MADDENİN HALLERİ

MADDENİN HALLERİ

Maddeler Üç Halde Bulunur:

Bunlar haricinde maddelerin bir de hali vardır.

Katı maddeler

Gaz maddeler

Sıvı maddeler

plazma

KATI MADDELER

• Katı• Maddenin, atomları arasındaki boşluğun en az olduğu

halidir. "Katı" olarak adlandırılan bu haldeki maddelerin kütlesi, hacmi ve şekli belirlidir. Bir dış etkiye maruz kalmadıkça değişmez. Sıvıların aksine katılar akışkan değildir. Fiziksel yollarla, diğer üç hal olan sıvı, gaz ve plazmaya dönüştürülebilir.

• Tahta bir katı maddedir.• bilir.

SIVI MADDELER

• Sıvı • Maddenin sıvı hali belirli bir şekle sahip olmamasına

karşın belirli bir hacme sahiptir.Bu sıvılara; Su, süt,sıvıyağ, mürekkep örnek verilebilir.

• Akışkandırlar.• Sıkıştırılamazlar. • Bulunduğu kabın şeklini alır. Sıvı Sıvı bir madde

GAZ MADDELER

• Maddenin üç halinden biridir. Bu haldeyken maddenin yoğunluğu çok az,akışkanlığı ise son derece fazladır. Gaz halindeki maddelerin belirli bir şekli ve hacmi

• Gazı meydana getiren tanecikler her yönde hareket edebilir ve bulundukları kabın hacmini alırlar. Gazlar birbiriyle her oranda karışabilir.

• • Balonun içinde var olan hava bir gazdır.

Katı Maddeler

Taş, tahta, hamur gibi maddeler katı

maddelerdir. Katılar akışkan değildir. Katı

maddeler düzgün olmasa da belli şekilleri

vardır. Katıların vardır. Katıların şekilleri

dışarıdan bir etki olmadıkça değişmez.Sıvı Maddeler

Su, zeytinyağı, limonata gibi maddeler

sıvı maddelerdir. Sıvı maddeler akışkandır,

belirli şekilleri yoktur. Sıvılar konuldukları

kabın şeklini alır.

Bu nedenle şekilleri değişkendir.

Yukarıdaki resimde portakal

suyu sürahinin ve boşaltıldığı

kadehle ve bardağın şeklini

almıştır.

Hangi Katılar Sıvılara Benzer Davranır?

Pirinç, mercimek, toz

şeker gibi katı maddeler

sıvılar gibi dolduruldukları

kabın şeklini alırlar.

Aynı zamanda böyle

küçük taneli katılar sıvılar

gibi akıcılık özelliği

gösterir.

Resimdeki gibi paket

delindiğinde toz şeker

tıpkı bir sıvı gibi akar.

Küçük taneli katıların sıvı gibi

davranması bunların sıvı olduğu

anlamına gelmez.

Mercimekler doldurduğumuz kabın şeklini

alıyor gibi görünse de her bir mercimeğin belli

şekli vardır. Başka bir kaba doldurduğumuzda

mercimek tanelerinin şekli değişmez. Ayrıca

mercimek tanelerinin arasında da hava vardır.

Gaz Maddeler

Soluk alıp verirken göğsümüzün ve akciğerlerimizin

genişlediğini ve bunun akciğerlerimize havanın

dolmasıyla gerçekleştiğini biliyoruz.

Hava, gaz maddedir. Havayı göremeyiz, elimizle

tutamayız.

Havanın rengi ve kokusu yoktur.

Gaz maddeler bulundukları kabı

tamamen doldurur.

Boş bir su şişesinin içi hava ile

doludur. Sınıfımız ve odamız da hava

ile doludur.Bisiklet lastiğini

şişirirken hava lastiğin her yerine

dolar. Lastik sadece bir taraftan

şişmez.Gazların belirli bir şekli

yoktur. Şişenin içine

dolarak şişenin şeklini

alır. Tekerleği

şişirdiğimizde

tekerleğin şeklini alır.

Gaz maddeler akışkandır

Balonu şişirdiğimizde havayı balonun

içine doldururuz.

Balonu herhangi bir ucundan

sıktığımızda içindeki hava diğer tarafa

akar.

Gaz maddeler bulundukları ortamda

hızla yayılır.

Balonun ağzını gevşettiğimizde

içindeki hava hızla dışarı çıkar, ortama

yayılır

Gazlar çok küçük

gözeneklerden kaçabilir.

Şişirdiğimiz bir balonu

toplu iğne ile

deldiğimizde içindeki

hava hızla dışarı çıkar.

Bunu yüzümüze çarpan

rüzgârdan ve balonun

küçülmesinden anlarız.

Doğal, İşlenmiş ve Yapay Maddeleri Nasıl Ayırt Ederiz?

Çevremizde gördüğümüz eşya ya da alet olarak kullandığımız

nesnelerin yapımında çeşitli maddeler kullanılır.

Bu maddeler, nesnelerin kullanım alanlarına uygun olarak seçilir.

Örneğin, bina yapımında sağlam ve sert, konfor ve rahatlık için

kullanılan eşyalar ise esnek ve yumuşak maddelerden yapılır.

Nesnelerin yapımında ve malzeme olarak kullanılan maddeleri

doğal, işlenmiş ve yapay maddeler olarak sınıflandırırız.

Doğal Maddeler: Ağaç, taş,

demir, altın, sebze, meyve,

pamuk gibi doğada

kendiliğinden bulunan

maddelere doğal maddeler

denir.

DOĞAL MADDE

• Doğada var olduğu gibi bulunan,insanlar tarafından hiçbir değişime uğramamış maddelerdir.

• Bu tür maddelere ham madde de denir.• Kömür Üzüm

Doğal maddeler, çeşitli ürünleri elde ederken ham madde

olarak kullanılır. Örneğin, pamuklu kumaşın ya da pamuk

ipliğinin ham maddesi pamuktur.

İşlenmiş Maddeler: Doğal maddelerin insanlar tarafından

fabrika, atölye vb. yerlerde işlenmesiyle elde edilen

maddelerdir. Pamuktan yapılan kumaş ya da iplik işlenmiş

maddedir. İşlenmiş ürünlerin yapımında kullanılan maddeler

malzemedir.

Doğal maddenin

işlenmesiyle elde edilen

madde yine doğaldır.

Pamuktan yapılan iplik,

kumaş, bluz birer

işlenmiş doğal

maddedir.

Pamuk ipliğinin ürünü

olan kumaş ve bluz son

üründür.

Buğday ve unun

işlenmesiyle elde edilen

ekmek de son üründür.

Ekmek, tatlı için

kullanıldığında malzeme

de olur.

İŞLENMİŞ MADDE

• Doğal maddelerin insanlar tarafından şekli değiştirilmek suretiyle işlenmesi sonucu ortaya çıkan maddelerdir.

• ÖRNEK: Ağacın işlenerek masa olması.

YAPAY MADDE

• Doğal maddelerin benzeri olarak insanlar tarafından yapılan ham maddelere denir.

• Sığır derisi doğal bir maddedir.• Deri ayakkabı insanlar tarafından yapılan yapay

bir maddedir.

Ağaçtan elde edilen doğal tahta yerine

kullanılan sunta yapay maddedir. Sunta,

odun talaşının yapıştırılıp sıkıştırılmasıyla

elde edilir.