Magazyn OKtany / numer 002 / Kinga Ducati Cover Matka Polka (2)

SAMOCHODY AMERYKASKIE W PRL / RENAULT MGANE GT INSTANT CLASSIC

LOTUS ESPRITCz 3.

000000000

KINGAGOWACKA

MOTORYZACJAHISTORIANOWOCINIEZALENE TESTYDESIGN

OKTANY.EU002 / WRZESIE 2012CENA 0 PLN

Nrburgring

Matka Polka

Redaktor naczelny:Maciej Tarkowskimail: [email protected]

Public relations:Marcin Gierliczmail: [email protected]: +48 609 091 721

Pisz dla nas:Tomasz SzczerbickiWiktor Sup-OstrawskiPiotr MichalakPiotr Szymaski

Fotografie:Piotr Szymaski

Reklama:mail: [email protected]+48 794 794 218

OKtany02-647 Warszawa,ul. Bachmacka 1 m. 12mail: [email protected]: +48 794 794 218

www.oktany.euwww.facebook.com/oktanywww.twitter.com/oktanyeu

Druk:WEMA Sp. z o.o.

OKtany,2012 Wszystkie prawa zastrzeone

Barcelona, 2011

Rallye Costa Brava Historique

SAMOCHODY AMERYKASKIE W PRL / RENAULT MGANE GT INSTANT CLASSIC

LOTUS ESPRITCz 3.

000000000

KINGAGOWACKA

MOTORYZACJAHISTORIANOWOCINIEZALENE TESTYDESIGN

OKTANY.EU002 / WRZESIE 2012CENA 0 PLN

Nrburgring

Matka Polka

EditorialNowy numer Magazynu OKtany dwie kobiety, dwie historie, dwie maszyny, dwa wiaty.

Dokadamy stara aby kady publikowany numer Magazynu Oktany by inny ni poprzednie. Tym razem zdecydowalimy si, by artyku gwny zastpi wywiadami. Pytania nasze skierowalimy do dwch Pa reprezentujcych dwa motoryzacyjne wiaty. Nasze dziaanie jest prb znalezienia odpowiedzi na nurtujce nas od duszego czasu pytanie, gdzie szuka wsplnej cechy charaktery-zujcej mionikw maszyn napdzanych paliwem.

OKtany kr w naszym ukadzie krwiononym i s dla nas niez-bdne do ycia, jak tlen. W miar naszych skromnych moliwoci szukamy osb o podobnie zmodyfikowanym kodzie genetycz-nym. Poszukiwania po raz kolejny zakoczyy si sukcesem! Udao si nam pozna dwie silne osobowoci Karolin i King. Zadalimy dziewczynom szereg nurtujcych nas pyta i uzyskalimy szczere odpowiedzi. Z tego miejsca raz jeszcze skadamy podzikowania Karolinie i Kindze za udostpnienie czci nieznanego nam do tej pory wiata, za ukazanie nieznanej wczeniej perspektywy.

Nie chcelimy tworzy i ubarwia faktw. Nie chcielimy kreowa i przedstawia postaci takimi jakimi nie s. Przywieca nam jeden cel, zachowanie autentycznoci osb, ktre przedstawiamy. My-l, e taki niezakamany obraz udao si nam zachowa rwnie w tym numerze. Za pomoc fotografii moglimy wzmocni tekst przedstawiaj Karolin i King w rodowisku dla nich naturalnym. Cao tworzy unikalne zestawienie, polecamy.

Po raz pierwszy na naszych amach prezentujemy test samocho-du. Pojawia si on w dziale Instant Classic. Bdzimy w nim prezen-towa nasze rozwaania nad maszynami wspczesnymi i ich po-tencjalnych szansach na stanie si klasykami. Po raz pierwszy te wkraczamy w wiat motocykli historycznych w artykule Tomasza Szczerbickiego.

Oddajemy do Waszych rk drugi numer Magazynu OKtany.

Maciej Tarkowski

2

4 OKtany / wrzesie 2012

KAROLINA Pilarczyk Drift Queen 6

KINGA GowackaMatka Polka38

6 DRIFT QUEEN

38 MATKA POLKA

64 LOTUS ESPRIT Cz 3.

76 MOTOCYKLE W PRL

88 SAMOCHODY AMERYKASKIE W PRL

110 NRBURGRING / SAVE THE RING

134 LE GRAND BLEU

RENAULT MGANE GT

SPIS TRECI

>>>

PRL / SAMOCHODYAmerykaskie88

NRBURGRINGSave the Ring110

09/2012

LUDZIE


DRIFT QUEEN

pytania: OKtany / odpowiada: Karolina Pilarczyk / fotogra e: Piotr Szymaski

wrzesie 2012 / OKtany 7

LUDZIE


KKade zarobione pienidze byy adowane w samochody. Po 10 latach moi rodzice zrozumieli, e to nie kaprys i bardzo si ciesz z kadego mojego sukcesu.

Kiedy i jak rozpocza si Twoja przygo-da z motoryzacj?

Jedzi autkiem to ja ju lubiam od naj-modszych lat kiedy to tata sadza mnie na kolanach i pozwala kierowa samocho-dem. Ja nie dosigaam wtedy do peda-w, ale i tak byam bardzo dumna i czuam

si taka dorosa ;). Im robiam si dusza, tym bardziej samodzielna za kierownic, dziki czemu w wieku 13 lat swobodnie prowadziam rne pojazdy. Po zrobieniu prawa jazdy w wieku 17 lat, stwierdziam, e chc by wiadomym kierowc i chc umie znale si w kadej sytuacji na drodze. Poszam do Akademii Jazdy Opla,

gdzie na pytach polizgowych uczyam si kontroli nad moimi pierwszymi w y-ciu polizgami. Taka jazda, jak i znajomo z Ryszardem Pluch, posiadajcym szko rajdow, spowodowaa, e zaczam przy-god ze sportem motorowym.

LUDZIE


Wielokrotnie moja mama powtarzaa, e mnie na to nie sta.

Ja jednak si nie poddawaam.

Czy twoja rodzina pomagaa w realiza-cji zainteresowa i jak na to patrzya?

Nie, nie pomagaa. Moi rodzice zawsze uwaali to za chwilow fanaberi. Nies-tety wszystko musiaam zdoby sama. Wszystkie inwestycje w pojazd byy trak-towane jak wywalanie pienidzy w boto.

Wielokrotnie moja mama powtarzaa, e mnie na to nie sta. Ja jednak si nie pod-dawaam. Kade zarobione pienidze byy adowane w samochody. Po 10 latach moi rodzice zrozumieli, e to nie kaprys i bar-dzo si ciesz z kadego mojego sukcesu. Trzeba te wspomnie, e mama si te

o mnie baa. Wielokrotnie musiaam jej tu-maczy, e auto przygotowane do sportu, z klatk bezpieczestwa, jest o wiele bar-dziej bezpieczne ni jazda seryjnym autem po ulicach Warszawy ;).

LUDZIE


Kiedy i jak rozpocza si przygoda z driftem?

Ojej lata wietlne temu! 10 lat niedu-go minie od czasu kiedy drift podbi moje serce. To byo w 2004 roku. Na zawodach mili organizowanych przez Stowarzy-szenie Sprintu Samochodowego, Maciej

Polody zrobi pokaz driftu i od razu wie-dziaam, e to jest to co chc robi. Rok pniej kupiam BMW E36 328, zaspawa-am most i wystartowaam w pierwszej w Polsce imprezie z cyklu Drifting Cup 2005 zorganizowanej przez Wielkopolski Automobil, GT oraz Toyo Tires. To byo co niesamowitego nie miaam zamiaru

startowa, przyjechaam tylko popatrze. W nocy przed zawodami Maciej Polody namwi mnie bym pojechaa. No i poje-chaam w butach na obcasie i na opo-nach, na ktrych jeszcze musiaam wrci do Warszawy. Bawiam si wietnie! W tym samym roku pojechaam te do Belgii na jedn z eliminacji King of Europe robi


No i pojechaam w butach na obcasie i na oponach, na ktrych

jeszcze musiaam wrci do Warszawy. Bawiam si wietnie!

materia z driftu do programu motoryza-cyjnego, ktry w tym czasie robiam dla Tele5. Widok tego przepiknego show jaki zrobili tam zawodnicy utwierdzi mnie w przekonaniu, e jest to to co chciaa-bym robi. Niestety, jak zwykle w sporcie motorowym, by jedzi, trzeba byo mie fundusze. Dlatego przez ponad 2 lata

zajmowaam si gwnie organizacj tre-ningw ni trenowaniem siebie. 2008 rok przynis nadziej wiksze fundusze, inny samochd, zdobycie licencji Polskiej Federacji Driftu. Niestety znw poszam w zym kierunku chciaam zbudowa maszyn idealn. Teraz mog si pochwa-li, e moje auto byo w Polsce pierwszym

driftowozem, do ktrego zamontowano silnik z corvetty LS. Niestety zapomnia-am, e samo auto nie pojedzie i zamiast trenowa grzebaam przy silniku. Myl, e tak naprawd moja przygoda z driftem zaczyna si od tego roku. Mam niesamo-wity zesp, cudownych sponsorw i bar-dzo ambitne plany.

LUDZIE



Robia program motoryzacyjny?

O tak mielimy bardzo fajne opinie! Bylimy grup pasjonatw, ktrzy chcieli zrobi co fajnego. Program zawiera mie-szank informacji na temat sportu i mody-fikacji. Niestety finanse nie pozwoliy na kontynuacj tego projektu. Fajnym epi-zodem w moim yciu bya te wsppraca

z Gazet Wyborcz z Wysokimi Obrotami. Dziki niej wyjechaam do Jukonu na Ful-da Challenge. Byy to jedne z najciszych wytrzymaociowych zawodw dla pasjo-natw sportw ekstremalnych. Poznaam tam wiele ciekawych osb m.in. byego kierowc Formuy 1 Hansa-Joachima Stuck, czy Isolde Holderied kiedy zasia-daa za kierownic Toyoty Corolli WRC.

LUDZIE



Kiedy jeszcze nie syszaam o drifcie, widziaam siebie jako kierowc WRC.

Zaczam startowa w KJS'ach by zdoby licencj rajdow.

LUDZIE


Twoje osignicia drift, jakie?

Pierwsza kobieta w Polsce, ktra zdobya licencje Polskiej Federacji Driftu i Super Drift Cup. Zbudowanie pierwszego w Pol-sce auta do driftu z silnikiem LS hahaha, serio. Czuj si bardzo dumna z tego, e wietni zawodnicy na wiecie i oczywicie

w naszym kraju te id t drog. Poza tym uwaam, e najwikszym osigniciem jest to, e pomimo wielu przeciwnoci, startuj w zawodach driftingowych i po-trafi si tym dobrze bawi :). Moje mot-to Zwycistwo jest rzecz wan, lecz

najwaniejszy jest udzia w walce. Czyli najwaniejsza jest zabawa, uczestnictwo, natomiast wyniki przyjd same. Dla nas udzia w zawodach jest jak udzia w igrzy-skach olimpijskich, samo uczestnictwo jest wielk wygran.


A osignicia w innych imprezach?

Kiedy jeszcze nie syszaam o drifcie, wi-dziaam siebie jako kierowc WRC. Zacz-am startowa w KJS'ach (konkursowa jazda samochodem) by zdoby licencj rajdow. Z tego okresu udao mi si wy-wie troch pucharw. Braam te udzia w wycigach na mili. Moje autka mnie nie zawiody i wielokrotnie stanam na pudle.

Pierwsza kobieta w Polsce, ktra

zdobya licencje Polskiej Federacji

Driftu i Super Drift Cup.

LUDZIE


Inne zainteresowania i pasje Karoliny Pilarczyk poprosimy.

Informatyka i wszystkie nowinki tech-nologiczne :) Serio! Ju od trzeciej klasy liceum wiedziaam, e bd pracowa dla jednej z korporacji zajmujcej si oprogra-mowaniem. Studiowaam informatyk, ale nie chciaam programowa ja uwiel-biam obcowanie z ludmi i budowanie

koncepcji rozwiza, ktre pomagaj im w organizacjach, dostarcza peno satys-fakcji. Aktualnie przygotowuj si te do doktoratu. Z tat miejemy si, e zbawi-my wiat. To jest naprawd fascynujce jak technologia pomaga w yciu. Zwierzta i jeszcze raz zwierzta. Ko-

cham je! S takie prostolinijne i szczere w emocjach. Wiele pieskw udao mi si wycign ze schronisk, bardzo czsto

wspieram finansowo rne fundacje ratu-jce zwierzta, organizuj zbirki na rzecz schronisk. Sama w domku mam psiaki ze schroniska. One s niesamowite! S to amstaffowate i zgodnie z charakterem tej rasy maj niesamowicie duo ciepa w sobie i mioci do ludzi. Wyczuwaj wietnie moje emocje i wielokrotnie po-mogy mi przetrwa cikie chwile. Uwiel-biam je za to! Dbaj te o moje zdrowie

Zwierzta i jeszcze raz zwierzta. Kocham je! S takie prostolinijne

i szczere w emocjach.


maj niesamowicie duo energii i co-dziennie rano musz z nimi biega ;).Jak mowa o bieganiu, to musz si przy-

zna do uzalenienia od sportu. Cae ycie co trenowaam: sztuki walki, siatkwk, tenis. Nie potrafi teraz nic nie robi. Pie-ski zmuszaj mnie do biegania i jede-nia na rowerze, ale jak tylko mam czas z przyjemnoci gram te w tenisa, albo pywam.

