Luan Van -Tran Thi Thuy Ha - FBA3

Lun n thc s 1 Trn Th Thu H

Nm hc 2010 - 2012

LUN VN:

Nghin cu v h thng xp hng tn dng ni b ca Ngn hng TMCP Nh H Ni

TRN Th Thu H

Ging vin hng dn: TS. O Th Thanh Bnh

H Ni, thng 12 nm 2011


LI CAM OAN

Ti xin cam oan lun vn Nghin cu v m hnh Xp hng tn dng ni b ca Ngn

hng TMCP Nh H Ni l kt qu ca qu trnh t nghin cu ca ring ti.

Cc s liu trong ti ny c thu thp v x l mt cch trung thc. Nhng kt qu

nghin cu c trnh by trong lun vn ny l thnh qu lao ng ca c nhn ti di s ch

bo ca ging vin hng dn Tin s o Th Thanh Bnh. Ti xin cam oan lun vn ny hon

ton khng sao chp li bt k mt cng trnh nghin cu no c t trc.


LI CM N

Ti xin gi li cm n chn thnh ti Ban Gim Hiu, cc thy c ging dy ti trng i

Hc Quc Gia H Ni, cc t chc, c nhn truyn t kin thc, hng dn, cung cp cc ti

liu cn thit v gip ti trong sut thi gian hc tp ti trng, cng nh trong qu trnh tm

hiu kin thc thc hin lun vn ny.

c bit ti xin gi li cm n su sc n c gio TS. o Th Thanh Bnh ngi tn

tnh gip , hng dn ti v ti cng xin cm n tt c cc khch hng, gia nh, bn b v

ng nghip gip , hng dn, tn tnh ch bo, cung cp s liu ti hon thnh bi lun

vn ny.

NGI THC HIN

Trn Th Thu H


MC LC

GII THIU ............................................................................................................................................... 11

CHNG I: CC NGHIN CU V XP HNG TN DNG (XHTD) ............................................... 14

1.1. Tng quan v xp hng tn dng: ........................................................................................................ 14

1.1.1. Khi nim xp hng tn dng: ........................................................................................................ 14

1.1.2. i tng ca xp hng tn dng: .................................................................................................. 14

1.2. Tm quan trng ca xp hng tn dng: ............................................................................................. 15

1.2.1. Ri ro tn dng: .............................................................................................................................. 15

1.2.2. Vai tr quan trng ca xp hng tn dng: ..................................................................................... 15

1.3. Nguyn tc v quy trnh xp hng tn dng: ....................................................................................... 16

1.3.1. Nguyn tc xp hng tn dng ........................................................................................................ 16

1.3.2. Quy trnh xp hng tn dng ........................................................................................................... 16

1.3.2.1. Thu thp thng tin .................................................................................................................. 16

1.3.2.2. Phn loi theo ngnh v quy m. ............................................................................................ 17

1.3.2.3. Phn tch v chm im cc ch tiu ........................................................................................ 17

1.3.2.4. a ra kt qu xp hng tn dng ............................................................................................ 17

1.3.2.5. Ph chun v s dng kt qu xp hng .................................................................................. 17

1.4. M hnh XHTD ang c p dng quc t v ti Vit Nam: ........................................................... 18

1.4.1. M hnh ton hc chm im tn dng: .......................................................................................... 18

1.4.2. Phng php chuyn gia: ............................................................................................................... 20

1.4.3. Mng n ron thn kinh: ................................................................................................................. 20

CHNG II: H THNG XHTD CA NGN HNG HABUBANK V CC NGN HNG

THNG MI NH NC VIT NAM ...................................................................................... 22

2.1. Gii thiu v Habubank: ...................................................................................................................... 22


2.2. Quy trnh tn dng ca Habubank i vi Khch hng Doanh nghip: ............................................. 25

2.3. H thng XHTD ni b ca Habubank: .............................................................................................. 28

2.4. Mt s kinh nghim ca cc Ngn hng khc: .................................................................................... 41

2.4.1. Ngn hng u t v Pht trin Vit nam BIDV: .......................................................................... 41

2.4.2. Ngn hng Cng thng Vit Nam Vietinbank: ............................................................................. 43

2.4.3. Ngn hng Ngoi thng Vit Nam Vietcombank: ........................................................................ 45

CHNG III: MT S NGHIN CU V H THNG XP HNGTN DNG NI B CA

HABUBANK ........................................................................................................................................ 49

3.1. Nghin cu v b ch tiu trong m hnh xp hng: ............................................................................ 49

3.2. Thc hin phn tch hi quy bng phn mm Eview: ......................................................................... 54

3.2.1. Thu thp s liu: ............................................................................................................................. 54

3.2.2. Thc hin cc phn tch hi quy c lng cc tham s: .............................................................. 54

3.2.3. Kim tra tnh chnh xc ca kt qu Hi quy: ................................................................................ 63

3.2.4. nh gi v b ch tiu rt gn ca m hnh: ................................................................................. 65

3.3. Mt s gp cho m hnh XHTD ti HBB: ......................................................................................... 67

3.3.1. Nhng kt qu t c: ................................................................................................................ 67

3.3.2. Mt s lu cn khc phc: ........................................................................................................... 68

KT LUN ................................................................................................................................................. 71


DANH SCH BNG BIU

Bng 2.1: Cc ch tiu ti chnh c bn 3 nm gn nht ca HABUBANK (2008-2010) ............................. 23

Bng 2.2: C cu d n theo k hn ti HBB .................................................................................................. 24

Bng 2.3: C cu d n theo loi hnh doanh nghip ti HBB ...................................................................... 24

Bng 2.4: Danh mc cc ch tiu ti chnh trong XHTD ti HBB .................................................................. 31

Bng 2.5: Danh mc cc ch tiu phi ti chnh trong XHTD ti HBB ........................................................... 33

Bng 2.6: Phn loi ri ro theo cc mc im v xp hng ti HBB ............................................................. 40

Bng 2.7: Phn loi Cp tn dng theo mc im v xp hng ca BIDV .................................................... 42

Bng 2.8: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietinbank ................................ 43

Bng 2.9: Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh trong XHTD doanh nghip ca Vietinbank ...... 44

Bng 2.10: Phn loi nh gi xp hng theo im v xp hng doanh nghip ca Vietinbank ................ 44

Bng 2.11: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietcombank .......................... 46

Bng 2.12: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietcombank .......................... 46

Bng 2.13: Phn loi nh gi Xp hng doanh nghip theo im v Xp loi ca Vietcombank ............ 47

Bng 3.1: T trng d n phn theo ngnh kinh t trong XHTD ti HBB ..................................................... 50

Bng 3.2: Bng k hiu quy c cc ch tiu ti chnh trong XHTD ti HBB ............................................... 51

Bng 3.3: Bng k hiu quy c cc ch tiu phi ti chnh trong XHTD ti HBB ......................................... 51


DANH SCH T VIT TT

HBB

Habubank Ngn hng Thng mi c phn Nh H Ni

XHTD Xp hng tn dng

CTD Chm im tn dng

NHNN Ngn hng Nh nc

NHTM Ngn hng Thng mi

BIDV Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam

Vietinbank Ngn hng Cng thng Vit Nam

Vietcombank Ngn hng Ngoi thng Vit Nam

BCTC Bo co ti chnh

TC Ti chnh (ch tiu ti chnh)

PTC Phi ti chnh (ch tiu phi ti chnh)

KTVM Kinh t v m


TM TT

Chm im v Xp hng tn dng ni b ng vai tr quan trng i vi cc cp qun tr

ngn hng trong vic nh gi cho vay v cc quyt nh v qun tr ri ro tn dng cng nh

vic trch lp d phng ri ro ca khon vay. Vic hiu r c ch xy dng m hnh xp hng v

cc cch thc kim sot cc bc vn hnh ca n do vy thc s c ngha rt ln i vi

cc cp qun tr ca ngn hng.

Vi b dy ca mt trong bn ngn hng TMCP c thnh lp u tin ti Vit Nam,

Habubank hin ti xy dng v hon thin m hnh xp hng tn dng ni b trn c s t vn

ca Cng ty Kim ton Earnst & Young. Tuy nhin, vic nh gi v cho im mt cch ch

quan v i khi l do thiu chuyn mn ca cc n v kinh doanh trong xp hng ca cc khch

hng khin cho cht lng ca m hnh thc s b nh hng v khng thc hin c vai tr

cn thit ca n.

ti thc hin cc nghin cu chi tit trn m hnh xp hng tn dng ni b i vi

khch hng doanh nghip, thu thp c s d liu v chm im tn dng ca 50 khch hng ngu

nhin, thuc 2 ngnh ngh kinh doanh tiu biu ti Habubank, sau s dng phng php

phn tch hi quy ca kinh t lng tm hiu cc ch tiu ng vai tr then cht, nh hng

n kt qu xp hng tn dng ca khch hng, nhm gip cho cc cp qun tr v cc phng

ban vi chc nng ti thm nh c cng c hu hiu kim sot, iu chnh kt qu xp hng

mt cch c lp v khch quan. Sau qu trnh nghin cu chi tit, ti cng nh gi mt s

im cn tn ti ca m hnh xp hng hin ti, gp phn gip ch cho vic ci thin m hnh xp

hng tn dng sau ny ca Habubank.

Phn chnh ca lun vn bao gm 60 trang, c chia thnh 3 chng. Chi tit nghin cu

ca mi chng c phn tch trong cc phn tip theo.

CC T KHA S DNG TRONG LUN VN

Xp hng tn dng

Chm im tn dng

M hnh xp hng tn dng ni b ca Ngn hng

Xp hng tn dng ni b cho khch hng doanh nghip

Qun tr ri ro tn dng


n v kinh doanh

Cc cp qun tr ph duyt

Ti thm nh tn dng

Cc ch tiu ti chnh

Cc ch tiu phi ti chnh

Ngnh ngh kinh doanh chnh

Tng im xp hng

Phn tch hi quy, hm hi quy

Bin gii thch

Bin ph thuc

Hm hi quy tng th m t mi quan h gia bin gii thch v bin ph thuc


ABSTRACT

Internal credit scoring and rating play an essential role for banking management in pricing

loans as well as practising credit risk management and setting aside reserve. This implies the

importance of fully understanding about internal rating models and the respective approachs in

execution for banking managers.

Being one of the four oldest joint-stock banks in Vietnam, Habubank has established and

completed the internal credit rating model consulted by Earnst & Young Audit firm. However,

subjective or incompetent assessments and scores made by credit assessement officers negatively

affect to the quality and effectiveness of the rating model.

The thesis has done the thorough research on the internal credit rating model for

corporates, together with collecting data and history scoring results of a sample based on 50

random customers in the two typical industries at Habubank as commercial and construction

industries. Subsequently, the author utilizes the econometrics regression methods to analyze key

criteria significantly influencing customers rating. It helps management and functional re-

appraisal departments have useful tools to control and make necessary independent and

objective ajdustments on the rating result. After a deliberate research process, the thesis has

evaluated several constrains of the oustanding model aiming to constructively contribute for

improvement in the future rating activities at Habubank.

The main content of the thesis comprises 60 pages divided in 3 Chapters. The details of

each chapter are analyzed in subsequent sessions.

KEY WORDS

Credit rating

Credit scoring

Internal credit rating model in banks

Internal credit rating for corporates

Credit risk management

Business units

Authorization management level

Credit re-appraisal

Financial criteria

Non-financial criteria

Core business

Total rating score

Regression analysis, regression fuction

Explanatory factors, variables

Dependent factor


GII THIU

1. L do chn ti

Ri ro tn dng l mt trong cc yu t nh hng ln n hot ng ca cc Ngn hng

Thng mi, c bit ti Vit nam, ngun thu t tn dng lun chim t l ng k trong tng

ngun thu ca ngn hng. tham gia vo cuc cnh tranh c bit l trong hot ng tn dng,

cc ngn hng thng mi trong nc ngay t by gi phi t i mi mnh, phi xy dng h

thng qun l ri ro tn dng hiu qu, ph hp vi chun mc v thng l quc t.

