MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİfslegitim.com/filemanager/uploaded/sg...

MADEN İŞYERLERİNDEİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

MADEN Yerkabuğunun bazı bölgelerinde çeşitli iç ve dış etkenlerle oluşan, ekonomik yönden değer taşıyan mineral bileşimi,

MADENCİLİKYerkabuğunda bulunan cevher, endüstriyel

hammadde, kömür ve petrol gibi ekonomik değeri

olan herhangi bir maddeyi yeryüzüne çıkarıp onu

paraya dönüştürme işi

AÇIK İŞLETME YÖNTEMİ (AÇIK OCAK-YERÜSTÜ MADENCİLİĞİ)

• MADEN ÜZERİNDEKİ ÖRTÜ TABAKASINI ALMAK(DEKAPAJ) YOLUYLA MADEN YATAĞININÜRETİLEBİLECEK BİR DURUMA GETİRMEK AMACIYLAUYGULANAN İŞLETME SİSTEMİ,

AÇIK İŞLETME

MERMER OCAĞI TAŞ OCAĞI

YER ALTI İŞLETMECİLİĞİ

Açık işletme metodu uygulaması ekonomik olmayan madenyataklarına tavanın göçertilmesi, açılan boşluğundoldurulması veya topuklar bırakılması esaslarına göreuygulanan üretim sistemidir.

İLGİLİ MEVZUAT

• 150 YILI AŞKIN BİR ZAMANDAN BERİ YERALTI MADEN İŞLETMECİLİĞİ YAPILAN ZONGULDAK KÖMÜR HAVZASI, 8 MAYIS 1865 TARİHLİ DİLAVER PAŞA NİZAMNAMESİ İLE İŞ YAŞAMINI DÜZENLEYEN İLK İŞ GÜVENLİĞİ MEVZUATINA SAHİPTİR.

• TBMM'NİN ÇIKARDIĞI İLK YASALARDAN BİRİDE 10.09.1921 TARİH VE 151 SAYILI "EREĞLİ HAVZAİ FAHMİYESİ MADEN AMELESİNİN HUKUKUNA MÜTEALLİK KANUN” DUR.

SONDAJLA MADEN ÇIKARILAN VE YERALTI-YERÜSTÜ MADEN

İŞLERİNİN YAPILDIĞI İŞLERDE UYGULANACAK ASGARİ

HÜKÜMLER

- İşveren, hem olağan hem de olağanüstü durumlarda çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak üzere alınması gerekli tüm tedbirlerin sağlık ve güvenlik dokümanında yer almasını sağlar.

- Mekanik ve elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, uygun yerlere yerleştirilmesi, hizmete alınması, işletilmesi ve bakımında, çalışanların sağlık ve güvenliği için, bu Yönetmelik hükümleri ile Makina Emniyeti Yönetmeliği ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır.

- Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır.

ŞEV EĞİMİ

• Basamak şev açısı sağlam arazide 60 derece, çöküntülü ve çürük arazide, kum, çakıl ve dere tortularının olduğu yerlerde 45 derece, kaygan ve sulu arazilerde 30 dereceden fazla olmamalı

BASAMAKLARDA GÜVENLİK

TOPRAĞIN YAPISINA UYGUN ŞEV VERİLEREK VE UYGUN YÜKSEKLİKTE BASAMAKLAR TEŞKİL EDİLEREK ÇALIŞILMALI


• Basamak genişliği üretim makinelerinin ve taşıma araçlarının güvenli çalışacağı genişlikte olmalı

• Basamak yüksekliği; kazının, el ile yapıldığı işletmelerde 3 m.yi, makinelerle yapıldığı işletmelerde makinenin bom yüksekliğinigeçmemeli

DEVRİLEN KAMYON

BASAMAK GENİŞLİĞİ YETERLİ OLMADIĞI İÇİN MANEVRA SIRASINDA BASAMAKTAN AŞAĞI DEVRİLEN KAMYON


BASAMAKLAR DİK OLMAMALI, KESİNLİKLE DİK BASAMAK ALTINDA İŞÇİ ÇALIŞTIRILMAMALI


• Basamak diplerinde işçi bulunmamalı, patlayıcı madde ve sandıkları konmamalı

• Kazı ya da lağımlarla oyularak, kademe alınlarının askıya alınması ve göçertilmesi (ters ıskarpa yapılması) önlenmeli


KADEMENİN ALTINI OYARAK ÜSTÜNE GÖÇERTMEK -TERS ISKARPA YAPMAK-YASAKTIR.