Praca a zainteresowania.

Wiele osb to zaskakuje, ale nie pracuj w firmie motoryzacyjnej. Tak jak zapla-nowaam w liceum, tak to zrealizowaam pracuj dla najwikszej firmy informa-tycznej na wiecie. Musz przyzna, e czerpi z tego duo przyjemnoci. Jest to firma, ktra wyznacza trendy. Mona si w niej wiele nauczy. No a przede wszyst-kim dziki niej i wsparciu sponsorw, mog robi to co kocham driftowa :).

LUDZIE



To on koordynuje i projektuje wszystkie

prace i mody kacje przy driftowozie.

Wszystko o twoim zespole.

Musz przyzna, e nie daabym rady gdyby nie fantastyczny zesp, ktry mi pomaga. Kade zawody to due przed-siwzicie logistyczne i finansowe. Trzeba przygotowa lawet, przejrze auto, przy-gotowa opony, narzdzia, podzespoy za-pasowe, namioty itd. Takie przygotowania zaczynaj si kilka dni przed zawodami, po ktrych te jest duo do roboty. Podczas samych zawodw serwis cay czas musi by w gotowoci. Nierzadko auta ulegaj kontuzjom i szybka akcja naprawcza jest tu kluczowa. Takim przykadem byy zawo-dy Drift Open w Toruniu kiedy to podczas przejazdw kwalifikacyjnych pk mi wa-hacz i ukrciam po. Sdziowie pozwo-lili mi dokoczy przejazdy kwalifikacyjne pod warunkiem, e z napraw wyrobi si przed kocem wszystkich przejazdw kwa-lifikacyjnych. Mielimy ptorej godziny na wymian poowy zawieszenia! To bya ak-cja jak z Jamesa Bonda w ostatniej sekun-

dzie wjechaam na tor! W yciu nie udaoby si tego dokona gdyby nie zesp. Wy-miana opon to piku przy tym co si dzieje w parku maszyn. Nie bd udawa, e bym sama sobie z tym poradzia. I tu bezcenny jest mj Partner i Manager Mariusz Dziurle-ja. To on koordynuje i projektuje wszystkie prace i modyfikacje przy driftowozie. To on te zajmuje si ca logistyk i naprawami podczas zawodw. Mariusz decyduje te gdzie pojedziemy oraz zajmuje si kon-taktami ze sponsorami i mediami. To jest praca na peny etat! Dodatkowo zawsze te mamy kilka osb do pomocy. Zawody to naprawd duo wietnej zabawy, ale te i duo cikiej pracy fizycznej. Otrzymuje-my te ogromne wsparcie od chopakw z HPG. Maj niesamowit wiedz i do-wiadczenie w budowaniu aut ameryka-skich. Buduj bardzo szybkie auta stre-etowe i do mili. Tam urodzi si dzikus z silnikiem LS.

ycie codzienne KAROLINY.

Moje ycie gwnie krci si wok pracy, psw i zawodw. Szczliwie obydwoje z Mariuszem jestemy mocno zaangao-wani w drifting, wic nie ma dyskusji, czy w ten weekend jedziemy nad morze czy znowu na te zawody ;). Nie ma te pole-miki, e ja wol by pieniki zostay wyda-ne na now sukienk, a nie komplet opon. To raczej wyglda odwrotnie to Mariusz mwi, e jestem kobiet i bym sobie kupia drugie buty bo mam tylko jedne ;). Ja pra-cuj po kilkanacie godzin dziennie. Czsto jestem kilka dni w tygodniu w delegacji. Gdyby nie Mariusz nie daabym rady. Jak wracam do domku to marz by pj na spacer z psami albo do kina z moim m-czyzn. Nie mam ju siy by grzeba si w aucie. Nie ukrywam jednak jak tylko nie podpieram si nosem ze zmczenia, to uwielbiam czas spdza w warsztacie.

LUDZIE


Kilka sw o samochodzie.

Obecne auto to BMW M3 E36. Z M-ki to zostao gwnie wspomnienie ;). Dwa dni po zakupie autka szara tapicerka i sk-rzane siedzenia zostay zastpione klatk bezpieczestwa, fotelami kubekowymi i sportow kierownic Sparco. Dodalimy te rczny hamulec hydrauliczny. Najwa-niejsz modyfikacj jest zmiana silnika na corvettowsk jednostk LS3 6.2 V8. Silni-czek poczony jest ze skrzyni od Vipe-ra. Most zosta zaadoptowany z E46 M3 oczywicie zosta w 100% zblokowany.

LUDZIE


Duym przeobraeniom przeszo te nad-wozie, co rzuca si w oczy ;). To co nie jest tak mocno wyeksponowane, to poszerzo-ne botniki i modyfikacja maski. Aaaaa no i oczywicie spojler. Ach ten spojler... Bu-dzi najwicej kontrowersji od osb, kt-re byy zachwycone, po ludzi ktrzy byli zaamani profanacj samochodu ;). ale spojler musia by auto byo stylizowa-ne na BMW GTR, wic ten element musia by.

LUDZIE


Kogo podziwiasz? Kto fascynuje, impo-nuje Karolinie Pilarczyk?

Moimi idolami s moi rodzice i Mariusz. Bardzo mi te osoby imponuj. Moja mama jest aktork. Jest osob o wielkim sercu i niesamowitej energii. Zawsze przygar-niaa skrzywdzone dusze i dawaa wszyst-kim schronienie. Mj dom rodzinny by otwartym domem. Zawsze byo w nim peno ludzi. Mj tata osoba o niesamo-witej inteligencji i wiedzy. To nie jest tylko moje zdanie ale i subiektywna ocena osb


z zewntrz. Tata jest informatykiem, wada kilkoma jzykami, filozofi ma w maym paluszku i niesamowicie gra w tenisa, siat-kwk, pywa, jedzi na nartach..., moga-bym tak dugo :). Czasem mam wraenie, e nie ma tematw na ktrych by si nie zna. Hmmm... mam nie zna si na przy-gotowaniu auta do driftu ;). No, ale tu mam Mariusza. Jego wiedza na

temat przygotowania pojazdw do spor-tu jest niesamowita. Jego zrozumienie fizyki, mechaniki jest naprawd imponu-jca. Do tego jego podejcie do ycia i do za-

wodw jest warte naladowania. Bardzo duo si przy nim nauczyam. Mariusz

wiele lat startowa w zawodach samocho-dami terenowymi, budowa je, projekto-wa.Ma na koncie udzia i sukcesy w wielu

rajdach i wycigach, do najwaniejszych zaliczamy start w maratonie terenowym zwanym europejskim Dakarem DREZNO WROCAW (kiedy Berlin Wrocaw), startowa w jednej z edycji TRANSGOTHI-CA (III), pomaga w organizacji pierwszej edycji transgothica (zajmowa si logi-styk) Startowa w rajdzie RMF Marocco Challenge, ktrego trasa pokrywaa si z odcinkami dakarowymi w malowniczym Marocco, gdzie jazda po wydmach spra-wia wielkie wyzwanie.

Mariusz ma te epizod w reprezentowa-niu Polski w strzelectwie myliwskim, jego talent strzelecki zosta zauwaony przez wadze PZ i zosta powoany do kadry na mistrzostwa europy w strzelectwie ruto-wym (wariat).Moj, nasz cech jest podpatrywanie

najlepszych zawodnikw i specjalistw w swoich branach, ktrzy osignli i osi-gaj doskonae wyniki. Po co wywaa drzwi ktre raz zostay otwarte. Naszym wzorcem s sportowcy, kierowcy ktrzy oprcz niesamowitych wynikw potrafi zrobi wielkie show dajc przy tym feno-menaln frajd fanom i kibicom, dla kt-rych przecie jedzimy.

Naszym wzorcem s sportowcy, kierowcy,

ktrzy oprcz niesamowitych

wynikw potra zrobi wielkie show

dajc przy tym fenomenaln frajd fanom i kibicom dla

ktrych przecie jedzimy.

LUDZIE


wiat driftu dla ciebie to...

Amerykanin VAUGHN GITTIN czy JUSTIN PAWLAK dosiadajcy swoich 750-konnych Fordw Mustangw robi zawsze pikne widowisko udowadniajc doskonae opa-nowanie aut. DAIJIRO YOSHIHARA mistrz wiata For-

muy Drift kierowca z dalekiej Japonii, ktry w swoim Nissanie ma zaoony sil-nik V8 Ls7 majcy 600 KM pochodzcy z Corvette.Fenomenalny Ken Block, ktry do perfek-

cji opanowa styl wolny jazdy swoimi au-tami z napdem 4x4, krci filmy, ktre za-chwycaj miliony fanw na caym wiecie.

Ulubione imprezy motoryzacyjne w szczeglnoci te, w ktrych startuje team.

Uwaam e niesamowit prac realizuje od wielu lat Stowarzyszenie Sprintu Sa-mochodowego. W czasach kiedy ludzie gwnie cigali si po ulicach, oni chcie-li da miejsce i profesjonalny sprzt by mc ciga si bezpiecznie. Pamitam, e zawsze pierwsze zawody w roku trakto-wane byy jak wito. Ju trzy dni przed tym wydarzeniem bralimy si za pole-rowanie autek. Kilka lat pniej udao mi si ich namwi na zorganizowanie do-datkowo zawodw driftingowych. Dzisiaj

w Super Drift Cup mog startowa za-wodnicy ju jedcy, ale te jest klasa dla osb, ktre dopiero zaczynaj swoj przy-god z driftem.> Polska Federacja Driftingu> Drift-OpenBardzo lubi klimat na tych imprezach

zawodnicy, organizatorzy, kibice co niesamowitego!


Amerykanin VAUGHN GITTIN czy JUSTIN PAWLAK dosiadajcy swoich

750-konnych Fordw Mustangw robi zawsze pikne widowisko

udowadniajc doskonae opanowanie aut.

pfd.org.plPierwsze zawody driftingowe w Polsce zorganizowano w 2004 roku na torze Pozna. Od 2006, co roku, Polska Fede-racja Driftingu organizuje cay cykl zawo-dw rozgrywanych na rnych obiektach rozsianych po caej Polsce. W sezonie 2010 po raz pierwszy roze-grano oficjalne Driftingowe Mistrzostwa Polski (dla licencjonowanych zawod-

nikw) oraz Driftingowy Puchar Polski (dla pocztkujcych). Najwaniejsza dla PFD jest jednak potrzeba budowania wizerunku driftingu jako penoprawnej dyscypliny sportw motorowych, w od-rnieniu od imprez organizowanych na powojskowych lotniskach, ktre bardziej maj charakter pokazw.

www.drift-open.plStawiamy przede wszystkim na dobr zabaw. Nie dzielimy zawodnikw na amatorw i profesjonalistw. Dla nas drifting to przede wszystkim zabawa! W zawodach Drift Open moe wystar-towa praktycznie kady, kto speni wy-magania regulaminu i posiada sprawny samochd z napdem na tyln o odpo-wiednio przystosowany do motorsportu.Dziki takiemu podejciu wielokrotnie podczas zawodw dochodzio do sensa-cyjnych rozstrzygni kiedy to nieznany szerzej zawodnik pokonywa bardziej dowiadczonych i utytuowanych kie-rowcw.Rok 2012 to ju pity sezon z rzdu.

LUDZIE



Opowiedz nam o swoich planach na przyszo.

W tym roku zamierzam pojecha jeszcze w co najmniej trzech imprezach w Drif-tingowych Mistrzostwach Polski w Kiel-cach i Karpaczu, ostatniej eliminacji Super Drift Cup w Biaej Podlaskiej, oraz ostatniej rundzie King of Europe na Sowacji. Czeka nas te bardzo ciekawy koniec roku. 15 grudnia bior udzia w Wycigu Mistrzw na Stadionie Narodowym. Kierowcy bd walczy o uzyskanie najlepszego czasu, jedc kolejno rnymi pojazdami.Nowy sezon 2013 to wielkie wyzwania,

bardzo chcemy zaskoczy kibicw (nie-

spodzianka), natomiast startowa chcemy w zawodach DMP, Drift Open, KING Off Europe, planujemy polecie do Japonii jako obserwatorzy (moe nie tylko) naj-wikszych zawodw dryftowych w kraju kwitncej wini. Mariuszka natomiast czeka duuuuo pra-

cy. Ale to cigle tajemnica, wic nie zdra-dz szczegw.

O samochodach, maszynach kilka sw ktre fascynuj i dlaczego? Ktre byy w posiadaniu i te, ktre pozostaj w sferze marze?

