maia oTiaSvili irine miqaZe

27

Transcript of maia oTiaSvili irine miqaZe

Page 1: maia oTiaSvili irine miqaZe
Page 2: maia oTiaSvili irine miqaZe

საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი

„თავისუფლება“

ლექსი დავით მაღრაძის

ჩემი ხატია სამშობლო,სახატე მთელი ქვეყანა,განათებული მთა-ბარი,წილნაყარია ღმერთთანა.თავისუფლება დღეს ჩვენიმომავალს უმღერს დიდებას,ცისკრის ვარსკვლავი ამოდისდა ორ ზღვას შუა ბრწყინდება,დიდება თავისუფლებას,თავისუფლებას დიდება.

საქართველოს სახელმწიფო ჰიმნი

„თავისუფლება“

ლექსი დავით მაღრაძის

ჩემი ხატია სამშობლო,სახატე მთელი ქვეყანა,განათებული მთა-ბარი,წილნაყარია ღმერთთანა.თავისუფლება დღეს ჩვენიმომავალს უმღერს დიდებას,ცისკრის ვარსკვლავი ამოდისდა ორ ზღვას შუა ბრწყინდება,დიდება თავისუფლებას,თავისუფლებას დიდება.

Page 3: maia oTiaSvili irine miqaZe

mzis sxivi

musikaSi

maia oTiaSvili irine miqaZe

VII klasi

`wyarosTvali~

Tbilisi, 2012 weli

moswavlis wigni

Page 4: maia oTiaSvili irine miqaZe

SemoqmedebiTi jgufi:

avtori da jgufis xelmZRvaneli - maia oTiaSviliavtori - irine miqaZeeTnomusikosi - marina xuxunaiSvilimusikaluri redaqtori - levan mizandariliteraturuli redaqtori - Tamar faSaliSvilimTavari redaqtori - nana RvinianiZemxatvar-dizaineri: TinaTin mRebriSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa:marina javaxiSvilimixeil vawaZe

dakabadonebazaza gelaSvilikaxaber wurwumia

fonogramebis avtorebi:mixeil vawaZelevan mizandari

audio reJisorebi:mixeil vawaZemixeil kilosaniZe

`wyarosTvali~

tel: 274 63 69; 227 30 73; 5(99) 76 10 39; 5(99) 30 16 84el-fosta: [email protected]

© `wyarosTvali~ 2012© maia oTiaSvili

Page 5: maia oTiaSvili irine miqaZe

dasrulda dawyebiTi skolis meeqvse weli. Tqven

ukve meSvide klasSi xarT. am eqvsi wlis ganmavlo-

baSi Zalian bevri vimogzaureT, mravali simRera

Tu sacekvao melodia movismineT. SeviswavleT mu-

sikaluri anbani, gavecaniT gamoCenil kompozitor-

Ta da SemsrulebelTa biografiasa da Semoqmede-

bas, cekviTa da simReriT moviareT saqarTvelos

kuTxeebi. ho, damaviwyda, ramdeni vxateT da vafe-

radeT Cvens samuSao rveulebSi! gavecaniT xalxur

da klasikur sakravebs, simfoniur orkestrs da mis

Semadgenlobas. rac ki ram saukeTeso Seqmnila mu-

sikalur xelovnebaSi, umravlesobas SevexeT da mo-

vismineT.

axla ki Tavidan daviwyoT _ im droidan, rode-

sac adamiani jer kidev pirvelyofili iyo...

Sesavali

3

Page 6: maia oTiaSvili irine miqaZe

msoflio xalxTa xelovneba aTaswleulebs iTvlis. daaxloebiT 40 aTasi wli s winaT gonier adamians survili gauCnda Tavisi grZnobebi da gancdebi xelovnebiT gamoexata. Mmusika am xelovnebis ganuyofeli nawilia da misi is-toriac kacobriobis istoriasTan erTad iwyeba.

rodis da sad warmoiSva musikaluri xelovneba? _ adamianebi am kiTxvaze pasuxs uZvelesi droidan eZeben. SemorCenilia mravali legenda. uZvele-si drois Cinelebis azriT, musika imperatorebma Seqmnes. Zveli berZnebi ki Tvlid nen, rom musika RmerTis mier boZebuli udidesi niWia….

musikis warmoSobis Sesaxeb mecnierebaSic sxvadasxva azri arsebobs. mag-aliTad, me-19-me-20 saukunis ingliseli filosofosi da fsiqologi herbert spenseri ambobda, rom musika warmoiSva adamianis aRelvebuli metyvelebis in-tonaciebis safuZvelze, sxvadasxva emociebisa da grZnobebis _ sixarulisa Tu mwuxarebis ganc disas xmis awev-dawevisa Tu aCqareba-Senelebis pro cesSi. misi azriT, musikis upir velesi da martivi forma iyo simRera. ingliseli bunebismetyveli Carlz darvini ki fiqrobda, rom musika nadir-frinvelTa sasiyvarulo Zaxilis mibaZviT Seiqmna. Tumca, pirvelyofili adamianis primi-tiuli simRerac ki ufro metad iTvleba musikalur xelovnebad, vidre frin-velTa maradiuli simRera-galoba. bulbuli dRemde erTsa da imave simReras asrulebs, xolo adamianis musikaluri Semoqmedeba mudmivad cvalebadia da viTardeba. mxolod adamians SeuZlia gadmosces musikis meSveobiT mraval-ferovani gancda, emocia, damokidebuleba gare samyarosadmi da swored es aris xelovnebis mTavari Tavisebureba.

pirvelyofilTa musikaSi mTavari elementi rit-mi iyo. simRerisa da cekvis dros adamianebi ritms gamoxatavdnen taSiT, fexis bakuniT. es iyo erTgvari simRera `TanxlebiT~, ris funqciasac SemdgomSi as-rulebdnen pirveli musikaluri sakravebi: xis naWre-bi, brtyeli qvebi, niJarebi, Cxarunebi. maTi xmarebis ufleba Tavdapirvelad mxolod tomTa beladebsa da uxucesebs hqondaT. Semdeg adamianma Zvlis da

lerwmis totisgan pirveli salamuri, fleita Seqmna, mSvildis lari Cangisa da qnaris simad aqcia, xolo gaWimuli tyavisgan doli gaakeTa….

musikis warmoSoba

Zvlis sastvenebi

Zvlis salamurinadirobis scena. afrika

gakveTili 1-2

i.keWaymaZe - sagundo nawarmoebi`arqaika~

4

Page 7: maia oTiaSvili irine miqaZe

sityva solfejio warmodgeba ori notis: sol da fa saxelwodebi-

dan. solfejios gakveTilebze gavimeorebT musikis ana-banas da bevr

axals SeviswavliT.

daviwyoT yvelaferi Tavidan:

ramdeni noti gvaqvs musikaSi?

daasaxele da gaimRere notebi.

ramdeni xazisgan Sedgeba sanoto sistema?

notebi iwereba xazebze, xazebs Soris da damatebiT xazebze.

romeli iwereba xazebze?

romeli iwereba xazebs Soris?

Svidi notisgan Semdgar bgeraTa rigs gama ewodeba. gama Sedgeba ori

tetraqor disagan: qveda da zeda. tetraqordi berZnulad oTx sims niS-

navs; tetra _ oTxi; chorde _ simi.

ra aris piano?

ra aris forte? qveda

zeda

gaimRere gama pianoze da forteze

Sesavali

& ## 43 ..g. hendeli. menueti

œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .

& ## ..

l.v. beThoveni. abatis simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ Jœ1. . 2. .

& # 22 Œ œ œ œSig nor Ab

œ œ Œ œba te! io

œ œ Œ œso no, io

œ œ Œ œso no, io

œ œ œ œso no am ma

wla

wU

to,- - - - - - - - -

& #œ œ# œ œ œ œ œ œ

san to pa dre!