DÜZENSİZ ÇALIŞMA

ALT BASAMAKTA ÇALIŞMA YAPILIRKEN ÜSTTE ÇALIŞILMAMALI ,

İKİ ÇALIŞMA ALANI ARASINDA TAŞ VE BLOK DÜŞMELERİNE KARŞI YETERİNCE GÜVENLİ BİR ALAN BULUNMALI

KAVLAK KONTROLÜ VE SÖKÜMÜ

• Lağım atımlarından, kar ve yağmur gibi doğal olaylardan sonra kademe yüzeylerinde deneyimli işçiler tarafından çatlak sökümü yapılmalı

• Yüksekliği 5 m. ve eğimi 30 dereceden çok olan şevlerde, çatlak sökümü vb. çalışmalarda işçilere emniyet kemeri ile baret, emniyet ayakkabısı vb. gibi kişisel koruyucular verilip kullandırılmalı.

KAVLAK SÖKÜMÜ

KAVLAK SÖKÜMÜ GÜVENLİ BİR YERDEN YAPILMALI, ASKIDAKİ KAVLAKLAR DÜŞÜRÜLMELİ

AÇIK OCAKTA GÜVENLİK

• Görevlilerden başkası ocağa girmemeli, bunun için işletme sahası içinde uygun yerlere uyarı levhalarıkonmalı, işletme personeli dışındaki kişilerin geçit yolu, ocak sınırı tel çit ile emniyete alınmalı, yetkililerden başka kişilerin izin almadan işletme

sahasına ve işyerine girmesine izin verilmemelidir.

İŞLETME ALANINDA GÜVENLİK

İŞLETME ÇUKURLARININ ETRAFI TEL ÇİT İLE GÜVENLİK ALTINA ALINMALI VE ÜZERİNE YETERİNCE İKAZ LEVHASI ASILMALIDIR.

İŞLETME ALANINDA GÜVENLİK

YUKARDAN TAŞ DÜŞMESİ VEYA GÖÇME İHTİMALİ OLAN YERLERE GEREKLİ İKAZ LEVHALARI ASILMALIDIR

TESİSLERDE GÜVENLİK


• ACİL DURUMLARDA BANDI DURDURMAK İÇİN BİR KENARINA SVİÇLİ ACİL STOP TELİ TAKILMALI

• TÜM KAYIŞ-KASNAKLARIN ÜZERİNE MUHAFAZA TAKILMALI,

• TAMİR-BAKIM İŞLERİ İÇİN BANDIN BİR KENARINA KORKULUKLU BİR YÜRÜME YOLU YAPILMALI,

• ÇALIŞMA PLATFORMLARI İLE MERDİVENLERİN KENAR KORKULUKLARI OLMALI,


SİLOLARA GİRİŞTE ALINACAK TEDBİRLER

1-GÖZETİCİ2-SİNYAL İPİ3-EMNİYET KEMERİ4-TEMİZ HAVA SOLUNUM CİHAZI5-DİĞER KKD


HAFRİYAT KAMYONLARINA DAMPER KALKIK VAZİYETTE MANEVRA YAPTIRILMAMALI

DAMPERİ ENH’NA DOKUNMUŞ VE SÜRÜCÜSÜ VEFAT ETMİŞ BİR KAMYON


26

1-TANK TOPRAKLANMALI

2-DOLUM YAPAN TANKER İLE TANK ARASINDA STATİK ELEKTRİK YÜKÜNÜ GİDERMEK İÇİN MAŞALI KABLOBAĞLANMALI

3-AÇIK ALEV YASAĞI UYGULANMALI


TAMİR SIRASINDA DAMPER VEYA KEPÇE KALKIK İKEN ALTINA MUTLAKA SAĞLAM TAKOZLAR KONULMALIDIR.


