LX& TARI JIU 2037 :RKOU

A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J

LX& TARI JIU 2037 :RKOU<ABJI% 30 MA|IS 2016

• VOL. XXXVI, NO 2037 • LUNDI, 30 MAI 2016 • MONDAY, MAY 30, 2016

Իտալիոյ քանոզա քաղաքի քաղաքապետա-կան խորհուրդը մայիս 16-ին միաձայնութեամբվաւերացուցած է Հայոց Ցեղասպանութիւնըճանչցող բանաձեւ մը. Հաղորդագրութեան մէջնաեւ նշուած է. «Մինչ այդ, Ապրիլի 30-ին ՀայոցՑեղասպանութիւնը միաձայն ճանաչել էր նաեւիտալական մէկ այլ քաղաքի՝ Չիվիթա քասթե-լանայի խորհուրդը»:

Այսպիսով, Իտալիոյ մէջ տեղական իշխանու-թիւններու՝ նահանգային եւ քաղաքային խոր-հուրդներու մակարդակով, Հայոց Ցեղասպանու-թիւնը ճանչցած եւ հայ ժողովուրդին իրենց հա-մերաշխութիւնը յայտնած են 107 խորհուրդներ,նշած է նախարարութիւնը:

Ֆրանչիսկոս ՊապինՀայաստան Ճամբորդութեաննշանաբանը` “Այց առաջինքրիստոնեայ երկիր’’

(Ռատիօ Վատիկան) -‘ ’ Ա յ ց ա ռ ա ջ ի ն ք ր ի ս տ ո ն -եայ երկիր’ ’ այս է Ֆրան-չ ի ս կ ո ս Պ ա պ ի ն յ ա ռ ա ջ ի -կայ 24-26 Յունիս 2016,Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հ ա ն ր ա պ ե -տ ո ւ թ ե ա ն կ ա տ ա ր ե լ ի քա ռ ա ք ե լ ա կ ա ն ա յ ց ե լ ո ւ -թ ե ա ն խ ո ր հ ր դ ա ն ի շ ն ո ւնշանաբանը։ Հայաստանըա ր դ ա ր ե ւ ն կ ա տ ո ւ ա ծ էառաջին քրիստոնեայ ազ-գը շնորհիւ Հայոց ազգի առաջին Հայրապետ` ՍուրբԳրիգոր Լուսաւորիչի եւ Տրդատ Գ. Թագաւորի համա-տեղ ջանքերուն, որոնք 301-ին Հայաստանի մէջ քրիս-տոնէութիւնը հռչակեցին որպէս պետական կրօն։

Կլորաձեւ խորհրդանիշը կազմուած է երկու գոյներէ`մանիշակագոյն ու դեղին, որոնք կը յատկանշեն Հայաս-տանեայց եկեղեցւոյ Մայր Աթոռ Էջմիածնի եւ Վատի-կանեան դրօշներու գոյները։ Այնտեղ զետեղուած եննաեւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի եւ Վատիկանի զի-նանշանները ու խորքին պատկերացուած են պիպ-լիական Արարատ լեռն ու Խոր Վիրապի վանքը` ուրՍուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ շուրջ 14 տարիներ բան-տարկուեցաւ։

քահանայապետի առաքելական ճամբորդութեանկլորաձեւ խորհրդանիշին մէջ գրուած է “ՖրանչիսկոսՊ ա պ Հ ա յ ա ս տ ա ն 2 4 - 2 6 Յ ո ւ ն ի ս 2 0 1 6 ” ա պ ա “ Ա յ ցառաջին քրիստոնեայ երկիր’’։

Նախագահ Սարգսեան ընդունեցռուսիոյ կառավարութեաննախագահ Տիմիթրի Մետվետեւը

Հայաստանի Հանրապե-տութեան Նախագահ ՍերժՍարգսեան Ուրբաթ՝ 20 Մա-յիս 2016-ին, ընդունեց Ռու-ս ի ո յ Դ ա շ ն ո ւ թ ե ա ն կ ա ռ ա -վարութեան նախագահ Տի-միթրի Մետվետեւը, որ Հա-յ ա ս տ ա ն ժ ա մ ա ն ա ծ է Ե ւ -րասիական միջկառավարա-կան խորհուրդի հերթականնիստին մասնակցելու նպա-տակով:

Հանրապետութեան նա-խ ա գ ա հ ը ո ղ ջ ո ւ ն ա ծ է Ռ Դկառավարութեան ղեկավա-ր ի ն Ե ւ ր ա ս ի ա կ ա ն մ ի ջ կ ա -ռ ա վ ա ր ա կ ա ն խ ո ր հ ո ւ ր դ իե ր ե ւ ա ն ե ա ն ն ի ս տ ի ծ ի ր է նն ե ր ս ե ւ յ ո յ ս յ ա յ տ ն ա ծ , ո րանիկա պիտի նշանաւորուիիր արդիւնաւէտութեամբ:

«Անցած անգամ ձեր պաշ-տօնական այցի ժամանակմ ե ն ք ք ն ն ա ր կ ե ց ի ն ք մ ե րօրակարգի առաւել արդիա-կան եւ զգայուն հարցերը:

Կարծում եմ, որ այսօր մենքկը շարունակենք այդ զրոյ-ցը, քանի որ այն ժամանակ,ի ր օ ք , բ ա ր դ ժ ա մ ա ն ա կ ա -շ ը ր ջ ա ն է ր մ ե ր տ ա ր ա ծ ա -շըրջանի համար, որը ստեղ-ծըուել էր Ատրպէյճանի կող-մ ի ց 1 9 9 4 - 9 5 թ թ . պ ա յ մ ա -նագրերի կոպտագոյն խախ-

տումների պատճառով:« Բ ա ռ ա ց ի օ ր է ն մ ի ք ա ն ի

օր առաջ ես վերադարձել եմՎ ի ե ն ն ա յ ի ց , ո ր տ ե ղ Ե Ա Հ ԿՄինսքի խմբի համանախա-գահող երկրների արտաքինգ ո ր ծ ե ր ի ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր ին ա խ ա ձ ե ռ ն ո ւ թ ե ա մ բ մ ե ն ք

Շար. էջ 15

Հայաստան միացած է «Հորիզոն 2020»եւրոպական գիտական ցանցին

Հ ա յ ա ս տ ա ն մ ի ա ց ա ծ է Ե ւ ր ո մ ի ո ւ թ ե ա նհետազօտութեան եւ նորարարութեան ֆի-նանսաւորման «Հորիզոն 2020» ծրագիրին:Համապատասխան համաձայնագիրը կնքը-ւ ա ծ է Հ ի ն գ շ ա բ թ ի ՝ 1 9 Մ ա յ ի ս 2 0 1 6 - ի ն ,Պրիւքսէլի մէջ Հայաստանի կառավարու-թեան եւ Եւրոպական յանձնաժողովի միջեւ:

«Հայաստանի մասնակցութիւնը «Հորի-զոն 2020»-ին` ԵՄ-ի Հետազօտութեան եւՆորարարութեան շրջանակային ծրագրին,ա ն կ ա ս կ ա ծ ն ո ր հ ե ռ ա ն կ ա ր ն ե ր կ ը բ ա ց իՀ ա յ ա ս տ ա ն ո ւ մ ա կ ա դ ե մ ի ա կ ա ն մ տ ք իզարգացման համար` վերահաստատելովհայերի` եւրոպական քաղաքակրթութեանբաղկացուցիչ մաս լինելը»,- ըստ «Մետիա-մաքս»-ի՝ յայտարարած է Լեւոն Մկրտչեան:

ՀՀ կրթութեան եւ գիտութեան նախա-րարին խօսքով` համաձայնագրի արդիւնք-ները Հայաստանին թոյլ պիտ.ի տան միջազ-գային չափանիշներուն համապատասխանգ ի տ ա կ ա ն հ ե տ ա զ օ տ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ի ր ա կ ա -նացնելու ` ներգրաւելով բարձր որակաւո-րում ունեցող հետազօտողներ, խթանելուգիտահետազօտական ենթակառուցուածք-ներու զարգացումը, բարձրացնելու հետա-զօտութեան եւ նորարարութեան ո լորտիմէջ ներդրումներու մակարդակը:

Ե ւ ր ո պ ա կ ա ն հ ա ր ե ւ ա ն ո ւ թ ե ա ն ե ւ ը ն դ -լայնման հարցերով յանձնակատար Եոհան-նէս Հանը նշած է, որ Հայաստանի միացումը« Հ ո ր ի զ ո ն 2 0 2 0 » - ի ն Հ ա յ ա ս տ ա ն ի հ ե տյարաբերութիւնները ընդլայնելու ԵՄ յանձ-նառութեան յստակ օրինակ է:

Ծրագիրին միջոցով Հայաստանի հետա-

զ օ տ ա կ ա ն հ ի մ ն ա ր կ ն ե ր ը ե ւ մ ա ս ն ա ւ ո րոլորտը հնարաւորութիւն պիտի ունենանֆինանսաւորում ստանալու առաջնակարգհետազօտութիւններու իրականացման եւգիտութեան զարգացման համար:

«Հորիզոն 2020» ծրագիրին միանալուհ ա մ ա ձ ա յ ն ա գ ր ի ն ա խ ա պ ա տ ր ա ս տ մ ա նմէջ ընգրկուած են Պոլոնիոյ գործընթաց,բարձրագոյն կրթական հաստատութիւն-ներու հաւատագրման գործընթացը, Թեմ-փուս, Էրազմուս, ԵՄ 7-րդ շրջանակայինծրագիրները:

Ծ ր ա գ ի ր ի ն ը ն կ ե ր ա կ ի ց ա ն դ ա մ ա կ ց ո ւ -թեան համար Հայաստանը իւրաքանչիւրտ ա ր ի պ է տ ք է կ ա տ ա ր է ֆ ի ն ա ն ս ա կ ա ններդրում:

«Հորիզոն-2020»-ին Հայաստանի ընկե-րակից անդամակցութեան համաձայնագրիկնքման վերաբերեալ բանակցութիւններըմեկնարկած էին 2013 թուականի Յուլիսին:

Ապտուլա Կիւլ. «Թուրքիանկ’ոչնչացուի, եթէ Էրտողանըչդադրեցնէ իր նենգքաղաքականութիւնը»

Թուրքիոյ նախկին նախագահԱպտուլա Կիւլ, որ այսօր կը ձգտիորքան հնարաւոր է հեռու մնալուներկայ նախագահ Ռեճեփ Թա-յ ի փ Է ր տ ո ղ ա ն է ն , խ ի ս տ ք ն ն ա -դատած էր Թուրքիոյ կառավա-ր ո ւ թ ե ա ն վ ա ր ա ծ ք ա ղ ա ք ա կ ա -նութիւնը սուրիական հարցով, կըգրէ magnis.news-ը:

«Ես վստահ եմ, որ գեղեցիկ օրմ ը Է ր տ ո ղ ա ն ի ա ն մ ի տ ա ր ա ր ք -ները Սուրիոյ վերաբերեալ պիտիա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա ն ա ն ո ր դ է մ » , -Կ ի ւ լ ի խ օ ս ք ե ր ը կ ը մ է ջ բ ե ր է K U N A ք ո ւ է յ թ ա կ ա ն տ ե ղ ե -կատուական գործակալութիւնը: Կիւլ, որ Էրտողանի հետմ ի ա ս ի ն կ ը մ ե ղ ա դ ր ո ւ ի Մ ի ջ ի ն Ա ր ե ւ ե լ ք ի մ է ջ չ ա ր ա կ ա նգործողութիւններով, մասնաւորապէս Օսմանեան կայսրու-թիւնը վերականգնելուն մէջ, տեղեկացուցած է, որ 2011թուականին Սուրիոյ քաղաքացիական պատերազմի առա-ջին օրուընէ, թրքական հետախուզութիւնը (MIT) գլխաւորդերակատարութիւն ունեցաւ ջիհատականները Թուրքիա-յէն Սուրիա եւ Իրաք տեղափոխելու համար փոխադրամի-ջոց տրամադրելու գործին:

Ապտու լա Կիւ լ աւե լցուցած է , որ Էրտողանի ռազմա-վ ա ր ա կ ա ն ս խ ա լ ն ե ր ը հ ա ր ե ւ ա ն Ս ո ւ ր ի ո յ ե ւ Ի ր ա ք ի մ է ջծ ն ո ւ ն դ տ ո ւ ի ն Ի ս լ ա մ ա կ ա ն պ ե տ ո ւ թ ե ա ն բ ա զ մ ա թ ի ւ

Շար. էջ 15

<abajaj;rj

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published by

Le Centre de Publication Tékéyan825 rue Manoogian, Saint-Laurent,

Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162e-mail: [email protected]

PM40015549R10945

TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

2 • ABAKA • LUNDI 30 MAI 2016 - MONDAY MAY 30, 2016

Canada2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $90

U.S.A. 1st class (US)$90

Autres pays/Other countries: 1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

ABAKA

Patas.anatou .mbagir^

AU:TIS PAGGAL:AN

’anouzoumn;rou%

nouiratououjiunn;rou ;u

gras;n;aki patas.anatou^

SALBI MARKOS:AN

Joronjo\i patas.anatou^

MATAJ B& MAMOUR:AN

“We acknowledge the financial

support of the Government of

Canada through the Canada

Periodical Fund (CPF) for our

publishing activities.”

Միշիկընի դպրոցներուն մէջ պիտի դասաւանդուիՀոլոքոսթի եւ ՀայոցՑեղասպանութեանմասին

ԱՄՆ Միշիկըն նահանգին մէջ շու-տով աշակերտներուն պիտի դասա-ւանդուին Հոլոքոսթի եւ 1915-ի Հա-յոց ցեղասպանութեան մասին` ըստնահանգի Ծերակոյտի եւ Ներկայա-ց ո ւ ց ի չ ն ե ր ո ւ պ ա լ ա տ ի ը ն դ ո ւ ն ա ծնոր օրինագիծին: Ծերակոյտի հաս-տ ա տ մ ա ն օ ր ի ն ա գ ի ծ ը ն ե ր կ ա յ ա -ցուցած էր նահանգի Ներկայացու-ցիչներու պալատի հանրապետա-կան անդամ Քլինթ Քէսթոն:

Վ ե ր ջ ե ր ս ը ն դ ո ւ ն ո ւ ա ծ օ ր ի ն ա -գիծին համաձայն ` նահանգապետՌ ի կ Ս ն ա յ տ ը ր պ է տ ք է 1 5 հ ո գ ի էբաղկացած յանձնաժողով ձեւաւո-րէ ցեղասպանութեան կրթութեանկազմակերպման համար: Կը նշուի,որ դպրոցական ծրագրին մէջ Հո-լ ո ք ո ս թ ի ե ւ Հ ա յ ո ց ց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ -թեան մասին դասընթացքներ պիտիանցնին 8-12-րդ դասարանի աշա-կերտները:

Ըստ օրինագիծին` դասընթացք-ները տեղեկութիւն պիտի ներկա-յացնեն նաեւ Տարֆուրի, Ռուանտա-յի, Քամբոճայի, Պոսնիոյ կոտորած-ներուն մասին:

ՀԱՅԱՍՏԱՆ ԿԸ ԿԱՐՕՏԻՏԵՍԼԱԿԱՆ Մ0ՏԵցՈՒՄԻ ՄԸGR:Z^ :ROUAND AXAT:AN

Անցեալ տարի նշուեցաւ Հայոցց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ թ ե ա ն հ ա ր ի ւ ր ա մ -եակը:

Այդ առիթէն բխած արարողականեւ քաղաքական գործունէութիւն-ները եղան հեռահաս, այնքան՝ որմարդիկ սկսան մտածել թէ ի՞նչ կա-րե լի է ընե լ յաջորդ տարուան ըն-թացքին որ հաւասարի կամ գերա-զանցէ 2015-ի ոգեկոչումները:

1 0 1 - ր դ տ ա ր ե լ ի ց ի ն ա ռ ի թ ո վԱտրպէյճան գործադրեց չորս օր-ւ ա յ պ ա տ ե ր ա զ մ մ ը , Թ ո ւ ր ք ի ո յդ ր դ ո ւ մ ո վ : Հ ա յ ա ս տ ա ն ի հ ա մ ա րկորուստները եղան ծանր եւ տրա-մադրութիւնները՝ տրտմագին: Հա-կառակ այս ձախորդութեան, արժա-նապատիւ ոգեկոչում մը կատար-ւեցաւ, նո յն ժամանակ ընդարձա-կ ե լ ո վ մ ե ր հ ո ր ի զ ո ն ը : Ո գ ե կ ո չ մ ա նձեռնարկները որոնք իրագործուե-ցան այս տարի Երեւանի մէջ, ապա-ց ո ւ ց ա ն ե ց ի ն թ է ա զ ա տ ա գ ր ո ւ ե լ ո ւընթացքին մէջ ենք ծխական մտայ-նութենէն, որ ցարդ կաղապարած էմեր քաղաքական մտածելակերպը:

Մ ե ն ք մ ի շ տ ե ն թ ա դ ր ա ծ ե ն ք թ էմ ե ր զ ո հ ո ւ ա ծ ո ւ թ ի ւ ն ը լ ա ւ ճ ա ն չ -ցըուած էր ամբողջ աշխարհի մէջ եւուրեմն, արժանի էինք որոշ արդա-րութեան: Դժբախտաբար, քաղա-քական ընթացքը չբանիր այդ ձեւով:Եթէ չկարենանք մեր ցաւը բարձ-րացնել ընդհանրական մակարդակիմ ը ե ւ չ բ ա ժ ն ե ն ք զ ա յ ն ա շ խ ա ր հ իտարածքին, կը մնանք լուսանցքիվրայ: Նաեւ այդ մակարդակին վրայկայ որոշ լռե լեայն փոխադարձու -թիւն մը. եթէ հոգ չնենք եւ մեր ցաւըչբաժնենք ուրիշ ժողովուրդներուհետ, ինչու՞ ուրիշը պէտք է մտա-հոգուի մեր հարցերով:

Հրեաներն ալ կաշկանդուած ենն ո յ ն ե ր կ ո ւ ո ւ թ ե ա ն մ է ջ . ա ն ո ն ց մ էոմանք կը պաշտպանեն Հրկիզմանառանձնայատկութիւնը, պահանջե-լով գերագոյն հատուցում, սակայնա ւ ե լ ի լ ա յ ն ա խ ո հ ա ռ ա ջ ն ո ր դ ն ե րՀրկիզումի երեւոյթը կը դիտեն մար-դու անմարդկութեան պրիսմակէնեւ կը ցաւակցին այլ զանգուածայինբնաջնջումի զոհերուն համար:

Այն ինչ որ պատահեցաւ այս տա-

ր ի Հ ա յ ա ս տ ա ն ի մ է ջ կ ա ր ե լ ի էո ր ա կ ե լ հ ա մ ա յ ն ա կ ա ն ա ց ո ւ մ մ ե րհաւաքական ցաւին: Անշուշտ, ակ-նարկութիւնը «Աուրօրա ՄրցանակՄ ա ր դ կ ո ւ թ ե ա ն Ա ր թ ն ո ւ թ ե ա ն » կ ըվերաբերի, որ մտայղացումն էր Ռու-բէն Վարդանեանի, Նուպար Աֆէ-ե ա ն ի ե ւ Վ ա ր դ ա ն Կ ր ի կ ո ր ե ա ն ի :Ճորճ Ք լունիի կողմէ պարգեւատ-րումը հանդիսացաւ մէտիայի վիթ-խարի եղելութիւն մը, իր ունեցածխոշոր մարդասիրական երեւո յթիկողքին: Մրցանակին արժանացողըՀայաստանէն շատ հեռու անձ մըն է:Մարկրիթ Պարանկիցէ մարդասէրմ ը ն է , ո ր հ ի մ ն ա ծ է Պ ո ւ ր ո ւ ն տ ի ի«Շալօմի Տուն»ը: Որպէս «ԱուրօրաՄրցանակ»ի դափնեկիր, Պարան-կիցէ պիտի ստանայ 100,000 Տոլարե ւ պ ի տ ի ա պ ա հ ո վ ո ւ ի շ ա ր ո ւ ն ա -կութիւնը մէկ միլիոն Տոլարի նուի-րատուութիւնը այն կազմակերպու-թիւններուն, որոնք իր աշխատան-քին ներշնչողները եղան: Ան փրկածէ մօտ 30,000 երեխաներ 2008-ին,բացած է հիւանդանոց մը ուր դար-մանուած են 80,000 անձ:

Ոմանք կրնան առարկել թէ պար-գեւատրուած գումարը կարելի էրօգտագործել Հայաստանի մէջ աւելիստիպողական կարիքներու համար:Բայց այդ արարքը պիտի յատկա-նշուէր որպէս անձնակեդրոն օրա-կարգ:

Մրցանակին տարողութիւնը հա-մաշխարհային եղաւ եւ ի վերջոյ պի-տի նպաստէ Հայաստանին եւ հա-յ ո ւ թ ե ա ն ա յ լ ա զ ա ն ձ ե ւ ե ր ո վ : Ա ն ձ -նըուէր մէկու մը նուիրումը երեխա-ն ե ր փ ր կ ե լ ո ւ հ ա մ ա ր , մ ե զ ի հ ա յ ե -րուս համար նորութիւն մը չէ: Մինչտասնեակ հազարաւոր երեխաներխ ե ղ դ ա մ ա հ կ ը լ լ ա յ ի ն Ս ե ւ Ծ ո վ ո ւ նմ է ջ Տ ր ա պ ի զ ո ն ի կ ա ռ ա վ ա ր ի չ ի նհրահանգով, կային նաեւ այն երե-խաները որոնք ազատուեցան Արեւ-մուտքի կամաւորներու եւ միսիո-նարներու կողմէ:

« Մ ա ր կ ր ի թ Պ ա ր ա ն կ ի ց է ի օ ր ի -ն ա կ ը կ ը յ ի շ ե ց ն է թ է ի ն չ ա զ դ ե -ցութիւն կունենայ մէկ անձ մը երբա ն կ ը դ ի մ ա գ ր ա ւ է ա ն ա ր դ ա ր ո ւ -թ ե ա ն ե ւ հ ա լ ա ծ ա ն ք ի ա ն յ ա ղ թ ա -հ ա ր ե լ ի կ ա ց ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր » ը ս ա ծ էՔլունի պարգեւատրութեան օրը:

Ռուբէն Վարդանեանի մտածում-

ները եւս կը համընկնէին նոյն չա-փ ա ն ի շ ն ե ր ո ւ ն ե ր բ ա ն կ ը հ ի մ ն է րԴ ի լ ի ճ ա ն ի Մ ի ջ ա զ գ ա յ ի ն Դ պ ր ո ց ը ,Հ ա յ ա ս տ ա ն ը վ ե ր ա ծ ե լ ո վ մ ի ջ ա զ -գային ուսանողներու մագնիսի մը:

Կայ այլ դաս մը եւս սորվելիք այսերեւոյթին մէջ: Մեր նպատակներըհամաշխարհայնացնելու գաղափա-րը եւ գործադրութիւնը չեն բխիրմեր աւանդական կրօնական կամա շ խ ա ր հ ա կ ա ն ա ռ ա ջ ն ո ր դ ո ղ կ ա -ռ ո յ ց ն ե ր է ն . ա ն ո ն ք կ ը յ ա յ տ ն ո ւ ի նանհատներու կողմէ, որոնց քսակը,բազկերակը եւ հասկացողութիւնըմիաժամանակ կ’ընթանան:

