maia menabde naTia furcelaZe nana saxeCiZe ქართული 9
20
მოსწავლის წიგნი ქართული ლიტერატურა 9 grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2021 wels. maia menabde naTia furcelaZe nana saxeCiZe
Transcript of maia menabde naTia furcelaZe nana saxeCiZe ქართული 9
მოსწავლის წიგნი
ქართულილიტერატურა 9
grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2021 wels.
maia menabde naTia furcelaZe nana saxeCiZe
თავი 1. ადამიანის ცხოვრების გზა
გურამ რჩეულიშვილი მე ახლა ბედნიერი კაცი ვარ 13ანა კორძაია-სამადაშვილი გიმნაზისტკა 24ნაირა გელაშვილი ჩვენება (ანაბეჭდები) 40დავით გურამიშვილი დავითიანი (ლეკთაგან დატყოება, სიზმარი ტყვეობასა შინა, ტყვეობიდან გაპარვა) 58შოთა იათაშვილი მეგობრობა 74ასტრიდ ლინდგრენი, სარა შვარტი შენს წერილებს ლეიბის ქვეშ ვინახავ 80
თავი 2. საზოგადოებაში თანაცხოვრება
გოდერძი ჩოხელი თევზის წერილები 93ილია ჭავჭავაძე სარჩობელაზედ 111ჭაბუა ამირეჯიბი დათა თუთაშხია 133ჰარპერ ლი ნუ მოკლავ ჯაფარას 161
სარჩევი
პირველი ნაწილი
თემა
ადამიანი და მისი ცხოვრება
თავი 3 განათლება და წიგნები
დავით კლდიაშვილი ჩემი ცხოვრების გზაზე 177აკა მორჩილაძის სიტყვა ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე 191კონსტანტინე გამსახურდია ლირიული ინტერმეცო 200რატი ამაღლობელი სეკვენცია 209დანიელ პენაკი რომანივით საკითხავი 216
თავი 4 სამშობლოს მოამაგენი
ერლომ ახვლედიანი ამბავი კაცისა, რომელსაც სამშობლო ძალიან უყვარს ............................................................................................................................... 227ნიკოლოზ ბარათაშვილი ბედი ქართლისა ................................................................234აკაკი წერეთელი განთიადი ....................................................................................................256რეზო გაბრიაძე GEDEVANI ......................................................................................................263ნუცა ღოღობერიძის ისტორია ......................................................................................................282ედვარდ ჰეილი უსამშობლო კაცი ..................................................................................... 291
თავი 5 ბუნება და ადამიანი
ვაჟა-ფშაველა გველისმჭამელი (ნაწყვეტი) ............................................................ 315ტარიელ ხარხელაური ხმელო ფოთოლო .....................................................................330რევაზ ინანიშვილი თეთრი ყანჩა .......................................................................................335შარლ ბოდლერი ალბატროსი ...............................................................................................346
მეორე ნაწილი
თემა
სამყაროს შეცნობა, ახლის ძიება
თავი 6 სიკეთე და ბოროტება – გზა, რომელსაც ვირჩევთ
იგავი სახარებიდან ათი ქალწულის იგავი ................................................................. 357სულხან-საბა ორბელიანი კაცი და გველი .................................................................364ვაჟა-ფშაველა ჩემი ვედრება .................................................................................................370არჩილ ქიქოძე სამხრეთული სპილო ............................................................................... 377ჯემალ ქარჩხაძე ზებულონი ...................................................................................................386ო’ ჰენრი უკანასკნელი ფოთოლი ......................................................................................393
თავი 7 მაგრამ, რადგანაც კაცნი გვქვიან – შვილნი სოფლისა...
შოთა რუსთაველი ანდერძი ავთანდილისა ............................................................. 406ნიკოლოზ ბარათაშვილი ფიქრნი მტკვრის პირას ...............................................419ილია ჭავჭავაძე რა გითხრათ, რით გაგახაროთ? ..................................................425გურამ დოჩანაშვილი მუსიკოსი ...........................................................................................435რეი ბრედბერი ბაბუაწვერას ღვინო ...............................................................................445
მესამე ნაწილი
თემა
მარადიული ძიებები
თემა
ადამიანი და მისი ცხოვრება
პირველი ნაწილი
1თავი ადამიანის ცხოვრების გზა
საზოგადოებაში თანაცხოვრება2თავი
ადამიანის ცხოვრების გზა
შესავალიam saxelmZRvanelos daxmarebiT Sen dafiq rde bi yvela im aucilebel Temaze, romelTa gaTva lis wineba mniSvnelovania pirovnebis sworad Ca moyalibebisTvis.Tavdapirvelad adamianis cxovrebas gansazRvravs mikrosamyaro, romelSic xvdeba dabade bisTanave – es ojaxia.
