MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A...

13
MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Editör: Dilek ERDOĞAN KURUMLU Akıcı Ayrıntılı Görsel Konu Anlatımları Akıcı Ayrıntılı Görsel Konu Anlatımları Örnekler Yorumlar Uyarılar Pratik Bilgiler Örnekler Yorumlar Uyarılar Pratik Bilgiler ÖSYM Tarzında Özgün Sorular ve Açıklamaları ÖSYM Tarzında Özgün Sorular ve Açıklamaları Tüm kurum sınavlarını kapsayan TEK KİTAP Tüm kurum sınavlarını kapsayan TEK KİTAP

Transcript of MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A...

Page 1: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

MAKRO İKTİSAT

A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak

PegemPegem

PegemPegem

Pegem Pegem

Pegem

Pegem

Pegem Pegem

Pegem

Pegem

Pegem Pegem

Pegem

Editör: Dilek ERDOĞAN KURUMLU

AkıcıAyrıntılı

GörselKonu Anlatımları

AkıcıAyrıntılı

GörselKonu Anlatımları

ÖrneklerYorumlar

UyarılarPratik Bilgiler

ÖrneklerYorumlar

UyarılarPratik Bilgiler

ÖSYM Tarzında

Özgün Sorular

ve AçıklamalarıÖSYM Tarzında

Özgün Sorular

ve Açıklamaları

Tüm kurum

sınavlarını

kapsayan

TEK KİTAP

Tüm kurum

sınavlarını

kapsayan

TEK KİTAP

Page 2: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

A Grubu Kadrolar İçin

KPSS MAKRO İKTİSATISBN 978-605-364-220-6

Dilek ERDOĞAN KURUMLU

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt

ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.

Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkındayayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları

satın almamasını diliyoruz.

Yayın-Proje Yönetmeni: Arzu DoğanDizgi-Grafik Tasarım: Şermin Yılmaz

Kapak Tasarımı: Gürsel AvcıBaskı: Tuna Matbaacılık A.Ş.

(Ankara-0312 278 34 84)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 16102

YAYINEVİ DAĞITIM

adakale sokak 4/1 yenişehir-ankaratel: +90 312 4306750-51 (pbx)

belgeç: +90 312 4354460

gsm: 0506 3451936 - 0541 9104545 - 0533 2055230e-ileti: [email protected]

sağlık sokak 17/a yenişehir-ankaratel: +90 312 4345424

belgeç: +90 312 4313738gsm: 0506 3451937 - 0541 4345424 - 0533 2055231

e-ileti: [email protected]

YAZIŞMA

internet: P.K.175 06442 yenişehir-ankara

Page 3: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

sunu

Değerli adaylar;

Toplumda en değerli beşeri sermayemiz olan sizler, yıllarca girdiğiniz sınavlardan sonra yeni bir sı-navla daha karşı karşıyasınız. Devlet kurumlarına atanmak, özellikle uzman ve müfettiş olabilmek için önce KPSS barajını geçmeli ve o sınavlara KPSS Alan Bilgisi'nden alacağınız puanlarla başvuru hakkı elde etmelisiniz. Zor bir süreçle karşı karşıyasınız fakat bu sürecin sonunda elde edeceğiniz mevkileri düşünürseniz bu güçlüklere çok daha rahat katlanabilirsiniz.

Bu çok önemli olan süreçte, Alan Bilgisi'nde biliyoruz ki hepinizin en büyük korkularından biri "iktisat". Analizleri, formülleri, yorumları... İktisatda her gün yeni birşey keşfeder; engin bir denizde istediğiniz kadar açılabilirsiniz! Fakat bizim amacımız bu denizde sizi kaybetmek değil güvenli bir yolla sonuca ulaştırmaktır. Bu amaçla hazırlanan kitabımızda size en pratik ve en kolay test yöntemleriyle iktisa-dı öğretmek ve her şeyden önemlisi korkulan değil sevilen bir iktisat dersi sunmak hedeflenmiştir. Ayrıca sadece KPSS soruları değil, kurumların müfettişlik ve uzmanlık sınav soruları da dikkate alına-rak KPSS sonrası da kütüphanenizde bulunması gereken bir kitaba dönüştürülmüştür.

KPSS Alan İktisat'ta; Mikro İktisat % 30 Makro İktisat % 30 Para-Banka Kredi % 30 Uluslararası iktisat % 5 Büyüme ve Kalkınma % 5 Türkiye Ekonomisi % 5 İktisadi Doktinler Tarihi % 5 yer almaktadır.