Այս մարդասիրական ճիգը նաեւպիտի ստեղծէ քաղաքական արժէք-ներ: Ուրեմն անհրաժեշտ կը դառ-նայ որ ընդլայնենք մեր մտածում-ն ե ր ը վ ե ր ո յ ի շ ե ա լ ծ ր ա գ ի ր ն ե ր ո ւգծով:

Մենք ունինք յաւիտենական պայ-ք ա ր մ ը Թ ո ւ ր ք ի ո յ հ ե տ : Մ ի ն չ մ ե րո ւ ժ ե ր ը հ ե տ զ հ ե տ է կ ը ն ս ե մ ա ն ա նՀայաստանի եւ Սփիւռքի մէջ, Թուր-քիա կը բարձրանայ տարածաշրջա-նի ուժի մը մակարդակին: Մեր պայ-ք ա ր ը կ ը վ ե ր ա ծ ո ւ ի Դ ա ւ ի թ ի ե ւԳ ո ղ ի ա թ ի ն մ ա ն ո ղ ո ւ թ ե ա ն , ե թ էչ զ ի ն ա կ ց ի ն ք ո ւ ր ի շ խ մ բ ա ւ ո ր ո ւ մ -ն ե ր ո ւ հ ե տ ո ր ո ն ք տ ա ռ ա պ ա ծ ե նԹուրքիոյ լուծին տակ, յատկապէս՝Յոյներ եւ Քիւրտեր:

Յոյներու հետ մեր քաղաքականյարաբերութիւնները շատ հեռու չեներթար, մանաւանդ սփիւռքի մէջ :Բ ա ր ե բ ա խ տ ա բ ա ր Հ ա յ ա ս տ ա ն կ ըգործակցի Յունաստանի հետ պե-տական մակարդակի վրայ:

Բ ա յ ց Ք ի ւ ր տ ե ր ը ա յ ս օ ր մ ա հ ո ւ -կենաց պայքարի մէջ են, մինչ մենքայդ պայքարին պարզ դիտողի վի-ճակին մէջ կը մնանք: Հասկնալի էթ է ա ն ց ե ա լ է ն մ ն ա ց ա ծ վ ի շ տ ե րունինք երբ Թուրք հեղինակութիւն-ներու կողմէ շահագործուած Քիւրտցեղախումբեր Հայեր ջարդեցին եւյափշտակեցին անոնց ստացուածք-ները: Բայց շատ մը Քիւրտեր անդ-ր ա դ ա ր ձ ա ծ ե ն ն ա խ ո ր դ ս ե ր ո ւ ն դ -ներու սխալներուն եւ անհատ ղե-կավարներ կամ առաջնորդող դէմ-ք ե ր հ ր ա պ ա ր ա կ ա ւ ն ե ր ո ղ ո ւ թ ի ւ նխ ն դ ր ա ծ ե ն : Ա ն ո ն ք վ ս տ ա հ ա բ ա րպ ի տ ի գ ն ա հ ա տ ե ն հ ա յ ե ր ո ւ հ ե տ

Շար. էջ 15

ԱՐցԱԽԻ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԸ ՕՍՄԱՆԵԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹԵԱՆ ՄԷՋՅՈՅՆԵՐՈՒ ցԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ԴԱՏԱՊԱՐՏՈՂՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ ՈՐԴԵԳՐԱԾ Է

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Ազգայինժողովի խմբակցութիւնները հրապարակած են յայ -տարարութիւն մը, որով դատապարտած են Օսմանեանկայսրութեան մէջ յոյներուն դէմ կատարուած ցեղաս-պ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ը : Յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն ը ս տ ո ր ա գ ր ա ծ ե նԱզգային ժողովի «Հայրենիք», «Ժողովրդավարութիւն»,«Դաշնակցութիւն», «Շարժում-88» եւ «Վերածնունդ»խմբակցութիւնները:

Յայտարարութեան մէջ նշուած է.«- Հիմք ընդունելով միջազգային իրաւունքի հիմ-

նարար սկզբունքները եւ ցեղասպանութիւնը դիտար-կելով որպէս մարդկութեան դէմ ուղղուած ծանրագոյնյանցագործութիւն,

– Համոզուած լինելով, որ ցեղասպանութիւնների ճա-նաչումը եւ դատապարտումը թոյլ կը տայ կանխել նորոճրագործութիւնները,

– Արձանագրելով հայ եւ յոյն ժողովուրդների դարա-ւոր բարեկամութիւնը եւ համերաշխութիւն յայտնելովԱրցախի Հանրապետութեան յունական համայնքին`

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան Ազգային

ժ ո ղ ո վ ի խ մ բ ա կ ց ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ը դ ա տ ա պ ա ր տ ո ւ մ ե նՕ ս մ ա ն ե ա ն կ ա յ ս ր ո ւ թ ի ւ ն ո ւ մ յ ո յ ն ե ր ի հ ա ն դ է պ ի ր ա -կանացուած ցեղասպանութիւնը»:

LUNDI 30 MAI 2016 - MONDAY MAY 30, 2016 • ABAKA • 3

Վիեննայի մէջ տեղի ունեցաւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանինախագահներուն հանդիպումը

Կողմերուն միջեւ համաձայնութիւն գոյացած է դէպքերու հետաքննութեան ընթացքին առնչուող նոր միջոցներու որդեգրման մասին

Վիեննայի մէջ, Երկուշաբթի՝ 16Մ ա յ ի ս ի ե ր ե կ ո յ ե ա ն , Հ ա յ ա ս տ ա ն իՀ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն ն ա խ ա գ ա հՍ ե ր ժ Ս ա ր գ ս ե ա ն և Ա տ ր պ է յ ճ ա ն իՀանրապետութեան նախագահ Իլ-հ ա մ Ա լ ի ե ւ մ ա ս ն ա կ ց ե ց ա ն Ե Ա Հ ԿՄինսքի խումբի համանախագահողերկիրներու արտաքին գործոց նա-խարարներուն նախաձեռնութեամբև ԱՄՆ-ի արտաքին գործոց նախա-րար Ճոն Քերիի, ՌԴ արտաքին գոր-ծ ո ց ն ա խ ա ր ա ր Ս ե ր կ է յ Լ ա վ ր ո վ ի ,Ֆրանսայի եւրոպական հարցերովպ ե տ ք ա ր տ ո ւ ղ ա ր Ա ր լ ե մ Տ ե զ ի ր իմասնակցութեամբ տեղի ունեցածքննարկումին:

Հանդիպման մասնակցեցան նա-ե ւ ե ր կ ո ւ ե ր կ ի ր ն ե ր ո ւ ա ր տ ա ք ի նգ ո ր ծ ո ց ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր Է դ ո ւ ա ր դՆ ա լ պ ա ն տ ե ա ն և Է լ մ ա ր Մ ա մ ե տ -ե ա ր ո վ , դ ե ս պ ա ն ն ե ր Ի գ Կ ո ր Պ ո -պով (Ռուսաստան), Ճէյմս Ուորլիք(ԱՄՆ), Փիեռ Անտրիոն (Ֆրանսա) ևԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնա-կ ա ն ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ ց ի չ Ա ն ճ է յ Կ ե ս -պրչիկ:

Նախքան այս հանդիպումը, ՀՀնախագահը հանդիպումներ ունե-ցած է նաեւ Եւրոմիութեան արտա-քին քաղաքականութեան հարցերովգ ե ր ա գ ո յ ն յ ա ն ձ ն ա կ ա տ ա ր Ֆ ե տ ե -րիքա Մոկերինիի եւ ԱՄՆ-ի արտա-քին գործոց նախարար Ճոն Քերիիհետ։

Հանդիպման Քննարկուեցան ԼՂհակամարտութեան գօտիին վրայս.թ. Ապրիլի սկիզբը զինադադարիկ ո պ ի տ խ ա խ տ մ ա ն հ ե տ և ա ն ք ո վստեղծուած լարուած իրավիճակը ևանկէ դուրս գալու ուղիները: Հա-մանախագահող երկիրներու ներ-կայացուցիչները պնդեցին 1994թ.զինադադարի և 1995թ. զինադա-դարի ամրապնդման մասին համա-ձայնագիրներու անշեղ իրագործ-ման անհրաժեշտութիւնը:

Համաձայնութիւն գոյացաւ քայ-լեր ձեռնարկելու զինադադարի պահ-պանման մշտադիտարկման և դէպ-ք ե ր ո ւ հ ե տ ա ք ն ն ո ւ թ ե ա ն գ ո ր ծ ե -լ ա ո ճ ի ն ե ր դ ր մ ա ն ո ւ ղ ղ ո ւ թ ե ա մ բ ,ինչպէս նաեւ ԵԱՀԿ գործող նախա-

գ ա հ ի ա ն ձ ն ա կ ա ն ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ ց -չական խումբի միջոցներու կատա-րելագործման, հակամարտութեանկարգաւորման բանակցային գոր-ծ ը ն թ ա ց ի հ ն ա ր ա ւ ո ր վ ե ր ս կ ս մ ա նուղղութեամբ:

Աւարտին նշենք, թէ ՀՀ նախա-

գ ա հ Ս ե ր ժ Ս ա ր գ ս ե ա ն Վ ի ե ն ն ա յ իմ է ջ մ ա ս ն ա կ ց ա ծ է ն ա ե ւ Ե Ա Հ ԿՄ ի ն ս ք ի հ ա մ ա ն ա խ ա գ ա հ ն ե ր ո ւ ննախաձեռնութեամբ կազմակերպ-ւած շարք մը աշխատանքային հան-դիպումներու։

ՀՀ Նախագահը կը ներկայացնէ որքան տարածք կորսնցուցածենք ապրիլեան պատերազմի ընթացքին

ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսեան Վիեննայէն վերադարձի ճանապարհինլրագրողներուն տուած իր հարցազրոյցի ընթացքին անդրադարձած է նաեւկորսնցուցած տարածքներուն` կոչ ընելով հասկանալու, թէ այդ տարածք-ն ե ր ը մ ե զ ի հ ա մ ա ր ռ ա զ մ ա վ ա ր ա կ ա ն ն շ ա ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ո ւ ն ի ն , թ է հ ո գ ե -բանական: «Գոյութիւն ունի քարտէզ, հաշուարկներ, գոյութիւն ունեն գնա-հատականներ: Եթէ դու ինչ-որ մի բան կորցրել ես, ապա այդ մի բանը ի՞նչնշանակութիւն ունի քեզ համար` ռազմավարական, մարտավարական, թէընդամէնը որոշակի հոգեբանական նշանակութիւն:

«Նախ, եթէ զուտ պէտք է մեթրով չափենք, ապա պէտք է ասեմ հետեւ-եալը, որ հայկական ուժերը, որոնք որպէս անվտանգութեան գօտի ունէին800 հազար հեկտար, կորցրել են 800 հա-ի չափ, որը մէկ հազարերորդն էլչի կազմում: Ռազմավարական առումով կամ մարտավարական առումովայդ տարածքները որեւէ նշանակութիւն չունեն:

«Զուտ հոգեբանական առումով, այո ատրպէյճանցիները կարող ենիրենց ժողովրդին համոզել, որ ինչ-որ մի արդիւնքի հասել են, բայց ուզումեմ մի համեմատութիւն անէք 800 հեկտար եւ իւրաքանչիւր հեկտարի հա-մար, ենթադրենք, մէկ զոհ երկու վիրաւոր, ճիշդ թուերը միայն իրենք գի-տեն, բայց նոյնիսկ եթէ կէս զոհ մէկ վիրաւոր` էլի շատ են:

«Համեմատէք, տեսէք այդ 800 հազար հեկտարը գրաւելու համար ինչ-քա՞ն զոհ պէտք է տային: Երբ ես ասում եմ` մեր Զինուած ուժերն իրենցխնդիրը կատարեցին, հաւատացէք, մեր Զինուած ուժերն ի վիճակի էինայդ ստատուս-քուոն վերականգնել: Ընտրութեան խնդիր էր` արդեօք ար-ժէ՞ր այդ 800 հեկտարի համար զոհել եւս 35-40 կամ եւս 80 հայրենասէրտղաների, որոնց կարիքը մենք դեռեւս շատ ենք ունենալու:

«Երեւանում սրճարանում նստած քարտէզներ են գծում, ուղիներ են ցոյցտալիս: Ես այդպիսի մարդկանց առաջարկում եմ գնան այնտեղ ծառայենեւ ոչ թէ ուրիշներին խորհուրդ տան, հասկանան իրավիճակը եւ գնահա-

տեն արժէքը` մետրի եւ մարդու: Ինձ համար շատ աւելի կարեւոր են մերզինուորներն ու սպաները, նրանք դեռեւս իրենց խնդիրը մինչեւ վերջ չենկատարել, նոյնիսկ կատարելուց յետոյ են իրենք պէտք: Դեռ որեւէ մէկը չիկարող ասել, որ այդ մարդիկ քաղաքացիական կեանքում շատ աւելի քիչյաջողութիւնների կարող են հասնել, քան թէ ռազմական»,- ըսած է նախա-գահը:


«Էրմէնիհապէր» կը տեղեկացնէ,որ Թուրքիոյ Խորհրդարանին մէջՈւրբաթ՝ 20 Մայիս 2016-ին, 2-րդք ո ւ է ա ր կ ո ւ թ ե ա ն ա ր դ ի ւ ն ք ո վ ը ն -դունուած է իշխող Արդարութիւն ևԲ ա ր գ ա ւ ա ճ ո ւ մ Կ ո ւ ս ա կ ց ո ւ թ ե ա նհ ե ղ ի ն ա կ ա ծ ս ա հ մ ա ն ա դ ր ո ւ թ ե ա նո ր ո շ դ ր ո յ թ ն ե ր ո ւ փ ո փ ո խ ո ւ թ ե ա նա ռ ա ջ ա ր կ ը , ո ր թ ո յ լ կ ո ւ տ ա յ ա ն -ձ ե ռ ն մ խ ե լ ի ո ւ թ ե ն է զ ր կ ե լ խ ո ր հ ը ր -դարանի այն պատգամաւորները ,որոնց նկատմամբ դատական մար-միններու կողմէ հետաքննութիւն կըկատարուի:

Առաջարկը անցած է 376 կողմ,140 դէմ, 5 ձեռնպահ, 10 անվաւերձայներու յարաբերակցութեամբ:

Հ ա մ ա ձ ա յ ն կ ա ն ո ն ա դ ր ո ւ թ ե ա ն `սահմանադրական փոփոխութիւնկատարելու համար անհրաժեշտ է,ո ր 5 5 0 պ ա տ գ ա մ ա ւ ո ր ն ե ր է ն ա ռ -նըուազն 367 պատգամաւոր կողմք ո ւ է ա ր կ է : Ե թ է ք ո ւ է ա ր կ ո ւ թ ե ա նվ ե ր ջ ն ա կ ա ն ա ր դ ի ւ ն ք ն ե ր ո վ կ ո ղ մք ո ւ է ա ր կ ո ղ ն ե ր ո ւ ն թ ի ւ ը գ տ ն ո ւ ի330-էն 367-ի միջեւ, ապա հարցըկը լուծուի հանրաքուէի միջոցով:

Իսկ 330-էն նուազ պատգամաւոր-ներու հաւանութեան պարագային,ա ռ ա ջ ա ր կ ը կ ը հ ա մ ա ր ո ւ ի մ ե ր ժ ը -ւած:

Այսպիսով Արդարութիւն եւ Բար-գաւաճում Կուսակցութիւնը յաջողե-ց ա ւ Ա զ գ ա յ ն ա կ ա ն Շ ա ր ժ ո ւ մ Կ ո ւ -սակցութեան լիակատար և Հանրա-պետական Ժողովուրդի Կուսակցու-թ ե ա ն մ ա ս ն ա կ ի ա ջ ա կ ց ո ւ թ ե ա մ բընդունիլ տալ ցանկալի նախագիծը:

Նախագիծը էապէս ուղղուած էքրտամէտ Ժողովուրդներու Ժողո-վըրդավարական Կուսակցութեան,որովհետեւ հետաքննութիւններունմեծամասնութիւնը կը կատարուիայս կուսակցութեան պատգամա-ւորներուն դէմ:

Աւելցնենք, որ 2 օր առաջ տեղիունեցած առաջին քուէարկութեանարդիւնքով սահմանադրական փո-փ ո խ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ա յ ս ն ա խ ա գ ի -ծ ը չ է ր վ ա ւ ե ր ա ց ո ւ ա ծ : Ն ա խ ո ր դքուէարկութեան արդիւնքները կըկ ր է ի ն հ ե տ ե ւ ե ա լ պ ա տ կ ե ր ը ` 3 4 8կողմ, 155 դէմ, 8 ձեռնպահ, 25 ան-վաւեր:

Թուրքիոյ կառավարութիւնը այնկառավարութիւնն է, որ այսօր տա-րածաշրջանին մէջ ապակառուցո-ղական քաղաքականութիւն կը վա-րէ եւ նոյնիսկ ներգրաւուած եղածէ Ղարաբաղի մէջ վերջին ապրիլ -եան ռազմական գործողութիւննե-րուն:

Այս մասին Մայիս 19-ին` Երեւա-նի մէջ կայացած մամուլի ասուլիսիժ ա մ ա ն ա կ , ը ս ա ծ է Հ ա մ պ ո ւ ր կ իխորհրդարանի պատգամաւոր, Գեր-մանիոյ «Ձախեր» կուսակցութեանանդամ Մարթին Տոլցերը, կը յայտ-նէ news.am-ը:

«Էրտողանը այսօր նէոօսմանիզ-մ ի ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւ թ ի ւ ն կ ը վ ա ր է :Սուրիոյ մէջ ան կը համագործակցի«Իսլամական պետութիւն» խմբա-ւորման հետ, սեփական երկրին մէջկ ը ջ ա ր դ է ք ի ւ ր տ ե ր ը ե ւ յ ա ր ձ ա -կողական հռետորաբանութիւն կըվարէ հայերուն դէմ: Ղարաբաղի մէջապրիլեան յարձակումէն ետք անա ռ ա ջ ի ն ն է ր , ո ր ա ջ ա կ ց ո ւ թ ի ւ նյայտնեց Ատրպէյճանին: Ըստ մերստացած զեկոյցներուն` Ղարաբաղիդէմ ռազմական գործողութիւննե-րուն ներգրաւուած եղած են նաեւթուրք զինուորներ»,- ըսած է պատ-

գամաւորը:Տոլցեր յիշեցուցած է, որ Թուր-

ք ի ո յ ե ւ Ա տ ր պ է յ ճ ա ն ի ռ ա զ մ ա կ ա նհամագործակցութեան հարցը ար-ծ ա ր ծ ո ւ ա ծ է ն ա ե ւ Ե ւ ր ա յ ա ն ձ ն ա -ժ ո ղ ո վ ի ն մ է ջ : « Շ ա տ ո ն ց է ժ ա մ ա -ն ա կ ն է , ո ր Պ ո ւ ն տ ե ս թ ա կ ը ե ւ մ ի -ջազգային հանրութիւնը կանգնեց-ն ե ն Է ր տ ո ղ ա ն ի ն կ ր տ ո ւ մ ն ե ր ը » , -ըսած է պատգամաւորը:

Խոճալուի մասին հակահայ ֆիլմ մըպիտի ցուցադրուի Եւրոպայի մէջ

Յունիս 1-էն սկսեալ, Խոճալուի իրադարձութիւնները խեղաթիւրող հա-կահայ «վաւերագրական» ֆիլմ մը՝ «Անվերջ Նրբանցք» («End- less Cor-ridor») անունով, պիտի ցուցադրուի «Եուրօ» պատկերասփիւռի կայանէն։

Ֆիլմը պատրաստուած է լիթուանիացի լրագրող Ռիչըրտ Լափայթիսիկողմէ, իսկ անոր պատումը կը կատարէ «Օսքար» մրցանակին արժանա-ցած դերասան Ճերըմի Այրընզ։

Անգլերէնով պատրաստուած ֆիլմը ցարդ ցուցադրուած է թրքական, իս-րայէլեան եւ ալպանական պատկերասփիւռի կայաններէ ու շարժապատ-կերի քանի մը փառատօներու ընթացքին։

Ֆիլմին առարկայականութեան մակարդակը կարելի է դիւրութեամբդատել, երբ նկատենք, որ անոր ատրպէյճաներէնի, թրքերէնի, ֆրանսե-րէնի, իտալերէնի, գերմաներէնի եւ արաբերէնի թարգմանութիւնները իրա-կանացած են Ատրպէյճանի նախորդ նախագահ Հայտար Ալիեւի անուանհիմնարկին պատուէրով։

Թուրք Զինուորները ՆերգրաւուածԵղած Են Արցախի Դէմ ՌազմականԳործողութիւններուն` ՊունտեսթակիՊատգամաւոր

Թուրքիոյ խորհրդարանը ընդունեցպատգամաւորներուն անձեռնմխելիութենէզրկելու Արդարութիւն եւ Բարգաւաճումկուսակցութեան առաջարկը

Սէյրան Օհանեան. «Հայկականզինուած ուժերը կը վերահսկենիրավիճակը եւ կը պահպանենհրադադարը»

Լեռնային Ղարաբաղի եւ Ատրպէյճանի զինուած ուժերու սահմանա-գիծին իրավիճակը հանգիստ է, կրակոցներուն թիւը շատ քիչ է:

Այս մասին Մայիս 23-ին լրագրողներու հետ ճեպազրոյցի ընթացքինյայտարարած է ՀՀ պաշտպանութեան նախարար Սէյրան Օհանեան, որՄայիս 22-ին եղած է Արցախ: Նախարարը հաւաստիացուցած է` Պաշտ-պանութեան բանակի ստորաբաժանումները կը վերահսկեն իրավիճակը եւկ ը պ ա հ պ ա ն ե ն հ ր ա դ ա դ ա ր ը : « Մ ե ր հ ա մ ա գ ո ր ծ ա կ ց ո ւ թ ե ա ն ե ւ փ ո խ -օգնութեան շրջանակներում ես Պաշտպանութեան բանակի առաջնագծումէի, անձնակազմի տրամադրութիւնը բարձր է, ստորաբաժանումները պատ-րաստ են կատարել իրենց մարտական խնդիրները»,- վստահեցուցած էնախարարը:

Մայիս 22-ի լոյս 23-ի գիշերը ղարաբաղա-ատրպէյճանական հակամարտզօրքերու սահմանագիծին վրայ եւս իրադրութիւնը շարունակած է մնալհանգիստ: Հակառակորդը կրակի դադրեցման պայմանաւորուածութիւնըխախտած է տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներէ:

Հայ-ատրպէյճանական պետական սահմանագօտիի ամբողջ երկայնքովիրավիճակը չէ փոխուած: Ատրպէյճանական կողմը շարունակած է տարբերտրամաչափի հրաձգային զինատեսակներէ անկանոն կրակոցներ արձակելսահմանագօտիի հիւսիսարեւելեան հատուածի ուղղութեամբ:

Գերշ. Տ. Վազգէն Եպս. ՄիրզախանեանՍ. Պատարագ Մատուցեց

Կ ի ր ա կ ի ` Մ ա յ ի ս 1 , 2 0 1 6 - ի ն , Ս .Ե ր ր ո ր դ ո ւ թ ի ւ ն Հ ա յ ց . Ե կ ե ղ ե ց ի նհ ի ւ ր ը ն կ ա լ ե ց Վ ի ր ա հ ա յ ո ց Թ ե մ իԱռաջնորդ՝ Գերշ. Տ. Վազգէն Եպս.Միրզախանեանը, որ մատուցեց Ս.Պատարագը։ Իր խօսքին մէջ, Գա-նատայի Հայոց Առաջնորդ՝ Գերշ. Տ.Ա բ գ ա ր Ե պ ս . Յ ո վ ա կ ի մ ե ա ն բ ա ր իգալուստ մաղթեց Գանատայի մօտՀ ա յ ա ս տ ա ն ի Հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա նդեսպան՝ Վսեմաշուք Տիար ԱրմէնԵգանեանին, ապա հակիրճ ձեւովներկայացուց Գերշ. Վազգէն Եպիս-կոպոսի կենսագրականը։

Օ ր ո ւ ա ն ք ա ր ո զ է ն ա ռ ա ջ , Գ ե ր շ .Վ ա զ գ է ն Ս ր բ ա զ ա ն շ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ -թիւն յայտնեց Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. ԳարեգինԲ . Ա մ ե ն ա յ ն Հ ա յ ո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի նանոր օրհնութիւններուն համար դէպի Գանատա իր ճամբորդութեանըառիթով, ներկայ ըլլալու իր երկարամեայ ընկերոջ, դպրեվանքի դասընկեր՝Արժ. Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեանի 50-րդ տարեդարձի հանդիսութեան։

Վազգէն Սրբազան շնորհակալութիւն յայտնեց Գերշ . Աբգար Սրբա-զանին, հոգեւորականներուն, սարկաւագներուն, դպիրներուն, ԴպրացԴասին, Ծխական Խորհուրդին, Թեմական Խորհուրդի պատգամաւոր-ն ե ր ո ւ ն , ո ր ո ն ք ա յ ս օ ր հ ն ա բ ե ր ա ռ ի թ ո վ հ ա ւ ա ք ո ւ ա ծ է ի ն ։ Ա ն շ ն ո ր հ ա -կալութիւն յայտնեց ծուխի անդամներուն, որոնք միասնաբար Եկեղեցինկ’իմաստաւորեն իբրեւ աղօթատեղի։

Ան խօսեցաւ Քրիստոսի մասին. Առաջնորդը որ Իր հետեւորդներուն հետկիսեց Իր սէրը ամէն անգամ որ անոնց հետ կ’ըլլար։ Ան նշեց նաեւ հովիւ-ները, որոնք ինքզինքնին կը նուիրաբերեն իրենց հօտը պաշտպանելուհամար։ Ապա Սրբազանը Քրիստոսի կեցուածքն ու հովիւներու նուիր-ւածութիւնը բաղդատեց Տէր Զարեհի առաքելութեան՝ որ կը պաշտպանէիր հօտը, վերջինիս առաջնորդելով անխախտ հաւատքով ու սիրով, ան-քակտելի կապը պահելով Հայաստանի ու Արցախի հետ։

Արժ. Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեանի50-րդ տարեդարձի տօնակատարութիւն

Ծ խ ա կ ա ն Խ ո ր հ ո ւ ր դ ի հ ր ա ւ է ր ո վ , Ս . Պ ա տ ա ր ա գ է ն ե տ ք « Մ ա կ ա ր ո սԱրթինեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ հիւրասիրութիւն՝ Տ. Զարեհ Ա.Քհնյ. Զարգարեանի 50-րդ տարեդարձին առիթով։

Սեղաններու օրհնութիւնը կատարեց Գերշ. Աբգար Սրբազանը։ Տիկ.Ս ե լ լ ա Գ ա լ թ ա ք ճ ե ա ն բ ե մ հ ր ա ւ ի ր ե ց վ ա ս տ ա կ ա ւ ո ր կ ի թ ա ր ի ս տ Լ ե ւ ո նԻշխանեանը եւ անոր հայրը ՝ Միջին Արեւե լեան արուեստագէտներուերաժշտական ղեկավար՝ հանրածանօթ Էտուար Իշխանեանը։ Հայր եւո ր դ ի , ի ր ե ն ց ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ ց ա ծ ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն կ տ ո ր ն ե ր ո վ հ ա ճ ե լ ի ո ւմտերմիկ մթնոլորտ մը ստեղծեցին ներկաներուն համար։

Ծխական Խորհուրդի ատենապետ Պրն. Օհան Օհաննէսեան արտա-սանեց բացման խօսքը։ Ան ողջունեց պատուոյ հիւրերուն ներկայութիւնը,շ ն ո ր հ ա ւ ո ր ե ց Տ է ր Զ ա ր ե հ Զ ա ր գ ա ր ե ա ն ը ա ն ո ր 5 0 - ր դ տ ա ր ե դ ա ր ձ ի նառիթով եւ գնահատեց 20 տարիներու վաստակը Ս. Երրորդութիւն Հայց.Առաք. Եկեղեցւոյ՝ իբրեւ Հոգեւոր Հովիւ։ Պրն. Օհաննէսեան յատուկ շնոր-հակալութիւն յայտնեց Երէցկին Նայիրային, ինչպէս նաեւ անոնց զա-ւակներուն՝ Նարեկին, Արէնին ու Արազին, իրենց համբերութեան, սիրոյն եւգ ո ւ ր գ ո ւ ր ա ն ք ի ն հ ա մ ա ր հ ա ն դ է պ Տ է ր Հ օ ր , ո ր պ է ս զ ի ա ն կ ա ր ո ղ ա ն ա յշարունակել իր առաքելութիւնը իբրեւ Հովիւ։ Ապա, Պրն. Օհաննէսեան եւԾխական Խորհուրդի անդամները լանջախաչ մը նուիրեցին Տէր Հօր եւԱստուածամայրը պատկերող վզնոց մը Երէցկին Նայիրային։

Նարեկ, Արէն եւ Արազ Զարգարեաններ անհատապէս իրենց շնոր-հաւորանքները արտայայտեցին իրենց հօր, շնորհակալութիւն յայտնելովանոր, իր անսակարկ սիրոյն եւ հոգատարութեան համար։ Նարեկ աւելցուց

թէ Տէր Հօր նուիրումը ծուխին կը նշանակէ թէ իրենք եւս հաւասարապէսկը բաժնեն իրենց հայրը նոյն ծուխին հետ։

Մոնթրէալէն Արժ. Տ. Վազգէն Քհնյ. Պոյաճեան շնորհաւորեց Տէր ԶարեհըՀայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցւոյ հանդէպ իր նուիրուած ու ան-խոնջ ծառայութեան համար Մոնթրէալի եւ Թորոնթոյի մէջ։ Ան նաեւ ըն-թերցեց Գերշ. Տ. Աւագ Արք. Ասատուրեանի շնորհաւորական նամակը՝ ՏէրԶարեհին։

Վազգէն Սրբազան շնորհաւորեց Տէր Զարեհը եւ փոխանցեց Ռուսիա եւՀայաստան գտնուող իր ընկերներուն բարեմաղթութիւնները։ Ապա ան ՏէրԶարեհին նուիրեց արծաթեայ կողքով Աւետարան մը, ինչպէս նաեւ միքանի գեղեցիկ պաստառներ վրացահայ գեղանկարիչ Թենկիզ Միկոյեանցիգործերէն։

Հայաստանի Հանրապետութեան Գանատայի մօտ դեսպան ՎսեմաշուքՊրն. Արմէն Եգանեան Տէր Զարեհ Քահանային փոխանցեց իր շնորհա-ւ ո ր ա ն ք ն ե ր ն ո ւ բ ա ր ի մ ա ղ թ ա ն ք ն ե ր ը , ա ն ո ր յ ա ն ձ ն ե լ ո վ փ ո ր ա գ ր ո ւ ա ծգեղեցիկ նուէր մը։ Ան յիշեց առաջին առիթը որ Տէր Զարեհ կազմակերպածէր, հանդիպելու համայնքի անդամներուն հետ Ս. Երրորդութիւն Հայց.Առաք. Եկեղեցւոյ մէջ։ Այս ոչ միայն հանդիպում էր, այ լ փաստ մը կեն-սունակ հաւաքականութեան մը։

Երբ տարեդարձի կարկանդակը սրահ կը բերուէր, Տէր Զարեհ շրջա-պատուած էր իր ընտանիքով ու հիւրերով, որոնք «Բարի Տարեդարձ» կ’եր-գէին։ Այստեղ յատուկ շնորհակալութիւն կը յայտնենք Մարօ Վարդան-եանին, որ բծախնդրութեամբ իւրայատուկ կարկանդակ մը պատրաստածէր։

Եկեղեցւոյ «Սասուն» Պարախումբը ներկայացուց մի քանի ժողովրդա-

կան պարեր, ճոխացնելով արդէն իսկ ստեղծուած ուրախ մթնոլորտը։Գ ե ր շ . Տ . Ա բ գ ա ր Ե պ ս . Յ ո վ ա կ ի մ ե ա ն ի ր շ ն ո ր հ ա ւ ո ր ա կ ա ն ո ւ ղ ե ր ձ ը

փոխանցեց Տէր Հօր եւ անոր նուիրեց ձեռնախաչ մը։Օրուան մեծարեալը՝ Արժ. Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան, իր սրտագին

երախտագիտութիւնը արտայայտեց Գանատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝Գերշ. Տ. Աբգար Եպս. Յովակիմեանին, Հայաստանի ՀանրապետութեանԳ ա ն ա տ ա յ ի մ օ տ դ ե ս պ ա ն ՝ Վ ս ե մ ա շ ո ւ ք Պ ր ն . Ա ր մ է ն Ե գ ա ն ե ա ն ի ն , Վ ի -րահայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ. Տ. Վազգէն Եպս. Միրզախանեանին,Հ ա յ ա ս տ ա ն ի Հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն Օ ն թ ա ր ի ո յ ի մ օ տ պ ա տ ո ւ ա կ ա լ հ ի ւ -պ ա տ ո ս ՝ Պ ր ն . Ր ի չ ա ր տ Ս վ ա զ լ ե ա ն ի ն , Ս փ ի ւ ռ ք ի Ն ա խ ա ր ա ր ո ւ թ ե ա ններկայացուցիչ՝ Պրն. Խորէն Մարտոյեանին, Արժ. Տ. Վազգէն Քհն. Պոյաճ-եանին, Արժ. Տ. Սարգիս Ա. Քհնյ. Կիւլեանին, Արժ. Տ. Տաթեւ Քհնյ. Մէնէն-կիչեանին, Հայ Աւետարանական Եկեղեցւոյ Հովիւ՝ Վեր. Սերոբ Մկրտիչ-եանին, եւ բոլոր անոնց որոնք ներկայ գտնուեցան Ս. Պատարագին եւ հիւ-րասիրութեան։

Տ է ր Զ ա ր ե հ գ ն ա հ ա տ ե ց Ս . Ե ր ր ո ր դ ո ւ թ ի ւ ն Հ ա յ ց . Ա ռ ա ք . Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յԾխական Խորհուրդի անդամները, գլխաւորութեամբ Պրն. Օհան Օհան-նէսեանի, եւ բոլոր անոնք որոնք բաժին ունեցան սոյն հիւրասիրութիւնըկ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ ո ւ ։ Ա ն յ ա տ կ ա պ է ս ա ն դ ր ա դ ա ր ձ ա ւ ա յ ն բ ո լ ո ր օ ր հ ն ո ւ -թիւններուն զորս Աստուած շնորհած է իրեն. առաջին հերթին ծնողները,իրենց սիրովն ու առաջնորդութեամբ, Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը՝ որհաւատք եւ ուսում արմատացուցած է իր մէջ, իր սիրելի Երէցկին Նայի-րան, որ ամէն ձեւով նեցուկ կանգնած է իրեն, սիրեցեալ զաւակները՝ որոնցանսակարկ սէրը վայելած է, նոյնիսկ երբ իր պարտականութիւններունպատճառով անոնց հետ չէ կրցած ըլլալ միշտ։

Տէր Զարեհ յատուկ շնորհակալութիւն յայտնեց համայնքի անդամ-ներուն, որոնք, անսալով իր փափաքին, տարեդարձին առիթով իրենցս ր տ ա գ ի ն ն ո ւ ի ր ա տ ո ւ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ը Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ ս Մ ա ր դ ա ս ի ր ա կ ա ն Հ ա շ -ւեհամարին միջոցաւ կատարեցին Հայաստանի եւ Արցախի պաշտպանու-թեան համար զոհուած հայ ընտանիքներուն։ Այդ սրտաբուխ նուիրատուու-թիւնները մինչեւ օրս կը հաշուեն 45,000։ Ապա աւելցուց թէ նուիրահա-ւաքը պիտի շարունակուի մինչեւ Հոկտեմբեր, երբ Տէր Զարեհ Հայաստանճամբորդութեան, հետը պիտի տանի հաւաքուած գումարը, բաժնելուհամար զոհուած եւ վիրաւորուած զինուորներու ընտանիքներուն։

Ապա Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ. Զարգարեան հրաւիրեց Տէր եւ Տիկ. Զագար-եանները, որ իրենց նուէրը՝ գեղեցիկ ձեռնախաչ մը, նուիրեն Վազգէն Եպս.Միրզախանեանին։

Հիւրասիրութիւնը վերջ գտաւ գոհունակ մթնոլորտի մը մէջ։ Հոս կ’ու-զենք դարձեալ քաջալերել մեր համայնքի անդամները որ մասնակից ըլլանյայտարարուած նուիրահաւաքին։ Փոխգիրերը կարելի է ուղարկել Ս.Ե.Հ.Ա ռ ա ք . Ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ Մ ա ր դ ա ս ի ր ա կ ա ն Հ ա շ ո ւ ե հ ա մ ա ր - Ա ր ց ա խ ա ն ո ւ ն ի ն ,համացանցի միջոցաւ եւ կամ հեռաձայնելով եկեղեցւոյ գրասենեակը՝ 416-431-3001 թիւին։

Աստուծոյ օրհնութիւնը ձեր բոլորի հետ ըլլայ։


JORONJØ

DOKT& NOUPAR PHRPHR:AN

Ս փ ի ւ ռ ք ա հ ա յ ո ւ թ ի ւ ն ը լ ա ւ ա գ ո յ ն ս ը մ բ ռ ն ե լկարենալու համար, պատմաբաններ, խմբագիր-ն ե ր ե ւ լ ր ա գ ր ո ղ ն ե ր հ ա ր կ ա դ ր ո ւ ա ծ կ ը զ գ ա նդիմելու իւրաքանչիւր հայ գաղութի մամուլին, որշտեմարանն է տեղեկութեանց: Արդ, այդ օգտա-շատ աշխատանքը կարելի կը դառնայ եթէ երբեքի յառաջագունէ զանազանութիւն մը դնենք հզօրեւ նուազ հզօր հայ մամուլ ունեցող այն երկիր-ներուն մասին, ուր հայեր կ’ապրին: Շատ փոքրհամայնքներ հասկնալիօրէն կը մնան մամուլէզուրկ, հետեւաբար դիւրաւ կը մոռցուին:

Հայերս լաւ գիտենք թէ՝ ինչ ինչ պայմաններուտակ Սփիւռքը կարեւոր տեղ գրաւած է հայրե-նիքէն դուրս. ինչ որ թերեւս ոմանց ուշադրու-թ ե ն է վ ր ի պ ա ծ կ ր ն ա յ ը լ լ ա լ ա մ է ն ժ ա մ ա ն ա կմամու լին – զոր իրաւամբ Չորրորդ Իշխանու-թիւն կը կոչեն – կենսականութիւնն է, առաւելա-բար խնդրոյ առարկայ գաղութը արժեւորելումտահոգութեամբ:

Ա յ ս տ ա ր ր ա կ ա ն բ ա ց ա տ ր ո ւ թ ե ա ն ց լ ո յ ս ի նտակ, եգիպտահայ գաղութը պէտք է ինքզինքհպարտ եւ երջանիկ զգայ որ ունեցած է հզօ’րմամուլ մը՝ արեւափառ «Արեւ»ը, որ արդէն թեւա-կոխած է իր հարիւրամեակը անցեալ տարուընէի վեր (1915-2015): Ան, դար մը ամբողջ, ունե-ց ա ծ է ա ր ժ ա ն ա ւ ո ր խ մ բ ա գ ի ր ն ե ր , ո ր ո ն ց մ է ջուշագրաւ տեղ կը գրաւէ ամենուս ծանօթ, ամե-

նուս սիրելի, մեծանուն բանաստեղծ եւ աննմանազգային գործիչ Վահան Թէքէեանը, որուն լո’կներկայութիւնը խմբագրատունէն ներս, ընդմիշտբ ա ր ձ ր պ ա հ ո ւ ա ծ է : Ե ւ Թ է ք է ե ա ն ի ա ն հ ա ս ե լ իժողովրդականութիւնը ո ’չ միայն եգիպտահայգաղութէն ներս, այլ բովանդակ հայ ժողովուրդինաննախադէպ եղած է: Այդ հասկացողութեամբ,աւելի ուշ Պէյրութի մեր պաշտօնակիցը՝ «Զար-թօնք» եւս կրցած է Թէքէեանի անբաղդատելիներկայութիւնը վայելել ժամանակ մը:

Մեր կապը «Արեւ»ին հետ, բազմաթիւ պա-րագաներու բերումով, տեղի ունեցած է երկուանգամէն. նախ՝ իբրեւ համալսարանական ուսա-նող կոչուած եմ օգնական խմբագիր, ՎահանԹէքէեանի խմբագրութեան օրով. յետոյ՝ 1947-ին, Միջազգային Քաղաքական Դոկտորայի վկա-յականին արժանանալէս տարի մը ետք, իբրեւխմբագրապետ:

Այս երկու ոչ-իրերայաջորդ շրջանները թէեւնման չեն եղած իրարու, բայց սխալ պիտի ըլլայ

ենթադրելը թէ՝ առաջին շրջանը այնքան ալ կա-րեւորութիւն չէր ստացած:

Արդարեւ, Թէքէեանի ներկայութեան աշխա-տիլը , մա’նաւանդ երբեմն ամբողջական պա-տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ ո ւ թ ի ւ ն վ ե ր ց ն ե լ ը մ ե ծ ա պ է սնպաստաւոր եղաւ իմ նկարագրիս կերտումին:Ո՞վ պիտի չուզէր ունեցած ըլլալ իմ այս առանձ-նաշնորհումը ամէն օր Թէքէեանի հետ աշխա-տելու, Թէքէեանի հետ խօսելու, Թէքէեանի հետմտածելու...:

Ա յ ս բ ա ր ե բ ա ս տ ի կ ա ռ ի թ ո վ կ ը բ ա ւ ա կ ա ն ա -նանք մա’նաւանդ մէկ զմայ լագեղ իրողութիւնվերստին գրելով, պարզ պատահար մը, որ կեան-ք ի ս ն ո ր ո ւ վ ե ր ա մ բ ա ր ձ ո ւ ղ ղ ո ւ թ ի ւ ն մ ը պ ա ր -գեւեց:

Ա յ դ օ ր ե ր ո ւ ն ՝ Վ ա հ ա ն Թ է ք է ե ա ն , ա ռ ո ղ ջ ա -պահական լուրջ պատճառներով, Գահիրէի մօ-տիկ Հե լուան գիւղը կը բնակէր, ամէն օր , կէ -սօրուան դէմ խմբագրատուն կու գար խմբագրա-կան գրելու եւ շուտով վերադառնալու համար իրամարանոցը: Զինք մօտէն ճանչցողները գիտէինթ է ՝ ա ն ս ա ս տ ի կ խ ս տ ա պ ա հ ա ն ջ ա ն ձ մ ը ն է ր ,հետեւաբար կը դժուարանար շուտով իր խմբագ-րականն աւարտելու : Ո ’ չ մէկ գրաշար, ոչ իսկգ ր ա շ ա ր ա պ ե տ Մ կ ր տ ի չ ն ա ր տ օ ն ո ւ ա ծ է ի ն ի րս ե ն ե ա կ ը մ տ ն ե լ ո վ ՝ խ մ բ ա գ ր ա կ ա ն ը ա ռ ն ե լ ո ւ :Հետեւաբար, միմիայն ինծի վստահուած էր այդդժուարին պաշտօնը:

. . .Եւ օր մըն ալ պատահեցաւ որ երկու-երեքՇար. էջ 14


ԱՄԲՈՂՋ ԴԱՐ ՄԸ ԱՊՐԱԾ ԵՂԱՒ ՄԵՐ ԱՐԵՒԱՓԱՅԼ «ԱՐԵՒ»Ը

«Քալիֆորնիա Քուրիըր»(www.TheCaliforniaCourier.com)թերթի հրատարակիչ եւ խմբագիրՅարութ Սասունեան կը գրէ.

Վ ե ր ջ ի ն օ ր ե ր ո ւ ն հ ա մ ա ց ա ն ց իվ ր ա յ կ ը շ ր ջ ա ն ա ռ ո ւ ի ն Թ ո ւ ր ք ի ո յխորհրդարանին մէջ հայ եւ քիւրտպատգամաւորներու խիստ քննա-դատական ելոյթները: Անցեալ շա-բաթ ներկայացուցած էի հայ պատ-գամաւոր Կարօ Փայլանի համար-ձ ա կ ե լ ո յ թ ը Հ ա յ ո ց Ց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ -թեան մասին: Իսկ այս շաբաթ կ՝ու-զեմ ընթերցողներու ուշադրութեաններկայացնել այլ խիզախ ելոյթ մը,որմով հանդէս եկած է քիւրտ կինպատգամաւոր Կիւլթան Քըշանաքը:Թէեւ տեսանիւթը վերջերս յայտնը-ւած է համացանցի վրայ , սակայնանոր ելոյթը տեղի ունեցած է 2012-ի Յ ո ւ ն ո ւ ա ր ի ն ` Թ ո ւ ր ք ի ո յ կ ո ղ մ էբ ռ ն ա գ ր ա ւ ո ւ ա ծ Ք ի ւ ր տ ի ս տ ա ն իՌոպոսգի գիւղին մէջ թուրք զինուո-րականներու իրականացուցած 35քիւրտ երիտասարդ բնակիչներուկոտորածէն կարճ ժամանակ անց…

Հատուածներ քիւրտ պատգամա-ւորի ուշագրաւ ելոյթէն.

