Maandblad november

2019

Kerk: Iedere zondag om 10.00 uur dienst Vissersweg 1A 2355AL Hoogmade Hulppredikant algemene dienst: Ds E Westrik ewestrik@hotmail.com Financiële administratie: NL67RABO0123202817 tnv Kerkrentmeesters Prot. Gem Hoogmade-Rijpwetering NL05INGB0002734554 tnv Diac.Prot.kerk Hoogmade-Rijpwetering

NL62RABO0179173944

tnv Kinderkerk Hoogmade-

Rijpwetering c.a

Kerkenraad: Femke Kortekaas-Swagerman: Voorzitter, ouderling kerkrentmeester Jan Uit den Bogaard: Scriba, ouderling kerkrentmeester Agaath v d Beek: ouderling Cees v Waardhuizen: ouderling Hanneke Stigter : diaken Jennie Verweij: diaken Adres kerkenraad; scriba Dhr JB Uit den Boogaard Veenderdijk3A 2375 AV Rijpwetering 071 5018292 scribahoogmade@gmail.com

Contactpersoon kinderkerk kinderkerkhoogmade@gmail.com Inleveren kopij voor maandblad per email: 23 nov 2019 4haasjes@casema.nl Website kerk: http://hoogmade-

rijpwetering.protestantsekerk.net

Facebook:Prot. Gemeente

Hoogmade-Rijpwetering

Verhuur ‘t Kompas:

De huur is te reserveren via scribahoogmade@gmail.com. Als er verder vragen zijn kunt u die altijd stellen aan de genoemde persoon of aan de kerkenraad.

Collectebonnen:

Verkrijgbaar in 1 en 2 euro (40 per vel). Overmaken op NL67RABO0123202817 tnv Kerkrentmeesters Prot. Gem Hoogmade-Rijpwetering. De bonnen kunnen dan zondag, na binnenkomen van de betaling, opgehaald worden in de kerkenraadskamer.

Kerkdiensten: 03 nov Ds E Westrik Doopdienst Koffiedrinken na de dienst Mw Uit den Boogaard

10 nov Ds D de Roest 17 nov Ds S honing 24 nov Ds M vd Zwaag 01 dec Ds E Westrik Koffiedrinken na de dienst Mw Stigter 1e Advent

Collectes: 03 nov Hospice Amandi 10 nov voedselbank Kaag en Braassem

17 nov onderhoudsfonds 24 nov werk v kerkrentmeester 01 dec 1000 heuvels vol vreugde Koster: 03 nov Dhr Zandbergen 10 nov Dhr vd Geest 17 nov Dhr Kwakernaak 24 nov Dhr Stigter 01 dec Dhr Uit den Boogaard Bloemendienst: 03 nov Mw Audier 10 nov Mw vd Beek 17 nov Mw Kortekaas 24 nov Mw Munniksma 01 dec Mw Oppelaar Organist: 03 nov Dhr Boone 10 nov Dhr v Egmond 17 nov Dhr v Muijden 24 nov Dhr Boone 01 dec Dhr Boone

Tafelkaarsen: 03 nov Mw v Zwieten 10 nov Mw Kortekaas 17 nov Mw Stigter 24 nov Mw Spijker 01 dec 1e advent Kinderkerk 03 nov Jacqueline 10 nov Teunie 17 nov Femke 24 nov Jennie 01 dec Jacqueline Vanuit de kerkenraad.

Dinsdag 8 oktober was weer onze 6 weeks kerkenraadsvergadering. Het bijzondere van deze vergadering was dat onze classis predikant van de classis Zuid- Holland Noord, mevr. ds. J(Julia)van Rijn daarbij aanwezig was. Voorzitter Femke opende deze vergadering met het lezen van Mattheus 25 de verzen 35 t/m 40 en gaf ook hier een toelichting op. Daarbij gebruikte zij weer een parabel, nu van de Joodse Rabbi. Hierna ging zij ons voor in een gebed. Daarna volgde een voorstel rondje wij stelde ons voor aan ds. van Rijn en zij aan ons. Ds. van Rijn is sinds medio vorig jaar classis predikant en in dat kader hoopt zij in 4 jaar tijd een bezoek te brengen aan alle (wijk)kerkenraden. ( dit zijn er +/- 400) Deze keer waren wij dus aan de beurt. Wij vervolgde de agenda met deze ongewijzigd vast te stellen. Daarna werden de notulen goedgekeurd en vastgesteld. En dat gebeurde ook met het verslag van de laatst gehouden gemeenteavond. Deze komt dus weer aan de orde tijdens de volgende gemeente avond. Mededelingen werden gedaan uit de werkgroep samenwerkende PKN gemeenten rond Kaag en Braassem. Recentelijk is daar het idee besproken om in 2021 gezamenlijk een Hemelvaartsdag te organiseren, met goedkeuring van de

