1

«خلاصه کتاب»

احساب و گروه های سیاسی

احمد نقیة زاده

تهران: نشر قومس.

8811

حضة پذیذ ای خذیذ اػت، دس یىی د لشى اخیش ایدبد ؿذ اػت. ؿىل گیشی ؾبم بی حضثی دس

اسپب ثد اػت. ػ هشحل دس تػق اسپبیی غشثی خد داسد.

م توشوض لذست ػیبػی دس دػت ؿب(هشحل ػبخت هشوض ػیبػی)پیذایؾ دلت بی هغل -1

هـبسوت هشدهی) دس ایي هشحل ثب هـبسوت هشدم اص لذست هغلم ؿب ون ؿذ( -2

پیذایؾ ؾبم بی حضثی) ثش اػبع هبصفبت ؿىبف بی دس ؾبم ػیبػی احضاة ؿىل -3

دی گشفتذ. ایي احضاة ضاؿ بی ػیبػی سا ون وشدذ ضاؿ بی گزؿت سا ث ضاؿ بی وبسوش

تجذیل وشدذ و ثشای خبهق ػیبػی هفیذ ثد(

ثبثشایي هـب احضاة سا ثبیذ اص ؾش صهبی ث لشى صدن داؼت و دس آى صهبى ون ون پبدؿبی بی

هغلم خبی خد سا ث سطین بی سلبثتی هی دادذ. اص ؾش هىبی یض هـب احضاة سا ثبیذ دس اسپب غشثی

اسپبیی احضاة خذیذ وی تاى تشدیذ داؿت.ثبثشایي دس سیـ داؼت.

پیدایش احساب سیاسیفصل اول:

madsg

.com

2

احضاة خذیذ دس لبلت ػبصهبى ب 1860هیلادی ث خد آهذ. اص د 18دس اسپب اط حضة اص لشى

تـىل بی پبیذاس پذیذ آهذذ. تقشیف هبسوغ ثش اص احضاة: اص ؾش ا احضاة خوقیت بیی اػت و

سدى لذست ثشای سئیغ تقذات سػوی آصاد ث خد آهذ اػت و ذفؾ ث دػت آ ثش اػبع

حضة اػت.

دس خبهق ؿبػی هبسوؼیؼتی حضة ث صیشثبی عجمبتی هشثط هی ؿد. احضاة ػیبػی اص ؾش

هبسوؼیؼت ب هبفـ عجمبت اختوبفی سا ـبى هی دذ هبصفبت هیبى احضاة دس الـ هبصفبت هیبى

اػت. عجمبت

ىت ای و ثقذا دس هسد احضاة هسد تخ لشاس گشفت ػبصهبى حضة اػت. الیي وؼی و ث

ضشت ػبصهبى دس وؾ بی ػیبػی اختوبفی تخ وشد، ساثشت هیخلض ثد. اص ؾش ا دهوشاػی

ثذى حضة هتلس یؼت. هبوغ ثش ن ث مؾ ػبصهبى دس احضاة تخ وشد اػت.

ث وبس هی سد و ایي احضاة « خذیذ»توبیض احضاة خذیذ اص گش بی گزؿت، پؼذ اهشص ثشای

ؿبخت هی ؿذذ، هتفبت اػت.« فبوؼیى»خذیذ اص دػت بی لذست علجی و دس گزؿت ث بم

اص ؾش لاپبلوجبسا ایش احضاة خذیذ چبس یظگی اػبػی داسذ:

بیذاس داؿت ثبؿذ.ش حضثی ثبیذ یه ػبصهبى تـىیلات پ -1

تـىیلات حضثی یه ػبصهبى اػت و دس یه هحل لشاس داسد صیشهدوف بیی داسد و ثب -2

ن استجبط هؾن داسذ.

اساد سجشاى هحلی هلی ػبصهبى ثبیذ ثشای وؼت لذست ثبؿذ ثش افوبل فر. -3

حضة ثبیذ ث دجبل وؼت حوبیت فوهی اص عشیك اتخبثبت ثبؿذ. -4

ا اص ؾش ایذئلطی و دس آب اػت ث احضاة چپ ساػت یب لیجشال ضذ هزت یب احضاة س

دهوشات هؼیحی ... تمؼین ثذی وشد اذ.

madsg

.com

3

چگ یه حضة ػیبػی ؿىل هی گیشد؟/ یب پیؾ ؿشط بی ؿىل گیشی احضاة:

ذ ؿىل ساثغ احضاة خذیذ ثب ؾبم دهوشاػی سؿي اػت دس دهوشاػی اػت و احضاة هی تا

گیشذ چى ؾبم بی دیىتبتسی وی تاذ خد احضاة سا تحول وذ چى اخبص هـبسوت ث

احضاة سا وی دذ. احضاة ثذى دهوشاػی دهوشاػی ثذى احضاة لبثل تلس یؼتذ. خد

ػی خد دهوشاػی جبیذ دس ؽبش ثبؿذ تب حضة ؿىل گیشد ثلى ثبیذ دس فوك ثبعي آى ن دهوشا

داؿت ثبؿذ. دهوشاػی ثبیذ دس توبم خج بی فیی دس خبهق خد داؿت ثبؿذ تب حضة ؿىل گیشد.

چى دهوشاػی لجل اص ش چیض اهشی فشگی اػت و ثبیذ سیـ دس اربى اذیـ بی خوقی

تگبتگ احضاة ثب هحیظ اؼبی خیؾ دس ساثغداؿت ثبؿذ و دس علای هذت ؿىل هی گیشد.

احضاة ایدبد دس یه فضبی آصاد ثب ػغح آهصؽ ثبلا صهی ثشای هـبسوت ث خد هی آیذؼتذ.

هی ؿذ.

اص ؾش آسى خد دهوشاػی، آصادی سلبثت ػىلاسیؼن اص پیؾ ؿشط بی دهوشاػی اػت.

