1,33
Güney Kore 77,75 1,27 Hollanda 1.097 4,15 Belçika 195,31 3,10 Meksika 147,28 1,31
Hollanda 69,13 2,36 sviçre 958 14,53 Romanya 190,10 2,36 ABD 146 -
Kanada 68 - Birleik Krallk
130,36 0,87
Malezya 67,3 1,03 Güney Kore 908 4,18 Malezya 148,09 1,34 Portekiz 114,57 0,87
ABD 59,3 2,26 spanya 617 4,93 Türkiye 146,95 1,77 Birleik Krallk 97,47 2,16
Türkiye 57,3 1,01 Tayland 614 3,68 Hollanda 139,48 2,97 Fransa 82,71 1,44
Tayland 51,9 1,23 Çek Cumhuriyeti
592 3,78 Birleik Krallk 138,86 3,78 sveç 79,42 2,72
Hindistan 50,9 2,16 Hindistan 579 2,28 Belarus 135,42 1,57 Japonya 78,27 61,88
Danimarka 47,4 2,94 Belçika 524 4,78 Endonezya 129,85 1,77 Bosna Hersek 78,08 0,74 Tablo 9: En Çok Çivi ve Tel hracat Yapan Ülkeler (Bin $) – Kaynak: Trade Map, 2018
38
çkarmaktadr. hracat yapan ülkeler birim kymet baznda deerlendirildiinde Avrupa Birlii
ülkelerinin en kymetli ürünleri ihraç ettii görülmektedir. Hindistan, Türkiye gibi ülkeler ise az kymetli
ürünleri ihraç etmektedir.
SIRA ÜLKE THALAT (MLYON $)
Tablo 10: Dünya naat Malzemeleri hracatçs Ülkeler – Kaynak: Uluslararas Ticaret Merkezi
Çin’in dnda çivi ve tel gibi balant eleman ihracat yapan ülkeler arasnda Avrupa Birlii üyeleri, ABD, Türkiye ve
Hindistan, Tayland gibi Asya ülkeleri yer almaktadr. Türkiye ihracat yapan ülkeler arasnda demir veya çelikten küçük
ve büyük çiviler, pünezler, oluklu ve yivli çiviler ürün grubunda 13., demir veya çelikten demetlenmi teller (toron),
halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve benzerleri ürün grubunda ise 12. srada yer almaktadr.
39
Ürün Grubu HS Kodu 2014 2015 2016 2017 2018 Büyüme
(2014 – 2018)
Demir veya çelikten küçük ve büyük çiviler, pünezler, oluklu
ve yivli çiviler (83.05 pozisyonundakiler hariç) ve benzeri eya (balar dier
maddelerden olsun olmasn fakat balar bakrdan olanlar
hariç)
2.630 2.486 2.347 2.485 3.005 %14,25
Demir veya çelikten vidalar, civatalar, somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri,
pimler, kamalar, rondelalar (yaylanmay salayc
rondelalar dahil) ve benzeri eya
73.18 40.944 38.407 37.633 41.045 44.973 %9,84
Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron),
halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve benzerleri (elektrik ilerinde
kullanlmak üzere izole edilmemi)
Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron),
halat ve kablolar 7312.10 6.627 5.868 5.552 5.991 6.902 %4,14
Demir veya çelikten dikenli teller; demir veya çelikten çit yapmada kullanlacak türde
burulmu çember veya yalnkat düz tel (dikenli olsun
olmasn) ve gevekçe burulmu çift katl teller
7313.00 7313.00.00.00.11
Demir veya çelik tellerden örgüler ve kafeslikler
7314.20 7314.20.10.00.11 7314.20.10.00.12
1.524 1.192 1.200 1.538 1.767 %15,94
Tablo 11: Çivi ve Tel Alt Ürün Gruplar Küresel thalat Rakamlar (Milyon Dolar) – Kaynak: Trade Map, 2018
Dünya inaat malzemeleri ithalatçlar ihracat pazarlarn oluturmaktadr. 2018 yl itibaryla en büyük
ithalatç veya ihracat pazar 101,0 milyar dolar ile ABD’dir. ABD’nin 2018 ylnda ithalat %6,5 dümütür.