KPSS ve kurum sınavlarında iktisat ağırlıklı olarak "Mikro İktisat" "Makro İktisat" ve "Para-Banka-Kredi" bölümlerinden oluşmaktadır. Elinizdeki Makro iktisat kitabı dışında Mikro İktisat ve Para-Banka-Kredi yayınımız da mevcuttur.

Kitapla ilgili öneri, eleştiri ya da takdirinizi [email protected] aracılığıyla bizimle paylaşmanız bize ışık tutacaktır.

Kitaplarımın oluşmasında emeği geçen herkese, sevgi ve sabırları için sonsuz teşekkür ederim.

Dilek ERDOĞAN KURUMLU

Page 4: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem
Page 5: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

v K P S S

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM Makro İktisada Giriş

KLASİK VE KEYNESYEN YAKLAŞIM ...................................................................3

Makro Ekonominin Performans Göstergeleri .....................................................4

Makro Ekonomik Amaç ve Araçlar .....................................................................4

MAKRO İKTİSATTA TEMEL KAVRAMLAR ............................................................5

Fiyat Endeksleri .................................................................................................5

Nominal ve Reel GSYİH ....................................................................................6

MİLLİ GELİR HESAPLAMALARI ............................................................................7

GSMH ve GSYİH ...............................................................................................7

GSYİH Hesaplama Yöntemleri ..........................................................................7

Potansiyel GSMH ...............................................................................................8

Önemli Özdeşlikler ...........................................................................................10

Makro Ekonomik Kuramların Karşılaştırılması .................................................11

TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................12

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ..........................................................15

TEST-2 .................................................................................................................18

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................21

2. BÖLÜM Basit Keynesyen Model ve Milli Geliri Belirleyen Faktörler

TÜKETİM HARCAMALARI VE TÜKETİM FONKSİYONU ...................................27Tüketim Fonksiyonu .........................................................................................27Tüketim ve Gelir Arasındaki İlişki .....................................................................28Tüketim Teorileri ...............................................................................................29

TASARRUF VE TASARRUF FONKSİYONU ........................................................31Tasarruf Fonksiyonu .........................................................................................31Marjinal ve Ortalama Tasarruf Eğilimi ..............................................................32Marjinal ve Ortalama Tüketim Eğilimi ..............................................................32

YATIRIM VE YATIRIM FONKSİYONLARI ............................................................35Yatırım Fonksiyonu ..........................................................................................35Sermayenin Marjinal Verimliliği ........................................................................36Tobin'in q teorisi ...............................................................................................37Kredi Tayınlaması ............................................................................................38

KAMU HARCAMALARI ........................................................................................40NET İHRACAT ......................................................................................................40TEST-1 KURUM SORULARI ................................................................................43TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ..........................................................46TEST-2 .................................................................................................................49TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ...........................................................................................52

Page 6: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

viK P S S

3. BÖLÜM Denge Milli Gelirinin Belirlenmesi

KEYNESYEN TOPLAM HARCAMALAR YAKLAŞIMI ......................................... 59

TASARRUF-YATIRIM EŞİTLİĞİ YÖNTEMİ ......................................................... 62

Sızıntılar .......................................................................................................... 62

Enjeksiyonlar ................................................................................................... 62

DENGE MİLLİ GELİR DÜZEYİNİN DEĞİŞMESİ................................................. 63

Çarpan Analizi ................................................................................................. 63

Deflasyonist ve Enflasyonist Açık ................................................................... 65

Otomatik Stabilizatörler ................................................................................... 66

Hızlandıran Prensibi ........................................................................................ 66

Ricardo-Barro Hipotezi .................................................................................... 67

Çarpan Sürecinde Aşamalar ........................................................................... 68

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................... 70

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ......................................................... 73

TEST-2 ................................................................................................................ 76

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................... 79

4. BÖLÜM Para Teorisi

PARA ................................................................................................................... 85

Para Çeşitleri ve Benzerleri ............................................................................ 85

Paranın Evrimi ................................................................................................ 85

Paranın İşlevleri ve Özellikleri ......................................................................... 85

KAYDİ PARA ....................................................................................................... 86

PARA ARZI .......................................................................................................... 87

Para Arzı Tanımları ......................................................................................... 87

PARA TALEBİ ...................................................................................................... 87

Klasik Para Talebi ........................................................................................... 87

Keynesci Para Talebi ...................................................................................... 88

Modern Miktar Kuramı .................................................................................... 89