œ œvie ni e

.œ jœ œ œda te mi la- - - -

& # .œ jœ œ# œbe ne di zi

œ jœ jœ jœ jœ jœ jœo ne, la be ne di zi

o

wU

ne.- - - - - - - - - - - -

& # Œ œ œ œ œHol' Sie der

œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ ‰ jœ jœ jœkom men, hol, Sie der- -

& # ..œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ œ Jœ Jœkom men! Hol, Sie der

#Teu

wUfel.- - - - -

& 42savarjiSo 1

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42savarjiSo 2

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44savarjiSo 3

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

17

86-IX

87-IX

88-VII

89-VII

90-VII

& ## 43 ..g. hendeli. menueti

œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .

& ## ..

l.v. beThoveni. abatis simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ Jœ1. . 2. .

& # 22 Œ œ œ œSig nor Ab

œ œ Œ œba te! io

œ œ Œ œso no, io

œ œ Œ œso no, io

œ œ œ œso no am ma

wla

wU

to,- - - - - - - - -

& #œ œ# œ œ œ œ œ œ

san to pa dre!

œ œvie ni e

.œ jœ œ œda te mi la- - - -

& # .œ jœ œ# œbe ne di zi

œ jœ jœ jœ jœ jœ jœo ne, la be ne di zi

o

wU

ne.- - - - - - - - - - - -

& # Œ œ œ œ œHol' Sie der

œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ ‰ jœ jœ jœkom men, hol, Sie der- -

& # ..œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ œ Jœ Jœkom men! Hol, Sie der

#Teu

wUfel.- - - - -

& 42savarjiSo 1

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42savarjiSo 2

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44savarjiSo 3

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

17

86-IX

87-IX

88-VII

89-VII

90-VII

& ## 43 ..g. hendeli. menueti

œ œ œ œ œ œ œ œ . œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .

& ## ..

l.v. beThoveni. abatis simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ Jœ1. . 2. .

& # 22 Œ œ œ œSig nor Ab

œ œ Œ œba te! io

œ œ Œ œso no, io

œ œ Œ œso no, io

œ œ œ œso no am ma

wla

wU

to,- - - - - - - - -

& #œ œ# œ œ œ œ œ œ

san to pa dre!

œ œvie ni e

.œ jœ œ œda te mi la- - - -

& # .œ jœ œ# œbe ne di zi

œ jœ jœ jœ jœ jœ jœo ne, la be ne di zi

o

wU

ne.- - - - - - - - - - - -

& # Œ œ œ œ œHol' Sie der

œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ ‰ jœ jœ jœkom men, hol, Sie der- -

& # ..œ œ ‰ jœ jœ jœTeu fel, wenn Sie nicht

œ œ œ Jœ Jœkom men! Hol, Sie der

#Teu

wUfel.- - - - -

& 42savarjiSo 1

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42savarjiSo 2

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44savarjiSo 3

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

17

86-IX

87-IX

88-VII

89-VII

90-VII

furclidan kiTxvagaimRere idiriJore da daadgine tonaloba, gaixsene ra aris sekvencia?

5

Page 8: maia oTiaSvili irine miqaZe

rogor JRerda pirvelyofil adamianTa musika? mecnierebs am kiTxvaze pasuxis povnaSi exmareba arqeologiuri masala, kldeebi-sa da gamoqvabulis kedlebze SemorCenili naxatebi, aseve dRevan-deli veluri tomebis yofa-cxovrebaze dakvirveba da maTi Seswav-la. aRmoCnda, rom UuZvelesi musika keTilxmovanebiT ar gamoirCeo-da. Tavdapirvelad is iyo didi diapazonis mqone qaosuri bgerebis rigi. Zvel adamianebs mudmivad esmodaT bunebis xmebi _ velur cxovelTa Zaxili, frinvelTa galoba, mwerebis bzuili, Weqa-qux i-lisa da wvimis xmebi. Tavidan isini usmendnen da baZavdnen am xmebs, mogvianebiT ki uamravi qaosuri bgeridan ufro keTilxmovani bgerebis garCevac iswavles.

magaliTad, kubus tomis adamianebi TavianT gancdebs gamoxataven calkeuli damoukidebeli bgerebiT, xSirad baZaven Citebis galo-bas, xolo ceilonze mcxovrebi ganviTarebis ufro maRal safexurze

musika, rogorc sinkretuli xelovneba

6

espaneTi _ uZvelesi kldis gamosaxuleba

`Taflis Segroveba~

kubus tomis uZvelesi melodia _ kunZuli sumatra, indoeTi

vedas tomis simRera _ ceiloni

mdgo mi vedas tomis simRerebi 2-3 bgeris diapazonisaa da SedarebiT maRali do-nisaa.

musika adamianTa yofa-cxovrebaSi uZvelesi droidanve gansakuTrebul rols TamaSobda. adamiani mReroda Sromis, brZolis, lxinis Tu mwuxarebis dros. mReroda iavnanas, mwyemsur simReras, icoda datireba. misi mraval-ferovani sacekvao moZra obebi sxvadasxva magiur ri-tualTan iyo dakavSirebuli. musika TamaSobebis auci lebeli Tanmxlebic iyo. uZvelesi adamianisTvis ganuyofeli iyo sityva, simRera da moZraoba. mec-nierebma aseT formas sinkretuli xelovneba uwodes. sinkretizmi berZnuli sityvaa da gaerTianebas, daunawevreblobas niSnavs. sinkretuloba xelovnebis sawyisi etapia, saidanac droTa ganmavlobaSi masSi gaerTianebu li es formebi xelovnebis damoukidebel dargebad iqca: sityva _ poeziad, simRera _ musi-kalur xelovnebad da cekva _ qoreografiad. panis fleitebis

`ansambli~afrika

_ daadgine TiToeuli tomis simReris diapazoni, ramden bgeras moicavs? _ rogoria Seni xmis diapazoni?

gakveTili 3

bunebis romeli xmebi gesmis Sens garSemo? bunebis romel xmebs mibaZavdi? _ mibaZe xmiT, daxate an gaiTamaSe raime scena. SenTvis nacnob romel sakravs (salamuri, qnari, doli) gamoiyenebdi bunebis xmebis _ nakadulis rakrakis, Citebis galobis, Weqa-quxilis gamosaxatad?

6

Page 9: maia oTiaSvili irine miqaZe

indielTa tomis wriuli cekva - pantomima niangis niRbebiT

qvis xanis Zvlis fleitebi da sastvenebi

arqauli qnari

ueno salamuri _ samTavroCxaruna _ niJara

uZvelesi musikaluri sakravi, romelic lublianaSi 1998 wels aRmoaCines, Zvlis salamuria. es salamuri 43 000-82 000 wlisaa. gakeTebulia gamoqvabulis daTvis TeZos Zvlisgan da 4 nasvreti aqvs.

roca pirvelyofil adamians nadiris `mojadoeba~ surda, moZraobebiT, cek-viT nadirobis scenebs imeorebda da Tan mReroda.

qvis dasartyami sakravebi _ CineTi

1. vedas tomis simRera. kunZuli ceiloni 2. uZvelesi tomis simRera. kunZuli `cecxlovani miwa~, samxreT amerika

tr treli (ital. trillo) _ ori mocemuli mezobeli notis swrafi monacvleobiTi gameoreba, rakraki, krimanWuli.

fermata (ital. fermata) _ notis, pauzis an akordis droebiT gaCereba, Sekave-ba.

diapazoni (berZ. dia pason chordon yvela simis gavliT) _ adamianis xmis an musi-kaluri sakravis bgeriTi moculoba. sxvadasxva simaRlis bgerebis erToblioba, romelic misawvdomia ama Tu im sakravis an xmisaTvis. diapazonis aRsaniSnavad sakmarisia yvelaze dabali da yvelaze maRa-li bgerebis dasaxeleba, romelic mocemul sakravs an adamianis xmas aqvs.

