Macromedia Captivate

64
สรางสื่อเรียนรูอยางงายดวย Macromedia Captivate โดย บุญเลิศ อรุณพิบูลย และบุญเกียรติ เจตจํานงนุช ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ (เนคเทค) วันที16 ธันวาคม 2549

description

สร้างสรรค์บทเรียนออนไลน์ด้วย Macromedia Captivate

Transcript of Macromedia Captivate

Page 1: Macromedia Captivate

สรางสื่อเรยีนรูอยางงายดวย Macromedia Captivate

โดย บุญเลิศ อรุณพิบูลย และบุญเกียรติ เจตจํานงนุช

ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ (เนคเทค) วันที่ 16 ธันวาคม 2549

Page 2: Macromedia Captivate

สารบัญ

เทคโนโลยีการเรียนการสอนดวยส่ืออิเล็กทรอนิกส ..................................................................1 CAI ........................................................................................................................................1 WBI .......................................................................................................................................2

WBI/WBL/WBT................................................................................................................2 คุณสมบัติของ WBI............................................................................................................3

e-Learning..............................................................................................................................4 ระบบบริหารจัดการการเรยีนรู (LMS: Learning Management System) ................................6 ระบบการจัดการขอมูลเว็บไซต (CMS: Content Management System) ................................8 Open Source e-Learning System: LearnSquare.....................................................................9 สวนประกอบของระบบ LearnSquare ...............................................................................9 การติดตั้ง LearnSquare.....................................................................................................10 การสรางเนื้อหาวิชา..........................................................................................................11

จุดเดนของโปรแกรม ...............................................................................................................16 ความตองการระบบ..............................................................................................................17 การเรียกใช ...........................................................................................................................17 เร่ิมตนสรางผลงานใหม........................................................................................................18 จอภาพการทํางาน ................................................................................................................20

ทํางานกับไฟล Movie ..............................................................................................................22 สรางไฟลใหม ......................................................................................................................22 เปดไฟล................................................................................................................................22 ปดไฟล.................................................................................................................................22 การบันทึกไฟล .....................................................................................................................23

สรางงานจากการ Capture จอภาพ ...........................................................................................23 การสราง Text Animation ....................................................................................................29 การนําเขาไฟล ......................................................................................................................31

การสงออกไฟล (Publish) ........................................................................................................33 การสรางสื่อ e-Learning ตอบโตกับผูเรียน ..............................................................................35 กําหนดหวัขอหรือวิชาในการที่จะสราง ...............................................................................35 ขั้นตอนการออกแบบ .......................................................................................................35

Page 3: Macromedia Captivate

แยกชิน้งานตามไฟลที่กําหนด ..........................................................................................35 การเตรียมตวัเบื้องตน .......................................................................................................36

สรางชิ้นงานของหนาตอนรบั และวัตถุประสงค ..................................................................36 สรางชิ้นงานวตัถุประสงค ....................................................................................................41 สรางชิ้นงาน Menu...............................................................................................................46 สรางชิ้นงานแบบทดสอบกอนเรียน และหลังเรียน ..............................................................50 จัดการกับไฟล posttest .....................................................................................................54 จัดการกับไฟล pretest.......................................................................................................56

สรางชิ้นงานเนื้อหา ..............................................................................................................58 สรางชิ้นงานสรุป..................................................................................................................59 ทดสอบการแสดงผล ............................................................................................................60 บทสรุป ................................................................................................................................60

ภาคผนวก.................................................................................................................................61

Page 4: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 1

เทคโนโลยกีารเรียนการสอนดวยสื่ออิเล็กทรอนิกส

การพัฒนาสื่อเพื่อใชในการเรียนการสอนมีพัฒนาการมายาวนาน เนื่องจากสื่อเปนตัวกลางในการถายทอดความรู ความเขาใจ ทักษะตางๆ จากผูสอนไปยังผูเรียนไดเปนอยางดี เปรียบเสมือนสะพานเชื่อมความคิดระหวางกันและกัน หากสื่อไดรับการออกแบบ พัฒนาอยางดี ก็จะสามารถสรางความเขาใจในประเด็นที่ตองการนําเสนอไดอยางถูกตองดวย

กระแสสังคมเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Society) นับวาเปนกระแสที่มาแรงมาก ประเทศสวนมากในโลกทั้งที่พัฒนาแลว และกําลังพัฒนา ตางก็กาวเขาสูการเปลี่ยนแปลงที่มีการนําเอาเทคโนโลยีสารสนเทศมารวมพัฒนากิจกรรมตางๆ ของประเทศ การศึกษานับเปนกิจกรรมหนึ่งที่มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมารวมผสมผสาน นับตั้งแตการนําคอมพิวเตอรมาใชเปนสื่ออุปกรณในการเรียนการสอน การจัดทําหลักสูตรวิชาคอมพิวเตอร จนกาวสูการใชคอมพิวเตอรพัฒนาสื่อชวยเสริมการเรียนการสอน ที่เรียกวา “สื่อคอมพิวเตอรชวยสอน” หรือที่รูจักกันดีในชื่อ CAI – Computer Aided Instruction เมื่อเทคโนโลยีคอมพิวเตอรและเทคโนโลยีสารสนเทศพัฒนามาถึงยุคโลกไรพรมแดน ดวยเครือขายอินเทอรเน็ต (Internet) การเรียนการสอนก็ไดปรับเปลี่ยนรูปแบบไปอยางมาก โดยมีการนําบริการตางๆ ของอินเทอรเน็ตมาพัฒนาเปนสื่อถายทอดวิชาการความรูสาขาตางๆ เขาสูระบบ เพิ่มชองทางในการติดตอสื่อสารระหวางผูสอนและผูเรียน

CAI

ประเทศไทยไดมีการนําคอมพิวเตอร มาใชเปนเครื่องมือในการสรางสื่อการเรียน การถายทอดความรูเปนระยะเวลานานพอสมควร โดยอาจจะนับไดวา จุดเริ่มตนตั้งแตการใชคอมพิวเตอร เปนเครื่องมือในการเรียนการสอน วิชาคอมพิวเตอร จากนั้นก็มีการสรางสื่อการเรียนการสอนรูปแบบใหม แทนที่เอกสารหนังสือ ที่เรียกวา สื่อคอมพิวเตอรชวยสอน หรือ CAI (Computer Aided Instruction) ซึ่งมีซอฟตแวรที่เปนเครื่องมือใหเลือกใชงานไดหลากหลาย ทั้งที่ทํางานบนระบบปฏิบัติการดอส เชน โปรแกรมจุฬาซีเอไอ (Chula CAI) พัฒนาโดยแพทยจากคณะแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย โปรแกรม ThaiTas ที่ไดรับการสนับสนุนจากศูนยเทคโนโลยีเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ รวมถึงซอฟตแวรสําเร็จรูปจากตางประเทศ เชน ShowPartner F/X, ToolBook, Macromedia Authorware

รูปท่ี 1 โปรแกรมสรางบทเรียนภาษาไทย ไทยทัศน

Page 5: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 2

WBI

ในปจจุบันเทคโนโลยีคอมพิวเตอร และอินเทอรเน็ตไดพัฒนาเติบโตอยางรวดเร็ว และไดกาวมาเปนเครื่องมือช้ินสําคัญที่เปลี่ยนแปลงรูปแบบการเรียนการสอน การฝกอบรม รวมท้ังการถายทอดความรู โดยพัฒนา CAI เดิมๆ ใหเปนสื่อการเรียนการสอนที่อยูบนฐานของเทคโนโลยีเว็บ หรือ WBI (Web Based Instruction) สงผลใหการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนไดรับความนิยมอยางสูง สามารถเผยแพรไดรวดเร็ว และกวางไกลกวาสื่อ CAI ปกติ ดวยประเด็นสําคัญ 3 ประการไดแก

• สามารถประหยัดเงินที่ตองลงทุนในการจัดหาซอฟตแวรสรางสื่อ (Authoring Tools) ไมจําเปนตองซื้อโปรแกรมราคาแพงๆ มาใชเปนเครื่องมือในการสรางสื่อการเรียนการสอน เพราะสามารถใช NotePad ที่มาพรอมกับ Microsoft Windows ทุกรุน หรือ Text Editor ใดๆ ก็ไดลงคําสั่งภาษา HTML (HyperText Markup Language) สรางเอกสาร HTML ที่มีลักษณะการถายทอดความรูดานการศึกษา

• คุณสมบัติของเอกสารเว็บที่สามารถนําเสนอขอมูลไดทั้งขอความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว เสียง วีดิทัศน และสามารถสรางจุดเชื่อมโยง (Links) ไปตําแหนงตางๆ ไดตามความตองการของผูพัฒนา

• บริการตางๆ ในเครือขายอินเทอรเน็ต ทําใหเกิดชองทางการสื่อสารระหวางผูเรียนกับผูสอนในระบบ 7 × 24 และไมจํากัดดวยสถานที่

WBI/WBL/WBT

สื่อการเรียนการสอนที่อยูบนฐานของเทคโนโลยีเว็บ มีการเรียกดวยคําตางๆ เชน WBI (Web Based Instruction) หรือ WBL (Web Based Learning) หรือ WBT (Web Based Training) คงมีหลายทานสงสัยวาแตละคํามีความหมายเหมือน หรือแตกตางกันอยางไร จากการศึกษาเอกสารตางๆ และประสบการณของผูเขียน พบวาทั้ง 3 คําคือการเรียนการสอนดวยสื่ออิเล็กทรอนิกส ผานเครือขายอินเทอรเน็ตเชนเดียวกัน โดยมีจุดเดนที่ชัดเจนคือ การสงขอมูลระหวางคอมพิวเตอรจะใชโปรโตคอล TCP/IP และ HTTP และรูปแบบการเรียนการสอนก็เปนไปไดทั้งแบบประสานเวลา (Synchronous: ตัวอยางการพูดคุยดวย IRC) และแบบไมประสานเวลา (Asynchronous: ตัวอยางการใชอีเมลในการติดตอสื่อสาร)

แตเหตุผลที่มีการใชคําเรียกแตกตางกันอันเนื่องจากรูปแบบการนําไปประยุกตใช ทั้งนี้จะพบวาหนวยงาน องคกรตางๆ ที่ตองการพัฒนาระบบฝกอบรมพนักงานดวยสื่ออิเล็กทรอนิกสผานเครือขายเว็บ มักจะใชคําวา WBT ในขณะที่สถานศึกษาตางๆ จะใชคําวา WBI สวน WBL จะหมายถึงสื่อการเรียนการสอนอิเล็กทรอนิสกผานเครือขายเว็บ ที่ผูพัฒนาจะเปนใครก็ได ผูเรียนเปนใครก็ได จึงเนนไปที่การเรียนรูดวยตนเองตลอดชีวิตนั่นเอง (อยางไรก็ตามเอกสารเลมนี้จะใชคําวา WBI เปนหลัก เพื่อใหสอดคลองกับพัฒนาการจาก CAI นั่นเอง) ทั้งนี้ WBI นับเปนรูปแบบเริ่มตนของการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผานเครือขายอินเทอรเน็ต มีทั้งรูปแบบงายๆ นําเสนอเนื้อหาวิชาการ ความรูเฉพาะดาน จนถึงระบบที่มีการสมัครสมาชิก ใหบริการเฉพาะสมาชิก เนื้อหานําเสนอทั้งขอความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว หรือการจําลองสถานการณผานระบบเครือขายก็ได