Hot ng tn dng l hot ng c nhiu ri ro nht trong nhng hot ng ca cc

NHTM, chnh v vy hon thin cc cng c qun l ri ro tn dng lun l vn quan trng

hng u ca cc NHTM. hn ch ri ro, mt trong nhng bin php qun tr ca cc Ngn

hng Thng mi l s dng cc m hnh phn tch chm im v cht lng, uy tn tn dng

ca cc khch hng t c th chn lc cc khch hng tt v c chnh sch ph hp i vi

tng i tng khch hng hn ch ri ro trong hot ng tn dng. Xp hng tn dng ni

bl c s qun tr ri ro tn dng nhm hn ch v gii hn ri ro mc mc tiu, ng thi

cng h tr ngn hng trong vic phn loi n v trch lp d phng ri ro, tin ti mc ch ti

a ha li nhun v bo v s n nh ca h thng ngn hng

i vi th trng ti chnh hin nay ti Vit Nam, vic xp hng tn dng ni b dn

th hin vai tr quan trng i vi vic hn ch ri ro tn dng. Kh nhiu cc m hnh nh gi

xp hng tn dng ang c s dng ti cc ngn hng thng mi cng vi cc t chc xp

hng tn nhim quc t uy tn c mt ti th trng Vit Nam nh Fitch Ratings, Moodys,

S&P Tuy nhin, hiu qu trong vic xp hng tn dng thc t cn nhiu tn ti do th trng

ti chnh Vit Nam cn s khai, cht lng v tin cy ca thng tin khng cao, bn cnh

mt s cc m hnh ti chnh i hi b dy v c s d liu trong khi h thng lu tr thng tin

ca Vit Nam cn km v thm ch l khng c h thng lc thng tin. Do vic nghin cu

nng cao cht lng xp hng tn dng l cn thit v l ti cn c quan tm u t ti cc

Ngn hng Thng mi.

2. ngha khoa hc v thc tin ca ti

Hip c Basel II ra i nm 2004 b sung thm ri ro hot ng, quy nh thm t l

an ton vn ti thiu gn cht vi mc ri ro ca ti sn ngn hng lin quan n nhiu yu t

bao gm xp hng tn nhim ca khch hng, mc tp trung ca khon vay vo mt nhm


khch hng. Nhm tip cn cc chun mc quc t trong qun tr ri ro ca cc Ngn hng

Thng mi, NHNN c quyt nh 57/2002/Q-NHNN ngy 24/01/2002 trin khai th im

n phn tch, xp hng tn dng doanh nghip. Bn cnh , NHNN cng tng cng kim

sot n xu ca cc Ngn hng Thng mi thng qua quyt nh 493/2005/Q-NHNN ngy

22/04/2005 v phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng vQuyt nh

18/2007/Q-NHNN ngy 25/4/2007 ca Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam v vic sa

i, b sung mt s iu ca Quyt nh 493/2005/Q-NHNN ngy 22/04/2005 ca Thng c

Ngn hng Nh nc Vit Nam v ph hp vi thng l quc t.

Vic xy dng mt m hnh xp hng tn dng ni b chun theo thng l quc t v c

th hot ng kinh doanh ca cc khch hng vay vn ti Vit Nam l cn thit, tuy nhin, do b

ch tiu trong h thng xp hng bao gm cc bin nh tnh v nh lng nn nghip v chm

im tn dng thc t cn bnh hng rt nhiu bi yu t ch quan v trnh chuyn mn ca

ngi chm im.

Do vy, i vi cc Ngn hng thng mi, ngoi vic xy dng mt m hnh xp hng c

cht lng cao v n nh, vic tm ra cch thc v c ch kim sot tnh xc thc ca kt qu

xp hng tn dng ca cc khch hng vay vn s gip nh gi chnh xc cht lng khon n

v kh nng xy ra tn tht trong hot ng tn dng do khch hng khng thc hin hoc khng

c kh nng thc hin ngha v ca mnh theo cam kt. Ngoi ra, n s gip pht hin sm cc

khon n c vn , nh gi ng mc ri ro ca cc khon n chuyn sang nhm n

thch hp; xc nh s d phng ri ro cn trch lp cho nhng tn tht c th xy ra do khch

hng khng thc hin hoc thc hin khng y ngha v theo cam kt.

Trc cc yu cu cp thit v vic tm ra c ch gim st phi ci to nng cp h thng

xp hng tn dng ni b, ti ny s bao gm mt s cc nghin cu v cc h thng chm

im xp hng tn dng hin ang c p dng ti cc t chc chm im uy tn quc t, kt

hp vi mt s m hnh nh gi xp hng doanh nghip v trn nn tng h thng xp hng hin

ti ca Habubank, s tm ra mt s im trng yu ca h thng xp hng tn dng gip cho

cc cp qun l chc nng trong ngn hng c c ch gim st ph hp i vi vic chm im

tn dng cho khch hng, bn cnh s xut mt s ci tin cho h thng XHTD ca

Habubank.


3. i tng v phm vi nghin cu

Trong khun kh gii hn ca ti, i tng nghin cu l h thng xp hng tn dng

ni b ca HBB c thc nghim v ci tin trn phm vi cc khch hng ca HBB t nm

2008 n thi im hin ti. Nghin cu s tp trung vo h thng chm im p dng cho

Khch hng doanh nghip ti Habubank v s s dng d liu v chm im tn dng ti

thiim 31/12/2010 trong cc m hnh phn tch.

4. Phng php lun nghin cu v tip cn

Vic nghin cu ti thc hin theo phng php tip cn v nghin cu thc nghim

t a ra kt lun v xut cc gii php.

Lun vn cng s dng mt s cc kin thc v hi quy tuyn tnh kim nh mi tng

quan ca cc ch tiu trong h thng i vi kt qu xp hng, t phn tch hin trng, kim

chng cc ch tiu ny v mnh dn a ra cc gp sa i nhm hon thin hn m hnh

XHTD ti Habubank

5. Kt cu ca lun vn

Kt cu ca ti bao gm 03 phn chnh:

I. Cc nghin cu v xp hng tn dng ni b: tng qut ha mt s cc khi nim, nh

ngha v cc kin thc c bn v vic xp hng tn dng, gii thiu mt s cc m hnh chm

im tn dng ca cc t chc chm im uy tn hin ang p dng trn th gii.

II. H thng XHTD ni b ca Habubank v kinh nghim ca mt s Ngn hng Thng

mi Nh nc Vit Nam: gii thiu tng quan v quy trnh tn dng v h thng XHTD ni b

p dng cho khch hng doanh nghip ca Habubank v ca mt s ngn hng thng mi nh

nc hin ang p dng. c kt v tm hiu cc nguyn tc chnh ca cc h thng chm im

v t nhn nh v c rt c cc u th ca tng h thng ti th trng Vit Nam.

III. Mt s nghin cu v h thng XHTD ni b ca HBB: nghin cu chi tit v b ch tiu

xp hng ca Habubank, s dng phng php phn tch hi quy tm ra b ch tiu rt gn c

nh hng ln nht n kt qu xp hng ca khch hng. T , nh gi v gp cho vic xy

dng m hnh.


CHNG I: CC NGHIN CU V XP HNG TN DNG (XHTD)

1.1. Tng quan v xp hng tn dng:

1.1.1. Khi nim xp hng tn dng:

Theo Standards & Poor, XHTD l nhng kin nh gi hin ti v ri ro tn dng, cht

lng tn dng, kh nng v thin ca ch th i vay trong vic p ng cc ngha v ti chnh

mt cch y v ng hn.

Theo Moody's, XHTD l nhng kin nh gi v cht lng tn dng v kh nng thanh

ton n ca ch th i vay da trn nhng phn tch tn dng c bn v biu hin thng qua h

thng k hiu Aaa-C.

Nh vy, h thng chm im tn dng v xp hng khch hng l mt quy trnh nh gi

kh nng thc hin cc ngha v ti chnh ca mt khch hng i vi mt ngn hng nh vic

tr li v tr gc n vay khi n hn hoc cc iu kin tn dng khc nhm nh gi, xc nh

ri ro trong hot ng tn dng ca ngn hng. Mc ri ro tn dng thay i theo tng i

tng khch hng v c xc nh thng qua qu trnh nh gi bng thang im, da vo cc

thng tin ti chnh v phi ti chnh c sn ca khch hng ti thi im chm im tn dng v

xp hng khch hng.

1.1.2. i tng ca xp hng tn dng:

i tng ca XHTD bao gm thng s, d liu ca khch hng tham gia vay vn ti cc

NHTM nh: cc thng tin ti chnh t bo co ti chnh ca DN, cc thng tin phi ti chnh (kinh

nghim ca ban qun l, mi trng kim sot ni b, s ph thuc vo cc i tc)

Cc NHTM khng s dng kt qu XHTD nhm th hin gi tr ca ngi i vay m ch l

a ra kin hin ti da trn cc nhn t ri ro, t c chnh sch tn dng v gii hn cho

vay ph hp.Xp hng cao ca KH i vay cha th hin vic c th thu hi y cc khon n

gc v li vay mch l c s a ra quyt nh ng n v tn dng c iu chnh theo

d kin mc ri ro tn dng c lin quan n KH l ngi i vay v tt c cc khon vay ca

KH .

Xp hng ngi i vay ch yu d bo nguy c v n theo ba cp c bn l nguy him,

cnh bo v an ton da trn xc sut khng tr c n (Probability of Default). C s ca xc

sut ny l d liu v cc khon n qu kh trong vng 5 nm trc ca KH, gm cc khon

n tr, khon n trong hn v khon n khng thu hi c. D liu phn theo ba nhm:


Nhm d liu ti chnh lin quan n cc h s ti chnh ca KH; nhm d liu nh tnh phi ti

chnh th tu vo ngn hng, c thlin quan n trnh qun l, kh nng nghin cu v pht

trin sn phm mi, cc d liu v kh nng tng trng ca ngnh; v nhm d liu mang tnh

cnh bo lin quan n cc du hiu khng tr c n, tnh hnh s d tin gi, hn mc thu

chi.

Xp hng khon vay da trn c s xp hng ngi vay v cc yu t bao gm ti sn m

bo; thi hn cho vay, tng mc d n ti cc t chc tn dng, nng lc ti chnh. Ri ro ca

khon vay c o lng bng xc sut ri ro d kin .

1.2. Tm quan trng ca xp hng tn dng:

1.2.1. Ri ro tn dng:

i vi hot ng ca cc ngn hng thng mi, ri ro tn dng xut hin khi ngn hng

khng thu c hoc khng thu v ng k hn ca cc khon n gc v li. Ri ro tn dng

khng ch xut hin lnh vc hot ng cho vay ca Ngn hng m cn xut pht cc hot

ng khc nh bo lnh, cam kt vn, chp thun ti tr thng mi, .

Ri ro tn dng khi xy ra s nh hng nng n n hot ng kinh doanh ca ngn hng

thng mi. Loi ri ro ny c th y ngn hng vo nguy c ph sn, mt uy tn gy tm l

hoang mang cho ngi gi tin v t gin tip c th gy s sp dy chuyn n h thng

ngn hng vn l knh phn phi vn huyt mch ca nn kinh t. Ri ro tn dng ca ngn hng

Thng mi cng c th nh hng n nn kinh t ca cc nc lin quan do s hi nhp

gn cht mi lin h v tin t, u t gia cc quc gia.

1.2.2. Vai tr quan trng ca xp hng tn dng:

H thng xp hng tn dng gip ngn hng thng mi qun tr ri ro, kim sot mc

tn nhim ca khch hng v thit lp cc chnh sch tn dng, qun tr ph hp nhm hn ch ti

thiu ri ro tn dng c th xy ra. Ngn hng thng mi, nh , c th nh gi hiu qu danh

mc cho vay thng qua gim st s thay i d n v phn loi n trong tng nhm khch hng

c xp hng, qua iu chnh danh mc theo hng u tin ngun lc vo nhm nhng

khch hng an ton.

Vai tr ca XHTD vi th trng ti chnh:

- Cc nh u t s dng kt qu xp hng tn dng thc hin chin lc u t sao cho ri

ro thp nht nhng kt qu t c nh mong mun;


- Cc t chc i vay, cn huy ng vn s dng kt qu xp hng tn nhim to nim tin vi

nh u t, t thc hin c chin lc huy ng vn vi chi ph thp, huy ng lng vn

nh mong mun;

- Thng qua xp hng tn dng, cc t chc khc s dng kt qu xp hng qung b hnh

nh ca t chc mnh, cung cp thng tin cho cc i tc, to nim tin ca th trng.

