1. NAMO SHAKYAMUNI BUDDHA

2. LI PHT DY TRONG KINH TNG NIKAYA 3. LI NI U Li Pht dy trong Kinh tng Nikya l kt tp nhng bi vit trong mc Li Pht dy c ng ti hng tun trn bo Gic Ng. Li Pht dy c thit lp nhm gii thiu nhng li dy ca Th Tn trong Kinh tng Nikya mt cch ngn gn, nguyn thy, d nhn thc v th nghim nht cho c gi. Kinh tng Nikya l c kho tng kinh in Pht gio Nguyn thy (Pali tng) rt s, hin chuyn nghon ton sang ting Vit, bao gm Dgha Nikya (Trng B), Majjhima NiKya (Trung B), Samyutta Nikya (Tng ng B), Anguttara Nikya (Tng Chi B), v Khuddaka Nikya (Tiu B). So vi kinh in Hn tng th nm b Nikya cha phi l nhiu, song vi ni dung v cng phong ph v c xem l nguyn thy nht, Kinh tng Nikya l nn tng cn bn ca gio in Pht gio. c Kinh tng Nikya, chng ta nhc sng trong thi i Th Tn v Thnh chng vi bi cnh x hi n ng thi cch nay gn 26 th k. Th Tn tht minh trit m bnh d , i n u v gp vic g th ty duyn gio ha nn nhng li dy ca Ngi v cng gn gi, thin thn vi i sng con ngi thi y v vn cn nguyn gi tr cho nhn loi ngy nay. Nhng bi vit trong Li Pht dy gm hai phn, kinh vn v li bn. Phn kinh vn hu ht c trch dn nguyn bn hay mt trch 4. on ca kinh hoc nguyn on kinh nhng c t nh lc nhng phn lp li cng vi xut xc th, chi tit ca on kinh vn . Chng ti xem y l phn quan trng, chnh yu nht v gp phn gii thiu n bn c nguyn vn li vng pht xut tkim khu Th Tn. Phn li bn, thc ra ch l sgii thch slc mt s tnghay ngh a kinh vn hoc l xut mt hng nhn thc cng slin h, i chiu vi thc t theo thin ca ngi bin son, l phn thyu tham kho thm. V tt c nhng Li Pht dy u c rt ra tKinh tng Nikya nn khi tp hp thnh sch c tn Li Pht dy trong Kinh tng Nikya. Ni dung tuyn tp Li Pht dy trong Kinh tng Nikya (tp I, II v III) c sp xp theo tng ch s tin li cho vic tra cu nhng li Pht dy v mt ti no vn ri rc nhiu ni trong Kinh tng. Tuy nhin, ch y cng ch mang tnh quy c tm thi v c nhng Li Pht dy tuy c ng nhng hm sc, bao qut ngh a ca nhiu vn . V a im xut xca tng php thoi, trong kinh vn khng phi lc no cng ghi r. Gp trng hp cc php thoi khng trc tip ghi a im, khi bin son mc Li Pht dy, chng ti phng tin bng cch ln ngc li pha trc, ly ti xc lp a im mi php thoi t c hon ch nh v trang nghim. Vic lm ny r rng c tnh chnh xc tng i nn nhn y, chng ti xin tha r bn c lu tm. Bng tt c sc gng v chn thnh, Li Pht dy trong Kinh tng Nikya, tp I, ra mt bn c. c c tp sch ny, ngoi n 5. lc ca bn thn l sgio dng, trduyn rt nhiu ca cc bc thy, php lv stn trca c gi. Xin chn thnh tri n v ngng mong chtn c cng bn c hng soi sng, ch gio thm. Ngi bin son QUNG TNH LI GII THIU Li Pht dy l mt tiu mc trong chuyn mc Pht hc ca bo Gic Ng. Tiu mc ny c xy dng tnm 2003, bng cch trch tuyn nguyn vn hoc mt phn on ca nhng kinh thuc Trng B, Trung B, Tng Chi B, Tng ng B vTiu 6. B (Kinh tng Nikya) ng thi km theo phn Li bn ngn gn, sc tch v thit thc. Ni dung kinh tng Nikya bao hm nn tng cn bn gio l Pht , rt thit thn, gn gi, d hiu v d ng dng thc hnh. Trong nhng nm qua, Li Pht dy ln lt gii thiu n c gi rt nhiu php thoi vi nhiu ti khc nhau. Tnhng gio l cn bn nhTam quy, Ng gii cho n T, Duyn khi, V ng; t nhng phng thc xy dng i sng gia nh an vui hnh phc cho hng Pht tti gia, n cc phng php tu tp chuyn ha phin no nhm thnh tu cc Thnh v cho hng txut gia v.vu c Li Pht dy chuyn ti n bn c. Vi khun kh nh hp ca trang bo, chc chn rng ni dung ca Li Pht dy cha th hin c ht y yu ngh a ca Kinh tng. Tuy vy, vi stm ti rt cng phu trong Kinh tng s, trch tuyn kinh vn ph hp vi cc ni dung tu tp ca tng ti im trong nm cng vi cc ch chi tit ngun gc mi bn kinh v nht l phn li bn gin d m su sc ca tc gi gip cho tiu mc Li Pht dy c ng o bn c quan tm, ng h. Nay nhm p ng nhu cu tm hiu, hc tp v th nghim li Ph dy ca bn c, tc gi tiu mc Li Pht dy tp hp cc bi vit ng bo theo tng ch v in thnh sch Li Pht dy trong Kinh tng Nikya (tp I, II v III). Thit ngh , tp sch ny l hnh trang cn yu cho nhng ai quan tm nghin tm, hc tp nhng tinh hoa m c Pht dy. Vi c xa nht ca kinh tng Nikya, 7. hy vng c gi s c gi nhun trong phm m vi diu ca Th Tn, thuNgi cn ti th. Trn trng gii thiu sch Li Pht dy trong Kinh tng Nikya (tp I) n vi bn c gn xa. TP. HCM, ngy 25 thng 3 nm 2008 Tng bin tp Bo Gic Ng Ha thng Thch Tr Qung Li Pht dy trong Kinh tng Nikya NHNGUYT C mt ngi lng l bao nm tm c trong rng Kinh tng Nikya thm nhp ngh a ca nhng li Pht Thch Ca mt thi thuyt php sanh. c Th Tn sau khi gic ng phng tin dng li ni gio ha chng sanh trong thi Ngi tr th. V th, trong s Kinh tng Nguyn thy hin cn gn gic, li Pht dy khng ch cha ng trit thuyt v phng php thc hnh nhm t gic ng, m nhng php thoi ny cn phn nh y bc tranh ca x hi ng thi. 8. Tm v li Pht trong kho tng kinh in Nikya, tc gi Qung Tnh bao nm nay nhtt mnh vo khng gian ca n thi cch nay hn 2.500 nm, chng kin trng hp ra i ca nhng bi php thoi ca Th Tn, v chim nghim nhng g n tng bn trong kim ngn ca c Pht. Ngi ch tm hc o, y ctrn kinh vn gc v suy nghim v gio l ca Th Tn vi mong mi tip cn mt cch chn thc nht gio ngh a ang lm li lc cho chng sinh bao i nay. Cng hnh y li cng c tn thn khi tc gi Qung Tnh khng ngi h mnh, ng ra m ng mc Li Pht dy trn bo Gic Ng sut 5 nm qua. Pht php n tng trong tt c ssvt vt, v con ng gic ng m NhLai tuyn thuyt vn dnh cho tt c chng sinh c duyn c tip cn vi o Pht. Chuyn mc Li Pht dy ch trng trch nguyn vn tKinh tng Nikya nhng li dy ca c Pht vi sh thng v ch cng nhchn la ni dung ph hp dng ch lu thi sang chuyn ti trn bo. Thm vo l nhng li bn ngn gn, khng nhm ging gii li Pht, m ngi gimc nhmun chia s kin ca mnh v ni dung li kinh c trch, ng thi cng lin tng n nhng ni dung kin thc cn tham chiu ngi hc o qua c th hiu thm li kinh. Chng hn, trong bi Hai hng ngi ng c cng dng trch tkinh Tng Chi B, trong li bn tc gi ni r thm v cng hnh ca vic cng dng, nhth no l nhphp 9. cng dng gip ngi c c th tham chiu hiu thm kinh vn. y cng l mt cch gieo duyn cho nhng ai trn ng hc Pht, c th tip cn li dy ca Pht Thch Ca tgc thi s ca hm nay. Duy tr mt chuyn mc nhth, i hi khng ch tm huyt ca ngi gimc, m khi lng kin thc sc, snhy bn trc thi cuc, tm nguyn mun khi dng cho Pht o chy mi trong chng sinh l nhng phm hnh khng th thiu. Thi gian qua, ni dung ca chuyn mc Li Pht dy thu ht nhiu c gi. Nh nghin cu Hunh Ngc Trng tng tm c vi chuyn mc ny, c bit l s n khp gia ni dung li kinh vi nhng vn Pht sang c cng chng quan tm trn bo. n nay, tt c ni dung tchuyn mc ny c bin son thnh tp sch Li Pht dy trong Kinh tng Nikya(*) l mt tn hiu vui cho nhng c gi by lu theo di. Thot khi dng chy thi s, nhng bi vit tchuyn mc Li Pht dy chuyn vo trong tp sch ny c h thng thnh 12 ch : Lng tin; B th & cng dng; Lm giu; Ti sn; Cs ; Xut gia; Hy tmnh thp uc ln m i; Nhn qu; Hiu o; Gii; nh; Tu. C th xem 12 ch ny l 12 ni dung li dy ca Pht c gii thiu trong tp 1 ca b sch. Mi ni dung, son gi ch chn mt lng bi vit nhiu hay t ngi c hiu c li Pht dy v ni dung . 