ؾشی بی هختلف دس هسد پیذایؾ احضاة خذیذ

بدی ث هؼئل ػبصهبى احضاة اؿبس هی ؿد. هسیؾ دسط هقتمذ دیذگب بدی: دس دیذگب -1

آبػت. ایي ػبصهبى ثب د هؼئل « ػبصهبى»اػت و ؿبخق اكلی احضاة ػیبػی خذیذ

آسای فوهی اتخبثبت. ش چمذس حك سای وگبی ثیـتش -2تػق پبسلوبى -1استجبط داسد.

تش هی ؿد ث ویي دلیل پیذایؾ احضاة ث ؿد، ضشست ػبصهبذی سای دذگبى یض ثیـ

پیذایؾ گش بی پبسلوبی اتخبثبتی اثؼت اػت.

ضافی: ایي دیذگب افشادی هبذ هبوغ ثش، سوبى لیپؼت اػت. اص ؾش ثش -دیذگب تبسیخی -2

هضؿ اكلی ػیبػت، ػلغ اػت حضة ن ػیل اػت و هی خاذ ػلغ سا ث دػت

اػت و ؿىل بی هختلفی داؿت اػت حتی ویي دلیل حضة پذیذ ای لذیویآسد. ث

دس لشى ػغب ن خد داؿت اػت. اص ؾش ثش فشلی هیبى احضاة اهشص احضاة لذیوی

madsg

.com

4

خد ذاسد، ػلغ ثبثت ثبلی هی هبذ فمظ اؿىبل آى تغییش هی وذ لبلت بی خذیذی ث

یض ثشای یه سئیغ اػت حضة چیضی خض هبؿیی دس خد هی گیشد. دس بیت و چ

خذهت سئیغ خاذ ثد. لیپؼت سوبى یض هبذ ثش هقتمذذ و احضاة ػیبػی خذیذ،

ؿگل دگشگى ؿذ ضاؿ بی گزؿت ؼتذ.

ثشداؿت تػق گشایب اص حضة: ایي دیذگب ؾشی پشداصاى تػق ػیبػی هبذ پبی، پبل، -3

تگتى ثد اػت. اص ؾش آب احضاة یه پذیذ ضشسی ثد اذ و دس فشآیذ آلوذ بتی

تػق ػیبػی ث خد آهذ اذ. ش لذس یه خبهق ثیـتش تػق پیذا وذ، ػبصهبى آى یض

گؼتشد تش هی ؿد. دس دلت هذسى چى ػبصهبى خبهق پیچیذ تش گؼتشد تش ؿذ اػت

ث ویي دلیل یه دػتگب دیای تخللی پیچیذ ث خد ػبصهبى ن تػق یبفت اػت

آهذ اػت. مؾ احضاة دس ایي خاهـ اص ؿ التذاس ػیبػی آب ـبت گشفت اػت. احضاة دس

ایي خاهـ هی تاذ فول ؾبم ػیبػی سا تؼیل وذ ثیي هشاخـ سػوی اداسات دلتی

غیشدلتی ساثغ ثشلشاس وذ.

فیی ؿىل گیشی سؿذ احضاة تبسیخ

فضبی تلذ)احضاة دس چ فضبیی هحیغی ؿىل گشفت اذ( -الف

چى گش بیی و دس -1احضاة ػیبػی دس فضبیی پش اص ثذثیی ث خد آهذذ ث د دلیل.

گزؿت ثشای وؼت لذست دػت ث آؿة هی صدذ، ث بم حضة ؿبخت هی ؿذذ اهب اهشص ایي

احضاة دس دس ای ؿىل گشفتذ و دلت هلی دس حبل ؿىل گشفتي ثد -2ؼت. دلیل دمگ ی

دس فشآیذ دلت ػبصی هلت ػبصی ثش حذت ولیت و گش ب افشاد تبویذ هی ؿذ اهب

احضاة ـبى دذ ؿىبف هبصف ثدذ ث ویي دلیل دیذ ثذثیب ای ث احضاة خد داؿت.

یل دس آى دس گفت هی ؿذ یه حضة ثیـتش خد ذاسد آى حضة هلت اػت.ث ویي دل

madsg

.com

5

سذ پیذایؾ: -ة

سیـ ؿىل گیشی احضاة خذیذ ث ؿىل گیشی دلت بی هذسى ثش هی گشدد یقی اسپبی غشثی و دس

ثد. آدب دلت بی هذسى ؿىل گشفتذ و دس آدب اگلؼتبى دس اثذاؿ ؾبم حضثی پیـگبم ثمی وـسب

دس اگلؼتبى ثب یه ػیش تذسیدی اسام ثب تلفیك گش بی پبسلوبی وویت بی اتخبثبتی احضاة

ث ثقذ ود فیی پیذا وشد. اهب دس آهشیىب سذ 1832ؿىل گشفتذ و ثب گؼتشؽ اتخبثبت اص ػبل

-ش ثش خج ػیبػیؿىل گیشی احضاة ثب اگلؼتبى هتفبت ثد دس اهشیىب سذ ؿىل گیشی ثیـت

اختوبفی هجتی ثد تب حملی ػیبػی. سجشاى املاة آهشیىب ؼجت ث احضاة دیذ هثجتی ذاؿتذ اهب

ؿشؿ ث ؿىل گشفتي هی وذ. الىؼبذس بهیلتى ث فاى صیش خضا داسی 1789احضاة اص ػبل

سا ایدبد وشد. خوسی خفشػى ن حضة خوسی خا دػت ث تـىیل احضاة فذسالیؼت صد

هخبلف توشوض لذست ثدذ اهب فذسالیؼت ب، آسیؼت وبت خابى توشوض خابى، دهوشات

لذست ثدذ. فوش حضة فذسالیؼت آهشیىب وتب ثد لی مؾ هوی دس ؿىل گیشی ؾبم حضثی ایفب

بم خوسی خابى یض خفشػى 1837وشد. پغ اص حضة فذسالیؼت، حضة یگ ثخد آهذ اص

دهوشات سا ثشای خد ثشگضیذ و ث حضة دهوشات ثقذا تجذیل ؿذ حضة یگ ن خوسی

خابى وی تجذیل ؿذ.