1.3. Nguyn tc v quy trnh xp hng tn dng:

1.3.1. Nguyn tc xp hng tn dng

Xp hng tn dng c thc hin da trn nguyn tc ch yu bao gm phn tch tn nhim

trn c s thc v thin ch tr n ca khch hng trong lch s, nh gi tim nng tr n qua

o lng nng lc ti chnh ca khch hng. T nh gi ri ro ton din v thng nht da

vo h thng k hiu xp hng.

Trong phn tch xp hng tn dng cng cn ch n phn tch nh tnh b sung cho

nhng thiu st ca phn tch nh lng. Cc ch tiu phn tch c th thay i ph hp vi yu

t mi trng chung.

1.3.2. Quy trnh xp hng tn dng

Vic XHTD doanh nghip vay vn c thc hin theo 5 bc sau:

1.3.2.1. Thu thp thng tin

Thu thp thng tin lin quan n cc ch tiu s dng trong phn tch nh gi, thng tin

xp hng ca cc t chc tn nhim khc lin quan n i tng xp hng. Trong qu trnh thu

thp thng tin, ngoi nhng thng tin do chnh khch hng cung cp, cn b thm nh phi s

Thu thp thng tin

Phn loi theo ngnh, quy m

Phn tch cc ch tiu v cho im

a ra kt qu XHTD

Ph chun v s dng kt qu XHTD


dng nhiu ngun thng tin khc t cc phng tin thng tin i chng, thng tin t trung tm

tn dng ca ngn hng, thng tin t cc cng ty xp hng.

1.3.2.2. Phn loi theo ngnh v quy m.

Mi ngnh ngh kinh doanh c nhng c im ring bit, tnh cht hot ng khc nhau

chu tc ng ca cc yu t khc nhau gy nh hng ln n kh nng tr n ca doanh nghip,

v d nh ngnh cng nghip cn vn ln, lao ng t, vn quay vng lu trong khi ngnh

nng nghip ph thuc nhiu vo yu t t nhin, c tnh cht ma v, s lng lao ng th

cng ln.

Quy m ca doanh nghip l yu t v cng quan trng n nh hng n hiu qu kinh doanh

cng nh nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip trn th trng. Vi nhng doanh nghip c

quy m ln s c li th v quy m gi thnh sn phm thp, a dng ha sn phm, vn ln c

th u t theo chiu su ci tin thit b Ngc li vi nhng doanh nghip quy m nh, vn

t kh nng cnh tranh thp d b ph sn khi gp nhng yu t tiu cc t bn ngoi.

1.3.2.3. Phn tch v chm im cc ch tiu

Phn tch bng m hnh kt lun v mc xp hng. S dng ng thi ch tiu ti chnh

v ch tiu phi ti chnh. Cc ch tiu ti chnh c chm im da trn ngnh ngh v quy m

ca doanh nghip thng gm: ch tiu thanh khon, ch tiu cn n, ch tiu hot ng v ch

tiu thu nhp. Vi mi ch tiu c mt mc im v trng s khc nhau. Cc ch tiu phi ti chnh

thng gm ch tiu v kh nng tr n, uy tn giao dch vi ngn hng, lu chuyn tin tc

bit i vi nhng ch tiu phi ti chnh phi c thit k ci xen k m bo tnh thng nht

trong qu trnh nh gi cc ch tiu v phi c s dng ht sc linh hot, khch quan, ph hp

vi tng loi hnh doanh nghip, tng mt hng kinh doanh.

1.3.2.4. a ra kt qu xp hng tn dng

Sau khi chm im cc ch tiu ti chnh, phi ti chnh, CBTD tng hp im bng vic

nhn vi cc trng s tng ng. a ra kt qu xp hng, CBTD s i chiu tng im

khch hng t c vi bng phn loi khch hng v a ra kt qu xp hng khch hng.

1.3.2.5. Ph chun v s dng kt qu xp hng

m bo h thng XHTDNB ph hp vi thc tin, kt qu xp hng phn nh c

chnh xc mc ri ro ca tng khch hng cc ngn hng cn nh k ra sot chnh sa

hon thin h thng c th: theo di tnh trng tn dng ca i tng c xp hng iu


chnh mc xp hng, cc thng tin iu chnh c lu gi; tng hp kt qu xp hng so snh

vi thc t ri ro xy ra, v da trn tn sut phi iu chnh mc xp hng thc hin i vi

khch hng xem xt iu chnh m hnh xp hng.

1.4. M hnh XHTD ang c p dng quc t v ti Vit Nam:

xp hng tn nhim, cc t chc xp hng trn th gii c th s dng m hnh ton hc,

phng php chuyn gia, k thut mng n-ron.

1.4.1. M hnh ton hc chm im tn dng:

M hnh Altman Z-score c cng b nm 1968 bi Edward Altman, i hc New York.

M hnh c s dng tnh ton v d bo kh nng v n ca doanh nghip trong vng 02

nm. M hnh Z-score l mt trong nhng m hnh tnh ton kh nng v n ti chnh ca doanh

nghip vi li th d tnh ton do s dng cc d liu t bo co ti chnh tnh ton.

Z-score s dng m hnh tuyn tnh bc nht gia cc ch tiu ti chnh c lng ha

bng cc h s.M hnh s dng phng php hi quy da trn c s d liu trong qu kh v t

a ra d bo cho tng lai.

Cc bin thin ca m hnh Altman Z score:

+ Ch s Z c xy dng bi Edward I. Altman (1968), i Hc New York, da vo vic

nghin cu kh cng phu trn s lng ln cc cng ty khc nhau ti M. Ch s Z l cng c

c c hai gii hc thut v thc hnh, cng nhn v s dng rng ri nht trn th gii. Mc d

ch s Z c pht minh ti M, nhng hu ht cc nuc vn c th s dng vi tin cy kh

cao nh Mexico, Indian... Ch s ny da trn phng php thng k vi cng c phn tch bit

s a yu t (MDA).

+ Ch s Z bao gm 5 t s X1, X2, X3, X4, X5:

Trong :

* Vn lun chuyn = ti sn ngn hn - n ngn hn

* Nhng khon thua l trong hot ng kinh doanh s lm gim t s X1

* T s ny o lng li nhun gi li tch ly qua thi gian.


* S trng thnh ca cng ty cng c nh gi qua t s ny. Cc cng ty mi thnh

lp thng c t s ny thp v cha c thi gian tch ly li nhu

hot ng trong 5 nm.

* S tn t a trn kh nng to ra li nhun

t cc ti sn c

.

* N = n ngn hn + n di hn

.

* i vi cng ty cha c phn ha th gi tr th trng c thay bng gi tr s sch ca

vn c phn.

* o lng kh o

cc i th khc.

.

* X5 thay i trn mt khong rng i vi cc ngnh khc nhau v cc quc gia khc

nhau.

T mt ch s Z ban u, Altman pht trin thm Z' v Z" c th p dng theo tng loi

hnh ca doanh nghip:

- i vi doanh nghip c phn ho, ngnh sn sut:

Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.64X4 + 0.999X5

- i vi doanh nghip cha c phn ho, ngnh sn sut:


Z' = 0.717X1 + 0.847X2 + 3.107X3 + 0.42X4 + 0.998X5

- i vi cc doanh nghip phi sn xut:

Z" = 6.56X1 + 3.26X2 + 6.72X3 + 1.05X4

Ch s Z (hoc Z v Z) cng cao, th ngi vay c xc sut v n cng thp. tng

c ch s ny i hi phi nng cao nng lc qun tr, r sot gim nhng ti sn khng hot

ng, tit kim chi ph hp l, xy dng thng hiu. chnh l s kt hp gin tip ca nhiu

yu t ti chnh v phi ti chnh trong m hnh mi to c ch s an ton.1

1.4.2. Phng php chuyn gia:

S dng m hnh hi quy logistic vi cc nhn t cng - ch tiu ti chnh, nhn t mm-ch

tiu phi ti chnh gp phn ci thin ng k kh nng d bo mc tn nhim ca khch hng

vay.Phn ln cc ngn hng s dng m hnh chm im cc nhm ch tiu ti chnh v phi ti

chnh ca tng khch hng trn c s b gi tr chun i vi mi loi khch hng hay ngnh

kinh t khc nhau. Do tnh cht khc nhau gia cc khch hng, chm im tn dng c

chnh xc, khoa hc cc ngn hng chia khch hng c quan h tn dng thnh ba nhm: nh ch

ti chnh, t chc kinh t, h gia nh v c nhn

V d: Fitch xp hng doanh nghip da trn phn tch nh tnh v phn tch nh lng.

Phng php phn tch ca Fitch bao gm phn tch d liu ti chnh v hot ng kinh doanh

ca doanh nghip trong khong thi gian t nht l 5 nm.Phn tch nh tnh gm c phn tch

ri ro ngnh, mi trng kinh doanh, v th ca doanh nghip trong ngnh, nng lc ca ban

qun tr, phn tch k ton. Trong phn tch nh lng, Fitch nhn mnh n thc o dng tin

ca thu nhp, cc khon m bo v n by. Dng tin t hot ng kinh doanh cung cp cho

doanh nghip s m bo ri ro tn dng nhiu hn l t ngun ti tr bn ngoi.V Fitch quan

tm ti phn tch xu hng ca mt nhm cc t s hn vic phn tch bt k mt t s ring l

no.

1.4.3. Mng n ron thn kinh:

L mt k thut phn tch khc xy dng m hnh d bo. Mng n ron thn kinh c th

bt chc v nhn thc c cc trng thi thc i vi d liu u vo khng y hoc d

liu vi mt s lng bin rt ln. K thut ny c bit ph hp vi m hnh d bo m khng

c cng thc ton hc no c bit miu t mi quan h gia cc bin u vo v u ra.

1Ngun: http://rating.com.vn/home/_/Cac-phuong-phap-xep-hang-tin-dung-doanh-nghiep-dien-hinh-tren-the-gioi---Phan-1.17.482.


Hn na n hu dng khi mc tiu d bo l quan trng hn gii thch. K thut ny i hi d

liu u vo ln, cc phng php ny cng rt phc tp v cha ph bin nc ta.

Nhn chung, cc t chc xp hng tn nhim hng u trn th gii gm Fitch, S&P,

Moody's s dng ch yu phng php chuyn gia, nh gi mt cch ton din v nn kinh t,

ngnh v cng ty. Tuy nhin, d s dng phng php m hnh ton hc hay phng php

chuyn gia, mi h thng xp hng tn dng u c mt s khuyt im nht nh. Nu nh

phng php nh lng cn s h tr ca cc nhn t mm th phng php chuyn gia, t thn

cha ng ri ro do yu t ch quan trong xp hng, k thut mng n-ron tuy khc phc

c khuyt im ca hai m hnh trn song i hi d liu u vo ln v vic xy dng rt

phc tp. Phng php xy dng m hnh xp hng tn nhim hay ri ro tn dng da trn hm

Logistic l phng php ph hp i vi cc ngn hng thng mi Vit Nam v yu cu mu

khng qu cao, t rng buc v mt gi thit, hin ang c s dng rng ri trn th gii. Do

vy, cc mc tip theo s cp n cc yu t cn thit xy dng mt h thng XHTDNB

da trn phng php chuyn gia.


CHNG II: H THNG XHTD CA NGN HNG HABUBANK V

CC NGN HNG THNG MI NH NC VIT NAM

2.1. Gii thiu v Habubank:

Ngn hng TMCP Nh H Ni (HABUBANK) l ngn hng TMCP u tin ti Vit Nam,

c thnh lp t nm 1989, vi mc tiu ban u l hot ng tn dng v dch v trong lnh

vc pht trin Nh. Tin thn ca HABUBANK l Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam kt

hp vi cc c ng bao gm y ban nhn dn Thnh ph H Ni v mt s Doanh nghip quc

doanh hot ng trong lnh vc xy dng, qun l nh v du lch.

Sau hn 20 nm hot ng t vn iu l ban u ch 5 t ng nay HABUBANK hon

thnh k hoch tng vn iu l ln 3000t ng vo cu 11/2010,

HABUBANK chnh thc nim yt ton b 300 triu c phn, tng ng gi tr l 3.000 t

ng ln sn giao dch chng khon H Ni (HNX), m c phiu l HBB. Thng 9/2011,

HABUBANK hon tt vic chuyn i 10,5 triu tri phiu thnh 105 triu c phiu ph

thng, nng mc vn iu l ln 4.050 t ng.