7

Page 10: maia oTiaSvili irine miqaZe

olivie mesiani

olivie mesiani - `egzotikuri frinvelebi~

mousmine musikas da Seni STabeWdileba daxate an dawere

SenTvis nacnobi romeli sakravebi JRers am nawarmoebSi?

poezia

musikaluri xelovneba

qoreografia

moZraoba

sityva

simRera

gakveTili 4-5

_ rogor fiqrob, xelovnebis romeli damoukidebeli dargebi warmoiqmneboda sinkretuli xelovnebidan?

Ddaajgufe sworad:

Molivie mesiani me-20 saukunis erT-erTi didi frangi kompozitori, novatoria. igi xelovnebaSi ga kvalul gzebs ar misdevda da mudam axlis Zie-baSi iyo, cdilobda ganeaxlebina musikaluri ena. misi nawarmoebebi gamoirCeva uCveulo ritmebiT, ferebiTa da sxva dasxva sakravTa tembris uCveulo SexamebiT. xSirad iyenebda egzotikur dasart yam sakravebs, aseve eleqtrosakravebsac. Aaxalgazrdobidan kompozitoris STa gonebis wyaro iyo religia, Zvelinduri filosofia da musika, induri ritmebi, egzotikuri qveynebis kul-tura, Tanamedrove poezia. swavlobda Citebis galobas

da maT `planetis udides musikosebad~ miiCnevda. Citebi mesianisTvis bunebis sulis asaxvaa. mesiani dauRalavad swavlobda jer saf-rangeTis, Semdeg - afrikis, aziis, amerikis frinvelebs. akvirdeboda maT qcevas, firze iwerda maT xmebs, SemoqmedebiTad amuSavebda. maT safuZvel-ze Seiqmna misi araerTi nawarmoebi. pirveli piesa iyo `Savi SaSvi~ fleitisa da forte pianosaTvis (1952), Semdeg `Citebis gaRviZeba~ fortepianosa da orkestrisTvis, `egzotikuri Ffrinvelebi~ fortepianosa da 18 sakravisTvis, 13 safortepiano piesisgan Semdgari cikli `frinvelebis katalogi~. aq Sevx-vdebiT kldis lurj SaSvs, rux bus, tyis torolas da sxv.

mesiani ambobda: `mZime da sevdian fiqrTa moZalebis Jams sxva ra gza da gamosavali arsebobs, Tu ara miaxloeba frin velTa galobasTan tyeSi, mindvrebSi, mTebsa Tu zR-vis sanapiroze? CemTvis swored aq cocxlobs musika~

olivie mesiani 1908 - 1992

8

Page 11: maia oTiaSvili irine miqaZe

me-20 saukunis frangma mogzaurma da mecnierma alen geerbranma indiel tomebTan mogzaurobi-sas Tan waiRo volfgang amadeus mocartis musikis

gramfirfita. amazonis junglebSi mcxovreb makiritares mkvidrebze am musikam gasaocari efeqti moaxdina, veluri adamianebi monusxulebi us-mendnen musikas, maTi saxeebi gakvirvebas, netarebas da siamovnebas gamo-xatavdnen. mogvianebiT am saocar movlenaze gerbranma filmic gadaiRo.

xSirad pirvelyofili adamianebi ritmebs, rogorc garkveul signalebs, erTmaneTisaTvis sxvadasxva ambebis Sesatyobineblad iyenebdnen. yovel rit-mul naxazs Tavisi mniSvneloba hqonda. dasartyam sakravebze Sesrulebuli es ritmebi Sor manZilze ismoda, erTi soflidan meoreSi gadadioda. aseTi, Zalze mravalferovani, maxvilgonivruli da Taviseburi `dolis telegrafi~ dRemde gvxvdeba zogierT afrikul tomSi. sxvaTa Soris, es principi gamoi-yena Tavis cnobil satelegrafo anbanSi amerikelma gamomgonebelma semiuel morzem. A

albaT ginaxavs filmebi an wagikiTxavs raime uZveles ada-

mianTa cxovrebaze. Senc SeTxze patara moTxroba an gaagrZele ambavi: ... saRamoa. mamaka cebi nadirobidan dabrundnen. nadavli imdenia, mTel toms eyofa. inTeba Y koconi, yvelani mis garSemo ikribebian. ismis musikis xma ...

gamoiyene sityvebi: niJarebi, taSi, sastvenebi, niRabi, scena, monadire, cxoveli, gaiTamaSes.

ritmi (rhytmos) berZnuli sityvaa da niSnavs Tanazomierebas, simwyob-res. musikaSi ritmi sxvadasxva grZliobis notebis Tanmimdevrobaa. ritmi musikaluri moZraobis safuZvelia. melodia ar arsebobs rit-mis gareSe, ritmi ki melodiis gareSe SeiZleba arsebobdes.

gaimRereT or xmaSi da taSiT gamoxateT ritmuli suraTi

ritmi

v.a. mocarti - opera `jadosnuri fleita~, Ramis dedoflis aria

am arias asrulebs qalis yvelaze maRali sasimRero xma, romelsac koloraturuli soprano ewodeba. igi sopranos nairsaxeobaa.

qalTa xmebi. simaRlis mixedviT qalTa xmebi iyofa sam ZiriTad jgufad: 1. maRali _ soprano 2. saSualo _ meco soprano 3. dabali _ kontralto

zoma xSiradgamoisaxeba simboloTiC

44

v.a. mocarti

taSiT da kakuniT gamoxateT ritmuli suraTi

9

Page 12: maia oTiaSvili irine miqaZe

mocarti – XVIII s-is didi avstrieli kompozitoria. man sxvadasxva Janris uamravi nawarmoebi dawera. operebi, romelTa Sorisaa `figaros qorwineba~, `jadosnuri flei-ta~, simfoniebi, sxvadasxva sakravisTvis dawerili kon-certebi orkestrTan erTad, safortepiano sonatebi da sxv. gansakuTrebuli iyo genialuri musikosis Semoqmede-ba – vunderkindi-bavSvis pirveli sakompozitoro cdidan moyolebuli, misi bolo `gedis simReramde~ - `rekviemamde~.

rekviemi kaTolikuri RvTis-msaxurebis erT-erTi saxea – micvalebulis sulis mosaxseniebeli wirva-mesa. am laTinuri sityviT iwyeba uZvelesi locva – requiem aeternam dona eis - ̀ sa-maradiso gansveneba mianiWe maT~. sityva rekviemic (dasveneba, simSvide) aqedanaa aRebuli.

rekviemi samgloviaro xasiaTis musikaluri na-warmoebia, romelsac asrulebs gundi da orkestri.

Tqven albaT gaxsovT mocartis biografi-idan rogor iqmneboda es nawar moebi. masSi aisaxa kompozitoris fiqrebi da gancdebi cxovrebasa da sikvdilze, sulsa da RmerTze. sainteresoa werili, romelic mocartma miwera me gobars ̀ rekviemze~ muSaobis dros. ̀ Cems TavSi qa-osia, Znelad vikreb azrebs. ucnobis saxe ar mcildeba. gamudmebiT vxedav mas. igi mTxovs, moiTxovs, rom vimuSavo. mec vagrZeleb, radgan musikis Seqmna na-klebad mRlis, vidre umoq medoba. vgrZnob, Cemi mdgomareoba mkarnaxobs amas – Cemi saaTebi daTvlilia. dasasruli ufro male mova, vidre Cemi talantis gamovlenas SevZleb. raoden mSvenieri iyo cxovreba! magram aravis ZaluZs be-diT dadgenilis Secla, sakuTari cxovrebis gazomva... amgvarad, me vamTavreb Cems samgloviaro simReras. me ar maqvs ufleba, is daumTavrebeli davtovo~. magram, mocartma gardacvalebis gamo ver moaswro am nawarmoebis dasruleba, misma moswavlem franc zius maierma dawera `rekviemis~ bolo nawilebi da mo-cartis datovebuli Canawerebis mixedviT gaaorkestra igi.

rekviemigakveTili 6-7

v.a. mocarti. rekviemi. Lacrimosa _ Tvalcremliani dRe.

ixile filmi `amadeusi~, reJisori miloS formani da gaixsene v.a. mocar-tis biografia

mixeil monkasi. mocarti rekviemze muSaobisas

mocartis xelnaweri.`rekviemi~

kadri filmidan `amadeusi~

gaixsene mocartis biografia da Semoqmedeba. moawyeT prezentacia Te-maze v.a. mocarti

10

Page 13: maia oTiaSvili irine miqaZe

furclidan kiTxvagamoicani ra simReraa

gaimRere da daadgine tonaloba

gadawere da daukari

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

inglisuri xalxuri simRera

rusuli xalxuri simRera

ukrainuli xalxuri simRera

estonuri xalxuri simRera

v.a. mocarti. papagenos aria operidan `jadosnuri fleita~

& 44v.a. mocarti. papa genos aria operidan `jadosnuri fleita~

œ. œ. œ. œ œ œ œ œ œ œ. œ. œ. œ. œ œ œ œ Œ œ.