betrokken kerkenraden. Wij hebben daar positief en enthousiast op gereageerd. Daarnaast volgde mededelingen uit de Alpha cursus Woubrugge – Hoogmade. Er hebben zich 9 deelnemers aangemeld voor deze cursus. Vanuit onze gemeente werken daar, relatief, veel mensen aan mee. Een inleider, een groepsgespreksleider, twee gastvrouwen en 1 kookster. Een goede vertegenwoordiging dus. Verder konden wij constateren dat tijdens de open monumenten dagen 180 menen onze kerk bezocht hebben. Voorwaar een mooi aantal. Verder heeft het 4/5 mei comité van Kaag en Braassem gevraagd of onze kerk een rol wil spelen in de 75 jarige bevrijdingsviering volgend jaar. Ook daar hebben we positief op gereageerd, Femke is onze contact persoon in de voorbereiding daar van. De ingekomen stukken leverde weer een dikke leesmap met stukken ter kennisname op. Verder was er een brief van CCB waarin de goedkeuring van de jaarstukken van kerkrentmeesters werd meegedeeld. Ook is weer besloten om het kerstnummer van de Elisabethbode te bestellen en rond kerst uit te delen. Vervolgens heeft de Protestantse Wijkgemeenten van Dubbeldam doopconsent afgegeven voor de doop van Reinder Govert Jan Veldhuizen tijdens de doopdienst van 6 november in onze kerk. Ds. Westrik maakte daar al melding van in het vorige maandblad. In het kader van pastorale zaken is ook even stilgestaan bij de dienst van zondag 17 november, wanneer de PG Oude Wetering bij ons hoopt te kerken. Ds. S. Honing uit Woubrugge zal dan bij ons voorgaan. Wij zullen die zondag na afloop van de dienst gezamenlijk koffie en/of thee kunnen drinken. Maar door de verwachte hoeveelheid kerkgangers zullen we dit dan in de kerk doen. ‘t Kompas lijkt daar voor te klein te zijn. Tijdens deze vergadering, in aanwezigheid van de classis predikant, zijn ook de toekomst gesprekken met de Hervormde Gemeente Woubrugge en de PG Oude Wetering en onze gemeente avond over de toekomst van onze gemeente geëvalueerd. Uitkomst is dat er een brief naar beide gemeenten uit gaat met de vraag of zij over dit onderwerp nog verder met ons in gesprek willen en het idee om dit

onderwerp ook in het samenwerkingsverband ter spraken te brengen. Femke had een concept brief opgesteld voor de komende actie kerkbalans, die hebben we ongewijzigd vastgesteld, met dank aan de voorbereiding door Femke. De rondvraag leverde geen vragen meer op. Wel was ds. van Rijn positief over onze kleine maar actieve gemeente vooral onze aanpak toekomst gemeente waardeerde zij erg positief. Zij gaf aan, indien nodig, daar eventueel zelf ook nog wel en rol in te willen vervullen. Maar voorlopig gaan we daar eerst zelf mee aan de slag. Ds. van Rijn ging ons voor in ons slotgebed afsluitend met het gezamenlijk bidden van het ‘Onze Vader’. Verhuisd: Onlangs kregen wij het bericht dat Gunther en Gerda Boekwijt- de Bruin zijn verhuisd vanuit Alphen a/d Rijn naar Waarder. Hun adres daar is: de Hof van Waarder 35 Waarder. Wij wensen hun daar veel woonplezier in dat mooie dorp en hopen hen nog vaak in onze kerk te mogen begroeten.

Lief en leed:

Eind november is een van onze organisten - de

heer Willem van Egmond - 35 jaar getrouwd

met Fenny, daarnaast bereikt Willem de AOW-

leeftijd. Reden voor hen dit met familie en

vrienden te vieren en dat doen ze in ons

Dorpskerkje aan de Does. Hoe mooi is dat, dat

zij dit feest in ons kerkgebouw willen vieren.

De kerk waar Willem zeer regelmatig ons

zingen op het orgel begeleidt tijdens de

zondagse diensten. Wij willen hen beiden van

harte feliciteren en hun nog mooie jaren met

hun familie en vrienden toewensen en daarbij

Gods zegen.