10. Chng hn, trong ni dung Lm giu , tc gi chn su bi vit v: Kinh doanh thnh cng, Khng kinh doanh phi php, Lm giu, Giu ln d sanh tt, C mt m nhm, Sngho kh. Vi su gc c phn tch nhvy, ngi c d dng nhn ra quan im ca o Pht (trc tip tkim ngn ca Th Tn) v lm giu. y chnh l gi tr thit thc ca tp sch. Bi tt c ni dung c tuyn chn khng ri cc vn chng sanh ang i mt hng ngy. C nhvy, ngi hc o mi tm ra con ng gn nht, ngay ti mi trng sng ca mnh, m vn theo c du chn ca NhLai. C nhvy, Pht php mi khng ri th gian php. (*) Li Pht dy trong Kinh tng Nikya, tp 1 Bin son Qung Tnh NXB Tn Gio - n hnh qu 2 2008. Nhng bi hc qu tKinh tng Nikya LAM IN Nhng bi Pht hc trch tkinh tng Nikya do tc gi Qung Tnh ng mc trn Gic Ng li c tp hp thnh sch ra mt bn c. Li Pht dy trong kinh tng Nikya - tp II (Nxb Tn Gio - qu II, 2009) l nhng bi kinh c tlc Th Tn cn ti th, c thut li theo hng tip cn nhvi nhng cu chuyn 11. ca cuc sng ng i cng vi li bnh nhm gp phn ng dng trit l Pht gio trong ng o qun chng. Tip cn Kinh tng Nikya l tm v nhng vn bn c tin cy cao nht ghi li li thuyt php tkim khu ca Th Tn. Gia mun trng li kinh, vic chn lc nhng cu chuyn gn gi vi cuc sng, ph hp vi cch tip nhn o Pht v cha ng li ch thit thc ca ngi dn Vit khi hnh tr, l c mt ngh thut. Vi cch chn lc v gii thiu cc bi kinh va khng qu hn lm kh hiu va [trong chng mc no ] ph hp vi dng ch lu thi strong i sng truyn thng, chuyn mc Li Pht dy trn Gic Ng dn trthnh im quan tm ca c gi - nhng ngi c t nhiu quan tm n Pht php v ang tm cho mnh cch sng lnh mnh theo gio l nh Pht. Nay, nhng bi bo c tp hp thnh sch, bn c c trn tay ton cnh ca rng Php NhLai c ngi bin son mtng cnh ca v hng n mi ngi: n ung & sc khe; Ng ngh , thgin; Nam gii; Ph n; Cu nguyn; An c; Gi cht; Thuyt php & Nghe php; Chthin & Ma qu; Tham i; Sn hn; Si m. Vic cht lc tkinh tng nguyn thy thnh mt tp sch vi nhng chng mc nhth, l cch lm mch lc, t vo tay ngi hc Pht nhng mc c th, thit thc, km vi mi bi kinh l nhng dng bnh lun, gi , phn tch, hoc ngh mt vi cch thc hnh qu l cng vic ca thin tri thc. iu ng qu l ch ca ngi bin son mun cng vi c gi ln tm 12. trong nhiu ngc ngch li dy ca Th Tn. Ni dung sch khng ch cp n vic thuyt php v nghe php, chuyn cu nguyn v an c, m son gi cng mnh dn cp nhng ni dung thit thc rt i thng nh: Ngi n ng l tng, Sinh con trai - con gi, Stri buc gia nam v n (chng Nam gii), hay nh nhng bi ging ca Th Tn v: Ngi con gi trc thm hn nhn, Ngi vl tng, D thng nhngi vtr (chng Ph n) lm mm ha nhng bi ging ca c Pht. Chng hn nhnhng li gio hun ca Th Tn v cng vic lm du vi nhng ngi con gi ca Uggaha: va dn d cch vn kho nhng cng vic trong nh chng, va ch cch cxsao cho phi o du con, li khuyn nh nn cn thn vi ngi gian gign an n cho cuc sng nh chng Lng tmn ca Th Tn nh th, c trnh by bn cnh nhng bnh lun cn thit ca son gi, tht sgy xc ng cho ngi c. Qua , cng thy trit l nh Pht khng phi ch l nhng tng cao xa k v , m nhng li t Th Tn truyn li n ngy nay vn cn nguyn tnh kh thi, vn cn cho nhng ai ang kht khao tm kim mt liu php an nh thn tm gia cuc i b bn hm nay. Hm lng tri thc ca cc vn c cp y vt qua khun kh mt tp sch hn hai trm trang. C l, tc gi tp sch cng xut pht ttinh thn cu hc v ngi, nn c nhiu vn thuc loi knh nhi vin chi ca Nho gia, th y, cng c trnh by di nh sng ca trit l Pht gio. l nhng bi chng Chthin v ma qu . Cc khi nim phi nhn , 13. ng qu , c ma trong kinh Pht thuyt cch y hng nghn nm, s rt kh thuyt phc c gi hin i nu ngi vit khng cn trng phn tch, v xut nhng cch hiu hp l cho ngi hc Pht ngy nay. y, tc gi chng nhng cn trng i vi cc ni dung y, m cn dnh hn ba chng ca tp sch trnh by v tham, sn, si - nhng tp kh su dy khin chng sinh trm lun trong kh. Ngy nay, c nhiu doanh nhn, tr thc tm n Pht php nh mt liu php an thn, v sau khi tham cu, nghe ging, cng l mhiu rng: gii thot c th bt u tdit trtham, sn, si. Nhng v vn , ngy xa c Pht tng ging th no, cp trong nhng bi kinh no, ngh a ra sao, ngy nay chng ta cn c th p dng hnh tr c khng l nhng bn khon quan trng ca nhiu ngi. Tc gi Qung Tnh khng ngi nhc cng, ln tm trong kinh tng, lc ly nhng li ging ca Th Tn v cc ch y, h thng gii thiu v bnh lun lm r thm ngh a ca bn kinh, qu l cng vic mang li nhiu li lc cho c gi. Qua tng trang sch, ngi hc Pht thy th v nhmnh c chia s bi nhng khm ph rt sinh ng. Nhc ngi ngoi o kia, xem vic hnh t nh thy s ra c ti li, khi nghe Pht Thch Ca ging cho rng, thc ra, Chnh php l ao h/ Gii l bn nc trong/ Khng cu u, trong sch/ c thin nhn tn thn/ L ch bc c tr/ Thng tm tru tp/ Khi tay chn trong sch/ H qua bbn kia , th pht tm quy y Pht. Ngi hc 14. Pht cng gdn nhng lp v minh ni mnh bng ssoi chiu ca nh sng tnhng bi kinh nhvy. Lnh thay. MC LC TP I I- LNG TIN 1- Li ch ca lng tin 12 2- Biu hin ca lng tin 14 3- Chnh tn 16 4- Lng tin l ti sn ti thng 18 5- Ch tin mt ngi 20 II- BTH & CNG DNG 1- Phc bo th thng ca b th 24 2- B th & cng dng nhphp 26 3- Tng quan gia cho v nhn 28 4- B th vi tm rng ln 30 5- Ci phc 32 6- B th thanh t nh 34 7- Nhn duyn ca giu v ngho 36 8- Hai hng ngi ng c cng dng 38 9- Ngi cy rung 40 10- Xng ng l rung phc 42 III- LM GIU 1- Kinh doanh thnh cng 46 2- Khng kinh doanh phi php 48 3- Lm giu 50 15. 4- Giu ln d sanh tt 52 5- C mt m nhm 54 6- Sngho kh 56 7-Bun bn pht ti 58 8- Ch nhn & ngi lm 60 IV- TI SN 1- Ti sn ca ngi tu 64 2- Gign ti sn 66 3- ng sn & bt ng sn 68 4- C ti sn ln 70 5- Nguyn nhn phung ph ti sn 72 6- K tha gia ti Chnh php 74 V- CS 1- Hoa sen trong gii nam cs 78 2- Ngi cs 80 3- Bn phn ngi gia ch 82 4- Cs chng qu Dlu 84 5- Lt p bnh bt 86 6- Th tr nm gii 88 7- Hng c hnh 90 8- Nhng gia nh chTng khng nn n 92 VI- XUT GIA 1- Ba hnh ca Sa mn 96 2- Kht s 98 3- Bc trng lo 100 16. 4- Nm hng ngi n bnh bt 102 5- Sng bit lp 104 6- Khng nn sng qu lu mt ni 106 7- Bn hng thuyt trnh 108 8- Ba vic trng yu ca ngi tu 110 9- Xng ng c xy thp 112 10- Xut gia khi tui x chiu 114 11- Hon tc 116 12- Kh lm 118 13- Ha duyn 120 14- Thin & Gio 122 15- n vi gia ch 124 VII- HY TMNH THP UC LN M I 1- Dng Chnh php lm ngn n 128 2- Trnh xa hai cc oan 130 3- Dng i xui ngc 132 4- Sanh tl vic ln 134 5- Chkhinh thng tr tui 136 6- Nm l trong bn tay 138 7- Ht mui 140 8- Tinh cn 142 9- Shi 144 VIII- NHN QU 1- Trng th & on th 148 2- Vu khng bc Thnh 150 17. 3- p & xu 152 4- Qu bo 154 5- Hai loi ti 156 6- Kh c i 158 IX- HIU O 1- Thm n nan bo 162 2- Bao la tnh m 164 3- Cha m & con ci 166 4- Ngi thc sc hiu khng nhiu 168 5- Khuyn ha cha m hng thin 170 6- Phc bo hiu dng 172 X- GII 1- Ra & d can 176 2- Bin ln khng dung cha tthi 178 3- Chnh mng 180 4- Vui trong Chnh php 182 5- Mang y bt p b Pht qu184 6- Khng phng h 186 7- Ti li 188 8- Sng vi ngi thhai 190 9- Li ch ca gigii 192 XI- NH 1- Sthin 196 2- Tnim x198 3- Mng ngi trong hi th200 18. 