دس فشاؼ دب گش ؿىل گیشی احضاة دس فشاؼ: ثشخلاف دگبگی ؾبم حضثی آهشیىب اگلؼتبى

آهذ. دس صهبى لیی دذن، ؼت بی الی گش ث خد 1789 ادوي دس صهبى املاة فشاؼ دس

بی پبسلوبی ؿىل گشفت و خا احضاة آیذ ثدذ. سذ هؼتوش دهوشاػی دس فشاؼ ثب

ؿشؿ ؿذ دس آى صهبى احضاة اگلؼتبى آهشیىب اسد هشحل خذیذ 1870خوسی ػم دس ػبل

ثشای احضاة فشاؼ دسآهذذ.ػبصهبذی ؿذ ثدذ ث فاى الگ تدشث ای

گؼتشؽ حك سای ؿشؿ ػبصهبذی: سؿذ احضاة ػیبػی ث تذام گؼتشؽ هـبسوت ػیبػی

تػق آسای فوهی ثؼتگی داسد. ثؼیح سای دذگبى ثبفث هؾ د و ػبصهبى بی وبسوشدی ث

تشؽ حك سای تبسیخی خد آیذ و ثتاذ اسای فوهی دس ػغح هلی سا ثشای خد ثیبسذ. گؼ

madsg

.com

6

علای داسد دس اثتذا افشاد ووی سای هی دادذ چى دس آى صهبى حك سای ثش اػبع هیضاى هبلیبتی ثد و

ؿشذاى هی پشداختذ. ون ون ثب تلذ احضاة اكلاح لبى اتخبة افشاد ثیـتشی تاؼتذ سای

دذ.

گونه شناسی احساب فصل دوم:

خبهق وچه ػیبػی ؼتذ ش عس و خبهق ػیبػی دس اثقبد ػیبػی، احضاة ػیبػی هبذ یه

اختوبفی التلبدی ثبؿذ، احضاة یض ؼتذ. حضة وبیذ یه عجم اختوبفی اػت ن هی تاذ

لـشثذی اختوبفی ثش پبی تفبت هشفیي حضة تد بی حضثی سا یض ث وبیؾ ثگزاسد و ثب جشد

هذی ؿجبت صیبدی داسد.عجمبتی دس خبهق

گ ؿبػی ػتی احضاة: -1

ثش اػبع ػبختبس، وبسیظ چگگی ػبصهبذی، هی تاى احضاة سا ث گ بی ولی تمؼین وشد.

لذیوی تشیي تمؼین ثذی ث تمؼین ثذی بی ایذئلطیه دس لشى صدن ثش هی گشدد و احضاة سا اص

بس غیش تمؼین ثذی هی وذ. اهب ون ون ػبصهبى حضة هن تش ؿذ ساػت ث چپ، لیجشال هحبفؾ و

هقیبس تمؼین ثذی حضثی لشاس گشفت.

تمؼین ثذی هسیغ دسط: ی احضاة سا ثش اػبع سیـ آب ث احضاة اتخبثبتی خبسخی -الف

ی ؿىل گشفتذ اهب تمؼین ثذی هی وذ. احضاة دس تبسیخ لشى صدن اسپب ثش اػبع گش بی پبسلوب

احضاثی ن خبسج اص پبسلوبى ث خد آهذذ و ؼت بی الی آب سا گش بی كفی، ػذیىبب

ثبؿگب ب تـىیل هی دادذ.

مذ تمؼین ثذی دسط: تمؼین ثذی دسط فیت بیی داسد چى تبسیخ سا یه ثقذی هی داذ

دسط گب ػیب ػفیذی داسد یب خة یب ثذ هی ثیذ تبسیخ اسپب سا ن ته ثقذی هی داذ.

ؾشیبتؾ ثب القیبت اغجبق ذاسد.

madsg

.com

7

تمؼین ثذی طسط ثسد: ی احضاة سا ث احضاة ایذئلطیه احضاة اذیـ هذاس تمؼین هی وذ.

ب ث گ بی خذیذ احضاة: اص یظگی بی هن لشى ثیؼتن گزاس اص هبصف ثشخسد هیبى گش

كلح اخوبؿ هیبى گش ب ثد. عجمبت صحوت وؾ و دس لشى صدن آغبص لشى ثیؼتن ضـ ثذی

داؿتذ خبی خد سا ث وبسگشاى یم ػفیذ تبحذی هشف دادذ. ثب وبؾ فبكل عجمبتی افضایؾ سفب

بت سا تخج هی اص ؿذت هجبسصات ػیبػی وبػت ؿذ دس تید آى ایذئلطی بیی و ایي هبصف

دگشگی هن وشدذ، افتجبس خد سا اص دػت دادذ. ایي خد ث هقبی ثی افتجبسی احضاة هخد ثد.

دیگش دس احضاة خذیذ ؼجت ث احضاة لذیوی ایي ثد و احضاة خذیذ هبذ گزؿت جدذ

یه عجم خبف ثبؿذ. اهب وبسیظ آب یض هتفبت ؿذ. ایي احضاة خذیذ دیگش وی تاؼتذ وبیذ

ایي احضاة وی تاذ ؾش و هشدم سا یض ث خد خلت وذ و ثب آب هافك ثبؿذ.