« … . Ե ս կ ա ս կ ա ծ ի տ ա կ կ ը դ ն ե մբ ո լ ո ր ա ն ո ն ց մ ա ր դ կ ա յ ն ո ւ թ ի ւ ն ը ,իսլամական կրօնը եւ, որոնք վիշտկ ա մ ա մ օ թ չ ե ն զ գ ա ր ա յ ս ի ր ա -վիճակին համար եւ իրենց մահմե-տական կ՝անուանեն, որոնք հաշիւչեն տար իրենց այս իրավիճակինհամար: Բոլորին յայտնի է, թէ ինչտեղի ունեցած է: Արդեօք ձեր խիղ-ճ ը ա յ դ ք ա ն կ ո ւ ր ց ա ՞ ծ է : Ա ր դ ե օ քասի՞կա կը համարէք մարդկայնու-թիւն… ինչպէ՞ս կրնաք այդքան ան-տ ա ր բ ե ր ե ւ ա ն հ ո գ ը լ լ ա լ 3 5 մ ա ր -դու կոտորածի հանդէպ: Ինչպէ՞սկրնաք այդքան անմարդկային ըլլալ:Ա ռ ա ջ ի ն հ ե ր թ ի ն , վ ե ր կ ա ց է ք ե ւներողութիւն խնդրեցէք. վշտացէք,եթէ ինչպէս կը պնդէք, դուք մարդ-կային արարածներ էք , եթէ խիղճունիք: Բայց դուք ասոնցմէ ոչ մէկըկ՝ընէք, ու ատոր փոխարէն այնպէսկ ը պ ա հ է ք դ ո ւ ք ձ ե զ , կ ա ր ծ ե ս թ էճանճ մը կամ քանի մը հաւ սատկած

է «դժբախտ պատահարէ մը»: Ամօ՛թձեզ… 90 տարի այս երկիրը ահա-բեկչութիւնը իբրեւ պատրուակ օգ-տագործած է եւ իրականացուցածբազմաթիւ կոտորածներ… դուք կըփորձէք ոչնչացնել քիւրդ ժողովուր-դը… չկայ ոչ մէկ ահաբեկչութիւն…Այս երկրի զինուորական բաժինիղեկավարը կ՝ըսէ. «Մենք սպաննածենք 40 հազար մարդ: Մենք բազ-միցս ռմբակոծած ենք լեռները, բայցա յ ս խ ն դ ի ր ը դ ե ռ չ ի վ ե ր ջ ա ն ա ր » :Դուք դեռ անկարող էք հասկնալուայս ճշմարտութիւնը… այնտեղ մար-դ ի կ կ ա ն , ո ր ո ն ք ի ր ա ւ ո ւ ն ք ն ե րունին… կան մարդիկ, որոնց ինք-նութիւնը կը մերժուի… կայ քրտա-կան հարց: Չկայ ահաբեկչութեանհարց….»:

Քիւրտ պատգամաւորը շարունա-կեց իր ելոյթը`օգտագործելով աւելիխ ի ս տ բ ա ռ ե ր . « մ ե ն ք պ ի տ ի ս տ ի -պենք, որ դուք ասոր համար սուղգին վճարէք… անոնք, որոնք ցերե-կ ո վ կ ո տ ո ր ա ծ ե ն խ ա ղ ա ղ բ ն ա -կիչները ոստիկանութեան աչալուրջհայեացքին տակ, եւ անոնք, որոնքկը կարծեն, թէ կրնան շրջանցել 35մարդու սպանութիւնը եւ սպառնալքիւրտերուն, շուտով պիտի գիտակ-ցին, որ այս ջարդերուն մէջ իրենքեն պարտուողները… ոչ ոք կը վախ-ն ա յ մ ա հ է ն … մ ա հ է ն ա ռ ա ւ ե լ ի ՞ ն չկ ա յ … ի ն չ պ է ՞ ս կ ը յ ա ն դ գ ն ի ք ձ ե զմեզմէ վեր դասել… ինչո՞վ առաւելէ ք մ ե զ մ է : Ի ն չ ո ՞ վ ե ն թ ո ւ ր ք ե ր ըառաւել քիւրտերէն: Ինչո՞վ էին գեր-մանացիները առաւել հրեաներէն…Իբրեւ այս երկրի հաւասար քաղա-քացիներ, իւրաքանչիւր ոք ազատօ-րէն քաղաքացիական իրաւունքներո ւ ն ի ի ր ի ս կ ա կ ա ն ի ն ք ն ո ւ թ ե ա մ բ :Կողք կողքի ապրելով իբրեւ ազատպատուաւոր քաղաքացի, մենք եր-բեք չենք ընդունիր անպատուուածըլլալու հանգամանքը: Երբեք… եթէդուք նոյնիսկ հազարաւոր ջարդերիրականացնէք, մենք ատիկա երբեքչենք ընդունիր»:

Երբ իշխանամէտ պատգամաւորմը փորձեց ընդհատել Քըշանաքիելոյթը, քիւրտ պատգամաւորը պո-

ռ ա ց ա ն ո ր վ ր ա յ . « ձ ա յ ն դ կ տ ր է ՛ :Դուք նո յնիսկ ուժ չգտաք դատա-պարտելու այս ջարդը: Լռէ՛»:

Ք ը շ ա ն ա ք ը , ո ր ա յ ժ մ Տ ի ա ր պ ե -ք ի ր ի հ ա մ ա ք ա ղ ա ք ա պ ե տ ն է , շ ա -ր ո ւ ն ա կ ե ց ի ր ե լ ո յ թ ը . « մ ա ր դ ո ւ նմէկը (Էրտողանը) կ՝ըսէ. «մենք չենքպ ա տ ր ա ս տ ո ւ ի ր ա ն ո ն ց ( ք ի ւ ր տ ե -րուն) արտօնել բնակութիւն հաս-տատել այդ շրջաններուն մէջ»: Ի՞նչբնակութիւն հաստատել: Մենք հա-զ ա ր տ ա ր ի է ն ա ւ ե լ ի է ա յ ս տ ե ղենք: Մենք խոր արմատներ դրածենք այդ քարափներուն, ժայռերունմէջ, Քուտի, Գապար, Ակրի (Արա-րատ) եւ Մունզուր լեռներուն մէջ:Մենք անոնց խորքերն ենք: Մենքա յ ս տ ե ղ ե ն ք ե ւ ե ղ ա ծ ե ն ք պ ա տ -մութեան սկիզբէն ու այստեղ պիտիմ ն ա ն ք մ ի ն չ ե ւ վ ե ր ջ … ի ՞ ն չ « բ ն ա -կութիւն հաստատել»: Մենք այստեղարմատաւորուած ենք սկիզբէն իսկ:Մեր նախնիները, պապերը եւ գե-րեզմանոցները, բոլորը այստեղ են:Մեր լեզուն, մշակոյթը այստեղ են:Ի՞նչ «բնակութիւն հաստատելու»մասին է խօսքը… անոնք կ ՝ուզենձու լե լ եւ ոչնչացնել քիւրտ բնակ-չութիւնը, որ հազարաւոր տարիներայստեղ կ՝ապրի»:

Թ ո ւ ր ք ե ր ո ւ ն կ ո ղ մ է 3 5 ք ի ւ ր տ իսպանութիւնը անուանելով «մարդ-կութեան դէմ ուղղուած յանցագոր-

ծութիւն»` Քըշանաքը շարունակեց.«Մենք թոյ լ չենք տար ատիկա շա-րունակուի… մենք պիտի օգտագոր-ծենք միջազգային բոլոր հնարաւորմ ա ր դ ո ւ ի ր ա ւ ո ւ ն ք ն ե ր ը , ո ր պ է ս զ իանոնք հաշիւ տան իրենց ոճրագոր-ծութիւններուն համար: Բոլոր անոնք,ո ր ո ն ք ղ ե կ ա վ ա ր ա ծ ե ն ա տ ի կ ա ,հրամաններ արձակած, ռմբակոծածտարածքը, բզկտած երեխաներունմ ա ր մ ի ն ն ե ր ը , ա տ ո ր հ ա մ ա ր պ ա -տասխան պիտի տան հանրութեանա ռ ջ ե ւ : Մ ա ր դ ո ւ ն մ է կ ը ը ս ա ծ է .« չ կ ա յ մ տ ա դ ր ո ւ թ ի ւ ն , չ կ ա յ ն ե ր ո -ղ ո ւ թ ի ւ ն » , ս ա կ ա յ ն « կ ա յ հ ա տ ո ւ -ցում»: Ամչցէ՛ք դուք ձեզմէ: Գիտէ՞ք,թէ ասիկա ինչպէս կը կոչուի մեր(քրտական) մշակոյթին մէջ. արիւ-նոտ դրամ: Եթէ ես դրամ ունիմ, եսկրնամ ոճիր գործել եւ դրամ վճարելզայն քօղարկելու համար: Ուստի,դուք կը կարծէք, որ կրնաք սպան-ն ե լ , յ ե տ ո յ վ ճ ա ր ե լ ե ւ փ ո ր ձ ե լ ք օ -ղարկե՞լ: Ամչցէ՛ք դուք ձեզմէ…»:

Խորհրդարանի խօսնակը անջա-տ ե ց խ ի զ ա խ ք ի ւ ր դ պ ա տ գ ա մ ա -ւորին խօսափողը` ստիպելով անորընդհատել ելոյթը…

Թարգմանութիւնը կատարեցՌուզաննա Աւագեան

Արեւմտահայերէնի վերածեցԵՌԱԳՈՅՆ–ը

ՔԻՒՐՏ ՊԱՏԳԱՄԱՒՈՐԻ ԿՐԱԿՈՏ ԵԼՈՅԹԸ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻՆ ՄԷՋ

EDITORIAL ECRIT EN ANGLAIS PAR EDMOND Y. AZADIAN ET PUBLIE DANS THE ARMENIANMIRROR-SPECTATOR EN DATE DU 12 MAI 2016

Le titre de cet éditorial est emprun-té à un roman de l’écrivain russeMikhaïl Lermontov, qui se dérouledans le Caucase. Cependant, le hérosde notre temps, Garo Paylan, n’a rienen commun avec le protagoniste deLermontov, Pechorin, qui est une figu-re byronienne qui doute.

Par ailleurs, de nombreux écrivainsrusses ont été fascinés par le Caucase,sinon par ses habitants. En plus deLermontov, le roman de Léon Tolstoï,« Hadj Mourad », porte sur laTchétchénie. Mais plus notoire est ladescription des Arméniens parAlexandre Pouchkine dans sesmémoires « Erzouroum », précédantl’amiral Mark Bristol, stationné àIstanbul en tant que Haut-Commissairedes Etats-Unis, qui défait dans ses rap-ports ce que l’ambassadeur américaindurant l’Empire ottoman, HenryMorgenthau, avait documenté sur legénocide arménien.

Maintenant, sorti de nul part, unhéros arménien a émergé en Turquie,contredisant à bien des égards l’armé-nien typique d’Istanbul, qui, à traversl’expérience brutale a appris à êtreextrêmement prudent et conservateuren paroles et en actes. Pour lesArméniens d’Istanbul, par exemple,les partis politiques traditionnelsarméniens sont des entités toxiqueset ils refusent de s’en approcher.

A la suite de l’expérience du génoci-de, ils se sont façonnés des person-nages selon le schéma kémaliste, aucours de laquelle les manuels d’histoi-re vomissaient leur venin sur lesArméniens. Les Arméniens ont égale-ment survécu à la période punitive del’impôt sur la fortune, aux pogroms du6 septembre 1955, et la surveillanceconstante de la police. Pour survivreou vivre plus confortablement, ils doi-vent contourner leur identité ethnique.Garo Paylan brise ce moule comme lejournaliste Hrant Dink l’avait fait avantlui, à ses propres risques. Depuis sonentrée du parlement turc au sein duparti HDP, Paylan a mené une bataillesans relâche pour les droits humainset les droits des Arméniens. Pour êtrejuste, les trois membres arméniens duParlement, membres de différents par-tis politiques, n’ont accepté aucuncompromis sur les questions armé-niennes.

L’une des batailles de Paylan a étéla saisie de l’Eglise arménienne St-Giragos, à Sur, Diyarbakir. Il a deman-dé au premier ministre la raison decette « expropriation immédiate » de« 6 300 parcelles de propriété. » Il aégalement demandé des éclaircisse-ments quant à savoir si « la décision deles exproprier affectait les églisesarméniennes, assyriennes et chal-déennes. »

Les raisons de cette enquête étaientnombreuses. Durant une très courtepériode, St-Giragos, après sa rénova-tion, était devenu un symbole

attrayant et une source d’inspirationpour les Arméniens cachés de Turquie,qui tentaient de récupérer leursracines. Mais dans un plus largecontexte, le gouvernement sembleentretenir un plan secret de réinstalla-tion. Comme Diyarbakir est devenu unfoyer d’activisme kurde, le présidentRecep Tayyip Erdogan a lancé uneguerre d’extermination et de relocali-sation. De nombreux réfugiés syriensont été conduits vers la région.

L’historien turc Taner Akçam estcité dans le New York Times, « Larésolution des conflits ethniques etreligieux grâce à l’ingénierie démogra-phique est une politique du gouverne-ment turc qui remonte à plus d’unsiècle. Les derniers développementsdans Sur doivent être vues dans cecadre. »

En outre, Erdogan semble avoirappris la stratégie de Lénine en sensinverse; un pas en avant et deux pas enarrière. Après le retour de quelques-uns des biens confisqués à la commu-nauté arménienne, il a obtenu les féli-citations de l’Union européenne, puistout à coup, il a inversé sa politique enconfisquant d’autres propriétés.

L’épisode suivant de la croisade dePaylan a eu lieu au Parlement turc le21 avril, où il a agité les photos de 15membres arméniens du Parlementottoman assassinés en 1915. Puis il ademandé au gouvernement de récupé-rer leurs restes et de leur donner dessépultures appropriées, conforme àleur statut.

Alors que cet acte de défiance avaitlieu sous l’œil des caméras, le vicairedu Patriarcat arménien, Mgr AramAtesian, faisait la lecture de la déclara-tion sournoise d’Erdogan à l’église« notre douleur commune » qui réaffir-me la politique officielle du gouverne-ment voulant que des Arméniens ontété tués durant la Première guerremondiale, et que la Turquie a égale-ment souffert, et que par conséquent,tout le monde est quitte, comme si lesArméniens étaient responsables despertes de la guerre.

Le dernier spectacle a eu lieu le 2mai, à nouveau au Parlement, lorsquePaylan a été attaqué par des membresdu parti AKP. La scène était horrible.Les partisans de M. Erdogan, en cos-tumes et cravates, ont bondi de leurssièges comme des animaux sauvagespour attaquer Paylan, tandis qu’unautre membre du Parti HDP pro-kurde,auquel Paylan appartient, a crié :« Vous ne faites pas partie de cesterres. Vous avez usurpé et détruit lescivilisations grecque, arménienne etassyrienne. Vous pouvez me tuer, mais

Suite à la page 8


S E C T I O N F R A N Ç A I S E

LUNDI 30 MAI 2016

Un héros de notre temps

Des représentants de la société russeminière Polymetal à Erévan

Un représentant de l’UE condamneles atrocités au Karabagh

Herbert Salber, envoyé spécial de l’Unioneuropéenne (UE) pour le Caucase du Sud a ren-contré le ministre des Affaires étrangèresEdouard Nalbandian à Erévan pour discuterdes moyens de relancer le processus de paix duHaut-Karabagh après l’escalade du mois der-nier. Les deux hommes ont eu « un échange devues sur les possibilités de reprise du proces-sus de négociation. »

Interrogé sur la raison pour laquelle il nes’est pas rendu au Haut-Karabagh, il a réponduqu’il s’agissait de sécurité coopérative, et qu’il fallait un accord en place pour quecela se produise.Egalement interrogé sur la violence des forces armées azerbaïdjanaises contredes civils âgés du Karabagh, il a répondu : « Il y a des accusations des deuxcôtés. Il est très difficile pour l’Union européenne, ainsi que pour d’autres orga-nismes internationaux, d’évaluer le tout. Il y a une chose qui est claire. Nouscondamnons toutes ces atrocités commises. Nous serions très heureux s’il yavait des possibilités d’enquêtes, afin de punir ceux qui sont coupables. »

Les artistes allemands appellentAngela Merkel à reconnaîtrele génocide des Arméniens

Le réalisateur allemand d’origineturque Fatih Akin et d’autres artistesallemands ont lancé un appel à lachancelière Angela Merkel et auBundestag afin que le génocide armé-nien soit officiellement reconnucomme tel par l’Allemagne. Dans unelettre ouverte, les artistes appellent « àprendre position le 2 juin de telle sorteque les crimes commis contre lepeuple arménien soient désignéscomme un génocide. C’est plus qu’unequestion historique ; plus qu’une excu-se aux descendants. »

Les signataires allemands ontexhorté « à prendre clairement posi-tion le 2 juin prochain et à qualifier lecrime contre le peuple arménien parson nom de génocide. « Imaginez, vousvivez en Allemagne, où l’Holocausteserait nié : cela va être considérécomme la continuation d’un crime, »ont-ils écrit.

« Nous vous exhortons à défendreles valeurs européennes fondamen-

tales, et à mettre de la clarté dans vosparoles. La négation du génocidearménien est actuellement la base denouvelles violences. Les Arméniensont été appelés terroristes en 1915,leurs propriétés ont été confisquées, etactuellement plus de 5 000 Kurdes ontété tués en Turquie en 2015, blâmésd’être des terroristes. Tout cela se pro-duit parce que la Turquie refuse régu-lièrement de faire face à son histoire etson passé, et parce que les actionsd’aujourd’hui ne reçoivent aucuneréaction de la communauté internatio-nale, le Bundestag et ses structuresont gardé le silence sur le génocidearménien depuis plus de 100 ans. »

Le premier ministre arménien Hovik Abrahamian a reçu le président del’entreprise Igor Finogenov et le président directeur général Vitaly Nesis de lacompagnie minière russe Polymetal.

Abrahamian a fait une évaluation positive des activités de l’entreprise, et deses programmes d’investissement dans l’industrie minière d’Arménie. Selon lui,le gouvernement attache une importance au développement des extractions defossiles utiles afin d’assurer la croissance économique de l’Arménie.

Igor Finogenov a exprimé sa satisfaction quant à la création des possibilitésde travail en Arménie. Selon lui, la société qui a près de 1 200 travailleurs dans larépublique est intéressée à poursuivre ses projets d’investissement.

Les interlocuteurs ont également discuté des programmes actuels mis enœuvre par la société en Arménie, ainsi que des questions sur l’expansion de lacoopération. En outre, ils ont souligné l’importance de la responsabilité de laprotection sociale et environnementale.

Au sein de la nature, au bord del’eau, au magnifique théâtre duCollège Beaubois, la prometteusetroupe théâtrale arménienne, HayPem, joue sous l’égide de la réali-satrice talentueuse et innovante,Nancy Torossian, une féeriqueinterprétation de l’œuvre du subli-me dramaturge italien contempo-rain, Eduardo de Filippo (1900-1984), Questi Fantasmi, traduit enfrançais par Sacré fantôme et pré-senté en arménien surtitré en fran-çais, à la saison théâtrale mont-réalaise du printemps 2016, sousle nom de Ces fameux fantômes.

Un spectacle passionnant quiachemine ingénieusement un mes-sage clair et patent : les humainssont hantés par leurs propresdémons qui alimentent ironique-ment leur imagination et influen-cent sarcastiquement leur com-portement pour transformer leschimères en réalité et la vérité enillusion.

Une immortelle vision philoso-phique pleine de sagesse, de char-me et d’humour qui évoque lesréalités les plus profondes de lavie avec un art et une légèreté quicaptent l’attention, distraient etfont penser.

La nouvelle et récente adapta-tion théâtrale de l’œuvre souffle,de son côté, un vent de fraîcheursur ses idées et ses péripéties quilui confère un air bénéfique de

modernité et de souplesse qui lareand plus pathétique et acces-sible au public. L’usage des vidéospour projeter sur scène desséquences déterminantes du passéqui élucident passionnément leprésent, ou qui expriment briève-ment l’état d’âme du héros del’action, a bien modernisé, enrichiet doré les événements. Insérerharmonieusement des chantssuaves et expressifs au milieu del’intrigue était, également, un fac-teur d’attraction captivant et repo-sant qui coupait la monotonie desdialogues et s’adressait directe-ment aux émotions pour opérer,chez les assistants, un effet char-mant que les paroles seulesn’auraient pas pu produire.

Sur un autre plan, la diversitéculturelle chez les acteurs de HayPem en chœur avec leur talent et

leur acharnement dans le travailen visant le perfectionnement ren-dent leur performance riche,savoureuse et attrayante.Arméniens libanais, syriens, égyp-tiens, ainsi que tant d’autres natio-nalités, sont réunis ensemble, letemps d’un spectacle, sous le dra-peau canadien, pour relever ledéfi de vaincre le mal par le souri-re et le bien. La guerre et lesconflits déchirent impitoyable-ment la plupart des pays d’où ilsviennent. Or, la foi solide en unmeilleur lendemain dissipe lesfantômes des massacres et destourments par l’amour sincère, levrai partage et la persévérance surla voie de la paix et de laconstruction.

AMAL M. RAGHEB

Journaliste internationale

et écrivaine

Un héros de notre...Suite de la page 7

je dois dire la vérité. »Ce qu’ils ne pouvaient pas faire le

24 avril, ils l’ont fait le 2 mai, avec brio.La scène aurait dû être sous-titrée :« la démocratie turque en action. »La bagarre a éclaté durant la sessiond’un comité parlementaire qui approu-vait un projet de loi visant à leverl’immunité des parlementaires HDP.

En plus de la légende sur la bagarreau Parlement, il convient d’ajouter lecommentaire du Département d’Etatpour mettre en évidence l’absurdité etl’ironie de la politique américaine.Selon le porte-parole du départementd’Etat américain John Kirby : « Ehbien, encore une fois, telle une démo-cratie parlementaire, la Turquie a éta-bli des procédures démocratiques quipermettent de déterminer à quis’adresse l’immunité et en quelles cir-constances elle peut être levée. »

Après les courbettes de la chance-lière allemande Angela Merkel devantErdogan, après l’avoir soudoyé avecsix milliards d’euros pour ramener enTurquie les réfugiés syriens, etreprendre les négociations d’adhésionavec l’Union européenne, il sembleque c’est maintenant le tour de FoggyBottom de s’incliner devant les tyransturcs.

L’attaque contre Paylan a été l’éclatd’une haine ethnique.

« Il est clair qu’ils me ciblaient, » adéclaré Paylan après la bagarre.

« Beaucoup de députés m’ont atta-qué d’une manière planifiée. J’ai été lacible et ai été tabassé environ 100 foisen 20 ou 30 secondes. Ensuite, ils ont

utilisé des mots racistes et un discourshaineux contre moi. A ce stade, nouspouvons parler du fait que je suisarménien, parce que les discours sontdes discours de haine directement liésà mon identité arménienne. Ils ne peu-vent pas digérer qu’une personne d’ori-gine arménienne révèle leurs men-songes et se tienne debout. Ils veulentvoir les Arméniens leur obéir. Moi,comme Arménien, je lutte pour mesdroits, je suis donc visé et soumis àune tentative de lynchage. »

Garo Paylan, Selahattin Demirtas etl’ensemble du groupe parlementaireHDP symbolisent l’obstacle à lamarche brutale d’Erdogan vers le pou-voir absolu. Par conséquent, il s’estengagé dans une bataille sur deuxfronts ; le premier est une campagneaux proportions atroces contre lapopulation kurde, par le biais d’assas-sinats et leur relocalisation. L’autredimension de sa politique est uneaction législative pour refuser l’immu-nité parlementaire à tout députéconnu pour avoir défié son autorité.Le 9 mai, Amberin Zaman, journalisterespecté en Occident, a écrit : « Cesderniers mois, Washington a faitmarche arrière pour accommoder laTurquie… Washington a dit peu ourien sur les violations des droitshumains, qualifiées de brutales, par lesforces de sécurité turques enversl’opposition alors qu’ils débusquent lesmilitants du PKK cachés dans desquartiers des villes principalementkurdes, du sud-est de la Turquie. »Ce carnage répète le scénario duRwanda où un génocide a été perpétréalors que le président Clinton a tournéla tête, puis, une fois hors du bureauovale, a présenté des excuses aux

familles des victimes à Kigali. Ilsemble que M. Obama imitera cetopportunisme politique.