PARA PİYASASINDA DENGE ............................................................................ 90

Para Talebinin Faiz Esnekliği .......................................................................... 91

Para Talebinin Faiz Esnekliğinde Düşünceler ................................................. 91

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................... 92

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ......................................................... 93

TEST-2 ................................................................................................................ 94

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................... 96

Page 7: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

vii K P S S

5. BÖLÜM IS-LM Analizi

MAL PİYASASINDA DENGE .............................................................................101IS Eğrisi .........................................................................................................101IS Eğrisinde Kaymalar ..................................................................................102IS Eğrisinin Denklemi ve Eğimi .....................................................................103

PARA PİYASASINDA DENGE ..........................................................................105LM Eğrisi .......................................................................................................105LM Eğrisinde Kaymalar .................................................................................106LM Eğrisinin Eğimi ........................................................................................106

MAL VE PARA PİYASALARININ BİRLİKTE DENGESİ .....................................107Dengesizlikler ve Dengesizliklerin Giderilmesi ..............................................108IS-LM Modelinde Dört Uç Durum ..................................................................109

PARA VE MALİYE POLİTİKALARININ ETKİNLİĞİ ...........................................109Keynesyen Bölge ..........................................................................................109Ara Bölge ......................................................................................................110Klasik Bölge ..................................................................................................111

TEST-1 KURUM SORULARI .............................................................................112TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ .......................................................115TEST-2 ..............................................................................................................119TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ........................................................................................122

6. BÖLÜM Toplam Talep-Toplam Arz Analizi

TOPLAM TALEP EĞRİSİ ................................................................................. 129Toplam Talep Eğrisinin Negatif Eğimli Olma Nedenleri ................................ 130Toplam Talep Eğrisinin Eğimi ....................................................................... 131Toplam Talep Eğrisinin Kayması .................................................................. 131Talep Yönetimi Politikaları Olarak Maliye ve Para Politikaları ...................... 132

TOPLAM ARZ EĞRİSİ ..................................................................................... 135Keynesyen Toplam Arz Modeli ..................................................................... 135Klasik Toplam Arz Modeli ............................................................................. 135Monetarist Toplam Arz Eğrisi ....................................................................... 135Pozitif Eğimli Toplam Arz Eğrisi ................................................................... 136Yeni Klasik Toplam Arz Modeli ..................................................................... 136Neo Keynesyen Toplam Arz Modeli ............................................................. 137Reel Konjoktür Toplam Arz Modeli ............................................................... 137

PARA VE MALİYE POLİTİKALARI .................................................................... 138Keynesyen Bölge .......................................................................................... 138Ara Bölge ...................................................................................................... 139Klasik Bölge .................................................................................................. 139

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................. 140TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ....................................................... 144TEST-2 .............................................................................................................. 149TEST-2 ÇÖZÜMLERİ ........................................................................................ 152

Page 8: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

viiiK P S S

7. BÖLÜM Açık Ekonomi (IS-LM-BP Analizi)

ÖDEMELER BİLANÇOSU................................................................................157

DÖVİZ KURU VE DÖVİZ KURU SİSTEMLERİ ................................................158

Sabit Döviz Kuru Sistemi .............................................................................159

Esnek Döviz Kuru Sistemi ............................................................................159

MARSHALL-LERNER KOŞULU VE J EĞRİSİ .................................................160

Sermaye Hareketleri ....................................................................................161

ÖDEMELER BİLANÇOSU DENGESİ ..............................................................162

BP Eğrisinin Kayması ve Eğimi ....................................................................162

Açık Ekonomide IS ve LM Eğrisi ..................................................................163

MUNDELL-FLEMİNG MODELİNDE POLİTİKALARIN ETKİNLİĞİ...................164

Tam Sermaye Hareketliliğinde Para Politikaları ...........................................164

Tam Sermaye Hareketsizliğinde Daraltıcı Maliye Politikası .........................167

Tam Sermaye Hareketliliğinde Maliye Politikaları ........................................167

Tam Sermaye Hareketsizliğinde Maliye Politikaları .....................................169

Kısmî Sermaye Hareketliliğinde Maliye Politikaları ......................................170

Kısmî Sermaye Hareketliliğinde Para Politikaları .........................................171

Sonuç ...........................................................................................................172

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................173

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ......................................................175

TEST-2 .............................................................................................................177

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................179

8. BÖLÜM Enflasyon ve İşsizlik

ENFLASYON ....................................................................................................185

Enflasyon Türleri ..........................................................................................185

Para ve Enflasyon İlişkisi .............................................................................187