4- Tm cu u 202 5- Nim Pht 204 6- Trung o 206 7- t lnh chim u 208 8- Ung nht 210 XII- TU 1- Tr tu l ti thng 214 2- V minh & tu gic 216 3- Chnh tri kin 218 4- Khng phi ca ti 220 5- Tu tp tnh Khng 222 6- Ngi m svoi 224 7- V minh l cu u ln nht 226 8- Bt nc 228 9- C & Khng 230 10- Tm & qu 232 11- Tu gic v ng 234 PHN 1 LI CH CA LNG TIN Mt thi Th Tn Vesli, gi cc T kheo: 19. Ny cc T kheo, c nm li ch ny cho thin nam tc lng tin. Th no l nm ? Cc Thin nhn, cc Chn nhn, trc ht c lng thng tng n cc v c lng tin, khng c nhvy i vi cc v khng c lng tin. Khi n thm, trc ht h n thm nhng v c lng tin, khng c nhvy i vi ngi khng c lng tin. Khi chp nhn th thc, h chp nhn trc ht nhng v c lng tin, khng c nhvy i vi nhng v khng c lng tin. H thuyt php trc ht cho nhng ngi c lng tin, khng cho nhng ngi khng c lng tin. Ngi c lng tin, sau khi thn hoi mng chung, c sanh ln ci lnh, ci tri. Nhng php ny, ny cc T kheo, l nm li ch cho thin nam t c lng tin. V nh, ny cc T kheo, trn khonh t tt, ti ng tng, c cy bng to ln l ch nng ta cho cc loi chim. Cng vy, ny cc T kheo, cc thin nam tc lng tin l ch nng ta cho qun chng, cho cc T kheo, T kheo ni, cho nam cs v nc s . (TKVN(*), Tng Chi B II, chng 5, phm Sumana, phn Sli ch ca lng tin, VNCPHVN(**) n hnh 1996, tr.369) 20. LI BN: Lng tin, theo Pht gio phi l chnh tn, t nh tn tc nim tin sau khi c kim chng bi tr tu. Nim tin m hi ht, mh v d di ng thi thiu hiu bit v n chnh l m tn. V th, tin phi hiu v hiu cng c, tng trng nim tin l iu khng th thiu i vi chnh tn Pht gio. Trc ht, hng Pht tphi thit lp c nim t nh tn i vi Tam bo, Bi ch c nh sng ca Tam bo mi nng lc xua tan bng ti ca v minh, dp tt tham i v on tn kh au. nh cao ca lng tin l tn tm, tin tng tuyt i vo bn tm thanh t nh, ttnh gic ng hng hu ni chnh bn thn mnh. T n lc tu tp lm hin l chn tm sng sut, th nhp chn l. Khi c lng tin, ngi cs c nm li ch. l: c chtn thin c thng tng, thm ving, n nh th trai, thuyt php v khi thn hoi mng chung c sanh ln ci tri. c bit, chnh nim t nh tn l ch nng ta cho qun chng, cho cc T kheo, T kheo ni, cho nam cs v cho ncs . c tin l m ca tt c cng c, l nn tng pht sanh mi thin php. V vy, nu cha c lng tin th phi thit lp, khi pht khi c t nh tn ri th cng c v trau gii nim tin thm kin c. Chnh tn v t nh tn Tam bo l mt trong nhng vn quan yu m mi ngi con Pht phi thnh tu lm cscho vic tu hc, li mnh li ngi. Trong bi cnh khng hong v nim tin, hoi nghi cc gi tr o c, chy theo thc dng nhhin nay 21. th hn lc no ht hng Pht tphi tin su li Pht dy sng hng thin, v tha, an vui v gii thot, ng thi gp phn bo lu gn ginhng chun mc o c, vn ha truyn thng ca dn tc. ____________ (*) i tng kinh Vit Nam (**) Vin Nghin cu Pht hc Vit Nam BIU HIN CA LNG TIN Mt thi Th Tn tr ti Gomagga, trong khu rng Simsap, dy cc T kheo: Do ba skin ny, ny cc T kheo, mt ngi c bit l c lng tin. Th no l ba ? a thy ngi c gii hnh; a nghe diu php; vi tm l khng cu u xan tham, sng trong nh, b th rng ri vi bn tay sch s, thch th stb, sn sng khi c yu cu, thch phn pht vt b th. Do ba skin ny, ny cc T kheo, mt ngi c bit l c lng tin. 22. (TKVN, Tng Chi B I, chng 3, phm Nh, phn Skin, VNCPHVN n hnh, 1996, tr.268) LI BN: Lng tin, nim t nh tn Tam bo l nhn t quan trng cn phi thnh tu lm nn tng cho stu tp, hng thin. Nim tin vn tim n trong lng vi cc phng din rng hp v mc su cn khc nhau. V th, da vo nhng biu hin ca tu hc trong cuc sng hng ngy, mi ngi c th kim nghim li nim tin ca chnh mnh hoc c th dnh gi nim tin ca ngi khc. Trc ht, biu hin c th ca lng tin l tn trng v thc hnh cc chun mc, gi tr o c. Khi mt ngi hm m, ca ngi v knh ngng ngi c gii hnh (o c), chng t ngi y ang hng thin, mong mun lm bn vi thin, shi nhng iu c, tin su nhn qu. Sthn cn, qu knh cc bc chn tu, lun quan tm n vn ngi tt, vic tt trong x hi hc tp, noi gng l biu hin ca ngi c lng tin. Nim tin ca nhng ngi con Pht, theo tu gic ca Th Tn, lun song hnh vi hiu bit. Mun tin su, tin chc phi hiu r gio php, mmt ra thy r ri tin mi l chnh tn, t nh tn. Do vy, thch th nghin tm kinh in, say m hc hi gio php nhm hiu bit su sc hn li Pht dy v ng dng vo cuc sng c nhng li ch, an vui l biu hin thhai ca lng tin. Khi hiu r diu php, thy c smong manh ca kip ngi, cuc i nn nguyn khng nm gi, chp th v x ly. B th, cho, 23. bung b, x..ht thy mt cch hoan h, tnhin v thy r chng c g xng ng nm gi. Sng l cho, l phng hin chnh l minh trit cao c v thnh thin ca nhng tm hn t nh tn. Ch nhng ai thnh tu c nim tin bt ng vo Tam bo mi lm c iu th x trn vn ny. Th ra, nim tin tuy trong lng nhng cng d thy qua nhng biu hin, hnh xtrong cuc sng. V quan trng hn, thnh tu c nim tin cng chnh l thnh tu tu gic. Chnh v vy, kinh Hoa Nghim ni: Nim tin l m ca mi cng c . CHNH TN Mt thi Th Tn du hnh gia dn chng Kosala, ti th trn ca ngi Klm, Kesaputta. Ri cc ngi Klm i n nh l, ngi xung mt bn, bch Th Tn: C mt s Sa mn, B l mn, bch Th Tn, i n Kesaputta. H lm sng t v l chi sng quan im ca mnh nhng h li bi xch, khinh mit, ch bai v xuyn tc quan im ca ngi khc. Chng con c nhng nghi ngv phn vn trong nhng v ny, ai ni stht, ai ni sai stht ? Ny cc Klm, chvi tin v nghe truyn thuyt, chvi tin v theo truyn thng, chvi tin v c kinh in truyn tng, chvi tin v l lun siu hnh, chvi tin v ng theo mt lp trng, ch vi tin v ph hp vi nh kin, chvi tin v xut pht tni c uy 24. quyn v chvi tin v v Sa mn ni ra nhng li y l bc o s ca mnh. Ny cc Klm, khi no tmnh bit r nhsau: Cc php ny l bt thin, l ti li; cc php ny b nhng ngi c tr ch trch; cc php ny nu chp nhn v thc hin a n bt hnh v kh au, th ny Klm, hy tb chng. Ny cc Klm, khi no tmnh bit r nhsau: Cc php ny l thin, l khng c ti li; cc php ny c nhng ngi c tr tn thn; cc php ny nu chp nhn thc hin a n hnh phc v an lc, th ny Klm, hy chng t v an tr. (TKVN, Tng Chi B I, chng 3, phm Ln, phn cc v Kesaputta, VNCPHVN n hnh, 1996, tr.336) LI BN: Thi thng ca con ngi l phm ci g vn ca ta, c lin h n ta th bao gicng ti thng. Bng en ca tng lun bao trm, che lp lm chng ngi sth nhp chn l ng thi l ci ngun dn n mi kh au. V th, n lc lm sng t quan im, lp trng ca mnh nhm pht huy ci ta v ci ca ta l chuyn bnh thng vn d ca th gian. Tuy nhin, song hnh vi vic bo v quan im ca mnh l hnh vi ln n, bi xch v khinh mit qua im ca ngi khc, nht l nhng quan im tin b l mt iu t hi; biu hin r nt ca chp ng, cung tn v v minh. 25. Theo tu gic Th Tn, i vi mi quan im, ttng nn thn trng, chvi tin, cn hoi nghi v xt li tt c. D nghi ngl mt trong nhng phin no l chng ngi thnh o nhng trong nhn thc, hoi nghi l mt biu hin ca tr tu v i nghi tc i ng . Sau hoi nghi mi i n nim tin vng chc l l trnh ca chnh tn v t nh tn ca nhng ngi con Pht. Nu khng c nghi, khng c xt li, ch nhm mt tin theo th nim tin y ch l m tn, v cng ngy di v tm ti. Trong quan nim ca mnh, Th Tn cha bao giphn quyt ri bt buc mi ngi phi ci u tin theo, ng thi lun cho php v khuyn khch hng tem ra tho lun, bn bc nhng li dy ca Ngi. Nim tin v gio php ca hng tc thnh tu sau khi qun st, tduy v chim nghim. c bit l khi r bit v iu l thin, khng c ti li, thc hnh em n hnh phc, an vui v nht l trn bnh din nhn thc c nhng ngi tr chp nhn th hy tin theo, chng t v an tr, n u ngc li th dt khot t b. Ni m tin phi i li n vi tr tu mi l chnh tn. Cho nn ngi con Pht khng vi tin bt c i u g, h ch tin sau khi thc hnh v i u mang n hnh phc, an vui cho mnh v ngi, trong hin ti v mai sau. 26. LNG TIN L TI SN TI THNG Mt thi Th Tn tr lavi, ti tr x ca D xoa Alavakka. Ri D xoa i n v ni vi Th Tn: Ny Sa mn, ta s hi ng mt cu. N u ng khng tr li ta c, ta s lm tm ng iu lon, hay ta s lm ng b tim, hay nm ly chn, ta s qu ng ng qua b bn kia sng Hng. Ny Hi n gi, Ta khng thy mt ai ch Thin, Ma gii, Phm thin hay vi chng Sa mn, B la mn v loi ngi c th lm tm Ta in lon hay lm b tim Ta, hay nm ly chn qu ng Ta qua b bn kia sng Hng. Tuy vy, ny Hi n gi, hy hi i, n u ng mun. Ny Sa mn: Ci g i vi ngi, l ti sn ti ti thng ? Ci g kho hnh tr, em li chn an lc ? Ci g gia cc v, l v ngt ti thng ? Phi sng nh th no, c gi l sng ti thng ? 