Sur sa route vers le pouvoir absolu,M. Erdogan a même évincé son fidèleallié, le Premier ministre AhmedDavutoglu. Se référant à cettemanœuvre politique, l’écrivain MetinGuncan a écrit : « Il y avait aussi ladémission du Premier ministre AhmetDavutoglu, que Mustafa Akyol décritcomme finissant par être une « légèrenuisance » pour la candidatured’Erdogan au pouvoir absolu. » Akyolécrit : « La seule façon pour Davutoglud’avoir « trahi » Erdogan a été qu’il aessayé d’être relativement modéré etmoins autoritaire. »Incidemment, M. Davutoglu a étél’architecte de la politique d’Ankara enSyrie, politique devenue un fiascoabsolu.

Maintenant que le prochain Premierministre désigné est le gendred’Erdogan, Berat Albayrak, le décorest planté pour un sultanat dynastique.La prochaine étape de la marched’Erdogan vers le pouvoir est la refon-te du parlement, qui va lever l’immuni-té des membres de l’opposition pourles mettre en prison et reprendre lessièges laissés vacants pour ses propresmembres du parti. Eyyup Doru, lereprésentant HDP en Europe, a avertique cette mesure pourrait conduire àune guerre civile. Le mouvement nierala représentation des Kurdes, desArméniens, des Assyriens, des Yézidis,des Alévis et autres chrétiens duParlement, une représentation pour-tant saluée par l’UE comme étant un« progrès démocratique. »

« La session plénière se chargera dela question, le 16 juin. Si elle est adop-

tée, 46 (sur 59) députés HDP vontperdre leur immunité et seront empri-sonnés. Si cela se produit, le conflitdéjà intense dans la région kurde deTurquie dégénérera en une guerre civi-le qui provoquera l’exode de millionsde personnes, » a prévenu Doru.Erdogan a étendu le concept de terro-risme afin d’y inclure des universi-taires, des journalistes, des hommesd’Etat indépendants, bref, tous ceuxqui s’opposent à son ascension autrône de sultan.

Dans une violation évidente de sespropres valeurs, l’administration amé-ricaine achète la version d’Erdogan de« terroristes » et déclare que « laTurquie applique ses propres procé-dures démocratiques » pour justifierles purges effectuées par Ankara.L’Occident a créé un monstre, et estmaintenant forcé de jouer avec sesrègles brutales.

Paylan, Demirtas et leurs collèguessont prêts à faire face à des mesurespunitives. Tel est le prix qu’ils sontprêts à payer pour leurs croyances. Ilpeut sembler paradoxal que, aprèsavoir été attaqué ouvertement au par-lement, la prison semble être unendroit plus sûr pour Paylan. Si HrantDink avait été emprisonné, il seraitpeut-être encore en vie aujourd’hui.Garo se tiendra debout en prison ethors de prison, comme l’a fait NelsonMandela.

Il se tient debout pour les 15 parle-mentaires arméniens de l’époque otto-mane. Il se tient debout pour tous lesmorts et les vivants, car il est incontes-tablement un héros de notre temps.

Traduction N.P.


Les fantômes du mal et les rayons de l’espoir Les défenseurs des droitshumains de Turquie à l’appuidu député turc d’originearménienne Garo Paylan

L’Association turque desdroits humains (Branched’Istanbul - Comité contre ladiscrimination et le racisme) aadressé un courrier auPrésident du Parlement deTurquie, pour dénoncer l’agres-sion raciste dont a été victimele député arménien d’Istanbul,Garo Paylan, élu du HDP, le 2 mai 2016 au seind’une Commission parlementaire où des députésAKP se sont déchaînés physiquement contre lui enle traitant de « bâtard arménien » et « d’homme del’ASALA. » Quelques jours avant les commémora-tions du génocide arménien Garo Paylan avaitapporté au parlement turc des portraits de septdéputés arméniens ottomans qui ont été tués entre1908 et 1915. Il a montré les portraits des hommesd’Etat d’origine arménienne à la tribune et a appeléà une enquête parlementaire sur leurs meurtres.

L’IHD souligne la dangerosité de ces attaqueshaineuses dans un pays où ont déjà été assassinés,du fait de leur identité arménienne, le journalisteHrant Dink (2007) et le jeune appelé Sevag Balikci(2011), et demande une condamnation de ces actesracistes afin d’assurer la sécurité de la vie de GaroPaylan. « Vous êtes responsables devant le mondeet devant l’Histoire » rappelle l’ONG turque. « Cetappel devrait également être porté par l’Union euro-péenne et la France, patrie des droits humains, si ceterme signifie encore quelque chose pour nos diri-geants si prompts à brader nos valeurs en échanged’accords honteux avec la Turquie d’Erdogan. »

BY EDMOND Y. AZADIAN

Last year marked the centennial ofthe Armenian Genocide. The ceremo-nial and political activities evolvingfrom that occasion proved to be farreaching, so much so that peoplebegan wondering what could be donethe following year to match or surpassthe 2015 commemorations.

On the occasion of the 101st

anniversary, Azerbaijan perpetrated afour-day war, upon Ankara’s instiga-tion. Losses were heavy and the moodwas somber in Armenia. Despiteadversity, a dignified commemorationwas held, at the same time broadeningour horizon. The events, which accom-panied the commemoration, this yearin Armenia came to prove that as anation, we are being emancipatedfrom the parochial frame of mindwhich thus far has shaped our politicalthinking.

We have always assumed that ourvictimhood was known all over theworld, therefore we are entitled tosome justice. Unfortunately, politicalprocesses do not work that way.Unless we raise our pain to a universallevel and share it with the world, weremain sidelined. Also, on that level,there is some tacit reciprocity; if wedon’t care and share other people’spain, why should they care about ourissues?

The Jews, as well, are caught in thesame dichotomy; some of them upholdthe uniqueness of the Holocaust,demanding paramount retribution, butmore illuminated leaders view the phe-nomenon of the Holocaust within theperspective of man’s inhumanity toman and they empathize with theother victims of mass extermination.

Whatever took place in Armeniathis year can be qualified as the univer-salization of our collective pain. Thereference is, of course, to Aurora Prizefor Awakening Humanity, the brain-child of Ruben Vardanyan, NubarAfeyan and Vartan Gregorian. GeorgeClooney’s presentation of the prizewas a colossal media event, in additionto its great humanitarian aspect.

The winner of the prize was some-one far removed from Armenia. She isMarguerite Barankitse, a humanitarianwho founded Maison Shalom inBurundi. As the first Aurora Prize lau-reate, Barankitse will receive $100,000and continue the cycle of giving bydonation the accompanying $1-millionaward to organizations that haveinspired her work. She has savedalmost 30,000 children and in 2008, sheopened a hospital which has treated80,000 people.

Some might think that the award

money could be used for more urgentneeds in Armenia. But that would be aself-serving agenda. The impact of theaward has been global and eventuallywill benefit Armenia and Armenians inmany ways. A selfless individual dedi-cated to saving children is somethingwe as Armenians have seen. Whiletens of thousands of children weredrowned by the Trabzon governor inthe Black Sea, there were those chil-dren who were saved by Western vol-unteers and missionaries.

“Marguerite Barankitse serves as areminder of the impact that one per-son can have even when encounteringseemingly insurmountable persecutionand injustice,” said Clooney when pre-senting the award.

Ruben Vardanyan’s thinking fellwithin the same parameter when hefounded the Dilijan InternationalSchool, making Armenia a magnet forinternational students.

There is another lesson to belearned from this phenomenon; theconcept and the execution of globaliz-ing our cause do not come from ourtraditional power structures of lay andreligious leadership; they come fromindividuals whose purses, pulses andperceptions are synchronized.

This humanitarian endeavor willalso generate political dividends.

Therefore, it behooves us to broad-en our thinking in line with the projectjust outlined above.

We have a perennial struggle withTurkey. As our power dwindles gradu-ally in Armenia and the diaspora,Turkey is rising to the stature of aregional power. Our struggle is some-what of a David and Goliath if wedon’t align ourselves with other groupswho have suffered at the hands of theTurks, especially the Greeks andKurds.

Our political relations with theGreeks do not go too far, especially inthe diaspora. Fortunately, Armenia hasbeen cooperating with Greece on thestate level.

But the Kurds are waging a life-and-death struggle currently, yet weremain mere spectators to that strug-gle. Granted, we have some grievancesfrom the past as the Kurdish tribeswere used historically by the Turkishauthorities to massacre Armeniansand usurp their properties. But, manyKurds have realized the mistakes ofthe previous generations and individ-ual leaders and groups have apolo-gized publically. They will certainlyappreciate the value of their friendshipwith the Armenians once they attaintheir autonomy or independence inIraq, Syria and Turkey.

At this time, Turkey has beenCont’d on page 10


E N G L I S H S E C T I O N

MONDAY MAY 30, 2016

Armenia(ns) NeedVisionary Approach

The St. Laurent Federal LiberalAssociation elected a new executive andboard of directors

The St. Laurent Federal LiberalAssociation elected a new executiveand board of directors on Monday the16th of March, 2016.

The meeting was opened by a mes-sage of the Hon. Stéphane Dion whocould not be present as he was calledto Vienna to participate in the Syriapeace talks. He wished the members agood meeting and urged them to beunited in their vision for a better andmore united Canada. His message wasread by his riding office chief staff, Mr.Jocelyn Decoste.

The main agenda item was the elec-tion of a new executive and board of

directors. The members present over-whelmingly chose members of theKelvin Mo team. Mr. Mo was electedthe new president of the executive.Four Armenian members were electedas well. Mr. Shiraz Keoshgerian, as anexecutive member and VP of member-ship, as well as Mrs. Aida Karibian,Mrs. Arsine Attarian and Mr. VikenAttarian as directors.

Mr. Mo and Mr. Decoste thankedthe Canadian Armenian community formobilizing to renew the St. LaurentFederal Liberal Association board withnew members and expressed wishesof continuing mutual cooperation.

The Co-Chairs Insisted on theImportance of Respecting the 1994and 1995 Ceasefire Agreements

The Minister of Foreign Affairs of the Russian Federation Sergey Lavrov,Secretary of State of the United States of America John Kerry, and StateSecretary for European Affairs of France Harlem Desir, representing the co-chaircountries of the OSCE Minsk Group, met on Tuesday 17 of May, with Presidentof Armenia Serj Sarksian and President of Azerbaijan Ilham Aliyev to advance apeaceful resolution of the Nagorno-Karabakh conflict.

According to joint statement of the Minister of Foreign Affairs of the RussianFederation, Secretary of State of the United States of America and StateSecretary for Europe Affairs of France they reiterated that there can be no mili-tary solution to the conflict. The Co-Chairs insisted on the importance ofrespecting the 1994 and 1995 ceasefire agreements.

The Presidents reiterated their commitment to the ceasefire and the peacefulsettlement of the conflict. To reduce the risk of further violence, they agreed tofinalize in the shortest possible time an OSCE investigative mechanism. ThePresidents also agreed to the expansion of the existing Office of the PersonalRepresentative of the OSCE Chairperson in Office. Finally, they agreed to contin-ue the exchange of data on missing persons under the auspices ofthe International Committee of the Red Cross (ICRC) to which the Presidentscommitted during the Paris summit of October 2014.

The Presidents agreed on a next round of talks, to be held in June at a place tobe mutually agreed, with an aim to resuming negotiations on a comprehensivesettlement.

Two Italian city councils recognizeArmenian Genocide

Italy’s Canosa City Council unanimously recognized the ArmenianGenocide Wednesday.

Earlier, on April 30, Civita Castellanacity Council also unanimouslyacknowledged the Armenian Genocide.

Thus, overall 107 councils recognized the Armenian Genocide andexpressed their solidarity with the Armenian people at the state and citycouncil levels, Armenian MFA reports.

The following institution-al statement was adopted atthe April 26 regular sessionof the meeting of the headsof factions that are repre-sented in the city hall ofDonostia (San Sebastián),the capital city of GipuzkoaProvince of the BasqueCountry (Spain), and thecity mayor approved thisstatement on May 5.

“The Donostia (SanSebastián) City Hall,

“1) Conveys [Nagorno-Karabakh (Artsakh) capital city] Stepanakert its support at this difficult time,reaffirming its population’s right to live pacifically and in a normal way.

“2) Calls on all parties [to the Karabakh conflict] that they return to the situa-tion that prevailed before the ceasefire violation (…).

“3) Calls on all parties [to the conflict] that they settle their disagreementswithin the framework of the [Organization for Security and Cooperation inEurope (OSCE)] Minsk Group, (…) always respecting the will of the people.

“4) In this regard, requests that Nagorno-Karabakh have its own voice in theMinsk Group negotiations on Nagorno-Karabakh.”

Armenia(ns) need...Cont’d from page 9

conducting a ruthless massacre of theKurds and the West has cleared itsconscience by labeling the Kurds asterrorists. Besides Turkey’s atrocitiesand battles within its territories, it hascreated a power upheaval in Syria bysupporting ISIS and murdering Kurdsin full contradiction of US policy.

“Under the pretext of combattingPKK members, Turkish authorities arebombing the infrastructures and resi-dential neighborhoods across Sirnakand Diyarbakir,” says HoshinEbdullah, a Kurdish lawyer and humanrights activist. “Dozens of civilianshave been killed, hundreds injured andtens of thousands displaced due to thebrutal operations by Turkish forces inthe southeastern part of the country,”Ebdullah told ARA news. “More than100,000 displaced people have been

documented in two months, whilemany others remain in war-towntowns and villages in the Kurdishregion.”

A man-made humanitarian crisis isbeing staged in view of the entireworld, yet political expediency is forc-ing the powers-that-be to keep silent.

The Kurdish deputies in the Turkishparliament have been emboldened.One of them, a female member, deliv-ered an impassioned speech, shouting:“You will pay for the blood you areshedding in Kurdistan.”

There were video clips featuringother Kurds taking the podium andexpressing their outrage. They all men-tion that the Turks belong in CentralAsia, yet they have taken over landfrom the Armenians, Assyrians Greeksand Kurds.

They are all cognizant thatPresident Erdogan has been manipu-lating the legislature to lift their immu-nity and send them to jail.

Even if he cannot garner enoughvotes, no illegal step will stop himfrom sending the Kurdish parliamen-tarians to jail.

In the past decades the Kurds inTurkey have been fighting for theirindependence. Their jailed leader,Abdullah Oçalan toned down thedemands to settle for some languageand cultural rights. Thus, negotiationscontinued between the governmentand Kurdish leaders. But, in July 2015,Erdogan reversed his course andbegan his war against the Kurds, a warthat has caused 40,000 casualties since1980.

Erdogan resorted to war because heconsidered the Kurdish bloc in the par-liament as an impediment to his rise toabsolute power. But above all, gaugingdevelopments in Iraq, where anautonomous Kurdistan came forth,and in Syria, where the Kurds havealmost carved an enclave for them-selves, it was not very difficult for him

to foresee the domino effect that thesedevelopments could bring to Turkey

The Kurds have been fighting forthe same lands that the Armeniansclaim as their own. Should they attainautonomy or independence,Armenians have to deal with them.

What are Armenians doing todaywhen the Kurds are in dire need oftheir support?

Armenians in large part havebecome apolitical. Otherwise, theywould have sent volunteers. But aboveall, the Kurds need political support tohave their voices heard. It would belegitimate to coordinate our politicalactions with the Kurds around theworld, so that in addition to a formalapology we may expect some territori-al settlements from them. Being on theland, they have already won them 90percent of the argument.

It is time for visionary and creativepolitics for Armenians.


Spain city supports Karabagh

It is with a deep sense of reverence that Icommemorate, with members of the Pontiancommunity, the 102nd Anniversary of thePontian Genocide.

We pause to remember an atrocity perpe-trated by the Ottoman Empire – the deaths ofthree hundred and fifty thousand Greeksbetween 1914 and 1922. We also remember the1.25 million individuals who were deported.

During and in the aftermath of World War 1,the Pontian Greek population of the OttomanEmpire faced persecution, massacre, expulsionand death marches from the historic region ofPontus, the southeastern Black Sea province ofthe Ottoman Empire, by the Young Turk administration.

I am the grandchild of Greek Asia Minor refugees. My grandparents wereforced to flee to Greece.

Members of the Greek community have felt the horror of this black chapter inthe world’s history throughout the decades.

We pay homage to the victims and express solidarity with the survivors andtheir descendants.

This is a day we solemnly acknowledge as we work toward a better future forall mankind.

JIM KARYGIANNIS

From the Office of Jim Karygiannis

Former Liberal MP now councilman city of Toronto

May 17, 2016 – 102nd Anniversaryof the Pontian Genocide

COMMUNIQUE

TEKEYAN CULTURAL ASSOCIATION OF MONTREALSARO MANOUKIAN FUND

2016 CHARITY

We would like to keep you updated on the charity through the “SaroManoukian Fund”. To immortalize his memory, the family created a charityfund under his name. The fund’s generated income is periodically allocatedto a charity. We hereby announce that this year’s contribution was distribu-ted to 28 families in Armenia, whose main bread winner has voluntarily joi-ned the Armenian army to guard Karabagh against Azerbaijan’s aggressionon April 2-4 this year.

These 28 heroes have put all priorities aside and have joined the army toprotect our homeland. They all fought in the trenches and returned backsafely. The idea behind this year’s contribution was to express some gratifi-cation for what they have done and show that the diaspora appreciates theirdevotion.

As in the past year, Mr. Antoine Terjanian of Ottawa volunteered to makeour wish come true. He did the leg work and with the help of a local NGOand the Defense Ministry, he could locate these soldiers.

As a measure of respect and anonymity, the identity of the volunteers,some family members as well as the donated amounts are not announced,and some faces of the Defense Ministry soldiers in the adjoining photographare blurred on purpose.

The distribution took place on May 8th and a group photo was taken onthis occasion.

Saro was a young Canadian born Armenian. He would have surely appre-ciated the gesture of these great men who risk their lives for the protectionof our HAYRENIK.

*****************Previous years’ contributions:École Armen-Québec (purchase of library books);Montreal Children’s Hospital (Framed painting by Roxana Kibzey, medi-

cal equipment, fundraising cards and monetary donation);Hundreds of trees planted in Armenia (Armenia Tree Project);Supporting a group of Armenia resident musicians with monetary

rewards;Donation to the ’’Children’s Wish Foundation’’;Tekeyan Center’s illuminated sign;Donation to clear land mines in Artsakh (via Halo Trust);Monetary assistance to 3 families of fallen soldiers.

These charities were made possible through donations given to the “SaroManoukian Fund”. Your generosity serves as seed money to such charities.We sincerely extend our thanks.

ARTO, ANNIE, AREN ET LORI MANOUKIAN


ԳրաԽՕՍաԿան«ԽՕՍՈՒՆ ՂՈՂԱՆՋՆԵՐ ՄՕՏԻկ ԱՆցԵԱԼԷՆ»Հեղինակ՝ Ալիս Տեփոյեան Գահիրէ – 2016

TØQJ& |& ARXOUMAN:AN

Մօտ 400 էջերէ բաղկացած այս որակաւոր հրատարակութիւնը բազ-մաբեղուն հրապարակագիր եւ ազգային ու մշակութային գործիչ, Եգիպ-տահայ գաղթօճախի կարկառուն դէմքերէն Ալիս Տեփոյեանի վաստակինփառապսակը կը հանդիսանայ:

Ալիս Տեփոյեան Գահիրէի Գեղարուեստասիրաց Միութեան եւ «Արեւ»օրաթերթի ծիրէն ներս ամբողջական նուիրումով ծառայած է աւելի քան 40տարիներ, ստանձնելով վարչական, հրապարակագրական, խմբագրականե ւ կ ա զ մ ա կ ե ր պ չ ա կ ա ն պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր , ս ե ր տ օ ր է ն գ ո ր -ծակցելով համայնքի գլխաւոր ղեկավար դէմքերէն, իր ամուսնոյն՝ Վա-հագն Տեփոյեանի հետ:

Այս հրատարակութեան իրագործման գլխաւոր մղիչ ուժը հանդիսացածէ հեղինակին անցեալի սերտ գործակից, Գահիրէի «Արեւ» օրաթերթի(այժմ` շաբաթաթերթ) խմբագիր Աւետիս Եափուճեան, որ նաեւ գրած էգրքին յառաջաբանը: Գիրքը կը պարունակէ Ալիս Տեփոյեանի գրիչէնբխած մօտ 100 յօդուածներ, որոնք հրտարակուած են «Արեւ»ի մէջ 1960-2000 տարիներուն, մինչեւ յառաջացեալ տարիքի եւ առողջական պատ-ճառներով իր հանգստեան կոչուիլը:

Իր յառաջաբանին մէջ Եափուճեան կ’ըսէ, «Ալիս Տեփոյեանի համարխորթ է “Պարապ է կեանքը” կամ “Ամէն ինչ ունայն է այս աշխարհի վրայ”սոփեստութիւնը, որովհետեւ Ալիս Տեփոյեանի կեանքին մէն մի վայրկեանըօգտագործուած է իր եռանդուն եւ բազմակողմանի գործունէութեամբ». ուկը բնուդագրէ գրքին բովանդակութիւնը ըսելով՝ «Ալիս Տեփոյեանի գրա-կան այս վաստակը կարելի է բաժնել հիմնական երեք մասի, անկեղծ եւյանդուգն հրապարակագրութիւն, գրական խորիմաստ վերլուծումներ,պատմական արդարադատ մեկնութիւններ: Եւ այս բոլորին վրայ կ’իշխենգեղարուեստական գրողի ոճն ու անխաթար եւ մաքրամաքուր հայերէնը:»

Արդարեւ, գրքին ընթերցումը աւելի իմաստալից եւ հետաքրքրականդարձած է գրութիւնները խմբաւորելով ինն գլուխներու տակ, պահելովիւրաքանչիւր խումբի գրութիւններու ժամանակագրական շարքը: Այդխումբերն են՝ Դասախօսական-Բանախօսական յօդուածներ, Ընդունելու-թիւններ, Հանդիսութիւններ, Հարցազրոյցներ, Հրապարակագրական Յօդ-ւածներ, Մահագրականներ, Մշակութային Ձեռնարկներ, Ոգեկոչումներ,Պատմական Ակնարկներ:

Բայց ո՞վ է Ալիս Տեփոյեանը: Գրքին վերջաւորութեան, «Որպէս Վերջա-

բան» անդրադարձին մէջ Ալեքսանդր Իսկանտարեան կը գրէ՝ «Ալիսը ծնուելէ Աղեքսանդրիայում, նախակրթութիւնը ստացել է Հելիոպոլսի ՆուպարեանԱզգային Վարժարանում, երկրորդականը՝ ֆրանսական վարժարանում»:Ու կը շարունակէ թուել՝ «Արեւ»ի միջոցաւ իր անսպառ աշխատակցութեանկողքին ստեղծողներէն եղած է այն միջավայրին ուր այսօր ալ կը յարատեւէայդ մշակոյթը: Բանաստեղծական խառնուածքով տիկին Տեփոյեանը չէբաւարարուած բեմով ու հանդէս եկած է գրական-պատմաբանական դա-սախօսութիւններու շարքով: Ան Միութեան մատենադարանին մէջ հայե-րէնի դասաւանդութիւններ կատարած է օտար դպրոցներ յաճախող հայտղաներու եւ աղջիկներու: « Մենք մեր ազգային բնաւորութեան եւ մշա-կութային արժէքներու կրողներն ենք: Մեզմէ ամէն մէկը պարտաւոր էպահպանել այն իւրայատկութիւնները, որ յատուկ է մեր ժողովուրդին. եւատկէ կը ծնին մեր մտահոգութիւնները եւ մտայղացումները ...»:

Հետաքրքրական ընթերցում մըն է այս գիրքը մանաւանդ նախկինեգիպտահայերու համար, որոնք պիտի համակուին անցեալի յուշերուջերմութեամբ:

ԱՅԼ ՏԱՐՈՂՈՒԹԵԱՆ ՁԵՌՆԱՐկ ՄԸՄարուշ ԵրաՄԵան

« Մ ի շ տ ա լ զ գ ա ց ա ծ ե մ ո րիսլամութիւնը, որպէս կրօն, հա-յ ո ց ց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ թ ե ա ն պ ա -տասխանատու ըլլալուն ամբաս-տանութեան տակ է»:

Վստահ եմ որ ներկաներէն ոչմէկը պիտի մոռնայ 7 Մայիսի Շաբաթ օրուանԳահիրէի ՀԲԸՄի կազմակերպած եռակի շնոր-հանդէսը, որուն ներկայ էր գաղութի ընտրանին,եգիպտահայոց երկու բարեջան առաջնորդներ՝Աշոտ Եպսկ. Մնացականեան (Առաքելական) եւԳրիգոր Օգոստինոս Եպսկ. Գուսան (Հայ կա-թողիկէ) , Հայաստանի լիազօր եւ արտակարգդեսպան դոկտ. Արմէն Մելքոնեան, միութիւն-ներու ատենապետներն ու պատասխանատու-ները, եւ անշուշտ կոկիկ հասարակութիւն մը: Ան-սովոր էր ներկայութիւնը արաբ մտաւորականընտրանիին, որ ձեւով մը գլխաւոր դերակատարնէր այդ օրուան: Ներկայ էին նաեւ մամլոյ թղթա-կիցներ եւ հեռատեսիլի կայաններու ներկայա-ցուցիչներ:

Վ ս տ ա հ չ ե մ ս ա կ ա յ ն ո ր բ ո լ ո ր ն ե ր կ ա ն ե ր ըպ ի տ ի ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա ն թ է ի ՜ ն չ տ ա ր ո ղ ո ւ թ ի ւ նունէր այս ձեռնարկը, որուն աշխատանքներըշատ վաղուց՝ 2001 թուականէն սկսած են, ինչ ործրագրում կ ’ենթադրէ եւ որուն յաջողութեանբազմաթիւ անձեր լծուած են ՝ ծրագրողներէնմինչեւ կատարողները:

Երկու գիրքերու եւ կայքէջի մը շնորհանդէսնէր որ տեղի կ’ունենար Հելիոպոլսոյ Պըլըքտան-եան սրահէն ներս : Երկու արաբերէն գրուածգիրքեր, որոնք կարեւոր տեղ պիտի գրաւեն ցե-ղասպանութեան նուիրուած հատորներու ցան-կին մէջ:

կոթողական ծաւալով, կոթողական բովանդա-կութեամբ եւ կոթողական աշխատանք պահան-ջող հատորներ, որոնց կ’արժէ անշուշտ առան-

ձինն անդրադառնալ:Ա ռ ա ջ ի ն ը ա ր ա բ ե ր է ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ն է

դոկտ. Ռէյմոն Գէորգեանի «Հայոց ցեղասպա-նութիւնը» աշխատութեան: Գիրքը լոյս տեսած էֆրանսերէն լեզուով, 2006 թուականին: Անգլերէնթարգմանութիւնը լոյս տեսած է 2011ին, ռուսե-րէն եւ թրքերէն թարգմանութիւնները՝ 2015ին,որոնց յաջորդած է արաբերէնը: Գիրքին գերմա-ներէն հրատարակութիւնը ընթացքի մէջ է եւշուտով լոյս կը տեսնէ: Այս վերջին, արաբերէնթարգմանութիւնը, ինչպէս դոկտ. Գէորգեան, որայս շնորհանդէսին համար յատկապէս հրաւիր-ւած էր Փարիզէն , ըսաւ ՝ « լաւագոյնն է , որով-հետեւ նուազ սխալներ ունի»:

Հատորը թարգմանած է տիկ. Սահար Թաու-ֆիք, իսկ խմբագրական վերանայումը կատարածէ Գէորգ Եազըճեան (Երեւան), որ պատրաստածէ նաեւ գիրքին անուանացանկը: Ան թէեւ հրա-ւիրուած էր, բայց կամքէ անկախ պատճառներովկը բացակայէր : Գէորգ Եազըճեան Երեւանէնվկայուած լիբանանահայ մտաւորական մըն է, որ2001 թուականին տիրացած է դոկտորականի,ութ գիրքերու եւ աւե լի քան հազար յօդուած-ներու հեղինակ է: Ծանօթ է իր թարգմանական եւխ մ բ ա գ ր ա կ ա ն ա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր ո վ : կ ’ ա պ ր իԵրեւան:

Դոկտ. Ռ. Գէորգեանի այս աշխատութիւնը կըբաղկանայ մեծադիր 1328 էջերէ, բաժնուած էվեց գլուխներու, ըստ ժամանակաշրջաններու, եւկը սկսի 1908ին, վերջանալու համար Թուրքիոյմ է ջ կ ա տ ա ր ո ւ ա ծ Ջ ա ր դ ի պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ -ն ե ր ո ւ ն դ ա տ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա մ բ : կ ը պ ա ր ո ւ ն ա կ էնաեւ անուանացանկ մը երեք լեզուներով՝ մեծմասը արաբերէն, աւելի փոքր մաս մը անգլերէն,ի ս կ ե ր կ ո ւ ս ի ւ ն ա կ ա լ հ ա յ ե ր է ն ա ն ո ւ ն ն ե ր ո ւ(անձնանուն, տեղանուն եւ այլն):

Գահիրէի ՀԲԸՄի ատենապետ տօքթ. ՎիգէնՃիզմէճեանի բացման եւ բարիգալուստի խօս-քերէն ետք խօսք առաւ ՀԲԸՄիութեան Եգիպ-տոսի Շրջանակային Յանձնաժողովի պատուոյ

ատենապետ Պր. Պերճ Թէրզեան, ներկայացնելուհամար Ռ. Գէորգեանի գիրքը, սեղմ եւ հակիրճխօսքերով, որմէ ետք խօսք առաւ յարգելի հիւրըինք. (դոկտ. Գէորգեանին խօսքն էր միայն, որհայերէնով էր, բայց արաբերէն թարգմանութիւնըորպէս գրութիւն կ’երեւէր պաստառին վրայ):

Դ ո կ տ . Ռ . Գ է ո ր գ ե ա ն ե ղ ա ծ է Փ ա ր ի զ ի Ն ո ւ -պարեան մատենադարանի տնօրէն: Խմբագիրն է«Ժամանակակից Պատմութիւն Հայոց» հանդէ-սին: Վկայուած է Inst i tut Français de Géopol -itique-էն եւ այնտեղ կը դասախօսէ: 2010 թուա-կանին, Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչմանմ է ջ ո ւ ն ե ց ա ծ ա ւ ա ն դ ի ն հ ա մ ա ր , Հ ա յ ա ս տ ա ն իՀանրապետութեան նախագահը զինք պարգե-ւատրած է յատուկ շքանշանով: Իսկ 2015 թուա-կանին արժանացած է Ֆրանսական «ՊատուոյԼեգէոն»ի շքանշանին:

«կ’ուզեմ ձեզի խօսիլ այսօր առանց գիտականբնոյթ տալու խօսքիս, - յարգելի հիւրը այսպէսսկսաւ իր խօսքը,- պարզապէս կ’ուզեմ շնորհա-կալութիւն յայտնել, Գահիրէի ՀԲԸՄիութեան եւմասնաւորաբար Պր. Պերճ Թէրզեանին, որոնքկ ր ե ց ի ն ծ ա ւ ա լ ո վ թ է պ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ե ա մ բ ա յ սհ ս կ ա յ ա շ խ ա տ ա ն ք ը , թ ա ր գ մ ա ն չ ո ւ հ ի ի ն , ո րթ ա ր գ մ ա ն ո ւ թ ե ա ն ը ն թ ա ց ք ի ն հ ո գ ե կ ա ն ծ ա ն րպահեր ապրեցաւ, եւ խմբագրին, որ երկու տա-րիէն աւելի ճգնեցաւ այս գործին վրայ»:

Ա պ ա խ օ ս ե լ ո վ գ ի ր ք ի ն փ ի լ ի ս ո փ ա յ ո ւ թ ե ա նմասին ըսաւ թէ ինք սկսած է micro պատմու-թենէն, իջած է մինչեւ իւրաքանչիւր գիւղի եւանհատի պատմութեան, կերտելու համար macroպատմութիւնը ցեղասպանութեան: Նշեց նաեւ,որ այս հատորը կազմելը անկարելի պիտի ըլլարքսան տարի առաջ, երբ ո՛չ այսքան մեծ թիւովհատորներ լոյս տեսած էին, ոչ կարգ մը կարեւորարխիւներ հանրութեան առջեւ բաց էին, ոչ ալհամացանցային այսքան դիւրութիւններ կային:

«Փորձեցի ամբողջական պատմութիւնը ընել,ո՛չ միայն ոճրագործինը, ինչպէս Թանէր Աքչամ

շար. էջ 13


Վերոնշեալ տօնակատարութիւնըտեղի ունեցաւ Շաբաթ Ապրիլ 16,2016-ին ‘Capitol Event Theatre’-իս ր ա հ ի ն մ է ջ : Թ ե մ ի ս Բ ա ր ե խ ն ա մԱռաջնորդ Գերաշնորհ Տ . ԱբգարԵպս. Յովակիմեան, Հոգեւոր ՀովիւԱրժանապատիւ Տ. Զարեհ Ա. Քհնյ.Զարգարեան եւ կողակիցը՝ Համես-տափայ լ Երէցկին Նայիրա, Ծխա-կան Խորհուրդի Ատենապետ ՏիարՕհան Օհաննէսեան եւ կողակիցը՝Հ ա մ ե ս - տ ա փ ա յ լ Տ ի կ ի ն Ա ն ի թ ա ,Վ ա ր ժ ա ր ա ն ի Տ ն օ ր է ն ո ւ հ ի Դ ո կ տ .Արփի Փանոսեան, նախկին Տնօրէն-ներ, ուսուցիչներ, աշակերտներ եւազգայիններ եկած էին վարժարանի60-ամեակը տօնախմբելու եւ յիշելուդպրոցի պատմութեան մշուշի մէջթ ա ղ ո ւ ա ծ ա ն ջ ն ջ ե լ ի ք ա ղ ց ր յ ի շ ա -տակները:

Ս ր ա հ ի մ ո ւ տ ք ի ն հ ի ւ ր ե ր ը կ ըդիմաւորէին ուսուցիչ, խնամակալե ւ ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ո ւ ն ե ր ս ը հ ս կ ա յպաստառի մը վրայ անդադրուն կըցուցադրուէր Շաբաթօրեայ Վարժա-րանի կեանքի հետ առնչուող անց-եալի նկարներ:

Առաջնորդ Սրբազան Հայրը իրհայրական շնորհաւորանքը արտա-յայտեց այս բացառիկ առիթով ուշնորհաւորեց ամբողջ համայնքը :

Իրեն հետեւեցաւ ժրաջան Հովիւը,որ իր աչքի լոյսի նման իր հոգատա-րութիւնը չէ զլացած այս վարժարա-նը ամուր հիմերու վրայ պահելու:

Այս բարեպատեհ առիթով գեղե-ցիկ յուշամատեան մը պատրաստ-ւած էր, որուն մէջ տեղ գտած էինմասնաւոր մաղթանքներ եւ շնորհա-ւ ո ր ա կ ա ն խ օ ս ք ե ր 6 0 - ա մ ե ա կ իառթիւ: Աչքի կը զարնէր ԳանատայիՎարչապետ Ճասթին Թրուտոյի, ՀՀՍփիւռքի Նախարար Հրանուշ Յա-կոբեանի, Թեմիս Առաջնորդ Տ. Աբ-գար Եպս. Յովակիմեանի, եկեղեց-ւոյ Հոգեւոր Հովիւ ԱրժանապատիւՏ. Զարեհ Ա. Քհնյ . Զարգարեանի,Թորոնթոյի Քաղաքապետ Ճօն Թօ-ր ի ի ե ւ ն ա խ կ ի ն տ ն օ ր է ն ն ե ր ո ւ ,նուիրեալ ուսուցիչներու յօդուած-ները:

Սրահը սկսաւ ողողուի լ աղմու -կով, խնճոյքով, բացագանչութիւն-ներով, գիրկընդխառնումներով ուջերմ եւ կարoտալի համբոյրներով:

Մթնոլորտը յուզիչ եւ զգլխիչ էր: Ե ր ե ւ ա կ ա յ ե ց է ք , ն ա խ կ ի ն ա շ ա -

կերտ մը դիմացս կայնած կը բարեւէո ւ ե ս շ ո ւ ա ր ա ծ ա չ ք ե ր ո ւ ն մ է ջ կ ընայիմ գուշակելու , թէ արդեօք ովէ : Հ ա ր ց կ ո ւ տ ա յ . « Պ ր ն . Վ ա ր դ ա ն

չ ճ ա ն չ ց ա ՞ ր զ ի ս , ե ս Ա ր փ ի ն ե մ » :Կ ’ուրախանաս, ջերմ համբո յր մըկուտաս ու երեւակայութիւնդ քեզետ կը տանի 60 տարիներ, ոսկեգոյնմազերով կապուտաչեայ այդ աղ-ջիկը այսօր ճերմկած մազերով մեծմայր մըն է . եւ չ յուզուի՞ս : Եւ այսհոգեվիճակները կրկնուեցան երե-կոյի ամբողջ տեւողութեան:

Պ ա հ մ ը մ տ ա ծ ե ց ի ո ւ ե կ ա յ ա յ նե զ ր ա կ ա ց ո ւ թ ե ա ն , թ է ա ռ ո ղ ջ ա ր -մատներ նետած այս սերունդը իրհայկականութեան պատկանելիու-թիւնը ստացած է տունէն եւ Ս. Սա-հակ եւ Ս. Մեսրոպ Ազգային Շաբա-թ օ ր ե ա յ վ ա ր ժ ա ր ա ն ի ն ո ւ ի ր ե ա լո ւ ս ո ւ ց ի չ ն ե ր է ն , ո ր ո ն ք կ ո պ ա ծ ե նանոնց սրտերուն մէջ հայ ը լ լա լուհպարտանքը:

Տնօրէն, ուսուցիչ եւ ծնողք, այսերրորդութիւնը ձեռք ձեռքի տուածաննահանջ կամքով կը հաւատանա յ ն ա ռ ա ք ե լ ո ւ թ ե ա ն , թ է դ պ ր ո ց ըԱզգն է եւ Մշակոյթը` փարոսը: Ներ-կաներու բարձր տրամադրութիւնըեւ անոնց գոհունակ արտայայտու-թիւնները բոլորի հոգիները հպար-տանքով ու խանդավառութեամբ կըշաղախէր:

Հ ո գ ե կ ա ն կ ա ր ի ք ը ո ւ ն ի ն ք մ ե րկեանքը ջերմացնելու այս տեսակձեռնարկներով, որպէսզի մեր վաղըդառնայ արեւոտ եւ յուսադրիչ:

Կ’ըսեն թէ յիշատակները ոսկի են,եւ անոնք որոնք ջերմ յիշատակներչունին, պիտի մսին իրենց կեանքիընթացքին:

Պահ մը վերջ 60-ամեակի կար-կանդակը սրահ բերուեցաւ: Առաջ-նորդ Հօր ընկերացան եկեղեցւոյսՀովիւը, Տնօրէններ եւ ուսուցիչներ,ո ր ո ն ք բ ա ր ի տ ա ր ե դ ա ր ձ ե ր գ ե լ ո վհատեցին կարկանդակը, որը ներ-կաներուն հրամցուեցաւ: Ապա տե-ղի ունեցաւ վիճակահանութիւն ուխ ր ա խ ճ ա ն ք ը շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ ե ց ա ւմինչեւ ուշ գիշեր:

Կ ը փ ա փ ա ք ի մ վ ե ր ջ ի ն խ օ ս ք սըսել. «Սիրելի Տնօրէն եւ ուսուցիչ-ներ, շարունակեցէք ձեր ընծայաբե-րումը որպէս մեր կեանքի լուսատուջահ, ակօսները ոռոգեցնել մատաղա յ ս ս ե ր ո ւ ն դ ի հ ո գ ի ն ե ր է ն ն ե ր ս ,ո ր պ է ս զ ի հ ա յ ո գ ի ն ա ր մ ա տ ն ե տ էհ ո ն ե ւ ա յ դ ս ե ր ո ւ ն դ ի ո գ ի ն մ ն ա յանաղարտ ու անբիծ, աննահանջկ ա մ ք ո վ թ ո ղ յ ա ր ա տ ե ւ ե ն հ ա յ ե ց իդ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւ թ ե ա մ բ զ ր ա հ ո ւ ա ծանձանձիր վերելք նշանաբանով եւայս վերընձիւղուած նոր սերունդըչ մ ո ռ ն ա յ պ ա հ ա ն ջ ա տ ի ր ո ւ թ ե ա նիղձով ըսելու« Կը յիշեմ ու կը պա-հանջեմ»:

Վարդան ՎարդանեանԱպրիլ 23, 2016

ԹՈՐՈՆԹՈՅԻ Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՅՑ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅՍ. ՍԱՀԱԿ ԵՒ Ս. ՄԵՍՐՈՊ ԱԶԳԱՅԻՆ ՇԱԲԱԹՕՐԵԱՅ ՎԱՐԺԱՐԱՆԻՀԻՄՆԱԴՐՄԱՆ 60-ԱՄԵԱԿԻ ՏՕՆԱԿԱՏԱՐՈՒԹԻՒՆ


Այլ տարողութեան...Շար. էջ 11-էն

կ’ընէ, այլ գրել զոհերուն պատմութիւնը, որով-հետեւ նպատակս էր զոհերու ժառանգներունբան մը փոխանցել»: Հետաքրքրական նշում մըըրաւ հեղինակը այս առնչութեամբ. «եթէ ուշադ-րութեամբ կարդաք այս գիրքը, եւ եթէ որոշ տե-ղ ե կ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ն ի ք ձ ե ր ը ն տ ա ն ի ք ն ե ր ո ւ նմասին, կրնաք անոնց պատմութիւնը վերականգ-նել»:

Գիրքին քառասուն առ հարիւր տոկոսը microբաժինն է, մնացեալը՝դասական ձեւով ամբող-ջացուած է:

Հ ա տ ո ր ի ն կ ա ր ե ւ ո ր բ ա ժ ի ն ն ե ր է ն մ է կ ն ա լ«հասկնալն է թէ թուրքերը ի՛նչ յարաբերութիւնկը մշակէին հայերուն հետ, որովհետեւ մշակու-թ ա յ ի ն տ ե ս ա կ է տ ո վ ա ն ո ն ց ն մ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ըտպաւորիչ են. երբ երկիրը սուլթանական կար-գ ա վ ի ճ ա կ է ն պ ի տ ի ե լ լ է ր ե ւ կ ա զ մ է ր ա զ գ - պ ե -տութիւն (nat ion state) , բոլոր փոքրամասնու-թիւնները պէտք է դուրս ելլէին, նպատակը ՓոքրԱսիան մաքրելն էր փոքրամասնութիւններէն:Ինչպէ՞ս: Սկիզբը ցեղասպանութիւնը պայմանչէր: Սակայն 1920 թուականին Փոքր Ասիոյ հինգմիլիոն կազմող փոքրամասնութիւները՝ հայեր,ասորիներ եւ յոյներ, արդէն չկային»: Իր խօսքըվերջացնելէ առաջ դոկտ. Գէորգեան հարցուց՝«պատմութիւն մը ինչքանո՞վ օգտակար է ապա-գ ա ն ը մ բ ռ ն ե լ ո ւ » , ե ւ շ ա ր ո ւ ն ա կ ե ց ն շ ե լ ո վ ա յ -սօրուան Թուրքիոյ դիմագրաւած բարդ հարցե-րը:

Հեղինակին յաջորդեց թարգմանչուհին: Սա-հար Թաուֆիքի թարգմանական առաջին աշխա-տանքը չէ ասիկա. նախապէս ալ թարգմանաբարհ ր ա տ ա ր ա կ ա ծ է 2 5 հ ա տ ո ր ն ե ր , ո ր ո ն ց մ է ե ր -կուքը՝ Գահիրէի ՀԲԸՄի պատուէրով, ունի ստեղ-ծագործական երկեր՝ պատմուածքներու երեքհատորներ, երկու վէպեր եւ մանկական երկուգիրքեր:

Սահար Թաուֆիքի խօսքը կ’արտայայտէր իրյուզումը, թարգմանութեան երկու տարիներունապրած անդոհանքը եւ վախերը. «սկիզբը մեր-ժ ե ց ի , հ ա տ ո ր ի ն հ ս կ ա յ ո ւ թ ե ն է ն ս ա ր ս ա փ ա ծ :Դժուարութիւնը չափը չէր սակայն, այլ բովան-դակութիւնը: Արդէն երկու գիրքեր թարգմաներէի: Սակայն ի վերջոյ յանձն առի այս գործը, Պր.Թէրզեանին զիս համոզելու յարատեւ ճիգերունշնորհիւ: Բայց ասիկա գիրք չէ, այ լ ՝ համայնա-գիտարան: Վրաս խորունկ, անջնջելի տպաւորու-թիւն ձգեցին զոհերուն ոչ միայն թիւը, այ լ մա-նաւանդ անոնց սպանութեան կերպերը, օսման-եան եւ եւրոպական մամու լին կեղծիքն ու եղ-ծումները . . . կարդացէ՛ք այս գիրքը եւ մի՛ մոռ-նաք ...»:

Ներկայացուած երկրորդ գիրքը, թէեւ ծաւալովնուազ, սակայն նո յնքան մեծ կարեւորութիւնունեցող հատոր մըն է, առաջինը հսկայ ծրագրիմը, որ սկսած է 2001 թուականին, ընդհանուրխորագիր ունենալով «Հայկական Դատը Արա-բական Մամուլին մէջ», եօթը հանգրուաններէկազմուած եւ որոնց խորագիրները նշուած էինյայտագրի կռնակին, այսպէս՝

1876-1893 Միջազգայնացում եւ Բարենորո-գումներ

1894-1896 Համիտեան Ջարդեր1897-1908 Հ ա յ ե ր ն ո ւ Ե ր ի տ ա ս ա ր դ Թ ո ւ ր -

քիան1909 Ատանայի Ջարդերը1910-1914 Բարենորոգումներու Ծրագիր1915-1918 Մեծ Բնաջնջումը1919-1923 Դաշնագրեր եւ Համաձայնագրեր

