M.A. (PUNJABI) - Guru Nanak Dev Universitygndu.ac.in/syllabus/201516/LANGUAGES/MA PUNJABI FOR...

25
FACULTY OF LANGUAGES SYLLABUS FOR M.A. (PUNJABI) (Semester: IIV) Examinations: 201516 GURU NANAK DEV UNIVERSITY AMRITSAR Note: (i) Copy rights are reserved. Nobody is allowed to print it in any form. Defaulters will be prosecuted. (ii) Subject to change in the syllabi at any time. Please visit the University website time to time.

Transcript of M.A. (PUNJABI) - Guru Nanak Dev Universitygndu.ac.in/syllabus/201516/LANGUAGES/MA PUNJABI FOR...

FACULTY OF LANGUAGES

SYLLABUS

FOR

M.A. (PUNJABI) (Semester: I–IV)

Examinations: 2015–16

GURU NANAK DEV UNIVERSITY

AMRITSAR

Note: (i) Copy rights are reserved.

Nobody is allowed to print it in any form.

Defaulters will be prosecuted.

(ii) Subject to change in the syllabi at any time.

Please visit the University website time to time.

1

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI)

gkm-eqw

SEMESTER–I

gfjbk gouk L nkgFB (i) r[owfs ekft

nkgFB (ii) r[o{ BkBe pkDh ftF/F nfXn?B

d{ik gouk L gzikph ;{\h ekft

shik gouk L ;kfjs f;XKs ns/ Gkosh ekft Fk;so

u"Ek gouk L b'eXkok ftfrnkB ns/ gzikph b'eXkok

gzitK gouk L m~DkwlIn pMjwbI vwrqk

SEMESTER–II

S/tK gouk L Grsh ;kfjs

;stK gouk L gzikph feZ;k s/ fposKs ekft

nZmtK gouk L gzikph nkb'uBk

B"tK gouk L gzikph ;fGnkuko

d;tK gouk L nkX[fBe gzikph tkose

SEMESTER–III

frnkoQtK gouk L nkX[fBe gzikph eftsk (1960 se)

pkjotK gouk L gzikph Bktb

s/jotK gouk L gzikph GkFk ns/ GkFk ftfrnkB - I

u"XtK gouk L gzikph BkNe ns/ ozrwzu - I gzdoQtK gouk L prvwsI pMjwbI swihq

SEMESTER–IV

;'btK gouk L nkX[fBe gzikph eftsk (1960 s'_ pknd)

;skotK gouk L gzikph fBZeh ejkDh

nmkotK gouk L gzikph GkFk s/ GkFk ftfrnkB - II

T[BhtK gouk L gzikph BkNe s/ ozrwzu - II

thjtK gouk L pwiksqwnI pMjwbI swihq

2 AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

gfjbk gouk L nkgFB (i) r[owfs ekft

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H r[owfs ekft L

(T) ekft-Fk;soh gfog/y

(n) r[owfs ekft dk fJfsjk;

(J) ftukoXkok

2H r[o{ BkBe d/t L nk;k dh tko

3H r[o{ noiB d/t L ;[ywBh ;kfjp

4H r[o{ s/| pjkdo ih dh pkDh L Fpd s/ Fb'e

3

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

gfjbk gouk L nkgFB (ii) r[o{ BkBe pkDh ftF/F nfXn?B

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H r[owfs ekft dk fJfsjk;

(T) r[o{ BkBe pkDh L ftukoXkok

(n) r[o{ BkBe pkDh L ekft-;kFsoh gfog/y

2H ig[ih ;kfjp

3H f;ZX r';fN

4H pkojwkj s[ykoh

4

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

d{ik gouk L gzikph ;{\h ekft

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph ;{\h ekft L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H ;/] cohd L Fpd s/ ;b'e

3H Fkj j[;?B L ek\hnK

4H p[Zb/ Fkj L ek\hnK

5

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

shik gouk L ;kfjs f;XKs ns/ Gkosh ekft Fk;so

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H ;kfjs f;XKs

(T) ;kfjs dh gqfeosh s/ gqekoi

(n) ;kfjs nkb'uBk

(J) ;kfjs s/ ;wki

(;) ;kfjs s/ F];hns

2H (T) no;s{ L nB[eoD f;XKs, fto/uD f;XKs

(n) oj`;tkd, :EkoEtkd, o{;h o{gtkd, wkoe;tkdh nkb'uBk gqDkbh.