Zondag 24 november is het voleindingszondag. Op deze laatste zondag van het kerkelijk jaar gedenken wij de mensen die ons het afgelopen jaar zijn ontvallen. Volgens mij zijn er in het afgelopen kerkelijk jaar in onze gemeente geen leden overleden.

Dit neemt niet weg dat dit niet het geval is geweest binnen onze familie-, vrienden- of kennissenkring. Ook bij hun overlijden mogen we met elkaar stilstaan en hen gedenken met het aansteken van een kaarsje. Samen vieren, samen stilstaan bij hen die ons ontvielen, is een goede zaak en maakt ons met elkaar ook sterk. Deze zondag zal mevr. ds. M. v.d. Zwaag bij ons voorgaan; zij is al vaker op voleindingszondag bij ons voorgegaan.

Jan Uit den Boogaard.

Opbrengst collecten: 29 sep eredienst € 54.00 06 okt eredienst € 80.00 13 okt eredienst € 107.00 20 okt eredienst € 45.00 27 okt eredienst € 49.00 29 sep onderhoudsfonds € 55.00 06 okt kerk en Israël € 92.00 13 okt schoenendoos € 120.00 20 okt werk v kerkrentmeester €54.00 27 okt orgelfonds €47.00 Bloemengroet 29 sep Mw Krans- Kip 06 okt Mw de Turk- de Jong 13 okt Fam vd Endt 20 okt Dhr Grovenstein

27 okt Dhr Bouma Verjaardagen 03 nov Mw H Beek-Koen 04 nov Dhr G Buntsma 07 nov Dhr AG Stigter 11 nov Mw A Munniksma-Heidema 15 nov Dhr M de Groot 17 nov Valerie de Haas 19 nov MW MCE v Houten-vd Heden 20 nov Mw AA vd Beek 20 nov Mw SA de Haas v Houten 28 nov Mw JW de Bok- Vrielink 29 nov Mw M Grovenstein

Kinderkerk

3 november 2019 Saul bevrijdt Jabes 1 Samuël 11.

Thema: Gods vijand heet Slang. Toelichting: In de

Bijbel komt ook een slang voor, maar die is erg

gevaarlijk. In het Paradijs zorgt die met mooie

praatjes dat mensen God de rug toekeren. In het

Bijbelgedeelte van vandaag zien we een koning die

Slang heet, Nachas uit Ammon. Hij valt Jabes aan

en belegert de stad; niets en niemand kan erin of

eruit. De inwoners willen zich overgeven, maar

Nachas zal dan bij iedereen het rechteroog

uitsteken. Ze sturen mensen die Saul om hulp

vragen. Hoe zal de koning die God heeft

aangewezen, reageren? Hij is niet bang, maar

roept in de naam van de HEER een groot leger bij

elkaar, dat onder leiding van hemzelf en Samuël,

Gods profeet, ten strijde trekt. Dan wordt koning

Slang, de vijand van Gods volk, verslagen.

10 November 2019 Saul wordt God gehoorzaam. 1

Samuël 13. Thema: Gewoon gehoorzaam aan God

Toelichting:

Koning Saul moet

weer vechten, dit

keer tegen de

Filistijnen.

Voordat hij

aanvalt, zal Gods

profeet Samuël

over zeven dagen

een offer

brengen. Saul

moet op hem

wachten. De

situatie wordt steeds dreigender, soldaten

vluchten of lopen over naar de vijand. Samuël is er

niet na een week. Dit duurt te lang, denkt Saul en

brengt zelf het offer. Samuël is diep teleurgesteld,

wanneer hij dat ontdekt als hij even later komt. Je

kunt alleen koning zijn over Gods volk als je

gewoon gehoorzaam bent aan God. Wat jij ook bij

jezelf denkt (vs. 12) en goed vindt, Gods gebod is

belangrijker.

17 november 2019 Jonatan vertrouwt op de HEER

1 Samuël 14. Thema: Winnen zonder wapens.

Toelichting: Geen van de soldaten is Israël heeft

een zwaard of speer, omdat er geen smeden

mochten zijn (1 Sam. 13:19-22). Gods volk lijkt in

een uitzichtloze situatie. Jonatan legt zich daar niet

bij neer. Zonder wapens gaat hij op pad. Hij

vertrouwt op de HEER die altijd de overwinning

kan geven.

24 november 2019

David tot koning

gezalfd 1 Samuël

16. Thema: God

kent je door en

door Hij weet ook

wat jij denkt en

voelt van binnen.