& œ. œ. œ. œ. œ œ# œ œ œ œn œ œ. œ. œ œ œ œ Œ

& # 43p. Caikovsi. `mZinare mzeTunaxavi~

. . œ œ œ œ œ œ#

& # . . . .# n œ œ œ œ

& # œ œ œ œ œ# œ œ œ .

& 44a. gedike. cekva

œ œ# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ &

g. perseli. aria

œ œ# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 43 œ œ# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ# œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ# .

& # 44m. klementi. sonatina

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ Œ

18

91-VII

92-VII

93-VII

94-VII

95-VII

2010 wels germaniis qalaq baden-badenSi aR-moaCi nes sakravi, romelzedac Turme mocarts 1778 wels strasburgSi yofnis dros daukravs.

& b 42rusuli xalxuri simRera-aryis xe

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& b .œ jœ œ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ œ œ

& 44megruli xalxuri simRera

œ œ œ œ œb œ œ œb œ œ œ œ œb œ œ œ œ œ œ œ œb œ

& œb œ œ œb œ œ œ œ œ œb œ œ œ œ œb œ œ

& 44aSo Cela

œ œ œb œ œ œ œ œ œb œb œ œb œ œ œ œ œb œ œ

& ## 43Cemo kargo qveyana

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ

& 44mgzavruli

œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ w

& 43 .œ œ œ œ . .œ œ œ œ . .œ œ œ œ . .œ œ œ œ œ .

& 43

mravalJamieri

batonebi

œ œ œb . œ œb œ . œ œb œ . œ œ œ . .

2099-VII

100-VII

101-VII

102-IX

103-VII

104-VII

105-VIII

11

Page 14: maia oTiaSvili irine miqaZe

adamianiteqsti da musika inola gurguliasi

12

inola gurgulia - `adamiani~. mousmine simReris Sesrulebis or variants da Seadare

mousmine simReris `minus~ fonogramas da imRere TviTon

gakveTili 8-9

ansambli (ansamble) franguli sityvaa da niSnavs `erTad~, musikaSi ki _ SemsrulebelTa mcire raodenobisgan Semdgar jgufs. arsebobs vokaluri, instrumentuli da vokalur-instrumentuli ansamblebi.

`Cemi saxeli xSirad ucxouri hgoniaT. igi svanuri warmoSobisaa da biZaCems svaneTSi yofnisas amoukiTxavs qvaze mkrTali, Zlivs gasarCevi warwera, iri-nola, marinola. garkveviT mxolod inola ikiTxeboda. ase damarqves es saxeli ivlisis Takara dRes. mzeSi dabadebuls Tan damyva mzis usazRvro siyvaruli, mze CemTvis simboloa sinaTlis, sicocxlis, siyvarulis. amitomac vambob: Cemi feria yviTeli, feri mzisa da cxeli qviSisa~.

inola gurgulia _ momRerali, poeti, uamravi simReris avtori _ daibada 1929 wlis 25 ivliss. gaizar da Tbilisis Zvel ubanSi. yovel zafxuls samegre-los ulamazes sofel uCaSonaSi atarebda. bunebasTan, samyYarosTan siaxlovem igi bavSvobidanve aamRera. gitaraze dakvra mamidam aswavla, xolo Congursa da fandurze _ ZiZam. sevdisa Tu sixarulis gamomxatveli misTvis simRera da Svidsimiani gitara gaxda.

musikaluri ganaTleba Tbilisis niWier bavSvTa aTwledSi miiRo. mReroda gundSi, werda leqsebs. universitetSi swavlis dros Tavis megobrebTan _ giu li daraxveliZesa da medea sixaruliZesTan erTad trio `samaiaSi~ mRero-da. am periodSi daiwera misi ulamazesi simRerebi: ̀ gitara~, ̀ geli~, ̀ sizmaria~, `Rimili minda~, `uSenod~ da sxv. aseve 15 sabavSvo simRera. inola gurgulias asze meti simRera sakuTar leqsebze aqvs amRerebuli. qarTuli sasimRero xelovnebis Sedevria inolas mier namReri daviT ToraZis romansi filmidan `dRe pirveli, dRe ukanaskneli~. misi bolo simReraa `adamiani~.

inola

nurafers metyvi, mimRererom gamixde Tanaziari.nurafers metyvi, mimRere,sanam ar aris gviani.misamReri: pirvelad iyo simRera, galoba lamazxmiani da simRerisTvis Seiqmna adamiani.roca RimiliT miyurebseg Tvalebi sandomiani,sul Cemianad gigulebda guli damaqvs frTiani.misamReri: meored iyo Rimili mziani, alersiani, da RimilisTvis Seiqmna adamiani.pirvelad iyo simRera,galoba lamazxmianida RimilisTvis Seiqmnada simRerisTvis Seiqmnada sikeTisTvis Seiqmna adamiani.

gansazRvre Sesrulebis ra formaa gamoyenebuli _ gundi, kvarteti, solo, trioda Seadare erTmaneTs. ras ewodeba trio?

12

Page 15: maia oTiaSvili irine miqaZe

cnobebi qarTuli musikis Sesaxeb

13

qarTuli xalxuri musika Zalian mdidari da mravalferovania. misi fesvebi Soreul warsulSi iRebs saTaves. amas adasturebs mecnierebisa da xelovnebis sxvadasxva dargi: istoria, arqeologia, mxatvroba, literatura, eTnogra-fia. sainteresoa uZvelesi arqeologiuri gaTxrebis dros napovni nivTebi.

1930 wels mcxeTaSi samTavros dedaTa monastris teritoriaze Catarebuli gaTxrebis dros erT-erT samarxSi aRmoaCines gedis wvivis Zvlisgan damzade-buli patara ueno salamuri. salamurze 3 Tvalia amoWrili da masSi Cabervisas 4 bgera JRers. salamu-ri, savaraudod, patara mwyemsi biWis saflavSi iyo damar xuli. igi Zv.w. XV-XIII s.s.-iT daTariRda da dRes simon janaSias saxelobis erovnul muzeumSi inaxeba.

sainteresoa yazbegSi aRmoCenili uZvelesi sime-biani sakravebis _ qnaris, Cangis gamosaxulebebi (Zv.w. XI-X s.s.), aseve `yazbegis ganZad” wodebuli brinjaos patara qandakebebi, kacunebi, romelTac xelSi musikaluri sakravebi uWiravT (Zv.w. VII-VI s.s.).

arqeologebma TrialeTis gaTxrebis dros aRmoaCines vercxlis Tasi (Zv.w. II aTaswleulis Sua periodi), romelzec gamosaxulni arian ferxulSi Cabmuli adamianebi. msgavsi saferxulo wyoba ramdenime saferxulo simReraSia Semor-Cenili. saferxulo cekvaa aseve gamosaxuli samTavros brinjaos sartyelze (Zv.w. VIII-VII s.s.).