Semdeg is damoukideblad adgeba gzas, romelic mxolod misi gasavlelia, raTa individad Camo ya libdes.am gzaze mihyveba mas rogorc Tavis ojaxSi miRebuli codna gamocdileba, aseve, exmareba im adamianebTan urTierToba, romlebic ojaxis wevrebis paralelurad Cndebian misive cxovrebaSi – megobrebi.
adamianis cxovrebis swored am aspeqtebs exeba am TavSi Semavali teqstebi, romlebic, imedi gvaqvs, gapovninebs pasuxs kiTxvebze:
y ramdenad mniSvnelovania ojaxis roli adamianis pirovnebad CamoyalibebisTvis?
y ra gansazRvravs adamianis cxovrebas – misi piradi arCevani Tu sxva faqtorebi?
y rogor SeiZleba gavumklavdeT cxovrebiseul gansacdels?
y ratom aris mniSvnelovani, gaugo sxva adamians?
თავი
1გურამ რჩეულიშვილი მე ახლა ბედნიერი კაცი ვარ 13
ანა კორძაია-სამადაშვილი გიმნაზისტკა 24
ნაირა გელაშვილი ჩვენება (ანაბეჭდები) 40
დავით გურამიშვილი დავითიანი 58
შოთა იათაშვილი მეგობრობა 74
ასტრიდ ლინდგრენი, სარა შვარტი შენს წერილებს ლეიბის ქვეშ ვინახავ 80
(1934-1960)qarTveli mwerali. sul ramdenime wels iRvawa samwerlo asparezze.
გურამ რჩეულიშვილი
გაიცანი ავტორი
mwerali nugzar wereTeli guram rCeuliSvilis uaxloesi megobari iyo.
man 26 wlis guramis tragikulad daRupvis Semdeg (guram rCeuliSvilma
gadaarCina adamiani, romelic zRvaSi ixrCoboda, magram TviTon veRar
SeZlo gamosvla) megobars wigni miuZRvna: „me axlac ocdaeqvsi wlisa
var“.
imisTvis, rom gaigo, ramdenad saintereso mwerali iyo guram rCeuliSvi
li, gaecani amonarids nugzar wereTlis interviudan:
„guram rCeuliSvils uyvarda zRva, iyo mTamsvleli da mTebSic xSirad
dadioda. rogor fiqrobT, xifaTs Tavad xom ar eZebda?
SeiZleba asec iTqvas, rom igi xifaTs eZebda. mTasa da zRvaze giJdeboda,
ise uyvarda. fizikurad saocrad amtani iyo. mec amiyvana sam mwvervalze.
roca myinvarwverze mivdiodiT, fexiT siaruli veRar SevZeli. siaruls
isic arTulebda, rom zurgze mZime CanTa mekida. guramma mom xsna zurg
CanTa, Tavis CanTasTan erTad moikida da 5 kilometri TviTon atara.
fizikurad rogori iyo?
saocrad lamazi adamiani iyo. wvrili weli da dakunTuli, lamazi tani
hqonda. maRali iyo, bunebiT – uwyinari, Tumca vinme Tu Seuracxyofas
miayenebda, ar apatiebda.
erTxel Tbilisis zRvaze wagviyvana da zRva sigrZiT gadacura. SiSiT
velodebodiT napirze mis gasvlas. es CvenTvis saocnebo iyo.
cnobilia, rom gurami araordinalurad icvamda.
gurami CacmiTac gamoirCeoda. mudam sakinZeSexsnili dadioda, fexze
baTinkebi ecva. Cacmulobaze xSirad aZlevdnen SeniSvnebs. erTxel,
martSi, moskovSi viyaviT, saqarTvelos dekadis1 dReebi tardeboda,
yvela pijakSi iyo gamowyobili, gurams ki sakinZe mkerdamdis hqonda
Sexsnili, amisTvis yvela sayvedurobda.
Cvens dros Casacmeli ar iSoveboda. erTxel Cemma Zmam rkinebiT gawyobi
li baTinkebi iyida CemTvis. mas ise moswonda, ras ar momcemda, oRond ki
isini meTxovebina. Zalian uyvarda da uxdeboda mezRvauris maisuri, im
sabediswero dResac is maisuri ecva…...
ramdenime TviT samxedro samsaxurSi viyaviT gawveuli. iq Zalian mkacrad
gveqceodnen, erTi Rilis gaxsnac ar SeiZleboda, gurami ki axerxebda,
rom arc samxedro forma Caecva da kubokruli perangiTac evlo. pijaks
iSviaTad icvamda.
1 dekada – drois aTdRiani monakveTi, raime sazogadoebrivi movlenisadmi miZRvnili.
9თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
guram rCeuliSvili mxatvari esma oniani
erTxel, zafxulis cxel dRes, Sexvedra gvqonda veris baRTan, pijakiT movi
da. gaocebulma Sevxede, man ki miTxra, sicxem jentlmenoba ar unda dagakar
gvinoso. ai, aseTi moulodnelobebi uyvarda…...
guram rCeuliSvilma mdidari SemoqmedebiTi memkvidreoba datova. rogor
moaswro amdenis gakeTeba?
10
marTlac saocaria, rom kacma, romelsac arc megobrebTan garToba,
arc zRvisa da mTis siyvaruli dauklia, 5 tomis dawera SeZlo. gu
ram rCeuliSvili aris movlena, romelmac dros gauZlo. mas hqonda
periodebi, roca Tavis oTaxSi Caiketeboda da dRe da Rame muSaobda,
aravis miiRebda. nacnob mxatvars oTaxic moaxatvina, rom Tavi myudro
garemoSi egrZno.
werda yvelgan – transportSi, quCaSi. erTxel „laRiZis wylebSi“1 vi
yaviT. gurami cota xniT marto davtoveT. roca davbrundiT, xelsaw
mendebze gamalebiT werda. magidaze daxvavebuli hqonda xelsawmende
bi. wamosvlisas xeli moavlo da Canawerebi jibeSi Caiwyo.
amboben, guram rCeuliSvils sikeTis keTebis udidesi niWi hqondao.
uam rav magaliTs hyvebian. raimes Tqvenc xom ver gaixsenebdiT?
uamravi aseTi SemTxvevis gaxseneba SemiZlia. erTxel leseliZeze
vna xeT, rom iyideboda Cexuri maRalyeliani fexsacmeli, rac im dros
saqarTveloSi iSviaTi movlena iyo. didi xvewnis Semdeg gurams mama
misma fexsacmelebis sayidlad 30 maneTi misca. gaxarebuli gurami
CvenTan movarda, fuli viSove da sayidlad wavideTo.
leseliZeze fexiT wavediT – transportis fulsac vizogavdiT.
kavSirgabmulobis saxlTan iyo univermaRi, mis win ijda axalgaz
rda, gamxdari qali, gverdze sami patara bavSvi edga da maTxovrobda.
patarebs yelze WuWyiani saxvevebi ekeTaT, etyobodaT, rom Zalian
uWirdaT.
jibeebi moviCxrikeT da, rac gvqonda, miveciT. gurami ki idga da maT
daZa buli Sehyurebda. roca daZabuli iyo, cxeniviT iwyebda frutuns.
maSinac ase daiwyo frutuni, mere amoiRo es simwriT naSovni 30 mane
Ti da erTerT bavSvs konservis qilaSi Caudo. uxmod movbrundiT da
wamovediT saxlebSi. amis Semdeg erTi weli iara guramma dakerebuli
fexsacmliT. aseTi SemTxve vebi xSiri iyo.~
1 laRiZis wylebi – kafes dasaxelebaa.
11თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
კითხვის დაწყებამდე
daakvirdi naxatebs, masze asaxul garemosa da adamianebs.
y rogoria maTi ganwyoba, erTmaneTisadmi damokidebuleba?
y SesaZlebelia, es ori naxati ramiT erTmaneTs daukavSiro?
y rogor fiqrob, romeli nawarmoebis ilustraciad gamodgeboda es
naxatebi?
y jer dawvrilebiT aRwere naxatebze asaxuli adamianebi, maTi garegnoba,
qmedeba, ganwyoba, emociebi, erTmaneTisadmi damokidebuleba, xolo
Semdeg Seqmeni patara ambavi, romelSic am or naxats gaaerTianeb.
y ra Temas exeba Seni ambavi? ra aris saWiro, rom es ambavi moTxrobad aqcio?
12
(am ambavs 25 wlis vaJa jandieri hyveba)
dro midioda.me gamocdebi Cavabare.is zafxuli TelavSi gavatareT.yvelaferi Zveleburad iyo, mxolod papa giorgi, bebos Zma
gardaicvala. Cven isev ise viyaviT, deda, mama, bebo da me.bebo SemodgomisaTvis isev darCa TelavSi. Cven, rogorc
miRebuli iyo, wamovediT. mere bebom Taviseburad, koxtad, mzrunveli xeliT Cawyobili xili gamogvigzavna yvela ojaxs. male TviTonac unda Camosuliyo. yvelani mouTmenlad velodiT. Camosvlas xan depeSiT, xan telefoniT gvatyobinebda xolme – sadgurze mTeli naTesaoba vxvdebodiT.
im Rames gvian dameZina. axla hemingueiTi1 viyavi gatacebuli. Zlivs Cavigde xelSi misi `moxuci da zRva~2 da gvianobamde vkiTxulobdi. vigonebdi bebiaCems, vadarebdi mezRvauris sicoc xlisunarianobas. diliT adre viRacam dareka. me naxevrad gamomeRviZa, magram karis gaReba damezara, Tavi movimZinare. dedam xalaTi moicva.
