M DALI TÜKRÜK BEZLERİ, TİROİD VE … aralasmak-tukruk bezleri...Tiroid bez anatomisi ve...
-
Upload
nguyentuyen -
Category
Documents
-
view
235 -
download
0
Transcript of M DALI TÜKRÜK BEZLERİ, TİROİD VE … aralasmak-tukruk bezleri...Tiroid bez anatomisi ve...
TÜKRÜK BEZLERİ, TİROİD VE PARATİROİD ANATOMİSİ
Dr Ayşe Aralaşmak BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ
RADYOLOJİ AD 26 Haziran 2015
RADYOLOJİ ANABİLİM DALI
SUNU AKIŞI
Tükrük bezleri anatomi ve patolojileri
Tiroid bezi anatomi ve patolojileri
Paratiroid bezi anatomi ve patolojileri
TÜKRÜK BEZLERİ
Major Bezler
Parotid, submandibular, sublingual
Minor Bezler
Oral kavite, dudaklar, nasofarenks ve trakeabronkial
Parotid Bezi En büyük tükrük bezi, seröz sekresyon Stimule saliva sekresyonunun % 50, normal salivanın % 25 ‘i Fasiyal sinir ile derin ve superfisial loba ayrılır Derin lob prestiloid parafarengeal alana uzar Parafarengeal kitle lezyonlarını ayırıcı tanısında paratid bezi tm olmalı Superfisiyal lob masseter kasının üzerine, retromandibular parotid boşluğa uzanır Üst sınır zygomatik ark, alt sınır mandibula angularis Stenson kanalı masseter kasının üzerinde seyreder buccinator kası delerek 2 .premolor diş hızasında agiz vestibülüne açılır.
http://www.yourarticlelibrary.com/human-neck/useful-notes-on-submandibular-and-parotid-regions-of-human-neck/9465/
Submandibular bez 2. büyük bez, Submandibular boşlukta yer alır Unstimulate saliva sekresyonunun % 60–67 İçeriği mikstir (mucous>>serous) Mylohyoid kas- derin ve superfisial lobu ayırır Superfisiyel lobu mylohyoidin inferiorunda, derin lobuda posteriorunda kası sarar ve superioruna uzanır Wharton derin lobundan çıkar, lingual frenulumum her iki tarafına sublingual caruncle Sialolithiazislerin % 80 bu bezde oluşur (ağırlıklı mukus sekresyonundan ve wharton kanalın uzun ve tortüos olmasından ötürü)
Sublingual bez En küçük olandır ve kapsüle değildir, İçeriği mikstir (mucous>>serous) Ağız tabanı anteriorunda mylohyoid kası ile ağız tabanı mukozası arasındadır Sekresyonunun % 3-5 8-20 küçük kanalı ile ağıza açılır (Rivinus) Bunların en büyüğü ise sublingual kanal (Bartholin) olup Wharton kanalı ile sublingual caruncle açılır Ranula en çok sublingual bezlerde oluşur
PATOLOJİLERİ
İnflamatuar-adenit
Obstructif- sialolitihiazis
Sistemik-konnektive doku hastalığı
Neoplastik- bening ve malign
(PMA, Warthin, MEC, ACC vb)
Aksesuar Parotid Bezi Normal popülasyonun % 20 sinde var Kendine ait kanlanması ve Stensen kanala açılan kanalı mevcuttur Ana parotid bezi ile aynı sinyal intensitesindedir
Parotid Bez Hipoplazisi
Submandibular bez ve lacrimal bez hipoplazileride eşlik edebilir 1. ve 2. brankial ark sendromları, Klinefelter ve Downs sendromu eşlik
edebilir
Ark anomalisi veya diğer bezlerde asimetri olmadan sadece sağda paratid bez hipoplazisi ve sağda belirgin bilateral
aksesuar parotid bezler
İNFLAMATUAR
Akut supuratif sialoadenitis Debiliye, kötü oral hijen
Stensen kanalının orifisi geniş olduğu için en çok parotid bezler etkilenir
Siaololithiazis (sialoadenitlerin % 80 sebebi) Taş sıklıkla Wharton kanalında, daha nadir intraglandular
En sık submandibular bezde (sekresyonunun %80 musinöz yapısından ötürü)
USG (%90), BT, MR
200 HU-taş, ductal genişlemeler, darlıklar, abse
Sağ submandibular bez asimetrik T1 ve T2 hipointens ve atrofik, içerisinde ektazik kanallar ve ve Warthon
kanalında proximalinde veya intraglandular taş
Submandibular sialolithiazis, 40 yaş, E
80 yaşında Wharton kanalı
proksimialinde taş
64 yaşında erkek olgu Stensen kanlında taş ve
parotid bezide siaoadenit
Ağız tabanında sublingual bezler superiorunda kitle her iki Warthon kanalında ve submandibular intraglandular
kanallarda dilatasyona yol açmakta
T1C+
T2 T2 T2
BİLATERAL PAROTİD SİALOADENOSİS (SİALOSİS)
Neoplastik veya inflamatuar olmayan parotid bez büyümesi Etio: Bez metobolizmasında, otonomik innerevasyonunda veya sekresyonunda problem olması Sistemik bir hastalığı olabilir (malnutrisyon, ilaç kullanımı, hormonal düzensizlik, kistik fibrozis, alkol, nöroendokrin bozukluk) Yaglı infiltrasyon sialoadenozisin son dönemi
Parotid Bezinin Yağ Replasmanı
Unilateral veya bilateral Daha çok yaşlılarda Ağrı veya ağız kurulğu veya nonsemptomatik Sebebi bilinmiyor Sialoadenosis?