28

İŞÇİLERİN İŞ MAKİNELERİ VEYA KAMYONLARA ASILARAK SEYAHAT ETMELERİNE VE MAZOT İKMALİNİN KALDIRILAN KEPÇE ÜZERİNDE YAPILMASINA İZİN VERİLMEMELİ

Açık işletmelere ilişkin yönerge: Kazıcı ve doldurucu makinaların çalıştırıldığı veya derin lağım deliklerinin uygulandığı işyerlerinde ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu ve aşağıdaki ayrıntıları kapsayan yönerge hazırlanır. Bu Yönergede;

a) Kademelere verilecek en çok yükseklik,b) Güvenle çalışmaya imkan verecek kademe düzlüğü, genişliği,c) Çalışılan yerin özelliğine, jeolojik, tektonik yapısına ve fiziksel özelliğine göre kademelere verilmesi gereken şev derecesi,ç) Lağım atılacak yerin özelliğine göre, lağım derinliği, lağım aralıkları ve lağım deliğiyle kademe yüzünün dibi arasındaki uzaklık ve buna göre konulması gereken patlayıcı madde miktarı,d) Ateşleme sırasında çalışanların ve makinaların güvenlikleri için alınması gereken tedbirler,e) Makinaların çalışma koşulları, manevra yerleri, yükleme, taşıma ve boşaltma işlerinde uygulanacak güvenlik tedbirleri,f) Patlayıcı madde doldurma, sıkılama ve ateşleme sırasında alınacak güvenlik tedbirleri,g) Çalışma yerlerine görevlilerden başkalarının girmesine karşı tedbirler,ğ) Patlayıcı maddelerin depolanması, kullanılacakları yere güvenli biçimde taşınmaları ve kullanılmalarına ilişkin tedbirler,

PATLAYICI MADDE KULLANIMINDA GÜVENLİK

- Ortam havasında sağlığa zararlı ve/veya patlayıcı maddelerin bulunup bulunmadığının tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun ölçülmesi için gerekli tedbirler alınır. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, elektrikli tesisatlar ve içten patlamalı motorların gücünü otomatik olarak kesen aygıtlar, belirlenmiş yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devamlı olarak ölçen kontrol aygıtları ve otomatik alarm sistemleri sağlanır. Otomatik ve mekanik ölçüm sonuçları sağlık ve güvenlik dokümanında öngörüldüğü şekilde kayıt altına alınır ve saklanır.

-Patlayıcı ortam oluşmasına ve birikmesine karşı gerekli tüm tedbirler alınır.

-Patlama riski bulunan yerlerde, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek için gerekli tüm tedbirler alınır.

- Alınması gerekli tedbir ve kullanılacak ekipmanı ayrıntılı olarak belirten patlamayı önleme planı hazırlanır.


• 50 kilogramdan az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır.

• Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az üç metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır.

• Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır.

• Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler, aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamazlar.


• Kullanılmak üzere dağıtılmış bulunan patlayıcı maddeler, ancak, ateşleyiciler veya nezaretçilerce görevlendirilmiş kişiler tarafından, ateşleyici gözetiminde, özel sandıklar içinde taşınır. sandıklar tahtadan veya bu işe elverişli yalıtkan malzemeden yapılmış olacak ve özel kilit düzeni bulunacaktır. bunların içine başka bir madde konulamaz.

• Ateşleyici, manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur.

• Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı, 10 kilogramı geçemez.


• Patlayıcı madde lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık maddesi yerleştirildikten sonra doldurulur ve sıkılandıktan sonra ateşlenir. Sıkılama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartuşlar için 35 santimetredir. Fazla her kartuş için, kartuş boyunun yarısı kadar, sıkılama maddesi eklenir. Patlayıcı maddenin boyu, delik derinliğinin yarısını geçemez. Artan boşluk, sıkılama maddesiyle doldurulur.

• Fitiller, kapsüllere, özel kapsül pensesiyle sıkıştırılır. (dişle değil)

• Fitille ateşlemede aynı anda en fazla 5 adet delik ateşlenebilir.