– gaiRviZeT, albaT, bebo rekavs, misi Camosvlis droa, – Tqva da karisken wavida.
– telefonze gTxoven Telavidan, – moisma mezoblis xma, mere dedam kari moiketa.
– adeqiT, adeqiT, albaT, bebo Camovida, – vTqvi me.sabani maRla avagde, xelebi gavWime; Cqara avdeqi. mama nela
icvamda. mogvesma, Tu rogor gaiRo samzareulos kari. me vxarxarebdi, mgoni, radioSi gadmoscemdnen raRaca sasacilos. oTaxSi nela Semovida deda. xmas ar iRebda. Tvalebi savse hqonda cremlebiT.
– bebo, – daiwyo man da atirda.me saxe momeRrica, Cems sawolTan mivvardi. Tavze sabani
gadavixure, zevidan baliSi davide da avqviTindi. `bebo, bebo~, mesmoda xmebi, mere meCveneboda, rom is CemTan movida da mialer sebda. axla ukve xmamaRla vRrialebdi: `bebo mokvda, bebo mokvda, bebo, bebo, bebo aRar aris~. mere ratomRac davmSviddi, momagonda Telavis kibe, zed amavali bebo, welSi moxrili,
მე ახლა ბედნიერი კაცი ვარ ნაწყვეტი მოთხრობიდან
1 ernest heminguei – me20 saukunis cnobili amerikeli mwerali
2 ̀ moxuci da zRva~ – hemingueis erTerTi yvelaze cnobili nawarmoebi, mcire zomis moTxroba
1 a2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
13თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
mokumuli tuCebiT movida CemTan, gverdze momijda da frangulidan miTargmnida pirdapir mopasans1, axla meCveneboda, rom viRacas tuqsavda, Semdeg sarecxsa recxavda da alfred miuses2 leqss ambobda. `bebo, bebo, bebo aRar aris~, gamielva isev da avRrialdi kidev ufro xmamaRla.
mesmoda nabijebi, vgrZnobdi, rom oTaxi axloblebiT gaivso. ar unda metira, bebo sxvasTan arasodes tiroda, magram me xom is ar viyavi, ara myofnida TavSekaveba, axla aRarca mrcxvenoda da vRrialebdi mTeli xmiT. aravin cdila Cems gaCumebas. yvelas mosdioda cremlebi, qviTinebdnen, xmamaRla tirodnen.
meore dRes Camoasvenes.ori dRe TbilisSi vigloveT.gardacvalebidan meeqvse dRes davkrZaleT bebo Cveni, saSa.saRamos naTesavebi da moyvrebi mis Sesandobarsa svamdnen, iyo
misi saxelis xseneba da Camosxmuli Rvinis rakraki.dakrZalvidan mTeli kvira davdiodiT saflavze. dedam Save bi
Caicva, Zalian dasustda da aRmarTze Zlivs amyavda xol me xelka viT. didxans vrCebodiT iq. deda yvavilebs rgavda, me niCbiT vmuSaobdi. mere visxediT uxmod. TavSi sul bebos saxe medga, misi gamrjeoba, siyvaruli. wamomividoda cremlebi, tiroda dedac.
acivda.saflavze siaruli gaZnelda.axla umetesad Sin visxediT. me gareT aRar davdiodi, smac
Sevwyvite. sadilze Cumad viyaviT deda, mama da me. bebo aRar iyo. mTeli sadili, mis merec, gavcqerodi bebos adgils da TavSi mitrialebda, rom is aRar aris, e.i. mokvda, e.i. gardaicvala, aRar aris. mindoda, ufro mkveTrad aRmeqva es ambavi: vaTvalierebdi bebos suraTebs. Cemi gamrje, sicocxlisunariani bebo aRar iyo, TiTqmis ver warmomedgina, meCveneboda, rom Telav Si cxovrobda. sul gamovikete. amxanagebis naxvac aRar mindoda.
saxlSi davrCiT – deda, mama da me. jer bundovnad, mere aSkarad SemoiWra Cems gonebaSi, rom erTi ufrosi Taobidan aRar iyo. axla ukve kargada vgrZnobdi: sikvdils me TviTon mi vuaxlovdi erTi safexuriT. Rame aRar meZina, jer bebos gardacvalebam, axla am aRmoCenam sul Semiryies suli. giJiviT vimeorebdi:
1 gi de mopasani – me19 saukunis frangi mwerali
2 alfred miuse – me19 saukunis frangi poeti
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
14
აქტივობა
1. moZebne teqstSi mTxroblis emociebisa da damokidebulebis (perso
naJebisadmi, mTavari problemisadmi) gamomxatveli frazebi, winadade
bebi da daalage rveulSi qvemoT mocemuli cxrilis mixedviT.
imsjele, klaselebTan erTad, ramdenad dagexmara sqemis Sevseba perso
naJze ukeT dakvirvebaSi.