27. Ny Hi n gi: Lng tin i vi ngi, l ti sn ti thng. Chnh php kho hnh tr, em li chn an lc. Chn l gia cc v, l v ngt ti thng. Phi sng vi tr tu, c gi l sng ti thng . ( TKVN, Tng ng B I, chng 10, phn lavi, VNCPHVN n hnh 1993, tr.471) LI BN: Con ngi sng trn i thng mong c c c nhi u th nh ti sn, danh vng, hnh phc v.v Th nhng, khi c hi trong nhng th y ci no l ti thng th a phn i u lng tng v mong c ca con ngi vn v hn, khng c im dng. a phn, vi nhng ai chn chn v bnh tm th tr li mt cch nm na rng: Nhng g p ng c nhu cu cn thi t nht trong hin ti l ti thng. D xoa Alavikka c ng s hu c nhi u th nhng vn cha tho mn tham vng v kiu c ng vn d ca mnh, gin d v khng bi t ci g l ti thng s hu, manh tm chi m ot. Trong cc th ti sn, theo tu gic Th Tn, th lng tin l ti thng. Quan nim ny k ra c ng l nhng n u lng lng chim nghim li Pht th trc nhn rng ti sn ch l ci n sau, l k t qu ca lng tin. Bi c tin l m ca cc cng c , c lng tin th c c tt c. 28. Lm g c an vui lu di c ng l mt vn nn ln ? V ni m vui m con ngi c c th kh nhi u nhng tt c u tm b, qua nhanh ng thi ni m vui y rt kh tm nhng d mt. Vi Th Tn, ch c thc hnh Chnh php mi c th c hnh phc lu di. V ngt ca cuc i c ng rt nhi u nhng a phn u ta nh cht mt dnh trn li dao, ngi tham cht mt ngt y s kh trnh c tai ha c li. ng sau ci hng v ngt ngo y lun l cm by v him nguy rnh rp. C ng v chy theo v ngt ca cuc i m khng t ngi thn bi, danh lit thm ch tn thn, tht mng. Ngc li, hnh phc ca chng nghim chn l tc gii thot v gic ng th v nh cu, an lnh nn c gi l v ngt ti thng. c c mt i sng ng ngh a th ch c sng vi tr tu v minh tri t. V l, n u thi u vng tr tu th khng th gi l i sng cao, v n minh d vt cht y . Mt khc, ch c tr tu mi n ng lc ch ng kh au, ph tan t ki n, t c t ch v t ti. V vy, mi ngi con Pht phi nhn ra chn gi tr ca cuc sng c lng tin, thc hnh Chnh php, pht huy tr tu v chng nghim gii thot. CH TIN MT NGI 29. Mt thi Th Tn Kimbil, ti Veluvana, dy cc T kheo: C n m nguy hi ny, ny cc T kheo, trong lng tnh tn i vi mt ngi. Th no l n m ? Ny cc T kheo, ngi no c mt ngi tnh tn, ri ngi y phm li v chng T ng ty theo li phm ngng chc ngi y, bt ngi y xung ngi cui. Li na, ngi no c mt ngi tnh tn, ri ngi y i n ni khc hoc ngi y b lon tm hay ngi y b mng chung. Ngi ny suy ngh : Ngi m ta i m, a thch, nay ngi y b chng T ng ngng chc, b bt xung ngi cui; nay ngi y i xa, b lon tm, b mng chung v ngi ny khng cn tnh tn vi cc T kheo. Do khng cn lin h vi cc T kheo khc, ngi ny khng nghe diu php, do khng nghe din php nn ngi ny thi a khi chnh php. Ny cc T kheo, y l n m nguy hi i vi vic ch tnh tn i vi mt ngi. ( TKVN, T ng Chi B II, chng 5, phm c Hnh, phn Tnh tnh i vi mt ngi [lc], VNCPHVN n hnh, 1996, tr.745) LI BN: c tin vo Tam bo, nht l tin T ng c xem l mt y u t quan trng ca ni m tnh tn, l t ng trng phc bo v th ng hoa tinh thn ca t thn. T ng l mt on th thanh tnh v 30. ha hp, tin T ng ng ngh a l gi trn ni m tin vo on th y. Da trn ni m tin T ng bo, mt Pht t c th thn cn, gn g i c hng dn v tu hc vi mt v xut gia. Th nhng ch tin vo mt v T ng duy nht v gn nh pht l vi T ng gi, l i u nguy hi. Cng ng xut gia ngy nay cha th gi l rt ro thanh tnh, bi mt s v cha lm trn bn phn xut gia ca mnh. S tht ny tuy nh hng khng nh n uy tn ca ch T ng ni chung nhng l vic c nhn, khng h lin h n bn th T ng gi vn thanh tnh v ha hp. C ng chnh v th m hin tn ti hin tng mt s ngi (c th cha hiu su sc v gio l hay do s hng dn thin ki n ca thy mnh) ch tin vo mt ngi duy nht l thy ca ti, s ph ca ti, chn s ca ti. v nh mt ni m tinh T ng gi. Cch tin ny d ri vo s sng knh thi qu n m mui, kh trnh khi chp th cho ngi tin v lm t ng t mn i vi ngi c knh tin. Theo tu gic ca Th Tn, l nhng nguy hi. Bi tkhi ch t ni m tin vo mt ngi, ri ngi y chng may th ng trm, suy thnh theo l v thng, dn n chao o, ht hng, mt ni nng ta tinh thn v thi a trong Chnh php. V th , ngi con Pht phi xy dng ni m tin, s knh trng vo T ng bo. Thy ca mnh ch l mt chi c l ca cy T ng, mt t bo ca c th T ng. Cy T ng lun to ln, cnh l xum xu, gc r b n cht. Chi c l c th vng a v rng ri nhng 31. i th kia th lun vng chi. B qun cy ln nm bt chi c l l mt thit thi, lm tng chi c l l i th li cng ng thng hn. V y c ng l i u m hng s hc cn suy t thnh tu ni m tnh tn T ng bo. PHN 2 PHC BO TH THNG CA B TH Mt thi, Th Tn tr Svatthi, Jetavana, ti khu vn ng Anthapindika. Ri Suman, con gi vua cng n m tr m thi u n h tng, i n nh l v bch Th Tn: y, bch Th Tn, c hai t ca Th Tn ng ng v tn, ng ng v gii, ng ng v tu, mt c b th, mt khng b th. Sau khi thn hoi mng chung th gia hai v y c sanh ln ci tri hoc sanh li ci ngi th gia hai v y, c s c th g, c s sai khc g ? C s sai bit, ny Suman ! Ngi c b th, khi c lm mt v tri hoc c l ngi u vt qua ngi khng b th trn n m phng din. l th mng, nhan sc, an lc, danh xng v t ng thng. Ngi c b th, ny Suman, khi c lm v tri hoc c lm ngi u vt qua ngi khng b th v n m phng din ny. 32. ( TKVN, T ng Chi II, chng 5, phm Suman, phn Con gi vua, VNCPHVN n hnh, 1996, tr.351) LI BN: Trong cuc sng thng xy ra trng hp cng mt cng vic, cng mt thi im v nhng ngi thc hin cng vic y vn c ti sc ngang nga nhau, th nhng c ngi thnh cng rc r v c ngi li thnh cng rt kim tn, thm ch tht bi. i vi nhng ngi khng thnh cng, a phn t an i mnh bng lp lun ta cha ti thi hoc ca cm rng: mu s ti nhn, thnh s ti thin . t ai ng rng, nhn t ti m n chi phi s thnh cng hay tht bi ca mi ngi chnh l phc bo ca chnh h, do tu tp b th trong qu kh v ngay trong hin ti. Theo tu gic Th Tn, n u hai ngi tu tp vi ni m tnh tn Tam bo, gii c v tr tu ngang nhau nhng c s chnh lch v cng hnh b thi tt nhin ngi tu tp v b th nhi u hn s gt hi nhng phc bo, vt rt xa ngi t hoc khng tu tp v b th. S vt thng ny xy ra trn n m phng din th mng, nhan sc, an lc, danh xng v t ng thng. V th , ngi Pht t tu tp Gii nh Tu phi song hnh v pht huy hn na cng hnh b th. nh cao ca b th l B th Ba la mt, bnh ng, v i u kin v v ng. Tu tp b th s gp phn thi t thc em li hnh phc, an vui cho tha nhn v trang nghim phc bo ca t thn. 33. Phc bo sng th v khe mnh, nhan sc d nh v kh i, i sng an vui, c danh phn r rng, mi i u vn tt p li cng tt p thm (t ng thng) l m c ca mi ngi. Do vy, ngi con Pht sng v tu tp theo li Pht dy lun thc hnh b th v cng dng i sng hin ti v