HABUBANK tr thnh mt trong nhng ngn hng c phn hot ng n nh v c

nhng ng gp ng k i vi s pht trin kinh t x hi ca t nc.Trong sut qu trnh

hnh thnh v pht trin, Ngn hng t c nhng thnh tu ln. Vo dp sinh nht ln th

20, HABUBANK vinh d c Ch tch nc trao tng Hun chng Lao ng hng 3 v cng

l ln th ba lin tip HABUBANK c tp ch The Banker ca Anh bnh chn l Ngn hng

Vit Nam ca nm. y l nim t ho to ln ca tp th cn b cng nhn vin v cc c ng

HABUBANK. Vi 12 nm lin tc hot ng c li v l mt trong top 10 ngn hng c phn c

mc vn iu l v t sut li nhun cao nht, 9 nm lin tc cc ch tiu hot ng ca

HABUBANK u c Ngn hng Nh nc xp hng A.

V S mnh: HABUBANK cung ng mt cch ton din cc sn phm v dch v ngn

hng c cht lng cao, sng to nhm p ng nhu cu v mong mun ca tng i tng

khch hng.

V Tm nhn: tm nhn ca HABUBANK cng chnh l khu hiu hot ng GI TR

TCH LU NIM TIN. HABUBANK mong mun tch ly gi tr to ra nim tin cho mi

i tng khch hng HABUBANK hng ti.


Mc d chu nhiu tc ng do cc kh khn v bin ng trn th trng trong nc v

quc t, kt thc nm 2010, HABUBANK vn duy tr c tng trng, hiu qu hot ng

ca Ngn hng.

Bng 2.1: Cc ch tiu ti chnh c bn 3 nm gn nht ca HABUBANK (2008-2010)

n v: Triu ng

n v: Triu ng

Nm 2010 2009 2008

Li nhun trc thu 601.797 504.850 480.422

Li nhun sau thu 476.321 407.547 325.167

C tc 12% 10% 20%

Tng ti sn 37.988.973 29.240.379 23.606.717

Tng d n 18.684.558 13.358.406 10.515.947

Tng huy ng 33.272.162 25.470.815 19.961.017

Vn iu l 3.000.000 3.000.000 2.800.000

Tng vn c ng 3.533.452 3.251.899 2.992.761

Thu nhp hot ng thun 1.264.328 562.476 590.737

T l n qu hn 2,39% 2,24% 2,8%

Chi ph d phng n kh i 275.587 57.626 110.315

ROAE trc thu 17,74% 16,17% 15,57%

ROAA trc thu 1,79% 1,91% 2,04%

Nm 2010, HABUBANK tip tc thc hin chnh sch qun tr ri ro theo hng thn

trng v gi vng cc t l an ton theo chun quc t v quy nh ca Ngn hng Nh nc. Hi

ng qun tr v Ban iu hnh HABUBANK lun duy tr v t s pht trin bn vng v ti a

ho li ch cho c ng lm nhim v trng tm trong hot ng kinh doanh.

HABUBANK vn tip tc tp trung nng cao kh nng huy ng vn v chuyn i hu

hiu c cu thu nhp ch yu da vo tn dng sang gia tng cc mng kinh doanh mang li thu

nhp v ph v phi tn dng cho HABUBANK.

HABUBANK tch cc y mnh cng tc huy ng, m bo ngun vn hot ng di

do, an ton v m bo thanh khon cao. Tng ngun vn huy ng t 33.272 t ng, tng

trng 30,6% so vi 31/12/2009 v vt 10,96% so vi k hoch, p ng nhu cu cho vay ngn,

trung v di hn ca HABUBANK v kinh doanh trn th trng lin Ngn hng.


Tng trng tn dng so vi nm 2009 l 39,87% v vt 3,6% so vi k hoch.

Tng trng Tng ti sn: so vi nm 2009 l 29,91%. Cht lng ti sn ca

HABUBANK tip tc c gi vng v duy tr mc tt. Nm 2010, t l n qu hn ca

HABUBANK l 2,39% hon thnh k hoch i hi c ng giao (


T bng 2.3 cho thy d n tn dng ca HABUBANK tp trung ch yu vo loi hnh

khch hng doanh nghip (tng ng 75,89% tng d n), mng cho vay c nhn chim t

trng nh trong tng d n (tng ng 24,11% tng d n).

C th ni, nhng kt qu v thnh tch t c ca HABUBANK trong thi gian qua l

biu hin s quyt tm, nht tr cao ca Ban lnh o v n lc lm vic ca ton th cn b nhn

vin cng s h tr nhit tnh ca c ng v khch hng. Qua hn 20 nm pht trin v trng

thnh, vi li th l 1 trong 4 Ngn hng c phn u tin ti Vit Nam, i ng lnh o tm

huyt vi ngn hng, vi kinh nghim kinh qua nhng giai on kh khn nht ca nn kinh t,

HABUBANK sm nm bt c nhng thay i v ch ng trc mi trng kinh doanh

tr thnh mt trong nhng Ngn hng TMCP c nh gi l hot ng N NH AN

TON HIU QU, c nhiu ng gp ng k vo s pht trin kinh t x hi chung ca t

nc.

2.2. Quy trnh tn dng ca Habubank i vi Khch hng Doanh nghip:

Hin ti, ton b hot ng tn dng i vi khch hng doanh nghip ti HBB c p

dng thng nht theo Quy trnh cp tn dng i vi khch hng doanh nghip.

Cc i tng chnh tham gia trong quy trnh tc nghip bao gm:

n v kinh doanh: l cc Phng giao dch, Chi nhnh, S giao dch thc hin

cc nhim v kinh doanh theo phn quyn hoc u quyn trong h thng Habubank.

Chuyn vin Pht trin Khch hng (CV PTKH): l Chuyn vin ti cc n

v kinh doanh l u mi lin lc vi khch hng, hng dn, h tr khch hng hon thin h

s tn dng, nhn bit sm ri ro tn dng v cc cng vic khc lin quan n dch v khch

hng.

Chuyn vin Thm nh tn dng (CV TTD): l Chuyn vin thc hin cc

nhim v thm nh khch hng v k hoch kinh doanh ca khch hng; qun l cht lng tn

dng v thc hin cc cng vic khc lin quan n cht lng tn dng.

Chuyn vin Hnh chnh tn dng (CV HCTD): l Chuyn vin thc hin cc

nhim v lin quan n mng hnh chnh ca tn dng nh: gii ngn, m L/C, lm cc th tc

lin quan n thanh ton quc t ti cc n v kinh doanh, lp v theo di cc bo co lin quan

n tn dng v thc hin cc cng vic khc lin quan n h s tn dng. Thc hin hon


thin cc th tc cn thit i vi ti sn m bo v cc cng vic khc lin quan n qun l

ti sn m bo.

Chuyn vin nh gi ti sn (CV GTS): l Chuyn vin thc hin cc nhim

v nh gi ti sn theo cc mc ch kinh doanh ca HABUBANK

Chuyn vin ti thm nh tn dng: l Chuyn vin thc hin nhim v ti

thm nh c lp v khch quan cc khon vay trn c s h s ca CV TTD, hng dn cc

CV TTD nng cao cht lng thm nh tn dng; thit lp, hon thin h thng chnh sch,

cng c, tiu chun nh gi tn dng nhm h tr cho hot ng qun l ri ro;

Chuyn vin qun l thu hi n (CV QLTHN): l Chuyn vin thc hin cc

nhim v lin quan n vic thu hi n nhn bn giao t CV PTKH, CV TTD (sau khi c

cp c thm quyn ph duyt) nh: xy dng cc ch trng, k hoch, phng n, bin php

x l i vi tng khon n, xut cc phng n qun l; t chc trin khai thc hin x l

n c vn ; phi hp vi cc phng ban lin quan, c quan chc nng xut cc bin

php thu n mang li hiu qu cao nht cho Habubank

Ban xt duyt tn dng: l cc thnh vin c ch nh bi Ch tch Hi ng

Qun tr c trch nhim xem xt, nh gi ri ro ca khch hng/khon vay da trn Phiu ti

thm nh v ton b h s tn dng.

Thm quyn ph duyt: l hn mc tn dng ti a i vi mt, mt s khch

hng v/hoc mt nhm khch hng lin quan m ngi c thm quyn ng hoc t chi.

Thm quyn ph duyt theo phn cp trong h thng ca Habubank hoc theo u quyn.

Theo quy trnh ny, vic cp tn dng c thc hin theo 6 giai on:

Giai on 1: Thm nh v ph duyt tn dng

Giai on 2: Hon thin h s

Giai on 3: Cp tn dng

Giai on 4: Gim st sau khi cp tn dng

Giai on 5: X l n c vn

Giai on 6: X l n xu


Theo quy trnh tn dng hin hnh, vic chm im tn dng cho khch hng c thc

hin trong Giai on 1 - Thm nh v ph duyt tn dng. Giai on ny bao gm chi tit cc

bc thc hin nh sau:

- Bc 1: Tm kim, thu thp thng tin v khch hng c nhu cu cp tn dng:

chuyn vin Pht trin khch hng thc hin vic tm kim khch hng, thu thp cc thng tin s

b, hng dn t vn cho khch hng v h s vay vn, sau lp t trnh s b ln cp thm

quyn can v v vic c tip tc hay khng vic thm nh chi tit i vi khon vay vn ca

khch hng

- Bc 2: Thm nh khch hng: sau khi t trnh s b ca Chuyn vin pht trin

khch hng c ph duyt, Chuyn vin Thm nh tn dng s chnh thc bt tay vo vic thu

thp thng tin v thm nh chi tit v khch hng trn cc phng din nh: Nng lc php l,

tnh hnh hot ng kinh doanh, hot ng ti chnh, k hoch kinh doanh, nng lc v ti sn

m bo... t lm cn c lp t trnh thm nh v t trnh duyt vay chnh thc.

Ti bc ny, sau khi thu thp y h s vay vn v thng tin chi tit v khch hng,

Chuyn vin Thm nh tn dng s thc hin vic chm im tn dng khch hng theo quy nh

v chm im tn dng khch hng hin hnh. Vic chm im tn dng cho khch hng ca

Chuyn vin thm nh tn dng sau c cc cp qun l tip theo nh Trng b phn

Thm nh ti n v gim st v ph duyt kt qu xp hng. Kt qu ca vic chm im v

xp hng tn dng phi c th hin trong t trnh duyt vay lm c s quyt nh cho vay v

xc nh gi cho vay.

Mi n v kinh doanh c thm quyn ph duyt khc nhau, vt qua thm quyn ph

duyt ca n v, h s vay vn s chuyn ln cc cp ph duyt tn dng cao hn tu theo phn

quyn trong tng thi k.

i vi t trnh duyt vay thuc thm quyn ca n v, th trng n v s trc tip ph

duyt khon vay trong bao gm vic ph duyt kt qu chm im v xp hng tn dng cho

khch hng. i vi t trnh duyt vay vt thm quyn ca n v, ton b h s duyt vay

c chuyn qua phng nh gi tn dng cc Chuyn vin ti thm nh thc hin nghip v

ti thm nh khon vay cng nh kt qu chm im v xp hng tn dng ca mi khch hng

trc khi a ln cc cp ph duyt cao hn hoc a ra hp tn dng qua Ban xt duyt tn

dng.


Theo nghip v chuyn mn, cc chuyn vin Ti thm nh tn dng s phi thc hin vic

nh gi mt cch c lp v khch quan v tt c cc vn lin quan n ri ro v li ch ca

khon vay, xut cc bin php gim thiu ri ro v chu trch nhim i vi tt c cc nh gi

ca mnh. Trn thc t, do p lc kinh doanh ca mi n v, cc vn v thng tin lin quan

n khch hng v khon vay thng c cc n v kinh doanh trc tip nh gi mt cch

kh lc quan, do vy, kt qu ti thm nh ca Phng nh gi tn dng c vai tr rt quan trng

gip cho cc cp ph duyt a ra cc phn quyt ca mnh.