Hij kent je door en

door. Toelichting

Wij zijn geneigd om

naar iemands uiterlijk te kijken. Zij ziet er mooi uit.

Of hij is lang, hij is sterk. Maar God kijkt anders.

God kijkt naar binnen bij een mens. Hoe ziet het er

daar uit? Is het daar goed, is iemand eerlijk en vol

vertrouwen op Hem? Samuël moet een nieuwe

koning zoeken in plaats van Saul. God stuurt hem

naar Bethlehem. Een van de zonen van Isaï heeft

de HEER uitgekozen. Samuël denkt te weten wie,

als hij naar het uiterlijk kijkt. Maar God wijst de

jongste zoon aan: David, de weinig

indrukwekkende herdersjongen.

1 december 2019 De HEER is koning op de Sion

Micha 4:1-8. Thema: De HEER zal koning zijn

Projectthema: God belooft vrede. De Duif.

Toelichting: God heeft een plan met Israël: het

moet vanuit het beloofde land tot een zegen zijn

voor alle volken. Dat gebeurt niet omdat het beter

leeft dan andere volken. Het geheim is dat de HEER

haar koning is, dat Hij zijn bedoeling met de wereld

duidelijk zal maken. Volken zullen komen op de

Sion te leren wat goed is. Micha mag dit zeggen in

een tijd dat het daar helemaal niet naar uit ziet:

Gods volk dwaalt en wordt bedreigd. Toch zal het

eens zo zijn, dat de HEER de wereld zal regeren

vanaf de Sion.

Advent wijst ons op

die tijd, dat Gods

Zoon de wereld vrede

en recht brengt, de

vervulling van Gods

verbond met Israël. Het kwade wordt veroordeeld

en het goede gezocht en gedaan. Advent herinnert

ons aan Jezus’ leven op aarde, maar laat ons ook

vooruitkijken naar de tijd dat Hij als koning zal

regeren over heel de aarde

Van de dominee.

Bij de diensten

Zondag 3 november bediening Heilige

Doop

Dat wordt een bijzondere zondag voor

onze gemeente omdat er opnieuw een doop

zal plaats vinden.

In januari 2018 werd hun dochtertje

Aurora gedoopt in ons kerkje. Nu hebben

Marnix en Sanne Veldhuijzen gevraagd om

de doop van hun pasgeboren zoon Reinder.

Zijn volledige namen zijn: Reinder Govert

Jan. Hij is geboren op 2 augustus, en broer

van Christine, Elisabeth, Juliëtte *,

Aurora.

Zij wonen, Fazantenkamp 495, 3606 DB

Maarssen.

Voor de bediening van de doop is consent

ontvangen van de protestantse gemeente

Dubbeldam waar de familie Veldhuijzen is

ingeschreven.

Het thema voor deze dienst is eenvoudig:

bewaar je hart. Ons hart is een fascinerend

orgaan. Tegelijkertijd in de bijbel een

cruciaal instrument. Om God ermee lief te

hebben: heb God lief met heel je hart. Om

het zuiver te houden. Echt gelukkig zijn zij

die hun hart zuiver houden, zegt Jezus.

We hopen op een fijne zondag!

Ds Evert Westrik

Bijbelgespreksgroep 13 november

Deze komt bij elkaar in het Kompas op

woensdagavond 13 november a.s. Ik wil

met u enkele gedeelten lezen uit het

bijbelboek 1 Korinte. De apostel Paulus

geeft in deze brief een paar belangrijke

richtlijnen mee. Eén ervan is: hoe ga je om

met soms diepgaande ethische

meningsverschillen. We lezen erover in 1

Korinte 8.

We beginnen om 20.00 uur. Iedereen is van

harte welkom

De sterken en de zwakken In de bijbelgespreksgroep komen we bij 1

Korinte 8. Daar spreekt Paulus over

zwakken en sterken.

Ook in Romeine 14 en 15 spreekt hij

daarover.

Romeinen 15: 1 zegt hij: “Wij die sterk

zijn moeten de gevoeligheden van de

zwakken verdragen en niet onszelf

behagen.”

De sterken hebben gelijk en moeten

daarom als sterken de kant van de zwakken

kiezen!

Waar gebeurt dat ooit?

Paulus denkt: het kan in de christelijke

gemeente, want daar is de hoogste wet die

van de liefde.

Fundamentele gezichtspunten:

1. een conflict niet negeren of dichtsmeren,

dichtzalven. De gemeente als stilstaande

poel.

Een gemeente kan aan haar conflicten

groeien.

2. Vaak blijkt achteraf wie gelijk had.

Middewegen bestaan lang niet altijd.