Page 6: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 3

คุณสมบัตขิอง WBI

WBI เปนระบบการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนที่ประยุกตใชคุณสมบัติและทรัพยากรของเวิลด ไวด เว็บ และคุณสมบัติของสื่อหลายมิติ (Hyper media) ในการจัดการสภาพแวดลอมที่สงเสริมและสนับสนุนการเรียนการสอน ในมิติที่ไมมีขอบเขตจํากัดดวยระยะทางและเวลาที่แตกตางกันของผูเรียนโดยอาจเปนบางสวนหรือทั้งหมดของกระบวนการเรียนการสอนก็ได

การใชคุณสมบัติของเครือขายเวิลด ไวด เว็บ หมายถึง การเปดโอกาสใหผูเรียนสามารถปฏิสัมพันธกับผูสอนหรือผูเรียนอื่นเพื่อการเรียนรู โดยไมจําเปนตองอยูในเวลาเดียวกัน หรือ ณ สถานที่เดียวกัน เชน ผูเรียนนัดหมายเวลา และเปดหัวขอการสนทนาผานโปรแกรมประเภท Synchronous Conferencing System ดวยโปรแกรมยอดนิยมเชน MSN, YahooMessenger หรอืผูเรียนสามารถเรียนตามหัวขอและรวมการสนทนาในเวลาที่ตนเองสะดวก ผานโปรแกรมประเภท Asynchronous Conferencing System เชน e-Mail หรือกระดานสนทนา (Webboard) การปฏิสัมพันธเชนนี้เปนไปไดทั้งลักษณะบุคคลตอบุคคล ผูเรียนกับกลุม หรือกลุมตอกลุม

สวนการใชคุณสมบัติของสื่อหลายมิติในการเรียนการสอนผานเครือขาย หมายถึง การสนับสนุนศักยภาพการเรียนดวยตนเอง คือ ผูเรียนสามารถเลือกสรรเนื้อหาบทเรียนที่นําเสนออยูในรูปแบบสื่อหลายมิติ ซึ่งเปนเทคนิคการเชื่อมโยงเนื้อหาหลัก ดวยเนื้อหาอื่นที่เกี่ยวของ รูปแบบการเชื่อมโยงนี้เปนไดทั้งการเชื่อมโยงขอความไปสูเนื้อหาที่มีความเกี่ยวของ หรือสื่อภาพ และเสียง การเชื่อมโยงดังกลาวจึงเปนการเปดโอกาสใหผูเรียนสามารถควบคุมการเรียนดวยตนเอง โดยเลือกลําดับเนื้อหาบทเรียนตามความตองการ และเรียนตามกําหนดเวลาที่เหมาะสมและสะดวกของตนเอง

รูปท่ี 2 แสดงเว็บไซต WBI ของศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาต ิ

Page 7: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 4

นอกจากนี้ WBI ยังมีจุดเดนเหนือ CAI หลายประการที่ชวยสงเสริมให WBI กาวเขามาแทนที่ CAI จนเกือบเต็มระบบแลวก็วาได ดังนี้

ตารางที่ 1 เปรียบเทียบจุดเดนของ CAI และ WBI

CAI WBI การเผยแพร ทํางานแบบ Stand alone หรือเครือขาย

LAN ทํางานบนเครือขายอินเทอรเน็ต

ระบบสื่อสาร ระบบสื่อสารระหวางการเรียนเปนแบบ Manual

มีระบบสื่อสารระหวางการเรียนแบบออนไลน โดยอาจจะใชชองทางสื่อสารของอินเทอรเน็ต หรือพัฒนาในระบบก็ได

เครื่องมือพัฒนา ซอฟตแวรมีราคาแพง มีซอฟตแวรฟรีใหเลือกใชงานมากมาย ความสัมพันธ เปนการเรียนสวนตัว เปนการเรียนที่สามารถติดตอพบปะกับบุคคล

ตางๆ ได ทั้งผูเรียนดวยกัน ผูสอน ผูทรงวุฒิ หรือบุคคลอื่นๆ ภายในเครือขายอินเทอรเน็ต

ระบบติดตามผลการเรียน

ติดตามผลการเรียนไดยาก และตองกําหนดสถานที่การเรียนใหชัดเจนเพื่อการติดตามผล

ติดตามผลการเรียนไดทันที โดยไมจํากัดสถานที่ และเวลา

การทํากิจกรรม ทํากิจกรรมไดยาก ทํากิจกรรมไดงาย ในลักษณะ Virtual Classroom

e-Learning สื่อการเรียนการสอนในรูปแบบ e-Learning สามารถกลาวไดวาเปนรูปแบบที่พัฒนาตอเนื่องมาจาก

WBI โดยมีจุดเริ่มตนจากแผนเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาของชาติ สหรัฐอเมริกา (The National Educational Technology Plan’1996) ของกระทรวงศึกษาธิการสหรัฐอเมริกา ที่ตองการพัฒนารูปแบบการเรียนของนักเรียนใหเขากับศตวรรษที่ 21 การพัฒนาระบบการเรียนรูจึงมีการนําเทคโนโลยีอินเทอรเน็ตมาชวยเสริมอยางเปนจริงเปนจัง ดังนั้นสามารถกลาวไดวา e-Learning คือ การนําเทคโนโลยีอินเทอรเน็ต โดยเฉพาะบริการดานเว็บเพจเขามาชวยในการเรียนการสอน การถายทอดความรู และการอบรม

อยางไรก็ตามความหมายของ e-Learning ก็ยังไมสามารถสรุปแนชัดลงไปได ผูเขียนจึงขอยกคําจํากัดความจากแหลงอื่นๆ มาประกอบ เพื่อเปนแนวทางในการตีความหมายตอไป

เว็บไซต http://www.capella.edu/elearning ไดใหความหมายวา “นวัตกรรมทางการศึกษาที่เปลี่ยนแปลงวิธีเรียนที่เปนอยูเดิม เปนการเรียนที่ใชเทคโนโลยีที่กาวหนา เชน อินเทอรเน็ต อินทราเน็ต เอ็กซทราเน็ต ดาวเทียม วีดิโอเทป แผนซีดี ฯลฯ ดังนั้นจึงหมายรวมถึงการเรียนทางไกล การเรียนผานเว็บ หองเรียนเสมือนจริง ซึ่งมีจุดเชื่อมโยงคือ เทคโนโลยีการสื่อสารเปนสื่อกลางของการเรียนรู”

Page 8: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 5

ผศ.ดร.ถนอมพร (ตันพิพัฒน) เลาหจรัสแสง จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม ไดใหคําจํากัดความไว 2 ลักษณะ คือ

e-Learning หมายถึง การเรียนเนื้อหา หรือสารสนเทศสําหรับการสอน หรือการอบรม ซึ่งใชการนําเสนอดวยตัวอักษร ภาพนิ่ง ผสมผสานกับการใชภาพเคลื่อนไหว วีดิทัศนและเสียง โดยอาศัยเทคโนโลยีของเว็บ (Web Technology) ในการถายทอดเนื้อหา รวมทั้งใชเทคโนโลยีการจัดการหลักสูตร (Course Management System) ในการบริหารจัดการงานสอนตางๆ

• e-Learning คือ การเรียนในลักษณะใดก็ได ซึ่งใชการถายทอดเนื้อหาผานทางอุปกรณอิเล็กทรอนิกส ไมวาจะเปนคอมพิวเตอร เครือขายอินเทอรเน็ต อินทราเน็ต เอ็กซทราเน็ต หรือสัญญาณโทรทัศน สัญญาณดาวเทียม

ดร. สุรสิทธิ ์ วรรณไกรโรจน ผูอํานวยการโครงการการเรียนรูแบบออนไลนแหง สวทช. (http://www.thai2learn.com) ไดใหคําจํากัดความของ e-Learning ดังนี้ “การเรียนรูแบบออนไลน หรือ e-Learning การศึกษา เรียนรูผานเครือขายคอมพิวเตอรอินเทอรเน็ต (Internet) หรืออินทราเน็ต (Intranet) เปนการเรียนรูดวยตัวเอง ผูเรียนจะไดเรียนตามความสามารถและความสนใจของตน โดยเนื้อหาของบทเรียนซึ่งประกอบดวย ขอความ รูปภาพ เสียง วีดิทัศนและมัลติมีเดียอื่นๆ จะถูกสงไปยังผูเรียนผานเว็บเบราวเซอร โดยผูเรียน ผูสอน และเพื่อนรวมช้ันเรียนทุกคน สามารถติดตอ ปรึกษา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางกันไดเชนเดียวกับการเรียนในชั้นเรียนปกติ โดยอาศัยเครื่องมือการติดตอสื่อสารที่ทันสมัย (e-Mail, web-board, chat) จึงเปนการเรียนสําหรับทุกคน, เรียนไดทุกเวลา และทุกสถานที่ (Learn for all : anyone, anywhere and anytime)”

จากความเห็นขางตนจะพบวา e-Learning มี 2 แนวคิด คือ

• กลุมหนึ่งหมายถึงการจัดระบบการเรียนรู ที่อาศัยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกสทุกรูปแบบ ดังนั้นการเรียนดวยสื่อโทรทัศน วิทยุ ก็ถือวาเปน e-Learning

• กลุมหนึ่งใหนิยามอิงเทคโนโลยีสารสนเทศและเทคโนโลยีอินเทอรเน็ต จึงหมายถึง การจัดระบบการเรียนรูผานเครือขายอินเทอรเน็ตเปนหลัก

ทั้งนี้ผูเขียนขอเสนอความหมายกวางๆ ดังนี้

“การใชทรัพยากรตางๆ ในระบบอินเทอรเน็ต มาออกแบบและจัดระบบ เพื่อสรางระบบการเรียนการสอน โดยการสนับสนุนและสงเสริมใหเกิดการเรียนรูอยางมีความหมาย ตรงกับความตองการของผูสอนและผูเรยีน เช่ือมโยงระบบเปนเครือขายที่สามารถเรียนรูไดทุกที่ ทุกเวลา และทุกคน สามารถประเมิน ติดตามพฤติกรรมผูเรียนไดเสมือนการเรียนในหองเรียนจริง” โดยสามารถพิจารณาไดจากคุณลักษณะ ดังนี้

• เว็บไซตที่เกี่ยวของกับการศึกษา เกี่ยวของกับเนื้อหารายวิชาใด วิชาหน่ึงเปนอยางนอย หรือการศึกษาตามอัธยาศัย

• ผูเรียนสามารถเรียนรูไดดวยตนเอง จากทุกที่ทุกเวลาโดยอิสระ

• ผูเรียนมีอิสระในการเรียน การบรรลุจุดประสงคการเรียนรูแตละเนื้อหา ไมจําเปนตองเหมือนกับหรือพรอมกับผูเรียนรายอื่น

• มีระบบปฏิสัมพันธกับผูเรียน และสามารถเรียนรูรวมกันได

Page 9: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 6

• มีเครื่องมือที่วัดผลการเรียนได

• มีการออกแบบการเรียนการสอนอยางมีระบบ

• ผูสอนมีสภาพเปนผูชวยเหลือผูเรียน ในการคนหา การประเมิน การใชประโยชนจากเนื้อหา จากสื่อรูปแบบตางๆ ที่มีใหบริการ

• มีระบบบริหารจัดการการเรียนรู (Learning Management System: LMS)

• ม ีระบบบริหารจัดการเนื้อหา/หลักสูตร (Content Management System: CMS)

รูปท่ี 3 แสดงระบบ e-Learning

ระบบบริหารจัดการการเรียนรู (LMS: Learning Management System)