Sjögren sendromu
Otoimmune hastalık (B-lenfosit hieraktivitesi ve otoantibody ve immune complex oluşumu) Göz keratoconjunctivitis sicca (xerophthalmia) ve ağiz kuruluğu (xerostomia) RA sonra 2. en sık römatizmal hastalık 40-50, F/M:9
Bilateral parotid bez büyüme, içerişinde küçük kistler kronik vakalarda küçülme ve multikistik
Yağlı değişiklik
Dilatasyon ve darlıklar otoimmune sialadenit ve Sjögren’s hastalığını osbtruktif patolojilerden ayırıyor
Sjögren sendromu
Tükrük bezinin kistik lezyonları
Mukus kistleri Retansiyon (duvarı epitel) kistleri (minör tükrük bezleri
Ekstravazasyon (duvarı granulasyon) (ranulo) (sublingual ve minör tükrük bezleri)
Lenfoepitelial kistler (HIV)
1. brankial kleft kisti (parotid bezinde)
Sialocele
Epidermoid kist
Sıklıkla parotid bezinde Solid ve kistik miks tipte olabilir Noduler veya çevresel kontrast tutabilir Septalı olabilir %20 bilateral HIV sık Lenfoid ve epithelyel doku mevcut Parotid dışı Lenfoid hiperplaziler sıklıkla mevcut Brankial kleft kist (stalk ve sinüs traktı görülmeli)
T1 +C
Lenfoepiteliyel kist ( first brankial kleft kist)
HIV
Tükrük Bezi Tümörleri
Baş boyun tm lerinin % 7
Parotid tumors submandibular bez tm 10, sublingual bez tm 100 katı sıklıkta
Parotid % 80 benign (pleomorphic adenoma)
Submandibular % 50 malign
Sublingual majority (%65-88) malign
Riskler: nutrisyonel defektler, ionizan radyasyon, UV eksposure, genetic yatkınlık, EBV
En sık benin tm pleomorphic adenoma, Warthin tumor (adenolymphoma), basal cell adenoma, oxyphilic adenoma, myoepithelioma, papillary cystadenoma En sık malign tm mucoepidermoid carcinoma adenoid cystic carcinoma, acinic cell carcinoma, adenocarcinoma 2 cm den küçük malign lezyonlar bening kriterlere sahip olabilir (homojenite ve iyi sınır)
Radyolojik kriterler Bening- homojenite, keskin sınırlı, T2 hiperintens, artmiş diffusivite, MR da hipoperfüzyon, superfisiyel lob
Malign- heterojenite, çeper düzensizliği, T2 hipointensite, derin lob, azalmış diffusivite, Dopler USG- artmiş kanlanma, yüksek sistolik hızlanma ve yüksek resistive index, MR da hiperperfüzyon
Kistik-nekrotik (PMA,Warthin, malign kitleler)
T2 hipointensite veya postkontrast kötü sınır
(sensitivite % 70, specifite % 73)
DWI-bening-malign ayrımında yeri yok
Christe A, et al . MR imaging of parotid tumors: typical lesion characteristics in MR imaging improve discrimination between benign and malignant disease.AJNR. 2011;32(7):1202-7.