3. Ook achter het ongelijk zitten

beweegredenen, waarmee een christelijke

gemeente rekening dient te houden.

4. In de kerk heb je pas gelijk, als dat het

gelijk is van de liefde, die de ander niet in

een hoek drukt, maar ruimte geeft – een

ruimte waarin we samen kunnen groeien.

5. Die ruimte moet ook benut worden om

elkaar de waarheid te zeggen. We weten

wat het is om elkaar ongenadig de

waarheid te zeggen. In de kerk moeten we

leren elkaar genádig de waarheid te

zeggen!

Ds Evert Westrik

Koffieochtend

Ook de koffieochtend gaat dit jaar van start

op dinsdag 19 november a.s. om 10.00 uur

in het Kompas. Het is altijd weer een

goede ontmoetingsplek. Allerlei

onderwerpen passeren de revue.

Goed om elkaar weer te ontmoeten.

Ds Evert Westrik

Eten met Agaath

29 nov stamppot boerenkool met

worst..

Twee-maanden-blad PG Hoogmade-

Rijpwetering. Maandblad gaat vanaf december

veranderen in een Twee-maanden-blad.

In overleg met Antoinette en de

kerkenraad hebben we besloten om het

maandblad om de twee maanden uit te

gaan brengen. Dit om Antoinette wat te

ontlasten in de maandelijkse tijd die ze

altijd weer er insteekt. De uitgaven van

het Twee-maanden-blad zal er als volgt

uitzien.

Dec./Jan. nummer. Feb./Mrt. nummer.

Apr./Mei. nummer, Juni/Juli nummer.

Aug./Sep. nummer. Okt./Nov. nummer.

Dec./Jan. Nummer enz enz.

Groet. Femke

Een halve eeuw gelukkig samen …

Dinsdag 19 november 2019 hopen Henk en Kiek van Houten het heuglijke feit te vieren dat ze 50 jaar als echtpaar door het leven gaan. Een halve eeuw lief en leed met elkaar mogen delen is een groot voorrecht en daar wil ik in deze editie van ons Kerkjournaal even bij stilstaan. Henk en Kiek zijn al jarenlang superactieve leden van onze kleine geloofsgemeenschap en voor hen beiden geldt daarom binnen ons Hoogmadese Dorpskerkje de gevleugelde uitspraak: “Henk en Kiek, wie kent ze niet ?” Van al die jaren van kerkelijke meelevendheid van Kiek en Henk van Houten ben ik niet altijd getuige geweest, omdat ik voor het eerst in 2010 – via een expositie van mijn broer Paul – kennismaakte met de Protestantse Gemeente van Hoogmade. Laat ik eens bij Kiek beginnen. Bij Kiek moet ik altijd denken aan de reclameslogan: “Zeg het met bloemen !” In de jubileumkrant – viering van 200 jaar zelfstandigheid PG Hoogmade-Rijpwetering – staat een krantenartikel van februari 2001, waarin Kiek van Houten geïnterviewd wordt en het volgende zegt over het vrijwilligerswerk in de Hoogmadese Dorpskerk: “Ik zorg 50 weken per jaar voor verse bloemen in de kerk en die bloemen zijn een klein onderdeel van wat hier allemaal gebeurt ...” En later blijkt dat het bloemenidee van Kiek aanvankelijk niet met gejuich werd ontvangen. Ze vertelt tijdens het interview dat ze ooit op het idee kwam om kerstkransen te maken, die na wat bezwaren van de toenmalige dominee – het moest allemaal niet te veel op een Rooms-Katholieke Kerk gaan lijken ! – er voor zorgden dat de bloemen definitief hun intrede deden in het Protestantse Dorpskerkje. En die bloemen worden nog steeds na iedere zondagse kerkdienst als 'lief & leed'-groet bij een van de kerkleden thuis bezorgd. Ook tijdens de jubileumviering in 2018 waren we getuige van de bloemsierkunsten van Kiek. Voor haar bloemenkraam met prachtige bloemstukken was grote belangstelling en uiteindelijk was de hele bloemenzee verdwenen en de kassa goed gevuld ! En als we vandaag de dag op zondag de Hoogmadese Dorpskerk willen betreden, worden we 'verwelkomd' door twee prachtige bloembakken aan weerszijden van de kerkdeuren