3H Gkosh ekft Fk;so

Gkosh ekft Fk;so L w[`Ybh gSkD

;zgodktK L o;, X[Bh ns/ nbzeko

4H ftjkoe nkb'uBk L

(T) ftjkoe nkb'uBk L f;`XKse g`y (eftsk ns/ tkose)

(n) eftsk iK tkose N[eVh dh ftjkoe ;whfynk

6

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

u"Ek gouk L b'eXkok ftfrnkB ns/ gzikph b'eXkok

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H (T) b'eXkok L gfoGkFk s/ gqfeosh, b'eXkok nfXn?B dk ftFk y/so

(n) b'eXkok ns/ nkX[fBesk, b'eXkok ns/ ;zuko wkfXnw

2H (T) b'e ;kfjs (;zebg, w[Zy tzBrhnK), ;kfjs ns/ b'e ;kfjs L nzso

fBy/Vk

(n) b'e tkose fposKs, b'e ekft, b'eXkok ns/ ;kfjs

3H gzikph b'eXkok L b'e ftFtk; s/ oj[-ohsK, b'e Xow, b'e ebktK

4H b'e rhs$b'e ejkDh dk ftjkoe nfXn?B L b'e ozr (;zgkH ;fszdo n"by, r[owhs

f;zx), gqekFe L r[o{ BkBe d/t :{Bhtof;Nh nzfwqs;o, g[;se d/ nkXko *s/ .

7

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr pihlw)

gzitK gouk L w`XekbhB gzikph tkose

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H w`XekbhB gzikph tkose L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H iBw ;kyh r[o{ BkBe d/t ih eh L fgnko f;zx (;zgkH)

3H w[`Ybh gzikph tkose L vkH skoB f;zx

4H w[`Ybh gzikph tkose L ftjkoe nfXn?B

(T[go'es eqw nze BzL 2, 3 ftu nzfes gkmK d/ nkXko *s/)

8

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr dUjw)

S/tK gouk L Grsh ;kfjs

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H Grsh ;kfjs L f;XKs, fJfsjk; s/ fgS'eV

2H Grs epho L ;b'e

3H Grs Bkwd/t

4H Grs oftdk;

9

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr dUjw)

;stK gouk L gzikph feZ;k s/ fposKs ekft

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H feZ;k s/ pho ekft L ekft-Fk;soh gfog/y, gzikph feZ;k s/ pho ekft dk fJfsjk;

2H tko; Fkj L jho

3H r[o{ r'fpzd f;zx L uzvh dh tko

4H Fkj w[jzwd L izr fjzd-gzikp

10

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr dUjw)

nmtK gouk L gzikph nkb'uBk

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph nkb'uBk L nkozG ns/ ftek;

(T) nkozGe nkb'uBk

(n) wkoe;tkdh nkb'uBk

(J) o{gtkdh-;zouBktkdh

2H ;zs f;zx ;/y'_ L ;kfjfsnkoE

3H jfoGiB f;zx L w[b s/ w[bzeD

4H Biw j[;?B ;`:d L ;/XK

11

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr dUjw)

B"tK gouk L gzikph ;fGnkuko

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H (T) ;fGnkuko L gfoGkFk ns/ bZSD

(n) ;fGnkukoe gfotosB

2H (T) ;fGnkuko dk G{r'b, ;fGnsk, fJfsjk;, wB'ftfrnkB, nkoEesk, Xow,

okiBhsh Bkb ;zpzX

(n) ;fGnkuko s/ ;kfjs, ;fGnkuko s/ GkFk

3H (T) gzikph ;fGnkuko dh G{r'fbe ;fEsh ns/ fJfsjk;e ;ot/yD

(n) gzikph ;fGnkuko d/ w{b ;'w/

(J) gzikph ;fGnkuko ftu ;w/_ ;w/_ nkJ/ gfotosB

4H (T) gzikph ;fGnkuko d/ fB`yVt/_ bZSD

(n) gzikph ;fGnkuko L gzikphns

(J) gzikph ;fGnkuko ns/ ephb/

(;) ftFtheoB s/ gzikph ;fGnkuko

12

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr dUjw)

d;tK gouk L nkX[fBe gzikph tkose

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsK L

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H nkX[fBe gzikph tkose L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H r[op]F f;zx L f}zdrh dh eftsk

3H pboki ;kjBh L w/oh fcbwh nksweEk

4H vkH nsoihs e"o ;{oh L w/ok nop d/;K dk ;\oBkwk

13

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

frnkoQtK goukL nkX[fBe gzikph eftsk (1960 se)

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H nkX[fBe gzikph eftsk L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H XBh okw ukfsqe L uzdBtkVh

3H gq'H w'jB f;zx L ;kt/ g`so

4H pktk pbtzs L pzdorkj

14

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

pkotK gouk L gzikph Bktb

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph Bktb L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H BkBe f;zx L fu`Nk bj{

3H r[ofdnkb f;zx L nDj'J/

3H fwZso ;?B whs L e"ot ;Gk

15

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

s/jotK gouk L gzikph GkFk ns/ GkFk ftfrnkB-.