ضقیت ولی احضاة دس دس وی

ث عس ول وی تاى گفت و هبصف دیگش خد ذاسد هـبسوت هشدم هی تاذ دس حذ ثبلایی ثبؿذ

یي هـىل پیؾ ثیبیذ هشدم دیگش توبیلی ث هـبسوت ذاؿت ثبؿذ. چى هوىي اػت دس ش صهبی ا

وچیي تقبسم بی اختوبفی ث ؽس دثبس ایذئلطی ب هی تاذ ثیدبهذ دثبس ایذئلطی

بی ساػت چپ افشاط گشایی ث خد ثیبیذ. دس ایدب چذ هؼبل صیش سا ثبیذ ثشسػی وشد:

افتلبدی تبثیش آى ثش احضاة:-یتقبسم بی اختوبف -الف

هثبل هـخق آؿفتگی بی التلبدی ؿىبف ثیي فمیش ثشتوذ سا هی تاى دس احضاة اگلؼتبى

ث ثقذ ث ساػت گشایؾ پیذا وشد سد هبسگبست تبچش ث سجشی 1973دیذ. حضة هحبفؾ وبس اص

عشف دیگش، حضة وبسگش اگلؼتبى ث هقبی چشخؾ وبهل ث ساػت ثد. اص 1974ایي حضة دس ػبل

گشایؾ ث چپ سا ؿشؿ وشد. ایي تحلات ـبى داد و وی تاى گفت و ایذئلطی 1980دس ػبل

ب دس احضاة حزف ؿذ اػت.

ون ؿذى هـبسوت ػیبػی تبثیش آى ثش احضاة:

madsg

.com

8

هـبسوت ػیبػی ؾبم بی غشثی ثب ایي هـىل هاخ ؿذ اذ و هشدم توبیل ووتشی ث 1970اص د

پیذا وشد اذ.

فصل سوم:جامعه شناسی درونی حسب

فبهل وجؼتگی -1

ػال هوی و هغشح هی ؿد ایي اػت و افشاد ث چ دلیلی ثب چ اگیض ای یه حضة سا ایدبد

هی وذ. یب چ چیضی ثبفث وجؼتگی حضة هی ؿد ثبفث هی ؿد و یه حضة اص ن

ضاة دس لشى صدن ثیؼتن ـبى هی دذ و دلیل وجؼتگی حضثی یب هـبثت فشپبؿذ. ثشسػی اح

بی اختوبفی یب هـبثت بی فمیذتی یب تشویت ایي د ثد اػت.

حضة عجم: پبیگب عجمبتی احضاة ث د دلیل هن اػت. یىی ایى حضة یه ػبصهبى اػت -الف

بصفبت اختوبفی صهی اختوبفی و دس آى لشاس داسد، پیذا و ؿىل هحتا داسد یت خد سا اص ه

هی وذ. چیضی و صهی صیشثبی عجمبتی احضاة سا تمیت وشد، ؽس احضاة چپ ثد و عجم

وبسگش صا هخبعت لشاس هی دادذ ثش اػبع ثیؾ هبسوؼیؼتی و احضاة سا ثبصتبة عجمبت هخد هی

ذ عجم وبسگش ثذاذ. اهب سجشی ثقضی اص ویي احضاة وبسگشی دس داذ ػقی داؿتذ خد سا وبی

دػت سؿفىشاى عجم ثسطا ثد.

ایذئلطی ث هقبی هدوف ای پشاوذ، بهحذد حتی بپبیذاسی اص »«حضة ایذئلطی: -ة

« فتبس هی وذ.اسصؽ ب دبسبیی اػت و یه فشدیب گش ث آى ثبس داؿت اػت ثش اػبع آى س

ایذئلطی احضاة ثشیتبیب ثش اػبع ایي تقشیف اػت چى افشاد دس حضة ثشای سفتبسؿبى ث ایذئلطی

حضة سخؿ هی وذ. هثلا حضة وبسگش ث ایذئلطی چپ ثشای ػیبػت بیؾ سخؿ هی وذ.

madsg

.com

9

ضثی ایدبد هی ػبصهبى ث فاى فبهل وجؼتگی: ثب خوـ ؿذى اؼبى ب دس یه ػبصهبى وجؼتگی ح

ؿد. اگیض افشاد اص پیػتي ث حضة هوىي اػت هتفبت ثبؿذ. فـ ؿخلی، وجؼتگی لهی، هحلی

خباد ای هی تاذ اص دلایل پػتي ث حضة ثبؿذ. اهب تب فبهل ػبصهبى اػت و ث حضة ؿىل

اص لافذ ػبصهبى پیشی هی هی دذ. اص ؾش هیخلض ػبصهبى ث ش اگیض ای و ایدبد ؿد پغ اص هذتی

وذ. اهب ش حضة لافذ خبف خد سا داسد و ثب دیگشی هتفبت اػت.

؟آسایؾ افضب یشب دس حضة چگ اػت

فضیت ضقیت افضب: دس ایدب وچىی ثضسگی حضة تقذاد افضب هن هی ؿد ایى ثش

ذس حضة افضبی ثیـتشی داؿت ثبؿذ اػبع خوقیت آى چ عس ػبصهبذی پیذا هی وذ ش چم

هثل دلت بی ثضسگتش و ثسوشاػی پیچیذ تشی . ؿدثضسگتش ثبؿذ ػبصهبذی آى ن پیچیذ تش هی

داسذ. ضقیت افشاد دس حضة ث كست ػلؼل هشاتجی اػت. سای دذگبى و ون تشیي اویت

حضة و هوتشیي گش ؼتذ ثیـتشیي اثؼتگی ث حضة سا ذاذ تب سئیغ وبدس یبت سئیؼ

اثؼتگی ث حضة سا داسذ. ثبثشایي احضاة هبذ یه عیف ػلؼل هشاتجی ؼتذ و دس هشوض آى یه

ؼت ثبثت، لی خزاة لشاس داسد دس اعشاف آى یه هحیظ پیشاهی پشتحشن و تحت تبثیش هشوض

ذگبى و فقبلیت ووتشی داسذ اثؼتگی ووتشی حضة ؼتذ ثقذ اص آى عیف اداساى سای د

ن ث حضة داسذ.