mai sau c hnh phc, an lc nh . B TH V CNG DNG NH PHP Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti Jetavana, khu vn ca ng Anthapindika. Lc by gi, m ca Nanda, n gia ch ngi Velukandaki lm mt th vt gm c su phn cng dng chng T ng. By gi, Th Tn vi thin nhn thun tnh siu nhin thy m ca Nanda lm mt th vt gm su phn li n bo cc T kheo: Ny cc T kheo, c ba phn thuc v ngi b th v c ba phn thuc v ngi nhn vt phm b th. Th no l ba phn thuc v ngi b th ? Ny cc T kheo, ngi b th, trc khi b th, c vui lng; trong khi b th, tm c tnh tn; sau khi b th, cm thy hoan h. y l ba phn ca ngi b th. Th no l ba phn ca ngi nhn phm vt b th ? y ny cc T kheo, nhng ngi nhn phm vt b th, c ly tham hay ang thc hnh hnh ly tham; c ly sn hay ang thc hnh hnh ly sn; c ly si hay ang thc hnh 34. hnh ly si. y l ba phn ca ngi nhn phm vt b th. Nh vy, ny cc T kheo, y l th vt c su phn. Ny cc T kheo, cng c ca th vt su phn tht v lng: L ngun sanh phc, ngun sanh thin, mn n an lc, thuc Thin gii, l qu lc d thc, dn n ci tri, a n kh lc, kh h, hnh phc v an lc . ( TKVN, T ng Chi B III, phm Ch thin, phn B th, VNCPHVN n hnh 1996, tr.91) LI BN: B th v cng dng l php tu ph bi n ca hng Pht t. Tuy nhin, t c s b th v cng dng ng nh php l vic khng phi d dng i vi ngi th v ngi th th. Ngi th ch thc hnh b th v cng dng trc h t phi xut pht t s hn hoan, hon ton t gic v t nguyn. Pht tm b th v cng dng phi ng trn n n tng tnh tn. Bi l, n u thi u tnh tn th vic lm cao c y s lch hng, ch nui ln lng ng mn v thy rng ta l k ban n. V ca cho khng bng cch cho , do vy cha hng nhi u ti n lm ca m thc hnh c tnh th. Mt khc, tu tp b th v cng dng phi thnh tu hoan h, vui v khi em ni m vui n cho ngi. y l ba y u t c bn ngi th ch cn tu tp t c s b th v cng dng nh php. 35. i vi chng T ng, nhng ngi th th, li cng phi n lc hon thin t thn hn v bao gi ca bi u l ca lo, ca cho l ca n . N u khng trau gii, tu sa thn tm, on tr phi n no th tn th nan tiu . S th nhn cng nhi u ch mang n n na th ch cng ln n u khng to ra cng c hi hng cho th ch. V vy, song hnh vi tnh th ca ngi th ch th ngi th nhn phm vt b th, cng dng phi t c s tnh th, tc s th nhn vi tm thanh tnh, tm ca ngi nhn v ang on tn tham lam, sn hn v si m. Do , vic b th v cng dng nh php, t c li ch ln, cng c v lng th ngi th ch v ngi th th phi tnh tu th vt c su phn nh li c Pht dy. TNG QUAN GIA CHO V NHN Mt thi, Th Tn tr Vesli, ti ging ng c nc nhn. Ri Th Tn vo bui p y, cm bt i n tr x ca gia ch Ugga, sau khi n, ngi xung trn ch son sn. Gia ch Ugga i n nh l, ngi xung mt bn, bch Th Tn: Bch Th Tn, con nghe nh sau t ming Th Tn: Ai cho vt kh th nhn c i u kh . V th , con c nu cho t hoa cy sla v rt nhi u loi mn n tht l kh ; con c nhi u loi vi dt t Ksi tht l kh . Mong Th Tn hy nhn ly v lng t i i vi chng con. 36. Th Tn nhn li v ni vi Ugga bi k ty h ny: Ai cho vt kh , nhn c i u kh , i vi bc Chnh trc, vui lng em b th, vi mc v ging nm, n ung cc vt dng, bi t c bc La hn, c v l phc i n, nn cc bc Chn nhn, th nhng vt kh th, c t b gii thot, khng lm tm m trc, ngi th vt kh , nhn c i u kh . ( TKVN, T ng Chi B II, chng 5, phm Vua Munda, phn Cho cc vt kh , VNCPHVN n hnh 1996, tr. 382) LI BN: Cho ngi thc ra l cho mnh l mt nhn thc quen thuc ca nhng ngi con Pht. V th , ngoi tm lng t bi bao dung, lng i vi tha nhn, ngi Pht t thc hnh b th vi mc ch nhm vun bi phc bo cho chnh mnh. Thi n, sn sng cho i m khng cu n p l mt phm tr vn rt xa l v kh lm i vi nhng ngi v k, keo kit. Cng kh kh n hn i vi h khi phi cho nhng vt kh , tc nhng vt m mnh yu thch. a phn, nhng vt em cho thng l nhng vt tha thi, v dng nhng x c nh vy i vi h c ng l qu ha lm ri. Ngi Pht t th khng nh vy, cho ngi l mt nhim v, mt ngh a c thing ling. V th , h sn sng ban tng nhng g m chng sanh cn, k c nhng vt kh thm ch dng hi n c thn mng vn l mt ti sn bt kh xm phm. Cho nhng g 37. mnh thch, mnh trn qu mi thc s l cch cho trn vn v kh lm nht. t c cch cho cao c nh vy khng phi ngi no c ng lm c m phi c tr tu, thu hiu bn cht cu cuc i l v thng v v ng. Chnh tu gic v ng soi sng cho hnh ng b th thng thng ti n n B th Ba la mt, mt s ban tng m v cu, v i u kin v v phn bit. Tuy v cu, v i u kin v v phn bit trong khi cho nhng phc bo ca ngi cho vn trn . Nhn qu trong b th rt bnh ng v t n nh cao n u ngi tu tp b th t n trnh B th Ba la mt. V vy, hy cho tt c c c tt c l l tng, phng chm sng ca ngi con Pht. B TH VI TM RNG LN Mt thi, Th Tn Camp, trn b h Gaggara. By gi c nhi u c s Camp cng Tn gi Sriputta i n nh l, bch Th Tn: C th, bch Th Tn, y c hng ngi b th nh vy, khng c qu ln, khng c li ch ln. Nhng bch Th Tn, y c hng ngi b th nh vy, c qu ln, c li ch ln. Bch Th Tn, do nhn g, do duyn g c hng ngi b th nh vy, khng c qu ln, khng c li ch ln v do nhn g, 38. do duyn g c hng ngi b th nh vy, c qu ln, c li ch ln ? y, ny Sriputta, c ngi b th vi tm mong cu, b th vi tm tri buc (v k t qu), b th vi ngh ti s hng th ci ny trong i sau . V y b th nh vy, khi thn hoi mng chung c cng tr vi ch Thin ci tri T Thin Vng. Khi nghip lc c on tn, thn lc, danh ti ng v uy quy n on tn th tr lui trng thi ny. Nhng y, ny Sriputta, c ngi b th vi tm khng mong cu, b th vi tm khng tri buc, b th khng vi ngh ta s hng th ci ny i sau , ch b th vi ngh lnh thay s b th . V y b th trang nghim tm. Do b th nh vy, sau khi thn hoi mng chung, c sanh cng tr vi ch Thin ci tri Phm Chng. Khi nghip lc on tn, thn lc, danh ti ng v uy quy n on tn, v y tr thnh v Bt lai, khng tr lui li trng thi ny. ( TKVN, T ng Chi B III, chng 7, phm T n, phn B th, VNCPHVN n hnh 1996, tr.355) LI BN: B th l mt php tu quan trng, ph bi n, d thc hnh i vi hng Pht t nhm c thin v t ng thng phc bo cho t thn. B th c nhi u chng loi, php thc, mc ch v tm nguyn khc nhau. Do vy, cng tu tp v b th nhng ty mc 39. ch v tm nguyn ca mi ngi m c k t qu, phc bo sai bit. i u m ai c ng bi t l b th s mang li phc bo tt lnh trong hin ti v mai sau. Tuy nhin, ngoi vic mong cu phc bo, b th cn l mt hnh thc ca tu tp v x, nhm on tn chp th v t n ly tham. Do vy, hnh gi tu tp b th phi n lc vn ti nh cao B th Ba la mt. B th Ba la mt l mt hnh thc b th siu vit ch th v i tng. y, hon ton vng mt tc phn bit v ngi cho, ngi c cho v ci em cho ng thi siu vit c k t qu, nh cng c tr thnh v lng. Theo tu gic Th Tn, n u b th vi hu tm, c i u kin th gt c phc bo hu hn. l phc bo y , sung mn ca ci tri T Thin Vng, thuc Dc gii. Nhng n u b th v tm, khng i u kin, ch lnh thay, s b th th c sanh vo Phm Chng thin, thuc sc gii. V i u ng lu tm y l khi h t phc bo ci tri th ngi b th hu tm sanh li ci ngi, trong khi ngi b th v tm s chng c tam Thnh qu A na hm, tr thnh v Bt lai, khng cn a lc. V th , tu tp b th mun t c li ch ln v k t qu ln th tm phi rng ln, khng mong cu, khng tri buc, v tm; bi ch c v tm mi t c cng c, phc bo v lng. 40. CI PHC Mt thi, Th Tn tr ti Gomagga, trong khu rng Simsap, dy cc T kheo: Do s c mt ca ba php, ny cc T kheo, mt thin nam t c lng tin to ra nhi u phc. Th no l ba ? Do s c mt