PLEOMORFİK ADENOMA
Fibromyxoid içeriğinde dolayı T2 hiperintens Yoğun kontrastlanır Bening TB tumörlerının % 80 Polylobule sınır ve <57 years
Diffüzyon kısıtlaması +
CBV
b800DWI
T1 T1C+ T2
FST2 ADC
FST1C+
PAROTİD WARTHIN TÜMÖRÜ
T2 hipointensite, heterojenite, Kontratslanma fazla olmayabilir Sıklıkla parotid kuyrukta, bilateral Erkek, yaşlı Sigara içen kadınlarda giderek artmakta
MYOEPİTELİYOMA MYOEPITHELIAL-RICH PLEOMORPHIC ADENOMA
%1-1,5 tüm TB tm Bening fakat PMA göre daha agresive seyir izler Myopeitheliyel hücreler görerek patoloji PMA’den ayırır
BASAL CEL ADENOMA
Benin TB tm % 1-2 Myxoid ve chondroid içeriği olmadığı için T2 si PMA kadar parlak değil İntratumoral kist + 50 yaşlarında- bening Genclerde malignite riski var
50 yaş , kadın, patoloji infiltratif sınırlara sahipi olduğu içi malignite riski olabileceğini belirtti
MEC
Orta yaş (35-65) Çoçukluk çağinın en sık malign TB tm % 2.8-15.5 tüm TB tm % 1-10 tüm majör TB tm % 6.5-41 tüm minör TB tm Low grade mucous fazla- PMA-benzer High grade Squmaous içerik fazla- solid, T2 hipo Perinöral yayılım
HL, 66 yaş, intraparotid LAP
Parotid bezi enkapsulasyonu oldukça geç olup 2. trimesterda tamamlanır, bu yüzden içerisinde diğer tükrük bezlerinde
olmayan lenfatik doku mevcuttur
SONUÇ
Varyasyonlar Adenitlerde sialolithiazis aranmalı Sialoadenosis sistemik bir problemin belirtisi olabilir Lenfoepitheliyal kitsler lenfoid hiperplazi varlığı lehine Bening malign kitle ayrımında kitle sınırları ve T2 sinyal özelliği DWI yeri yok PMA, MEC, ACC birbirlerini ayırıcı tanısında yer almakta
Tiroid bez anatomisi ve embryolojisi
İsthmus ve 2 lateral lobe Isthmus 2. ila 4. tirioid kıkırdak İnferior pole 5. ila 6. tiroid kıkırdak Anteriorunda strep kasları Lobların uzunluğu 4-5 cm derinliği 2, genişliği 1.5 cm Pyramidal lob % 40 olguda var, isthmus veya R lob veya L lob çıkabilir Epithelial proliferasyon dil kökünde başlar ve tiroglossal duct ile inferiora uzanır, ultimobranchial body tarafından oluşan neural crest (parafollicular –calcitonin) hücreleri ile birlesir
http://hypothyroidsymptoms.buygoodreviews.com/thyroid-throat.html
Arterleri Superior thyroid arter (ECA) İnferior tiroid arter (tiroservikal trunk) Tiroid ima (innominate, carotid, arkus aorta, SA)
Venleri Superior tiroid ven Middle tiroid ven İnferior tiroid ven
Toplumun % 50 sinde tiroidde nodul
% 5-7 si malign
Hem nodul hemde malignite sıklıkla kadınlarda 4 /1
<15 ve >45 yaş genellikle malign
Nachiappan Ac ve ark. The thyroid: review of imaging features and biopsy techniques with radiologic-pathologic correlation. Radiographics. 2014;34(2):276-93.