Senyoraj ve Enflasyon Vergisi .....................................................................187

Para İkamesi ................................................................................................188

Enflasyon ve Vergi .......................................................................................188

Laffer Eğrisi ..................................................................................................189

İŞSİZLİKLE İLGİLİ GÖSTERGELER VE TAM İSTİHDAM ...............................190

İşsizlik Oranı ................................................................................................190

İşsizlik Türleri ...............................................................................................191

Doğal İşsizlik Oranı ......................................................................................193

Beveridge Eğrisi ...........................................................................................194

ENFLASYON VE İŞSİZLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ .............................................195

Philips Eğrisi ................................................................................................195

Page 9: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

ix K P S S

Histerezis Hipotezi .......................................................................................198

Okun Yasası .................................................................................................199

PHILIPS EĞRİSİ ANALİZİNE İKTİSAT OKULLARININ BAKIŞI .......................199

YAŞAMDAN ......................................................................................................200

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................201

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ......................................................205

TEST-2 .............................................................................................................209

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................211

9. BÖLÜM Bütçe Açıkları ve Bütçe Politikası

BÜTÇE VE BÜTÇE AÇIĞI ................................................................................217

Fiili Bütçe Açığı ............................................................................................217

Birincil Bütçe Dengesi ..................................................................................217

Birincil Açık ..................................................................................................218

Operasyonel Açık .........................................................................................218

Birincil Bütçe Dengesi ..................................................................................218

BÜTÇE AÇIĞININ FİNANSMANI İLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR ..........................220

Klasikler .......................................................................................................220

Neo-Klasikler ................................................................................................220

Ricardocu Eşdeğerlik Teoremi (İyimser Görüş) ...........................................220

İÇ BORÇLANMA KAYNAKLARI .......................................................................220

Devletin İç Borçlanma Senetleri ...................................................................221

Türkiye'de Bütçe Açığı Politikasındasn Kurtulmayı Engelleyen Sorunlar ....221

YAŞAMDAN ......................................................................................................222

TEST-1 KURUM SORULARI ............................................................................223

TEST-1 KURUM SORULARI ÇÖZÜMLERİ ......................................................225

TEST-2 .............................................................................................................227

TEST-2 ÇÖZÜMLERİ .......................................................................................229

İDARİ YARGI HAKİMLİĞİ 2006/2008/2010 .....................................................231

KAYMAKAMLIK 2006/2007/2008/2009/2010/2011 .........................................233

SAYIŞTAY 2006/2007/2008 .............................................................................241

ZİRAAT BANKASI 2007/2008 .........................................................................247

HALK BANKASI 2008/2009.............................................................................250

MALİ EMLAK UZMANLIK - DENETMENLİK 2008/2009/2011 .........................253

MALİ HİZMETLER VE DEVLET MALLARI UZMANLIĞI 2008/2010/2011 .......255

KARMA TEST ...................................................................................................258

CEVAP ANAHTARLARI ....................................................................................260

KAYNAKÇA ......................................................................................................261

Page 10: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem
Page 11: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

mAKRO İKTİSADA

GİRİŞ

MAKRO EKONOMİNİN ARAÇ VE AMAÇLARI

MAKRO EKONOMİDE TEMEL KAVRAMLAR

MİLLİ GELİR HESAPLAMALARI

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

1 2 2 2 2 1 1 2 - 3 -

GEÇMİŞ YILLARDA ÇIKMIŞ SORULAR ANALİZ TABLOSU

“Güçlük, yeni düşünceleri anlamakta değil, insan ruhunun her köşesine dal budak sarmış olan ve içimizden çoğunun aynı formasyonu almış bulunduğu eski düşüncelerden

kurtulabilmektir.”

J. M. KEYNES

Page 12: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

BÜYÜK BUNALIM (1929-1939)

Amerika Birleşik Devletleri 27 Ekim 1929 tarihinden önce birçok depresyon atlatmış olsa da, hiçbiri Wall Street’i vuran “Kara Perşembe” kadar şiddetli ve uzun olmamıştı. Başlangıçta ekonomistler ve liderler bunu küçük bir kaza, belki de piyasaların kendini ayarlaması olarak görüyorlardı. Ne olursa olsun bu durum, ulusun Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşadığı durgunluktan daha kötü olamazdı.