kinci büyük pazar 53,3 milyar dolar ile Almanya’dr. Almanya 2015 ylnda inaat malzemeleri ithalatn %3,8
yükseltmitir. Üçüncü büyük pazar ise 42,8 milyar dolar ile Çin’dir. Çin’in ithalat ise 2018 ylnda %10,3
artmtr. Türkiye 2018 ylnda 9,39 milyar dolar ithalat ile 27. büyük pazar veya ithalatç konumundadr.
40
Dünya genelinde balant elemanlar sektörü ihracatnda olduu gibi ithalatnda da demir-çelik
ürünlerinin en büyük paya sahip olduu ve son 5 ylda önemli bir art gösterdii görülmektedir.
Alt gruplar baznda deerlendirildiinde son 5 ylda çivi ve tel gibi balant elemanlar ithalatnda en
büyük gelimenin %10 - %16 arasnda büyüme salayan demir veya çelikten vidalar, civatalar,
somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar ile demir veya çelik
tellerden örgüler ve kafeslik tellerde olduu görülmektedir.
Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve
benzerleri (elektrik ilerinde kullanlmak üzere izole edilmemi) ile demir veya çelikten dikenli teller;
demir veya çelikten çit yapmada kullanlacak türde burulmu çember veya yalnkat düz tel (dikenli
olsun olmasn) ve gevekçe burulmu çift katl teller ithalat potansiyeli bakmndan sektörde en az
gelime gösteren gruplar arasnda yer almaktadr. Bu iki grubun küresel ithalat rakamlar son 5 ylda
sektörün büyüme rakamlarnn gerisinde kalarak srasyla %2,01 büyüme ve %40,64 küçülme
göstermitir.
Grafik 15: Çivi ve Tel Küresel thalat Paylar – Kaynak: Trade Map, 2018
14,25%
9,84%
2,01%
4,14%
15,94%
Büyüme
Demir veya çelikten küçük ve büyük çiviler, pünezler, oluklu ve yivli çiviler
Demir veya çelikten vidalar, civatalar, somunlar, tirfonlar, çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar, örme halatlar, bucurgat halatlar ve benzerleri Demir veya çelikten demetlenmi teller (toron), halat ve kablolar
Demir veya çelik tellerden örgüler ve kafeslikler
Balant elemanlar sektörünün küresel ithalatndan alt ürün gruplarnn ald paylarn son 5 yllk trendine
bakldnda demir veya çelik tellerden örgüler ve kafeslik tellerin %16, demir veya çelikten küçük ve büyük
çiviler, pünezler, oluklu ve yivli çivilerin %15, demir veya çelikten vidalar, civatalar, somunlar, tirfonlar,
çengelli vidalar, perçin çivileri, pimler, kamalar, rondelalar vb. ürün grubunun %10 seviyelerinde bir pay ald
görülmektedir.