Jest wiele samochodw, ktre wywouj u mnie szybsze bicie serca. Z fascynacji rajdami WRC pozostaa mio do Mitsubi-shi Lancera Evo, ale w wersji V lub VI. Uwa-am, e niesamowitymi technologicznie s samochody marki BMW. Moim marze-niem jest M6. Z piknych i niesamowitych

aut wspczesnych musz wspomnie te o Nissanie GTR. Pikna sylwetka, fan-tastyczna moc i nieza cena jak na pojazd z takimi osigami.Z samochodw, ktre posiadaam, ka-

de darz specjalnym uczuciem. Z kadym mam jak histori, ktra wywouje u mnie sentymentalny umiech. Moje pierwsze autko Tavria tak czsto si psuo, e mu-siaam nauczy si podstaw mechaniki. Ten pojazd by niesamowity naprawiao si go za pomoc spinki i poczochy. Kolejny samochd Lanos 1.4, kosztowa mnie wiele wyrzecze i gimnastyki by go ku-pi. Na nim uczyam si podstaw tuningu i dowiadywaam si co to filtr stokowy czy

strumienica. Ten samochd wprowadza mnie te w wiat sportu. Po utwardzeniu zawieszenia i przerobieniu ukadu wyde-chowego, wietnie sprawdzi si w KJS'ach.Najwikszym przeomem w moim y-

ciu byo BMW E36 328. Przesiadam si z 75 KM do 214 KM (sprawdzone na ha-mowni) i tylnego napdu to byo praw-dziwe wariactwo! Po zakupie przez tydzie prawie nie wysiadaam z tego samochodu. Byam w nim zakochana! Umiech miaam od ucha do ucha. Jedziam tym autem wszdzie gdzie si dao na drifty, zloty, mili. Z tego okresu mam wiele pucharkw i medali. Ostatnie moje auto BMW E36 M3 3.2 traktuje jak domowe zwierztko. Lubi go gaska i drapa za lusterkiem. Kosztowa mnie duo wyrzecze, wielo-krotnie mylaam o tym by go sprzeda, ale zawsze jak wsiadaam do dzikusa, bo tak zosta przez nas nazwany, to przypo-minaam sobie za co go tak kocham :).

Czeka nas te bardzo ciekawy koniec roku. 15 grudnia bior

udzia w Wycigu Mistrzw na Stadionie Narodowym.

LUDZIE


Dzikujemy

LUDZIE


Twoje wskazwki dla pocztkujcych drifterw. Czym jedzi, jak rozpocz, etc.

Dla pocztkujcego driftera najwaniej-sz spraw jest podjcie decyzji i denie do realizacji zamierzonego celu, w tym wypadku auta i cikiej pracy na trenin-gach.Doskona cech pocztkujcego zawod-

nika jest pokora, podgldanie najlepszych i treningi pod okiem dowiadczonej osoby.Wielokrotnie dowiedziono, e trenowanie

samemu to niestety powielanie wasnych bdw, ktre prowadzi do zatrzymania wzrostu umiejtnoci na pewnym pozio-mie i braku moliwoci dalszego rozwoju.Na pocztku naley kupi tani samochd

z napdem na ty np. Nissan S12, BMW E30, Toyota AE86, Ford Sierra itp.Na pocztek musimy zablokowa tylny

most by nie dziaa mechanizm rnico-wy, ktry nie jest pomocny podczas driftu, usztywni zawieszenie, zaoy hydrau-liczny hamulec rczny, wygodny fotel ku-bekowy, pasy bezpieczestwa.Takim setupem moemy zaczyna treno-

wanie na terenie do tego przeznaczonym, niestety nie jest atwo o takowy. Bez-wzgldnie nie trenujemy na ulicach i miej-scach niebezpiecznych, nastpstwa bdu kierowcy mog by tragiczne w skutkach.Pamita naley aby nie trenowa z pa-

saerem na pokadzie, wiem e to pikne uczucie ale dopty, dopki nie mamy do-wiadczenia i samochodu wyposaonego w klatk bezpieczestwa nie naraajmy osb trzecich na niemie konsekwencje nieudanego kontrolowanego lizgu.Najwaniejszym, potrzebnym i niezbd-

nym elementem driftu s opony, ktrych

musimy zgromadzi naprawd wiele . Oczywicie musimy dobiera je wielkoci do posiadanej mocy samochodu.W miar dowiadczenia nasze potrzeby

wzgldem samochodu bd wzrastay, co zaowocuje modyfikacjami auta, lub zbudowaniem nowego, cakowicie pod-porzdkowanego do driftu pojazdu wy-posaonego we wszelakie moliwe cuda techniki. Wszystko zaley od posiadanego budetu ktry si mieci od kilku do kilku-set tysicy zotych .


W miar dowiadczenia nasze potrzeby wzgldem samochodu

bd wzrastay, co zaowocuje mody kacjami auta, lub

zbudowaniem nowego, cakowicie podporzdkowanego do driftu

pojazdu...

LUDZIE


pytania: OKtany / odpowiada: Kinga Gowacka / fotogra e: Piotr Szymaski

Matka Polka

LUDZIE



Kiedy i jak rozpocza si twoja przy-goda z motoryzacj?

Taka prawdziwa zajawka motoryzacyj-na zacza si, gdy kupiam sobie Alf Romeo. Wtedy potrzebowaam wygodne, ekonomiczne auto rodzinne, ktre nie b-dzie si psuo, z solidnym zawieszeniem, do turlania si po miecie. Szukaam tak p roku, obejrzaam niemal wszystkie marki i modele, wysuchaam porad wszystkich ekspertw i nieeksperw, ktrzy odradzali mi woszczyzn i zrobiam swoje kupiam Alf Romeo 147 JTD. Wtedy poczuam na wasnej skrze co znaczy przyjemno z jazdy.

LUDZIE



Czy rodzina pomagaa w realizacji zainteresowa i jak na to patrzya?

Kurs na prawo jazdy zrobiam w tajem-nicy przed wszystkimi. Jak si okazuje to do powszechna metoda, bo dziewczy-na, ktr spotkaam na placu rwnie przemilczaa ten fakt.Zapisaam si na te zajcia tylko po

to aby zdoby kat. A i nic wicej. Nie planowaam kupna motocykla. Cay czas miaam t wiadomo, e to bardzo nie-bezpieczne hobby i kosztowne zarazem. Motocykl kupiam zanim jeszcze odebra-am prawko z urzdu. Yyy ...nie musz chyba dodawa, e byo to Ducati. Moja rodzina nie bya zachwycona moim

pomysem, ale co moga zrobi. Wiem, e moja mama strasznie si denerwuje jak jad gdzie w dalsz tras. Czasem dzwoni do mnie aby skontrolowa, czy dojechaam do celu. Nigdy nie powie-dziaa, e nie powinnam jedzi i nie krytykuje tego co robi.

LUDZIE



Osignicia w sporcie, czy tylko rekre-acja?

Dla mnie przede wszystkim to wiet-na zabawa i aktywne spdzanie czasu. Staram si poprawia swoje umiejtnoci, jed dosy czsto na tor kartingowy do Radomia, gdzie jest moliwo polatania motocyklem. W tym sezonie rozpoczam zajcia z doskonalenia techniki jazdy. Poznaj zasad dziaania motocykla, jakie zjawiska fizyczne wystpuj podczas jazdy, czemu motor si nie wywraca jadc po prostej i zakrtach. Trzeba to wszystko zrozumie aby mc dobrze jedzi. Mj motocykl rednio si do tego

nadaje, ale fajnie jest te pojecha gdzie w dalsz tras, zebra jak wiksz ekip lub wybra si samej.

LUDZIE


O sobie. Zaley nam na kadej infor-macji. Oczywicie do opisania tylko te elementy, o ktrych moemy wiedzie i ktre moemy opublikowa.

Matka Polka, dwjka dzieci (10 i 6 lat).

Zainteresowania Kingi. Muzyka, film, sport, sztuka etc.?

Poza motoryzacj, to sport, kiedy jedzi-am bardzo duo na rowerze, codziennie robiam ok 30-40 km, a czasem wicej. Miaam wira na tym punkcie. Niestety nie miaam czasu na takie rozrywki. Teraz tylko bieganie, tak oglnie to lubi si zmczy.Muzyka jest non stop, ale nie mam ulu-

bionego gatunku muzycznego, ju z tego wyrosam, sucham prawie wszystkiego w zalenoci od tego co robi w danej chwili.

LUDZIE



Praca a zainteresowania.

Prowadz wasn dziaalno, jest to sa-lon kosmetyczny. Praca i zainteresowania nie koliduj ze sob. Jedynym utrudnie-niem moe by brak czasu.

ycie codzienne zarwno w pracy, jak i dom.

Mieszkam sobie w maym domku pod Warszaw, tam te pracuj, wychowuj dwjk dzieci.

LUDZIE


Wszystko o motocyklu opis.

Ducati Monster S4 , poj. 916 cm3, 101 KM, rok prod 2001 silnik w ukadzie L twin (V 90 Stopni).Desmoquattro (rozrzd desmodromicz-

ny, 4-zaworowy).Ten egzemplarz ma wymieniony ukad

wydechowy na Arow/Carbon, akcesoryj-ne sety (podnki), zmienion kierowni-c, polakierowan ram.

LUDZIE


Monster S4 produkowany w latach 2001-2003, silnik wywodzi si z superbikea 916. Niepospolite, w tej klasie motocy-kli z tamtych lat, w peni regulowane zawieszenie Showa i doskonay ukad hamulcowy rodem wprost z superbikea. Rama kratownicowa wykonana ze stali chromowo-molibdenowej bdca wizy-twk firmy tak jak i rozrzd desmodro-miczny. Ukad hamulcowy Brembo, ukad wtryskowy Magnetti Marelli.O ponadczasowoci linii Monstera

wiadczy fakt, e od 1993 do 2007 roku, poza technicznym unowoczenianiem kolejnych modeli, pozostaa bez wik-szych zmian.

LUDZIE


Plany na przyszo te motoryzacyj-ne, ale mog by te te poza motory-zacyjne.

Chciaabym sprbowa zabawy w bocie czyli enduro, jest to pono esen-cja techniki jazdy do tego super zabawa i dua aktywno fizyczna 3w1, a do tego mona na tych motocyklach jedzi take zim.

LUDZIE



Kilka sow o maszynach ktre ciebie fascynuj i dlaczego? Te te, ktre byy w posiadaniu i/lub te, ktre s w sferze marze.

8C Competizione (red. Alfa Romeo) oszaamiajcy design i rozwizania techniczne, niespotykana oryginalno gwarantowana przez ograniczon liczb.

LUDZIE


Porady dla pocztkujcych motocykli-stw. Czym jedzi, jak rozpocz etc.

Przede wszystkim naley wybra dobr szko nauki jazdy, tak w ktrej ucz jedzi a nie tylko ucz zda egzamin. Zainwestowa w dobre ciuchy na moto, bo bezpieczestwo to podstawa.Rada dla pocztkujcych motocyklistw,

jak i tych ze staem zrozumienie i po-dejcie do jazdy motocyklem z du doz pokory i nie tylko w kategoriach bezpie-czestwa w ruchu drogowym.

LUDZIE


LUDZIE


Jazda motocyklem to umiejtno tech-niczna i tak jak kada inna, np. rnego rodzaju dyscypliny sportu, wymaga nie tylko dowiadczenia wynikajcego ze sta-u a wiadomego treningu z penym jego zrozumieniem, a nie jedynie filozoficzne podejcie do tzw wolnoci tak czsto poruszana w sloganach motocyklistw.Trudno doradza tak oglnie czym

powinno si jedzi, kady ma rne potrzeby, upodobania, warunki fizyczne. Wane eby wybra taki motocykl aby dawa przyjemno z jazdy.

Dzikujemy

LOTUS ESPIRIT


Ostatnim etapem rozwoju Lotusa Esprita by model V8

DUCH Z


HETHEL

Piotr Michalak

Cz 3zdjcia: Lotus Media Centre

Z kina do salonu

Od momentu prezentacji Lotus Esprit pojawia si w kinowych hitach, ktre pro-moway niszowe coup skuteczniej ni jego sportowe osignicia na torach wy-cigowych. 23 marca 1990 roku na ekrany kin trafi Pretty Woman Gwny bohater, biznesmen Edward Lewis (Richard Gere) jedzi Lotusem Espritem SE model 89. To wanie podczas wieczornej przejadki srebrnym coup pozna tytuow dziew-czyn, Vivian Ward (Julia Roberts). Film w reyserii Gerry Marshalla sta si wiel-kim hitem. Po latach egzemplarz z prze-biegiem 26 tys. mil wystawiono na sprze-da za kwot 60 tys. dolarw. Dwa Esprity SE model 91 zagray w legendarnym Ba-sic Instinct (Nagi instynkt) Paula Verho-evena. Jedno z aut, prowadzone przez Roxy (Leilani Sarelle) odegrao istotn rol w fabule najgoniejszego thrillera ero-tycznego dekady. Na potencjalnych klien-tach, sexappeal Sharon Stone i jej Esprita wywar wiksze wraenie ni wszystkie sukcesy Lotusa w wycigach SCCA. Po tak skutecznym product placement sprze-da liczcego ju ponad 15 lat Esprita sta-le rosa.

LOTUS ESPIRIT


Z


Lotus Esprit Sport 300 (1992-95).

Jedno z aut, prowadzone przez

Roxy (Leilani Sarelle) odegrao istotn

rol w fabule najgoniejszego

thrillera erotycznego dekady.

S4

W 1992 roku podjto decyzj o zwik-szeniu produkcji Esprita, kosztem wycofa-nych modeli Excel i Elan (pierwsza seria). W Hethel podjto prace nad silnikiem Type 918 w ukadzie V8 z podwjnym tur-bodoadowaniem. W 1993 roku pojawi si pomostowy model S4 z nadwoziem po restylingu dokonanym rk Juliana Thompsona. Esprit S4 wyrnia si m.in. nowymi zderzakami oraz tylnym spoile-rem. W nadwoziu wprowadzono elemen-ty wykonane z wkna wglowego (car-bon) oraz superlekkiego i wytrzymaego Kevlaru.