Այս գիրքը կը բաղկանայ 550 մեծադիր էջերէ,ուր հաւաքուած են եգիպտական եւ արաբականմամուլի 253 օրկաններէ առնուած յօդուածներ:«Այս հատորները կը պարփակեն նաեւ հայերուհամար աննպաստ յօդուածներ, որոնք սակայնզանց առնուած չեն: Կը հրատարակենք զանոնքորպէս օրինակ, թէ պատմական իրողութիւններինչպէ՛ս կը ձեւափոխուին, եթէ ատելութեամբ եւցեղամոլութեամբ դիտուին», կ’ըսէ Պ. Թէրզեաննախաբանին մէջ1:

Գիրքը ներկայացնող Պր. Թէրզեանի խօսքէնետք հրաւիրուեցաւ կազմող-խմբագիրը՝ Մոհա-մէտ Րիֆ’աթ էլ Իմամ. «միշտ ալ զգացած եմ որիսլամութիւնը, որպէս կրօն, Հայոց ցեղասպա-

նութեան պատասխանատու ը լ լալուն ամբաս-տանութեան տակ է»:

Այս խօսքը, յստակօրէն եւ քաջաբար ըսուած,լ ռ ո ւ թ ի ւ ն յ ա ռ ա ջ ա ց ո ւ ց ս ր ա հ է ն ն ե ր ս : Խ օ ս քմըն էր, որ դատական ծանրութիւն ունէր կար-ծես:

«Բայց որքան որ թուրքերը հայեր սպաննածեն, նոյնքան եւ աւելի իսլամ-արաբներ սպաննածեն»:

Հ ա ս տ ա տ ո ւ մ , խ ո ս տ ո վ ա ն ո ւ թ ի ւ ն : Կ ա ր ծ ե սմենք, որ կ’ապրէինք ոչ միայն անդոհանքը ցե-ղասպանութեան, այլ ՝ մղձաւանջը հերքումին –կարծես ազգովին ցեղասպանութիւն երեւակայողխելագարներ ըլլայինք – ունեցանք անհրաժեշտհաստատում մը, մէկու մը կողմէ, որուն պատ-կանած կրօնքը յաճախ ներկայացուած է որպէսգլխաւոր շարժիչը ջարդերուն: Այդ պահուն այն-քան կարեւոր չէր թէ ըսողը ո ՛վ էր , կարեւորըըսուած խօսքն էր:

Այս խօսքէն ետք կազմող-խմբագիրը անցաւգիրքի սկզբնական աշխատանքներու նկարագ-րութեան, շնորհակալութիւն յայտնելով Գահիրէիմատենադարանի տնօրէն, մշակոյթի նախկիննախարար դոկտ. Մոհամէտ Սապրի Արապին, որներկայ էր հանդիսութեան, գնահատելով մատե-նադարանին մամուլի հաւաքածոն, որուն 383անուն օրկաններէն առնուած է պատկառելի թիւմը յօդուածներու ՝ երեսունվեց հազար անունյօդուած, որոնցմէ մաս մը օգտագործուած է այսհատորին մէջ, մնացեալը պիտի օգտագործուիյաջորդական հատորներուն համար:

Դ ո կ տ . Ի մ ա մ յ ի շ ե ց ն ա ե ւ Շ է յ խ Է լ Ա զ հ ա ր ի ՝Ս է լ ի մ է լ Պ ը շ ր ի ի ջ ա ր դ ե ր ը դ ա դ ր ե ց ն ե լ ո ւ կ ո չ ը(ֆադուա) Իսթանպուլի շէյխին (1909) եւ ըսաւ.« հ ա կ ա ռ ա կ ջ ա ր դ ե ր ո ւ ն տ ր ո ւ ա ծ կ ր օ ն ա կ ա ներանգին, այս բոլոր յօդուածները յստակօրէն կըհաստատեն թէ ցեղասպանութեան զսպանակըազգային էր, ոչ կրօնական» եւ աւելցուց՝ «Այսօրթրքական միջավայրը, ժողովուրդը ա՛լ պէտք էհամոզուի ջարդերուն իրողութեամբ»:

Գահիրէի ՀԲԸՄի տրամադրած նիւթականովե ւ Ե գ ի պ տ ո ս ի Ա զ գ ա յ ի ն Մ ա տ ե ն ա դ ա ր ա ն ի նկարելիութիւններով մէջտեղ կու գայ հսկայականաշխատանք մը, զոր Դոկտ. Մոհամէտ Րիֆ’աթ ալԻմամ Magnum Opus –գլուխ գործոց կոչեց. այն-պիսի գործ մը, ուր ի յայտ կու գայ Եգիպտոսիփ ա ռ ք ը ե ւ ո ր կ ը հ ա ս տ ա տ է թ է ե գ ի պ տ ա կ ա նմշակոյթը երբեք դէմ չէ եղած հայկական մշա-կոյթին:

Ձեռնարկին վերջին բաժինը նուիրուած էրնոյն այս ծրագրի կայքէջին՝ www.arminmedia.com,որուն սկիզբը անգլերէնով գրուած հակիրճ տե-ղեկութիւն մը կայ, բայց կայքէջի գլխաւոր լեզունարաբերէնն է:

Տօքթ. Վ. Ճիզմէճեան պաստառին վրայ կայքէ-ջէն օրինակներ ցուցադրեց ու բացատրեց թէ ինչդիւրութեամբ կարելի է հասնիլ յօդուածներունեւ տեղեկութիւններուն:

Այս կայքէջը պիտի ունենայ այլ բաժին մը եւս,որ գաղափարն է եգիպտահայ փայլուն երիտա-սարդ Այգ Զաքարեանին՝ «ցեղասպանութենէնՀարիւր Տարի Ետք» խորագրով, ուր հաւաքուածեն – եւ պիտի շարունակուին հաւաքուիլ – ցե-ղասպանութեան մասին ներկայիս միջազգայինմամուլին մէջ լոյս տեսնող յօդուածներ: Յաջոր-դաբար պիտի ներբեռնուին մնացեալ վեց հան-գըրուանները պարփակող հատորները եւս, հրա-տարակութենէն ետք:

Օ ր ո ւ ա ն վ ե ր ջ ի ն խ օ ս ք ը տ ր ո ւ ա ծ է ր դ ո կ տ .Մուսթաֆա Էլ Ֆէքիի, եգիպտացի քաղաքագէտմը, որ իր դոկտորական աստիճանը ստացած էԼոնտոնէն, 1977ին, եւ բազմաթիւ բարձր պաշ-տօններ վարած է եգիպտական կարեւոր կառոյց-ներէ ներս, ինչպէս օրինակ եղած է Եգիպտոսիդեսպան, զանազան համալսարաններու դասա-խօս եւ այլն: Տիրացած է բազմաթիւ մրցանակ-ներու, որոնցմէ հետաքրքրական կարելի է հա-մ ա ր ե լ պ ա պ ա կ ա ն ն ո ւ ի ր ա կ ի ն փ ո խ ա ն ց ա ծՀռոմի Պապին շքանշանը: Հեղինակած է հինգհատորներ, քաղաքական առանցքով ընդհանրա-պէս: Յօդուածագիր է եգիպտական մամուլին, եւմնայուն սիւնակ մը ունի «Մասրի Ալեոմ» թերթինմէջ:

Դոկտ. Էլ Ֆէքի նշեց թէ «ցեղասպանութիւնըմիջազգային հարց է եւ անոր հանդէպ կեցուած-քը անհատական մօտեցում է, որ կը հաստատէտ ո ւ ե ա լ ա ն ձ ի ն կ ա մ ե ր կ ր ի ն ա ն հ ա տ ա կ ա ն ո ւ -թ ի ւ ն ը » , ջ ա տ ա գ ո վ ե ց հ ա յ ե ր ո ւ հ ա ւ ա տ ա ր մ ո ւ -թ ի ւ ն ը ի ր ե ն ց ա պ ր ա ծ ե ր կ ի ր ն ե ր ո ւ ն , « չ ե ն քմ ո ռ ն ա ր ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց Ե գ ի պ տ ո ս ի ա ռ ա ջ ի ն

վ ա ր չ ա պ ե տ Ն ո ւ պ ա ր Փ ա շ ա յ ի հ ա յ ը լ լ ա լ ը » , ե ւմեծապէս գնահատեց հայերուն պահպանուածյիշողութիւնը, որովհետեւ, ըսաւ, «նման ոճիրնե-րը չեն մոռցուիր»:

«Այսօր թուրքը նոյնը կը փորձէր ընել Եգիպ-տոսի մէջ. բոլորիդ ծանօթ են Յուլիսի դէպքե-րը, հակառակ որ բազմիցս յորդորած ենք զի-րենք»:

Դոկտ. Ֆէքի իր խօսքը դրուատիքով աւար-տեց: «Ուրախ եմ այսօր ձեր հետ ըլ լալուս հա-մ ա ր . հ ա յ ե ր ը յ ա տ ո ւ կ տ ե ղ ո ւ ն ի ն Ե գ ի պ տ ո ս իարդի պատմութեան մէջ. դուք ոչ միայն Եգիպ-տոսի, այլ բոլոր արաբական երկիրներուն համարն ե ց ո ւ կ է ք ձ ե ր գ ո յ ո ւ թ ե ա մ բ » ե ւ գ ն ա հ ա տ ե ցհայերուն մշակութասէր եւ արուեստասէր խառ-նուածքը, ըսելով՝ «այսօր, արուեստներու մէջ,հրեաներէն ետք հայերը կարեւոր ներկայութիւնեն: «Արեան կապ էր մեր ժողովուրդին կապը ձերհետ, կը շարունակէ ըլլալ եւ միշտ այդպէս պիտի՛ըլլայ»:

Ա յս երկու գիրքերուն եւ կայքէջին ամբողջծրագիրը ծնունդն է Գահիրէի ՀԲԸՄի ՍաթենիկՉագըր հիմնադրամի հրատարակչական գոր-ծունէութեան, որուն նպատակը վերջին մէկ ուկէս տասնամեակին, ի միջի այլոց, եղած է Եգիպ-տոսի, արաբական աշխարհի եւ ընդհանրապէսարաբագէտ իսլամական աշխարհի մտաւորա-կանութեան ծանօթացնել ցեղասպանութիւնը,«հիմնուելով եգիպտացի եւ արաբ թղթակիցներուկողմէ օրը օրին գրի առնուած ականատեսի վկա-յութիւններու, կամ արաբ եւ իսլամ գրողներուկողմէ կատարուած ուսումնասիրութիւններու եւվկայութիւններու վրայ: Այս հանգամանքը կարե-ւոր է ջրելու համար թրքական քարոզչական այնյերիւրանքը, թէ արեւմտեան մամուլը, Օսմանեանկայսրութեան թշնամի ճակատին մէջ գտնուե-լով , իրողութիւնները հոն քարոզչական նպա-տ ա կ - ն ե ր ո վ խ ե ղ ա թ ի ւ ր ո ւ ա ծ ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ ա ծեն»2:

Ճիշդ է որ նախապէս փորձեր եղած են տար-բեր երկիրներու մամուլին մէջ երեւցած յօդուած-ն ե ր մ է կ կ ո ղ ք ի տ ա կ խ մ բ ե լ ո ւ , ս ա կ ա յ ն ա յ դփ ո ր ձ ե ր ը բ ո լ ո ր ն ա լ հ ի մ ն ո ւ ա ծ ե ն մ է կ թ ե ր թ իվ ր ա յ : Բ ա ց ա ռ ո ւ թ ի ւ ն կ ը կ ա զ մ է Ս ո ւ ր ի ո յ մ է ջհ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ ա ծ « Հ ա յ կ ա կ ա ն ց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ -թեան Արձագանգները Սուրիական Մամու լինմէջ» հատորը, որ հիմնուած է երեսուներեք սու-րիական եւ արաբական թերթերու վրայ:

Գահիրէի ՀԲԸՄի ծրագիրը կը տարբերի անովոր կ’ընդգրկէ 45 տարիներու աւելի քան մամուլի3 8 3 օ ր կ ա ն ն ե ր , « ա ն կ ա խ ա բ ա ր ա յ ն հ ա ն գ ա -մանքէն, որ ցեղասպանութեան փաստագրումիկ ո ղ ք ի ն կ ը կ ա տ ա ր ո ւ ի ն ա ե ւ փ ա ս տ ա գ ր ո ւ մ ըհայկական հարցին եւ ընդհանրապէս, տուեալժամանակաշրջանի ընթացքին Հայաստանի եւհայերու վերաբերեալ լոյս տեսած բոլոր կարեւորտեղեկութիւններուն»3:

Տեղի ունեցաւ աւանդական գինեձօնը, հայ-կական խորհրդանիշ պտուղին՝ նուռի հիւթով,հ ե ղ ի ն ա կ ի ն , կ ա զ մ ո ղ - խ մ բ ա գ ր ի ն , Պ ր . Պ ե ր ճԹ է ր զ ե ա ն ի , Տ օ ք թ . Վ . Ճ ի զ մ է ճ ե ա ն ի ե ւ Պ ր . Օ .Պըլըքտանեանի մասնակցութեամբ, որմէ յետոյվերսկսաւ ելոյթներու ընթացքին դադրած ճաշիսպասարկումը:

Ջերմ շնորհակալութիւն շնորհանդէսը կազ-մակերպողներուն, բայց մանաւանդ այս ծրագրիետին կեցող բոլոր պատասխանատուներուն եւիրագործողներուն: Նման աշխատանք, որ նպա-տ ա կ ո ւ ն ի ց ե ղ ա ս պ ա ն ո ւ թ ի ւ ն ը ի ր ճ շ գ ր ի տպատկերով ներկայացնել ոչ միայն արեւմտեանաշխարհին, այլ զայն իրենց կեանքով իսկ հաս-տ ա տ ա ծ – թ է ե ւ ա յ ս օ ր ա ր դ է ն մ ի ա յ ն ո ր պ է սյիշողութիւն – արաբ ժողովուրդին, կրնայ միայնդրական մեծ արդիւնքներ ունենալ, բազմաթիւդիտանկիւններ նկատի առնելով:

9 Մայիս, 2016 Գահիրէ

1 «Միջազգայնացում եւ Բարենորոգումներ»,ՀԲԸՄ Գահիրէ, 2015, էջ 4:

1 «Գահիրէի ՀԲԸՄի Սաթենիկ Չագըր Հիմ-նադրամի Հրատարակչական Գործունէութինը»,Պերճ Թէրզեան, Գահիրէ, 2012, էջ 24:


ՊԱՏՄՈՒԹԵԱՆ ՀԱՄԱՐ ՎԿԱՅՈՒԹԻԻՆ

Ամբողջ դար մը ապրած...Շար. էջ 6-էն

անգամ իր սենեակը գացի եւ անդրադարձայ որչորս տող միայն գրած էր. ճարահատ՝ յանդգնե-ցայ ըսել իրեն.

-Ընկեր Թէքէեան, երկու ժամ անցաւ եւ դուքբան մը աւելի չէք ըրած. թերթը շա՜տ ուշացաւ.տպարանը կը սպասէ:

Թէքէեան՝ կէս-ժպտուն եւ կէս խոժոռ դէմքովինծի նայեցաւ եւ ինքնարդարացումով յարեց.

-Ո՞վ ըսաւ որ բան մը չեմ ըրած. Հոս ստորա-կէտ չկար, ստորակէտ մը դրի:

Եւ ցոյց տուաւ ինծի գրած չորս տողերուն եր-րորդը:

Ա յ ս ա ն ն շ ա ՜ ն պ ա տ ա հ ա ր ը թ ե ր ե ւ ս ո մ ա ն ցանկարեւոր թուի, բայց ինծի համար Թէքէեանիլեզուական բծախնդրութիւնը մեր աննման Մես-րոպեան հայերէն լեզուին հանդէպ կը բխէր իրանզուսպ սէրէն՝ մեր սրբատառ լեզուին նկատ-մամբ: Այդ օրը, այդ զօրեղ սէրն ու բծախնդրու-թիւնը նոյնհետայն փոխադրուեցան իմ մէջս, ուրվ ա ռ կ ը մ ն ա ն մ ի ն չ ե ւ ա յ ս օ ր : Ա ւ ե լ ի ն ՝ յ ա ճ ա խնշմարած էի որ ան իր նոր գրած քերթուածներըերկարօրէն իր գրպանը կը պահէր, ամէն օր աչքէանցընելու եւ բարեփոխելու փութկոտութեամբ:

Երկրորդ շրջանը՝ մեր արեւավառ «Արեւ»ինհետ կը սկսի Փարիզէն Գահիրէ վերադարձիս եւկը տեւէ լման տասը տարի, մինչեւ 1958-ի Սեպ-տեմբերին, Փարիզի մեր «Ապագայ»ի խմբագրու-թիւնն ալ ստանձնելէ ետք, երբ փոխադրուեցայԱմերիկայի Միացեալ Նահանգներ, նախ՝ երկու

տ ա ր ի ( 1 9 5 8 - 1 9 6 0 ) Գ ա լ ի ֆ ո ր ն ի ո յ մ ե ր « Ն ո րՕ ր » ի ն խ մ բ ա գ ր ո ւ թ ի ւ ն ը ս տ ա ն ձ ն ե լ ո ւ , ա պ ա ՝1960-էն սկսեալ մինչեւ 1981, իբրեւ «Պայքար»օրաթերթի խմբագրապետ:

Այդ շրջանը- աւելի քան երկու տասնեակ տա-րիներ-ալեկոծեալ էր մասնաւորաբար եգիպտա-հայ գաղութին համար, թէ’ Գահիրէի եւ թէ Աղեք-սանդրիոյ թեմական բուռն ընտրութիւններուն եւնաեւ դէպի Հայաստան ներգաղթի դժուարին եւյոգնեցուցիչ գործողութիւններու զոյգ գլխաւորպատճառներով:

Այս առիթով՝ միայն պիտի ուզէինք յայտնել թէ՝մենք բացարձակապէս կողմնակից չենք եղածորեւէ ծայրայեղութեան, միշտ հաւատարիմ մնա-լով Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեանսկզբունքներուն եւ նպատակներուն, Սուրբ Էջ-միածինը մի’շտ հայրենիքի կողքին, անկախա-բար իր վարչակարգէն, որ համայնավարական էրա յ դ օ ր ե ր ո ւ ն ե ւ բ ա ց ա ր ձ ա կ ա պ է ս խ ո տ ո ր կ ըհամեմատէր մեր ռամկավարական տեսլականինհետ:

Հոս գոհունակութեամբ կ’արձանագրենք որ՝Հայաստանի իրերայաջորդ կառավարութիւն-ները իմաստութիւնն ունեցած են ճանչնալու մերյստակ դիրքորոշումը, առանց ճակատ յարդա-ր ե լ ո ւ մ ե զ ի դ է մ : Ի բ ր ե ւ օ ր ի ն ա կ ա ն փ ա ս տ , կ ըյիշեմ այն իրողութիւնը՝ թէ երկիցս համայնավարշրջանին հրաւիրուած ենք Հայաստան եւ իբրեւռամկավար ազատական խմբագիր յարգուածենք հայրենի հողին վրայ:

Ը ն տ ր ա պ ա յ ք ա ր ի օ ր ե ր ո ւ ն գ ո ր ծ ա ծ ե ն ք լ ո կփ ա ս տ ե ր ո ւ հ ի մ ա ն վ ր ա յ ե ւ մ ե ր ի ւ ր ա ց ո ւ ց ա ծբնաբանը մինչեւ հիմա մեզ ճանչցողները կը յի-

շեն. «Երբ փաստերը կը խօսին, մեր գաղափարիհակառակորդները կը լռեն»:

«Արեւ», հարիւր տարուան ընթացքին ունեցածէ իրերայաջորդ խմբագիրներ, որոնք բոլորն ալի ր ե ն ց հ ա ւ ա տ ա ր մ ո ւ թ ի ւ ն ն ա ր ժ ե ց ո ւ ց ա ծ ե նՌամկավար Ազատական Կուսակցութեան հան-դէպ: Անոնցմէ ոմանք այսօր մահացած են. ողջկը մնան միայն ընկերներ Երուանդ Ազատեանը,Դոկտ. Աւետիս Եափուճեանը եւ ես:

«Արեւ»ի անցեալը անկողոպտելի գանձարանմըն է, որ արդիագոյն լաւագոյն արհեստագիտա-կան մեթոտով փրկուած է կորուստէ. արեւաջերմ«Արեւ»ի ներկան, մանաւանդ այժմ մեր եգիպ-տահայ նօսրացող գաղութին հանապազօրեայմտահոգութեանց եւ նորանոր դժուարութեանցտեղի կրնայ տալ . գալով «Արեւ»ի Ապագային,ան պիտի ի վիճակի ըլ լայ , շնորհիւ իր փառա-հեղ անցեալին, չստորագնահատուիլ , չարհա-մարհուիլ՝ չմոռցուիլ մեր զմայլագեղ եգիպտահայգաղութին իր սփռած անծայրածիր բարիքներունշնորհիւ:

Ջերմօրէն կը գնահատենք եւ կը շնորհաւո-ր ե ն ք ա ր ե ւ ա շ ո ղ Ե գ ի պ տ ո ս ի մ ե ր ա յ ս օ ր ո ւ ա նղեկավարները, բոլոր ընկեր-ընկերուհիներն ուանխտիր եւ մեր անկեղծ բարեկամներն ամէ-նուրեք:

Վստահ ենք որ՝ մեր սիրելի «Արեւ»ը այսու-հետեւ եւս, ընդունելի որոշումով մը, պիտի յաջո-ղի պահել իր գոյութիւնը եւ տեւել տակաւին:

Ասիկա միեւնոյն ժամանակ մեր խորունկ բաղ-ձանքն ու անայլայլ համոզումն է:

ՊՈՍՏՈՆ

Հալէպահայ գրող, բեմադրիչ Մանուէլ Քէշիշեան կը գրէ.

16 Մայիս 2016, Երկուշաբթի երեկոյեան ժամը եօթիմօտ անցայ Մազլումեան հիւանդանո-ցին կողքով, ուր քիչա ռ ա ջ հ ր թ ի ռ մ ը մ ա ր դ կ ա յ ի ն զ ո հ ե ր խ լ ա ծ է ր , ե ւ Ս .Աստուածածին եկեղեցիին քովէն կարաժներու փողոցըկտրելով հասայ «Հաճ Հապիպ» փողոցին սկիզբը: Անկիւնըե ր կ ո ւ հ ա յ տ ղ ա ք կ ե ց ա ծ կ ը խ օ ս է ի ն չ պ ա յ թ ա ծ կ ա զ իտակառի մասին:

-Ո՞ւր ինկաւ,- հարցուցի:-Հո՛ն,-մատով ցոյց տուին դէպի «Թէթթէն» պէնզինի կայան:Տեսայ մեզմէ 60-70 մեթր հեռաւորութեան գետնին վրայ պառկած շիշը:-Աստուած փրկած է, մտածեցի եւ մտայ «Հաճ Հապիպ»: Տասը քայլ չհե-

ռացած, շրջուեցայ տղոց կողմ.- հայ տղոցմէ մէկուն թիւը ունի՞ք ,- հարցուցի:-Թերեւս եղբայրս ունի, հիմա կը հեռաձայնեմ,- ըսաւ մէկը:-Փորձեցէք գտնել , - ըսի , - ես ալ Արտոյին խանութը կը հանդիպիմ, -

կ’ըսեմ, թէեւ շատ յոյս չունիմ, որ բաց ըլլայ:Ըսի եւ.... զօրաւոր շատ զօրաւոր պայթիւն մը լսուեցաւ. մեզմէ ամենա-

շատը 15 մեթր անդին. քարերու տարափ կը տեղար եւ քառասուն-յիսունմեթր տարածութեամբ փոշիի ծածկոյթ մը պատեր էր մեզ: Իսկ մեր քիթերըկը լեցուէին պայթուցիկ նիւթի շատ անախորժ հոտով:

Ե ր ե ք ն է ս ե ր կ ո ւ ք ը վ ա զ ե ց ի ն ք դ է պ ի պ ա յ թ ի ւ ն ի վ ա յ ր : Շ ա տ շ ո ւ տ ո վպատշգամբէ մը կնոջ մը սարսափած եւ լացակումած ձայնէն գիտցանք, թէքանդուած տան մէջ բնակիչներ չկան...