yvelaze Zveli werilobiTi cnoba qarTuli simReris Sesaxeb asureTis mefe sargons ekuTvnis (Zv.w. 714 w.) igi wers, rom qarTveluri tomebi Sromis dros `mxiarul simRerebs~ mRerian. ai, ras gviambobs berZeni istorikosi qse-nofonte (Zv.w. VI-V s.s.) qarT-velTa Soreuli winaprebis, mo-sinikebis Sesa xeb: `saocari xalxia mosinikebi, brZolisa da laSqrobis win jer mRerian da cekvaven. mas Semdeg ki rac gamwkrivdebian, erTi maTgani iwyebs, xolo yvela danarCeni mReriT rit-mulad miabijebs”. brZolis dasasruls ki mosinikebi `gansakuTrebuli yaidis cekva-simRerebs” asrulebdnen.

istoriuli da literaturuli nawarmoebebidan irkveva, rom qarTvelebs musika Tan axldaT nadirobisa da Sromis dros, omsa Tu qorwilSi, glovasa Tu saxalxo dResaswaulebze. SemorCenilia adamianis xmebisa da sakravTa aRmniSv-

brinjaos patara qandakebebi. yazbegi

TrialeTis vercxlis Tasi

brinjaos sartyeli. nadirobis scena _ samTavro

imogzaure saqarTveloSi

13

Page 16: maia oTiaSvili irine miqaZe

neli bevri termini, rac qarTuli musikaluri azrovnebis ganviTarebis maRali donis maniSne-belia. aseTi cnobebi gvxvdeba SoTa rusTavelis `vefxistyaosanSi”. magaliTisaTvis SegviZlia mo viyvanoT erT-erTi strofi:

`avTandil jda marto sawols,ecva oden marT perangi,

i m R e r d a da ixarebda, wina edga erTi C a n g i .”

XVII da XVIII s.-is qarTveli poeti-mefeebis arCil II-is, vaxtang VI-is, Teimu-raz II-is literaturul nawarmoebebSi Semonaxulia im periodis musikalur kulturasTan dakavSirebuli araerTi saintereso ambavi Tu wes-Cveuleba.

cnobili qarTveli poeti daviT guramiSvili `qarTvel mefeTa gvartomo-bis ambavSi” xatovnad, musikaluri terminebis gamoyenebiT aRwers mefe-poet-Ta Sesrulebul mReras:

`SoTa m R e r s, mefe Teimuraz, arCil m o s Z a x i s Zmureba, mefe vaxtang da iakob maRla z i l s mietkbureba. begTabeg, nodar, oTari, onana b a n s eubneba.”

musikaluri terminebi mravlad gvxvdeba sulxan-saba orbelianis leq-sikonSic. Mmusikas qarTulad saxioba hqvia. saxioba _ `ese ars musika mwyobri ZalTa da sakravTani da xmoaneba tkbili, galoba Tu simRera~ _ ganmartavs sulxan-saba.

mcxeTaSi, sveticxovlis taZris samxreT kedlis freskaze gamosaxulia 21 mocekvave qali, momReralTa da mesakraveTa mwyobri, romlebic saferxulo sanaxaobaSi iReben monawileobas.

2001 wels iuneskom qarTuli tradiciuli mravalxmianoba msoflios ara-materialuri kulturis Sedevrad aRiara. kosmosSi gagzavnil musikalur SedevrTa Soris ki erT-erTi qarTuli simRera `Cakruloa~.

ueno salamuri _ samTavro

brinjaos patara qandakebebi. yazbegi

cnobilia, rom salamuri saqarTveloSi uZvelesi droidan arsebobda. masze ukravdnen cxvris Segrovebis da garekvis dros, RamiT ki mwyemsi salamuriT Tavs ifxizlebda da irTobda.

mesakrave.Tixis qandakeba.

ufliscixe.Zv.w. VI s.

musikosi CangiT.brinjaos qandakeba.yazbegi.Zv.w. VII-VI s.s.

dasakravi ueno salamurze

antifoni (berZ. anti sapirispiro da phone xma, bgera) _ ori gundis mier simReris monacvleobiT Sesruleba.

14

Page 17: maia oTiaSvili irine miqaZe

mTeli noti iTvleba oTxze; naxevari noti _ orze; meoTxedi _ erT-ze.

meoTxedi noti ki ori mervedisgan Sedgeba da viTvliT ase: er - Ti

sanoto xazebi, notebi, taqtis xazebi, taqtis zomebi violinos gasaRebi, yvelaferi es gvexmareba melodiis CaweraSi.

gadaiwere, Sesabamis magaliTebSi daadgine taqtis zoma, dayavi taqtebad, daiTvale da gaimRere

q = e e

gavixsenoT I-VI klasebSi naswavli notis grZliobebi: yvela musikalur nots Tavisi xangrZlivoba aqvs. zogi bgera did xans JRers, zogi _ ufro mokled. sxvadasxva xangrZlivobis bgerebs musikaSi sxva dasxva grZliobis notebiT gamovsaxavT.

er - Ti

grZliobebi

mTeli noti

wmeoTxedi noti

qnaxevari noti

hmervedi noti

e

444

243

c

15

Page 18: maia oTiaSvili irine miqaZe

saqarTvelos kuTxeebis musikaluri kultura

Cven jer kidev pirvel klasSi gavicaniT saqarTvelos ruka da SeviyvareT misi kuTxeebi. bevri simRera movismineT, bevri vimRe-reT, viTamaSeT, vicekveT da ferxulic CavabiT. saqarTveloSi 16 kuTxea. gavixsenoT isini: qarTli, kaxeTi, imereTi, guria, sameg-relo, raWa, svaneTi, fSavi, TuSeTi, xevi... kidev erTxel `movia-roT saqarTvelo simReriT~, ufro kargad gaverkveT aRmosavleT da dasavleT saqarTvelos musikalur kulturaSi, vnaxoT, riT gansxvavdebian isini erTmaneTisagan. viciT, rom saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi sxvadasxva kiloze anu dialeqtze saubroben. asea musikaSic _ yvela kuTxes Tavisi damaxasiaTebeli musikalu-

ri dialeqti anu kilo aqvs. saqarTvelos yvela kuTxis musikaluri ena saer-To qarTul fuZes emyareba.

saqarTvelos sxvadasxva kuTxeebis musikis Seswavlas aRmosavleT saqar-T velos mTianeTiT daviwyebT. esenia: xevsureTi, fSavi, TuSeTi, mTiuleTi, xevi, gudamayari.

aRmosavleT saqarTvelos mTis kuTxeebs erTmaneTTan bevri saerTo aqvT. rTuli reliefi, mkacri cxovrebis wesi did gavlenas axdenda mTielebis udrek xasiaTze. gansakuTrebuli pativiscemiT sargeb-lobdnen mTieli vaJkacebi mterTan gamoCenili vaJka-cobis gamo. maTi gmiruli brZola xalxur leqsebsa da simRerebSic aisaxa.

mTielebs gansakuTrebiT uyvarT poezia _ Sairi, galeqseba, kafiaoba, rac leqsis TqmaSi Sejibrebas niS-navs. aRsaniSnavia, rom mTielTa xalxuri musika ganvi-Tarebis doniT bevrad CamorCeba maT xalxur poezias.

mTaSi dRemde SemorCenilia uZvelesi qristianul-warmarTuli dResaswaulebi. mTielebi ikribebodnen xatobebze salocavebis pativsacemad, moixseniebdnen RmerTs, wmindanebs, dailocebodnen, Semdeg ilxendnen... svamdnen TavianT gamox-dil luds, arays, mRerodnen, imarTeboda cekva-TamaSi. xevsureTSi pativs miagebdnen gudanis, xaxmatis jvrebs, fSavSi _ laSaris, Tamaris jvars da a.S.

aRmosavleT saqarTvelos mTaSi Tems saTaveSi xevisberi edga. igi didi av-toritetiT sargeblobda xalxSi. mas `laSqarT Tavadobac” evaleboda da sae-

ro saqmeebic. mTis xalxi Zalzed stumarTmoyvarea. SeiZleba iTqvas, rom aq

stumris kulti iyo yovelTvis, rac kargad aisaxa vaJa-fSavelas poemaSi `stumar-maspinZeli~.