Trong quyt nh ph duyt khon vay bao gm vic ph duyt kt qu chm im tn dng

ca khch hng. Ngoi vai tr l c s cho vic xc nh gi cho vay, n cn l cng c gip

nh gi chnh xc cht lng khon n v kh nng xy ra tn tht trong hot ng tn dng do

khch hng khng thc hin hoc khng c kh nng thc hin ngha v ca mnh theo cam kt.

Hn na, n s gip pht hin sm cc khon n c vn , nh gi ng mc ri ro ca cc

khon n chuyn sang nhm n thch hp; xc lp s d phng ri ro cn trch lp cho nhng

tn tht c th xy ra do khch hng khng thc hin hoc thc hin khng y ngha v theo

cam kt.

Do vy, cc chuyn vin Ti thm nh theo nhim v phi thc hin rt k lng vic r

sot, kim tra s ph hp ca cc thng tin v d liu u vo nh hng trc tip n kt qu

chm im tn dng ca khch hng. hon thnh tt c nhim v ny, cc chuyn vin Ti

thm nh trc ht phi hiu r c v h thng Xp hng tn dng ni b ca mnh, hiu c

c ch xy dng, cc yu t ng vai tr then cht trong b ch tiu t c cch thc r sot

v nh gi kt qu chm im cho ph hp vi cc nh gi v cht lng khch hng v cht

lng khon vay.

2.3. H thng XHTD ni b ca Habubank:

Hin ti HBB ang p dng hai h thng Xp hng tn dng ring bit cho c nhn v

doanh nghip. Tuy nhin, do hn ch ca ti nh trnh by, lun vn s ch tp trung vo

vic nghin cu h thng xp hng tn dng cho doanh nghip ti HBB v so snh n vi h

thng xp hng ca mt s ngn hng ln khc

Xp hng tn dng Doanh nghip ti HBB:


M hnh xp hng tn dng ca HBB ang p dng trn c s t vn ca cc chuyn gia ti

chnh v tha k phng php chm im tn dng ca E&Y c ci tin da trn cc c th

khch hng ca HBB.

HBB xp hng ri ro ca khch hng thnh 10 hng vi cc ri ro t thp ln cao: AAA,

AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C v D. Vic chm im s da trn 02 phn: Chm im da

trn cc ch tiu ti chnh da trn cc tiu ch ti chnh t cc Bo co ti chnh v chm im

cc ch tiu phi ti chnh da trn s nh gi ch quan ca Cn b chm im (vi s gim st

ca Cn b gim st). Ch tiu ny c tnh t trng i vi 2 i tng khch hng: khch

hng tng quan h tn dng vi HBB v khch hng mi.

Quy trnh gm 5 bc sau:

Bc 1: Thu thp thng tin v phn loi khch hng

Bc 2: Xc nh ngnh ngh, lnh vc kinh doanh

Bc 3: Chm im ri ro tn dng

Bc 4: Xp hng khch hng

Bc 5: Trnh ph duyt kt qu chm im

C th tng Bc ca quy trnh nh sau:

Bc 1: Thu thp thng tin v phn loi khch hng.

Cn b chm im tin hnh iu tra thu thp, xc minh v sng lc tng hp thng tin

v khch hng v cc phng n sn xut kinh doanh, d n u t t cc ngun:

+ H s do khch hng cung cp: H s php l v cc bo co ti chnh, bo co kt qu

hot ng kinh doanh...

+ Phng vn trc tip khch hng (tham kho bng cu hi trong Quy trnh tn dng);

+ i thm thc a, c s sn xut kinh doanh ca khch hng;

+ T bo ch v cc phng tin thng tin i chng khc;

+ T Trung tm thng tin tn dng ca NHNN Vit Nam;

+ Cc ngun thng tin khc...

Bo co ti chnh s dng l cc Bo co u k v cui k chm im do HBB quy

nh trong tng thi k c th. Trong trng hp khch hng mi thnh lp hoc khng c Bo

co ti chnh chm im theo quy nh, Cn b chm im s khng chm im ti chnh


(bng cch nh du vo khng c bo co ti chnh) v ch chm im cc tiu ch phi ti

chnh.

Lu : i vi Bo co ti chnh c kim ton nu kin kim ton l (1) kin t

chi (hoc kin khng th a ra kin) hoc (2) kin khng chp nhn (hoc kin tri

ngc) th cc bo co ny coi nh cha c kim ton

Bc 2: Xc nh ngnh ngh, lnh vc kinh doanh:

S dng bng phn tch ngnh ngh ca HBB chn ra lnh vc hot ng tng ng ca

khch hng dng chm im.

Vic xc nh lnh vc v ngnh ngh hot ng kinh doanh c cn c trn ngnh ngh

hoc lnh vc kinh doanh chnh (ng k trn giy chng nhn ng k kinh doanh). Trong cc

trng hp chm im, cn b chm im cn lu loi tr nhng hot ng mang tnh t bin

khng thng xuyn m mang li t trng doanh thu ln.

Trong trng hp khch hng kinh doanh nhiu hn mt lnh vc:

Cc ngnh ang kinh doanh u c HBB ti tr vn: S dng lnh vc m n v

hot ng thng xuyn v lin tc mang li t trng doanh thu ln nht.

Trng hp HBB ti tr cho ngnh/lnh vc mang t trng nhiu nht v doanh thu

ca khch hng (ngnh ngh hot ng kinh doanh chnh) cn b chm im s

dng cc thng tin thu thp c v chm im theo ngnh/lnh vc ny.

Trong trng hp HBB ch ti tr cho ngnh/lnh vc m khng phi mang t trng

nhiu nht v doanh thu ca khch hng (ngnh ngh ph) cn b vn phi s dng

ngnh chim t trng ln nht trong Doanh thu v ngnh m HBB ang ti tr

chm im. Trong trng hp ny cn phi lu , kt qu im cui cng a

vo h thng xp hng l im thp nht trong hai ch tiu trn.

Cc ngnh ngh chnh bao gm:

Ngnh 1: Nng lm thy sn.

Ngnh 2: Cng nghip khai thc m.

Ngnh 3: Sn xut cng nghip nng.

Ngnh 4: Sn xut cng nghip nh.

Ngnh 5: Xy dng.

Ngnh 6: Thng mi.


Ngnh 7: Dch v.

Bc 3: Chm im tn dng da trn cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh.

Chm im quy m:

H thng chm im xc nh quy m ca khch hng da trn cc tiu ch v Vn, Lao

ng, Doanh thu thun v Tng ti sn, trong lu :

Vn iu l: thu thp s liu vn thc gp trn Bo co ti chnh;

Lao ng: Cn c trn bng tr lng ti thi im cui nm hoc trong thuyt

minh Bo co ti chnh. Nu DN c s dng lao ng thi v th ch tnh s cng

nhn lm ti thiu 3 thng tr ln;

Doanh thu thun: ly s liu trn BC Kt qu hot ng kinh doanh;

Tng ti sn: cn c trn Bo co ti chnh ca khch hng.

Da theo cc tiu ch trn, quy m ca khch hng c xp vo 1 trong 3 loi sau:

Quy m khch hng im s

Ln 22- 32

Trung bnh 12- 21

Nh < 12

Chm im cc ch tiu ti chnh:

Da trn c s ngnh ngh v quy m, s dng cc bng .ca Ph lc (nh km ti

ny) tng ng vi ngnh ngh kinh doanh chnh ca doanh nghip chm im ti chnh.Cc

ch tiu nh gi c khong gi tr chun tng ng vi nm mc im l 20, 40, 60, 80, 100

(im ban u). im theo trng s l tch s gia im ban u v trng s tng ng. Cch

tnh cc ch tiu ti chnh c trnh by nh sau:

Bng 2.4: Danh mc cc ch tiu ti chnh trong XHTD ti HBB

Ch s Ni dung

Ch tiu thanh khon

1. Kh nng thanh ton hin hnh

2. Kh nng thanh ton nhanh


3. Kh nng thanh ton tc thi

Ch tiu hot ng

4. Vng quay vn lu ng

5. Vng quay hng tn kho

6. Vng quay cc khon phi thu

7. Hiu sut s dng TSC

Ch tiu cn n

8. Tng n phi tr/ Tng ti sn (%)

9. N di dn/Vn CSH (%)

Ch tiu thu nhp

10. Li nhun gp/Doanh thu thun

11. Li nhun t hot ng kinh

doanh/Doanh thu thun

12. Li nhun sau thu/Vn CSH bnh

qun

13. Li nhun sau thu/Tng ti sn bnh

qun

14. EBIT/Chi ph li vay

Chm im cc ch tiu phi ti chnh:

Chm im phi ti chnh bao gm nm nhm vi 50 ch tiu, mi ch tiu c nh gi c

nm khong gi tr chun tng ng l nm mc im 20, 40, 60, 80, 100 (im ban u) nh

trnh by Ph lc 01 - B ch tiu phi ti chnh p dng cho Ngnh Xy dng v Ph lc 02 -


B ch tiu phi ti chnh p dng cho Ngnh Thng mi.im s ca tng ch tiu phi ti chnh

c tnh bng im ban u nhn vi t trng ca tng ch tiu.

Mt s lu v cch tnh ton vnh gi cc ch tiu phi ti chnh nh sau:

Bng 2.5: Danh mc cc ch tiu phi ti chnh trong XHTD ti HBB

Ch s Ni dung

I. Kh nng tr n t lu chuyn tin t

1.1 Kh nng tr gc trung, di hn

= (Thu nhp thun sau thu d kin + Chi ph khu hao d

kin trong nm ti)/ Vn vay u t n hn tr d kin

trong nm ti):

Thu nhp thun sau thu d kin c tnh da trn:

K hoch kinh doanh trong nm ti

Tnh hnh tng trng thc t ca thu nhp thun trong 3

nm gn y

Chi ph khu hao d kin c tnh da trn:

D kin khu hao trong nm ti

S khu hao thc trch trong 12 thng va qua

Vn vay u t n hn tr d kin:

Vn vay di hn n hn tr trong nm ti. Ch tiu ny c

th c th hin trong thuyt minh BCTC.

Nu khch hng khng c N trung, di hn cn b tnh im

mc trung bnh (60 im)

II. Trnh qun l v mi trng ni b

2.1 L lch t php ca ngi ng u

doanh nghip/ k ton trng

Ngi ng u DN l ch s hu ca DN

nh gi lch s vi phm php lut (nu c) ca ngi ng u

DN v k ton trng

2.2 Kinh nghim chuyn mn ca ngi

trc tip qun l DN

Tnh bng: S nm lm lnh o 1 doanh nghip trong ngnh, t

v tr ph phng tr ln

Ngi trc tip qun l doanh nghip l ngi iu hnh cao

nht hot ng ca DN theo iu l ca DN

2.3 Trnh hc vn ca ngi trc tip

qun l doanh nghip

nh gi trn bng cp ca ngi trc tip qun l DN

Bng cp v chuyn mn trong ngnh m DN tham gia hoc v

kinh t


2.4 Nng lc iu hnh ca ngi trc

tip qun l DN theo nh gi ca CB

nh gi da trn cc tiu ch nu ti (*).

im t km n rt tt c nh gi da trn tng im ca 4

tiu ch trn:

>= 19 im: Rt tt

>= 16 im: Tng i tt

>= 12 im: Kh

>= 08 im: Trung bnh

< 08 im: Km

2.5 Quan h ca Ban lnh o vi cc c

quan hu quan

C quan hu quan y gm cc c quan nh: Thu, C quan

qun l th trng, Cc ng k tiu chun cht lng, Hi

quan, Cc ng kim, S K hoch u t, y ban nhn dn

tnh/ thnh ph, cc b ngnh lin quan

2.6 Tnh nng ng v nhy bn ca

Ban lnh o doanh nghip vi s thay

i ca th trng theo nh gi ca CB

Cn b chm im trn c s tip xc vi khch hng v t cc

ngun thng tin thu thp c.