تمؼیوبت دسی ػلؼل هشاتت حضثی:

ػبصهبذی حضة ثؼتگی وبهل ث ؿ حضة داسد هثلا یت حضة ش عس ثبؿذ ثش اػبع آى

سا داسذ یت یه حضة ػبصهبذی هی ؿد اص ؾش هسیغ دسط احذب و ػبختبس خبف خد

سا تقییي هی وذ. هثلا احذ وویت دس حضة سادیىبل ػػیبلیؼت فشاؼ. وویت ـبى دذ تقذاد

ووی اص افضبی ثشخؼت حضة اػت و ؿبهل ثبصسگببى، هذیشاى كبحت هلجبى اكلی اػت.

madsg

.com

11

اػت ثش اػبع احذ لؼوت و دس احضاة وبسگشی ػػیبلیؼت اػت ؼجت ث وویت پشخوقیت تش

ػلؼ هشاتت ؾبهی فول هی وذ ...یب هلیـب ث فاى احذ دس احضاة فبؿیؼت. دس ول احضاة

فبؿیؼت و هقشف یه خشیبى التذاسگشا ؼتذ خد سا ث هیلیـب احضاة لیجشال خد سا ث وویت

هدض هی وذ.

ؾبست حضة ثش افضب:

ثب احضاة اػت ایدبة هی وذ و احضاة آصادی افضب سا سفبیت سذ دهوشاػی و دس پیذ هؼتمین

وذ ث ثب همتضیبت ػیبػی آى سا اص ثیي جشذ. ح ؾبست دس احضاة هختلف هتفبت اػت.

اتخبة سجشاى هجبسص لذست دس دسى احضاة: ایى چ وؼی دس دسى حضة ثیـتشیي لذست سا

. دس ایدب ثبیذ ػت و هجبسص ثشای لذست سا دسى حضة ؿىل هی دذداؿت ثبؿذ یىی اص هؼبئل هن ا

ثیي لذست ؽبشی لذست القی تفبت لبئل ؿذ. هجبسص اكلی هیبى وؼبی اػت و لذست القی سا

دس حضة دس دػت داسذ ثشای حفؼ آى تلاؽ هی وذ.

فشآیذبی دگشگی اختوبفی سای دسى احضاة:

ذ هـبثی یه اختی سا عی وی وذ ثلى دس عل صهبى دگشگى هی ؿذ ویـ احضاة س

حتی ؿىل، ذف هبیت آب تغییش پیذا هی وذ.. ثؼیبسی اص ػبصهبى ب احضاة حتی دس هؼیشی

خلاف آچ ثشای آب دس ؾش گشفت ؿذ ثد، تغییش خت پیذا هی وذ. اص ػی دیگش ثقضی اص

مذ صیبد ثش افضبی خد تبثیش هی گزاسذ و آب سا وبهلا هغیـ خد حضة هی وذ تب احضاة ن آ

آدب و هبذ هبؿیي یب آدم آی ثی اساد تحت خذهت وتشل ػبصهبى لافذ اذاف آى هی

ؿذ. ایي هؼئل سا هی تاى دس احضاة وویؼتی دیذ.

یخلض اػتشگشػىی دس هسد دگشگی دس احضاة ثشسػی هی دس ایدب ؾشی ػ ؾشی پشداص، پبست، ه

ؿد.

madsg

.com

11

ؾشی صیؼت ؿبػی پبست: پبست ثیبى گزاس هىتت خج گشایی اػت ی هقتمذ اػت مؾ -الف

ع دس وؾ ثـشی هوتش اص فمل اػت تفبت افشاد دس خبهق اهشی عجیقی اػت. اص ؾش ی احؼب

ای ثب ن هتفبتذ ثش اػبع ایي تفبت بی دس خبهق د لـش اؼبب ث لحبػ اخلالی، ؿی س

ثشتش پبییي تش داسین. لـش ثشتش ن ث د عجم لـش حىهت گش حىهت ؿذ تمؼین هی ؿد. اص

ثشتش ؿبهل توبم وؼبی هی ؿد و دس ؿغل خد دس هشتج فبلی لشاس داسذ.ؾش ی عجم

خلض: هیخلض دس هسد حضة ػیبػی تحمیك وشد اػت ؾشی ی لبى لبى آیي الیگبسؿی هی -ة

آیي الیگبسؿی اػت. ایي ؾشی ث ایي هقی اػت و صذگی ػیبػی ثذى ػبصهبى وی تاذ خد

داؿت ثبؿذ اهب ثقذ اص تـىیل ػبصهبى فذ ای هؼئل اداس اهس هی ؿذ ایي افشاد ون ون هبست بیی

دیگشاى آب سا ذاسذ ثذى آب ضشی ثذی ث ػبصهبى اسد هی ؿد ث ویي دلیل پیذا هی وذ و

ون ون خد آب ث ػبصهبى تجذیل هی ؿذ وبس گزاؿتي آب غیشهوىي هی ؿد. ثبثشایي الیي

هن تشیي چیضی و ػبصهبى اص افشاد هی گیشد، آصادی آبػت.

هحس ؿذى حضة: حضة ثشای ایي ایدبد هی ؿد و دهوشاػی ؾشی اػتشوشػىی دس هسد خد -ج

سا ث خد آسد اهب احضاة ث ایي ذف پبیجذ وی هبذ ش حضثی هوىي اػت ایي ذف سا

فشاهؽ وذ خدهحس ؿد.