ระบบบริหารจัดการการเรียนรูทําหนาที่บริหารจัดการการเรียนการสอนผานเว็บ ประกอบดวยเครื่องมืออํานวยความสะดวกใหแกผูสอน ผูเรียน ผูดูแลระบบ เชนระบบสมาชิกสําหรับการสมัครเรียน ตรวจสอบการเขาเรียน ช่ือผูที่เขาเรียน ความกาวหนาในการเรียน บทที่เรียน เวลาที่เรียน ช่ือผูที่ลงทะเบียนเรียน นอกจากนี้ยังมีองคประกอบที่สําคัญ คือ การเก็บบันทึกขอมูล กิจกรรมการเรียนของผูเรียนไวบนระบบเพื่อผูสอนสามารถนําไปวิเคราะห ติดตามและประเมินผลการเรียนการสอนในรายวิชานั้นอยางมีประสิทธิภาพ ซอฟตแวรที่ทํางานในลักษณะ LMS เชน ATutor, PHPNuke, PostNuke, Moodle, LearnSquare

Page 10: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 7

รูปแสดงหนาเว็บไซตระบบ e-Learning: LearnSquare สวนสําคัญไดแกสวนสมาชิก (User

Organization) ที่ใชควบคุมการเขาสูระบบ

รูปแสดงระบบบริหารจัดการผูเรียน แสดงถึงขอมูลตางๆ เกี่ยวกับผูเรียน เชน ช่ือ เนื้อหาวิชาที่กําลังเรียน

หรือเรียนผานไปแลว วัน/เวลาเริ่มและสิ้นสุดการเรียน สถานภาพการเรียน ตลอดจนประวัติการเขาเรียนอยางละเอียด ดังนี้

ทั้งนี้ระบบ e-Learning แตละระบบอาจจะมีฟงกชันแตกตางกันออกไป แลวแตลักษณะการพัฒนาหรือความตองการของแตละหนวยงานที่ตองการใชงาน

Page 11: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 8

ระบบการจัดการขอมูลเวบ็ไซต (CMS: Content Management System)

ระบบที่พัฒนาคิดคนขึ้นมา เพื่อชวยลดทรัพยากรในการพัฒนาและบริหารจัดการเนื้อหาของเว็บไซต เนนระบบจัดการผานเว็บ (Web Interface) เชน การนําเสนอบทความ (Articles) เผยแพรขาวสารตางๆ (News) การจัดการไฟลในสวนดาวนโหลด (Downloads) แบบสอบถาม (Polls) ขอมูลสถิติตางๆ (Statistics) ที่สามารถเพิ่มเติม ดัดแปลง แกไข แลวประยุกตนํามาใชงานใหเหมาะสมตามแตรูปแบบและประเภทของเว็บไซตนั้นๆ ซอฟตแวรที่ทํางานในลักษณะ CMS เชน ATutor, PHPNuke, PostNuke, Moodle, LearnSquare ในสวน CMS

รูปแสดงฟงกชันบริหารจัดการเนื้อหา ที่ผูสรางเนื้อหาสามารถเลือกไดวาจะปอนเนื้อหาในลักษณะ

Authoring หรือการลงรหัส HTML ตัวอยางสวนเริ่มตนการสรางเนื้อหาที่อํานวยความสะดวกในการปอนรายการตางๆ ดังนี้

Page 12: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 9

รวมทั้งระบบสรางและบริหารคลังขอสอบออนไลน

Open Source e-Learning System: LearnSquare

การไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย และศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติไดพัฒนาระบบบริหารจัดการเรียนการสอนอิเล็กทรอนิกสในรูปแบบ Open Source Software แบบ GNU General Public License (GNU GPL) ออกมา ภายใตช่ือเรียก “LearnSquare” ผูสนใจทุกทานสามารถนําไปใชงานไดโดยไมตองซื้อ และสามารถดัดแปลง แกไขโปรแกรมตนฉบับ (Source Code) ไดตามที่ตองการ

การดาวนโหลดโปรแกรม สามารถเขาสูเว็บไซต http://elearning.nectec.or.th แลวคลิกเลือกไอคอน LearnSquare จากหมวด “Download” จากนั้นจึงสมัครสมาชิก แลวใชบัญชีและรหัสผานที่ระบุล็อกอินเขาสูระบบเพื่อดาวนโหลดโปรแกรม คูมือการใชงาน พรอมทั้งตัวอยางบทเรียน

สวนประกอบของระบบ LearnSquare

ระบบ LearnSquare แบงไดเปน 3 กลุมใหญๆ คือ การจัดการกับสมาชิก การจัดการเกี่ยวกับหลักสูตร และระบบสนับสนุนการเรียน

การจัดการกับสมาชิก LearnSquare ไดแบงกลุมสมาชิกเปน 4 กลุมประกอบดวย คือ ผูเรียน ผูสอน ผูดูแลระบบ และผูชวยสอน

Page 13: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 10

การจัดการหลักสูตร ระบบจะแบงวิชาที่เปดสอนออกเปนกลุมของวิชา (Schools) มีผูสอนและผูดูแลระบบเปนผูสรางหลักสูตร โดยเนื้อหาการสอน และขอสอบของแตละวิชาจะถูกเก็บไวในระบบสรางหลักสู ตรและกําหนดชวงเวลาเรียนของวิชานั้น ผูเรียนจะเขามาลงทะเบียนและเขาเรียนไดตามตองการ

ระบบสนัสนุนการเรียน ไดแก เครื่องมือตางๆ ที่ใชในการติดตอสื่อสารระหวางสมาชิก ไดแก หองสนทนา กระดานขาว การรับ-สงขอความ สมุดบันทึก และตารางนัดหมาย โดยทุกเครื่องมือจะเปดบริการเฉพาะสมาชิกเทานั้น จึงมั่นใจในความปลอดภัยของระบบ

การติดตั้ง LearnSquare

ระบบ LearnSquare สามารถใชงานไดแบบ Online และ Offline รวมทั้งใชไดทั้งในระบบปฏิบัติการ Windows และ Unix/Linux ทั้งนี้การใชระบบ Offline กับเครื่องพีซีในระบบปฏิบัติการ Windows จําเปนตองจําลองเครื่องคอมพิวเตอรที่ใชใหเปน Web Server ที่สามารถทํางานกับตัวแปลภาษา PHP และระบบฐานขอมูล MySQL โดยการติดตั้ง AppServe หรือ IIS (Internet Information Server) หรือ PWS (Personal Web Servier) หรือ Omni Httpd

จากนั้นใหคัดลอกไฟลตางๆ ของโปรแกรม LearnSquare ซึ่งประกอบดวยโฟลเดอรและไฟลตามโครงสรางดังนี้ ไปไวใน Web Server เชน กรณีที่ติดตั้ง AppServ บนเครื่องพีซี ก็คัดลอกไปไวในโฟลเดอร c:\appserv\www\ช่ือโฟลเดอรที่จะใชงาน เชนระบุโฟลเดอรช่ือ biology ก็จะเปน c:\appserv\www\biology

โครงสรางไฟลและโฟลเดอรของ LearnSquare

จากนั้นเรียกใชงานโปรแกรมเว็บเบราวเซอร ที่บรรทัด Address ใหพิมพคําสั่งติดตั้ง เชน http://127.0.0.1/biology/install.php (เปลี่ยนคา 127.0.0.1/biology ใหตรงกับระบบที่ใชจริง) จากนั้นจะเขาสูจอภาพการติดตั้งโปรแกรมที่ทํางานงาย ดวยคําอธิบายภาษาไทยแตละจอ ปฏิบัติตามขั้นตอนที่กําหนด ก็จะไดเว็บไซต e-Learing ที่พรอมใชงานไดทันที

หมายเหตุ ศึกษาวิธีการติดตั้งอยางละเอียดจากเว็บไซต http://elearning.nectec.or.th

Page 14: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 11

การสรางเนื้อหาวิชา

LearnSquare มีระบบบริหารจัดการเนื้อหาวิชา ที่อํานวยความสะดวกใหครู และผูดูแลระบบสราง หรือนําเขาเนื้อหาวิชาไดงาย ทั้งจากเครื่องมือสรางที่โปรแกรมจัดเตรียมให การนําเขาเนื้อหาวิชาตามมาตรฐาน SCORM (Sharble Content Object Reference Model) การลิงกไปหาเนื้อหาวิชาในฟอรแมตมาตรฐาน เชน HTML, PDF, Windows Movie Format (.wmv) และ Flash Movie (.swf), PowerPoint slide (.mht)

การสรางเนื้อหาวิชาจากเครื่องมือของระบบ

การสรางเนื้อหาวิชาจากเครื่องมือของระบบ หรือ Content Authoring ทําไดโดยการล็อกอินเขาสูระบบ (อาจจะเปนครู หรือผูดูแลระบบก็ได) จากนั้นเลือกเมนู “จัดการระบบ” แลวเลือกไอคอน Courses

เมื่อคลิกเลือกไอคอน Courses จะปรากฏจอภาพการสรางหลักสูตรคลิกปุม Create เพื่อเริ่มเขาสูการ

สรางเนื้อหา โดยจะตองเลือกกลุมวิชา (สามารถปรับแกไขกลุมวิชา ไดจากไอคอน School จากจอภาพจัดการระบบ) แลวระบุรหัสวิชา, ช่ือหลักสูตร และเนื้อหาโดยยอของหลักสูตร (จําเปนตองปอนใหครบทุกรายการ) สําหรับรายการอื่นๆ สามารถเลือกปอนไดตามความเหมาะสม

Page 15: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 12

เมื่อปอนรายการตางๆ แลวจะมีตัวเลือก 2 ตัวเลือกดานลาง คือ “เรียนไดตลอดเวลา (ไมตองลงทะเบียน” สําหรับการกําหนดใหเนื้อหาวิชานี้เปดเรียนไดฟรี หรือเฉพาะสมาชิกเทานั้นที่จะเรียนได ถาตองการใหเฉพาะสมาชิกเทานั้นที่เขามาเรียนได ไมตองคลิกเลือกรายการนี้ อีกรายการคือ “เปดใชงาน” บางครั้งอาจจะตองใชเวลาในการสรางเนื้อหาวิชานาน ยังไมพรอมเปดใหเรียน เมื่อพัฒนาเรียบรอยแลวจึงจะเปดเรียน ก็คอยคลิกเลือก “เปดใชงาน”

จากนั้นใหคลิกปุม “สรางหลักสูตร” ก็จะปรากฏจอภาพการสรางเนื้อหาวิชาแตละบทเรียน ดังนี้

คลิกปุม “เพิ่มบทเรียน” เพื่อเริ่มสรางเนื้อหาแตละบท

ปอนรายละเอียดเกี่ยวกับเนื้อหาวิชาตามจอภาพ ทั้งนี้โปรแกรมจะสรางไฟล HTML พรอมกําหนดชื่อ

ไฟล และโฟลเดอรใหอัตโนมัติเมื่อคลิกปุม “เพิ่มบทเรียน” บทเรียนที่เพิ่มแลวสามารถใสเนื้อหาไดโดยเลื่อนเมาสมาชี้ที่ช่ือบทเรียนที่ตองการ แลวเลือกคําสั่ง “สราง/แกไขบทเรียน”

รายการคําส่ังควบคุมการบริหารบทเรียน

Page 16: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 13

เมื่อเลือกรายการ “สราง/แกไขบทเรียน” จะปรากฏเครื่องมือสรางเนื้อหา (Content Authoring) ดังนี้

การใชงานเครื่องมือสรางเนื้อหา ใหยึดหลักการพิมพงานสรางงานดวย Microsoft Word ที่ทานคุนเคย

ทั้งนี้จะพบวาเครื่องมือตางๆ มีลักษณะคลายคลึงกับเครื่องมือใน Microsoft Word นั่นเอง เมื่อสรางเนื้อหาตางๆ แลวจึงคลิกปุม Save เพื่อบันทึกเนื้อหา