მთხრობლის ემოციებსა და დამოკიდებულებებზე დაკვირვება
1. moZebne teqstSi adgilebi, romlebic am ojaxis erTianobas gamoxatavs.
2. riT gamoirCeva bebo? rogor warmoCndeba bebo vaJas mogonebebSi? romeli
epiTetebiT axasiaTebs mTxrobeli mas?
3. ris Tqma surs avtors fraziT: „rogorc miRebuli iyo“?
4. rogor aRwers mwerali vaJas reaqcias, roca bebos gardacvalebis ambavi
gaigo?
5. ratom ar undoda vaJas, etira sxvebis TandaswrebiT?
6. rogor aisaxa ojaxze bebos gardacvalebiT mogvrili tkivili?
7. ratom gauCnda vaJas sikvdilis SiSi? ratom uwodebs sikvdilze fiqrs
egoisturs?
8. am monakveTis mixedviT rogor daaxasiaTebdi vaJas:
ა. xasiaTis ra Tvisebebs amJRavnebs?
ბ. rogori damokidebuleba aqvs ojaxis wevrebTan?
9. Seni azriT, rogor ganviTardeba siuJeti? daasaxele konkretuli miniSnebe
bi teqstidan, romlebsac Seni varaudi eyrdnoba.
ტექსტის გააზრებისათვის
`davrCiT marto deda, mama da me. bebo morCa, axla deda, mama, mere mec~. xSirad daviwye sinanuli, rom maSin ar davixrCvi; isev Semepara eWvi Cemi cxov rebis siuqmeSi. rad minda, rad? visTvis? `is~ ukve erTi TaobiT axlos iyo. ufro Cavikete saxlSi. veravis vandobdi Cems fiqrebs. arc mindoda. vicodi, Zneli iyo misi gageba, radganac me TviTonac ar mesmoda kargad, Tan mrcxvenoda, uzomod egoisti, usindiso meCveneboda Tavi, rom Cemi sikvdili madardebda. am fiqrebSi viZinebdi, am fiqrebSi viRviZebdi.
გაგრძელება
70
71
72
73
74
75
personaJis emociebi da damokidebulebebi
mTxroblis emociebis gamomxatveli frazebi,
winadadebebi
personaJebisadmi, mTavari problemisadmi
damokidebulebis gamomxatveli frazebi,
winadadebebi
15თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
(გაგრძელება)
* * *
erTxel biWebi movidnen. me savarZelSi vijeqi da yalions vabolebdi.
– ra mogivida, biWo? – daiwyo nodarma.– rac iyo, iyo, – gaagrZela nugzarma.– bebo, sawyali bebo saSa, marTla uSesaniSnavesi adamiani
iyo, – Tqva Cikom.– aba, rogor gvivlida, gaxsovs, rogor vabrazebdiT, – nug
zarma jibidan Cemi sayvareli WaWis1 arayi amoiRo, – davlioT sawyali bebos Sesandobari, – axla patara rqa daaZro da Camoas xa. oTxivem SevsviT, isev davlieT, kidev davlieT.
– sawyali bebo, – nugzars ena odnav ebmoda simTvraleSi.– ras izam, vaJa, – daiwyo nodarma, – moxuci iyo.– ho, oTxmocamde iyo, – Cikom arayi Camoasxa, – bunebis kano
nia, – daabolova sityva.– aba, kaco, bunebis kanonia.– igi wava da sxva mova, xo gagigia? – nodars aryisagan
Tvalebi areoda, mxarze xeli damartya da ulazaTod gamicina.– saqme marto eg ar aris, – vTqvi me da rqa gamovcale.– maS, ra aris? – nodarma isev damado mxarze xeli.– araferi, – me Camqral yalions movukide.ar ainTo, axla nugzarma aminTo asanTi da TuTuns daado.
ramdenimejer movqaCe, nela gaRvivda cecxli, mere sqeli, moyviTalo boli auSva. oTaxSi wekos2 suni dadga.
meore dRes mze amovida. me fanjarasTan videqi da yalions veqaCebodi.
– dRes kargi amindi iqneba, – vTqvi CemTvis.– kargi ki ara, – dedam aRmosavleTisaken gaiSvira TiTi: Savi
Rrublebis sqeli qula moiwevda, male mzes Camoefara da isev acivda.
mopirdapire ezodan axlad daqaliSvilebuli, yinvisagan loyebawiTlebuli gogona gamovida. stumrad Semosuli mezoblis gogona uazrod uyurebda quCas.