• Kapsüller, kartuşlara, ateşleme yapılacağı sırada yerleştirilir ve lağım delikleri ancak, ateşlenecekleri zaman doldurulur.


• Lağım deliğinde patlamamış patlayıcı maddenin kaldığı veya bundan kuşkulanıldığı takdirde, elektrikle ateşlemede en az 5 dakika, fitil vb, ile ateşlemede en az bir saat geçmeden ateşleme alanına kimse giremez.

• Patlamamış patlayıcı madde artıkları, bir nezaretçinin sorumluluğu altında,olanak varsa, o lağımı delen usta tarafından, patlamamış lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında,ona paralel başka bir delik delinip doldurularak ateşlenir.

• Delinme, doldurulma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında, çalışma alanında, görevlilerden başkasının bulunması yasaktır.

YERALTI - HAZIRLIK VE KAZI

• Tüm yeraltı çalışmalarında, ocak içinde, işçilerin kolay ulaşabileceği birbirinden bağımsız ve güvenli yapıda en az iki ayrı yoldan (nefeslik) yer üstüne bağlantı yapılmalı,

• Bunlardan biri nakliyat (acil hallerde kaçış) ve hava giriş, diğeri hava dönüş yolu olarak kullanılmalı, iki yol arasında 30 m. topuk bırakılmalıdır.

OCAĞA GİRİŞ ŞARTLARI

• Ocaklara kesici, yaralayıcı, öldürücü silahlarla alkollü içki sokulamaz. kömür ve kükürt ocaklarıyla yangın tehlikesi olan ocaklarda tütün içilemez. bu ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, çakmak vb. madde ve malzemeler sokulamaz.

• Nezaretçi, bunların ocağa sokulup sokulmadığını anlamak için, ocağa girenlerin üstlerini arattırır. üstlerinin aranmasına engel olanlar, ocağa sokulamaz.

NAKLİYAT

• Ocaklarda kullanılacak mekanik taşıt sistemine,sistemin çalışmasına, özel işaretleşme kurallarına,arabaların yönetimine ve durdurulmasına, arabalarabinmesine izin verilen kancacıların uymak zorundaoldukları kurallara, yoldan çıkan ve devrilenarabaların yola konulmasında uygulanacak esaslara,asılacak uyarı levhalarına ilişkin aşağıdaki ayrıntılarıkapsayan ve ilgili mevzuat hükümlerinin de gözönünde tutulduğu bir yönerge hazırlanır.

NAKLİYAT• Kuyu ile nakliyat yapılan ocaklarda iki kuyu arasında en az 30 m.lik topuk

bırakılmalı,

• Taşıma halatıyla kafes arasındaki bağlayıcı parçaların (koşum düzeni) maruz kalabilecekleri dinamik çarpma ve gerilmeler de hesaba katılmış olmak koşuluyla, yapımda uygulanacak güvenlik katsayısı, kafesin taşıyacağı en çok statik yüke nazaran en az 12 olmalıdır.

• Taşıyıcı halatla kafes arasındaki koşum düzeni, altı ayda en az bir kez, zincirler, ayırma kancaları ve diğer parçalar sökülmek, parçaların kesitleri uygun aletlerle ölçülmek suretiyle aşınma, pas ve çatlak bulunup bulunmadığı yönünden muayene edilir.

• Ana nakliyat yolları, nakliyat sistemine uygun boyutlarda, % 0.5'i geçmeyen eğimde düzgün kesitli ve mümkün olduğunca düz doğrultuda ocak veya ocak bölümlerinin ömrüne yetecek sağlamlıkta olmalı,

• Ana nakliyat yolları en az 180 cm. yükseklikte olmalı ve araçlarla galeri yan duvarlarının birisi arasında en az 60 cm.lik yaya yolu bırakılmalı,

DÜZGÜN KESİTLİ UYGUN ANA NAKLİYAT YOLU

NAKLİYAT

• Yaya yolu bırakılmasına imkan yoksa ve taşıma sırasında çalışanların geliş ve gidişine veya çalışmasına izin verilmişse, yolların yan duvarlarında, uygun aralıklarla, en az iki kişinin sığabileceği yeterli boyutlarda cepler yapılır. Bu cepler boş ve temiz tutulur ve kolayca görünür hale getirilir. Taşımanın bantlarla yapıldığı yollar bu hükmün dışındadır.