จุดเดนของเครื่องมือสรางเนื้อหา LearnSquare คือสามารถคัดลอกเนื้อหาจากโปรแกรมอื่นๆ ที่ใชอยู เชน Microsoft Word แลวนํามาวาง (Paste) ไดทันที รวมทั้งสามารถแบงเนื้อหาเปนหนาจอยอยๆ โดยการพิมพคําสั่งบังคับ คือ {PAGE} คั่นเนื้อหาที่ตองการแบงจอภาพ

เมื่อนําเสนอเนื้อหาผานเว็บเบราวเซอร จะปรากฏแถบเมนูแสดงจํานวนหนาเอกสาร พรอมปุมเลื่อนดู

เนื้อหาโดยอัตโนมัติ

คําส่ัง {PAGE} เปนคําบังคับใชแสดงผล

หนาใหม

Page 17: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 14

การสรางเนื้อหาวิชาจากไฟลภายนอก

ไฟลเนื้อหาในรูปแบบ HTML, PDF, Windows Movie Format (.wmv) และ Flash Movie (.swf), PowerPoint slide (.mht) สามารถนําเขาสูบทเรียนไดงาย สะดวก และรวดเร็ว โดยไมตองมาเสียเวลาลงรหัส HTML เพียงแตเตรียมไฟลตางๆ ใหพรอม จากนั้นเขาสูโหมดการสรางเนื้อหาวิชา เลือกบัตรรายการ “จัดการไฟล” เลือกไฟลที่ตองการแลวโอนเขาสูระบบดวยปุม Upload

จากนั้นกลับมาที่บัตรรายการ “บทเรียน” สรางบทเรียนใหม (หรือจะนําบทเรียนเดิมมาแกไขก็ได)

Page 18: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 15

เมื่อสรางบทเรียนใหม โดยการเลื่อนเมาสไปชี้ที่บทเรียนที่มีอยูเดิม เลือกคําสั่ง “เพิ่มบทเรียน” ใหปอนรายละเอียดเนื้อหาบทเรียน เฉพาะรายการไฟลบทเรียน ใหคลิกเลือกหาไฟลเนื้อหาวิชาที่ได Upload ไปกอนหนา (ตัวอยางเลือกไฟลช่ือ 012search.swf ซึ่งเปน Flash Movie)

เพียงไมก่ีขั้นตอน ก็จะไดบทเรียนที่เช่ือมโยงกับไฟลเนื้อหาวิชาในฟอรแมตตางๆ ตามตองการ

Page 19: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 16

Macromedia Captivate

สื่อ e-Learning นั้นจะเปนสื่อที่เผยแพรอยูบนอินเทอรเน็ตมากมาก เพียงแคเราอยากที่จะรูเรื่องอะไรก็เขาไปคนหา ก็จะเจอเรื่องที่เราตอง เปรียบเสมือนการแลกเปลี่ยนขอมูลกัน โดยขอมูลที่ไดมานั้นคนอื่นเปนผูสรางขึ้นมา แตถาเราอยากจะสรางบางละจะทําไดหรือเปลา คําตอบคือทําไดครับ ซึ่งจะมีวิธีการสรางอยูในบทความเรื่องนี้ อยางเปนขั้นเปนตอนสามารถที่จะทําตามไปไดเลย แตกอนอื่นตองกลาวถึงรูปแบบของสื่อที่เปน e-Learning กอน

การสรางสื่อ e-Learning เพื่อเผยแพรบนอินเทอรเน็ตนั้น มีขอที่ตองคํานึงหลายขอดวยกัน ดังนั้นขอจํากัดแตละขอจะกลาวถึงโดยอธิบายอยูในเนื้อหาเลย ในการสรางสื่อเอกสารชุดนี้นั้นจะใชโปรแกรม Macromedia Flash, และ Macromedia Captivate ในการสรางเปนหลัก และใชโปรแกรม Macromedia Firework ในการแกไขภาพ

การสรางสื่อใหรวดเร็วนั้น ควรที่จะหาเครื่องมือมาชวยในการสรางเพราะการที่จะสรางดวยโปรแกรมเพียงโปรแกรมเดียวนั้นคงตองใชเวลานานบางครั้งอาจจะตองลงมือเขียนโปรแกรมเองหรือใส Script ซึ่งบางคนอาจจะตองไปศึกษาภาษา Script ในการเขียนทําใหตองใชเวลาในการศึกษาอีก จึงทําใหงานที่จะสรางนั้นตองยืดออกไปอีก แตถามีเครื่องมือที่มาชวยสรางและไมตองไปศึกษาภาษา Script ก็จะดีมากและจะทําใหงานออกมาไดเร็วยิ่งขึ้น

โปรแกรม Macromedia Captivate เปนโปรแกรมที่ใชในการสรางสื่อในรูปแบบของ e-learning โดยเฉพาะ เนื่องจากเปนโปรแกรมที่ถูกพัฒนาขึ้นมาโดยเฉพาะ อีกทั้งยังสามารถเปนสื่อที่ใชเรียนรูไดทั้ง ออนไลนและออฟไลน ที่เรียกวา Rich Text Media ที่อยูในรูปแบบของ CD ROM ไดเปนอยางดี เพราะเมื่อเทียบกับโปรแกรมในลักษณะเดียวกัน ไมวาจะเปน Lotus Screencam, WinCam2000 Professional หรือ Techsmith Camtasia แลว Macromedia Captivate มีขอดีกวาหลายอยาง เพราะนอกจากจะจับภาพการสาธิตหนาจอคอมพิวเตอรไดเหมือนโปรแกรมทั่วๆ ไปแลว ยังมีความสามารถในเรื่องของการสรางคําถามในรูปแบบตางๆ ไดอยางครอบคลุม และหลากหลาย รวมถึงสามารถใชงานรวมกับเว็บแอปพลิเคชันแบบ e-Learning ในระบบ LMS อยาง Blackboard หรือกับโปรแกรมสําหรับสรางบทเรียนคอมพิวเตอรชวนสอน (CAI) อยาง Macromedia Authoreware, Asymetrix Toolbook ที่ไดรับความนิยมอยางมากไดเปนอยางดี

จุดเดนของโปรแกรม • สรางสื่อการเรียนรูหรือสื่อนําเสนอมัลติมีเดียไดอยางงายดาย

• ตัดตอวิดีโอไดทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว

• สรางสื่อการเรียนรูโดยการจัดภาพหนาจอ (Screen capture movie) ประกอบเสียงบรรยาย เหมาะสําหรับการนําไปใชเปนสื่อการเรียนการสอน

• สรางแบบทดสอบไดหลายประเภททั้งปรนัย จับคู ไดอยางงาย

• นําเขาไฟลจากแหลงตางๆ ไดหลายฟอรเมต ไฟลรูปภาพ (Image) เชน JPG,BMP,GIF

Page 20: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 17

ไฟลเสียง (Sound) เชน MP3, WAV เสียงบรรยายผานไมโครโฟน ไฟลวิดีโอ (Video) เชน AVI สไลดจากโปรแกรม Microsoft PowerPoint

• สงออกไฟลไดหลายรูปแบบ Flash movie File (.swf) ลักษณะเชนเดียวกับโปรแกรม Macromedia Flash HTML File (.html) สําหรับการนําไปใชกับเว็บไซต EXE File (.exe) สําหรับการนําไปใชแบบ Stand alone คือการแสดงผลโดยไมตองติดตั้ง

โปรแกรมเพื่อแสดงผล

ความตองการระบบ

การใชงานโปรแกรม Macromedia Captivate ควรมีคอมพิวเตอรคุณสมบัติขั้นต่ําดังนี้

• Microsoft Windows 2000 หรือ Windows XP

• Computer Intel Pentium III processor 600-MHz หรือ เทียบเทา o 128 MB of RAM (แนะนํา 256 MB) o พ้ืนที่วางฮารดดิสก 100 MB o จอภาพความละเอียด 800 × 600 จุดตอนิ้ว (แนะนํา 1024 × 768 จุดตอนิ้ว)

การเรียกใช • คลิกปุม

• เลือกรายการ Program, Macromedia, Macromedia Captivate รอสักครูจะปรากฏหนาตางการทํางาน

• จากจอภาพดังกลาว มีโหมดการทํางานใหเลือกไดหลายลักษณะ

Page 21: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 18

1) Open a recent movie แสดงไฟลลาสุดที่เคยบันทึกไวในโปรแกรม และสามารถเปดไฟลในรายการนี้ได

2) Record new movie สําหรับสราง movie

3) Other movie types สําหรับนําเขา Movie, สราง Movie จากแมแบบ, สรางเมนู)

4) Getting started movies แนะนําวิธีการสรางงานดวย Macromedia Captivate โดยมีเนื้อหาดังตอไปน้ี

• การสรางชิ้นงาน

• การแกไขชิ้นงาน

• การสงออกชิ้นงาน

• การนําไฟลเสียงเขามารวมกับช้ินงานที่ไดทํา

• การสรางสวนตอบโต หรือ Interactivity

• การใสลูกเลนตางๆ เพื่อเพิ่มความนาสนใจใหกับช้ินงาน

เริ่มตนสรางผลงานใหม • คลิกที่ Record of create a new movie จะปรากฏหนาตาง New movie options

• เลือกรูปแบบการสรางงาน

o Application การ Capture Movie ทั้งหนาจอ o Custom size การ Capture Movie แบบกําหนดหนาจอดวยตนเอง o Full screen การ Capture Movie ทั้งหนาจอ o Blank movie การสราง Movie ในการกําหนดรูปแบบของตนเองทั้งหมด o Image movie การสราง Movie ดวยรูปภาพที่เตรียมไว

• เลือก Blank movie เพื่อกําหนดรูปแบบการสรางในแบบที่ตองการ

Page 22: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 19

• User defined (custom) กําหนดขนาดของจอภาพที่ตองการบันทึกโดยระบุความกวาง

และความสูงเอง

• Preset size กําหนดขนาดของจอภาพที่ตองการบันทึก โดยเลือกขนาดที่โปรแกรมมีมาให

• เมื่อรูปแบบที่ตองการไดแลว คลิกปุม OK จะไดหนาตางงานขึ้นมา

Page 23: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 20

จอภาพการทํางาน

จอภาพการทํางานของโปแกรม ประกอบดวยสวนตางๆ ดังนี้

• แถบเครื่องมือหลัก (Main Toolbar) แถบเครื่องมือควบคุมการทํางานหลักของโปรแกรม เชน การบันทึกไฟล การแสดงผล การสงออกไฟล เปนตน โดยสามารถควบคุมโดยคลิกเลือกคําสั่ง View, Main Toolbar

• Document Tab สวนควบคุมเอกสาร สามารถคลิกเพื่อสลับเปลี่ยนจอภาพเอกสาร

Storyboard แท็บรูปแบบของชิ้นงานที่แสดงชิ้นงานทั้งหมดเปนแบบสไลด (Frame) Edit แท็ลรูปแบบของชิ้นงานที่แสดงเปน Timeline สามารถแกไขชิ้นงานที่ละสไลดโดยเลือกสไลดที่ตองการจะแกไข

Main Toolbar

Time Line

Stage & Workspace

Document Tab

Object Tools Alignment Tools

Layer

Page 24: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 21

• Timeline Timeline เปนสวนหนึ่งที่สามารถแกไขได หรือปรับเปลี่ยนชวงเวลาได แตตองเปลี่ยนสวนควบคุมเอกสารเปนสวนของ Editที่ทําหนาตางควบคุมการนําเสนอผลงาน สามารถเปด/ปดดวยคําสั่ง View,

Show Timeline

• Stage & Workspace Stage และ Workspace เปนพื้นที่สวนใหญของหนาตางโปรแกรม มีลักษณะการทํางานคลายๆ กับเวทีการแสดง