Ancak kısa bir süre içinde rakamlar iyimserleri haksız çıkarttı. Depresyon hızla kötüleşiyordu. 1933 baharında Roosevelt başkanlık yemini ederken, işsizlerin sayısı 8 milyondan 15 milyona çıkmış (kabaca tarım dışı işgücünün üçte biri) ve GSMH 103,8 milyar dolardan 55 milyar dolara düşmüştü. Roosevelt resmen göreve başladığı gün Missippi’deki çiftliklerin yüzde kırkı açık arttırmadaydı. Ekonomik bunalım dünya çapında yaşanmasına karşın, Almanya dışında hiçbir ülkede işsizlik oranları bu kadar yüksek düzeye ulaşmamıştı.

Bütün bunlardan en çok etkilenen yoksullardı. 1932 yılında Harlem’de işsizlik oranı yüzde 50 iken, 1935’de si-yahlar tarafından sahip olunan ya da yönetilen mülkiyetin oranı yüzde 5’e düşmüştü. ABD’nin orta bölgelerindeki çiftçiler ekonomik dalgalanmaların yanı sıra bir de toz fırtınaları yüzünden çok daha zor durumdaydılar. Okullar azalan ödenekler yüzünden, hem okul saatlerini hem de eğitim yılını azaltmak zorunda kaldılar.

Krizin genişliği ve derinliği Büyük Bunalımı doğurdu. Kimse krize karşı en iyi çarenin ne olduğunu bilmiyor-du. Başkan Roosevelt devlet yardımının iyilikten çok zarar getireceğine inanıyor, işsizlere ve evsizlere yapılacak yardımın yerel yönetimler ve hayır kuruluşları tarafından sağlanması gerektiğini düşünüyordu. 1931 yılına gelin-diğinde, kimi eyaletler yerel topluluklara yardımda bulunmaya başlamışlardı. Roosevelt ve New York Valisi, Harry Hopkins ve Frances Perkins ile çalışarak doğrudan iş yardımı programı başlattılar. Bu program çok az kişiye yardımcı olabildi. 1932 yılına kadar işsiz ailelerin yalnızca dörtte biri herhangi bir yardım alabilmiştir. 1,5’u yar-dımlara ayrılmış ve kişi başına düşen ortalama yardım miktarı 1.67 dolar olmuştu. Yardım çabalarının asıl yükünü çeken vatandaşlarsa iflas tehlikesinin eşiğindeydiler. 1932 yılında Cook County (Chicago), itfaiyecileri, polisleri ve zaten sekiz aydır maaşlarını alamayan öğretmenleri işten çıkarttı. Evsiz kampları bütün ülkede görülmeye başlanmıştı.

Bunalımın zarar verdiği kişilerde öfkeden çok şaşkınlık vardı. Çoğu işsiz kaldıktan sonra ümitsizliğe kapılıp utanç içinde yaşamaya başladılar. İntihar oranı 100.000 kişide 14’ten 17’ye yükselmişti. Yapılan protestolar yerel düzey-deydi: “Çiftlik tatilleri”: Çiftçiler birbirlerinin mallarını açık arttırmalarda satın almıyorlar, komşularının haczedilen mallarının geri dönmesini sağlıyorlar ve açlık yürüyüşleri yapıyorlardı.

Protestolara karşı direniş de sıklıkla şiddete dönüşüyordu. Dearborn açlık yürüyüşünde tankların ve makinalı tüfeklerin eşliğinde 1000 asker bulunurken, dört gösterici de vurularak öldürülmüştü.

Roosevelt, sonunda sorunlara tepeden bakmayı bıraktı ve Amerikan ekonomisini düzeltmek, işsizlik yüzün-den sıkıntı çekenlere yardımcı olmak ve sistemi bir daha böylesi büyük krizlerin yaşanmaması için yeniden ya-pılandırmak üzere, federal düzeyde fonlarla beslenen bir dizi programı uygulamaya koydu. Ancak, New Deal, GSMH’nın 1929 yılı düzeyine geri dönmesini sağlamış, bankacılık ve refah alanlarında temel reformları berabe-rinde getirmişse de Roosevelt, bunalımın sonuna kadar, bütçe açıkları verilmesini kabul etmemiştir. Ne zaman ki federal devlet, İkinci Dünya Savaşı yüzünden halkı karneye bağladı, savunma sanayiinde altı milyon kişiye iş verdi, altı milyon kişiyi de askere aldı, büyük bütçe açıkları vermeye başladı, Büyük Bunalım o zaman gerçek-ten sona erdi.

Kaynaklar: Leuchtenburg, William E. Frannklin D. Roosevelt and the New Deal, 1932-1940. New York: Harper Torchbooks, 1963.