c lng tin, ny cc T kheo, mt thin nam t c lng tin to ra nhi u phc. Do s c mt ca vt b th, ny cc T kheo, mt thin nam t c lng tin to ra nhi u phc. Do s c mt ca cc v xng ng cng dng, ny cc T kheo, mt thin nam t c lng tin to ra nhi u phc. Do s c mt ca ba php ny, ny cc T kheo, mt thin nam t c lng tin to ra nhi u phc. ( TKVN, T ng Chi B I, chng 3, phm Nh, phn S c mt, VNCPHVN n hnh 1996, tr.268) LI BN: V phc th v phn l quan nim ph bi n trong dn gian. Nhng ai tng tri nghim trong i hn thy r tm quan trng ca phc bo, bi l d cho ti tr n my m thi u phc th cha chc thnh cng. Phc bo ca mi ngi ging nh cy ci c gc r, thn cnh v hoa tri. V th cy phc 41. cn phi ti tm, ch m bn v vun trng th mi tt ti v tr qu phc thm ngt. Lng tin l ci r ca cy phc, gip n vng chi trc mi ging t cuc i. Chnh tn l tin nhn qu nghip bo, tin chc nhng vic lm, li ni v suy ngh ca mnh trong hi ti s c hiu ng trong tng lai, hoc xa hoc gn, hoc tt hoc xu ty theo nghip nhn hin ti. Tin tng su sc vo Tam bo, v Tam bo s soi sng cho i mnh th ng hoa theo hng thin lnh. Chnh lng tin ny l gc r ca phc bo, n n tng cho con ngi lm lnh, to phc v t b, trnh xa nhng i u xu c. Cy phc ln dn ln nh b th, cng dng. Lun m rng vng tay i vi ngi ngho kh v cung knh phng hi n nhng bc trng thng, cao c. Thng knh lun c biu hin gn li n vi ban tng, phng cng. Chnh nhng vic lm c th ny s vun bi ci phc, trng dng thn cnh, hoa tri phc c ti tt xum xu. Quan trong hn l vic b th ng i tng, cng dng cho ngi xng ng c y gii c. Nh cy c ch m sc ng mc cng vi i u kin thi ti t thun li s ln mnh thm v chc chn tr u qu. C ng vy, cy phc n u c vun trng ng thi, ng vic v ng i tng s cho qu phc nh . C phc c c th mc sc m hng khng nh tm quan trng ca phc bo. Do vy, vun trng ci phc vi 42. y ba phng din lng tin, vt b th v ngi nhn xng ng l mt php tu, i u khng th thi u trong hnh trang tu hc ca nhng ngi con Pht. B TH THANH TNH Mt thi, Th Tn tr Kasambi, Ngi cho gi cc T kheo: Ny cc T kheo, c bn thanh tnh th vt ny. Th no l bn ? C b th, ny cc T kheo, thanh tnh t ngi cho, khng thanh tnh t ngi nhn; c b th thanh tnh t ngi nhn, khng thanh tnh t ngi cho; c b th kng thanh tnh t ngi cho c ng khng thanh tnh t ngi nhn; c b th thanh tnh t ngi cho c ng thanh tnh t ngi nhn. y, ny cc T kheo, ngi cho c gii, theo thin php cn ngi nhn l c gii, theo c php. Nh vy l b th thanh tnh t ngi cho, khng thanh tnh t ngi nhn. Ny cc T kheo, y, ngi b th c gii, theo c php cn ngi nhn c gi, theo thin php. Nh vy l b th ngi nhn thanh tnh, ngi cho khng thanh tnh. y, ny cc T kheo, ngi cho l c gii, theo c php v ngi nhn c ng l c gii, theo c php. Nh vy l b th, ngi cho khng thanh tnh v ngi nhn c ng khng thanh tnh. 43. Ny cc T kheo, y, ngi b th c gii, theo thin php v ngi nhn c ng c gii, theo thin php. Nh vy l b th ngi cho thanh tnh v ngi nhn c ng thanh tnh. Ny cc T kheo, c bn thanh tnh th vt ny. ( TKVN, T ng Chi B I, chng IV, phm Khng l lun, phn Thanh tnh th vt, VNCPHVN n hnh 1996, tr.706) LI BN: B th v cng dng l mt trong nhng php tu quan trng ca hng Pht t. Tuy nhin, b th v cng dng thc s c li ch, mang ngh a tnh th th ngi cho ln ngi nhn phi n lc t hon thin mnh. Bin chng gia tng quan cho v nhn ca tnh th cho thy khng phi h c ti vt l c th cho mt cch ng php c, ng thi c ng khng th n u c ngi cho th c th v t th nhn c. Ngi cho phi qun st xem nhng g c em cho xut pht t u, c phi tnh vt hay khng ? Ngi nhn c ng nn t vn lng tm xem mnh xng ng, c phn no tng ng th nhn s b th v cng dng y hi hng phc bo cho th ch hay khng ? N u tng quan ny khp khing, tc gia ngi cho hoc ngi nhn khng thanh tnh th s tnh th khng thnh, thm ch ch cn li hnh thc trao i, hon chuyn gi tr nh mun vn s trao i khc trong cuc sng. 44. Vy th, mun c c s tnh th, ngi cho v ngi nhn ch cn tun th nguyn tc c gii, theo thin php . Khi mt ngi sng trong s bo h ca gii php ng thi n lc lm cc vic lnh th t thn y phc bo xng ng cho v nhn. trong mi trng hp, thnh tm v nht tm vn l i u kin c bn v then cht nht tc thnh b th thanh tnh. Cho l mt ngh a c cao p, l biu hin ca tm x. Tuy vy, s th x y t c phc bo vin mn th phi n lc thnh tu tnh th tc ngi cho, vt em cho cng ngi nhn phi thanh tnh v nht tm. V th , sng c gi, theo thin php nhm trang nghim phc bo t thn nh tnh th lun l phng chm sng ca nhng ngi con Pht. NHN DUYN CA GIU V NGHO Mt thi, Th Tn Svatthi, ti tinh x ng Anthapindika. C thanh nin Subha Todeyyaputta i n nh l, bch Th Tn: Tha Th Tn, do nhn g, duyn g gia loi ngi vi nhau, chng ti thy c ngi ti sn nh, c ngi ti sn ln ? Ny Thanh nin, hy nghe v suy ngh k, Ta s ni: 45. y, ny Thanh nin, c ngi n b hay ngi ng ng khng b th, cng dng cho Sa mn hay B la mn cc n ung, y phc, xe c, nga c, y dc, n uc, nh ca.Do nghip y, sau khi thn hoi mng chung, b sanh vo ci d, c th v a x. N u c sanh vo loi ngi, ngi y phi chu ngho hn, c ti sn nh. Nhng y, ny Thanh nin, c ngi n b hay ng ng c b th v cng dng cho Sa mn hay B la mn cc n ung, y phc, xe c, nga c, y dc, n uc, nh ca.Do nghip y, sau khi thn hoi mng chung, ngi y c sanh vo thin th, thin gii. N u sanh vo loi ngi, ngi y c giu sang, c ti sn ln. ( TKVN, Trung B III, kinh Tiu nghip phn bit [trch], VNCPHVN n hnh 1996, tr.478) LI BN: B th v cng dng l nhng nhn lnh to hoa tri phc bo giu sang cho i ny v nhng i sau. Do vy, nhng ngi kh gi, c ti sn ln trong hin i l biu hin c th, r rt nht ca phc bo b th v cng dng. Ngc li, nhng ngi khng tu tp hnh b th v cng dng th khng c phc bo nn hin ti rt ngho hn, c ti sn t i d quanh n m lam l , lao nh. 46. Trong cc i tng th nhn b th v cng dng th cc bc Sa mn, nhng ngi tu hnh l xng ng nht. Bi l, nhn cch ca h t s ton thin, y c hnh phc bo trang nghim. Cc ngi l rung phc i n ti thng chng sanh gieo trng phc c. C nhin, khng v th m ngi b th v cng dng ch hng n nhng v o cao c trng m b qun nhng k ngho hn. Chnh s pht tm b th rng ri, khng phn bit, khng chp th mi l nh cao ca b th v to ra phc bo v lng. Tuy nhin, khng t ngi vn thc mc v nhng hin thc c tnh cht phi nhn qu nh nhng k bt nhn, lm n phi php, to nghip bt thin nhng vn sng giu sang, c nhi u th lc v ti sn ln. Nn bi t rng, s giu sang y l d bo ca b th v cng dng trong nhng ti n ki p ca h ch khng phi do lm n phi php trong i ny m c c. ng thi nhng ngi hi n lnh, lm n lng thin m vn i ngho l do h thi u phc bo b th v cng dng ch khng phi v tht th, lng thin m b thua thit, i ngho. B th v cng dng l php tu c n bn quy t nh phc bo trong i ny v i sau. c bit l ai c ng thc hin c php tu ny. V n u khng c ti sn b th v cng dng th pht tm ty h th, phc c ca hai ngi vn bng nhau. Do vy, hy b th v ty h th ci thin phc bo ca chnh mnh c y , giu sang v c ti sn ln nh li Pht dy. 47. HAI HNG NGI NG C CNG DNG Mt thi, Th Tn ti Svatthi, vn ng Anthapindika. Ri gia ch Anthapindika i n nh l v bch Th Tn: C bao nhiu hng ngi, bch Th Tn, ng c cng dng i ? V ch no cn phi b th v cng dng ? Ny gia ch, c hai hng ngi ng c cng dng i: Hu hc v V hc. i vi hai hng ngi ny xng ng c cng dng i. V ny gia