W standardzie by ukad ABS, wspoma-ganie ukadu kierowniczego oraz nowe, aluminiowe, 5-ramienne obrcze mon-towane na asymetrycznych oponach Goodyear GS-A 215/40ZR 17 (przd) i 245/45 ZR 17 (ty). 4-cylindrowy silnik 2.2 z doadowaniem i wielopunktowym wtry-skiem rozwija nadal moc 264 KM, jednak modernizacja gowicy i elektronicznego moduu sterujcego wtryskiem paliwa wpyny korzystnie na przebieg momen-tu obrotowego. W latach 1992-95 mon-towano 64 egz. Lotusa Esprit Sport 300 z 300-konnym silnikiem i nadwoziem

LOTUS ESPIRIT


W 1995 roku rozpoczto monta

S4S, pozycjonowanego midzy S4 a Sport 300.

Lotus Esprit S4.


Wersja S4S z 1996 roku.

Wersja S4S z 1996 roku. S4S

lejszym o 112,5 kg od wersji SE. W 1995 roku rozpoczto monta S4S, pozycjo-nowanego midzy S4 a Sport 300. 80% momentu obrotowego byo dostpne w przedziale pomidzy 2,5 a 6,5 tys. obro-tw. Wydajniejsze tarcze i zaciski hamul-cowe dostarczya woska firma Brembo. S4S wyrnia si dedykowanymi obr-czami OZ Futura.W cigu 2 lat Hethel opucio 367 egzem-

plarzy tej odmiany. W drugiej poowie lat 90. wyposaenie seryjne Esprita wzboga-cono m.in. o poduszki powietrzne kierow-cy i pasaera. Ostatnia wersja Esprita z czte-rocylindrowym silnikiem nosia oznaczenie GT3 i rozwijaa moc 240 KM. Midzy 1996

LOTUS ESPIRIT


Omiocylindrowy silnik Lotus Type 918.

Lotus Esprit V8 rozwija prdko 282 km/h,

bijc na gow nie tylko Jaguara XK8, ale take

Hond NS-X. Sprint 0-100 km/h trwa

zaledwie 4,9 sekundy.

a 1999 rokiem zbudowano 196 egz. Wiele z nich trafio na woski rynek, gdzie przepi-sy fiskalne dyskryminoway wacicieli aut z silnikami powyej 2000 ccm. Na rynku australijskim pojazd oferowano jako limi-towan seri Esprit GT3 Speedmaster lub GT3S (15 egz.).

Czas na V8

Idea omiocylindrowego silnika w uka-dzie widlastym bya znana w firmie Lotus ju od koca lat 60. W 1979 roku Tony Rudd wykona pierwsze obliczenia dla sil-nika V8 (Type 909) o pojemnoci 4 litrw. W padzierniku 1984 roku, podczas salo-nu NEC w Birmingham Lotus zaprezento-wa koncepcyjny prototyp o nazwie Etna, oznaczony fabrycznym kodem M300. Da-vid Wickins zapowiedzia, e coup trafi na rynek w 1988 roku. Cho potencjalny ry-wal Jaguara XJS i Porsche 928 nie wszed jednak do produkcji, V8 z Hethel wzbudzi due zainteresowanie Davida McLellana z koncernu GM. Od 1989 roku Chevrolet Corvette ZR-1 by napdzany 375-konnym silnikiem LT-5 konstrukcji Lotusa. Jednost-k o pojemnoci 5,7 litra i mocy 375-400 KM produkowano w zakadach produku-jcych silniki zaburtowe Mercury Marine


V8Kokpit V8.

LOTUS ESPIRIT


Sport 350 (1999).

Ostatnie wcielenie Esprit: V8 model 2002.


Od 1998 roku Esprit V8 by oferowany

w wersjach SE i GT. Rok pniej pojawi si

wariant Sport 350 (42 egz.). mili

pokonywa w 13 sekund i way 80 kg mniej od

bazowego V8 SE.

Division w Stillwater, w stanie Oklahoma. LT-5 by wysoko oceniany za wysokie osi-gi, kultur pracy i trwa konstrukcj. Do-wiadczenia zdobyte przy projekcie LT-5 przyday si podczas prac nad aluminio-wym silnikiem Type 918 V8 o pojemno-ci 3506 ccm i mocy 355 KM. Zastosowano w nim dwie turbosprarki Allied Signal T25. Problem polega gwnie na dostoso-waniu gabarytw jednostki LT-5 do ciasnej przestrzeni przed tyln osi Lotusa.Lotus Esprit V8 rozwija prdko 282 km/h,

bijc na gow nie tylko Jaguara XK8, ale take Hond NS-X. Sprint 0-100 km/h trwa zaledwie 4,9 sekundy. Esprit V8 debiuto-wa w marcu 1996 roku w Genewie, a dwa miesice pniej pierwsze egzemplarze dostarczono do salonw Lotusa. W cigu 12 miesicy klienci zakupili 260 pojaz-dw. Udao si wyeliminowa problemy z przegrzewaniem, stosujc skuteczniejsze uszczelnienie gowic. Od 1998 roku Esprit V8 by oferowany w wersjach SE i GT. Rok pniej pojawi si wariant Sport 350 (42 egz.). mili pokonywa w 13 sekund i wa-y 80 kg mniej od bazowego V8 SE. Wy-rnia si wysokim spoilerem, kutym ob-rczami OZ Crono i hamulcami AP Racing.

Odmiana V8 przeznaczona do USA (2003).US

LOTUS ESPIRIT


W nowym stuleciu

Jesieni 2001 roku przeprowadzono ostatni, do dyskretny lifting Esprita. Zmodernizowano zarwno nadwozie (tylny spoiler, obrcze OZ Racing), kok-pit, zawieszenie, elektronik pokadow i podwozie (wentylowane tarcze AP Racing o rednicy 320 mm, wzmocnione zaciski AP Racing). Stosowane od lat 80. tylne pro-stoktne klosze z Toyoty Trueno zastpiono 4 okrgymi kloszami. Moc wynosia 350 KM. Maksymalny moment obrotowy osi-gn warto 400 Nm przy 4250 obr./min. Na pocztku 2002 roku odnowiony Esprit kosztowa 49 995 funtw. W krajach Unii Europejskiej cena auta oscylowaa w grani-cach 70 tys. euro. Do koca roku sprzedano 157 egz. W 2003 roku popyt zmniejszy si do 119 wozw. Podjto decyzj o zako-czeniu produkcji. W pitek, 21 lutego 2004 roku ostatni z 10 675 egzemplarzy Lotusa Esprita opuci wytwrni w Hethel. Pojazd (numer VIN10621) w kolorze Saffron Yellow z czarno-t skrzan tapicerk trafi do dealera w Chicago. 18 listopada 2004 roku zakupi go klient z Orlando na Florydzie. Jesieni 2010 na salonie w Paryu wysta-wiono prototyp nowej generacji Esprita. Wedug zapowiedzi producenta, trafi on na rynek w 2013 roku.

Dane techniczne Lotus Esprit V8

Silnik 8-cylindrowy, benzynowy w ukadzie widlastym, DOHC, 4 zawory

na cylinder, chodzony ciecz, 2 turbosprarki Allied Signal/Garrett T25

Pojemno skokowa: 3506 ccm

Moc maksymalna: 355 KM przy 6500 obr./min.

Maks. mom. obr.: 400 Nm przy 4250 obr./min.

Zasilanie: wielopunktowy elektroniczny wtrysk paliwa Lotus/Vertronics

Skrzynia biegw manualna 5-biegowa, synchronizowana Renault UNi 027

Napd na koa tylne, sprzgo suche,

Nadwozie z wkna szklanego wzmocnionego ywic epoksydow, aluminium

Kevlaru i wkna wglowego na stalowej ramie-centralnej

Hamulce, hydrauliczne, dwuobwodowe, tarczowe p/t

Ogumienie: 235/40 ZR17 (p) i 285/35 ZR18 (t),

obrcze aluminiowe OZ, 8.5Jx17 (p) i 10.0Jx18 (t)

Masa wasna: 1380 kg

Wymiary: dugo / szeroko / wysoko: 4369/1883/1150 mm

Rozstaw osi: 2420 mm

Prdko maksymalna: 282 km/h

Przyspieszenie od 0 do 100 km/h: 4,8 sek.

Okres produkcji 05.1996 - 02.2004Odmiana V8 przeznaczona do USA (2003).


Pojazd (numer VIN10621) w kolorze Saff ron Yellow z czarno-t

skrzan tapicerk tra do dealera w Chicago.

Produkcj Esprit zakoczono

w lutym 2004 roku.

OBRAZY PRL-u


Motocykle w PRLfoto: archiwum autoraTomasz Szczerbicki


Przyjo si powszechnie mianem Motocykle lat PRL okrela tylko pojazdy produkcji krajowej: SHL, WFM, WSK, Junak. Jest to jednak wielkie uproszczenie, bo obok wspomnianych jednoladw na naszych drogach mona byo rwnie licznie spotka ponad dwadziecia marek motocykli importowanych: Jawa, MZ, CZ, IFA, I, EMW, K-125, M-72, K-750, Ural, Panonia, Lambretta, Peugeot, a take: BMW, Triumph, Norton, BSA, AJS, Harley-Davidson i kilka innych.

Autor niniejszego artykuu Tomasz Szczerbicki na motocyklu M-72 solo podczas mazurskich wakacji w roku 1989.

R-35

OBRAZY PRL-u


ZZ racji, e o produktach krajowych napisano ju wiele artykuw

i ksiek, ja skupi si na motocyklach importowanych. Nie chc wchodzi w polemiki, zwaszcza e spora cz wspomnianych publikacji o motocyklach krajowych z niewiadomych powodw nagina i znieksztaca histori oraz stroi j w laury, ktre jej si nie nale. Owszem, jest to nasz dorobek narodowy, ale tylko dlate-go, e co mona okreli mianem Made in Poland nie stanie si ono cudem techniki. Bdnie pojmowana duma narodowa czy moe wieloletnia indoktrynacja, przysania wielu osobom fakt, e na polu motoryzacji, w porwnaniu do Europy Zachodniej, czy nawet komunistycznej Czechosowacji i NRD, nie mielimy wielkich osigni. Biorc powanie wspomniane publikacje i nie analizujc ich krytycznie mona by doj do wniosku, e bylimy prawdziw potg, a nawet imperium motoryzacyjnym. Pozosta-wi wic innym groteskowe dyskusje o wyszoci WSK 125 nad WFM 125 lub odwrotnie oraz o ich niemal kosmicznych rozwi-zaniach technicznych.W pierwszych latach po zakoczeniu II wojny wiatowej, krajowy

przemys dostarcza na rynek mae, lekkie i proste konstrukcyj-nie motocykle Sok 125 i SHL 125. Pojazdy te nadaway si do podstawowych celw komunikacyjnych lecz nie wytrzymyway zada w trudniejszym terenie lub przy wikszym obcieniu. Wspomniane wzgldy stwarzay naturaln potrzeb importu wikszych i silniejszych jednoladw. Formy pozyskiwania motocykli zagranicznych, trafiajcych do

Polski w pierwszych latach po wojnie, nie zawsze mona w prosty sposb zamkn w sowie import. A dlaczego ju wyjaniam. Picioma podstawowymi kanaami pozyskiwania motocykli zagranicznych w owym czasie byy: 1. rewindykacja mienia, 2. pojazdy sprowadzone przez wracajcych do kraju rodakw (z armii polskiej na zachodzie, z obozw jenieckich i koncentracyj-nych oraz robt przymusowych z terenu Niemiec), 3. dostawy w ramach pomocy UNRRA, 4. pojazdy dostarczane w ramach reparacji wojennych, 5. zakupy rzdowe pojazdw do celw uytkowych i sportowych.

Obok wspomnianych podstawowych form importu, formalnie i nieformalnie, realizowano jeszcze kilka innych, marginalnych. Rewindykacja mienia w pierwszych latach po zakoczeniu

II wojny wiatowej, polskie komisje rzdowe zajmoway si po-szukiwaniem i odzyskiwaniem zagrabionych przez Niemcw dbr, w tym pojazdw motocykli i samochodw. W ramach tych dziaa sprowadzano z terenu Niemiec sporo pojazdw. Nikt specjalnie nie przejmowa si udowadnianiem, e akurat ta sztuka bya zagrabiona. Stosowano tu raczej wojskow zasad


sztuka jest sztuka, czyli brano to co udao si znale i byo w dobrym stanie technicznym. O rozmiarach rewindykacji mienia zachowao si bardzo mao

informacji, zarwno w dokumentach, jak i przekazach wspomnie-niowych. Przypuszcza mona, e t drog trafio do Polski kilka tysicy motocykli i samochodw. Byy to motocykle uywane, ale w dobrym stanie technicznym. Starano si, aby czonkowie komi-sji rewindykacyjnych byli fachowcami i potrafili dobrze ocenia warto odzyskiwanych przedmiotw.

Pojazdy sprowadzone przez powracajcych do kraju rodakw (z armii polskiej na zachodzie, z obozw jenieckich i koncentra-cyjnych oraz robt przymusowych z terenu Niemiec) t drog trafio do naszego kraju kolejnych kilkaset (moe wicej?) uywa-nych motocykli, w dobrym stanie technicznym. Gwnie byy to jednolady angielskie, z zachodniego demobilu lub pojazdy r-nych marek znalezione (zdobyczne) w Niemczech.Z terenu Niemiec powracao do Polski kilkaset tysicy byych

winiw obozw jenieckich i koncentracyjnych oraz osb wy-

Motocykl BMW R-35. Od 1947 roku do pocztku lat 50. byy one licznie dostarczane do Polski. W nastpnych latach zastpiono je

nieco zmodyfikowanymi motocyklami EMW R-35, ktrych niewielkie iloci trafiy do naszego kraju. Najbardziej rzucajc si w oczy

rnic pomidzy BMW R-35 a EMW R-35 byo tylne zawieszenie w pierwszym sztywne, w drugim teleskopowe (suwakowe).