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/. fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H GkFk L GkFk dh gfoGkFk, gqfeosh ns/ ftF/FsktKl GkFk ftfrnkB - gfoGkFk ns/ y/sol

GkFk ftfrnkB ns/ GkFk Fk;sol GkFk ftfrnkB ns/ j'o ftfrnkB - wkBt ftfrnkB,

wB'ftfrnkB, ;kfjs, doFB ns/ e[dosh ftfrnkB

2H ;"f;T{o ns/ nkX[fBe GkFk ftfrnkB L GkFk ns/ p'bh (Langue and Parole)l fujB,

fujBe s/ fujBsl fJekbe (synchronic) ns/ pj[ekbe (diachronic) nfXn?Bl eVhdko

(syntagmatic) ns/ bVhdko (paradigmatic) ;zpzXl fujB ftfrnkB (semiology)

u"w;eh d/ GkFkJh ;zebg L GkFkJh :'rsk (Competence) ns/ fBGkU (performance),

rfjB (deep) ns/ ;sjh (surface) i[rsl tkezF T[;koh (pharase structure) B/wkl

o{gKsoh (transformation) B/w, X[Bh o{gkswe B/w .

3H X[Bh ftfrnkB L X[Bh ftfrnkB dh gfoGkFk ns/ gqekol T[ukoB nzrl T[ukoB gqfefonk

ns/ g'DXkok ftXhnKl yzvh X[BhnK - ;to ns/ ftnziB X[BhnK dk fBy/Vk ns/ torheoBl

nyzvh X[BhnK - ;[o, pb, Bkf;esk ns/ tke ;[o .

16

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

4H gzikph X[Bh ftT[_s L X[Bh (phone), ;fjX[Bh (allophone) ns/ ;koEe X[Bh (phoneme) dk

fBy//Vkl gzikph ftu ;to ns/ ftnziB X[BhnK dh tos'_ - tzv s/ bZSD, gzikph ftu d[Zs

ftnziB (geminate), ;z:[es ftnziB (consonant cluster) ;to ;z:'rK (vowel sequance)

ns/ d'jo/ ;toK (dipthongs) dh tos'_ d/ B/w, gzikph ftu nyzvh X[BhnK dh tos'_ d/

B/w, gzikph ;[o gqpzX ns/ tke ;[o gqpzX, gzikph T[uko-yzv (syllable) dh pDso .

gzikph dhnK X[BhnK d/ gfotosB dhnK fdFktK L b'g, nkrw, fteko, ;wheoB,

ftFwheoB, ftgoi .

17

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

u"XtK gouk L gzikph BkNe ns/ ozrwzu-.

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph BkNe ns/ ozrwzu L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H jouoB f;zx L ebQ n`i s/ Gbe

3H vkH nkswihs L foFfsnK dk eh o`yhJ/ BK

4H ;tokipho L Xowr[o{

18

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr qIjw)

gzdoQtK gouk L prvwsI pMjwbI swihq

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H prvwsI pMjwbI swihq L f;`XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H ;HgHf;zx (;zgkH) L gotk;h gzikph eftsk

3H ;toB uzdB L Bt/_ foFs/

4H ioB?b f;zx L Nkto} (ejkDh-;zrqfj)

19

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

;'bQtK gouk L nkX[fBe gzikph eftsk (1960 s'_ pknd)

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H nkX[fBe gzikph ekft L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H irsko L uB[eoh Fkw

3H ;[oihs gkso L b\}K dh dorkj

4H gkF L ;kv/ ;fwnK ftu

20

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

;skoQtK gouk L gzikph fBZeh ejkDh

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph fBZeh ejkDh L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H e[btzs f;zx ftoe L d[nkdFh

3H nihs e"o L w"s nbh pkp/ dh

4H tfonkw ;zX{ L u"Eh e{N

21

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

nmkotK gouk L gzikph GkFk s/ GkFk ftfrnkB-..