ch, dy (tinh x K Vin) cn phi b th v cng dng. Hu hc v V hc; c hai trong i; u ng c cng dng; i vi ngi dng cng; phi gi thn chnh trc; c li ni, ngh ; phc i n ngi dng cng; y th c qu ln . ( TKVN, T ng Chi B I, chng 2, ph Tm th ng bng, phn t, VNCPHVN n hnh 1996, tr.121) LI BN: B th l m rng tm lng, ban pht cho nhng ngi ngho hn, khn kh thc phm, qun o, thuc men..hay to sinh k cho ngi c nh, tht nghip. Cng dng l dng cng phm vt ln nhng bc tu hnh vi lng knh trng, tm nguyn ch thnh. 48. Tt c nhng phc bo tt p trong hin ti v tng lai u nh vo s gieo trng phc c b th v cng dng ny. c cng dng nhng bc gii c, phm hnh cng cao th phc bo cng ln. Gia ch Anthapindika (Cp C c), t ngoi h tr tn ca Th Tn, khng ch cng dng Pht v ch T ng m cn cng dng h t thy cc Sa mn, B la mn. Nhng khi mun xc nh hng ngi no xng ng c cng dng nht th Th Tn khng nh l hai hng Hu hc v V hc. V y l nhng Thnh gi tng bc on tn phi n no, tham i, chng c qu v t Tu hon, T hm n A na hm (hu hc) v c bit nhng v Thnh A la hn (v hc) hon ton on tn ki t s, thot ly sanh t, phc tr trang nghim l rung phc ti thng i. Th Tn cn xc nh tr x cn phi cng dng chnh l nhng o trng tu tp ca ch T ng nh cc tinh x, cha vin. V l ni sn sinh ra nhng bc Thnh Hu hc v V hc m khng ni no c th thnh tu c. Song hnh vi vic xc nh ng a im v i tng cng dng, ngi Pht t phi trang nghim t thn bng cch tu tp hng n thanh tnh ba nghip. Theo tu gic Th Tn, ngi cng dng cn phi chuyn ha ba nghip thn ming cho thanh tnh th phc bo mi tht s trn y. y chnh l nh php cng dng tc thc hnh vin mn c hai phng din trn s to ra phc v lng cho th ch. 49. NGI CY RUNG Mt thi, Th Tn Magadha, ti lng Ekanl. Lc by gi l thi gian gieo m, B la mn Kasi Bhradvja sp t khong n m tr m li cy, ang phn pht n cho nhn cng th Th Tn i n. B la mn Kasi Bhradvja thy Th Tn ang ng kht thc, thy vy li n ni: Ny Sa mn, ti cy v gieo m, sau khi cy v gieo m, ti n. Cn ng, ng c cy v gieo m khng, n u khng th ly g ng n ? Ny B la mn, Ta c ng c cy v gieo m, sau khi cy v gieo m, Ta n. Nhng chng ti khng h thy ci ch, ci cy, ci li ci, cy gy hay cc con b ca ng. ng ni l nng phu nhng khng h thy ng cy cy. Hy ni cho chng ti bi t l ng thc s c cy cy ? Ny B la mn: Lng tin l ht ging, kh hnh l ma mc, tr tu i vi ta l cy v ch mang, tm qu l cn cy, c n l dy ct, chnh nim i vi ta l li cy, gy m. a ta ti n dn n, an n khi ch nn, i n khng tr lui, ch ta i khng su. Nh vy cy rung ny, a n qu bt t, sau khi cy rung ny, mi au kh c gii thot. 50. ( TKVN, Tng ng B I, chng 7, phm C s phn Cy rung, VNCPHVN n hnh 1993, tr.377) LI BN: Khng phi ngy nay m t thi Th Tn ti th , i sng thnh thin, cao c ca ngi xut gia cha hn c i a s dn chng hiu r tn thn v tn vinh. Thng hoc y vn phng pht nhng quan im lch lc rng tu s l nhng thnh phn li bi ng lao ng, n bm v l gnh nng ca x hi. Quan nim thin cn ca B la mn Kasi Bhradvja l mt in hnh. Th Tn khng nh r lp trng rng Ngi v nhng t xut gia ca Ngi l nhng ngi lao ng chn chnh. Thnh qu lao ng ca Th Tn l hon thin t thn, gii thot gic ng nh hng tch cc n x hi, gp phn hng thin gip n nh v pht trin x hi. Tuy khng cy rung v gieo m nhng Ngi vn l mt nng phu thc th v cy xi t tm, gieo trng ht ging Thnh nhn v gt hi c hoa tri gii thot. V th , dng cng vt thc cho Th Tn v nhng t gii c, o hnh l ngh a v ng thi l phng thc vun bi, nng cao phc bo t thn ca hng Pht t. Tuy nhin, hng t xut gia n u khng hon thin s mng ca mnh th r rng khng xng ng v khng c quy n th nhn bt c s dng cng no. 51. Ngy nay, khi ngi xut gia ngy mt ng, s dng cng ca tn ngy cng hu h th trch nhim ca ch T ng li cng nng n thm. Php thoi gia Th Tn v B la mn Kasi Bhradvja vn cn nng hi tnh thi s, l bi hc qu bu T ng tn Pht t suy gm nhm sng v tu tp ngy mt tinh tn hn. XNG NG L RUNG PHC Mt thi, Th Tn tr Svathi, ti khu vn ng Anthapindika, gi cc T kheo: Ny cc T kheo, thnh tu su php ny, T kheo ng c cung knh, ng c tn trng, ng c cng dng, ng c chp tay, l phc i n v thng i. Th no l su ? y, ny cc T kheo, khi mt thy sc, khng c a thch, khng c ght b, tr x, chnh nim tnh gic. Khi tai nghe ti ng ..khi m i ngi hng.khi li n m v..khi thn xc chm..khi bi t php, khng c a thch, khng c ght b, tr x, chnh nim tnh gic. Thnh tu su php ny, ny cc T kheo, T kheo ng c cung knh, ng c tn trng, ng c cng dng, ng c chp tay, l phc i n v thng i. 52. ( TKVN, T ng Chi B III, chng 6, phm ng c cung knh, phn ng c cung knh [1], VNCPHVN n hnh 1996, tr.9) LI BN: Thng th hng Pht t, vng li Pht dy, lun knh l v cng dng hng xut gia, bi ch T ng l rung phc ti thng mi ngi gieo trng phc c. Th nhng, trong ch T ng khng hn ai c ng nhn thc ng nh Php, nh Lut v i u y, vn cn khng t ngi mi bc vo o quan nim sai lc rng vic cng dng l php nh hip cng (cnh sch) m khng lo t hon thin mnh, nh T Quy Sn tng cnh tnh. Thc ra, lm rung phc ch thc cho tn th khng hi l i u kh song c ng chng d dng, l h tr su c n ng thi y c ng l nhim v, trng tm tu tp ca hng xut gia. Khi su c n ti p xc vi su trn, n u khng h tr th tham sn si c nghip c tora nhng n u c chnh nim tnh gic, khng nm bt, khng chy theo th ba nghip thanh tnh. Chnh s tnh nghip ny mi c kh n ng to ra phc c cho tn ch; nhng ngi gieo trng, vun bi ci phc. H tr ch khng ng kn cc gic quan, vn sng trong cuc i vi y sc mu, vn thy nghe hay bi t y nhng thc s lm ch khng vn mc. Thng hay ght, thch v khng thch c ng u kt. S an nhin hay cc c n c h 53. tr l ch vt ln s thy bi t theo nghip bnh thng thy bi t vi tm chnh nim tnh gic. Chnh tm tr x , bung b, khng dnh mc khi i duyn xc cnh l tc nhn chnh y u hnh thnh nhn cch ca bc Thnh, n n tng ca mi phc in. Hng ngy ngi xut gia u th nhn s cung knh v cng dng, l vay, l n. Phi lm g tr s n y lun l i u u t hng u ca ngi s tm xut gia. Theo tu gic Th Tn, ngi tu ch cn h tr vng chi su c n. Khi su c n c h tr, nghip mi c on gim, phc c cng t ng thm, khng ch xng ng l rung phc cho hng Pht t m cn l c s ngi xut gia bc ln nhng Thnh v, t c gii thot v an lc. PHN 3 KINH DOANH THNH CNG Mt thi, Th Tn tr Kosambi, vn Ghosita, ri Tn gi Sriputta i n nh l v bch Th Tn: Bch Th Tn, do nhn g, duyn g c ngi bun bn tht bi, khng thnh tu nh mun ? C ngi bun bn thnh tu nh mun v thnh tu ngoi mun ? 