• İşçilerin gidiş gelişlerine izin verilen ve eğimleri 25 – 45 derece arasında olan yollarda zemine merdiven veya basamak, yan duvara ise tutamaklar yapılmalı, eğimin 45 dereceyi geçtiği yollarda, merdiven ve her 25 m. de bir dinlenme sahanlığı yapılması zorunludur.

• Su geliri olan yollarda kenara kanal yapılmalı, bu kanallar uygun yerlere yapılacak su ceplerine yönlendirilmeli, böylece yolların temiz ve kurukalması sağlanmalıdır.

DRENAJ

• Ocak sularının tehlike yaratmaması içingaleri tabanında beton kanallar yapılmalı,drenaj sistemi oluşturularak ocakiçerisinden gelen sular ceplerdebiriktirilmeli ve pompalarla dışarıatılmalıdır.

DRENAJ

SU CEBİ

KANALSIZ YOL

TAHKİMAT

• Maden ocağını teşkil eden galeri, kuyu veüretim yerlerini mal ve can emniyetibakımından çalışılabilinir duruma sokmak veçalışılabilir durumda tutmak için yerine göreağaç, demir ve beton kullanılarak yapılantakviye, iksa, destek düzeni.

TAHKİMAT ÇEŞİTLERİ

HİDROLİK DİREK TAHKİMATI

TAHKİMAT

KIRIK DİREKLER YA DEĞİŞTİRİLMELİ VEYA BİTİŞİĞİNE YENİ BAĞ ATILMALI

HAVALANDIRMA

YERALTI İŞLETMELERİNDE İŞÇİLERİN ÇALIŞTIĞI BÜTÜN BÖLÜMLERDE YETERLİ HAVALANDIRMA YAPILMALIDIR.

• YERALTI İŞLETMELERİNDE;

– Sağlığa uygun solunabilir hava sağlanması,

– Ortamdaki patlama riskini ve solunabilir toz konsantrasyonunun kontrol altında tutulması,

– Kullanılan çalışma yöntemi ve işçilerin fiziki faaliyetleri dikkate alınarak çalışma koşullarına uygun havanın sağlanması ve bu durumun sürdürülebilmesi için sürekli havalandırma yapılması zorunludur.

HAVALANDIRMA• Hava akımı çalışma yerlerine doğal veya mekanik araçlar ile planlı bir şekilde

sağlanmalı,

• Havalandırma sistemine bağlı makineler yedek enerji kaynağına bağlanmalı,

• İnsan ve malzeme taşımasında kullanılan kuyularda, lağımlarda, ana nefeslik yollarında, eğimli ve düz yollarda, hava hızı, saniyede 8 metreyi geçmez.

• Havalandırma esas itibariyle aşağıdan yukarıya doğru yapılmalı,

• havasında % 19'dan az oksijen,% 2'den çok metan, % 0,5'den çok co2, % 0.005’ (50 ppm)den çok co ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışılmaz. 8 saatlik çalışma için müsaade edilen en yüksek hidrojensülfür oranı 20 ppm (% 0,002)’dir.

• Tozların havaya karışmasına engel olacak tedbirler alınmadığı takdirde ocak dışında hava giriş kuyusuna 80 metreden daha yakın eleme ve ayıklama tesisi kurulmaz.

PATLAMA SEBEPLERİ

• GAZ PATLAMASINA NEDEN OLAN KAYNAKLAR YOK EDİLMELİDİR. BUNLAR;

– DİNAMİT ATILMASI, MANYETOLAR, ATEŞLEME TELLERİ , – EMNİYET LAMBASI,– ELEKTRİK KONTAKLARI, ARKLAR, KABLO PATLAMALARI,– ÇEŞİTLİ YANGINLAR, AÇIK ALEVLER, SİGARA,– ALEV SIZDIRMAZ ÖZELLİĞİNİ YİTİRMİŞ CİHAZLAR, TRAFOLAR,– TAVAN TAŞI KIRILMALARI SIRASINDA ÇIKAN KIVILCIMLAR,– KÖMÜRÜN KENDİLİĞİNDEN TUTUŞMASI,– KAYNAK YAPILMASI,– STATİK ELEKTRİK VB. GİBİ NEDENLERDİR.