– vin aris? – vikiTxe me da moweuli yalionis gamobertyvas Sevudeqi.
– mgoni, andronikaSvilia.– aq cxovroben?– ho, axali gadmosulebi arian, – mezobeli sarkesTan mivida
Tmis Sesasworeblad.– ra hqvia? – mivayole kiTxva.– ar vici, vaJa, – man savarcxeli aiRo.– leila, Svilo, leila! – moisma am dros mopirdapire sax
li dan. gogona swrafad mitrialda. ezodan lamazi, TmaSevercxlili qali gamovida. xelSi rveuli eWira.
1 WaWa – yurZnis narCeni Rvinis dawurvis Semdeg
2 weko – Tambaqos saxeoba, gamoirCeva specifikuri suniT
1 a2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
16
– ai, Svilo, dagrCa, – Zlivs gavarCie qalis xma.gogonam akoca dedas, mere swrafad mobrunda. lentiT
akruli Tma Rawvebze CamoSloda, yelsaxvevi cota gaxsnoda siCqarisgan. mosaxvevamde Tvali gavayole; mere yalioni isev gavtene, savarZelSi Cavjeqi. `andronikaSvili leila, leila andronikaSvili~, – vimeorebdi CemTvis, vcade, azri Tavidan momeSorebina, erTxans isev beboze vfiqrobdi. savarZelSi veRar gavZeli. mivedi fanjarasTan. didxans viyurebodi mopir dapire ezosken, goneba Cemdauneburad imeorebda: `leila, leila~, mere ratomRac gavbrazdi, saxeli `leila~ ar momewona, `me kravais davuZaxeb~, vifiqre, `kravai kargi saxelia, ra Sedarebaa leilasTan, maS ase, kravai androni kaSvili, kravai~.
– deda, – vTqvi sadilis Semdeg, – me gavivli.– kargi, Svilo, oRond droze dabrundi, – dedas Tan esia
mov na, rom mivdiodi, Tanac SeeSinda: sul gadaeCvia Cems gareT gasvlas.
gareT cioda. saRamosaTvis ca moiwminda. cxviri swrafad da miwiTlda. grZeli, neli nabijebiT mivyvebodi Cvens quCas. msiamovnebda, rom Savi maRalyeliani fexsacmeli mecva, Savi `bu tilka1~ Sarvali, Savi jempre da didi, nacrisferi palto. sayelo aviwie. `neta biWebi sad arian~, – gavifiqre. uceb fexi ra Racaze amicda, kinaRam daveci. yurebamde gawiTlebuli Ca vu yevi quCas. ratomRac momeCvena, rom kravaim daminaxa da uf ro gavwiTldi; quCis bolos tramvai davinaxe, gamovudeqi, mTeli ostatobiT Sevaxti, axlac momeCvena kravais mzera. me sia movna, ase kargad rom gamomivida Sextoma. rusTavelze ga vedi.
– sada xar, biWo?– sad daikarge?– bebo vis ar mokvdomia.– kargi erTi.mxvdebodnen nacnobi biWebi moRimari saxeebiT.– egre unda, vaJa?– ra aris, imis mere aRar gamogivliaT.– Заходите обязательно, пока*, – grZnobiT miWerdnen Cems gaw
vdil marjvenaze marcxena xels nacnobi gogonebi, damSvidobebisas naZaladevad aCendnen kbilebs.
– momikiTxe deda, – ukve Soridan ismoda maTi xma.mTvraliviT Caviare quCa. msiamovnebda, rom Cems gemoze
viyavi gamowyobili. nalebis yru wkaruni mamSvidebda. daviZabe. yvelasTan saubris dros kravais malul mzeras vgrZnobdi. am saRamos TiTqmis damaviwyda bebo.
meore dRes isev davinaxe Cemgan kravaid monaTluli gogo.– vaJa, Cemi amxanagi gadmovida, gaige? – Tqva dedam sadilze.– vina? – me dro vixelTe da SeuWmeli xorci ukanve gadavde
tafaze.
* aucileblad gamogviareT, naxvamdis.
1 butilka (rus.) – niSnavs boTls. ase eZaxdnen 50ian wlebSi modur Sarvals, wvivze viwrod SemoWerils.
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
17თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
– nucia andronikaSvili.me loyebi Semivardisfrda.– nuciam da me erTad davamTavreT quTaisSi realuri sas
wavlebeli. eg miqelaZis qalia, magis qmari, andronikaSvili nodari, adreve daiRupa.