Այս ամէնը պէտք է պատմէի, որպէսզի կարենայի վկայութիւն ընել:Կը վկայեմ.Պայթիւնէն ՀԻՆԳ վայրկեան ետք, ՀԱՅ ՏՂԱՔԸ իրենց հին Վուկըզվակըն

փոխադրակառքով պայթիւնին վայրն էին արդէն: Անոնց մէջ էր նաեւԱրտօն, որուն խանութը երթալ որոշած էի քիչ առաջ: Տղաքը երկուքականհոգիով ուղղուեցան տարբեր շէնքեր:

-Արտօ,-ըսի.- չպայթած կազի շիշ մը կայ, եւ ցոյց տուի շիշը:

Արտօն կեցաւ դէպի կազի շիշ տանող ճամբուն մէջտեղ եւ արգիլեցինքնաշարժներուն այդ ուղղութեամբ երթալ: Նոյն ատեն ան հեռաձայնեցեւ արաբերէնով մասնագէտներու խումբ մը պահանջեց, վտանգազերծելուպայթուցիկով լեցուն շիշը:

-Երբեմն այսպիսի շիշեր 30-40 վայրկեան ետք ալ կրնան պայթիլ,-ըսաւան:

Արտոյին մօտեցան երկու պատանիներ.- Քեռի արտօնէ, որ մենք կենանքքու տեղդ,- ըսին անոնք:

Արտօն արտօնեց : Պ ատանիները կարաժ ներու ք ովէ ն հին անիւ մըբերին, նաեւ երկու մեծ քարակտորներ եւ փակեցին ճամբան:

-Քանի՞ երորդ էք,- հարցուցի պատանիներուն:-Քանի մը օր առաջ տասերորդը աւարտեցինք,- պատասխանեցին:Ք ա ռ ո ր դ ժ ա մ չ է ր ա ն ց ա ծ , տ ղ ա ք ը ա ր դ է ն ս տ ո ւ գ ա ծ է ի ն ՝ դ ր ա ց ի

շէնքերուն մէջ զոհեր չկային, վնասները միայն նիւթական էին:Արտօն դարձեալ հեռաձայնեց, արաբերէն խօսեցաւ: Չլսեցի խօսակ-

ցութիւնը, բայց նկատեցի, որ ջղայնացած կ’երեւէր:Կրկին հեռաձայնեց. հայերէնով խօսեցաւ: Շատ չանցած ինքնաշարժ մը

կանգ առաւ չպայթած կազի թիւպին քով, երկու երիտասարդներ իջան, շի-շը վերցուցին, դրին ինքնաշարժին մէջ եւ սուրալով հեռացան:

-Արտոյին դէմքին նայեցայ.- Ասո՞նք.... ,. Ըսի:-Ասոնք մեր տղաքն են,- ըսաւ տխուր ժպիտով:Այս մանրապատումը իր աւարտին չի հասնիր եթէ չըսեմ, որ պատա-

նիներն ալ իրենց բերած ծանր քարերն ու անիւները տարին հոն ուրտեղէնբերած էին: Ճամբան բաց էր հիմա:

Կէս ժամէն աւելի անցած էր: Պետական կամ զինուորական ոեւէ մէկըչհասաւ դէպքի վայր:

Այս քանիերո՞րդ անգամն է, որ ես մօտիկ կը գտնուիմ պայթիւններուվայրերուն, եւ ամէն անգամ միայն հայ տղոց հանրածանօթ Վուկըզվակընըկը տեսնեմ օգնութեան հասնող:

Որպէս վկայ ես գրի առի ճշմարտութիւնը, միայն ճշմարտութիւնը եւ իմականատես եղած ամբողջ ճշմարտութիւնը:

Հալէպի խաղաղ բնակչութիւնը կրկին հրթիռակոծման թիրախ. Վիլլաներ եւ Սիւլէյմանիէ հրթիռակոծուեցան

Երկուշաբթի՝ 16 Մայիս 2016-ի յետմիջօրէիՀալէպ քաղաքի զանազան շրջաններ զինեալխ մ բ ա ւ ո ր ո ւ մ ն ե ր ո ւ կ ո ղ մ է հ ր թ ի ռ ա կ ո ծ մ ա նթիրախ դարձան, որոնց կարգին հայաբնակՎիլլաներ եւ Սիւլէյմանիէ թաղամասերը:

Արդարեւ, Վիլլաներ փողոցի «Մազլումեան»հիւանդանոցին մօտ, արձակուած հրթիռինպայթումին պատճառով արձանագրուեցանզոհեր եւ վիրաւորներ, զոհուողներու կարգինէր արաբ յղի մայր մը եւ անոր մանչ ու աղջիկզաւակները:

Սիւլէյմանիէ «Հաժ Հապիպ» փողոցի հան-դ ի պ ա կ ա ց թ ա ղ ը հ ր թ ի ռ մ ը ի ն կ ա ւ ե ւ պ ա յ -թեցաւ: Այլ հրթիռ մը «Թեթթէն» վառելանիւթիկայանին դիմաց, բարեբախտաբար չպայթե-

ցաւ: Ուրիշ մը՝ ԱՄԺՏան դիմացը դաշտին մէջ,բարեբախտաբար ան ալ չպայթեցաւ:

Վերոնշեալ հրթիռակոծումներու իբրեւ ար-դիւնք վիրաւորուողները անմիջապէս տարուե-ցան հիւանդանոց եւ համապատասխան դար-մանումներ կատարուեցան անոնց:

Միւս կողմէ, հրթիռակոծումներու պայթիւն-ները ծանր վնասներ պատճառեցին շրջանիինքնաշարժներուն, բնակարաններուն, խա-նութներուն:

Պէտք է ըսել, որ պատերազմական վիճակըիր ամբողջ սաստկութեամբ կը շարունակուիՀալէպի մէջ՝ պայթիւնները, աւերածութիւն-ները, տակաւին կը շարունակուին աննկա-րագրելի ձեւով:

Նախագահ Սարգսեան...Շար. էջ 1-էն

քննարկեցինք ստեղծուած իրավի-ճ ա կ ը ե ւ ա յ դ ի ր ա վ ի ճ ա կ ի ց դ ո ւ ր սգալու ուղիները:

Պայմանաւորուածութիւն է ձեռքբերուել զինադադարի ռեժիմի խախ-տումների մշտադիտարկում անց-կացնե լու եւ միջադէպերի հետա-քննութեան մեխանիզմ ներդրելուվերաբերեալ : Մենք, ի հարկէ, մերկողմից կ’անենք ամէն ինչ, որպէսզիայդ խախտումները չլինեն, եւ յուսովեմ, որ ԵԱՀԿ Մինսքի խմբի համա-նախագահող երկրների արտաքինգ ո ր ծ ե ր ի ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր ը հ ե տ ե -ւողականօրէն կ’իրականացնեն այնորոշումները, որոնք մենք համատեղընդունե լ ենք : Բարով էք եկե լ , եսուրախ եմ, Տմիթրի Անատոլիի մերհ ա ն դ ի պ մ ա ն հ ա մ ա ր » , - ը ս ա ծ էնախագահ Սերժ Սարգսեան:

ՌԴ կառավարութեան նախագա-հը նշելով, որ ուրախ է ՀՀ նախա-գահի հետ հանդիպման նոր հնա-րաւորութեան համար, ընդգծած է,ո ր ա ն ի կ ա , ը ս տ է ո ւ թ ե ա ն , ա ր դ է ներկրորդն է մէկ ամսուայ ընթացքին,ո ր շ ա տ լ ա ւ է , ք ա ն ի ո ր կ ը բ ն ո ւ -թագրէ ՀՀ եւ ՌԴ միջեւ յարաբերու-թիւններու մակարդակը, այն դաշ-ն ա կ ց ա յ ի ն կ ա պ ե ր ո ւ ն բ ն ո յ թ ը , ո րգ ո յ ո ւ թ ի ւ ն ո ւ ն ի ն ե ր կ ո ւ ե ր կ ի ր ն ե -րուն, երկու ժողովուրդներուն միջեւ:«Անցեալ անգամ մենք, իսկապէս,ա ն ց ո ւ ց ի ն ք ե ր կ կ ո ղ մ բ ա ն ա կ ց ո ւ -թիւններ, իսկ այսօր տեղի կ’ունենայմեր միութեան Եւրասիական միջ-կ ա ռ ա վ ա ր ա կ ա ն խ ո ր հ ո ւ ր դ ի լ ի ա -գումար նիստը: Պիտի դիտարկենքտարբեր եւ առաջին հերթին տնտե-սական հարցեր, որոնք օգտակարե ն բ ո լ ո ր ե ր կ ի ր ն ե ր ո ւ ն հ ա մ ա ր :Շնորհակալութիւն կառավարութ-իւններու ղեկավարներուն Երեւա-նի մէջ այս միջոցառումը իրակա-նացնելու հրաւէրին համար, որով-

հետեւ սա առաջին նման միջոցա-ռումն է ձեր մօտ: Ի դէպ, Եւրասիա-կան յանձնաժողովի ղեկավարը նոյն-պէս կը ներկայացնէ Հայաստանը,ինչ որ , այս իմաստով, խորհրդա-ն շ ա կ ա ն է : Կ ը շ փ ո ւ ի ն ք , ե ւ գ ո ր -ծընկերները կառավարութենէն ձե-զ ի կ ը զ ե կ ո ւ ց ե ն ա ր դ ի ւ ն ք ն ե ր ո ւ նմասին: Վստահ եմ, որ կը հասնինքա յ ն պ ա յ մ ա ն ա ւ ո ր ո ւ ա ծ ո ւ թ ի ւ ն ն ե -ր ո ւ ն , ո ր ո ն ք ա ն հ ր ա ժ ե շ տ ե ն , կ ըկ ր կ ն ե մ , մ ե ր տ ն տ ե ս ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ըխ թ ա ն ե լ ո ւ հ ա մ ա ր : Ի ր օ ք , ի մ ն ա -խորդ այցը կայացաւ շատ դժուարիրադրութեան պայմաններու մէջ:Նաեւ կ’ուզեմ ըսել, որ Ռուսիոյ մէջմենք, այնուամենայնիւ , շատ լար-ւած կը հետեւէինք իրադարձութիւն-ներու զարգացման, ուժերու ներա-ծին չափով կ’օգնէինք ստեղծուածիրավիճակը կարգաւորելու համար:

«Կարեւոր է, որ ձեռքբերուած զի-նադադարը պահպանուի: Այս ծիրէններս մենք, ի հարկէ, լիովին կ ՛ող-ջունենք Ատրպէյճանի նախագահինհ ե տ ձ ե ր հ ա ն դ ի պ ո ւ մ ը , ո ր տ ե ղ իո ւ ն ե ց ա ւ Վ ի ե ն ն ա յ ի մ է ջ , ի ն չ պ է սնաեւ Մինսքի խումբի ծիրէն ներսգործադրուող ջանքերը երկխօսու-թիւնը պահպանելու, շփումը շարու-նակելու եւ ապագային նման բնոյթիմ ի ջ ա դ է պ ե ր թ ո յ լ չ տ ա լ ո ւ հ ա մ ա ր `հաշուի առնելով այն պայմանաւոր-ւ ա ծ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ պ ա հ պ ա ն ո ւ մ ը ,որոնք պատմականօրէն ձեռք բեր-ւած են 1994-95թթ. եւ , ի հարկէ ,տարածաշրջանին մէջ աւելի ամուրխաղաղութեան ու Լեռնային Ղարա-բաղի հակամարտութեան վերջնա-կան կարգաւորման ուղղութեամբառաջ շարժուելու անհրաժեշտու-թիւնը: Կրնաք չկասկածիլ` Ռուսիանմիշտ օգնած է եւ պիտի օգնէ այսդժուար հակամարտութեան կար-գաւորման հարցով: Իսկ մենք ձեզիհետ միասին այժմ կը քննարկենքատոր հետ կապուած բոլոր հարցե-րը»,- ըսած է ՌԴ կառավարութեանղեկավար Տմիթրի Մետվետեւ:


Ապտուլա Կիւլ...Շար. էջ 1-էն

զինեալներու եւ մասնատեցին Իրաքը: Անոր խօսքով, հետախոյզներուբազմաթիւ զեկոյցները կը նշեն, որ ճիհատականներէն շատերը, որոնք պա-տերազմած են Իրաքի մէջ ահաբեկիչներու կողքին, այսօր կը վերադառնանԵ ւ ր ո պ ա ե ւ ա յ ն տ ե ղ զ ա ն գ ո ւ ա ծ ա յ ի ն ա հ ա բ ե կ չ ա կ ա ն յ ա ր ձ ա կ ո ւ մ ն ե րկ ՛իրականացնեն, ինչպիսին էր Փարիզի ահաբեկչութիւնը: Այս ամէնըկ՛իրականացուի Թուրքիոյ իշխանութիւններու լուռ համաձայնութեամբ:

Զրոյցի ժամանակ Կիւլ խիստ քննադատած է Իրաքի եւ Սուրիոյ մէջիրականացուող ամերիկեան գործողութիւնները ԻՊ-ի դէմ` անուանելովզանոնք «յիմարներու ակումբ»: Ան աւելցուցած է, որ ամենավտանգաւորահաբեկչական խմբաւորումները, ինչպիսինն է Սէուտական Արաբիոյկողմէ հովանաւորուող «Ալ Նուսրա»-ն, շատոնցէ կը համագործակցինարեւելեան հետախուզական կազմակերպութիւններու հետ:

Հայաստան կը...Շար. էջ 2-էն

բարեկամութիւնը անմիջապէս որանկախութեան կամ ինքնավարու-թ ե ա ն տ ի ր ա ն ա ն Ս ո ւ ր ի ա յ է ն ե ւԹուրքիայէն:

Այս հանգրուանին Թուրքիա ան-խիղճ կերպով կը ջարդէ Քիւրտե-րը, իսկ Արեւմուտքը իր խիղճը կըմաքրէ Քիւրտերը պիտակելով ահա-բեկիչներ: Իր սահմաններէն ներսԹ ո ւ ր ք ի ո յ կ ա տ ա ր ա ծ վ ա յ ր ա գ ո ւ -թիւններուն եւ ճակատամարտնե-րուն կողքին, Սուրիոյ մէջ ստեղծածէ ուժի տակնուվրայութիւն մը՝ օգ-նելով ISIS-ին եւ սպաննելով Քիւր-տ ե ր ը , ա մ բ ո ղ ջ ո վ ի ն հ ա կ ա ս ե լ ո վՄիացեալ նահանգներու քաղաքա-կանութեան:

«Քրտական PKK-ի անդամներունդ է մ պ ա յ ք ա ր ե լ ո ւ պ ա տ ր ո ւ ա կ ո վ ,Թ ր ք ա կ ա ն ո ւ ժ ե ր ը կ ը ռ մ բ ա կ ո ծ ե նՍիրնաքի եւ Տիարպէքիրի բնակիչ-ներու շրջանները եւ ընթերքայինկառոյցները», կ’ըսէ Քիւրտ իրաւա-բան եւ մարդկային իրաւունքներուգործիչ Հոշին Էպտիւլ լահ: «Տասն-եակներով քաղաքացիներ սպան-ն ը ո ւ ա ծ ե ն , հ ա ր ի ւ ր ն ե ր վ ի ր ա ւ ո ր -ւած են եւ տասնեակ հազարաւորփախստականներ տեղահան եղածեն երկրին հարաւարեւելեան շրջա-նի թրքական ուժերու վայրագ գոր-ծ ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ հ ե տ ե ւ ա ն ք ո վ » ,կ’ըսէ Էպտիւլլահ ARA լրատու գոր-ծակալութեան: «Աւելի քան 100,000տարագիրներ արձանագրուած եներկու ամիսներու ընթացքին, մինչբազմաթիւ ուրիշներ կը մնան Քրտա-կան շրջաններու պատերազմէ քան-դըուած գիւղերու եւ քաղաքներումէջ»:

Մարդու կողմէ ստեղծուած մար-դ ա ս ի ր ա կ ա ն տ ա գ ն ա պ մ ը ս տ ե ղ -ծուած է ամբողջ աշխարհին ի տես,ս ա կ ա յ ն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն շ ա հ ե ր կ ըստիպեն քաղաքական ուժերու լուռմնալու:

Թ ո ւ ր ք ի ո յ խ ո ր հ ր դ ա ր ա ն ի ն մ է ջՔիւրտ պատգամաւորներ յանդըգ-ն ո ւ թ ե ա մ բ ա ր տ ա յ ա յ տ ո ւ ա ծ ե ն ,ինչպէս՝ կին պատգամաւոր մը, որկրքոտ ելոյթէ մը ետք գոչած է, «Պի-տի վճարէք այն արիւնին համար որկը հոսեցնէք Քիւրտիստանի մէջ»!

Կան վիտէօ-արձանագրութիւն-ն ե ր ա յ լ Ք ի ւ ր տ ե ր ո ւ ո ր ո ն ք խ օ ս քառած են եւ արտայայտած են իրենցն ա խ ա տ ի ն ք ը : Ա ն ո ն ք բ ո լ ո ր ը կ ըյ ա յ տ ն ե ն թ է Թ ո ւ ր ք ե ր ը կ ը պ ա տ -կանին Կեդրոնական Ասիո յ , բայցյ ա փ շ տ ա կ ա ծ ե ն Հ ա յ ե ր ո ւ , Ա ս ո -

րիներու, Յոյներու հողերը: Անոնք բոլորն ալ գիտակից են թէ

Նախագահ Էրտողան կը ձեւափոխէօրէնսդրութիւնը, անոնց խորհրդա-րանին մենաշնորհներէն զրկելու եւզանոնք բանտ առաջնորդելու:

Անցեալ տասնամեակներուն Թուր-քիոյ Քիւրտերը կը կռուէին իրենցանկախութեան համար: Անոնց բան-տ ա ր կ ե ա լ ղ ե կ ա վ ա ր Ա պ տ ի ւ լ լ ա հՕճալան նսեմացուց պահանջները,հ ա մ ա ձ ա յ ն ե լ ո ւ հ ա մ ա ր լ ե զ ո ւ ի ե ւմշակութային իրաւունքներու պահ-պ ա ն մ ա ն շ ո ւ ր ջ : Ա յ ս պ է ս , շ ա ր ո ւ -ն ա կ ո ւ ե ց ա ւ բ ա ն ա կ ց ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ըկ ա ռ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն ե ւ Ք ի ւ ր տ ե ր ո ւղեկավարութեան միջեւ: Բայց Յու-լիս 2015-ին Էրտողան յետադարձկերպով փոխեց ընթացքը եւ սկսաւպատերազմը Քիւրտերու դէմ. պա-տ ե ր ա զ մ մ ը ՝ ո ր 1 9 8 0 - է ն ի վ ե րպատճառած է 40,000 զոհեր:

Է ր տ ո ղ ա ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի դ ի մ ե ցո ր ո վ հ ե տ ե ւ ա ն խ ո ր հ ր դ ա ր ա ն իքրտական պլոքը նկատեց արգելքմը իր բացարձակ ուժին: Բայց այսբ ո լ ո ր է ն ա ւ ե լ ի , հ ա շ ո ւ ի ա ռ ն ե լ ո վզ ա ր գ ա ց ո ւ մ ն ե ր ը Ի ր ա ք ի մ է ջ , ո ւ րինքնավար Քիւրտիստան մը յառա-ջացաւ, եւ Սուրիոյ մէջ ուր Քիւրտե-ր ը գ ր ե թ է կ ա ր ո ղ ա ց ա ն շ ե ր տ ե լինքնավար բաժին մը, դժուար չէրիրեն համար նախատեսել «տօմի-նօ»ի հետեւանքով զարգացումներըԹուրքիոյ մէջ:

Ք ի ւ ր տ ե ր ը կ ը պ ա յ ք ա ր ի ն ն ո յ նհողերուն համար որոնք Հայերը կըպահանջեն որպէս իրենց սեփակա-նութիւնը: Եթէ Քիւրտերը հասնինիրենց նպատակին, Հայերը հաշուիպէտք է նստին անոնց հետ: ԱյսօրՀայերը ի՞նչ կընեն երբ Քիւրտերըայնքան պէտք ունին իրենց նեցու-կին:

Հայերը մեծամասնութեամբ ապա-ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ա ց ա ծ ե ն : Ա յ լ ա պ է սա ն ո ն ք կ ա մ ա ւ ո ր ն ե ր ո ւ ղ ա ր կ ա ծպիտի ըլլային: Բայց ամենէն աւելի,Քիւրտերը կը կարօտին քաղաքա-կան նեցուկի որպէսզի իրենց ձայնըլսելի դառնայ: Օրինական է որ մերքաղաքական քայ լերը համակար-գ ե ն ք Ք ի ւ ր տ ե ր ո ւ հ ե տ հ ա մ ա շ -խարհային մակարդակով, այնպէսոր պաշտօնական ներողութեան մըկողքին կարենանք յուսալ հողայինո ր ո շ զ ի ջ ո ւ մ մ ը ի ն պ ա ս տ մ ե րպահանջներուն: Անոնք հողին վրայգտնուելով 90 տոկոսով արդէն շա-հած են վէճը:

Ժամանակն է հայերուն տեսլա-կան եւ ստեղծագործական քաղա-քականութեան մը որդեգրումին:

Թարգմ. Յ.Ա.

ՆուիրատուութիւնՏիկին Թէրէզ Պաղտատլեան իր սիրելի ամուսնոյն՝ Հրանդ Պաղ-

տատլեան-ի մահուան տխուր առիթով, «Ապագայ» շաբաթաթերթին կընուիրէ 500 տոլար:

ՆուիրատուութիւնՏիկին Քրիստինէ Տրդատեան Գույումճեան առ ի գնահատանք Հայ

Բ ե մ - ի « Ա ն պ ի տ ա ն Ո ւ ր ո ւ ա կ ա ն ն ե ր ը » - ը բ ա ց ա ռ ի կ յ ա ջ ո ղ ե լ ո յ թ ի նԹէքէեան Մշակութային Կեդրոնին կը նուիրէ 100 տոլար:

ՆուիրատուութիւնԱլիս եւ Սօնիա Սողոմոնեան 50 տոլար կը նուիրեն Թէքէեանի Սարօ

Մանուկեան Ֆոնտին:

LX& TARI JIU 2037 :RKOU

Documents

Transcript of LX& TARI JIU 2037 :RKOU