McElvaine, Robert S. The Great Deppression: America, 1929-1941. New York: Times Books, 1993.

“Okuma Parçası”

Page 13: MAKRO İKTİSAT - pegem.netpegem.net/dosyalar/dokuman/18012012142114makro.pdf · MAKRO İKTİSAT A Grubu Kadrolar İçin Temel Kaynak Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem Pegem

3 K P S S

1. BÖLÜM

MAKRO İKTİSADA GİRİŞ

Makro İktisat: Ekonominin bir bütün olarak iniş ve çıkışları ile ilgilenen iktisat da-lıdır.

Klasik iktisatçılar iktisadı bilim haline getirenlerdir ve öncüsü A. Smith’dir. “1776 Ulusların zenginliği”. Mikro temelli analizler “Laissez Faire Laissez Passe” Bıra-kınız yapsınlar, bırakınız geçsinler (görünmez el) düşüncesi piyasaların müda-hale olmadan kendi kendine dengeye geleceğini savunur. Fakat 1929’da başlayan ve yıllarca süren Büyük Buhran, Klasik Liberal görüşe büyük bir darbe vurmuş, Keynesyen devrimi ortaya çıkaran önemli bir olgu olmuştur. “1936’da yazılan “Para, Faiz ve İstihdamın Genel Teorisi” adlı J.M. Keynes’e ait eser makro ekonomiyi bir bilim dalı haline getirir. İlk etkilerin II. Dünya Savaşı sonrası görül-düğü 1950’lerden 1970’li yıllara kadar süren bu dönem Keynes’in Altın Çağı’dır. Klasiklerde fiyat ve ikame etkisine dayalı mikro bakış yerini Keynes’in gelir etki-sine dayalı makro bakışa bırakır.

KLASİK YAKLAŞIM KEYNESYEN YAKLAŞIM

Tam istihdam, Tam Rekabet Eksik İstihdam, Eksik Rekabet

Ücret ve fi yatlar tam esnektir. Esnek değil (yapışkan - rijittir.)

Devlet müdahalesi gereksizdir. Devlet müdahalesi şarttır.

İstihdam düzeyini ücret ve fi yatlar be-lirler. “Her arz kendi talebini yaratır.” (Say kanunu)

Üretim ve istihdamı belirleyen toplam talep’tir. Say kanunu geçersizdir, ak-sine talep arzı belirler.

Klasikler arz yanlıdır. Keynesyenler talep yanlıdır.

Para Politikası geçerlidir.

Tarafsız Maliye savunulur. Maliye Politikası etkilidir. Genişle-tici maliye politikası savunulur.

Para nötr (yansız-peçe-tül)’dür. Mik-tar kuramı geçerlidir. Para sadece fi -yatlar genel düzeyini etkiler. Reel ve parasal büyüme arasında ilişki sözkonu-su değildir. (Dikotomi)

Para nötr değildir. (Yansız değildir). Parasal büyüklüklerdeki artışlar faizle-ri düşürür, yatırımlar, üretim ve gelir artar. Para arzındaki artışlar faiz aracılığıyla reel üretimi etkiler.

Yatırımlar her zaman tasararrufl ara eşittir. (I = S) Denge faiz oranı burada belirlenir.

(I ≠ S) Tüketim ve tasarruf harcana-bilir gelir tarafından belirlenir yatı-rımlar ise faiz veya sermayenin marji-nal verimliliğinden etkilenir.

Emek Değer Teorisine dayanır. Marjinal Yaklaşım esastır.

Ekonomi derslerinde Alfred Marshall ve Edgeworth gibi meşhur iktisatçıların öğrencisi olmuştur. Başlangıçta, Keynes hocası Alfred Marshall’ın etkisi altında kalan neo-klasik bir ekonomist idi. Ona göre Marshall, yüz seneden beri gelen en büyük iktisatçıdır. Ekonomiye denge ilkesini getirmiştir. Zaman öğesini teoriye sokmuştur. Bu iki husus Keynes’in de düşüncelerine esas olmuştur. 1930 Dünya Ekonomik krizi, Keynes’i krizle mücadele için bir çok tekliflerde bulunmaya sevk etmiş, 1933 de «The Means to Prosperity», 1935 de «A Self-Adjusting Economic System» isimli makalelerini ve nihayet 1936 da kendisine ekonomi doktrinleri tarihindeki ününü sağlayan «General Theory of Employment, Interest and Money» adlı yapıtını yayınlamıştır.

J. MAYNARD KEYNES (1883 -1946)