en ook deze kleurige bloemenpracht is een idee van Kiek ! Bij Henk denk ik altijd: “Als er iemand zijn achternaam eer aan doet, dan is het Henk van Houten !” Het lijkt of bijna alles wat van hout is gemaakt door Henk z'n handen is gegaan. Zo treffen we in de Hoogmadese Dorpskerk een prachtige demontabele houten Avondmaalstafel; een houten lezenaar voor de Statenbijbel; een houten doopvont en een praktische houten katheder met verhoging. Ook werd de steile houten trap naar de orgelgalerij door Henk verplaatst en door hem omgetoverd in een veilig beklimbare houten trap en na de laatste kerkinterieurverbouwing van ons Dorpskerkje maakte Henk de houten achterwand verrijdbaar, waardoor ons kerkgebouw geheel multifunctioneel is geworden. Nu is het aardige dat Kiek en Henk hun kerkelijke meelevendheid hebben 'doorgegeven' aan hun beide dochters, schoonzonen en hun kleinkinderen. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar voor de omstanders tijdens de organisatie van het hiervoor genoemde kerkelijke jubileumfeest, waarbij de gehele familie Van Houten spontaan diverse activiteiten ontplooide. Zo word ik nog dagelijks aan de houten 'windwokkels' – vervaardigd door Henk en een van zijn kleinzonen ! – herinnerd, wanneer ik met mijn hond langs de achtertuin van mijn overbuurvrouw loop. Ook zij – evenals vele anderen ! – kocht zo'n leuke in de wind draaiende houten 'wokkel' en ook dit was – net als de bloemstukjes van Kiek ! - een groot verkoopsucces tijdens onze jubileumviering ! Als laatste wil ik nog even stilstaan bij onze laatste kerkinterieurverbouwing, waarbij we met gezamenlijke inzet ons Dorpskerkje multifunctioneel hebben mogen maken. Ook hier was Henk van Houten een van de drijvende krachten, die werkelijk van alle markten thuis bleek te zijn en waarbij de nodige humor zeker niet ontbrak tijdens onze werkzaamheden ! Zo is mij nog helder bijgebleven hoe Henk mij vermanend toesprak toen ik met de door mij gekochte plastic elektriciteitsbuizen – bestemd voor de ringleiding – in het kerkgebouw verscheen. Hij nam een van de buizen in zijn hand, keek er kritisch naar en sprak de voor mij gedenkwaardige woorden uit: “Maar Cees, deze buizen kun je weer terugbrengen naar de bouwmarkt, want ze zijn over de

houdbaarheidsdatum heen …!” Ik moet eerlijk zeggen dat ik heel even begon te twijfelen, maar me gelukkig snel wist te herstellen. Ja, zo heb ik Henk ook leren kennen als iemand die een duidelijke mening heeft en deze vol overtuiging kan verkondigen. Henk en Kiek wij feliciteren jullie hartelijk met jullie 50-jarig huwelijksjubileum en wensen jullie – samen met allen die jullie dierbaar zijn – een heel fijne viering en Gods zegen toe en we hopen dat jullie beiden nog lang actief deel zullen nemen aan onze Hoogmadese Kerkgemeenschap. Cees van Waardhuizen

Psalmen. Door John Boone De vorige maand heb ik de begrippen herhaling, grondtoon, toonladder en omvang geïntroduceerd en ze ook kort toegelicht. In het nu volgende deel komen enkele psalmen aan de orde waarin die muzikale verschijnselen aanwijsbaar zijn. Letterlijke herhaling van hele regels valt onmiddellijk op in 48, 86, 91 en 138. In 119 klinkt elke psalmregel weliswaar één keer maar daar wordt wel het ritmische patroon van elke regel herhaald. Dat is aan het notenbeeld goed te zien. Zo´n patroon van halve noten en kwartnoten is ook een krachtig element. Psalmen zijn vooral makkelijk zingbaar door, onder meer, hun stapsgewijze opbouw. Stukjes van een toonladder en zelfs hele toonladders komen dan ook vaak voor. Kijk maar eens naar de zevende en achtste regel van 3 en de voorlaatste regel van 82. Je zou kunnen zeggen dat zo´n toonladder of reeks het gebied is waarin de melodie zich op en neer beweegt. Van het notenbeeld van psalmen kan gezegd worden dat dat rustig is; enkel dichte en open noten en een langere noot aan het eind. Ook dat helpt sterk bij het zingen. In 3 en 107 vinden we aan het begin van de psalmmelodie een sprong omhoog, net zoals aan het begin van Kortjakje. Een opwaartse