gaWirvebaSi Cavardnil ojaxs yvela unda daxmareboda. gavr-celebuli iyo Zmadnaficobis wesi.

lu

rj

i su

fr

a mT

iul

eTid

an

Satili

xevs

ur

ul

i T

oj

ina

gakveTili 10

mTiuluri `sacekvao~

arqaika (berZ. archaios Zveli) _ 1. xelovnebis ganviTarebis adrindeli safexuri. 2. Zveli drois damaxasiaTebeli niSani.

aRmosavleT saqarTvelos mTianeTi

16

Page 19: maia oTiaSvili irine miqaZe

reCitativi (ital. recitativo) _ melodia, simRera, romelic uaxlovdeba Cveulebriv metyvelebas.glisando (glissando) italiuri sityvaa da niSnavs `srials~. adamianis xmiT da musikaluri sakraviT bgeris Sesrulebis xerxi, romelic iZleva feradovan, `dacurebul~ gadasvlas bgeridan bgeraze. sanoto CanawerSi aRiniSneba talRiseburi xaziT ganapira bgerebs Soris.

xevsureTis soflebi mdinare ara gvis xeobaSi, kavkasionis mTis kalTebzea Sefenili. xev sureTi gamorCeuli kuTxea Tavisi yofiTa da kulturiT. aq mkacri da xangrZlivi zamTari icis, ris gamoc gzebi iketeba da mimosvla Wirs. karCaketilma cxovrebam ganapiroba, rom xev surebma bolo dromde Semoinaxes uZvelesi tradiciebi, maT So-ris, musika luric.

xevsurebi uniWieresi moleqseebi arian. galeqseba, anu leqsis Tq-maSi Sejibri aq Zveli wesia. sainteresoa `SemRernebis” tradiciac. `simReras” Tavisi melodia aqvs da sagmiro saqmeebs leqsad gviam-

bobs.`SemRernebis” dros ori solisti erTmaneTs enacv-

leba. jer erTi mReris leqss, Semdeg meores bans eubne- ba. igives imeorebs meorec.

xevsuruli musika martivia. igi ZiriTadad erTxmiania, Tumca gvxvdeba orxmianobac. xevsuri mamakaci mReris xmamaRla, TiTqmis yviriliT. simRera me-tyvelebas hgavs, anu xevsuri laparakiT _ reC-itativiT amRerebs leqss. amitomaa albaT, rom

igi simReras Tqmas uwodebs _ ̀ simReras vityvio”. melo-dia naklebad ganviTarebulia. iwyeba maRali bgeridan da dacurebiT Camodis dabla. xmis dacurebas glisando ewodeba.

xevsuruli saweso ferxulebi miTologiur gadmoce-mebze, istoriul gmirebze, RvTaebebze mogviTxroben. ferxulebi erTi an ori gundis monacvleobiT srul-deba. sagundo Sesrulebis aseT formas, roca ori gundi monacvleobiT mReris, antifonuri simRera ewodeba.

xevsurebSi Zalze gavrcelebulia `TiToobiT mRe-ra”, anu solo Sesruleba. simRerebi xSirad xevsuru-li fanduris TanxlebiT imRereba, romelic Cveule-brivze ufro didia da mxo lod ori simi aqvs.

xevsureTSi gavrcelebulia sakulto, saweso, sag-miro, Sromis simRerebi, akvnis nanebi, tirilebi _ samgloviaro simRerebi. gayofilia mamakacTa da qal-Ta simRera. qalTa repertuarSi, ZiriTadad, nanebi

da samgloviaro simRerebi Sedis. isini ufro melodiuri da daxvewilia, vidre mamakacebis simRera.

xevs

ur

ul

i w

ind

a

xevsuri gogona sadRvebeliT

xevsurebi

xevsuruli `nana~ `ferxisuli~

gakveTili 11

xevsuruli fanduri

xevsureTi

17

Page 20: maia oTiaSvili irine miqaZe

18

... musikiT Terapias bevri Zveli xalxi aRiarebda. am meTo-diT mkurnaloba dResacaa SenarCunebuli bevr pirvel-yofil xalxebTan.... avstraliis aborigenebSi mkurnalis samedicino in-

strumentTa Soris musikalur sakravebsac SexvdebodiT. eqims sala murebis mTe-li nakrebi hqonda, TiToeul maTgans, eqimis azriT, ama Tu im avadmyofobis dam-arcxeba SeeZlo.

musikaluri testi

daasaxele sakravebi

1 2

3 4

5

6

7

8

18

Page 21: maia oTiaSvili irine miqaZe

ostinato _ Ostinato (italiurad jiuti) _ melodiuri, harmoniuli an ritmuli saqcevi, an erTi bgera, romelic mravalgzis `daJinebiT~ meordeba.

tonebi da naxevartonebimanZili santimetrebiT, metrebiTa da kilometrebiT izomeba. musikaSi ki

msgav si `wesrigi~ tonebiTa da naxevartonebiT gamoisaxeba. do-dan do-mde bgeraTa rigSi bgerebi erTmaneTTan garkveuli manZiliT arian dakavSirebu-li. davxedoT klaviaturas erTi oqtavis farglebSi da vnaxavT, rom TeTr klaviSebTan erTad gvaqvs xuTi Savi klaviSic. do-dan re-mde erTi nabijia, mag ram maT Soris erTi Savi klaviSicaa, amitom do-dan re-mde gvaqvs ori naxe-vari nabiji. es naxevari nabiji aris umciresi manZili or uaxloes bgeras So-ris. mas musikaSi naxevartons uwo deben, xolo do-dan re-mde manZils _ erT tons.

Tu gvinda do-dan naxevari tonis aReba, dagvWirdeba Savi klaviSi. am Sem-TxvevaSi Sav klaviSs gamosaxaven specialuri niSniT, romelsac diezi ewode-ba. diezi bgeras 1/2 toniT amaRlebs, bemoli ki bgeras 1/2 toniT adablebs. am niSnebs musikaSi alte raciis niSnebi ewodeba. alteracia laTinurad _ alterare _ Secvlas niSnavs. e.i. alteraciis niSnebi mocemul bgeras 1/2 toniT ucvlian xmovanebas, xan amaRleben, xan adableben.

do

1 1 1 1 1

dore mi fa

1/2-toni 1/2-toni

la sisol

( ( ( ( (miviRebT aseT sqemas: 1 1 1/2 1 1 1 1/2

1 toni

(

bemoli

? w w w w w?

w

? w w w w ?w

& #?

& b ?

& #

& b

& w w w

& w w w w w w

& w wb w

& w w# w w# w w w#

?

w w# w wb wn

& w w wb w wb w w# wn w wb w wb w

& w w w w w w w w w w w w w w w w

? w w w w w w

? w w w w w

& #

& b

& #

& b

& w w w

& w w w w w w

& w wb w

sanoto rveulSi iswavle diezis da bemolis dawera

gaimRereT or xmaSi da ipove ostinaturi bgera

diezi

19

Page 22: maia oTiaSvili irine miqaZe

furclidan kiTxva

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

& 42inglisuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42rusuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ungruli xalxuri simRera

œ œ œ œ Œ œ œ œ œ Œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

&

estonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

1erT xmiani savarjiSoebi

2-VII

3-VII

4-VII

5-VII

6-VII

7-VII

1-VII

& 42Cexuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44fugeta

œ œ musika: a. goldenveizeris

œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ .œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ ‰

& 43ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## 43polonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ##

polonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44fragmenti mexuTe simfoniidan

polonuri xalxuri simRera

. jœ ‰musika: l. beTxovenis

jœ ‰ jœ ‰ jœ ‰ jœ ‰ [ ]. Œ

& # 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

315-VII

16-VII

17-VII

18-VII

19-VIII

20-VIII

21-VII

22-VII

& 42Cexuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44fugeta

œ œ musika: a. goldenveizeris

œ œ œ œ œ œ

& 42ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ .œ ‰ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ ‰

& 43ukrainuli xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## 43polonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ##

polonuri xalxuri simRera

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## 43 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& ## œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& 44fragmenti mexuTe simfoniidan

polonuri xalxuri simRera

. jœ ‰musika: l. beTxovenis

jœ ‰ jœ ‰ jœ ‰ jœ ‰ [ ]. Œ

& # 42 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

315-VII

16-VII

17-VII

18-VII

19-VIII

20-VIII

21-VII

22-VII

rusuli xalxuri simRera

ungruli xalxuri simRera

Cexuri xalxuri simRera

marSiseburad gadawere da gaimRereT orxmaSi

savarjiSo

gamoicani ra simReraa

gaimRere da idiriJore

fugeta musika: a. goldenveizeris

&

&

42

42

marSis tempSi

œ œ

œ œ

œ œ

œ œ

œ œ

œ œ

&

&

œ œ

œ œ

œ œ

œ œ

œ œ

&

&

42

42

....