فلل چبسم: وبسیظ احضاة:

وبسوشدگشایی هقتمذ اػت و ثشای ثحث وبسیظ احضاة ثبیذ ث ؾشی وبسوشدگشایی اؿبس وشد. هىتت

هب ثب یه ولیت سثش ؼتین و دس آى ث فاى ول، یب ؾبم ش خضئی وبسیظ خبف خد سا داسد

اگش یه ثخؾ تاذ وبسیظ خد سا ادبم دذ ول ػیؼتن دچبس هـىل هی ؿد.تبلىت پبسػض ث

ایي هؼئل اؿبس وشد اػت.

madsg

.com

12

وبیظ بی احضاة، وبسبیی اػت و اص یه حضة اتؾبس هی وبسیظ بی احضاة: هؾس اص -1

سد

وبسیظ بی اتخبثبتی: یىی هوتشیي ؽبیف حضة هشثط ث اتخبثبت اػت ایى چگ یه -الف

و ثشای ادبم اتخبثبت ؿىل ثگیشد حضة چ مـی دس آى داؿت ثبؿذ اص وبسیظ بی حضة اػت.

ختلفی سا ادبم هی دذ هثل ؿىل دادى ث افىبس فوهی، اتخبة بهضدب ایي وبسیظ حضة وبسبی ه

ثشای ؿشوت دس اتخبثبت سػیذگی تؾین ؽبیف اتخبة ؿذگبى. یقی ث عس خلاك اص صهبی

و اتخبثبت آغبص هی ؿد حضة وبس خد سا ؿشؿ هی وذ یقی ث تجلیغ ثشای وبذیذا هی پشداصد

سا ؿىل هی دذ پغ اص آى وبذیذا سای آسد ث ؽبیف ا ثقذ اص آى یض هی پشداصد. افىبس فوهی

ن وبسیظ بی آهصؿی: احضاة ثب وبسبی آهصؿی دس هیبى خابى، خابى الـبس هختلف -ة

ض ث آهصؽ سای دذگبى هی پشداصذ ن ث آهصؽ وؼبی سای وی دذ تب ثب ایي وبس آب ی

تـیك ث سای دادى هـبسوت ػیبػی ؿذ.

ؾشی بی هختلف دس هسد وبسوشد احضاة:

ؾشی گبثشیل آلوذ دس هسد وبسیظ احضاة: احضاة ػیبػی اص عشیك ؾبست یب فر دس اسگبى -الف

بی لذست دس افوبل وبسیظ بی حىهتی هـبسوت داسذ. وچیي احضاة اص عشیك خبهق پزیشی

آلوذ ث د ؿ خبهق پزیشی ػیبػی یبػی فض گیشی ث حفؼ ؾبم ػیبػی ووه هی وذ. ػ

اؿبس هی وذ و ثش اػبع آى فشگ ػیبػی تمیت هی ؿد ؾبم ػیبػی تذام پیذا هی وذ. هؼبل

بفـ ثیبدی یقی پیذ هبفـ تدویـ ه« سذ تجذیل»هن دیگش ایي اػت و احضاة ػیبػی ث د

احضاة ػیبػی تىثش تؿ تمبضببی خبف سا ث چذ هضؿ ولی تجذیل وشد ث ووه هی وذ.

سا ثبصی هی وذ. تلوین تجذیل هی وذ. یقی احضاة مؾ حلم اػظ ثیي خبهق لذست حبون

ؾشی هشول دس هسد وبسیظ بی حىهتی احضاة:

اذ:هشول وبسیظ احضاة سا هاسد صیش هی د

madsg

.com

13

فضگیشی گضیؾ افشاد هبػت ثشای هبكت حىهتی -1

تىیي ثشبه ب ػیبػت بی حىهتی -2

وبگی ؾبست ثش ػبصهببی حىهتی -3

ادغبم خوقیت ب اص عشیك آؿتی تمبضببی گشی -4

ادغبم اختوبفی افشاد اص عشیك ثؼیح آب خبهق پزیشی ػیبػی -5

ثشخلاف دیگشاى و ث وبسیظ بی آؿىبس اؿبس هی بی پبى: ؾشی ویگ هشتي دس هسد وبسیظ

اص ؾش هشتي وبسیظ بی آؿىبس آبیی ؼتذ و وشدذ، هشتي ث وبسیظ بی آؿىبس اؿبس هی وذ.

هؾس ؾش اص یه تـىل، ػبصهبى یب بد اتؾبس هی سد اهب وبسیظ بی پبى آبیی ؼتذ و

جد اػت. ثیبگزاساى حضة

ی ث ثشسػی احضاثی پشداخت ؾشی طسط لا دسثبس مؾ سص اعویبى اص ػی احضاة هخبلف:

اػت و اص ؾش ؾشی دؿوي ؾبم هخد اسصؽ بی آى ؼتذ لی ویي احضاة ث تحىین

تمیت ؾبم ػیبػی هخد ووه هی وذ.

ؾبم وـی ساجشدی )اػتشاتظی( احضاة:

ػیبػی هبذ یه ؾبم ػیبػی یه ؾبم وـی اػتشاتظی داسد. حضة ػیبػی ثشبه بی خبف حضة

خد سا دساد آسهبى بی افلام ؿذ ای سا دجبل هی وذ. ث ویي دلیل ثش اػبع اذاف اػتشاتظی

بیی و داسد اثضاسبی هسد اػتفبد حضة ح فولىشد آى دس كح ػیبػت هغشح هی ؿد.