GRİZULU OCAKLARDA GÜVENLİK

• Ocağın bütün kısımlarında, her gün, her vardiyada, fenni nezaretçi veya bu hususta yetiştirilmiş yetkili kimseler tarafından, emniyet lambası veya metan dedektörüyle, grizu ölçümleri yapılır. ölçüm sonuçları noter tasdikli deftere kaydedilir.

• Bu ölçmelerde, eser miktarda bile olsa metan saptanan ocaklar, grizulu ocak kabul edilir ve buralarda, tüzüğün bu tür ocaklarda alınmasını öngördüğü tüm önlemler alınır.


• Tesisat projesi bakanlıkça onaylanmayan ocaklarda elektrik enerjisi kullanılamaz.

• Aydınlatma şebekelerinde, gerilim, 250 voltu geçmeyecektir.

• Havalandırma bir veya daha fazla mekanik sistemle sağlanır.

• Lambalar sağlam ve saydam bir koruyucuyla örtülecek; ayrıca, sağlam bir kafes içine alınacaktır.

• Ayaklar içinde kullanılan aydınlatma lambaları ve kablolar için, bakanlığın özel izni gereklidir.

METAN (GRİZU)

Özgül ağırlığı 0,71115 kg/m3 (havadan hafif), izafi yoğunluğu 0,55 olan, renksiz, kokusuz, mavi bir alev ile yanan, redükleyici ortamda oluşan, arazi boşluklarından veya poröz kayaçlardan intişar eden bir gazdır. kimyasal formülü ch4’tür.

METAN’ IN (GRİZU) YANMA/PATLAMA ORANLARI:

% 0 - 4.5 ARASINDA YANAR.% 4.5-14.5 ARASINDA PATLAR. (EN ŞİDDETLİ PATLAMA % 9.5 CH4 )

% 14.5’ DAN SONRA BOĞUCUDUR. (O2 AZALMASINDAN DOLAYI )


• En az 25 metre boyunda kontrol sondajları yapılır.

• Sondaj deliklerinde, grizu veya diğer zararlı gazların varlığı anlaşılırsa iş durdurulur; işçiler söz konusu yeri terk ederler; giriş yeri kapatılır, durum yetkililere derhal bildirilir.

• Grizulu ocaklarda açık alev yasağı uygulanır, karpit lambasıkullandırılmaz.

• Sadece izin verilen tipte dinamit kullanılır,

• Erken uyarı sistemi kurulur,

• Çalışma süresince tüm işçilerin yanında karbonmonoksit maskesibulundurulur.


• Bütün grizulu ocaklarda, her biri tek başına ocağın havalandırılmasını sağlayacak güçte, birinin herhangi bir nedenle durması halinde, diğeri derhal, çalışacak durumda, iki havalandırma grubu bulunmalıdır.

• Ana vantilatör ve aspiratörler birbirinden bağımsız iki ayrı enerji kaynağına bağlanmalı, birinin durması halinde, diğeri ocak havalandırmasını aksatmayacak en kısa sürede çalışmalıdır.

• Grizulu olduğu için boşaltılmış kısımlar, içine girilmeyecek biçimde kapatılmalıdır.


• Havasında % 2 den çok metan saptanan ocaklarda veya ocak kısımlarında, işçilerin kurtarılması ve grizunun temizlenmesi dışında çalışma yapılmaz.

• Metan % 1’i geçtiğinde, bu oran, % 1 in altına düşünceye kadar, aralıksız ölçüm yapılır.

• Ocak grizulu veya damar kendi kendine yanmaya elverişli ise dolgulu ayaklarda, ayak arkaları ve diğer boşluklar, sıkıca doldurulur.

• Aynı hava akımı üzerinde bulunan ve aynı anda çalışılan yerlerin sayısı, hava miktarına ve grizu çıkışına göre düzenlenir. Aynı hava akımından yararlanan ayaklarda ve damar içindeki düz ve eğimli yollarda metan oranı % 1,5’u, bunların bağlandığı hava dönüş yollarında % 1’i geçmez.