• Object Tools เปนเครื่องมือสําหรับการสรางวัตถุ เมื่อคลิกเพิ่มจะปรากฎบน Time line เหมือนเปน Layer

• Alignment Tools เปนเครื่องมือในการจัดตําแหนงวัตถุใน Work Area

• Layer สวนควบคุมการสรางชั้นงาน เพื่อใหช้ินงานแตละช้ินมีอิสระ และสะดวกตอการแกไข ปรับแตง

Page 25: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 22

ทํางานกับไฟล Movie ไฟลของ Captivate เรียกวา Movie มีสองฟอรแมตหลัก คือไฟลตนฉบับ ซึ่งมีสวนขยายเปน .cp และ

ไฟลที่พรอมนําไปใชงาน ซึ่งมีสวนขยายเปน .swf การสราง/เปดแกไขจะทํางานกับไฟลตนฉบับ นอกจากนี้ยังมีไฟลใชงานฟอรแมต zip ที่ zip ไฟลงานทั้งหมดใหโดยอัตโนมัติ และสรางไฟล html ใหเรียบรอยใชสําหรับการเรียกใชงานผานเบราวเซอรไดอีกดวย

สรางไฟลใหม

การสรางไฟลใหมของ Captivate มีวิธีการเรียกใชงานหลายลักษณะ เชน จากจอภาพ Start Page สามารถเลือกการสรางไฟลใหมได 2 ลักษณะคือ

• Record new movie กรณีที่ตองการสราง Movie โดยการเริ่มตนดวยตนเองทั้งหมด

• Other movie types กรณีที่ตองการสราง Movie จากแมแบบที่ Captivate เตรียมไวให

นอกจากนี้ยังสามารถเลือกคําสั่งไดจากเมนูคําสั่ง File, Record or create a new movie...

เปดไฟล

ไฟลที่สรางไวแลวเปดขึ้นมาแสดงผลไดดวยคําสั่ง File, Open... หรือใชคียลัด Co

ไฟลตัวอยางของ Captivate เปดผาน C:\My Documents\My Captivate Projectes\ Samples

ปดไฟล

ไฟลที่สราง หรือเปดอยู หากตองการปดไฟล สามารถใชคําสั่ง File, Close ทั้งนี้ไฟลที่ยังไมไดผานการบันทึก โปรแกรมจะแสดงกรอบเตือน ถาตองการบันทึกไฟลกอนปด ก็คลิกปุม Yes เพื่อเขาสูโหมดการบันทึกไฟล แตถาตองการปดไฟลโดยไมบันทึกก็คลิกปุม No หรือคลิกปุม Cancel เพื่อยกเลิกการปดไฟล กลับสูจอภาพสรางงานตามปกติ

Page 26: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 23

การบันทึกไฟล

Movie ที่สรางแลว หรือปรับแตงแกไขแลว ควรบันทึกไฟล จะไดสวนขยายเปน .cp การบันทึกไฟล

สามารถใชคําสั่ง File, Save… หรือกดปุม Cs หรือคลิกปุม จาก Main Toolbar ซึ่งจะปรากฏจอภาพการบันทึกไฟล ดังนี้

จุดสังเกตวาไฟลไดผานการบันทึกแลวหรือไม ก็ดูไดจากชื่อไฟลใน Title Bar หากมีเครื่องหมาย *

แสดงวายังไมผานการบันทึก

สรางงานจากการ Capture จอภาพ ฟงกชันหนึ่งของโปรแกรม Captivate เปนลักษณะการทํางานที่ใชความสามารถ Capture หนาจอเปน

ภาพ เหมือนการถายภาพใหตอเนื่องกันเปนเฟรม สามารถแสดงผลเปนแบบภาพเคลื่อนไหวหรือที่เรียกวาสื่อมัลติมีเดียนั่นเอง ซึ่งมีขั้นตอนการสรางงานดังนี้

1. เปดโปรแกรม Macromedia Captivate โดยไปที่ Start, Program, Macromedia, Macromedia

Captivate 2. เลือกรายการ Record or create a new movie

3. ในที่นี้จะสรางสรรคงานดวยรูปแบบที่กําหนดเองและกระดาษเปลา โดยเลือก Blank movie แลว

คลิก OK

เลือกไดรฟ และโฟลเดอร

ต้ังช่ือไฟล แลวคลิกปุม Save

Page 27: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 24

4. กําหนดขนาดของหนาจอการทํางาน เชนกําหนดเองเปน 800 × 600 pxs

5. เมื่อกําหนดขนาดไดแลวคลิก OK จะปรากฏหนาตางดังนี้

Page 28: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 25

6. เริ่มการทํางานของโปรแกรมโดยคลิก Record ที่อยูบน Main Toolbar

7. คลิกปุม OK ในหนาตางนี้แลวจะไดกรอบสีแดงที่มีขนาด 800 × 600 ที่ไดกําหนดไวในตอนแรก เมื่อไดกรอบสีแดงกับเครื่องมือที่ควบคุมการบันทึก เมื่อไดเครื่องมือทั้งสองอยางแลวใหยอโปรแกรมที่ ตองการบันทึกไวในกรอบนี้ เนื่องจากโปรแกรมจะบันทึกหรือ Capture ภาพเฉพาะที่อยูในกรอบสีแดงทานั้น

8. ไดหนาตางที่มีปุมในการบันทึก เหมือนการบันทึกวีดีโอ

• Record specific window เปนการเลือกโปรแกรมหรืองานที่จะบันทึก

• Record narration เปนการบันทึกเสียงบรรยายพรอมๆ กับการ Screen capture movie

• Recording size ขนาดของ Capture movie

• Options… เปนการปรับแตงเพิ่มเติม

• Record เริ่มบันทึกการ Capture movie หนาจอ

Page 29: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 26

9. คลิกปุม Record เพื่อเริ่มการบันทึกหรือ Capture movie หนาจอ โดยโปรแกรมจะบันทึกตอเมื่อมีการคลิกเมาส หนึ่งครั้งตอหนึ่งสไลด เมื่อบันทึกเสร็จแลวหรือตองการหยุดใหกดปุม <End> เพื่อยุติการบันทึก โปรแกรมจะโหลดภาพหรือสไลดที่ได Capture ขึ้นมา

10. ตองการแกไขสไลดสามารถทําไดโดยคลิกที่ Document Tab มาที่แท็บ Edit จะปรากฏ Timeline

ของแตละสไลด

11. การปรับแตง Timeline

• โดยปกติเวลาของสไลดจะอยูที่ 4 วินาทีถาไมมีการคลิกเมาสหรือหยุดไว 10 วินาที หลังจากคลิกสไลดที่ 2 ใน Timeline จะตองมีระยะเวลาหางกัน 10 วินาที แตโปรแกรมนี้จะไมเอา 10 วินาทีนั้นมาจะปรับเปน 4 วินาทีแทน โดยถาคลิกเมาสเร็วกวานั้นก็จะบันทึกไดเร็วกวา 4 วินาทีเวลาในการแสดงผลนั้นขึ้นอยูกับการคลิกเมาสของผูบันทึก สามารถปรับขยายหรือลดเวลาไดอยางอิสระ

• วัตถุที่วางบนสไลดจะวางเรียงกันเปนเลเยอร (Layer) ถาตองการปรับแตง layer ไหนก็คลิกลาก layer นั้นได

• สามารถเพิ่ม Timeline ไดดวยเครื่องมือ Object Tools และ Alignment Tools

ปรับแตง Timeline

โปรแกรมจะสรางขอความใหเมื่อมีการคลิกเครื่องมือตางๆ สามารถแกไขไดดวยการดับเบิลคลิก

Page 30: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 27

• เมื่อคลิกเครื่องมือใดเครื่องมือหนึ่งจะปรากฏหนาตางคุณสมบัติของเครื่องมือนั้นสามารถปรับแตงไดหรือปรับที่หลังก็ได โดยเครื่องมือนั้นจะไปแสดงผลในหนา Stage และบนTimline

12. การแกไขขอความในสไลด การแกไขขอความสามารถทําไดโดยการดับเบิลคลิกที่กรอบขอความนั้น

หนาตางปรับแกไขขอความ

13. การลบสไลดที่ไมตองการ ทําไดโดยการคลิกเลือกสไลด แลวกดปุม <Delete> หรือคลิกขวาที่

สไลดนั้นเลือก Delete ไดเหมือนกันโดยโปรแกรมจะมีขอความขึ้นมาถามเพื่อยืนยันการลบอีกครั้ง

Layer 4 Layer 3 Layer 2 Layer 4

Play Timeline

Stop Timeline

Play Sound

ดับเบิลคลิกเพื่อแกไข

ปรับแกไข รูปแบบ ขนาด และสี ของฟอนต

ขอความที่ตองการแกไข

Page 31: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 28

14. การเพิ่มสไลดหรือแทรกสไลด นั้นสามารถเพิ่มสไลดในสวนไหนก็ได ไมวาจะเปนในตอนแรก, ตอนกลาง, ตอนทาย ของงานชิ้นนี้ มีความเปนอิสระตอกัน และในการเพิ่มสไลดหรืองานนั้น โปรแกรมไดเตรียมฟงกช่ันในสวนนี้มาให โดยสามารถเพิ่ม สไลดเปลา นํารูปมาเปนสไลด เพิ่มคําถามคําตอบ นําสไลดจาก Microsoft PowerPoint มาเพิ่มในโปรแกรม Captivate หรือจะนําไฟลอนิเมชั่นมาเพิ่มก็สามารถทําได ในสวนนี้จะอธิบายแคการเพิ่ม สไลดเปลา ในสวนอื่นจะขออธิบายในหัวขอตอไป ในการเพิ่มทําไดโดย คลิกที่เมนู Insert, Blank Slide เมื่อไดเพิ่มสไลดแลวก็สราง Text animation หรือเพิ่มขอความในรูปแบบของตนเองได อีกทั้งยังเพิ่มสไลดที่เปนรูปภาพเพียงเลือก Image Slide แทนก็ได

15. ปรับแตงสไลดใหนาสนใจมากขึ้น

เลือกสไลดที่ตองการปรับแตง คลิกขวาที่พ้ืนที่ stage เลือก Properties

- Label ใสช่ือใหกับสไลดนี้ - Display Time การแสดงผลของสไลดนี้จะอยูที 3 วินาทีถาตองการมากขึ้นก็ใสตัวเองที่

ตองการ - Transitionใส Effect ใหกับสไลดนี้

ปรับสีพ้ืนหลังของสไลด

Page 32: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 29

- Qualityเลือกคุณภาพของสีอยูในระดับไหน - Colorปรับสีพ้ืนหลังใหกับสไลด

16. ใสเสียงหรือนําเขาเสียงใหกับสไลด ในการใสเสียงใหกับช้ินงานเพื่อการเปนสื่อการเรียนการรูโดยการคลิก ขวาที่ Stage เลือก Properties คลิกที่บัตรรายการ Audio

Record newการใสเสียงใหกับสไลด Import การนําเขาไฟลเสียง

เมื่อไดบันทึกเสียงหรือนําเขาไฟลเสียงแลวจะปรากฎ layer ที่ Timeline 17. แสดง Movie เมื่อมีการปรับแตงช้ินงาน เปนที่เรียบรอยมาถึงขั้นตอนนี้ก็จะเปนการแสดงผลงานที่

ไดสรางขึ้นมาก วิธีการดูทําไดหลายวิธีต้ังแตไปที่เมนู File, Preview, หรือคลิกที่ Main Toolbar