41
4.4.1 En Çok Balant Eleman thalat Yapan Ülkeler
Demir veya Çelikten Küçük ve Büyük Çiviler, Pünezler, Oluklu ve Yivli
Çiviler (7317.00)
Perçin Çivileri, Pimler, Kamalar, Rondelalar (7318)
Demir veya Çelikten Demetlenmi Teller (Toron), Halat ve Kablolar, Örme
Halatlar, Bucurgat Halatlar ve Benzerleri (7312)
Demir veya Çelik Tellerden Örgüler ve Kafeslikler (7314)
Ülke thalat Ülke thalat Ülke thalat Ülke thalat
Tutar Milyon
Dünya 3.004 - Dünya 44.973 - Dünya 7.434 2,14 Dünya 5.144 -
ABD 1.057 1,45 ABD 6.029 3,38 ABD 1.049 2,15 ABD 556 2,06
Kanada 133 1,34 Almanya 4.424 4,25 Almanya 454 2,42 Fransa 508 0,9
Almanya 124 1,83 Çin 3.220 10,16 Çin 248 4,32 Almanya 490 1,03
Japonya 117 1,45 Meksika 2.991 2,29 Tayland 246 1,96 Hollanda 205 1,21
Birleik Krallk
99 2,05 Fransa 1.832 4,93 spanya 237 2,50 Avusturya 189 0,98
Fransa 79 2,39 Kanada 1.642 0,78 Hindistan 232 2,14 Belçika 187 0,89
Hollanda 70 2,31 Birleik Krallk 1.404 4,49 Kanada 222 2,45 Birleik Krallk 172 1,22
Avusturya 63 3,06 Hollanda 1.248 4,06 Polonya 216 2,04 talya 123 1,84
Güney Kore 57 1,15 Tayland 1.084 6,59 Güney Kore 211 1,73 Çin 117 20,17
Belçika 47 1,52 Çek Cumhuriyeti 1.029 4,81 Fransa 203 2,17 Avustralya 113 -
Avustralya 45 1,48 talya 1.028 3,84 Japonya 202 2,15 Kanada 96 2,74
Danimarka 39 2,75 Hindistan 951 4,37 Hollanda 194 2,17 sveç 90 0,95
BAE 38 1,55 Polonya 949 3,46 Vietnam 185 1,50 Japonya 83 4,03
spanya 37 1,82 Japonya 944 3,77 talya 177 2,88 Çek Cumhuriyeti
83 1,27
sveç 35 2,60 Avusturya 883 5,52 Belçika 163 2,09 spanya 82 1,36
Norveç 32 3,14 Rusya Federasyonu
855 2,34 Rusya Federasyonu
148 2,07 Polonya 76 1,54
Tablo 12: En Çok Çivi ve Tel hracat Yapan Ülkeler (Bin $) – Kaynak: Trade Map, 2018
42
Dünyada Çivi ve Tele Olan Talebin Youn Olduu Bölgeler
Türkiye’de Çivi ve Tel Talebinin Youn Olduu Bölgeler
Türkiye’de Çivi ve Tel Üretimi Yaplan Bölgeler
43
SANAY GENEL DEERLENDRME
5. TÜRKYE NAAT MALZEMELER VE DEMR ÇELK SANAY
2018 ylnda inaat malzemeleri sanayi üretimi 2017 ylna göre %6,9, 2017 ylnda ise 2016 ylna göre
%6,4 artmtr. Üretim artnda daha çok sektörün kendi iç dinamikleri belirleyici olmutur. ç pazardaki
talep artna ilave olarak son yllarda gerileyen ihracatn da arta geçerek katk vermesiyle sanayi
üretiminde önemli bir art yaanmtr. 2015 ylnda %0,7 ve 2016 ylnda %0,4 ile çok zayf büyüme
gösteren inaat malzemeleri sanayi üretimi 2017 ylndan itibaren toparlanmtr.
Grafik 16: naat Malzemeleri Sanayi Üretimi Büyüme (%) – TÜK, 2018
2018 ylnda inaat malzemeleri alt sektörlerindeki sanayi üretiminde art eilimi arlk kazanmtr.
26 alt sektörden 22’sinde üretim geçen yla göre artarken sadece 4 alt sektörde üretim geçen yla göre
gerilemitir. naat malzemeleri sanayisinde arlkl yeri olan sektörlerden 12’sinde yllk üretim art
çift haneli gerçeklemitir. Merkezi stma radyatörleri, çivi, tel, vida, somun, kilit ve menteeler,
soutma ve stma donanmlar, metalden kap ve pencere, inaat amaçl beton ürünleri, düz cam,
musluk vana ve valfler, seramik shhi ürünlerin ile çimento ve kablolar üretimi %10’un üzerinde büyüme
göstermitir. Yl genelinde mermerler, seramik karolar, inaat demirleri ile metal yap parçalar
üretimleri ise daha sn