خج بی ؾشی: پیؾ فشم ؾشی بی وؾ ػیبػی، خد سلبیت هجبسص ثی اهبى هیبى افشاد

گش بی ػیبػی ثشای وؼت لذست اػت. ایي هجبسص تب حذ صیبدی ث هجبسص ؾبهی ؿجی اػت. اص ایي

ذگی ػیبػی س ساجشدب، ؿگشدب تبوتیه بیی سا هی علجذ و ثذى آب پیشصی هوىي یؼت. ص

فبهل فشم وشدى -1ىت سا ثشسػی وشد: صیگش سی هی دذ دس ایدب ثبیذ ػثبصی ػیبػی هیبى چذ ثب

madsg

.com

14

) دس ایي فبهل فشم وشدى هحیظ -2حضة)حضة خد فبهل تقییي وذ اػتشاتظی بی خد اػت(

اتظی فولىشد حضة دیذگب حضة وی تاذ اػتشاتظی بی خد سا تقییي وذ هحیظ هی تاذ اػتش

الگی تقبهلی یب گشؽ ػبختبسی) ن حضة خدؽ هی تاذ اػتشاتظی بی -3سا هـخق وذ(

خد سا تقییي وذ ن هحیظ اػت و تقییي وذ اػتشاتظی بی حضة اػت(

حضة دس كح فولی چگ فقبلیت هی وذ چ دػتبسدبیی داسد. دس ایدب خج بی فولی:

بی حضة ثشای پیشصی دس اتخبثبت، فض گیشی ...ثشسػی هی ؿد. تبوتیه

فصل پنجم: نظام های حستی

ؾبم بی حضثی آخشیي هشحل دس تػق ػیبػی دس اسپب ثد اذ. ؾبم بی حضثی ساثغ ضدیىی ثب

دس یه وـس ثب ؾبم ػیبػی داسذ. ایى ؾبم ػیبػی چگ ثبؿذ ثش ؾبم حضثی تبثیش هی گزاسد. هثلا

ؾبم ػیبػی وویؼت، ؾبم حضثی اؽ هتفبت ثب وـسی اػت و ؾبم ػیبػی اؽ لیجشال ػشهبی

داس اػت. تمؼین ثذی لاپبلوجبسا ایش دس وتبة احضاة ػیبػی تػق ػیبػی ثش اػبع تفىیه

ی تتبلیتش سا ـبى هی ؾبم بی سلبثتی غیشسلبثتی اػت تفبت ؾبم بی دهوشاتیه ؾبم ب

دذ.

ؾبم بی سلبثتی: -1

دس ؾبم سلبثتی یه دهوشاػی ثش اػبع سلبثت هیبى گش بی ػیبػی ثش ػش لذست ؿىل هی گیشد.

ثش ػ خ هتفبت خد داسد: ؾبم دحضثی، چذحضثی، ؾبم حضة هؼلظ)و دس آى یه حضة

تبسیخ هـبثی سا پـت ػش گزاؿت اذ اهب ؾبم بی دس اسپب اگش چ وـسب (احضاة دیگش هؼلظ ؿد

ػیبػی آب ثب ن هتفبت اػت. ایي تفبت دس هیبى وـسب ث دلیل تفبت دس ػبخت دلت، ؿ

املاثی و دس آى وـس ث لؿ پیػت اػت، ساثغ ؿش سػتب .. اػت.

madsg

.com

15

دس آى د حضة ثشتش ؼتذ. و ؾبم د حضثی: ؾبم د حضثی ؾبهی اػت چذ حضثی و -الف

ثبسص ؾبم د حضثی سا هی تاى دس اگلؼتبى آهشیىب دیذ. اص ؾش ثشخی ؾشی پشداصاى، ؾبم د حضثی،

ثتشیي تؿ ؾبم ػیبػی اػت. ایى چشا دس یه وـس ؾبم د حضثی حبون اػت یب چذ حضثی یب ته

ثش ثبصهی گشدد. فاهل تبسیخی، ضاؿ بی ػیبػی دس حضثی ث فاهل تبسیخی، اختوبفی فشگی ه

عل تبسیخ سا دس ؾبم ػیبػی ـبى هی دذ هبذ ضاؿ وبس ػشهبی و ث پیذایؾ د حضة اكلی

وبسگش لیجشال ػشهبی داسی ادبهیذ اػت.

ضثی فشاؼ ؾبم بی چذ حضثی: ؾبهی و دس آى ثیـتش اص د حضة فقبلیت وذ هبذ ؾبم بی ح

ایتبلیب. دس ایي ؾبم تؿ افىبس دیذگب بی ػیبػی ثیـتش ـبى داد ؿذ اػت. یه حضة وی تاذ

ؿىل گیشی ایي ؿ ؾبم ن آسای صیبدی سا وؼت وذ چى آسا ثیي افشاد هختلف تمؼین ؿذ اػت.

خاهقی و ضاؿ بی ػیبػی ث فاهل تبسیخی، ضاؿ بی اختوبفی ..ثشهی گشدد. اص ؾش سوبى دس

صیبد ثبؿذ ایي ضاؿ ب حل ـذ ثبؿذ)هبذ ضاؿ ولیؼب دلت، ؿش سػتب ...( ایي ضاؿ ب دس

دس هذسى ث احضاة هتمل هی ؿد ثبفث ؿىل گیشی ؾبم چذ حضثی هی ؿد.

ى یه حضة ثشای یه ؾبم حضة هؼلظ: ؾبم حضة هؼلظ ؾبهی اػت و چذ حضثی اػت لی دس آ

دس هقیي ث هیضاى چـوگیشی اص ػبیش احضاة خلتش هی افتذ. هثلا دس وـسبی ػئذ، شط ایتبلیب

ثشای هذتی ایي چیي ثد.

ؾبم بی غیشسلبثتی: حضة دس ؾبم بی غیش سلبثتی ث كست حضة احذ وبیبى هی ؿد. -2

حضة اػت و هی تاذ فقبلیت وذ. هبذ یقی چى ایي ؾبم ب سلبثتی یؼتذ، فمظ یه

ؾبم بی وویؼتی و چى غیشسلبثتی اذ، فمظ حضة احذ وویؼت هی تاذ فقبلیت

هبذ وذ. ؾبم بی ته حضثی دس سطین بی ایذئلطیه تتبلیتش هی تاذ ث خد ثیبیذ.