จะมีรายการขึ้นมาใหเลือกดังนี้ Play this slide แสดงผลสไลดปจจุบันเทานั้นหรือที่เลือก Movie แสดงผลสไลดทั้งหมด From this slide แสดงผลสไลดจากปจจุบันจนจบ Next 5 slides แสดงผลสไลดถัดไป 5 สไลดเทานั้นตั้งแตสไลดที่เลือกหรือสไลดปจจุบันถึงจะมีมากกวาก็จะไมแสดงผล In Web Browser ใชเบราวเซอรในการแสดงผล

การสราง Text Animation ในการสราง Text Animation นั้นจะเปนการสรางเพื่อนําเสนองานใหนาสนใจ หรือเพิ่มลูกเลนใหกับงาน

• คลิกที่ Object Tools ที่ช่ือ Text Animation

Layer ไฟลเสียงที่บันทึกหรือนําเขา

Page 33: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 30

- Animation บัตรรายการ Text

Effect เลือกรูปแบบการแสดงผลขอความ Text พิมพขอความที่ตองการ Chang font… เปลี่ยนรูปแบบ ขนาดหรือสีของตัวอักษร

- บัตรรายการ Options Timing กําหนดเวลาการแสดงผลของ Movie Loop คลิกเลือกเพ่ือใหแสดงซ้ํา Transition กําหนด Effect ในการเปลี่ยนฉากแตละสไลด (Frame)

ขอความที่ตองการ

Page 34: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 31

- บัตรรายการ Audio Record new… บันทึกเสียงใหม Import นําเขาไฟลเสียง Audio library… เลือกไฟลเสียงที่เคยมีการใชงานมากอนหนานี้

การนําเขาไฟล ในการนําเขาไฟลนั้นโปรแกรม Captivate รองรับไฟลประเภทตางๆ พอสมควร โดยแบงเปน 3 ประเภทดังนี้

1. ไฟลรูปภาพ Picture File ไดแกไฟล - JPEG Images (*.jpg, *.jpeg) - GIF Images (*.gif) - Portable Network Graphics (*.png) - Bitmaps (*.bmp) - Icons (*.ico) - Enhanced Metafiles (*.emf) - Metafiles (*.wmf)

สรางสไลดขึ้นมาหนึ่งสไลด หรือจะนําสไลดที่มีอยูแลวก็ได คลิกเมนู Insert, Image… หรือคลิกที่แถบ เครื่องมือ Object Tools ใชคียลัดไดดวยการกดปุม <Shift + Ctrl + M> โปรแกรมจะเปดหนาตางขึ้นมาใหม เพื่อใหเลือกไฟลรูปที่ตองการ

Page 35: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 32

2. ไฟลเสียง Audio File ไดแกไฟล

- Wave Files (*.wav) - MP3 Files (*.mp3) ในการนําไฟลเสียงที่มีอยูแลวนั้นสามารถจะนําเขามาไดตอเมื่อวัตถุนั้นๆ มีบัตรรายการ Audio มาให ถามีบัตรรายการนี้เมื่อไหรก็สามารถที่จะนําไฟลเสียงเขามาประกอบการแสดงผลได

3. ภาพเคลื่อนไหว Animation Files ไดแกไฟล - Macromedia SWF Files (*.swf) - Compuserver Animated GIF Files (*.gif) - Windows AVI Files (*.avi) - FLA Projectes (*.fla)

ในการนําภาพเคลื่อนไหว หรือ Animation สามารถนําเขามาไวในสไลดไดเลยโดยคลิกที่เมนู Insert, Animation… คลิกที่แถบเครื่องมือ Object Tools ใชคียลัดไดดวยการกดปุม <Shift + Ctrl + A> โปรแกรมจะเปดหนาตางขึ้นมาใหม เพื่อใหเลือกไฟลรูปที่ตองการ

ตองการใหรูปโปรงใสหรือเปลาสามารถเพิ่มคาหรือลดคาได

รูปที่เลือกมา

Page 36: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 33

การสงออกไฟล (Publish) การสงออกไฟลเปนขั้นตอนสุดทายของการสรางชิ้นงาน เพื่อแปลงไฟลใหเปนฟอรแมต SWF เพื่อ

นําไปใชงาน โดยคลิกปุม Publish

เลือกรูปแบบการสงออก กรณีนี้ใหเลือกเปน Flash (swf) จากนั้นคลิกปุม Publish เพื่อแปลงไฟลตนฉบับ

เปน Flash Movie ทั้งนี้สามารถปรับแตงการนําเสนดโดยคลิกปุม Preferences… เพื่อปรับแตงดังนี้

เลือกไฟลที่ตองการ

รายละเอียดของไฟลที่เลือก

ปรับความโปรงใสของไฟลหรือภาพ

Page 37: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 34

คลิกบัตรรายการ Playback Control

เลือกลักษณะปุมควบคุมของ Movie แลว Publish อีกครั้ง เพียงเทานี้ก็ไดจะสื่อเรียนรูที่มีจุดเดน

หลากหลายอยางงายๆ ดวย Captiveate

Page 38: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 35

การสรางสื่อ e-Learning ตอบโตกับผูเรียน

กําหนดหัวขอหรือวิชาในการที่จะสราง

กอนที่จะสรางงานขึ้นมานั้นควรที่จะมีการวางแผนกอนที่จะสรางสื่อขึ้นมาเพื่อเผยแพร บนอินเทอรเน็ต วาตองการใหมีเนื้อหาอะไร มีรูปแบบอยางไร และมีอะไรบางเปนองคประกอบ เชน ภาพหรือ เสียง เปนตน

ขั้นตอนการออกแบบ

1. กําหนดหัวขอที่จะสราง

2. ออกแบบ Story board วามีเนื้อหาอะไรบาง โดยขั้นการออกแบบ Story Board ควรมีหัวขอดังนี้

• หนาตอนรับ

• วัตถุประสงค

• แบบทดสอบกอนเรียน

• เนื้อหา

• แบบทดสอบหลังเรียน

• สรุป

3. ใชเครื่องมือในการสราง

4. เผยแพรบนอินเทอรเน็ต

แยกชิ้นงานตามไฟลท่ีกําหนด

การสรางสื่อ e-Learning นั้นตามขอกําหนดในตอนแรกนั้น ควรที่จะแยกไฟลเปนช้ินยอยๆ เพื่อความรวดเร็วในการแสดงผลบนอินเทอรเน็ตเนื่องจากขอจํากัดของความเร็วในเขาถึงขอมูล ดังนั้นการสรางสื่อของวิชานี้นั้นจะใหสรางไฟลตามนี้

1. ไฟลสําหรับขอความตอนรับ และวัตถุประสงค (ต้ังช่ือวา index)

2. ไฟลเมนูที่จะมีเมนู แบบทดสอบกอนเรียน, เนื้อหา, แบบทดสอบหลังเรียน, สรุป (ต้ังช่ือวา menu)

3. ไฟลแบบทดสอบกอนเรียน (ต้ังช่ือวา pretest)

4. ไฟลเนื้อหา (หากเนื้อหามีหลายหัวขอใหแยกเปนหัวขอละไฟล) (ต้ังช่ือวา content)

5. ไฟลแบบทดสอบหลังเรียน (ต้ังช่ือวา posttest)

6. ไฟลสรุป (ต้ังช่ือวา close)

Page 39: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 36

การเตรียมตัวเบื้องตน

1. หาภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว และเสียงที่ตองการนํามาประกอบในสื่อการสอนแลวบันทึกเปนไฟลเก็บไว

2. นําเอกสารอางอิงมาวางไวใกลๆ พรอมที่จะหยิบใชงาน

3. เปดโปรแกรมที่เกี่ยวของคางไว พรอมที่จะสลับไปทํางานที่โปรแกรมตางๆ เพราะการใชโปรแกรมเหลานี้ทํางานรวมกันจะทําใหการทํางานสะดวกและรวดเร็ว โดยการกดคีย Alt + Tab

สรางชิ้นงานของหนาตอนรับ และวัตถุประสงค

1. เปดโปรแกรม Macromedia Captivate ขึ้นมาเพื่อสรางหนาตอนรับ ดวยการคลิกปุม Record of Create a New Movie

2. เลือกรูปแบบของงานในที่นี้ขอใหเลือก Blank Movie

3. กําหนดขนาดของงานใหกําหนดเปน 790 x 555 pixels Flash Player (เปลี่ยนขนาดไดตามขนาดที่ตองการ)

ไฟลทั้งหมดจะตองอยูภายใตโฟลเดอรเดียวกัน สวนไฟลยอยอื่นๆ ใหต้ังช่ือไดตามที่ตองการโดยชิ้นงานที่สรางนั้นจะตองสรางเปนช้ินงานยอยๆ เหมือนกัน

Page 40: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 37

4. จะไดหนาตางโปรแกรมที่มีขนาดตามที่ระบุเมื่อไดแลวใหนําภาพมาเปน Background ดวยการไปที่ Insert, Image… ดังภาพ

5. โปรแกรมนี้จะมีการสรางขอความเคลื่อนไหวไดเลยโดยที่ไมตองมาเสียเวลาในการสรางขอความให

เคลื่อนไหวดวยโปรแกรม Flash เนื่องจากการสรางขอความดวยโปรแกรม Flash นั้นจะตองใชเวลาในการสรางอยูพอสมควร ถามีโปรแกรมที่ชวยสรางไดรวดเร็วขึ้นก็นาจะที่นํามาชวยในการสราง ซึ่งมีวิธีการดังนี้

• ไปที่เมนู Insert, Text Animation

• พิมพขอความตอนรับในชอง Text

• เลือกรูปแบบ Effect ของตัวอักษรใหมีการเคลื่อนไหว ถาไมชอบรูปแบบที่ทางโปรแกรมเตรียมไวให ก็ให สรางเองไดที่โปรแกรม Macromedia Flash

• สามารถเปลี่ยน Font ไดที่ Change font…

• ยังสามารถกําหนดใหการแสดงขอความนี้เปนแบบภาพจางไดที่ Transparency

Page 41: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 38

• ใหขอความแสดงผลแบบเร็วหรือชาไดที่ Delay (frames)

• ในสวนของบัตรรายการ Options นั้นจะเปนการกําหนดเวลาเพิ่มเติมใหครับ Slide และขอความเพิ่ม

• สวนเสียงสามารถนําเขาไดที่บัตรรายการ Audio

6. สรางปุมเพื่อควบคุม Slide ไดที่เมนู Insert, Button…

• บัตรรายการ Button ใชสําหรับกําหนดคาตางๆ ของปุมใหไปไหน

If the user click on the Button ถามีการคลิกที่ปุมนี้จะทําอะไรตอไป โดยใหกําหนดเปน Go to next slide (เมื่อมีการคลิกใหไปที่ Slide ถัดไป)

If the click user click outside the button ถามีการคลิกขางนอกใหไปทําอะไร ถาไมตองการใหคลิกเครื่องหมายถูกที่รายการ Infinite attempts

Button type รูปแบบการแสดงผลของปุม และขอความบนปุม

Page 42: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 39

Set shortcut key กําหนด Shortcut ใหกับปุม

• บัตรรายการ Options ใชสําหรับกําหนดใหเวลาในการแสดงผล และกําหนดวิธีการคลิกปุม

Timing กําหนดเวลาในการแสดงผลของปุมควรกําหนดใหเทากับการแสดงผลของ Slide

Options เปนสวนที่ใชกําหนดการทํางานของปุม เชน เมื่อคลิกที่ปุม แลวมีขอความขึ้นมา หรือ ใหโชวเมาสเปนรูปมือ เปนตน

Page 43: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 40

• บัตรรายการ Audio ใชสําหรับการนําเสียงเขามา

Audio ใชสําหรับการเพิ่มเสียง ดวยการอัดผานโปรแกรมเลยดวยการคลิกปุม Record New… หรือจะนําเสียงจากภายนอกเขามาไดที่ปุม Import…

