19-Mar-18

1

Lưu vực sông Mê Công trước các thách thức

Tiến sĩ Dương Văn NiĐại học Cần Thơ, Việt Namdvni@ctu.edu.vn

Đồng bằng lưu vực Mê Kông rộng

50.000Km2, Trong đó Campuchia:

10.000Km2, VN: 40.000 Km2)

Lưu vực sông Mê Công

Sông Mê Công bắt nguồn từ Trung Quốc, chảy qua

Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam

Tổng chiều dài: 4.350 Km

Đứng thứ 10 thế giới về độ dài (4350 km = 2700 dặm)

Đứng thứ 14 thế giới về dòng chảy

…nhưng đứng đầu thế giới về dao động thủy văn

1.250 – 67.000 m3.s-1

Dân số tại lưu vực sông Mê Công ~60 Millions

19-Mar-18

2

Câu chuyện tại Lào

“Năm ngoái tôi chỉ cần chờ 10 phút! Năm nay, tôi phải đợi hơn 20 phút”

Câu chuyện tại Campuchia

“Năm ngoái chúng tôi bắt được 10 kg cá trong ao này, nhưng năm nay chưa được 2 kg!”

19-Mar-18

3

Câu chuyện tại Việt Nam

“Tôi đã sống ở đây 80 năm rồi nhưng chưa bao giờ xảy ra tình trạng này!”Đồng bằng sông Cửu Long mất 700.000 tấn gạo trong năm 2015 -2016 vì xâm nhập mặn và hạn hán

Nguồn nước đang thay đổi!

Lưu lượng nước

Chất lượng nước

Chu kỳ

Dòng chảy

Dù nguyên nhân thay đổi nguồn nước là gì, các nước Lào, Thái Lan, Campuchia,

Việt Nam đều gánh chung hậu quả: Tổn thất! (về cuộc sống người dân, tiền của, đa

dạng sinh học, môi trường) KHÔNG CHỈ thế hệ này MÀ nhiều thế hệ sau!

19-Mar-18

4

Điều đáng lưu ý là: Ai có thể cảnh báo “trước khi” người ta nhận ra lưu vực đang biến đổi?

Nguyên nhân thay đổi:

Thay đổi môi trường sống

Ô nhiễm

Khai thác quá mức

Sinh vật ngoại lai

Biến đổi khí hậu

19-Mar-18

5

Tác động của sự thay đổi

Bất bình đẳng xã hội

Đô thị hóa

Di dân

Bệnh dịch (HIV)

Mai một các giá trị văn hóa

16%

2%

18%

18%

35%

11%

Trung Quốc

Myanmar

Thái Lan

Campuchia

Lào

Việt Nam

Việt Nam

25 triệu

tấn

Lào

3 triệu tấn

Thái Lan

3 triệu tấn

Campuchia

6,8 triệu tấn

Đóng góp lưu lượng

nước cho sông Mê

Công

Sản xuất lúa gạo tại lưu

vực sông Mê Công

Lưu lượng dòng chảy và sản xuất lúa gạo tại lưu vực sông Mê Công

Nước Ngàn tấn

Trung Quốc <2,0*

Myanmar <1,8*

Lào 3,0

Thái Lan 3,0*

Campuchia 6,8

Việt Nam 25,0

*Estimated

19-Mar-18

6

Việt Nam

Lào

Trung Quốc

Myanmar

Campuchia

Thái Lan

Nguyên nhân gây bất ổn định nguồn nước

Mức đóng góp lưu lượng mước

giảm

Tác nhân khu vực: Đập thủy điện

Tác nhân địa phương: Hiệu quả sử dụng

nguồn nước

Tác nhân toàn cầu: Biến đổi khí hậu

?

?

Chuyện gì sẽ xảy ra với: An ninh nguồn nước,

An ninh lương thực và An ninh xã hội?

Biển Hồ

Kết luận• Lưu vực sông Mekong là một cơ thể sống, trong đó

Biển Hồ là trái tim và các dòng sông là mạch máu. Nókhông cần một trái tim lớn hơn mà cần một trái timđang đập! Nó không cần nhiều mạch máu hơn, nó cầnlượng máu vốn có lưu thông.

• Bất kỳ hoạt động phát triển nào trên lưu vực cần quantâm đến sự thay đổi nguồn nước (lượng nước, chấtlượng nước, chu kỳ, dòng chảy) thay vì chỉ quan tâm đến lượng nước.

• Tác động của đập thủy điện lên lượng phù sa nghiêm trọng hơn tới lượng nước

• Tác động của biến đổi môi trường sẽ buộc cộng đồngphải di dân.