• Tüm elektrik ve aydınlatma tesisatında alev sızdırmaz nitelilkte (antigrizu) cihaz ve aygıtlar kullanılır.

• Tüm antigrizu cihazların yılda bir kez yetkili kuruma kontrolleri yaptırılır.

• şahsi aydınlatmalar akülü lambalarla yapılır.

• Tüm panolara kaçak akım rölesi takılır.

• Kablolar, çarpmalara, sürtmelere ve üzerine düşecek cisimlere karşı korunacak yerlere tesis edilir.

• Genel havasındaki metan oranı % 1,5 u geçen yerlerdeki iletkenlerin ve elektrikli aygıtların gerilimi derhal kesilir ve koşullar düzelmedikçe yeniden verilmez.

• Elektrikli aygıtlarla kablolar ve ayrıntıları, haftada en az bir kez, dışından kontrol edilir, yılda en az bir kez, yalıtkanlık kontrolüne tabi tutulur.

BAŞ LAMBALARI

GRİZULU OCAKLARDA GÜVENLİK• Ocağın dışında, bütün elektrik akımını güvenlikle kesmeye yarayan bir ana

devre kesicisi kurulmalıdır.

• Devre yüklüyken, ayırıcı (seksiyonel) ile devre kesmek yasak olup, kesinlikle devre kesiciyle yapılmalıdır.

• Yüklü bulunan bir devreye ait devre kesicinin manevrası, ancak sorumlusu tarafından yapılmalıdır.

• Yeraltındaki tesis ve aygıtları, gerilimin aşırı yükselmelerine karşı korumak amacıyla, yerüstünde, gerekli yerlere, parafudr vb. koruyucular yerleştirilir.

• Elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınmalıdır.

PATLAYICI MADDE KULLANIMI

a) emniyet lambası veya metan detektörleriyle yapılan ölçümlerde % 1 veya daha çok metan bulunan kısımlarda,

b) grizu bulunması muhtemel ve grizu kontrolü yapılamayan eski ve yeni imalat boşlukları ve çatlakları olan yerlerde,

c) tıkanmış kömür, bür ve siloların açılmasında,

d) kapatılmış yangın barajlarının açılmasında,

PATLAYICI MADDE KULLANILMASI YASAKTIR.


• Ateşleyici, grizulu ocaklarda, lağım deliklerini doldurmadan önce 25 metre yarı çapındaki bir alan içinde ve özellikle tavandaki boşluklar, çatlaklar ve oyuklarda grizu ölçümü yapar.

• Ölçümde % 1 metan tespit edilirse, lağımlar doldurulmaz.

• Ateşleyici, lağımların doldurulmasından sonra ve ateşlemeden önce ölçmeyi tekrarlar.

• Metan oranı % 1 in altındaysa lağımları ateşler, üstündeyse % 1 in altına düşünceye kadar ateşleme yapmaz.

OCAK GAZLARI

• KARBON DİOKSİT (CO2); Renksiz, kokusuz, asidimsi lezzetli, havaya nazaran yoğunluğu 1,52, o°c ve 760 mm cıva basıncında yoğunluğu 1,9768 kg/m3 olan zehirsiz, boğucu gaz madde. havada % 3-4 oranında bulunması nefes almayı güçleştirir, % 5-6 dan fazla olursa şiddetli başağrısı, şuuru kaybetme ve ölüme yol açar.

• KARBON MONOKSİT (CO); Kolay alevlenen, renksiz, kokusuz ve lezzetsiz, havaya nazaran yoğunluğu 0,97, o°c ve 760mm cıva basıncında 1m3’ünün ağırlığı 1,255 kg olan, karbonlu maddelerin yüksek ısıda ve hava-oksijen azlığı olan yerlerde veya bunların yavaş yanması dolayısıyle teşekkül eden yanıcı ve özellikle zehirleyici, kâfi derecede oksijen alabildiği takdirde co2 haline geçen gazdır.co gazı havada % 15-28 oranında bulunduğu takdirde patlayıcı olup en tehlikeli oran % 20 dir. co fazla ısı olan yerlerde daha az oranlarda olsa bile (500°c da %9 ve 600°c da % 7,5) patlayabilir.