• บัตรรายการ Reporting เปนบัตรรายการที่ตองใชเกี่ยวกับการคํานวณการใชคะแนะ สวนใหญตองใชควบคูกับการทําแบบทดสอบ

Include in Quiz เปนรายการสําหรับเก็บคะแนนของคําถาม ถามีการใชปุมนี้ในการสรางแบบสอบถาม

Page 44: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 41

สรางชิ้นงานวัตถุประสงค

ในการสรางวัตถุประสงคนั้นเราจะสรางดวยโปรแกรม Flash เนื่องจากโปรแกม Captivate นั้นพัฒนาออกมาเพื่อใชงานภาษาไทยยังไมสมบูรณ จะมีปญหาเรื่อง Font ภาษาไทยอยูดังนั้นควรที่จะใชโปรแกรม Flash ในการสรางเนื้อหา บางสวนเพื่อ จากนั้นคอย Import เขามา

1. เปดโปรแกรม Macromedia Flash แลวกําหนดขนาดของ Stage ใหเทากับ 760 x 460 pixels

2. ใหสรางขอความวัตถุประสงคตามที่ตองการ

3. บันทึกไฟลช่ือ target.fla

4. เมื่อกําหนดและสรางขอความเรียบรอยแลว ให Export ไฟลเปน .swf ดวยการไปที่ File, Publish Setting แลวเลือกไฟล Flash เทานั้น

Page 45: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 42

5. ใหเปลี่ยน Version ของไฟลตํ่าสุดเปน Flash Player 6 หรือตํ่ากวา แตหามสูงกวานี้เด็ดขาด เพราะจะนําไฟลนี้เขาไปใชงานกับ Macromedia Captivate

6. กดปุม Publish แลวกด OK เปนอันเสร็จสิ้น Export โดยจะไดไฟลช่ือ target.swf

7. กลับมาที่โปรแกรม Macromedia Captivate เพื่อนําช้ินงานทําเมื่อสักครูมารวมกับช้ินงานกอนหนานี้ที่เปนขอความตอนรับ

Page 46: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 43

8. เพิ่ม Slide ดวยการไปที่ Insert, Image Slide… แลวเลือกไฟลรูปที่จะมาเปน Background แลวคลิกปุม OK จะได Slide ใหมที่มี Background

9. เมื่อได Slide ใหมเรียบรอยแลวก็จะมาถึงขั้นตอนการนําช้ินงานของวัตถุประสงคเขารวมกับไฟลนี้

เพื่อรวมช้ินงานเขาดวยกัน ดวยการไปที่เมนู Insert, Animation… เลือกไฟลช่ือ target.swf สามารถเพิ่มคุณสมบัตของเสียงหรือปรับแตงไดที่บัตรรายการ Options และ Audio

10. ไฟลนี้จะถูกรวมและนํามาวางไวบนภาพ Background ใหสังเกตการทํางานของโปรแกรมนี้จะ

ทํางานเปนแบบ Layer คือเมื่อมีการเพิ่มภาพหรือขอความ โปรแกรมจะสราง Layer ใหโดย

Page 47: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 44

อัตโนมัติ อีกทั้งยังสามารถที่จะยาย Layer กอนหลังไดตามการลําดับของงาน

11. สามารถเคลื่อนยายช้ินงานไปไวตามตําแหนงที่ตองการได ดวยการนําเมาสมาวางที่ช้ินงานใหเกิด

รูปมือแลวยายช้ินงานไดเลย

12. เพิ่มปุมเพื่อไปหนาตอไปดวยการไปที่เมนู Insert, Button… แกขอความของปุมเปนคําวา ตอไป และแกลิงกในสวนของ If the user click on the Button เปน Open URL of file

13. ทดสอบการแสดงผลดวยปุม บนเมนูบาร จะมีรายการขึ้นมาใหเลือกใหเลือกรายการ Movie หรือคลิกปุม $ เพื่อดูผลลัพธของงาน หากตองการแกไขก็ใหดําเนินการแกไขได แลวบันทึกไฟล

14. ถาไมมีการแกไขอะไรใหคลิกปุม Publish เพื่อ Export ไฟล

Page 48: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 45

15. เมื่อคลิกปุม Publish ต้ังช่ือช้ินงาน และโฟลเดอรที่เก็บช้ินงาน

16. คลิกปุม Preferences… เพื่อที่จะปดเครื่องมือควบคุมการแสดงผล หรือ Playback Control

17. ปดเครื่องมือ Playback Control ออกเพื่อความสวยงามในการแสดงผลบนเว็บ โดยมาที่บัตรรายการ

Playback Control มาที่ชองรายการ Playback control options เปลี่ยน Position เปน None

18. คลิกปุม OK

19. คลิกปุม Publish อีกครั้งเพื่อ Export

20. ทดสอบการแสดงผลวาเปนไปตามที่ตองการหรือไม หากยังไมถูกตองใหคลิกปุม Publish และกําหนดคุณสมบัติใหมอีกครั้ง

Page 49: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 46

สรางชิ้นงาน Menu ในชิ้นงานของเมนู นั้นจะประกอบไปดวยเมนู แบบทดสอบกอนเรียน, เนื้อหา, แบบทดสอบหลังเรียน, สรุป โดยในโปรแกรม Captivate นั้นก็สามารถที่จะสรางเมนูได แตรูปแบบอาจจะไมตองตามที่ตองการซะทีเดียว ดังนั้นจะมาออกแบบเมนูกันดวยโปรแกรม Flash แทนเพื่อความสวยงาม

1. เปดโปรแกรม Macromedia Flash กําหนดพื้นที่การทํางานอยูที่ 760 x 460 pixels

2. เตรียมรูปภาพที่จะนําเขามาเปนสวนประกอบของหนาเมนู หากไมมีก็สามารถที่จะใชเครื่องมือของโปรแกรมวาดขึ้นมาก็ได ในตัวอยางจะเปนการวาดขึ้นมาเอง

3. สรางเสาขึ้นมาเพื่อที่จะเปนเสาสําหรับใหปุมเมนูมาวาง โดยใหสรางเปน Symbol

4. สรางปุมเมนูตามรายการที่ตองการใหมี กําหนดรูปแบบไดตามที่ตองการ

5. สรางเมนูดวยการคลิกปุม Insert, New Symbol ต้ังช่ือแลวกําหนดประเภทเปน Button

6. คลิกปุม OK จะเขาสูหนาจอการทํางานที่อยูในสภาวะของ Symbol ประเภทปุม

7. ใหสรางสี่เหลี่ยมโดยมีปลายสามเหลี่ยม

8. เพิ่ม Layer แลวเปลี่ยนช่ือเปน text จากนั้นใหสรางขอความชื่อ แบบทดสอบกอนเรียน

Page 50: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 47

9. เพิ่ม Keyframe ที่ layer ทั้งสองของ Symbol นี้ในสวนของ Over แลวเปลี่ยนสี่ไดตามที่ตองการ การแสดงผลจะเปลี่ยนแปลงตอเมื่อมีการนําเมาสไปวางไวที่ปุม

10. ทําปุมของเมนูตามลักษณะนี้อีก 3 ปุมไดแก บทเรียน, แบบทดสอบหลังเรียน, บทสรุป

11. กลับมาที่ Scenc1

12. เปด Library ขึ้นมาดวยคําสั่ง Cl

13. จากนั้นใหลาก Symbol ตางที่สรางเมื่อสักครูนํามาประกอบรวมกันดังภาพ

14. บันทึกไฟลช่ือ flash-menu.fla เพื่อเก็บไฟลตนฉบับจะไดนํามาแกไขตอไปได

15. ตอง Export ไฟลออกมา โดยใชคําสั่ง Publish Setting

16. เลือกเฉพาะไฟล Flash หรืออาจจะเลือกไฟลอื่นที่เกี่ยวของได

Page 51: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 48

17. มาที่บัตรรายการ Flash เปลี่ยนเวอรช่ันเปน Flash Player 6

18. คลิกปุม Publish แลวคลิกปุม OK ก็เปนอันเสร็จสิ้นการสรางเมนู ที่จะนํามาประกอบกับการสราง

เนื้อหาสําหรับ e-Learning ตอไปดวยโปรแกรม Macromedia Captivate

19. เปดโปรแกรม Macromedia Captivate คลิกปุม Record or create a new movie

Page 52: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 49

20. เลือกการสรางงานเปน Image movie

21. กําหนดขนาดของงานเปน 790 x 555 pixels

22. เลือกไฟลภาพที่จะใชเปน Background

23. นําเมนูที่สรางไวมาประกอบรวมกันดวยการไปที่เมนู Insert, Animation…

24. เลือกไฟล flash-menu.swf แลวคลิกปุม Open

25. ไฟลที่เลือกจะถูกนํามาวางไวบน Background สามารถเคลื่อนยายงานไดตามที่ตองการ

26. บันทึกไฟลช่ือ menu.cp

27. ให Publish ไฟลนี้ออกมาเปนช่ือ menu.swf โดยใหเอา Playback Control ออกดวย

Page 53: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 50

สรางชิ้นงานแบบทดสอบกอนเรียน และหลังเรียน

ในการจะสรางแบบทดสอบขึ้นมานั้นควรที่จะตองมีการออกแบบวาจะสรางแบบทดสอบเปนแบบไหน เชน มีคําตอบใหเลือก จับคู ถูกผิด เปนตน และเตรียมเนื้อหาใหเรียบรอยกอนที่จะสรางดวยโปรแกรม โดยเราจะใชโปรแกรม Macromedia Captivate ในการสรางเนื่องจากโปรแกรมที่ไดเตรียมฟงกชันของแบบทดสอบมาใหเรียบรอยและยังมีการสรุปผลการทดสอบใหดวยโดยที่ไมตองรูเรื่องโปรแกรมเมอรเลย ซึ่งจะสรางไดรวดเร็วมาขึ้น หากไปสรางดวยโปรแกรม Macromedia Flash โดยตรงนั้นจะตองใชเวลาในการสรางคอนขางมาก และจะตองรูเรื่อง โปรแกรมเมอรดวย

ขอสอบกอนเรียนและหลังเรียนนั้นจะใชขอสอบชุดเดียวกัน แตขอสอบกอนเรียนจะไมมีการเฉลย มีแตผลการทดสอบ สวนขอสอบหลังเรียนจะมีทั้งเฉลยและผลการทดสอบ เพื่อวัดพัฒนาการของตัวทานเอง

1. เปดโปรแกรม Macromedia Captivate ขึ้นมาอีกครั้ง (สรางคางโปรแกรมไวเลยก็ได)

2. เตรียมขอสอบที่ไดรางไวแลว

3. คลิกปุม Record or create a new movie

4. เลือก Image Movie แลวใหเลือกภาพมาเปน Background

5. สรางขอความตอนรับกอนที่จะที่ทําแบบทดสอบ และปุมเริ่มทดสอบ โดยที่เมื่อคลิกปุมแลวใหไป

Slide ตอไป

Page 54: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 51

6. ใหคลิกปุม Insert, Question Slide…

7. จะมีรูปแบบของการสรางแบบทดสอบใหเลือกตั้งแต Multiple choice, True/False หรือ Matching

เปนตน ในที่นี้จะเลือกเปน Matching

Page 55: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 52

8. ในคําสั่งนี้จะมีการกรอกคําถามพรอมคําตอบตางๆ รวมทั้งเฉลยดวย

9. เมื่อกําหนดขอสอบเสร็จแลว ใหคลิกที่บัตรรายการปุม Quiz… เพื่อสรางปุมที่มีขอความเปนภาษาไทย