Tiroid nodüllerinin USG özellikleri
Sintigrafide ve PET
Sintigrafide
Hot nodül-%1-4 malignite riski
Cold nodül-% 10-25 malignite riski
PET de hem bening hemde malign nodül uptake gösteriyor, malignite için SUV değeri henüz belirtilememiş
Risk Factors for Thyroid Carcinoma Age (60) Male sex Prior radiation Family history Gardner’s (polyposis coli) and Cowden’s (skin tags, breast CA, facial papillomas) syndromes Family history of medullary carcinoma, pheochromocytoma, hyperparathyroidism (MEN syndrome) Respiratory distress, voice changes, hoarseness, cough, dysphagia Rapid growth of lesion Ipsilateral lymph nodes Long-standing goiter
Tiroid CA % 60-80 Servikal LAP sık Kemik, AC, beyin yayılımı sık Oldukca hipervasküler K/E 2-3, 30-40 İyi prognosa ship
Papiller Tiroid CA
Tiroid CA % 11 LAP çok nadir Kemik, AC, beyin hematojen yayılımı sık 40-60 yaş Kapsül ve vasküler invazyon Hürthle cell CA, follicular CA bir varyantı FNA-folliküler adenom & CA ayrımı yapamaz
Folliküler Tiroid CA
46 yaşında yaygın kemik met Boyunca LAP yok
Tiroid CA % 5-10 Sporadik (%80) veya ailesel (%20) Parafolliküler nöroendokrin C cell, Calcitonin tm marker olarak kullanılabilir MEN Metastas % 50 tanıda var ve kalsifik 30-40 yaş Prognosu papiller ve follikülerden daha kötü Lokal, lenf nodu ve hematojen Kemik, AC, KC, yayılımı var
Medullary Tiroid CA
Anaplastik Tiroid CA
Tiroid CA % 5-10 Yaşlı kadın LAP sık Çevreye invazyon Lenfoma dışlanmalı Oldukça agresiv ve fatal
Tiroidit
chronic lymphocytic (autoimmune ve Hashimoto) T de Quervain T (subacute or granulomatous) acute (infectious) T Riedel (fibrous) T Tiroiditlerde lenfoma ve diğer Tiroid CA sık
Paratiroid bez anatomisi ve embryolojisi
4 adet, endokrine , herbiri 6x3x2 mm
Tiroid bezi ile aynı arter, ven ve lenf drenajını paylaşır
Paratiroid hormone ve calcitonin vücudun Ca dengesini ayarlar
4. ve 5. brankial poşların epitellerinde oluşmuştur
Sintigrafi, ve USG sıklıkla kullanılmakta (% 30-60 sensitivite)
USG – adenomlar hipoekojen
MR-T2 hiperintens özelliği
4D CT – aarteriyel fazda boyanma ve erken washout
(% 30-93 sensitivite)
T2Fs
T2
T2Fs
T1
T1C b50 b400
b800 ADC
F
İyi sınırlı Yoğun kontrastlanma T2 hiperintens Paratiroid adenom ve hiperplasi Radyolojik olarak yapılamaz
Paratiroid adenom/hiperplazi
T2Fs
T2
T2Fs
T1
T1C
b50 b400
b800 ADC
F
Lokal invazif, Heterojen T2 içeriği yüksek Ama adenom/hiperplaziden daha az Geç metastas
Paratiroid adenokarsinoma
SONUÇ
Tiroid ilintili varyasyonlar Tiroid nodüllerinde USG Heterojen septalı tiroid-tiroidit Hiperdens oldukça vasküler LAP boyunda papiller tiroid CA LAP yok ise follikuler tiroid CA İnvasiv tiroid CA (follikuler, medullar, anaplastik, lenfoma) Paratiroid adenom ve hiperplasi ve adenokarsinom T2 hiperintens Partiroid adenom T2 hiper, homojeniyi sınırlı Paratiroid adenocarsinom T2 hiper, heterojen, lokal invaziv
Referanslar
1. Sun L, Sun Z, Ma X. Hypoplasia of the parotid gland: computed tomography sialography diagnosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol. 2013 Oct;116(4):e297-301
2. Gadodia A, Bhalla AS, Sharma R, Thakar A, Parshad R. Bilateral parotid swelling: a radiological review. Dentomaxillofac Radiol. 2011 Oct;40(7):403-14.
3. http://www.yourarticlelibrary.com/human-neck/useful-notes-on-submandibular-and-parotid-regions-of-human-neck/
4. Chiu NC, Wu HM, Chou YH, Li WY, Chiou YY, Guo WY, Chang CY. Basal cell adenoma versus pleomorphic adenoma of the parotid gland: CT findings. AJR Am J Roentgenol. 2007 Nov;189(5):W254-61.
5. Christe A, Waldherr C, Hallett R, Zbaeren P, Thoeny H. MR imaging of parotid tumors: typical lesion characteristics in MR imaging improve discrimination between benign and malignant disease.AJNR Am J Neuroradiol. 2011 Aug;32(7):1202-7.
6. Taneja A, Sachdev IS, Sethi S, Garga UC. Salivary gland imaging: A pictorial essay. IJMDS www.ijmds.org January 2015; 4(1)
7. Nachiappan AC, Metwalli ZA, Hailey BS, Patel RA, Ostrowski ML, Wynne DM.The thyroid: review of imaging features and biopsy techniques with radiologic-pathologic correlation. Radiographics. 2014;34(2):276-93.