..

ukrainuli xalxuri simRera

Jœ Jœ

Œ

œ jœ jœ

Œ Jœ Jœ

œ Jœ Jœ

œ jœ jœ

œ jœ jœ

œ Jœ Jœ

&

&

....

..

1.

œ Jœ Jœ

œ jœ jœ

œ jœ jœ

œ Jœ Jœ

2.

œ Œ

œ jœ jœ

Œ

œ

2

3-VII

4-VIII

& b 42rusuli xalxuri simRera-aryis xe

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ

& b .œ jœ œ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ œ œ

& 44megruli xalxuri simRera

œ œ œ œ œb œ œ œb œ œ œ œ œb œ œ œ œ œ œ œ œb œ

& œb œ œ œb œ œ œ œ œ œb œ œ œ œ œb œ œ

& 44aSo Cela

œ œ œb œ œ œ œ œ œb œb œ œb œ œ œ œ œb œ œ

& ## 43Cemo kargo qveyana

œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ .œ jœ œ œ œ œ

& 44mgzavruli

œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ œ œ œ œ œ .œ œ œ w

& 43 .œ œ œ œ . .œ œ œ œ . .œ œ œ œ . .œ œ œ œ œ .

& 43

mravalJamieri

batonebi

œ œ œb . œ œb œ . œ œb œ . œ œ œ . .

2099-VII

100-VII

101-VII

102-IX

103-VII

104-VII

105-VIII

20

Page 23: maia oTiaSvili irine miqaZe

sulxan cincaZe meoce saukunis cnobili qarTveli kompo-zitoria. mas dawerili aqvs opera `gandegili~, baletebi `de-moni~, `dali da monadire~, simfoniebi, koncertebi da piesebi sxvadasxva instrumentebisaTvis. cincaZes ekuTvnis musika qarTuli FfilmebisaTvis: `abezara”, `WriWina”, `maia wyneTe-li”, `Tojinebi icinian”, `baSi-aCuki~, `jariskacis mama~. mis mravalferovan SemoqmedebaSi gansakuTrebuli adgili eTmo-ba sakvarteto HJanrs. popularulia cincaZis sakvarteto mi-niaturebi, romelTa umravlesoba xalxur Temebzea Seqmnili:

`lale~, `indi-mindi,~ `urmuli~, `saWidao~, `mwyemsuri~ da sxva. mis miniatu-rebs saqarTvelos saxelmwifo erovnuli simebiani kvarteti asrulebs, rome-lic mis saxels atarebs. wlebis manZilze sulxan cincaZe iyo vano sarajiSvi-lis saxelobis Tbilisis saxelmwifo konservatoriis reqtori.

maia wyneTelis simRera

musika sulxan cincaZisteqsti petre gruzinskisa

kadri kinofilmidan `maia wyneTeli~ (maias rolSi leila abaSiZe)

diliT rad giyvars torolav stvena,vis emalebi netavi,maswavle Seni lamazi ena,rada xar gaubedavi?

misamReri: heri, heri, heri, heri, Seni eSxiT meca vmReri, meca vmReri ase mali-mal, leqsi TiTo-orolao, mec maswavle torolao, mec SensaviT kentad davdivar.

Seni simRera gahyveba maSinfrTamali qaris qrolasa.mzeo amodi, amodi, mzeo,nu efarebi gorasa.

misamReri: heri, heri...

torolav, kentad jobia frena,saxlSi jabanis yolasa,mzeo, amodi, amodi, mzeo,nu efarebi gorasa.

gakveTili 12-13

sulxan cincaZe - `maia wyneTelis simRera~.

k/f `maia wyneTeli~

daasaxele simebiani kvartetis sakravebi

miniatura (miniatura) italiuri sityvaa da niSnavs `mcires~, musikaSi ki _ patara piesas.

mousmine simReris `minus~ fonogramas da imRere TviTon

21

Page 24: maia oTiaSvili irine miqaZe

egvipte uZveles civilizaciaTagan erT-erTi yvelaze Zle-vamosili da idumalebiT aRsavse qve yanaa. egviptelTa xelov-neba mim zidveli da momajado ebelia. aTaswleulTa win Seqmni-li grandiozuli pira midebi da uzarmazari kldisgan nakveTi sfinqsi Tanamedrove egviptis erTgvari `savizito baraTia~. Zveli egvipte-lebi ganTqmulni iyvnen kedlis ferweriT, minisa da oqros SesaniSnavi nake-TobebiT. pirvelad egvipteSi Seiqmna uzarmazari qandakeba-obeliskebi.

egvipteSi Caeyara safuZveli mecnierebis sxva-dasxva dargebs.

eratosfenem Zv.w. 230 wels pirvelad gazoma manZili qalaqebs _ aleqsandriasa da asuans So-ris, Semdeg ki dedamiwis zomebic gansazRvra. ptolemeusma ki kartografias Cauyara safuZve-li.

Zvelegvipturi literatura Cvenamde ierog-li febis saxiTaa moRweuli. maTi poeziis nimuSe-bidan aRsa niSnavia `piramidebis teqstebi~, `mkvd-arTa wigni~, `arfistis simRera~. egvi ptelebi maT papirusebze werdnen, xolo mokle warwerebs qvaze kveTdnen.

egviptis uZvelesi musikaluri kultura sa-Taves Zv.w. IV-III aTaswleulebidan iRebs, anu mas 5000 wliani istoria aqvs. SemorCenili uZvelesi

sakravebi, ba re liefebi, WurWlis moxatulobani, saxviTi xelovnebis nimuSe-bi, literaturuli wyaroebi, simReraTa da sagalobelTa teqstebi, Zvel ber-Zen da romael isto rikosTa Canawerebi adastureben, rom Zvel egvipteSi musi-kalurma xelovnebam maRal dones miaRwia da mas didad afasebdnen. egviptis taZrebSi, faraonebisa da didebulebis samarxebSi, reliefebsa da freskebze, momRerlebisa da mu si kosebis uamravi gamosaxuleba gvxvdeba. maTze asaxuli musikosebi sxvadasxva sakravze ukraven. maT Sorisaa arfa, fleita, barbiTi da sxvadasxvagvari dasartyami sakravi. SemorCenilia, aseve, mocekvaveTa fig-urebi.

musika egvipteSi Tan axlda samiwaTmoqmedo saqmianobas, momRerlebi ar Tob dnen nilosze naviT mocuraveebs, xolo me sayvireebi da medoleebi amxnevebdnen mebrZolebs. musika Tan sdevda, aseve, sacekvao moZraobebs, sxva dasxva ritualebs sasaxleebsa Tu taZrebSi. amave dros, musika garTobis saSualebac iyo, risi dasturicaa Tavad musikis egvipturi saxelwodeba `hi~ (`xi~), rac si a movnebas niSnavs.

cnobilia, rom adreul periodSi, aRmosav-leTis sxva xalxebis msgavsad, egviptur

musikasac sinkretuli xasiaTi hqon-da. aq gavrcelebuli iyo erTx-

mianoba, Semdeg ki primitiuli orxmianobac gaCnda. srul-

deboda solo simRerebi da sagundo musikac. solo

simRerebis sxvadasxva

22

e g v i p t e

faraoni tutanhamoni

imogzaure egvipteSi

Page 25: maia oTiaSvili irine miqaZe

22

sak ravis TanxlebiT mRe rodnen, sagundo musikas ki gundi uni-sonSi asrulebda (uni soni erTi da imave simaRlis ori an meti xmis erTdrouli JReradobaa). gavrcelebuli iyo sagundo simReris sxvadasxva forma. sagundo musikas xan erTi gundi asrulebda, xan ki ori gundi monacvleobiT, zogjer ki, solisti da gundi enacvleboda erTmaneTs. Zvel egvipteSi xSirad ewyoboda sax-alxo dResaswaulebi.