سطین بی فبؿیؼت وویؼت.

madsg

.com

16

حسب در جهان سوم و ایران

ػیبػی، التلبدی فشگی غشة ایدبد ؿذذ تىبهل پیذا -ثش ثؼتش تحلات اختوبفیضاة ػیبػی اح

وـسبی خبى ػم و تبسیخ، فشگ، ػبختبس التلبد وشدذ. ثش ایي اػبع ػال ایي اػت و

ی چگ ثب ؾبم حضثی سثش ؿذ اذ. وـسبی خبى ػم ث كست غیش عجیقهتفبتی داؿت اذ،

حضة و پذیذ هلفی اسد توذى هقبكش ؿذ اذ ث ویي دلیل ثب هـىلات صیبدی ن سثش ؿذذ.

ای اسپبیی اػت پزیشؽ آى ثشای وـسبی خبى ػم هؼتلضم ایي اػت و آب ن وبى تدشثیبت

ثشای تدشث اسپب سا داؿت ثبؿذ لی دس فول ایي عس جد اػت. وـسبی خبى ػم لت وبفی

حضثی حل ضاؿ بی ػیبػی ث سؽ هؼبلوت آهیض داؿت اذ ایى ػبختبس اختوبفی ػیبػی

آب هؼتقذ لجل احضاة وبسیظ بی آب ث كست اسپب ثد اػت.

دس ایدب ثبیذ ث یظگی ب هـتشن صذگی ػیبػی هاـ سؿذ احضاة دس خاهـ خبى ػم اؿبس

وشد:

یظگی هـتشن خبى ػم جد بدبی ػیبػی اختوبفی هبذ غشة ثد اػت. ایي وـسب ثب

خوقیت صیبد آهصؽ ون ػغح التلبدی، فشگی اختوبفی پبییي ثب هـىلات صیبدی سثش ؼتذ.

ػبختبس لجیل ای اختوبفبتی: دس وـسبی خبى ػم ػبختبس لجیل ای لهی ؿىبف بی -

ضاؿ بی دسى آى هبـ اص ؿىل گیشی تمیت ؾبم حضثی وبساهذ ؿذ اػت.

خبهق تد اس: ث دلیل جد تـىل ب بدبی ػیبػی، خبهق ػیبػی دس خبى ػم، تد اس -

اػت.

التلبدی هحىوی ؼتذ خبهق -ضقف خجگبى ػیبػی: خجگبى خبى ػم فبلذ پبیگب اختوبفی -

دس اختیبس ذاسذ. هذی سا

madsg

.com

17

ؿخلی ؿذى لذست لذست ؿخلی: ث دلیل یظگی بی اػتجذادی ؾبم بی ػیبػی خبى ػم -

لذست توبیل ث ؿخلی ؿذى اػتجذاد داسد.

گش بی فـبس:

تقشیف گش فـبس: گش فـبس ػبصهبی اػت و ثشای دفبؿ اص هبفـ خد دػت ث افوبل فـبس ثش

ی هی صذ تب تلویوبت آب سا ثب هبفـ خد وبگ وذ. گش فـبس ثبیذ ػ لذست فوهی دلت

فلش اكلی داؿت ثبؿذ: خد یه گش ػبصهبى یبفت، دفبؿ اص هبفـ، افوبل فـبس.

ػبصهبى: گش فـبس ثبیذ اص حذاللی اص ػبصهبى سا داؿت ثبؿذ تب اص گش بی دیگش خدخؽ هتوبیض

لل ػبصهبى ثش اػبع ؿ خبهق هتفبت اػت. هثلا دس ایشاى، ثبصاس ث فاى یه ؿد. الجت ایي حذا

گش فـبس تلمی هی ؿد و دس هیبى آب یچ ػبصهبذی خد ذاسد.

یظگی دیگش گش فـبس ثبیذ دفبؿ اص هبفـ ثبؿذ. ػبصهبى گش فـبس ثبیذ ثشای سػیذى ث اذاف خد

پی دفبؿ اص هبفـ خد ثبؿذ. حبلت ثؼیح ث خد ثگیشد دس

یظگی دیگش گش فـبس، افوبل فـبس اػت.یىی اص سایح تشیي ؿ فقبلیت بی ػیبػی افوبل فـبس ثش

. ػبختبس، ایذئلطی، لذست بی هخد اػت و وؾ بی ػیبػی سا تحت تبثیش لشاس هی دذ

هثلا دس خبهق ای و ش هی گزاسد.فشگ ػیبػی ثؼیبسی فاهل دیگش ثش وؾ گش بی فـبس تبثی

ػغح فشگ ػیبػی پبییي اػت گش بی فـبس اص ش ػیل ای حتی تیي اسد وشدى اتبهبت

لی دس خبهق ای ثب ػغح ثبلای فشگ، گش بی فـبس سفتبس هقتذل تشی ای اػتفبد هی وذ.

داسذ.

گ ؿبػی گش بی فـبس:

هثلا گش ثش اػبع ػبختبس دسی یب هبفـ اذافـبى تمؼین ثذی وشد اذ. گش بی فـبس سا

بی فـبس ثب هفقت هبدی یب هقی تمؼین ؿذ اذ. گش بی فـبس ثب هفقت هبدی، هقولا ػبصهبى

دس ثشاثش تذیذبیی و ؿغل دػتوضدؿبى سا تذیذ هی بیی حشف ای ؿغلی ؼتذ و اص خد

madsg

.com

18

گش بی فـبس ثب هفقت هقی ن ؿبهل ااؿ گش بی غیشهبدی ؿبهل ػبصهبى فبؿ هی وذ. وذ، د

بی ثبؿگب بی فمیذتی، هزجی، سؿفىشی غیش هی ؿد. گش بی هثل عشفذاساى

هزجی. -صى)فویؼن( ػبصهبى بی داـدیی، ولیؼبب ...ث فاى یه بد ػبصهبى اختوبفی

madsg

.com