;wK 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H(T) gzikph dhnK ftnkeoDe fJekJhnK L ftnkeoDe fJekJhnK - gfoGkFk ns/ pDsol

tke - gzikph tke pDso L T[gtke - ;tkXhB ns/ gokXhBl tkezF - BKt tkezF

ns/ fefonk tkezF l Fpd-o{g ns/ ekoi d/ nkXko T[s/ Fq/fDe tzv, Fpd ouBk

dhnK ftXhnK, GktzF (morpheme) ;EkgB d/ nkXko, o{g (morph), ;fjo{g

(allomorph) ns/ GktzF dk fBy/Vk, GktzF dhnK fe;wK - w[es, :[es, f;\o,

;wX[Bhl Xks{ ns/ tX/so dk fBy/Vkl tX/so tzBrhnK - nr/so ns/ fgS/so d/ w[Zy

bZSDl tX/soK d/ ekoih gZy - ftT[_sgs ns/ o{gKsohl F/qDh ofyne ns/ Fq/Dh

pdb{ .

(n) gzikph d/ ftnkeoDe tor (Categories) L tuB, fbzr, ekb, tku, g[oy, ekoe

ns/ nk;g?eN dh ;EkgBk d/ nkXko .

22

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

2H(T) noE-ftfrnkB L gfoGkFkl Gkosh noE f;XKs, e'Fekoh ns/ gzikph

e'Fekoh - ;fEsh s/ ;zGktBktKl e'Fekoh d/ gfog/y ftu Fkpfde ns/ gq;zfre noE

dk fBy/Vk, noE nkXkos Fpd tzBrhnK - ;wkBkoEe, fto'XkoEe, pj[-noEe, ;w{j

noEe, ;wBkw Fpdl noE gfotosB dhnK fdFktK - noE ft;sko, noE ;ze'u,

noE gbNk .

(n) Gkosh GkFkJh gfotko L Gkosh nkohnkJh GkFk gfotko dk ftek;l gqkuhB Gkosh

nkohnkJh GkFk gfotko Bkb gzikph dk ;zpzXl gzikph GkFk dk fBek;l gzikph GkFk

dk ftek; L i[rs s/ tos'_ dk ftek; .

3H T[g-GkFk ftfrnkB L GkFk ns/ T[g-GkFktK - f;XKse ;zebg, bZSD ns/ ;Ekgshl

gzikph dhnK T[g-GkFktK L ikD-gSkD, y/so ns/ ftF/FsktK .

4H r[ow[yh nkoE'rok\h L nkoE'rok\h d/ sZs L ykek, soehpK, fbgh, ftokw fuzBQ, Fpd

i'V L r[ow[yh nZyoK s/ brK wksoK dh tos'_ d/ B/w - wksok ns/ wksok-tkjel

gzikph ;[o ns/ r[ow[yh, fpzdh, fNZgh s/ nZXel gzikph Fpd-i'Vl r[ow[yh fbgh dk

fBek; ns/ ftek; L gzikph GkFk ns/ r[ow[yh fbgh .

23

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

T`[BQhtK gouk L gzikph BkNe s/ ozrwzu–II

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H gzikph fJeKrh L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H ;zs f;zx ;/y'_ L S/ xo

3H niw/o n"by L fJFe pkM Bwk} dk jZi Bjh_

4H e/tb Xkbhtkb L ;wK wzr eodk j?

24

AYm.ey. pMjwbI (smYstr pRxwlI) (smYstr cOQw)

thjtK gouk L pwiksqwnI pMjwbI swihq

;wKL 3 xzN/ e[b nzeL 80

gqhfyne bJh jdkfJsKL

;b/p; d/ uko Gkr jB go gqFB-gZso d/ gzi Gkr j'Dr/ . ;b/p; d/ ukoK GkrK ftu'_

d'-d' b/y-B[wk gqFB g[ZS/ ikDr/ fiBQK ftu'_ gqhfynkoEhnK B/ fJe-fJe gqFB eoBk j't/rk .

jo/e dk T[`so S/$;Zs gzfBnK ftu fdZsk ikt/rk . fJj uko/ gqFB gzdoK-gzdoK nzeK d/

j'Dr/ . gqFB-gZso dk gzitK Gkr bk}wh j't/rk i' ;w[`u/ ;b/p; ~ nkXko pDk e/ g[ZfSnk

ikt/rk . fJ; ftu d'-d' nzeK d/ ;zy/g T[`soK tkb/ d; bk}wh gqFB g[ZS/ ikDr/ . fJBQK

gqFBK d/ T[`so tZX s'_ tZX gzikj-gzikj FpdK ftu d/D/ j'Dr/ .

gkm-eqw

1H pwiksqwnI pMjwbI swihq L f;XKs, fJfsjk; s/ gqftoshnK

2H nso f;zx s/ irsko (;zgkH) L d[y dfonkU_ gko d/

3H w[;sBZ;o j[;?B skoV L gy/o{

4H fJ;jke w[jzwd L e[eB[;