Page 56: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 53

10. มาที่บัตรรายการ Options ของปุมคําสั่ง Quiz… แลวแกไขขอความในสวนของรายการ Buttons ตามรูป เมื่อแกไขเรียบรอยแลวจะไดปุมที่มีขอความตามนี้

11. คลิกปุม OK สองครั้งแบบทดสอบที่ไดทําไวก็จะปรากฎอยูบน Slide แทนพรอมทั้งปุมที่มีการแกไขแลว สวนขอความทางดานขวาที่มีสีเขียวสีแดงนั้น หากตองการเปลี่ยนก็ใชหลักการเดียวกับปุม หากใหมีผลเลยตองแกไขครั้งแรก หากมีการคลิกปุม OK แลวจะตองแกไขเองที่ละขอความ การแกไขในสวนี้นั้นจะตองคลิกปุม Quiz… แลวมาที่บัตรรายการ Quiz ในสวนของรายการ

การแกไขขอความบนปุมตางนั้นจะตองแกไขในครั้งแรกที่สรางคําถามเทานั้นโปรแกรมถึงจะเปลี่ยนขอความบนปุมให แตถามีการแกไขในภายหลังจะตองแกไขขอความบนปุมเองทีละขอความจะไมสามารถเปลี่ยนขอความบนปุมในสวนนี้ได แตถามีการแกไขจะมีผลกับคําถามขอตอไปแทน

Page 57: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 54

12. จะเห็นวาพื้นของคําถามยังไมสวยอยากจะใหมี Background ดวยก็เพียงแคคลิกเมนู Insert, Image…

เลือกรูปที่จะนํามาทําเปน Background ในสวนของตัวอยางนี้จะใชภาพที่เหมือนกับ Slide แรก อยูที่นําเขามาก็จะอยูขางหลังขอความก็จัดขอความของคําถามตามที่เราตองการ

13. ใหบันทึกไฟลเปนช่ือ posttest.cp และ pretest.cp

จัดการกับไฟล posttest

แบบทดสอบที่ไดสรางและบันทึกไปแลวนั้นจะไดไฟลดวยกัน 2 ไฟลไดแก ไฟล pretest และ posttest สวนไฟล pretest คงตองมีการแกไขคอนขางเยอะหนอย แตในสวนของไฟล posttest นั้นคงไมตองปรับแกไขอะไรมากเพียงแคเพิ่ม link ใหกับโปรแกรมกลับมาที่เมนูหลักเทานั้น เนื่องจากหลักการของการทําขอสอบหลังเรียนไปแลวนั้นจะมีเฉลยใหเมื่อทําขอสอบเสร็จ โดยเปนหลักการของตัวอยางนี้เทานั้นสามารถนําไปประยุกตหรือกําหนดรูปแบบเองได ซึ่งขั้นตอนที่ไดทํามากอนหนานั้นโปรแกรมจะมีเฉลยมาใหพรอม เพราะเราไดระบุคําตอบไปแลว แตก็สามารถที่จะไมเฉลยคําตอบก็ได โดยในไฟลpretest หรือแบบทดสอบกอนเรียนจะไมมีเฉลยจะบอกแคคะแนนที่ไดเทานั้นซึ่งรายละเอียดจะอยูในหัวขอจัดการกับไฟล prestest

ดังนั้นมาดูวิธีการจัดการกับไฟล posttest กอนดังนี้

1. เปดไฟล posttest.cp ขึ้นมา

2. แกไขขอความในหนาแรกเปน แบบทดสอบหลังเรียน

3. ให Publish ไฟลออกเปน posttest.swf โดยในขั้นตอน Publish นั้นใหเอา Playback Control ออกดังนี้

Page 58: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 55

a. เมื่อคลิกปุม Publish ต้ังช่ือช้ินงาน และโฟลเดอรที่เก็บช้ินงาน

b. คลิกปุม Preferences… เพื่อที่จะปดเครื่องมือควบคุมการแสดงผล หรือ Playback Control

c. ปดเครื่องมือ Playback Control ออกเพื่อความสวยงามในการแสดงผลบนเว็บ โดยมาที่

บัตรรายการ Playback Control มาที่ชองรายการ Playback control options เปลี่ยน Position เปน None

d. คลิกปุม OK

e. คลิกปุม Publish อีกครั้งเพื่อ Export

f. ทดสอบการแสดงผลวาเปนไปตามที่ตองการหรือไม หากยังไมถูกตองใหคลิกปุม Publish และกําหนดคุณสมบัติใหมอีกครั้ง

Page 59: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 56

4. กําหนดใหไฟลไปเมนูหลักเมื่อมีการทําแบบทดสอบเสร็จทําไดดังนี้

a. มื่อคลิกปุม Publish ต้ังช่ือช้ินงาน และโฟลเดอรที่เก็บช้ินงาน

b. คลิกปุม Preferences…

c. มาที่บัตรรายการ Start and End แกไขที่รายการ Movie end options ในสวนของ Action เปลี่ยนเปน Open URL of file

d. กําหนดชื่อไฟล ที่ชอง Open URL or file:

e. คลิกปุม OK เปนอัน เสร็จสิ้น โดยเมื่อทําแบบทดสอบเสร็จโปรแกรมจะกลับไปที่หนา

เมนูหลัก

จัดการกับไฟล pretest

อยางที่บอกไปกอนหนานี้แลววาไฟล pretest นั้นจะไมมีเฉลยให โดยจะบอกแคคะแนนที่ได ซึ่งจะตองปดฟงกชันพวกนี้ออก ซึ่งมีหลักการดังนี้

Page 60: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 57

1. เปดไฟล pretest.cp

2. คลิกปุม

3. มาที่บัตรรายการ Options เอาเครื่องหมายถูกออกใหเหลือตามรูป

4. คลิกที่ปุม Quiz มาที่บัตรรายการ Quiz…

5. ใหคลิกเครื่องหมายถูกหนา Allow user to review quiz ออก

6. บันทึกไฟล

7. Publish ไฟลโดยใหปด Playback Control ออก และให link ไฟลไปที่ menu.swf

Page 61: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 58

สรางชิ้นงานเนื้อหา

ในสวนของชิ้นงานเนื้อหานั้น จะสรางที่โปรแกรมไหนก็ไดไมวาจะเปน Macromedia Captivate หรือ Macromedia Flash ก็ได โดยในตัวอยางนี้จะใช Flash ในการสรางโดยแบงเปนทั้งหมด 4 ไฟลยอยดวยกัน

1. เปดโปรแกรม Macromedia Flash

2. สรางเนื้อที่ครอบคลุมคําศัพทที่อยูในแบบทดสอบ

3. ขั้นตอนในการสรางผมขอไมลงรายละเอียดในแตละขั้นตอน ใหผูอานออกแบบไดตามตองการเลย

หรือใครจะออกแบบตามผมก็ไมวากันครับ โดยผมจะแบงเนื้อหาออกเปน 4 ไฟลยอย โดยจะใหคําวา Noun เปนตัวแบงเนื้อหาดังนี้

• Noun ที่ใชเรียก คน ไฟลที่ไดคือ page1.swf

• Noun ที่ใชเรียก สัตว ตนไม ผลไม ไฟลที่ไดคือ page2.swf

• Noun ที่ใชเรียก สิ่งของ ไฟลที่ไดคือ page3.swf

• Noun ที่ใชเรียก สถานที่ ไฟลที่ไดคือ page4.swf

ไฟลที่ไดนั้นจะตอง Export เปนเวอรช่ัน 6 หรือตํ่ากวา 6 เทานั้น

4. เมื่อไดไฟลยอยทั้ง 4 ไฟลแลวก็ใหนํามา Import เขาโปรแกรม Captivate

5. ไปที่โปรแกรม Captivate

6. สราง Slide ที่มีรูป Background พรอม

7. คลิกที่เมนู Insert, Animation… เลือกไฟล page1.swf

Page 62: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 59

8. สราง Slide ขึ้นมาอีกพรอมทั้งเพิ่ม page2.swf , page3.swf, page4.swf จนครบ

9. สรางปุมควบคุมแตนะหนา

10. ในหนาสุดทายใหสรางปุมกับไปที่เมนู แลว link ไปที่ไฟล menu.swf

11. บันทึกช่ือไฟลเปน content.cp แลว Publish ไฟลเปน content.swf

สรางชิ้นงานสรุป

เนื้อหาสรุปนี้จะเปนเนื้อหาปดทายการบทเรียนนี้ โดยผมจะสรางจากโปรแกรม Captivate ในการสรางเลยโดยมีขอความ ขอบคุณมากครับ และชื่อผูสราง

1. ไปที่โปรแกรม Captivate

2. สราง Slide ขึ้นมาพรอมทั้งนํา Background เขามาดวย

3. ไปที่ Insert, Text Animation

4. เพิ่มคําวา ขอบคุณมาก และชื่อผูสราง ในชอง

5. บันทึกช่ือไฟลเปน close.cp

6. Export ไฟลเปน close.swf และเอา Playback Control ออก และแก link เปน Stop Movie

Page 63: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 60

ทดสอบการแสดงผล

งานที่ทําทั้งหมดนี้นั้นจะตองเปดผานเบราวเซอร ไมวาจะใช Internet Explore หรอื Mozila firefox ก็ตาม โดยไฟลเมื่อ export แลวจะไดดวยกัน 2 ไฟล ตอไฟลตนฉบับ 1 ไฟล ซึ่งไฟลที่ไดนั้นจะมีนามสกุลเปน html และ swf นามสกุลละ 6 ไฟล ในการเปดไฟลนั้นใหเกิดไฟล index.html กอนลําดับการเขาเนื้อหาทั้งหมดจะอยูที่เมนูทั้งหมด วาจะทําอะไรกอนหลัง

บทสรุป

ขั้นตอนตางๆ ทั้งหมดที่ไดกลาวถึงนี้นั้นก็เปนขั้นตอนในการสรางสื่อ e-Learning จะเห็นวาคอนขางยุงยากไปโปรแกรมนี้ที แลวก็กลับมาโปรแกรมนี้อีก การทํางานในลักษณะนี้คงหลีกหนี้ไมพนไมวาจะสรางสื่ออะไรหรือทํางานอะไรก็ตาม ก็จะมีลักษณะนี้ทั้งนั้น ยิ่งงานที่ตองการความรวดเร็วแลว อาจจะมีมากกวานี้อีก เพราะบางคนอาจจะหาเครื่องมือตางๆ มาชวยในการทํางานใหรวดเร็วยิ่งขึ้นนั่นเอง

คงมีคําถามวาทําไมตองแบงเปนงานยอยๆ ตองถามกลับกอนวาเราสรางสื่อขึ้นมานั้นเพื่อเผยแพรอยูบนอินเทอรเน็ต หรือไม ถาเผยแพรอยูบนอินเทอรเน็ตความเร็วในการโหลดขอมูลนั้นมีความสําคัญอยางมาก ถาเขาถึงชาคนที่รอดูก็จะเบื่อที่จะรอ แตถาเขาถึงไดเร็ว ทําใหคนที่เขามาดูสามารถตัดสินใจไดวาจะเขาชมตอหรือไม เปนตน ดังนั้นจึงแยกไฟลงานทั้งหมดออกเปนช้ินงานยอยๆ ที่มีขนาดไฟล ไมก่ีรอยกิโลไบต เพื่อการโหลดที่รวดเร็ว แตถานําช้ินงานทั้งหมดมารวมกันแลว Export เปนไฟลเดียวจะทําใหช้ินงานนั้นใหญขึ้นการโหลดขอมูลก็จะชา

Page 64: Macromedia Captivate

Macromedia Captivate 61

ภาคผนวก