– romeli, Cven pirdapir ro gogoa, dedamisi? – vikiTxe.– ho, mSvenieri bavSvia leilac, sul nucias hgavs. arc ki
vicodi, Tu magotela Svili hyavda.me kidev ufro gavwiTldi, mere Wiqas xeli davavle da wylis
mosatanad gavedi.dro ki gadioda.gavida mesame kursi.viyaviT saxlSi deda, mama da me.dro ki isev gadioda.gadavedi meoTxe kursze.axla Cveni ojaxi gaizarda.me colad SevirTe Cemze oTxi wliT umcrosi, dedas skolis
megobris qali, andronikaSvili kravai.axla saxlSi viyaviT kravai, deda, mama da me. me isev xSi rad
viyavi uxalisod.dro Zveleburad gadioda.me TiTqos ufro gavxalisdi.male bavSvi SegveZina. izrdeboda.pataras vamexi davarqvi, es saxeli Cemi didi xnis ocneba iyo,
Zlivs avisrule.axla saxlSi viyaviT: vamexi, kravai, deda, mama da me. bavSvma
fexi aidga, ena amoidga da Cems deda qeTos `bebo qeTo~ dauZaxa. Cvenc SegvaCvia bebos daZaxebas. bebo da bebo, ismoda mTeli dRe saxlSi. beboc ar isvenebda, recxavda, keravda, SviliSvils ambebs uyveboda, Cven gvarigebda. Cems cols, romelsac axla Cemi xaTriT yvela kravais eZaxda, Tan hyveboda. me Zalian
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
18
1. ra mniSvnelovani cvlileba moxda ojaxSi?
2. rogor ixseneben vaJas megobrebi bebos? rogora maTi damokidebuleba bebos
mimarT?
3. ra igulisxmeba frazaSi `bunebis kanonia“?
4. moZebne gogonas aRweriloba teqstSi. rogor gaigo vaJam gogonas saxeli?
5. mwerali aRwers mTxroblis Cacmulobas. Seni azriT, ra funqcia aqvs am
aRweras?
6. ucnaur saxels arqmevs vaJa gogonas – kravai. es Zveli qarTuli saxelia,
moiZie internetSi informacia kravai jayelze.
7. nawarmoebSi ra upirispirdeba da amarcxebs sikvdilis SiSs?
8. Seadare, rogoria mTxroblis ganwyoba teqstis dasawyissa da dasasruls.
9. „Cvens ojaxSi isev sami Taoba iyo“, – ra emociebs itevs vaJasTvis es fraza?
10. rogor fiqrob, ra aqvs dadebiTi ojaxSi samive Taobis cxovrebas? axlavs Tu
ara sirTulec? Seni azriT, ra ganapirobebda erTad cxovrebis
tradicias?
11. „me axla bednieri kaci var“, – ase hqvia nawarmoebs. ra abednierebs vaJas?
12. Sen ra gabednierebs? Seni azriT, ram SeiZleba gaabednieros adamiani?
13. imsjele, ramdenad aris damokidebuli adamianis piradi bedniereba ojaxze.
ტექსტის გააზრებისათვის
SeveCvie bebos daZaxebas. xSi rad vigonebdi Cems namdvil bebos, magram axla Zveli Taobis wasvlidan gamowveul dardze aRara vfiqrobdi. Cvens ojaxSi isev sami Taoba iyo.
axla me ojaxis kaci var, myavs deda, mama, coli –kravai da sami wlis vaJi – vamexi.
diliT samsaxurSi mivdivar, sadilobisas vbrundebi. `bebo~ Tavs dagvtrialebs, me uzomod msiamovnebs, rom dedas bebos veZaxi. vamexs xan ris yidva unda, xan ris – yvelaze xSirad velosipeds axsenebs, mamaCemi hpirdeba, ueWvelad giyidi, oRond jer orTvlianze ver dajdebi, xolo samTvliani ra vaJ kacis saqmeao. Rame yvelani bavSvis alersSi viZinebT. bavSvi ki tirilSi Tu sicilSi avlens Tavis `talantebs~. Cven – deda, mama, Cemi coli kravai da me – uzomod vamayobT patara vamexiT.
Cvens ojaxSi isev sami Taobaa.me axla bednieri kaci var.
guram rCeuliSvili weli 1956, noembris 14
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
19თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
ინდივიდუალური
Sen waikiTxe moTxroba „me axla bednieri kaci var“, romelSic asaxulia oja
xis wevrTa urTierTdamokidebuleba da gamokveTilia pirovnebisTvis ojaxis
mniSvneloba. amoarCie saojaxo fotoebidan ramdenime da maT mixedviT
dawere fotomoTxroba Seni ojaxis Sesaxeb. moTxroba SegiZlia aago ambavze:
• romelic Senc gaxsovs;
• romelic moismine ojaxis wevrebisgan;
• romelic moifiqre saojaxo fotoebis mixedviT.