2.7 Mi trng kim sot ni b ca DN

theo nh gi ca CB

Mi trng kim sot ni b bao gm: quy trnh hot ng, quy

trnh kim sot ni b

C cu t chc tt cn t c cc yu cu sau:

Phng ban chc nng c thit lp y , c s phn

cng phn nhim hp l

C ch phi hp gia cc phng ban c thc hin tt

C b phn kim tra ni b hot ng thng xuyn

2.8 Mi trng nhn s ni b ca DN

nh gi da trn cc tiu ch nu ti (**).

im t km n rt tt c nh gi da trn tng im ca 3

tiu ch trn:

>= 14 im: Rt tt

>= 11 im: Tng i tt

>= 07 im: Kh

>= 03 im: Trung bnh

< 03 im: Km

2.9 Tm nhn, chin lc kinh doanh ca

doanh nghip trong t 2 n 5 nm ti

Tm nhn: nh hng pht trin chung ca cng ty

Chin lc kinh doanh:


Chin lc th trng (u vo, u ra)

Chin lc huy ng vn

Chin lc lao ng

III. Quan h vi Ngn hng

3.1 Lch s tr n ca KH (bao gm c

gc v li) trong 12 thng qua

Xem xt lch s tr n ca khch hng i vi HBB trong 12

thng tnh n thi im nh gi

"Khch hng mi cha c quan h tn dng" bao gm c cc

khch hng cha c quan h tn dng nhng c th c quan h

tin gi.

"trong tng d n hin ti ang c n qu hn", khon n ny c

th pht sinh hn 12 thng trc

3.2 S ln c cu li (bao gm c gc v

li) trong 12 thng va qua

S ln c cu tnh trn tng khon n. Nu khch hng c 2

khon n ti HBB (cn d n ti bt k thi im no trong 12

thng va qua n ngy nh gi, ngha l bao gm c khon n

c th ht d n ti thi im nh gi), mi khon n b c

cu li 2 ln trong 12 thng qua th "S ln c cu li trong 12

thng qua" l 4 ln

3.3 T trng n (n gc) c cu li trn

tng d n ti thi im nh gi

N c cu li trong ch tiu ny ch bao gm cc khon n c

cu li cn d n ti thi im nh gi

3.4 Tnh hnh n qu hn ca d n hin

ti Tnh s ngy qu hn cho n ngy nh gi

3.5 Lch s quan h i vi cc cam kt

ngoi bng (th tn dng, bo lnh, cc

cam kt thanh ton khc ...)

Khch hng khng c giao dch ngoi bng: p dng cho cc

khch hng ang c quan h tn dng, nhng khng c cc quan

h ngoi bng

Khch hng mi cha c quan h tn dng, bo lnh:p dng

cho khch hng n vay ln u

3.6 Tnh hnh cung cp thng tin ca KH

theo yu cu ca HBB trong 12 thng qua

nh gi tnh y , kp thi v cht lng ca cc thng tin

ti chnh, k ton, phi ti chnh, ti sn m bo m Khch hng

cung cp cho CB

3.7 T trng doanh thu chuyn qua HBB

trong tng doanh thu (trong 12 thng qua)

so vi t trng ti tr vn ca HBB trong

V d c th nh sau:

Tng DT ca khch hng (trn BCTC) 12 thng qua l: 110 t

Phi thu khch hng cui k - u k l: 25 - 20 = 5 t


tng s vn c ti tr ca DN DT chuyn qua HBB trong 12 thng qua l: 60 t

=>T trng DT chuyn qua HBB= 60/(110 - 5) = 57%

D n u t ca khch hng cn 150 t, trong tng s vn

vay l 100 t: HBB 60 t, cc ngn hng khc 40 t => T trng

ti tr vn ca HBB l 60%

Ch tiu 3.7 = 57%/60%= 95%

3.8 Mc s dng cc dch v (tin gi

v cc dch v khc) ca HBB

Cn b da trn cc thng tin ca Phng KT nh gi ch

tiu ny.

3.9 Thi gian quan h tn dng vi HBB Tnh thi gian quan h tin vay, lin tc n thi im nh gi

3.10 Tnh trng n qu hn ti cc Ngn

hng khc trong 12 thng qua

S dng cc ngun thng tin khc bao gm c CIC nh gi

ch tiu ny.

3.11 nh hng quan h tn dng vi

KH theo quan im ca cn b

Pht trin: c cc d n cho vay mi trong thi gian ti

Duy tr: cc hp ng hn mc c gi nguyn, khng c d

n vay mi

Thoi lui dn: ct gim hn mc, khng cho vay cc d n mi

Chm dt: ang tm cch thu hi cc khon cho vay hin ti,

khng cho vay cc d n mi

IV. Cc nhn t bn ngoi

4.1 Trin vng ngnh

nh gi kh nng pht trin ca ngnh m Khch hng hot

ng. Yu t ny c nh gi ch yu da vo mc tng

trng ca khch hng so vi mc tng trng ca ngnh trong

tng thi k.

4.2 Kh nng gia nhp th trng ca cc

DN mi theo nh gi ca cn b

nh gi mc kh hay d ca vic thnh lp cc DN mi

trong ngnh m Khch hng hot ng

Ro cn ny cng ln th kh nng mt th phn vo tay cc DN

mi ca Khch hng cng nh

4.3 Kh nng sn phm ca DN b thay

th bi cc "sn phm thay th"

Sn phm thay th l sn phm phc v cng nhu cu nhng

c cc c tnh k thut, phng php sn xut khc.

4.4 Tnh n nh ca ngun nguyn liu

u vo (khi lng v gi c)

nh gi cc nguyn liu u vo ch yu i vi hot ng sn

xut kinh doanh ca khch hng.

4.5 Cc chnh sch bo h/u i ca nh

nc

Cn b chm im trn c s phng vn khch hng v t cc

ngun thng tin khc thu thp c.

i vi mt s ngnh, lnh vc hot ng, chnh ph c cc


chnh sch khuyn khch pht trin, mc thun li mi

ngnh, mi doanh nghip l khc nhau v kh nng tn dng

c li th ca cc chnh sch ny i vi tng khch hng

4.6 nh hng ca cc chnh sch ca

cc nc- th trng xut khu chnh ca

doanh nghip



Vi nhng ngnh xut khu, nh hng ca cc chnh sch ca

cc nc l th trng xut khu chnh ng mt vai tr quan

trng c nh gi bng quota nhp khu, thu, cc chnh sch

hng ro phi thu quan, cc chnh sch bo h hng trong nc

ca th trng

4.7 Mc ph thuc ca hot ng kinh

doanh ca DN vo cc iu kin t nhin



Vi mt s ngnh v lnh vc kinh doanh (nng lm nghip),

vic nh gi c da vo cc yu t: mi trng nui trng,

v tr a l, kh hu ti ni nui trng v.v..., thc o v mt ti

chnh ca vic ny l chi ph u t, ci thin mi trng, li l

t hot ng kinh doanh...

V. Cc c im hot ng khc

5.1 S ph thuc vo mt s t nh cung

cp (ngun nguyn liu u vo)



5.2 S ph thuc vo mt s t ngi tiu

dng (sn phm u ra)



5.3 Tc tng trng trung bnh nm

ca doanh thu ca DN trong 3 nm gn

y

Tc tng trng bnh qun ca doanh thu thun trong 3 nm

gn y

Tng trng lin tc: Nm (t-2) tng so vi nm (t-3), nm (t-

1) tng so vi (t-2), nm (t) tng so vi (t-1)

"C xu hng tng trng": C nm tng c nm gim nhng

cho c giai on t (t-3) n (t) c tng trng

Tc tng trung bnh c tnh nh sau:

VD nm (t-3), (t-2), (t-1), (t) DTT ln lt l 100, 120, 140, 160

t th tc tng trng DT (t-2) so vi (t-3) l 20%; (t-1) so

vi (t-2) l 17% v (t) so vi (t-1) l 14%.

Tc tng trng trung bnh= (20+17+14)/3= 17%


5.4 Tc tng trng trung bnh nm

ca li nhun (sau thu) ca DN trong 3

nm gn y

Tc tng trng bnh qun ca li nhun sau thu trong 3

nm gn y

Tnh ton nh i vi ch tiu 5.3

5.5 S nm hot ng trong ngnh

S nm ny tnh t thi im c sn phm ra th trng.

Khng tnh thi im DN ang trong qu trnh u t xy dng

c bn

Khng tnh thi gian DN hot ng trong ngnh khc

5.6 Phm vi hot ng ca doanh nghip

(tiu th sn phm)



5.7 Uy tn ca doanh nghip vi ngi

tiu dng



5.8 Mc bo him ti sn

nh gi trn: Tng s tin bo him t cc Hp ng bo

him/ Tng gi tr ti sn ca doanh nghip (%).

(Tng s tin bo him: tng s tin ti a s c bi thng

t cc Hp ng bo him)

5.9 nh hng ca s bin ng nhn s

n hot ng kinh doanh ca DN trong 2

nm gn y

Nhn s bao gm c ngi lao ng v cn b lnh o

5.10 Kh nng tip cn cc ngun vn Cn b chm im trn c s phng vn khch hng v t cc


5.11 Trin vng pht trin ca DN theo

nh gi ca cn b

nh gi v trin vng sn xut kinh doanh ca DN trong thi

gian t 2 n 5 nm ti

5.12 DN c m BOND th trng M

hay khng

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 1.5. Ch bin thy

hi sn



5.13 Tui th trung bnh ca cc nh my

in

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 3.5. Thy in v

3.6. Nhit in



5.14 Tc cho thu t ca khu cng

nghip theo nh gi ca cn b

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 5.5. Kinh doanh c

s h tng




5.15 Li th v tr kinh doanh

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 7.2. Dch v vui chi,

gii tr v 7.3. Kinh doanh khch sn

Cn b chm im trn c s phng vn khch hng, cc thng

tin v a l, thin nhin, thi tit, mi trng a phng v t

cc ngun thng tin khc thu thp c.

Ch tiu ny xt n nh hng ca cc iu kin t nhin, mi

trng, iu kin sinh thi ti vic kinh doanh.

5.16 Lch s an ton bay trong 5 nm gn

y

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 7.5. Vn ti hng

khng



5.17 a im cung cp dch v v sn

phm

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 7.7. Dch v y t,

gio dc, cng ch



5.18 Nng lc tip th thu ht u t theo

nh gi ca cn b

Ch tiu ny ch p dng i vi lnh vc 5.5. Kinh doanh c

s h tng



5.19 Mc hin i ca trang thit b

phc v hot ng kinh doanh


gio dc, cng ch



5.20 i ng cn b chuyn mn


gio dc, cng ch



5.21 Thi phc v KH


gio dc, cng ch




Bc 4: Xp hng khch hng.

Xc nh tng im cui cng xp hng doanh nghip. Trong chm im XHTD, phn

mm xc nh t trng ca cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh l khc nhau i vi mc tin

cy ca s liu (BCTC c c kim ton hay khng) da theo bng sau:

Ch tiu c kim ton Khng c kim ton

Ch tiu ti chnh 35% 30%

Ch tiu phi ti chnh 65% 65%

Cn c tng im t c cui cng nhn vi trng s, cc doanh nghip c xp hng

theo 10 loi mc ri ro tng ng theo bng sau:

Bng 2.6: Phn loi ri ro theo cc mc im v xp hng ti HBB

im Xp hng Phn loi ri ro Phn nhm n

T 90 n 100 AAA Ri ro rt thp N nhm 1

T 81 n 89 AA Ri ro thp N nhm 1

T 72 n 80 A Ri ro thp N nhm 1

T 63 n 71 BBB Ri ro trung bnh N nhm 2

T 55 n 62 BB Ri ro trung bnh N nhm 2

T 48 n 54 B Ri ro trung bnh N nhm 2

T 41 n 47 CCC Ri ro N nhm 3

T 32 n 40 CC Ri ro N nhm 3

T 25 n 31 C Ri ro cao N nhm 4

Nh hn 25 D Ko chp nhn c N nhm 5

Bc 5: Trnh duyt kt qu chm im:

Cng vi bng tng hp im v xp hng khch hng, cn b chm im s tng hp li

v in thnh vn bn. Bng tng hp ny phi c ch k ca cn b chm im v gim st.

Nu im xp hng ca khch hng mi t quan h vay vn im xp hng Ri ro rt cao

(mc D) th trng hp ny s trnh cp cao hn so vi phn quyn xt duyt cho vay (do HBB

quy nh trong tng thi k c th) chp thun hoc t chi cho vay, trong trng hp khch

hng c quan h tn dng m c im xp hng mc D th nhim v trng tm trc mt l thu

hi cc khon n cng sm cng tt.