CO’İN İNSANA ETKİSİ

• En büyük özelliği kanın içindeki alyuvarlara karşı harisliğidir ki bu oksijene karşı 250 kat fazladır.

• Az miktarı bile teneffüs edilse dahi, kan bunu hemen bünyesine alır ve karboksihemoglobin oluşturur. alyuvarların bünyesine girdikten sonra co buradan ayrılmaz, dolayısıyla hücrelere oksijen nakli yerine co nakli yapılır. bu sebeple hücrelerde oksijen yetersizliği baş gösterir ve kanın co ile yeterli doymuşluğu anında ölüm meydana gelir.

• Co teneffüsü ile önce baş ağrısı başlar, sonra sırasıyla baş dönmesi ve mide bulantısı, denge bozukluğu ve kendini kaybetme meydana gelir.

• Ocaklarda müsaade edilen en fazla konsantrasyon (oran) % 0.005 co’ dir.

YANICI TOZ BULUNAN MADEN OCAKLARI

• Açılan bütün maden damarlarında oluşabilecek tozun, patlamanın yayılmasına neden olmayacağı sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilmedikçe, kömür madenleri yanıcı toz bulunan maden ocakları olarak kabul edilir.

• Yanıcı toz birikimini azaltacak, taş tozu ve benzeri maddelerle yanma özelliğini yok edecek veya su ve benzeri maddelerde tozu bağlayarak uzaklaştırılmasını sağlayacak tedbirler alınır.

• Taş tozu serpme işlemi, kömür tozunun yanma ve patlama etkisini yok edecek veya azaltacak oranda ve uygun nitelikteki maddelerle yapılır. Taş tozu, bu oranı sürekli olarak koruyacak biçimde ve uygun aralıklarla serpilir. Kullanılacak taş tozu, olabildiğince nem tutmayacak, silis içermeyecek, içinde % 1,5’dan çok organik madde bulunmayacak ve sağlığa zararlı etki yapmayacak nitelikte olur.

KURTARMA ÖNLEMLERİ

İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak, çalışanlarherhangi bir acil durumda nasıl davranmaları gerektiği konusunda eğitilirler.Arama, kurtarma ve tahliye konusunda yeterli sayıda destek elemanıgörevlendirilir. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğin 11 incimaddesinin birinci fıkrası kapsamında destek elemanı görevlendirmezorunluluğunun 10’dan az olduğu ve çalışan sayısının da 10’dan az olduğuocaklarda en az 10 çalışanın konu ile ilgili eğitim alması sağlanır. Arama,kurtarma ve tahliye için kullanılacak ekipmanlar, kolayca ulaşılabilecek uygunyerlerde kullanıma hazır durumda bulundurulur ve Sağlık ve Güvenlik İşaretleriYönetmeliğine uygun olarak işaretlenir.

Lağımlarda 30 metrede bir, taban yollarında 20 metrede bir ve başyukarılarda 10metrede bir basınçlı hava teneffüs istasyonu kurulur ve acil kaçış planlarındagösterilir.

İşveren, istasyonlarda bulunacak donanım sayısı ve ekipmanını, acil durumlardao istasyondan yararlanması beklenen çalışan sayısının en az %10 fazlası olacakşekilde belirler.

İşyerlerinde altı ayda bir acil durum planları yenilenir, tatbikatlar en geç altı aydabir yapılır.

İLK YARDIM ÖNLEMLERİ

• İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarakyeterli ilk yardım donanımı sağlanır ve yılda en az bir defa olmaküzere düzenli olarak gerekli tatbikatlar yapılır. İlkyardımYönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirilir.

• İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza riskine göreişyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım odası bulunur. Buodalarda, kaza halinde yapılacak işleri belirten ilk yardım talimatıkolay görülebilecek şekilde asılır.

MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİfslegitim.com/filemanager/uploaded/sg...

Documents

Transcript of MADEN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİfslegitim.com/filemanager/uploaded/sg...