beweging geeft een melodie a.h.w. ruimte om zich verder te ontwikkelen. Het omgekeerde, een sprong omlaag, komt ook voor (130). En wie heel goed kijkt, zal aan het eind van een psalmmelodie niet een rechtstreekse sprong maar wel vaak een stapsgewijze daling aantreffen. Kijk eens naar 5 (ik wacht uw teken), 33 (steek de loftrompet) en 135 (tempelhof verricht). Ook bij Kortjakje zagen we iets dergelijks al (midden in de week maar zondags niet). Een ander heel solide en fraai voorbeeld is 138, een lofpsalm die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. Deze psalm begint en eindigt met dezelfde toon. Al vrij vlug na de aanvang, nog in de eerste regel, bereikt de psalm de hoogste toon die een herhaling van de begintoon is en daarom dan ook gemakkelijk te zingen. Die laagste toon (op U) en hoogste toon (op met) in de eerste regel geven de grenzen of omvang van een toonladder aan waarbinnen de melodie zich beweegt. Kijk nu nog eens een keer naar die eerste regel, met hart en ziel. En naar de tweede regel, voor U neder. Die twee delen vormen samen weer een hele, dalende toonladder. Een laatste opmerking nog over psalm 138. Er zijn acht notenbalken. De eerste, derde, vijfde, zesde en zevende eindigen alle met dezelfde toon (sol); de tweede, vierde, zesde en achtste gaan met diezelfde eindtoon weer verder. U kunt dat zelf in het liedboek nagaan. Dat moeten dan dus wel belangrijke tonen zijn. Met andere woorden, die toon (sol) én de toon aan het begin en einde van de psalm (do) zijn de belangrijkste tonen in deze mooie melodie. In feite wordt elke psalmmelodie door bepaalde noten geschraagd, ondersteund. Maar de twee belangrijkste daarvan zijn toch de do en de sol. Dat zal nu wel geen verrassing meer zijn. En dat is ook het geval bij een eenvoudig kinderlied als Kortjakje. De makers van de 150 psalmen hebben ons eeuwenoude melodieën nagelaten die mooi, goed zingbaar, eenvoudig en heel toegankelijk zijn.

In het volgende en laatste gedeelte van mijn bijdrage komen dezelfde zaken (herhaling, grondtoon. toonladder, omvang) nog een keer terug maar dan als bouwsteen van enige gezangen.

Overdenking Ik hoorde alle wezens zingen …

In het laatste Bijbelboek van het Oude Testament – Openbaring aan Johannes – worden visioenen beschreven die de schrijver tijdens zijn gedwongen verblijf op het eiland Patmos kreeg. Het is een wonderlijk Bijbelboek, waarin allerlei vaak heel vreemdsoortige dieren de hoofdrol lijken te spelen. Dit boek werd geschreven tijdens de vervolgingen van de christenen. Verschillende christenen werden gedood en anderen voor hun geloof gevangen gezet. In dit mysterieuze laatste Bijbelboek gaan visioenen, symbolen, weergaven uit het Oude Testament en getallen die een speciale betekenis hebben, hand in hand. Gewone bijbellezers – maar ook theologen – worstelen nog steeds met het probleem wat Johannes hen nu eigenlijk via de door hem gekozen beeldspraak duidelijk wilde maken. Eén ding is duidelijk: Jezus is de hoofdpersoon van Openbaring en Johannes zegt dat zijn boek een verslag is van de gebeurtenissen die Jezus Christus aan hem geopenbaard heeft. In het vijfde hoofdstuk lezen we: “En ik hoorde elk schepsel in de hemel en op de aarde, onder de aarde en in de zee, ja alle wezens in het heelal zingen ...” Wat moet dat gezang uit zoveel geheel verschillende kelen, overweldigend hebben geklonken en een diepe indruk op Johannes gemaakt hebben. Al die schepselen bezongen in een lied dat alle lof en eer, glorie en kracht voor altijd, voor eeuwig het geslachte Lam toekomt. We lezen hier dus dat 'al wat leeft' Jezus toezingt. Wij mensen hebben vaak het idee dat het hele wereldgebeuren, de ganse schepping, om ons – de mensheid – draait. Maar hier ervaart Johannes dat niet alleen mensen voor Jezus een loflied aanheffen, maar dat elk schepsel zich mengt in deze massale samenzang ! Toen ik dit las, moest ik denken aan Franciscus, die ± 1181 na Christus in Assisi in Midden-Italië werd geboren. Een man die uit een welvarende familie stamde, maar in de loop van zijn leven gevoelig raakte voor