Transporty pomocy UNRRA dostarczane byy gwnie drog morsk do portu w Gdasku i Gdyni, skd rozprowadzane byy na cay kraj.

OBRAZY PRL-u


wiezionych na przymusowe roboty (gwnie w przemyle i rol-nictwie III Rzeszy). Dodatkowo z 250-tysicznej Armii Polskiej na zachodzie do kraju powrcio ponad 100 000 onierzy. Niektrzy z nich za pienidze z odpraw kupowali w demobilu motocykle i przywozili je do Polski. Co ciekawe, kilkakrotnie spotkaem by-ych onierzy Polskich Si Zbrojnych na zachodzie, ktrym po zakoczeniu dziaa wojennych udawao si kupi motocykl uy-

wany przez nich podczas suby w czasie wojny. Po latach opo-wiadali o niesamowitej wizi, jaka czya ich z motocyklem, ktry niejednokrotnie by ich najlepszych przyjacielem i powiernikiem najskrytszych tajemnic. Dostawy w ramach pomocy UNRRA (United Nations Relief and

Rehabilitation Administration Organizacja Narodw Zjednoczo-nych do Spraw Pomocy i Odbudowy) UNRRA zostaa utworzona

Radziecki motocykl I 49.

Wczeniejsza wersja I 350 mia sztywne zawieszenie tylne

i przednie trapezowe. Motocykl I 350, i w pewnej czci jego

nastpca I 49, by kopi niemieckiego motocykla DKW NZ 350.

Fabryka DKW, wraz z maszynami i dokumentacj, staa si zdo-

bycz Rosjan w czasie II wojny wiatowej.


9 listopada 1943 roku w Waszyngtonie z inicjatywy Stanw Zjedno-czonych, Wielkiej Brytanii, ZSRR i Chin. Jej celem miao by udzie-lanie natychmiastowej pomocy krajom alianckim najbardziej do-tknitym skutkami II wojny wiatowej. Pomoc obejmowaa zarwno artykuy pierwszej potrzeby (ywno, leki, odzie), jak i urzdzenia techniczne oraz rodki transportu wszelkich typw, a take maszyny niezbdne do wznowienia produkcji rolnej i przemysowej.

Ukad podpisao 48 pastw. Warto oglnej pomocy udzielo-nej przez UNRRA wynosia 2,9 miliarda dolarw. Polska otrzymaa rwnowarto 474,5 miliona dolarw. Okoo 180 milionw do-larw (czyli 38% caej pomocy dla Polski) przeznaczono na yw-no. Dostawy w ramach UNRRA byy wanym elementem od-budowy transportu w naszym kraju. Tylko do poowy 1946 roku dostarczono do naszego kraju: 42 parowozy, okoo 1000 wago-

OBRAZY PRL-u


nw, przeszo 17 000 samochodw (osobowych i ciarowych) oraz okoo tysica motocykli. Program dla Polski (okoo 16% cao-ci funduszy UNRRA) by najwikszy wrd krajw europejskich. Poza Europ wicej (535 milionw dolarw) otrzymay jedynie Chiny. W Europie UNRRA dziaaa do 31 grudnia 1946 roku. Do Polski transporty UNRRA docieray jednak do wiosny 1947 roku,

byy to towary zapakowane i wysane drog morsk przed 31 grudnia 1946 roku.Transporty pomocy UNRRA dostarczane byy gwnie drog

morsk do portu w Gdasku i Gdyni, skd rozprowadzane byy na cay kraj. W mniejszym stopniu korzystano z transportu kole-jowego lub drogowego. Na wasnych koach docieray do Polski


pojazdy z demobilu armii amerykaskiej, brytyjskiej i kanadyj-skiej z baz zlokalizowanych w poudniowej Europie. Polska Misja Wojskowa odbieraa te pojazdy w czechosowackim Pilnie, od-prowadzajc je do kraju przez polskich kierowcw. Wedug urzdowego rejestru, do koca maja 1946 roku, w ra-

mach dostaw UNRRA, dotary do Polski 833 motocykle. Do za-

koczenia pomocy UNRRA ogem t drog trafio do Polski ponad 2000 motocykli oraz dua ilo czci zamiennych. Wrd jednoladw z dostaw UNRRA najwicej byo motocykli: Harley--Davidson, Indian, BSA, Royal Enfield, Matchless, Norton oraz w mniejszych ilociach pojazdw innych marek.Motocykle dostarczane w ramach reparacji wojennych w ra-

mach rekompensaty finansowej, za straty i szkody spowodowane przez dziaania wojenne, pokonane Niemcy dostarczay do Polski rne dobra, w tym motocykle. W ramach tych dziaa, od roku 1947, najwicej trafio do nas motocykli BMW R-35, produkowa-nych po wojnie w oparciu o przedwojenn dokumentacj. W tym samym roku dostarczono do Polski rwnie niedu parti, dwu-cylindrowych, grnozaworowych BMW R-51. Od przeomu lat 40. i 50. trafiay do naszego kraju rwnie w niewielkich ilociach mo-tocykle: BMW R-24, BMW R-51/2 i BMW R 51/3. Dostawy motocy-kli w ramach reparacji wojennych, realizowane w drugiej poowie lat 40. i w latach 50., szacuje si na kilka tysicy pojazdw, z czego okoo 70% stanowiy BMW R-35.Zakupy rzdowe motocykli do celw uytkowych i sporto-

wych t drog trafiay do Polski motocykle fabrycznie nowe. W wczesnej nomenklaturze propagandowej okrelenie: do ce-lw uytkowych, znaczyo przede wszystkim dla: wojska, milicji, sub bezpieczestwa, pniej dla urzdw i firm pastwowych, nastpnie dla organizacji spoecznych i sportowych, a na samym kocu dla zwykego, szarego obywatela, ktrego byoby sta na kupno pojazdu w Motozbycie. W rzeczywistoci do ostatniego wspomnianego ogniwa, czyli Motozbytu, trafiay tylko niewielkie iloci albo zupenie nic. Nie spdzao to jednak snu z powiek dzia-aczom partyjnym, budujcym komunizm w Polsce. Nard mia si ba i siedzie cicho, a nie czu si luksusowo i by rozpieszcza-ny przez wadz, notabene ludow.T drog do celw uytkowych sprowadzono do naszego kraju: * Radzieckie motocykle I 350, po pniejszych modyfikacjach

nazwane I 49, ktrych konstrukcja bya wzorowana na niemiec-kich DKW.Z motocyklami marki I wie si pewna zabawna anegdo-

ta, ktra poniekd udowadnia du popularno tych pojaz-dw na polskiej wsi, w wojewdztwach pnocno-wschodnich. W poowie lat 80., jedc z kolegami zabytkowymi motocyklami, ktre czsto byy pomalowane na zielony wojskowy kolor (bez nazwy wypisanej na baku), zatrzymywalimy si przy wiejskich sklepach. Wok motocykli szybko gromadzili si lokalni chop-cy spod budki z piwem w wieku 15 do 70 lat. Wtedy pojawiay si autorytatywne wypowiedzi fachowcw na temat motocykli.

Radziecki motocykl M-72 z wzkiem bocznym

w Wojsku Polskim.

Dzi motocykle Jawa 500 ohc s bardzo poszukiwane przez

kolekcjonerw, a ich ceny aukcyjne s astronomiczne.

OBRAZY PRL-u


W 80% tych wypowiedzi padao twierdzenie: Panie, to stary I. Czasami naiwny waciciel owego motocykla ze szczerymi in-tencjami edukacyjnymi i w dobrej wierze prbowa tumaczy gawiedzi, e to jest np.: NSU, BMW, Triumph, Sok, DKW, Royal Enfield czy co tam jeszcze, ale na koniec i tak przewanie sysza od liderw spoecznoci lokalnej: Co pan tam wiesz, ja si znam to stary I. Z czasem w naszym rodowisku powiedzenie: to na pewno stary I stao si artobliwym okreleniem na wszelkiego rodzaju prawdziwych znawcw tematu.* Radzieckie cikie motocykle M-72 z wzkiem bocznym,

ktrych konstrukcja bya wzorowana na BMW R-71. Po wojnie, w Ludowym Wojsku Polskim, przez kilkanacie lat poczciwa

M-ka (M-72) stanowia podstawowy motocykl wojskowy. Spro-wadzono ich do naszego kraju prawdopodobnie kilka (moe na-wet kilkanacie?) tysicy sztuk. Po zakoczeniu suby wojskowej, sprzedawane byy na rynek cywilny. Motocykl M-72 nie by szybki ani zbyt mocny, ale ceniono go za niezawodno i prost kons-trukcj, ktra pozwalaa na wykonanie wielu napraw w warun-kach drogowych. * Czechosowackie Jawy 250 i 350 Perak byy bardzo cenione

przez uytkownikw w naszym kraju. O jakoci tych motocykli moe rwnie wiadczy fakt, e byy one eksportowane do wie-lu krajw Europy Zachodniej i Stanw Zjednoczonych. Do Polski trafio kilka (moe nawet kilkanacie?) tysicy tych motocykl.

Czechosowacki motocykl Jawa 250 Perak.


Razem z Jawami przychodziy do Polski, ale w duo mniejszych ilociach, take czechosowackie motocykle CZ z silnikami o po-jemnoci skokowej 125 i 150 cm. * Niemieckie (ze wschodniej czci kraju zajtej przez Rosjan)

motocykle AWO Simson 425 i nowoczeniejsze AWO Simson 425 Sport. Byy to pojazdy wzorowane na jednocylindrowych moto-cyklach BMW. Sporo z nich trafio do prywatnych uytkownikw w naszym kraju. Opinie o nich byy bardzo rne. W porwnaniu do naszych SHL 125 i WFM 125, niemieckie AWO Simsony repre-zentoway zaawansowan technik. Przy tym ich czterosuwowy silnik by dla polskich motocyklistw namiastk szlachetnego motocykla. * W pierwszej poowie lat 50. zaczy te pojawia si w naszym

kraju wschodnioniemieckie motocykle IFA BK 350 (pod koniec produkcji oznaczane: IFA-MZ-BK-350). By to ciekawy pojazd dwucylindrowy boxer, dwusw, z napdem przenoszonym na tylne koa za pomoc wau Kardana. Z daleka motocykl wyglda jak rasowy BMW, ale wraz ze zblianiem si kby siwego dymu, wydobywajce si z rur wydechowych, zdradzay jego prawdzi-we pochodzenie. Import motocykli IFA BK 350 do Polski by nie-wielki, ogem rzdu kilku tysicy sztuk. Gwnym powodem ma-

ej popularnoci tych pojazdw bya jego bardzo wysoka cena, w stosunku do innych jednoladw tej samej klasy produkowa-nych w fabrykach Bloku Wschodniego. IFY BK 350 nie przypady nam do serc, Polscy motocyklici wiksz sympati i zaufaniem ob-darzali produkty naszego poudniowego ssiada motocykle Jawa.* W latach 50. pojawio si w Polsce kilkadziesit czechosowac-

kich motocykli Jawa 500 ohc. Byy one sprowadzone gwnie dla sub odpowiedzialnych za ochron rzdu lub tym podobnych sub bezpieczestwa. W tamtym czasie by to motocykl imponu-jcy pod wzgldem nowoczesnoci z silnikiem 2-cylindrowym o pojemnoci skokowej 488 cm, w ktrym waek rozrzd znaj-dowa si w gowicy, a napdzany by wakiem krlewskim. Silnik Jawy 500 osiga moc maksymaln 26 KM przy 5500 obr./min. i rozpdza motocykl do 140 km/h. To wwczas byy imponujce parametry. Dzi motocykle Jawa 500 ohc s bardzo poszukiwane przez ko-

lekcjonerw, a ich ceny aukcyjne s astronomiczne. Pamitam jednak, e nie tak dawno, w drugiej poowie lat 80. sporo tych pojazdw pojawiao si w ogoszeniach i specjalnie nie byo cht-nych na ich kupno, mimo bardzo niskich cen. By tego konkretny powd. Owszem, takie rzeczy jak: waek rozrzdu w gowicy na-

Motocykle Jawa 250 w Wojsku Polskim. Warto zwrci uwag na jednolite, prawdopodobnie zielone,

malowanie egzemplarzy wojskowych. Koniec lat 40.

OBRAZY PRL-u


Motocykl AWO Simson 425 Sport.

Jawa 500 ohc, zdjcie wykonane podczas zlotu motocyklowego w roku 1980.

BK 350


pdzany wakiem krlewskim, moc 26 KM i prdko 140 km/h, rozpalao emocje i fantazje motocyklistw, ale skutecznie studzi-y je kwestie remontu silnika tego motocykla. Wielu dowiadczo-nych mechanikw, uznawanych za fachowcw wysokiej klasy, nie podejmowao si remontw tego pojazdu, gdy by on bardzo trudny i czsto koczy si niepowodzeniem. W tym silniku, aby wszystko zagrao, kade pasowanie musiao by cile zgodne z zaoeniami fabrycznymi. Jedno lub dwa odstpstwa od tej za-sady niweczyy cay remont. Owszem, silnik odpala, ale by nie do wyregulowania.Inny rozdzia stanowi nowe profesjonalne motocykle sportowe

sprowadzane do naszego kraju. T drog, mimo powszechnie pa-nujcej biedy powojennych lat, pojawio si u nas kilkadziesit rasowych motocykli sportowych. Pojazdy te trafiy do Polski za spraw: Polskiego Zwizku Motocyklowego, Zrzesze Sporto-wych Zwizkw Zawodowych oraz po 1950 roku Polskiego Zwizku Motorowego. O tym jednak napisze w nastpnym numerze magazynu, bo to

obszerna, a zarazem bardzo interesujca i powszechnie mao znana historia.