naSromi rom srulyofili gamogivides:
• warmoaCine moTxrobis, rogorc Janris, maxasiaTeblebi (siuJetis ganvi
Tareba drosa da sivrceSi);
• gamokveTe mTavari da meorexarisxovani personaJebi, maTi xasiaTi, damo
kidebulebebi;
• SeinarCune mWidro kavSiri teqstsa da fotoebs Soris.
klaselebTan erTad moawyve saojaxo fotomoTxrobebis gamofena:
• moifiqreT gamofenis slogani da logo, moiwvieT ojaxis wevrebic da
Tqveni ambebi gaacaniT farTo auditorias;
• isaubreT, rogor SeqmeniT Tqveni fotomoTxrobebi; raze dagafiqraT
fotomoT xrobebze muSaobam;
• rogor fiqrobT, ramdenad saintereso iqneboda sxvebisTvis Tqveni ambebi.
კომპლექსური დავალება
აქტივობა
gaixsene nawarmoebis siuJetis ganviTarebis etapebi:
prologi (Sesavali) – moqmedebis ganviTareba (personaJebi iwyeben moqmedebas)
– kvanZis Sekvra (gadamwyveti qmedeba, romelic aCens problemas) – kulminacia
(yvelaze mniSvnelovani, daZabuli, gadamwyveti momenti) – kvanZis gaxsna (prob
lemis gadaWra dadebiTad an uaryofi Tad) – epilogi (dasasruli)
axseni TiToeuli etapis mniSvneloba.
სიუჟეტი და მისი განვითარების ეტაპები
პროლოგი
ფინალი
კვანძის გახსნა
კულმინაცია
კვანძის შეკვრა
მოთხრობისმთავარი
სათქმელი
მოქმედებისგანვითარება
gadaixaze rveulSi qvemoT mocemuli kog
nituri sqema da Seavse guram rCeuliSvi
lis moTxrobis mixedviT.
gaiTvaliswine, rom saxel mZRvaneloSi
mocemulia moTxrobis fragmenti da
SesaZloa, romelime safexuri akldes.
ფოტომოთხრობა
20
guram wibaxaSvilis foto
ჩვენ გირჩევთ
Tu giyvars fotografia da masTan dakavSirebuli ambebi, SegiZlia waikiTxo Tana
medrove qarTveli fotografis, guram wibaxaSvilis, wignebi (sami mcire zomis wignia),
romlebic 80iani, 90iani da 2000iani wlebSi gadaRebul fotoebsa da istoriebs aer
Tianebs. erTerT fotoambavs Cvenc gTavazobT.
გურამ წიბახაშვილის ფოტოამბავი
fotomoTxrobebi ara, magram fotoambebi gamosca cnobilma qarTvelma fo
tografma guram wibaxaSvilma. naxe da waikiTxe erT erTi maTgani.
fotoze gamosaxulia erTi Cemi Zalian axlobeli axalgazrda biWis dak rZalvis
scena. samwuxaro fotoa, magram, amave dros, Zalian saintereso, martyofsa da axal
sofels Soris aris aparnis wm. giorgis eklesia, romlis zemoTac iyo sasaflao. es
biWi warmoSobiT iqidan iyo da im sasaflaoze krZalavdnen. Zalian cudi amindi iyo,
saSineli qari qroda, manqanebi ver avida da xalxi fexiT midioda. daviwye fotoe
bis gadaReba, raRacnairad es yvelaferi filmis mZime kadrebs hgavda. mogvianebiT
4 foto davbeWde, Tan sul vfiqrobdi, rom isini arasdros aravis moewoneboda.
ubralod, CemSi aRZravda mogonebebs, magram moxda ucnauri ram: berZnuli Teatris
reJisorma giorgi marmarinosma TbilisSi ramdenime speqtakli dadga. maT Soris –
`medea~.
erTxel stumrad momiyvanes. ar vicodi, riT gamerTo da gadavwyvite, fotoebi
meCvenebina. igi Zalian yu radRebiT, profesionalurad aTvalie rebda. zustad es
4 foto gadaalaga da miTxra, eseni Zalian magari fotoe biao. me vuTxari, rom mis gar
da isini aravis moewoneboda da SemeZlo, me Cuqebina. jer iuara, magram mainc vaCuqe.
gavida naxevari weli da fostiT Camomivida didi wigni, romelsac `nacio naluri
himni~ erqva da romelSic es oTxi foto iyo dabeWdili uzarmazar teqstTan er
Tad. wignSi ewera: am piesis dawera STamagona am fotoebma, romlebic erT qarTvel
fotografTan, wibaxaSvilTan, vnaxeo. es piesa mere saqarTveloSic dadga, manamde –
saberZneTsa da germaniaSi.
21თავი 1 ადამიანის ცხოვრების გზა