Ggavrcelebuli iyo xalxuri Semoqmedeba da profesiuli musikac. profe sionali musikosebi sakulto da saero musikas qmnidnen. gan-sakuTrebiT mniSvnelovani iyo e.w. misteriebi _ musikalur-dramatuli war-modgenebi. isini eZRvneboda RmerTebs: osiriss, isidasa da totis, romlebic musika luri xelovnebis Semqmnelebad iTvlebodnen. misteriebis yvelaze pop-ularuli Tema iyo Txroba osirisis (bunebis Semqmneli Zalebisa da imqveyn-iuri sam yaros RmerTi) sikvdilisa da mkvdreTiT aRdgomis Sesaxeb. taZrebSi Sesrulebuli misteriebi sagundo iyo. faraonebisa da didgvarovnebis sa-saxleebSi gamarTul RvTaebebisadmi miZRvnil warmodgenebSi didi adgili ekava cekvebsa da instrumentul musikas.

brma musikosi arfiTaleqsandriis biblioTeka

egviptis dedaqalaqi kairo _ ̀ aTasi monastrisa~ da ̀ aRmosavleTis karibWe~, rogorc mas uwodebdnen, afrikis yvelaze didi qalaqia. mis muzeumSi egviptis msoflio saganZuria Tavmoyrili. egviptis sididiT meore qalaqi aleqsandria Zvel droSi ganT qmuli iyo aleq sandriis SuquriT (erT-erTi Svid saocrebaTagani, Semdgom ganadgurebuli).

aleqsandriaSi iyo aseve Zvel samyaroSi ganTqmuli biblioTeka, romelic ara bTa Semosevebis dros ganadgurda. dRes mis adgilas araCveulebrivi, Tanamedrove, uzarmazari biblioTeka funqcionirebs.A aq rva milioni wignia daculi. misi fasadis erT-erT kedelze ki msoflioSi arsebuli ToTxmetive anbanis asoebia amokveTili, maTs Sorisaa QqarTuli anbanic.

egviptis dedaqalaqis kairos saxeli warmodgeba arabuli sityvisgan `al-kahiri~, rac planeta marss aRniSnavs.

isisi da osirisi

naxati papirusze

ieroglifi (berZn. ierogliphika qvaze amokveTili wminda niSani) _ damwerlobis figuruli ni-Sani, romelic gamoxatavs cne-bas, marcvals an bgeras. iero-glifebisgan Sedgeba egvipturi, Cinuri da sxva damwerlobebi.

23

Page 26: maia oTiaSvili irine miqaZe

gakveTili 14

Zv.w. III saukuneSi egvipteSi farTod gavr-celda da popularul profesiad iqca qeironomia _ gundis, momRerlebis xelm-ZRva neloba. qeironomi musikosebs bgeris si-maRles da melodiis mimarTulebas miuTiTeb-da. qeironomebi ZiriTadad qurumTa wridan iyv nen. maT arfaze da fle itaze dakvrac unda scodnodaT.

egvipteSi musikosTa sxvadasxva ansambli iyo gavr celebuli. solo Semsruleblebi,

ZiriTadad, arfaze damkvrelebi iyvnen. Tavad faraonebic xSirad muzici-rebdnen xolme. egvipteSi musikas xom faraonTa xelovnebas uwodebdnen. egvipteSi bevrma musikosma daimsaxura pativi da dideba. Cvenamde moaRwia faraonTa sasaxleebSi moRvawe araerTi musikos-Semsruleblis saxelma. maT Soris, profesiuli musikis istoriaSi, pirvel musikosad miCneulia karis fleitisti, momRerali da sasaxlis kapelis xelmZRvaneli kufu-anxi. mas

faraonma usurkafma Tavis piramidas-Tan Zeglic ki daudga. xSirad, musikosis profesia Taobidan Taobas gadaecemoda. cnobili iyo sxvadasxva saojaxo dinas-tiebi. samwuxarod, ar aris SemorCenili saxalxo musikosTa saxelebi. Eegviptel-ma musikosebma sazRvrebs gareTac gaiTqves saxeli. bevri maT-gani saberZneTSi aswavlida. Tavis mxriv, berZeni swavlulebi da musikosebic xSirad stumrobden egviptes. aq muSaobden istoriis mama herodote da filo sofosi platoni, maT aRweres musikosTa cxovreba, sakravebi da maTi JReradoba. mogvianebiT egviptur yofaSi siriidan gavrcelda satrfialo simRerebi da samxedro musika. berZnul-romaul epoqaSi egvipturi musika TandaTan ber-Znuls miuaxlovda, Tumca didi xnis manZilze SeinarCuna individ-ualoba. mraval sakravsa da simReras gauxangrZlives sicocxle koptebma _ qristianma egviptelebma. bizantiuri xanidan ki _ eg-vipturma musikam nel-nela Tavisi TviTmyofi saxe dakarga.

egvipteli musikosebi

egvipteli musikosebi

qal

i ar

fiT

romel qarTul xalxur sakravs

mogagonebT?

Zvelegvipturi arfa Zvelegvipteli musikosebi

musikosebi barbiTiTa da arfiTsamarxis reliefi Zv. w. XVI _ XIV s.s.

_ SeiZleba qeironomebi Tanamedrove diriJorebis winaprebad miviCnioT? ra-tom?

egvipturi tradiciuli folklori

24

Page 27: maia oTiaSvili irine miqaZe

s a r C e v iSesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3………musikis warmoSoba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4musika, rogorc sinkretuli xelovneba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6olivie mesiani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8mocarti rekviemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10inola gurgulia. `adamiani~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12cnobebi qarTuli musikis Sesaxeb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13saqarTvelos kuTxeebis musikaluri kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16xevsureTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17sulxan cincaZe. `maia wyneTelis simRera~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21egvipte. Zveli egviptis musikaluri kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22egvipteli musikosebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24juzepe verdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25Zvelegvipturi sakravebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26verdi `aida~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27baxi italiuri koncerti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30beli, boTi. Jingle Bell Rock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32Sumeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33inaTebs male . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35Sumeris musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36instrumentuli koncerti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38maia oTiaSvili. `alilo~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40sulxan cincaZe. `baSi-aCukis simRera~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43vaJas samSoblo – fSavi! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44mindia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45israeli. Zvelebrauli musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46ebrauli sakravebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47daviTis fsalmunebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48verdi. `nabuqo” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49sulxan cincaZe. `Tbilisis dila~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51CineTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52Cinuri musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Cinuri sakravebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55Caikovski IV simfonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56TuSeTi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59indoeTi. induri musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61induri cekva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62induri sakravebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63The Beatles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65lenoni, makartni. Yesterday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66xevi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67ferenc listi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68ianis qsenakisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69saberZneTi. antikuri saberZneTis musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70ZvelberZnuli sakravebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71dionises dResaswaulebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74pani da sirinqsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76eTer WeliZe. `deda qarTlisa~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77mTiuleT-gudamayari . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79romi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81Zveli romis musikaluri sakravebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82kvarta-kvinturi wre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84franc Suberti. Ave Maria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87rihard vagneri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88Tendeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90Finale 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

96