Okadka polskojzycznego katalogu czci

do motocykla IFA BK 350.

tomasz-szczerbicki.pl

HISTORIA


Tomasz Szczerbicki

Samochodyamerykask

fot. archiwum autoratomasz-szczerbicki.pl


ykie w Polsce

Kilka dziesicioleci temu w Polsce wikszo samochodw jedcych po naszych drogach byy to wozy marek amerykaskich! Nie wierzysz?

Kolumna samochodw pastwowych lata 50. Pierwsze dwa auta Chevrolet Bel Air model 1953, drugie dwa radzieckie Wogi 21,

ostanie trzy prawdopodobnie Warszawy M20. Ustawienie samochodu nie byo przypadkowe i odpowiadao hierarchii urzdnika danej

instytucji.

HISTORIA


PPo zakoczeniu II wojny wiatowej pod-staw transportu osobowego i towaro-wego stanowiy u nas samochody ame-rykaskie. Wedug oficjalnych danych, w pierwszych tygodniach po zakoczeniu wojny znajdowao si w Polsce okoo 3000 4000 samochodw osobowych i dwa razy tyle ciarowych. Byy to gwnie po-jazdy pozostawione przez wycofujcych si Niemcw. Odbudowujcy si kraj po-trzebowa jednak duo wicej pojazdw i wanie wtedy signito po samochody amerykaskie.

Trafiay do Polski rnymi drogami, kilka tysicy osobowych terenwek i ciar-wek (gwnie Studebakerw) przybyo razem z Armi Polsk (ludow) przycho-dzc ze wschodu. Do armii tej trafiy w ramach amerykaskiej pomocy wojen-nej znanej jako Lend-Lease. W latach 1945-1946 dotaro do naszego

kraju ponad 22 000 samochodw demo-bilowych, podarowanych nam w ramach cywilnej pomocy gospodarczej UNRRA. Okoo 80% aut byy to wozy marek ame-rykaskich, a reszt stanowiy auta angiel-skie. W tym samym okresie kolejnych kilka tysicy samochodw zostao zakupione za gotwk przez rzd polski z demobilu od aliantw zachodnich. W latach 1946-1956 kupiono rwnie

kilka partii (ogem okoo 10002000 sztuk) nowych osobowych Chevroletw: Fleetmaster, Stylemaster, Fleetline, De

Luxe, Bel Air. Kupiono te niewielk parti Buickw i troch wozw innych marek. Liczc pobienie, w pierwszych latach po

wojnie trafio do Polski okoo 25 000 aut marek amerykaskich (osobowych i cia-rowych), co stanowio wwczas okoo 70% oglnej liczby samochodw w Polsce.Na naszych drogach byo jak w Ameryce,

poza nimi byo gorzej budowano nam raj na ziemi pod sztandarami i patro-natem Zwizku Radzieckiego mwic krtko, rodzi si komunizm wyjtkowo wredna zaraza zatruwajca nasz kraj przez 45 lat.Wspomniane samochody zasiliy gw-

nie: osobowe wadze centralne i nie-kiedy szczebla wojewdzkiego, wojsko i organizacje paramilitarne (Milicja, KBW, WOP, itp.), organy bezpieczestwa, sub zagraniczn i suby specjalne; ciaro-we wojsko i organizacje paramilitarne,


strae poarne (pastwowe, ochotnicze i przemysowe), transport i komunikacj, organizacje samorzdowe i spdzielcze. Pierwsze 10 lat po wojnie by to bardzo

ciekawy okres, pewnej politycznej i pro-pagandowej schizofrenii. Z jednej strony polski transport opiera si gwnie na samochodach amerykaskich, z drugiej oficjalna propaganda potpiaa Ameryk, jako zgniy imperializm i ciemic klasy robotniczej. Najciekawiej wygldao to podczas pochodw 1-majowych, kiedy samochody amerykaskie wiozy hasa antyamerykaskie. Mao tego, za publiczne wypowiada-

nie si o samochodach amerykaskich mona byo trafi do wizienia. W swoich wspomnieniach pisze o tym Tadeusz Jaku-bowski: () Ruska ciarwka wojskowa ZIS zarya si prawie po osie w bocie i mimo przeklestw kierowcy nie moga z niego wy-jecha. Samochd to nie ko i przeklestwa nie skutkuj. Akurat przejeda ameryka-ski Studebaker. Doczepiono link, warkn, szarpn i wycign. Obserwujcy to wy-darzenie szeregowy westchn i troch za gono skomentowa je sowami: I gdzie jest ta przodujca sowiecka technika, kurwa go ma. Komentarz usyszano i doniesiono do Informacji Wojskowej. Autora zamknito i skazano na podstawie artykuu: za rozpo-wszechnianie faszywych wiadomoci, mo-gcych wyrzdzi istotn krzywd pastwu polskiemu. ()

Tadeusz Hubert Jakubowski Znakiem tego oskarony, Warszawa 2008.

Liczc pobienie, w pierwszych latach po wojnie tra o do Polski okoo 25 000 aut marek amerykaskich

(osobowych i ciarowych), co stanowio wwczas okoo 70%

oglnej liczby samochodw w Polsce.

Amerykaskie ciarwki

w Ludowym Wojsku Polskim.

HISTORIA


Nagonka ideologiczna, na zgniy imperializm i wszystko co z nim zwizane, powodowaa dewastacj samochodw amerykaskich przez kierowcw w rmach pastwowych.

Podobne przykady mona by mnoy, a szczeglnie w instytucjach pastwo-wych i wojsku, ktre musiay by wzorowe ideowo.Nagonka ideologiczna, na zgniy im-

perializm i wszystko co z nim zwizane, powodowaa dewastacj samochodw amerykaskich przez kierowcw w fir-mach pastwowych. To przewanie byli proci ludzie podatni na indoktrynacj. Po prostu nie dbali o wozy i eksploatowali je a do skrajnego zuycia. Nikt nie kara za zniszczenie samochodu amerykaskiego, bo zawsze mona byo usprawiedliwi

si, e to przecie amerykaskie cierwo, a przeoony ba si oponowa, bo mogo to mie dla niego opakane skutki. Po wy-cofaniu z ruchu auta byy planowo trwa-le niszczone i zomowane. W ten sposb pozbywano si niewygodnych dowodw kilkuletniego uzalenienia od wczesne-go najwikszego wroga. Najlepiej zobra-zuje to porwnanie liczb, ile samochodw amerykaskich byo w Polsce w latach 1945-1956, a ile zachowao si do dzi. Gwnym powodem takiego stanu byy wanie owe czystki ideologiczne, czynio-ne rwnie w sprzcie.

Brzmi to wszystko jak groteskowy, sur-realistyczny scenariusz kiepskiej komedii, ale takie byy wwczas realia. Auta amerykaskie staway si te boha-

terami X muzy. Warto wspomnie o filmie, w ktrym samochody amerykaskie gra-y jedn z gwnych rl. Mowa oczywicie o nakrconym w 1958 roku, na podstawie po-wieci Marka Haski, filmie Baza ludzi umar-ych, ktrego akcja toczy si w 1947 roku. Mimo upywu lat film jest wart obejrzenia. Jedzi tam sporo samochodw, a w pierw-szych scenach pokazany jest te warsztat peen samochodw amerykaskich.

Amerykaskie ciarwki od lewej: Chevrolet, Dodge, GMC jako kina objazdowe. Koniec lat 40.


Przejazd wojskowych terenwek (chy-

ba warszawskim Krakowskim Przedmie-

ciem). Jak okiem sign Dodge WC51.

Jeep (Willys MB lub Ford GPW oba wozy byy bliniacze) oraz

Dodge WC51 na warszawskich ulicach. W tym przypadku jako

pojazdy kursantw Nauki Jazdy.

HISTORIA


Przeom przynis rok 1956. Zakoczy si czas najczarniejszego stalinizmu i zara-zem zacza si koczy wielka kariera aut amerykaskich w Polsce. Fabryki samo-chodowe w bratnich socjalistycznych kra-jach zaczynay pracowa coraz prniej, co pozwalao na import. W kraju ruszya warszawska Fabryka Samochodw Oso-bowych i lubelska Fabryka Samochodw Ciarowych oraz zakady w Staracho-wicach, z ktrych wyjeday ciarowe Stary.Z powszechnego rodka lokomocji

(w pierwszych latach po wojnie), samo-chody amerykaskie od poowy lat 50. za-czy stawa si pojazdami luksusowymi. I tu zaczyna si historia, ktr dalej opo-wie Andrzej Esse. Zanim jednak oddam mu gos, kilka sw wprowadzenia.

Kontrola drogowa jeepa (Willys MB lub

Ford GPW oba wozy byy bliniacze).

Ilo samochodw amerykaskich bya

tak dua, e powstawaa nawet literatura

techniczna zwizana z nimi.

Propagandowa inscenizacja na jeepie. Aktorzy tego spektaklu nie przypadkowo maj

niemieckie hemy z amerykaskimi oznaczeniami i niemieckie pistolety maszynowe.

W propagandzie PRL imperialista rwna si faszysta, wic trzeba byo to naocznie

uzmysowi spoeczestwu. Bomba atomowa rzecz jasna. Posta skrpowana ka-

ftanem bezpieczestwa przedstawiaa sekretarza obrony Stanw Zjednoczonych Ja-

mesa V. Forrestala. Jak wida komunistyczni aktywici nie byli w stanie nawet napisa

nazwiska bez bdu.


Buick model 1946, jeden z samochodw floty prezydenta Bolesawa Bieruta.

Parking przed jednym z ministerstw w Warszawie. Koniec lat 40. Pierwszy z lewej

(wida tylko atrap) stoi Chevrolet model 1947, obok Buick (zapewne ministra)

i dalej osiem Chevroletw model 1946.

HISTORIA


Pamitam niekoczce si kolumny Studebakarw,

Dogdew, GMC, Willysw cignce dniami i nocami, wiozce wojsko i sprzt.

Andrzej Esse:Kiedy mam wczy wsteczny bieg, aby

cofn czas o ponad 50 lat i przekaza ja-k prawd o tamtych czasach, nie wiem czy potrafi przenie do nich naszych czytelnikw. Nie chc by nostalgia zatara lub znieksztacia obraz tamtej rzeczywi-stoci, tak dalece rnicej si od dzisiej-szej.

Wojna przez dugie lata wywieraa swj tragiczny wpyw. Wtpi aby dzisiejsze pokolenie, ktre nie przeyo tamtych czasw mogo uwierzy i zrozumie to, co widzia, myla i przeywa chopiec, jakim wwczas byem.Nie czas tu i miejsce aby o tym pisa, cho

uwaam, e naley to robi, by sprawy nie utony w mrokach niepamici i zakamy-

OOd ponad 20 lat jestem dziennikarzem motoryzacyjnym, pisz dla magazynw w Polsce, Anglii, USA, Niemczech. Napisa-em rwnie 15 ksiek. W archiwach sp-dziem wiele miesicy, poznaem mas ciekawych ludzi, podczas zbierania mate-riaw do rnych publikacji. Pisz to, eby uwiarygodni moje rozeznanie w temacie. W tym miejscu z pen odpowiedzialno-ci stwierdzam, e w Polsce Andrzej Esse jest najwikszym autorytetem w temacie samochodw amerykaskich z lat 50., 60., 70. i 80. Jego wiedza jest ogromna. On tym y! Przez te wszystkie lata jego motoryza-cyjna pasja sprawia, e pozna zarwno histori samochodw amerykaskich, jak i ich konstrukcj. Tu musz wspomnie, e by wacicielem kilkunastu samochodw amerykaskich, w tym kilku wysokiej kla-sy. Czowiek skromny i cichy, ale jeeli trafi na zainteresowanego rozmwc roztacza wtedy czar wielkiej pasji i mioci do sa-mochodw amerykaskich.

Tomasz Szczerbicki:Polityczna odwil 1956 roku wprowadzia

wiele zmian. Osobowe Chevrolety z lat 40, uywane dotd przez centralne instytucje pastwowe, zaczy powoli trafia do in-stytucji samorzdowych, spdzielczych i aparatu niszego szczebla oraz do osb prywatnych. Wiele z nich poszo na tak-swki. Nowe wozy amerykaskie pojawia-y si ju w Polsce duo rzadziej. Zacz si nowy etap ich historii od tego momentu byy to pojazdy luksusowe. By to pocztek twojej przygody z samo-

chodami amerykaskimi. Jak wspominasz drug poow lat 50? Jaki by twj pierw-szy samochd amerykaski? Jakie nowe samochody amerykaskie pojawiay si wtedy w naszym kraju i jakimi drogami tu trafiay?


wania. Bodaje Napoleon powiedzia, e historia to cig kamstw, ktrym nikt nie przeczy.By rok 1945 i wanie wtedy, po przej-

ciu frontu, zetknem si po raz pierwszy z amerykaskimi samochodami. Pamitam niekoczce si kolumny Studebakarw, Dogdew, GMC, Willysw cignce dniami i nocami, wiozce wojsko i sprzt. Pami-tam nieustajcy chrzst, warkot, piewy i wrzaski. By zda sobie spraw z ogromu tych transportw, przypomn czytelnikom, e w ramach Lend-Lease na front wschod-ni trafio ze Stanw Zjednoczonych: 51 000 jeepw, ponad 350 000 ciarwek, 35 000 motocykli, a take 15 700 000 par butw i tysice ton ywnoci, nie mwic o czo-gach i samolotach. Std do powszechna wwczas opinia, e gdyby nie ta pomoc to Zwyciska Armia szaby do Berlina na pie-chot, a doszaby chyba na bosaka.