2.4. Mt s kinh nghim ca cc Ngn hng khc:

2.4.1. Ngn hng u t v Pht trin Vit nam BIDV:

Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam l mt trong cc ngn hng tin phong trong vic

thc hin chm im khch hng. H thng xp hng tn dng ca BIDV c thc hin da trn

nguyn tc hn ch ti a nh hng ch quan ca cc ch tiu ti chnh bng cch thit k cc

ch tiu phi ti chnh v cung cp hng dn chi tit cho vic tnh ton.

y l mt trong nhng NHTM ti Vit nam i u trong p dng phn loi n theo iu 7

ca Quyt nh 493/2005/Q-NHNN

Xp hng tn dng cc khon vay ca doanh nghip:

Cc ch tiu ti chnh c nh gi da theo khung hng dn ca NHNN v c iu

chnh vi h s thng k ngnh theo tnh ton t d liu thng tin tn dng ca BIDV. Cc ch

tiu phi ti chnh c xy dng nhm b sung cho cc ch tiu ti chnh. Mi ch tiu nh gi

c nm khong gi tr chun tng ng l nm mc im 20, 40, 60, 80, 100 (im ban u).Ty

theo mc quan trng m gia cc ch tiu v nhm ch tiu c trng s khc nhau. Cn c

tng im t c sau khi nhn im ban u vi trng s xp loi.

Doanh nghip c phn loi theo ba nhm quy m ln, va v nh da trn vn ch s

hu, lao ng, doanh thu thun v tng ti sn. Mi nhm quy m s c chm im theo h

thng gm 14 ch tiu ti chnh tng ng vi 4 nhm ngnh nng - lm ng nghip, thng

mi dch v, xy dng, cng nghip (gm 35 ngnh nh). H thng ch tiu ti chnh gm: Nhm

ch tiu thanh khon (Kh nng thanh ton hin hnh, kh nng thanh ton nhanh, kh nng thanh

ton tc thi), nhm ch tiu hot ng (Vng quay vn lu ng, vng quay hng tn kho, vng

quay cc khon phi thu, hiu sut s dng ti sn c nh), nhm ch tiu cn n (Tng n so

vi tng ti sn, n di hn so vi vn ch s hu), nhm ch tiu thu nhp (Li nhun gp so

vi doanh thu thun, li nhun t hot ng kinh doanh so vi doanh thu thun, li nhun sau

thu so vi vn ch s hu, li nhun sau thu so vi tng ti sn bnh qun, li nhun trc thu

v li vay so vi chi ph tr li).

H thng ch tiu phi ti chnh gm 14 ch tiu nh gi thuc nm nhm gm kh nng tr

n t lu chuyn tin t, trnh qun l, quan h vi ngn hng, cc nhn t bn ngoi, cc c

im hot ng khc.


H thng xp hng tn dng ca BIDV cn phn loi doanh nghip theo ba nhm l doanh

nghip nh nc, doanh nghip c vn u t nc ngoi, v doanh nghip khc tnh im

trng s cc ch tiu phi ti chnh. V phn loi doanh nghip theo hai loi l doanh nghip

c kim ton v doanh nghip cha c kim ton theo bng sau:

Ch tiu BCTC

c kim ton

BCTC

cha c kim ton

Cc ch tiu ti chnh 35% 30%

Cc ch tiu phi ti chnh 65% 70%

(Ngun: Ngn hng u t v pht trin Vit Nam)

Cn c vo tng im t c nhn trng s nh trnh by nu trn, doanh nghip

c XHTD theo 10 nhm gim dn t AAA n D theo nh bng 1.03.

Bng 2.7: Phn loi Cp tn dng theo mc im v xp hng ca BIDV

Loi im Cp tn dng

AAA 95-100 Kh nng tr n c bit tt.

AA 90-94 Kh nng tr n rt tt.

A 85-89 Kh nng tr n tt.

BBB 75-84 C kh nng tr y cc khon n. Tuy nhin s thay i

bt li ca cc yu t bn ngoi c th tc ng gim kh nng

tr n.

BB 70-74 C t nguy c mt kh nng tr n. ang phi i mt vi

nhiu ri ro tim n c th tc ng gim kh nng tr n.

B 65-69 C nhiu nguy c mt kh nng tr n.

CCC 60-64 ang b suy gim kh nng tr n. Trong trng hp c cc

yu t bt li xy ra th nhiu kh nng s khng tr c n.

CC 55-59 ang b suy gim nhiu kh nng tr n

C 35-54 ang thc hin cc th tc ph sn hoc cc ng thi tng

t nhng vic tr n vn c duy tr.

D


2.4.2. Ngn hng Cng thng Vit Nam Vietinbank:

Ngn hng TMCP Cng Thng Vit Nam tng t nh BIDV, cng xy dng mt h

thng chm im tn dng vi nguyn tc chung da trn cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh c

tnh ton n h s t trng. M hnh ca Vietinbank c bn pht trin trn hng dn ca

NHNN v c thay i, iu chnh vi h s thng k ngnh theo nghin cu t d liu KH.

Xp hng tn dng doanh nghip:

Cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh c phn thnh nm mc im 20, 40, 60, 80,

100.Ring nhm ch tiu phi ti c chi tit vi mc im 4, 8, 12, 16, 20. Tng im t c

sau khi nhn im ban u vi trng s s l kt qu xp loi sau khi thc hin tham kho

kin cc chuyn gia.

M hnh XHTD p dng cho DN ti Vietinbank bao gm 11 ch tiu ti chnh theo hng

dn ca NHNN Vit Nam, phn theo 4 nhm ngnh v 3 mc quy m doanh nghip. Cc nhm

ch tiu ti chnh trong m hnh nh gm: Lu chuyn tin t, nng lc kinh nghim qun l, uy

tn giao dch vi ngn hng gm quan h tn dng v quan h phi tn dng, mi trng kinh

doanh, cc c im hot ng khc.

Bng 2.8: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietinbank

Ch tiu phi ti chnh DN Nh nc DN c vn u

t nc ngoi

Doanh nghip

khc

Lu chuyn tin t 20% 20% 27%

Nng lc v kinh nghim qun l 27% 33% 27%

Uy tn giao dch vi ngn hng 33% 33% 31%

Mi trng kinh doanh 7% 7% 7%

Cc c im hot ng 13% 7% 8%

(Ngun: Ngn hng Cng thng Vit nam)

H thng XHTD ca Vietinbank cng phn loi doanh nghip theo ba nhm l doanh

nghip nh nc, doanh nghip c vn u t nc ngoi, v doanh nghip khc tnh im

trng s cc ch tiu phi ti chnh nh trnh by bng 2.3 ni trn.


Bng 2.9: Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh

XHTD doanh nghip ca Vietinbank

Bo co ti chnh

c kim ton

Bo co ti chnh

cha c kim ton

Cc ch tiu ti chnh 35% 30%

Cc ch tiu phi ti chnh 65% 70%

(Ngun: Ngn hng Cng thng Vit Nam)

tnh tng im t c cui cng, XHTD ca Vietinbank cn phn loi doanh nghip

theo hai loi hnh l doanh nghip c kim ton v doanh nghip cha c kim ton nh

trnh by bng Kt qu xp hng c phn thnh mi mc theo h thng k hiu gim dn

t AA+ n C nh trnh by bng sau:

Bng 2.10: Phn loi nh gi xp hng theo im v xp hng doanh nghip ca Vietinbank

im Xp hng nh gi xp hng

92,4 - 100 AA+ Tnh hnh ti chnh lnh mnh, hot ng kinh doanh t hiu qu cao,

n nh, trin vng pht trin lu di. Ri ro thp.

84,8 92,3 AA Tnh hnh ti chnh lnh mnh, hot ng kinh doanh t hiu qu, n

nh, trin vng pht trin lu di. Ri ro thp.

77,2 84,7 AA- Tnh hnh ti chnh n nh nhng c nhng hn ch nht nh, hot

ng kinh doanh t hiu qu nhng khng n nh, trin vng pht

trin tt. Ri ro thp.

69,6 77,1 BB+ Hot ng kinh doanh t hiu qu v c trin vng trong ngn hn,

tnh hnh ti chnh n nh trong ngn hn. Ri ro trung bnh.

62 69,5 BB Tim lc ti chnh trung bnh, c nhng nguy c tim n. Hot ng

kinh doanh tt trong hin ti nhng d b tn tht do nhng bin ng

ln. Ri ro trung bnh, kh nng tr n c th b gim.

54,4 61,9 BB- Kh nng t ch ti chnh thp, dng tin bin ng theo chiu hng

xu, hiu qu hot ng kinh doanh khng cao, d tc ng ln t

nhng bin ng nh trong kinh doanh. Ri ro cao.


46,8 54,3 CC+ Hiu qu hot ng kinh doanh thp, khng n nh, nng lc ti chnh

yu, b thua l trong gn y v ang phi kh khn duy tr kh

nng sinh li. Ri ro cao.

39,2 46,7 CC Hiu qu hot ng kinh doanh thp, nng lc ti chnh yu km, c

n qu hn di 90 ngy. Ri ro rt cao, kh nng tr n km.

31,6 39,1 CC- Hiu qu hot ng kinh doanh thp, b thua l, khng c trin vng

phc hi, nng lc ti chnh yu km, c n qu hn. Ri ro rt cao.


cho im tng ch tiu l ch s thc t gn vi tr s no nht th cho im theo tng tr s ;

nu ch s thc t nm gia 2 ch s th ly loi thp hn (thang im thp hn).

Chm im cc ch tiu phi ti chnh bao gm nm nhm vi 25 ch tiu, mi ch tiu nh

gi c nm khong gi tr chun tng ng l 5 mc im 4, 8, 12, 16, 20 (im ban u). Tng

im phi ti chnh c tng hp theo bng

Bng 2.11: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietcombank

Ch tiu phi ti chnh DN Nh nc DN c vn u

t nc ngoi

Doanh nghip

khc

Lu chuyn tin t 20% 20% 27%

Trnh qun l 27% 33% 27%

Quan h tn dng 33% 33% 31%

Cc yu t bn ngoi 7% 7% 7%

Cc yu t bn ngoi 13% 7% 8%

(Ngun: Ngn hng Ngoi thng Vit nam)

Tng im cui cng cho khch hng s c tnh ton theo bng sau:

Bng 2.12: T trng ch tiu ti chnh phn theo quy m doanh nghip ca Vietcombank

Ch tiu DN Nh nc DN c vn u

t nc ngoi

Doanh nghip

khc

Chm im ti chnh 50% 40% 60%

Chm im phi ti chnh 50% 60% 40%

im thng cho Bo co ti chnh

c kim ton

+6 im +6 im +6 im

(Ngun: Ngn hng Ngoi thng Vit nam)


Cn c tng im t c cui cng nhn vi trng s, cc doanh nghip c XHTD

theo mi loi tng ng mc ri ro tng dn t AAA (c ri ro thp nht) n D (C

ri ro cao nht).

Bng 2.13: Phn loi nh gi Xp hng doanh nghip theo im v Xp loi ca Vietcombank

im Xp Loi nh gi xp hng doanh nghip

>92,3 AAA Tim lc mnh, nng lc qun tr tt, hot ng hiu

qu, trin vng pht trin, thin ch tt. Ri ro thp

nht. u tin p ng ti a nhu cu tn dng vi

mc u i v li sut, c th p dng cho vay khng

c ti sn m bo. Tng cng mi quan h vi

khch hng.

84,8 92,3 AA Hot ng hiu qu, trin vng tt, thin ch tt. Ri

ro thp. u tin p ng ti a nhu cu tn dng vi

mc u i v li sut, c th p dng cho vay khng

c ti sn m bo. Tng cng mi quan h vi

khch hng.

77,2 84,7 A Hot ng hiu qu, tnh hnh ti chnh tng i tt,

kh nng tr n m bo, c thin ch. Ri ro thp.

u tin p ng nhu cu tn dng. Khng yu cu

cao v bin php bo m tin vay.

69,6 77,1 BBB Hot ng hiu qu, c trin vng pht trin. C mt

s hn ch v ti chnh v qun l. Ri ro trung bnh.

C th m rng tn dng. Hn ch p dng cc iu

kin u i. nh gi v chu k kinh t v tnh hiu

qu khi cho vay di hn.