de wijde kloof tussen rijk en arm en geloofde dat het uitsluiten van mensen niet Gods bedoeling kon zijn. Franciscus noemt zelf de ontmoeting met melaatsen als beslissend moment van zijn bekering en hij zei bij hen vrede te hebben gevonden. Toen hij op een dag het evangelie van de uitzending van de apostelen hoorde: “Neem niets mee onderweg, geen beurs, geen reiszak, geen dubbele kleding. Wens iedereen vrede”, wist Franciscus waarnaar hij al die tijd op zoek was geweest en ging rondtrekken en riep op tot bekering. In de loop der tijd sloten zich meer mannen bij hem aan en ze hadden geen vaste verblijfplaats en trokken rond zonder bagage. Ze hadden een bescheiden boodschap: de liefde wint het van de haat, eenvoud overtuigt meer dan machtsvertoon, solidariteit is sterker dan zelfbehoud. Bekeer je tot die weg die de weg van Jezus is'. Toen ze met z'n twaalven waren, liepen ze naar Rome om de paus toestemming (!) te vragen voor hun levenswijze. Dat lukte en de beweging groeide; van overal kwamen mannen die zich onder Franciscus en zijn mannen schaarden en in 1211 kwam er ook een jonge vrouw – Clara – bij, die op haar eigen wijze mee wilde doen en ook haar geloofsgemeenschap groeide. Van Franciscus is bekend dat hij in 1219 op reis ging naar het Midden-Oosten, waar hij hoopte de leider van de kruistocht te overtuigen dat zijn oorlog zinloos was. Toen dat niet lukte, ging hij naar de 'vijand', de sultan die de moslimlegers leidde. Hoewel Franciscus er niet in slaagde hem tot het christendom te bekeren, wijst alles er wel op dat zij elkaar verstonden in hun verlangen naar een vreedzamer samenleving. Tegenwoordig is Franciscus van Assisi vooral bekend als de man die met vogels sprak. Ook de tijdgenoten van Franciscus waren onder de indruk van zijn omgang met alle schepselen, dieren, planten en dingen. Een tijdgenoot schreef over Franciscus dat hij – toen hij onderweg was – een zwerm vogels op een veld zag. Hij rende erop af. Tot zijn verbazing vlogen de vogels niet weg. Daarom groette hij ze op zijn gewone manier, met een vredeswens. Toen ze nog steeds bleven zitten begon hij tot ze te preken: “Jullie zaaien niet en maaien niet, en toch geeft God jullie alles wat je nodig hebt. Daarom moet je je Schepper prijzen en liefhebben !” Omdat mensen van nature egoïstisch en eigenzinnig zijn, roept Franciscus de hele Schepping op om God te

loven en te prijzen … Tot slot een prachtig gebed, dat toegeschreven wordt aan Franciscus van Assisi en dat in onze roerige 21e eeuw nog steeds door ons in alle bescheidenheid gebeden kan worden: “Heer, maak mij een instrument van Uw vrede. Laat mij liefde brengen waar haat is. Laat mij vergeving brengen waar schuld is. Laat mij eenheid brengen waar tweedracht is. Laat mij waarheid brengen waar dwaling is. Laat mij geloof brengen waar twijfel is. Laat mij hoop brengen waar wanhoop is. Laat mij licht brengen waar het duister is. Laat mij vreugde brengen waar verdriet is. Heer, laat mij ernaar streven niet dat ik getroost word, maar dat ik troost, niet dat ik begrepen word, maar dat ik begrijp, niet dat ik geliefd word, maar dat ik liefheb, want wie geeft, ontvangt, wie zichzelf vergeet, vindt, wie vergeeft, zal vergeving ontvangen, en wie sterft, zal ontwaken tot eeuwig leven.' Cees van Waardhuizen

Gedicht Gezondheid, door Fedde Nicolai

Het is fijn als je gezond mag zijn Elke morgen fris en fit op kan staan Waarna je je eigen gang mag gaan Vrij van allerlei zorgen en pijn Gezondheid is een grote schat Groter dan welvaart, geld en macht Hoewel men daar veel van verwacht Tijdens ons menselijk levenspad Gezondheid, het is nergens te koop We mogen het uit Gods hand ontvangen En meer hoeven we niet te verlangen God, Hij is onze kracht en aller hoop Gezondheid, om dankbaar voor te wezen Helaas is het niet aan ieder gegeven Velen kampen met ziekte in hun leven En zien uit naar een tijd om te genezen Laten we bidden voor hen die lijden Voor wie het leven zo moeilijk kan zijn O God, wil verlichting geven van pijn Wil hen van angst en zorg bevrijden