Oficjalne rozporzdzenie Rady Ministrw dawao preferencje w naprawach i obsudze najliczniej wystpujcym u nas samochodom. Byo to o tyle wane, e w trudnych latach odbudowy kraju po zniszczeniach wojennych pozwa-lao na pewne ujednolicenie taboru samochodowego oraz obsugujcego go zaplecza.

Jak wida 4 z 9 w tym zestawieniu s to samochody amerykaskie. () Uchwaa Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrw w sprawie gospodarki samochodowej () ustalia, ktre pojazdy mechaniczne uwaa si za typowe, a ktre nie. Typowe to s te pojazdy, ktre bd suy za wyekwipowanie etatowe jednostek subowych. O stan tych samochodw naley specjalnie dba, aby im zapewni jak najdusz i racjonaln eksploatacj. Samochody nietypowe zostan stopniowo wycofane ze suby w pastwowym taborze samochodowym. Za samochody typowe naley uzna:

I. Pojazdy mechaniczne osobowe:1. Chevrolet Fleetmaster2. Chevrolet Canada C8A3. Citron 11 BL4. Fiat Simca 85. Fiat 11006. Fiat 1100 L7. Ford GPW8. koda Tudor 11019. Willys (Jeep) MB ()

Motoryzacja 7/1949

Chevrolet De Luxe model 1949 z wojskow tablic rejestracyjn. Jak wida Ludowe

Wojsko Polskie nienawidzio imperialistycznej Ameryki, ale nie gardzio jej motory-

zacyjnymi produktami.

HISTORIA


W samochodach amerykaskich druga poowa lat 50. to szybki postp i peny rozkwit, ktry na przeomie lat 50. i 60. osign apogeum.

Po wojnie na wszystkich amerykaskich samochodach z demobilu skrupulatnie usuwano oznaczenia z poprzedniej su-by, szczeglnie biae gwiazdy. Ideologiczna gorliwo i czujno powo-

doway nieraz sytuacje wrcz groteskowe. Znajoma malarka, ktra na drzwiach swo-jego samochodu namalowaa soneczniki ala Van Gogh, bya stale zatrzymywana i nkana pytaniami, czy ma pozwolenie na to, co te kwiaty maj oznacza i czy to aby nie jest jaka imperialistyczna prowokacja.Zanim przejd do historii z poowy lat 50,

musz wspomnie o wanym i brzemien-nym w skutki wydarzeniu. W styczniu 1951 roku wydano zbrodniczy ukaz zabraniaj-cy rejestrowania i eksploatacji samocho-dw z silnikami o pojemnoci skokowej powyej 2000 cm przez prywatnych uyt-kownikw. By to wyrok mierci, nie tylko na wszystkie samochody amerykaskie, ale na tym ideologicznym stosie spon-o bardzo wiele bezcennych zabytkw: Horchy, Maybachy, wiksze Mercedesy, Delage, Isotta-Fraschini i podobne. Byem niemym i bezsilnym wiadkiem, jak te samochody umieray. Niepokorni ludzie w tajemnicy chowali, rozbierali i ukrywali je, niejednokrotnie nawet zamurowujc, pocztkowo nawet liczc, e niedugo wybuchnie III wojna i odzyskamy wolno i niepodlego.Od poowy lat 50. duo samochodw

osobowych wyeksploatowanych w insty-tucjach rzdowych i pastwowych prze-chodzio do instytucji samorzdowych, spdzielczych i aparatu niszego szcze-bla, a czasem rwnie do rk prywatnych. Na przykad do ZBoWiD-u trafi ZIS 101,

ktrym przyjecha do Polski Wadysaw


Gomuka, a ktry pniej przeszed do rk prywatnych, i ktrym troch pojedziem. Wspominam o tym, bo cho nazwa ZIS brzmi dumnie, to tak naprawd by to sa-mochd amerykaski Buick z 1936 roku w wykonaniu radzieckim. Tak samo jak, aby nie byo nieporozumie, ZIS 110 by rw-

nie samochodem amerykaskim to Pack-ard z 1941 roku w radzieckim wykonaniu.Po roku 1956 rozpocz si powolny na-

pyw nowej generacji samochodw ame-rykaskich. Pamitam pierwsze jaskki. Z pamici wyania si, jak z sinej mgy, bardzo znamienne, przynajmniej dla

mnie, zdarzenie. Pewnego razu obiega nasz samochodowy wiatek wiadomo, e w drodze powrotnej z jakiej wystawy w Moskwie zatrzyma si w Warszawie na kilka godzin ekspozycja amerykaska i pod Paacem Kultury pokae samocho-dy snw Dream Cary. Nie do wiary, ale

Pontiac 1948 z prywatn rejestracj z Gdaska.

HISTORIA


to prawda, jawi si z pamici tamten wi-dok. Na tle powszechnej szarzyzny zoba-czylimy wizje z innego wiata, pojazdy z kosmosu samochody ptaki, samocho-dy rakiety. Co za szalestwo wyobrani, wizjonerstwo i fantazja. Dopiero widzc to mona byo zrozumie, czym jest Spi-rit of America i poj jakimi torami biegy wizje Billa Mitchella, Harleya Earla oraz in-nych twrcw i wizjonerw. Jak rodziy si projekty Kaiser Aluminium, czy inne wizje.Pomimo wysikw wadzy, ludzie zo-

baczyli niezacofane technicznie, zgnie i ociekajce potem wyzyskiwanych robot-nikw samochody, ale wspaniae, lnice ywymi barwami, czsto metalicznymi, czy brokatowymi mienicymi si lakiera-mi, piknym chromem i stal nierdzew-n, bezszelestnie pynce po wybojach, na oponach z biaym obrzeem. Same nasuway si porwnania z szaroburymi lub buroszarymi, a nawet zgniobrudny-

mi co za ekstra szeroki wybr lakierami krajowych pojazdw. Kolory te, suszne ideologicznie, nazywano wwczas prak-tycznymi. Niepraktyczne byy na pewno tak charakterystycznie i piknie brzmice w amerykaskich samochodach klikni-cia zamykanych drzwi w porwnaniu do nader praktycznego oskotu zamykanych drzwi Syrenki, ktry mia zwrci na siebie uwag caego bloku i pokaza ssiadom kto tu je wany. Albo te wntrza salo-niki, ale oszczdz czytelnikom porw-nania, bo to bya techniczna przepa. Trzeba jednak powiedzie, e ten dystans w pniejszych latach zacz si zmniejsza i sytuacja, aczkolwiek powoli, zacza si zmienia.

W samochodach amerykaskich dru-ga poowa lat 50. to szybki postp i pe-ny rozkwit, ktry na przeomie lat 50. i 60. osign apogeum. Okres prosperity w gospodarce USA to bya prawdziwa Belle Epoque samochodw. Producenci przecigali si w ofertach coraz bar-dziej wyrafinowanych ksztatw nad-wozi, futuramiczne szyby z polaryzo-wanego, barwionego i klejonego szka, eksperymentalnie wprowadzano wtrysk paliwa, kompresory i turbosprarki, tar-czowe hamulce i wiele innych. Powszech-nie wprowadzono automatyczne skrzynie biegw, klimatyzacj, ukady wspomaga-nia, czy wreszcie elektryk, elektronik i automatyk. Jednake okres prosperity

Chevrolet De Luxe 1949 jako takswka. Lublin, lata 50. Mionicy kina polskiego mog zobaczy Chevroleta takswk w pierwszych

scenach kultowej komedii Sami swoi.

Chevrolet De Luxe 1949 na jednej z poznaskich ulic. Przeom lat 50. i 60.


powoli si koczy. Nastpowaa recesja w gospodarce i znajdowao to odbicie w sa-mochodach. Szyby zaczy si prostowa, bogate przetoczenia nadwozi poczy si zmniejsza i zanika, nawet wspaniae do-td dekle k jako zbiedniay. Belle Epo-que powoli dobiegaa koca i dzi ju wia-domo, e nigdy wicej si nie powtrzy.Dla mnie jest to bardzo smutne, tak jak

moje zmarnowane, w tym zniewolonym kraju, modo i talent. Ale to ju inna baj-ka, a moe materia na inny artyku. Nad-

chodzi nowy czas, ktry dzi nazywa si epok ksigowych. Nie pociesza mnie fakt, e jeszcze bardziej dotkna samo-chody europejskie, a nawet japoskie. Dzi mona by, trawestujc znan piosen-k, zapyta: gdzie s auta z tamtych lat? Ja znam odpowied, dlatego moje serce bije mocniej dla samochodw ameryka-skich z lat 50. i 60.Zauwayem, e teraz czsto idc ulica-

mi mijam obojtnie stojce elastwo, patrzc, ale nie widzc wrd nich sa-

mochodu, na ktrym warto zatrzyma wzrok. Coraz wicej brzydactwa, ktre usiuje przycign wzrok udziwnieniami i cudactwem, ktre jeszcze bardziej cofa je w rozwoju. Z sentymentem i wzrasta-jcym szacunkiem wspominam wspania-e amerykaskie Personality car wozy z osobowoci, ktre do dzi nie zesta-rzay si, nie straciy nic z urody, uroku ani klasy i tylko uporczywie nasuwa si pyta-nie dlaczego dzi si takich nie produku-je. Niektre firmy staraj si odpowiedzie

Zauwayem, e teraz czsto idc ulicami mijam obojtnie stojce elastwo, patrzc, ale nie widzc wrd nich samochodu, na ktrym warto zatrzyma wzrok.

HISTORIA


na to zapotrzebowanie, usiujc tworzy uwspczenione klasyki, ale to niezu-penie to samo. Po tych bardziej osobistych dygresjach

wrc jednak do sytuacji po 1956 roku i pierwszych jaskek, jakie si u nas po-jawiy. To byy ju nowe modele, ktre zaczy pojawia si pod ambasadami, czoowymi hotelami, czy te Centralami Handlu Zagranicznego. Wrd mionikw samochodw tych co

czuli bluesa szybko wytworzy si nie-formalny system cznoci i czsto odbie-raem telefony: Andrzej! Pod Bristolem stoi pikny Imperial lub Pod szwajcarsk ambasad przyjecha najnowszy Hudson. To by dla mnie sygna, jak strza startera

na bieni. Niektre z tych epizodw to his-toryjki same w sobie, takie mae etiudy. Pamitam jak niektre z tych samocho-dw przez godzin obchodziem i ogl-daem ze wszystkich stron, nie majc siy odej. Zobaczyem wtedy kilka samo-chodw niezwykych, dzi powiedziabym customowanych, czy tuningowanych. Pamitam fantastycznego Cadillaca, jakie-go arabskiego szejka, ze nienobiaym futrem na pododze, fotelem tronem, z telefonem do kierowcy i kilka innych nie-powtarzalnych egzemplarzy.Chyba czas przej do kolejnego pytania.

No wic moim pierwszym samochodem amerykaskim by Chevrolet 57 Beauville, 4-drzwiowe, 9-osobowe kombi. Kupiem go od ojca mojego kolegi, ktry czsto

wozi nim naszych bokserw do Cetnie-wa. Pochodzi z Kanadyjskiej Misji Woj-skowej, mia nietypowy 150-litrowy bak i metaliczny zielony lakier. Oddaem mu si sercem i dusz, ulepszaem i upiksza-em. Odpaca mi si, dajc wiele radoci i poczucie, e jest si King of the Road, co wtedy pocztek lat 60. niewiele odbie-go od prawdy. Kiedy waciciele podobnych samocho-

dw mijajc si na trasie pozdrawiali si i chtnie nawizywali ze sob kontakty. W ten sposb poznaem wacicieli i kie-rowcw wielu wspaniaych samochodw, ktrym czsto i chtnie suyem rad i pomoc. Ja te zyskaem wiele cieka-wych znajomoci, a nawet przyjani.

Sprzedaem ten samochd koledze, ktry pniej wyjecha do Kanady, a samochd zapewne cieszy kolejnych wacicieli. Zo-baczyem go kiedy u pewnego kolekcjo-nera pod Warszaw. Fatalnie wyspawany i wymalowany na rowo prbowa od-zyska dawny blask. Pamitam zwizan z nim zabawn historyjk. Kolekcjoner w by znany z tego, e lubi do swoich po-jazdw przypisywa znanych wacicieli, jak Stalin, czy inni jeszcze wiksi. Kiedy powiedziaem mu, e te kombi pochodzi od wybitnej i znanej osobistoci, zapyta drcym gosem od kogo?! I wstrzymu-jc oddech czeka na odpowied. Kiedy dowiedzia si, e ode mnie zobaczyem tak wielkie rozczarowanie w jego migda-owych oczach, e a zrobio mi si go al

Kiedy waciciele podobnych samochodw

mijajc si na trasie pozdrawiali si i chtnie

nawizywali ze sob kontakty.


Hudson Commodore na Wybrzeu zachodnim. Przeom lat 50. i 60.