62 69,5 BB Hot ng hiu qu thp. Tim lc ti chnh v nng

lc qun l trung bnh. Ri ro trung bnh. C th gp

kh khn khi cc iu kin kinh t bt li ko di.

Hn ch m rng tn dng, ch tp trung tn dng


ngn hn v yu cu TSB y .

54,4 61,9 B Hiu qu khng cao v d b bin ng. Ri ro. Tp

trung thu hi n vay.

46,8 54,3 CCC Hot ng hiu qu thp, nng lc ti chnh khng

m bo, trnh qun l km. Ri ro. C nguy c

mt vn. Hn ch cp tn dng. Gin n v gia hn

n ch thc hin nu c phng n khc phc kh thi.

39,2 46,7 CC Hot ng hiu qu thp, ti chnh khng m bo,

trnh qun l km. Ri ro cao.

31,6 39,1 C B thua l v t c kh nng hi phc, tnh hnh ti

chnh km, kh nng tr n khng m bo. Ri ro

rt cao. C nhiu kh nng khng thu hi c n

vay. Tp trung thu hi n, k c x l sm ti sn

m bo. Xem xt a ra ta kinh t.


CHNG III: MT S NGHIN CU V H THNG XP HNGTN

DNG NI B CA HABUBANK

3.1. Nghin cu v b ch tiu trong m hnh xp hng:

Trong chng 2 ni trn, ti gii thiu s b v m hnh XHTD ni b hin ang p

dng ti ngn hng HBB. y l m hnh xp hng c t vn bi Cty TNHH Kim ton

Earnst& Young Vit Nam.Tuy nhin, kt qu ca m hnh c thc s phn nh c thc trng

hot ng kinh doanh, ti chnh v mc uy tn ca khch hng hay khng th cha c kim

chng.

Theo nh m hnh, cc ch tiu v phi ti chnh hin chim ti 65% tng s im xp hng,

tuy nhin, vic nh gi v cho im i vi cc tiu ch ny cn mang tnh ch quan v ph

thuc vo trnh thm nh ca cn b xp hng cng nh p lc kinh doanh nng n khin cc

n v buc phi c gng iu chnh cho mc xp hng khch hng ca mnh c cao nhm to

iu kin cho khch hng c hng mc li sut cnh tranh. V vy, cng v ca phng ban

Ti thm nh tn dng ton b cc h s v khch hng vay vn, vi nhim v nh gi ri ro tn

dng lin quan n cc khon vay, trong c vic ti thm nh li mc xp hng ca cc khch

hng sao cho mc xp hng phn nh c mt cch ph hp nht thc trng hot ng kinh

doanh, hot ng ti chnh, nh hng pht trin ngnh ngh ca doanh nghip

Tc gi ca ti mong mun c phn tch, nghin cu su hn v phng php xy

dng m hnh, tm ra c cc ch tiu no chim vai tr quan trng trong b ch tiu ca m

hnh t c th d dng hn trong vic ti thm nh kt qu xp hng t cc n v.

Trong khun kh hn ch ca ti nghin cu, tc gi s tp trung vo vic xem xt b

ch tiu lin quan n xp hng tn dng cho Khi khch hng doanh nghip, y cng l khi

khch hng chim t trng d n a s (theo s liu 31/12/2010, d n Khi Khch hng Doanh

nghip chim 75,89% tng d n ton ngn hng) v c nh hng ln n kt qu hot ng

kinh doanh do kt qu xp hng nh hng n mc li sut cho vay cng nh vic trch lp d

phng ri ro ca mi khch hng.

Theo m hnh xp hng, khi doanh nghip c chia thnh 7 ngnh ngh chnh v 33 tiu

ngnh. S li thng k t trng d n ca ton hng ti thi im 31/12/2010 theo 7 ngnh ngh

chnh nh sau:


Bng 3.1: T trng d n phn theo ngnh kinh t trong XHTD ti HBB

STT NGNH KINH T T trng theo ngnh

1 Nng lm thu sn 0,05%

2 Cng nghip khai thc m 0,05%

3 Sn xut cng nghip nng 10,75%

4 Xy dng 19,25%

5 Thng mi 49,70%

6 Dch v 11,97%

7 Sn xut cng nghip nh 8,23%

Tng cng 100,00%

T Bng 3.1 nu trn cho thy, d n ca Khi khch hng doanh nghip c tp trung

ch yu 2 ngnh ngh l Xy dng v Thng mi (49,70% v 19,25%), iu ny cng kh

ph hp vi nh hng pht trin tn dng ca HBB trong nm 2010.

Trong h thng XHTD, b ch tiu ti chnhcp dngchung cho cc ngnh ngh khc

nhau, b ch tiu phi ti chnh c s khc bit tu thuc tng ngnh ngh. Do tnh tng t trong

phng php nghin cu vi cc b ch tiu khc nhau, do vy, tc gi s ch tp trung nghin

cu b ch tiu lin quan n 2 ngnh ngh chim t trng a s trong tng d n ca ton hng

l Ngnh Xy dng v Thng mi.

Chi tit b ch tiu nh gi ca 2 ngnh nh trong Ph lc 1 - B ch tiu phi ti chnh p

dng cho ngnh Xy dngv Ph lc 2 - B ch tiu phi ti chnh p dng cho ngnh Thng

mi. Trong 2 Ph lc ny, lun vn cng lit k t trng (%) ca tng ch tiu v cc tiu ch

tng ng cho mi thang im trong nh gi.

V c bn, b ch tiu cho cc ngnh ngh khc nhau cng kh tng ng, tuy nhin c s

khc bit bi mt vi ch tiu cho ph hp vi c th hot ng ca ngnh ngh. Do vy,

thun tin cho cng tc thng k ca ti, tc gi cng quy c lun tn gi ca cc bin

theo cng mt nhm ch tiu (nhm ch tiu ti chnh gm cc ch s v kh nng thanh ton TT,

ch s v vng quay hot ng VC, ch s v c cu n CC, hiu sut s dng ti sn HS, cc ch

s v kh nng sinh li TS, ngoi ra chim t trng c bn trong b ch tiu l cc ch tiu phi ti

chnh PTC.


Nhm cc ch tiu ti chnh:

Bng 3.2: Bng k hiu quy c cc ch tiu ti chnh trong XHTD ti HBB

STT Din gii K hiu quy c

Ch tiu thanh khon

1 Kh nng thanh ton hin hnh TT1

2 Kh nng thanh ton nhanh TT2

3 Kh nng thanh ton tc thi TT3

Ch tiu hot ng

4 Vng quay VL VC1

5 Vng quay HTK VC2

6 Vng quay khon phi thu VC3

7 Hiu sut s dng TSC HS

Ch tiu cn n

8 Tng NPT/TTS CC1

9 N DH/VCSH CC2

Ch tiu thu nhp

10 Li nhun gp/dthu thun TS1

11 LN t hot ng kd/dthu thun TS2

12 LNST/VCSH bnh qun TS3

13 LNST/TTS bnh qun TS4

14 EBIT/CP li vay TS5

Nhm cc ch tiu phi ti chnh:

Bng 3.3: Bng k hiu quy c cc ch tiu phi ti chnh trong XHTD ti HBB

STT Din gii K hiu quy c

1 Kh nng tr n gc trung, di hn PTC0

2 Ngun tr n ca KH theo nh gi ca CBTD PTC1

3 L lch t php ca ngi ng u DN PTC2

4 Kinh nghim chuyn mn ca ngi trc tip qun l PTC3

5 Trnh hc vn ca ngi trc tip QLDN PTC4

6 Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l PTC5


7 Quan h ca ban lnh o vi cc c quan hu quan PTC6

8

Tnh nng ng v nhy bn ca ban lnh o DN vi s

thay i ca TT theo nh gi ca CBTD PTC7

9 Mi trng kim sot ni b ca DN PTC8

10 Mi trng nhn s ni b ca DN PTC9

11 Tm nhn, chin lc kinh doanh ca DN t 2-5 nm ti PTC10

12 Lch s tr n ca KH PTC11

13 S ln c cu li trong 12 thng PTC12

14 T trng n gc c cu li trn tng d n PTC13

15 Tnh hnh n qu hn ca d n hin ti PTC14

16 Lch s quan h vi cc cam kt ngoi bng PTC15

17 Tnh hnh cung cp thng tin ca KH theo yu cu NH PTC16

18

T trng dthu chuyn qua ngn hng trong tng dthu (trong 12

thng) so vi t trng ti tr vn ca NH trong tng s vn

c ti tr ca DN PTC17

19 Mc s dng dch v PTC18

20 Thi gian quan h vi ngn hng PTC19

21 Tnh trng n qu hn ti cc NH khc trong 12 thng PTC20

22 nh hng quan h TD vi KH theo quan im CBTD PTC21

23 Trin vng ngnh PTC22

24 Kh nng gia nhp th trng ca cc DN mi PTC23

25 Tnh n nh ca ngun nguyn liu u vo PTC24

26 S ph thuc vo mt s t nh cung cp PTC25

27 S ph thuc vo s t nh tiu dng PTC26

28

Tc tng trng trung bnh nm ca dthu trong 3 nm gn

y PTC27

29 S nm hot ng trong ngnh PTC28

30 Phm vi hot ng ca DN PTC29

31 Uy tn ca DN vi ngi tiu dng PTC30

Vic cn b ti thm nh tn dng phi r sot c b 45 ch tiu xp hng ca mi khch

hng l mt cng vic kh kh khn v gy mt thi gian. Do vy, gim thiu thi gian cho


cn b ng thi vn m bo cht lng trong nghip v chuyn mn, tc gi ti s dng

phng php Phn tch hi quy vi phn mm hi quy tuyn tnh Eviews xc nh mi lin h

ph thuc gia Tng im xp hng tn dng ca khch hng vi cc im s ca cc ch tiu

trong h thng xp hng.

Eviews l mt phn mm ni ting trong phn tch thng k. N phn tch mi quan h

gia bin ph thuc Y ( y l kt qu tng im ca khch hng) v cc bin gii thch ( y

l im s ca mi ch tiu trong h thng xp hng), t xc nh c cc bin c ngha

gii thch tt cho m hnh xp hng thng qua vic thng k cc bin c ch s p-value < 5% khi

xem xt mi tng quan ca tng nhm ch tiu i vi kt qu Chm im hin c t m

hnh, tm kim mt s bin gii thch trong s 45 bin c ngha quan trng i vi kt qu chm

im cui cng ca mi khch hng. Sau s thit lp m hnh ton hc m t mi quan h

gia cc bin ny, m hnh hi quy c thit lp nh sau:

Y = 1 + + u

Trong :

Y: tng im cho mi khch hng Scoring

Xi: s im cho mi ch tiu

1: h s chn

i: h s gc

u: yu t ngu nhin

i (nhn gi tr t 1 ti n): s ch tiu

Bin ph thuc Y l i lng ngu nhin, c quy lut phn b xc sut, cc bin c lp

Xi khng phi l bin ngu nhin, gi tr ca chng c cho trc. Phn tch hi quy s gii

quyt cc vn sau:

- c lng gi tr trung bnh ca bin ph thuc (Scoring ca mi khch hng) vi

gi tr cho ca cc bin c lp (im s ca cc ch tiu tng ng vi mi

khch hng).

- Kim nh gi thit v bn cht ca s ph thuc

- D on gi tr trung bnh ca bin ph thuc khi bit gi tr ca cc bin c lp.

Trong nghin cu ny, vn l s kim nh gi tr Scoring trung bnh khi bit gi

tr im s ca mt s ch tiu chn lc, xem gi tr ny c nm trong khong tng ng vi


kt qu xp hng (Rating) ca khch hng nh trong d liu bit hay khng? Nu kt qu

ph hp so vi d liu ban u, c th kt lun v tnh chnh xc ca phn tch hi quy.

3.2. Thc hin phn tch hi quy bng phn mm Eview:

3.2.1. Thu thp s liu:

c lng cc tham s ca m hnh, cn phi thu thp s liu. Tc gi thu thp d

liu xp hng ca 50 khch hng ngu nhin thuc 2 ngnh ngh Xy dng v Thng mi, d

liu bao gm kt qu chm im v xp hng ca cc khch hng (Scoring v Rating), im s

ca tng ch tiu (ch tiu

Luan Van -Tran Thi Thuy Ha - FBA3

Documents

Transcript of Luan Van -Tran Thi Thuy Ha - FBA3