HISTORIA


i chciaem powiedzie, e dostaem ten samochd od Eisenhowera na urodziny. A oto mj drugi amerykaski samochd

i jego historia. W 1956 roku ambasada De-mokratycznej Republiki Wietnamu zaku-pia w Belgii Chevroleta Bel Air dla swoje-go ambasadora w Warszawie. Samochd ten przez czesk Prag trafi do Warszawy i po zamontowaniu proporczyka suy ambasadorowi. Jednak wkrtce wybu-cha wojna w Wietnamie, wic ameryka-ski samochd postawiono na klockach

i przykryto flanel. Wszyscy mieli nadziej na szybkie zakoczenie tej wojny i powrt do normalnoci. Jednak wojna przeci-gaa si i zamieniaa w tragedi. W kocu ambasador otrzyma Czajk, a Chevroleta trzeba byo si pozby. Kierowca ambasa-dy, pamitajc moj pomoc w czasie eks-ploatacji tego samochodu, namwi mnie i pomg w staraniach o ten samochd. Attache ambasady, ktry pamita mnie z akcji pomocy humanitarnej paczek dla dzieci z Wietnamu powiedzia, e amba-

sada podaruje mi ten samochd, ale prosi o dyskretne zabranie go. To by mj drugi samochd ameryka-

ski, wic chyba naley si czytelnikom druga historyjka. A byo to tak Na po-cztku lat 50. pojechaem do znajome-go do yrardowa. By to znany dziaacz motoryzacyjny. Posiada ciekaw ko-lekcj motoryzacyjn i unikalne zbiory z dziedziny lotnictwa, w tym pierwszych polskich konstrukcji lotniczych. Niektre z nich, oraz motocykl Anzani do holowania

Chevrolet Bel Air 1955 sfotografowany w Warszawie. Auto ma tablice dyplomatyczne. Przewanie po kilku latach uytkowania auta

z ambasad byy sprzedawane osobom prywatnym.


kolarzy na torach, spotkaem potem w Muzeum Techniki. Pan ten znalaz si w przymusowej sytuacji poniewa sprze-da nieruchomo i musia oprni wszystkie magazyny, szopy, boksy i ga-ra. W garau tym zobaczyem przepik-ny kabriolet De Soto, ostatni model, jak nowy. Mia zachwycajcy, dwuganikowy silnik Adventurer i uszkodzon skrzynie biegw. Przyjechaa nim jaka rodzina z Belgii czy Holandii. Po awarii zostawili go

u znajomego by sprowadzi now skrzy-ni i naprawi, ale zrezygnowali z tego. Znajomy chcia mi go odda za symbolicz-n sum. Nie wiem czy dzisiaj kto potrafi to odczu. Mnie wydao si, e oto otwaro si niebo, a ja nie dotykam stopami ziemi i w duszy graa orkiestra. Ale w kocu musiaem zej na ziemi i zrozumie, e w tamtej rzeczywistoci nie mogem mie tego samochodu, gdy mogo si to sko-czy wiezieniem i to wieloletnim. Kiedy za

kilka dni znajomy zadzwoni, e oda mi ten samochd gratis, ale musz zabra go w wcigu 3 dni, nie zapomn jak ami-cym si gosem, peen rozpaczy powie-dziaem mu, e nie mog podj takiego ryzyka i rezygnuj. C! Point de rveries! Jak powiedzia Polakom car Aleksander II koniec zudze, panowie! Kto chyba jednak niewiadom wzi na

siebie to ryzyko, gdy widziaem pniej ten samochd rozebrany i zniszczony

Sposoby zdobywania samochodw amerykaskich w Polsce byway rne, czasami bardzo zawie i zaskakujce, o czym wiadczy ten

dokument. Po kilku latach uytkowania i po wybuchu wojny w Wietnamie, stao si niestosowne, aby ambasador jedzi samochodem

wyprodukowanym w kraju agresora. Auto stao si niewygodnym propagandowo i dyplomatycznie przedmiotem. Trzeba byo si

go dyskretnie pozby. Ostatnie zdanie Ten wz jest ju zuyty i nie nadaje si do eksploatacji byo tylko zabiegiem dyplomatycz-

nym. W rzeczywistoci samochd mia przebieg 17 000 km i pachnia nowoci.

HISTORIA


w warsztacie blacharskim pod Warszaw. Gdy zapytaem waciciela o pochodzenie, wymyli jak bajeczk, ale zrobi si tak nerwowy, e dalej nie pytaem. Wcale mu si nie dziwi, a samochd sta jeszcze kilka lat ogaacany z czci, a znikn.W tamtych czasach wszyscy uytkownicy

amerykaskich samochodw mieli pro-blemy z czciami zamiennymi. Chocia instytucje i firmy, ktre uytkoway ame-rykaskie samochody, zaczy upynnia posiadane zapasy czci, co rozwizywao czciowo ich brak, problemy istniay na-dal. Staraem si dotrze do rnych r-de i zgromadziem spory zapas czci.Spotkaem kiedy poznanego wczeniej

attache ambasady amerykaskiej, ktry mia Chevroleta Bell Air 55. Powiedzia, e zosta przeniesiony do Berlina Zachodnie-go, a uszkodzonego w midzyczasie Che-vroleta nie opaca mu si zabiera i jeeli mog to sobie jako zaatwi to chtnie mi go zostawi, gdy inaczej bdzie go musia odda do Motozbytu za mieszne grosze. Majc ju wczeniej dowiadczenia z De

Soto, odpowiedziaem mu, e taki poda-runek od niego to jak pocaunek mierci i przyjcie go mog przypaci wielolet-nim wizieniem. Poniewa by to attache ambasady amerykaskiej, a wic kraju szczeglnie znienawidzonego przez wa-dze, obawiaem si rwnie jakiej pro-wokacji politycznej, a nawet oskarenia o szpiegostwo, a e nie byy to obawy bez-podstawne, przekonaem si niebawem.

Wtedy mj znajomy z ambasady, zapro-ponowa ebym sobie wymontowa i za-bra z tego samochodu wszystko, co mi si przyda, a reszt odda bezpatnie do Mo-tozbytu. Pokusa bya wielka i po namyle

podjem to ryzyko. Pojechalimy z moim przyjacielem jego Chevroletem wiozc stare koa i inne graty na wymian. Kiedy dokonywalimy na parkingu przez domen Amerykanina pierwsz faz tuningu jego samochodu, pozbawiajc go zbdnych gratw dla zmniejszenia masy, podszed jaki chopiec 6 7-letni i z wysunitym jzykiem zapisywa co na kartce. Okazao si, e ten may fan tuningu to as i przyszy

James Bond spec-sub. May bo may, ale Pawka Morozow, pewnie te tak zaczyna. Za 2 tygodnie kolega dosta wezwanie do Paacu Mostowskich (Komenda Stoeczna Milicji). Kiedy po dwch godzinach roz-mowy o dupie Marynie spyta o co wa-ciwie chodzi, usysza, e potrci kobiet i uciek z miejsca wypadku. Zdziwiony ka-tegorycznie zaprzeczy, ale wtedy dowie-dzia si, e s zeznania wiadkw, dowo-dy i w ogle moe trafi za kratki i swoje posiedzi No, chyba e sobie szybko przypomni i opowie dokadnie, co to za je-den z nim by, skd zna tego Amerykana i o czym dokadnie rozmawiali, a przede wszystkim, czy nie przekazywa jaki pla-nw, np. samolotu latajcego do tylu, albo cile tajnego czogu, napdzanego przez zaog odrzutem po grochwce.Kolega powiedzia, e kiedy co sysza

o przeciwpancernych onucach, ale przy-sig e takich tajemnic nigdy nie oddaby tym wstrtnym imperialistom. Przesu-chujcy chyba wreszcie poszli do rozumu i na tym si skoczyo. Moe czas wzi przykad i na tym zakoczy ten wywiad.

Tomasz Szczerbicki:Dzikuje bardzo za rozmow.

Pontiac sfotografowany w Warszawie w 1957 roku.

W tamtych czasach wszyscy uytkownicy

amerykaskich samochodw mieli

problemy z czciami zamiennymi.

HISTORIA


Niedaleko Kolonji, na lewym brzegu Renu, cignie si pasemko niewysokich gr Eifel, znanych dotychczas ze swojej nieuy-tecznoci. Mieszkacy kilku wiosek pdzili ycie ciche i biedne, poniewa nikt nie zaglda w tamte strony. Strumie turystw i letnikw pyn dolinami

Renu i Mozeli, gdzie wrd winnic i na tle starych ruin piewa si do upadego Trink Brrnder-

lein, trink". Obecnie gry Eifel s Eldoradem automobilistw caej Europy. Kto ma czas i pie-

nidze, ten zawraca z midzynarodowej trasy Kolonja-Wiesbaden i przez Bononj i Altenahr

spieszy do miasteczka Adenau, bdcego podnkiem jedynego w swoim rodzaju autodromu,

Nrburg Ring'u" Landrat tamtejszego powiatu, p. Creutz, rodem z Prus Wschodnich, auto-

mobilista zawoany, doszed przed kilku laty do wniosku, e na otaczajcych go wzgrzach

mona zbudowa szos samochodow, nadajc si do wycigw grskich i specjalnych prb

wytrzymaoci. Projekt znalaz aprobat Sejmiku i rzdu pruskiego, za powiatowi bezrobot-

ni prac, mniej wicej Produktywn. W latach 1925-27 stan sawny ju Nrburg Ring".

Kosztowa wicej, anieli drobnostk dokadnie 12 miljonw i 380 tysicy marek. Nrburg

Ring" jest tylko torem dla samochodw. Nie jest drog publiczn, pozbawiony jest pieszych,

wozw chopskich, dzieci, psw i kaczek. Figur przypomina krzyw semk, mierzc wkoo

prawie trzydzieci kilometrw. Gwny obwd wynosi 21, za drugi 7,75 km. Obwody przeci-

naj si na najwyszym punkcie terenu, pod ruin dawnej siedziby miejscowych raubritterw,

Nrburgiem, ktry da nazw autodromowi."

Tygodnik Ilustrowany Samochd nr 28, 14.04.1929


Wiktor Sup-Ostrawski

Ringzdjcia: Daimler AG, Porsche AG

HISTORIA


Od ponad 80 lat gromadzi tumy fanw z caego wiata, ktrzy chc

poczu atmosfer towarzyszc motoryzacji od samych jej

pocztkw. Nrburgring legendarny tor, ktry widzia tyle

samo wielkich triumfw, co przeraajcych tragedii, wci

pozostaje jednym z niewielu cznikw wspczesnoci z chwa

Caraccioli, Nuvolariego czy Fangia. W zwizku z ostatnimi doniesieniami

o bankructwie zarzdzajcej aktualnie torem spki, warto

zatrzyma si na chwil i spojrze na histori tego jedynego w swoim

rodzaju toru.

21.05.1939. Rudolf Caracciola w Mercedesie W 154.


HISTORIA


WWszystko zaczo si od kryzysu...Niemcy lat 20. dwigay si z dewastacji

gospodarczej bdcej skutkiem I Wojny wiatowej i postanowie Traktatu Wer-salskiego. Rosnce bezrobocie i inflacja zmuszao Rzd Niemiecki do ratowania sytuacji, organizujc publiczne budowy majce da prac robotnikom i wydwi-gn gospodark. W takich okoliczno-ciach w 1925 roku Landrat Adenau, Dr Creutz, przedstawi w Berlinie projekt, dotd niespotykany. Ju wczeniej lokalny automobilklub planowa zbudowanie toru wycigowego w okolicy. To jednak Creutz by inicjatorem czego, co wykraczaoby poza znane dotd trasy. W pocztkowych projektach tor mia mie dugo 15 km. Ju taka trasa bya imponujca, jednak z czasem, kiedy krystalizoway si plany, tor si rozrasta. Nie spotkao si to z zado-woleniem wadz, ktre finansoway przed-siwzicie. Tor trzeba jednak byo uko-czy, jeli mia zacz na siebie zarabia. Jeszcze w stadium projektowym inwesty-cja bya okrelana jako: pierwszy niemiec-ki, grski tor wycigowy i testowy. Szybko jednak zdano sobie spraw, e taka nazwa nie ma racji bytu, chociaby na plakatach promujcych wycigi. Ogoszono zatem konkurs na nazw. Zwyciya propozy-cja lokalnego urzdnika Dr Kruse Der Nrburg-Ring.Do budowy toru wyznaczono biuro pro-

jektowe Gustava Eichlera, ktre miao dowiadczenie w wykonywaniu grskich drg. Budowa pochona ogromne sumy pienidzy, poza samym torem wyci-gowym, powstao t

Magazyn OKtany / numer 002 / Kinga Ducati Cover Matka Polka (2)

Documents

Transcript of Magazyn OKtany / numer 002 / Kinga Ducati Cover Matka Polka (2)

Kinga puza power point

Sylwester w Clarkaregatta.com/zespolexport/NY 2002 Article.pdf · Kinga ”Nikt nie kocha mnie bardziej niż moja matka” i wiele innych świetnych kawałków. Wyśmienitą polską

Kinga Fabó

Kinga Öllerer

Kinga - Terapia Del Sale

Magazyn OKtany / numer 004

Kinga Chmielarz design Portfolio

PORTFOLIO KINGA KEDRACKA

Kino Stephena Kinga

Kinga Kusper

Photo by Kinga Chicago

Kinga Sekuła - my school

Portfolio Kinga Kosakowska

Magazyn OKtany / numer 006

Satta matka kalyan matka result

Magazyn OKtany 001 / 2012

Kinga i Grzegorz

Portfolio Kinga Bogucka

Kinga es Apollonia

Kinga Kwapisz