54. Ny Sriputta, c hng ngi i n v Sa mn, ha hn gip nhng khng cho nh ha. Ngi y, sau khi thn hoi mng chung i n ch ny, du c bun bn g c ng i n tht bi, khng thnh tu nh mun. Nh y, ny Sriputta, c hng ngi i n v Sa mn ha hn gip , v ngi y cho nh ha. Sau khi thn hoi mng chung, ngi y i n ch ny, du bun bn g c ng thnh tu nh mun. y, ny Sriputta, c hng ngi i n v Sa mn ha h gip , v ngi y cho nhi u hn nh ha. Ngi y sau khi thn hoi mng chung, i n ch ny, du bun bn g c ng t c thnh tu ngoi mun. ( TKVN, T ng Chi B I, chng 4, phm Khng h lun, phn Bun bn, VNCPHVN n hnh 1996, tr.708) LI BN: Hng Pht t ti gia, ngoi vic tu hc cn c mt nhim v khc v cng quan trng l lo ki m sng. Khng t ngi trong hng Pht t ki m sng bng ngh bun bn, kinh doanh lng thin. Tuy nhin, khng hn ai c ng bun bn thnh cng d tn lc vi cng vic. Trong bi cnh kinh doanh y bi n ng nh hin nay, ch xt ring v nhng ngi lm n chn chnh, c nhi u ngi pht 55. ln nhanh chng nhng c ng c khng t ngi ngm ng nut cay v cng vic tr tr, thm ch l l v dn n tn gia bi sn. l gii cho thnh cng ca mnh, a phn nhng doanh nhn u cho rng h bi t nhn xa trng rng, nm bt c quy lut th trng v c cht phn may mn. i vi nhng doanh nhn lm n tht bi th ti t nui tm c hi khc, v mnh u km ai nhng s i vn mu s ti ngi m thnh s ti tri t ai ng rng, cng vic kinh doanh ca h trong hin ti thnh cng hay tht bi c lin h mt thi t vi phuc bo m h gieo trng trong qu kh. Chnh i u ny l gii r rng i u m ngnh kinh t hc khng l gii ni, l c may th trng. V th , ngi con Pht khi lm chi m n thit th khng vi t mn; khi lm thit m n chi th chng nn chn nn, bi quan. Bi trong kinh doanh, ngoi n ng lc, nhy bn, bi t chp thi c, nm bt c hi th may mn vn l y u t quan trng, i khi mang tnh quy t nh. May mn h, theo Pht gio chnh l phc bo ca mi ngi. Phc bo c t bi, vun p bi nhi u i, l nhi u i u thin. nh hng mnh nht l s to phc bng cch tr duyn cho ngi thnh tu gii c c i u kin tu tp. Do vy, hy xy dng phc bo cho mnh trong i ny v i sau bng cch pht nguyn h tr ngi tu hnh v thc hin ng nh nhng g mnh pht nguyn. 56. KHNG KINH DOANH PHI PHP Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti Jetavana, khu vn ng Anthapindika. Ti y, Th Tn gi cc T kheo: Ny cc T kheo. Tha vng, bch Th Tn. Ny cc T kheo, c n m ngh bun bn m ngi c s khng nn lm. Th no l n m ? Bun bn ao ki m, bun bn ngi, bun bn tht, bun bn ru v bun bn thuc c. N m ngh bun bn ny, ny cc T kheo, ngi c s khng nn lm. ( TKVN, T ng Chi B II, chng 5, phm Nam c s , phn Ngi bun bn, VNCPHVN n hnh 1996, tr.646) LI BN: Kinh doanh, bun bn l mt trong nhng ngh nghip em li hiu qua kinh t cao, c nhi u c hi thnh cng tr nn giu c nhng ng thi c ng d dng chuc ly tht bi. V l, s bi n ng v th trng, gi c v cnh tranh rt d di, trong khi quy t nh u t i lc ch xy ra trong tch tc. D 57. thng trng lun l chi n trng nhng t xa cho n nay, kinh doanh bun bn vn l mt ngh hp dn v phi thng bt ph khng lao vo kinh doanh th kh m giu ln c. Tuy nhin, khng phi ai c ng dng cng sc v tr tu ca mnh lm n chn chnh, kinh doanh hp php vi hoi bo em li s hnh phc cho t thn v gp phn ci thin, nng cao i sng x hi. ki m ti n nhanh chng, chy theo siu li nhun khng t ngi tng tn lng tm, lm n phi php, gy ra bi t bao tai ha. Nhng phi v en v v kh, ht nhn; cc ng dy bun bn ph n; nhng hot ng bun bn ma ty, ra ti n c tnh a quc gia ca cc tp on, b ng nhm ti phm tr thnh mi him ha, e da an ninh v sc khe ca nhn loi trn ton cu. Khng phi n tn ngy nay nhn loi mi bo ng , tn cng khng khoan nhng vi cc loi ti phm kinh t , m ngay t thi Th Tn, Ngi ln n, tuyn chi n v khai t i vi cc loi ti phm v cng nguy him ny. Ngi Pht t, vng li r n dy ca Th Tn khng nn v khng c bun bn ao ki m, bun bn ngi, bun bn tht, bun bn ru v bun bn thuc c. Ngy nay, nhn loi ang sng trong thi i v n minh v ti n b, song nhng th on lm n bt chnh ca cc tp on, b ng ng ti phm li cng tinh vi hn, c bit cc k nguy him v mang tnh ton cu. Hn ai h t, ngi con Pht lun thc su sc v s nguy hi ca nhng hot ng kinh doanh 58. phi php, chy theo li nhun m khng mng n hu qu lm n lng thin nhm xy dng hnh phc, an vui b n vng cho bn thn v x hi. Kin quy t u tranh vi cc hnh thc kinh doanh bt chnh, phi nhn v phi ngh a l hnh ng thi t thc ca ngi Pht t, sng theo li Pht dy. LM GIU Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti khu vn ng Anthapindika. Ri gia ch Anthapindika i n, sau khi nh l v ngi xung mt bn. Th Tn ni vi gia ch Anthapindika. Ny gia ch, c n m l do gy dng ti sn. Th no l n m ? y, ny Gia ch, v Thnh t c ti sn nh n lc tinh tn, thu gp vi sc mnh ca bn tay, ki m c do m hi, thu c mt cch hp php. T mnh lm an lc, hoan h. Lm cho cha m, v con, ngi phc v, ngi lm cng c an lc, hoan h. y l l do th nht gy dng ti sn. Li na, ny Gia ch, v Thnh t ki m c ti sn nh n lc tinh tn. V ny lm cho bn b, thn hu an lc, hoan h. y l l do th hai gy dng ti sn. Ny Gia ch, v Thnh t ki m c ti sn nh n lc tinh tn.....Cc tai ha tr thnh trng tay b ch n ng v v y 59. gi ti sn c an ton cho v y. y l l do th ba gy dng ti sn. Li na, ny Gia ch, v Thnh t ki m c ti sn nh n lc tinh tn.V y c th hi n cng cho b con, cho khch, cho hng linh ch t; hi n cng cho vua v ch thin. y l l do th t gy dng ti sn. Ny Gia ch, v Thnh t ki m c ti sn nh n lc tinh tn..V y t chc cng dng cc v Sa mn, B la mn. S cng dng ti thng ny a n phc bo v lng ci ngi, ci tri. y l l do th n m gy dng ti sn. ( TKVN, T ng Chi B II, chng 5, phm Vua Munda, phn Tr thnh giu [lc], VNCPHVN n hnh 1996, tr.374) LI BN: cp n Pht gio, xa nay a phn u ngh v khuynh hng ly dc, mun t v thanh bn. t ai ng rng, Th Tn tng khuy n khch hng t phi c gng lm giu. Hy gy dng ti sn, lm giu vi n m mc ch cao thng. Lm cho c nhn v x hi tr nn giu c, thnh vng l khc vng ca nhn loi. Th nhng, con ng tr thnh giu c khng phi u v lc no c ng chn chnh, l thnh qu lao ng kh nhc t khi c v bn tay. V th , ngi Pht t vng li Th Tn dy, lm giu chn chnh bng s n lc, c gng; bng tt c tr tu v sc lc; bng cc phng thc lao ng, 60. kinh doanh hp php. ng thi, vic to ra ca ci vt cht vi mc ch cao c l em li s an vui v hnh phc cho mnh v tha nhn. Ngi Pht t lm giu trc h t nhm em li hnh phc cho t thn, gia nh v cc nhn cng, ngi phc v. K n, em ti sn ca mnh lm ra cho b con, thn hu, bn b v tha nhn c an vui hnh phc. Mt khc, bi t cch bo v thnh qu lao ng ng thi khng lng ph v u t vo nhng cng vic khng em li li ch cho con ngi. Ngoi ra ngi pht t phi bi t em ti sn do mnh lm ra xy dng cc cng trnh v n ha, nh v ci ngun, cng t ng b, t tin v b th cho cc vong hn i kht. Sau cng, ngi con Pht phi bi t hng v cc v b lo, ngi c i sng o c, phm hnh nh Sa mn cng dng ng thi hc theo c hnh ca cc ngi nhm xy dng phc bo tt p cho t thn trong i ny v i sau. Lm giu vi n m mc ch cao thng nh trn, ngi con Pht gp phn tch cc vo cng cuc xy dng t nc ngy cng giu mnh, cng bng, ti n b v v n minh. GIU LN D SANH TT Mt thi, Th Tn tr Svathi. Ri vua Pasenadi nc Kosala i n, bch Th Tn: 61. y, bch Th Tn, trong khi con ang ni yn tnh mt mnh, t tng ny khi ln ni con: t thay l nhng ngi trong i ny, sau khi c ti sn phong ph, di do li c th khng b li cun, khng b chm m, khng b say m trong cc dc v khng c nhng hnh vi khng tt p i vi cc ngi khc. Tri li, tht l nhi u thay, nhng ngi trong i ny, sau khi c ti sn phong ph, di do li c th b li cun, b chm m, b say m trong cc dc v c nhng hnh vi khng tt p i vi cc ngi khc . Tht s l nh vy, tht s l nh vy, tha i vng: Loi ngi b m say; Trong ti sn, trong dc; H tham lam, in di; Trong cc dc i; Khng thc r rng; qu m say; Chng khc g con nai; Khng thy t by sp; V sau h kh au; Chu qu bo c nghip . ( TKVN, Tng ng B I, chng 3, phm 1, phn Thiu s [lc], VNCPHVN n hnh 1993, tr. 170) LI BN: Thng th chng ta hay quy k t cho i ngho l nguyn nhn ch y u ca cc t nn x hi. Th nhng khi con ngi v x hi giu c ln c ng khng hn l gim bt i nhng t nn y, i khi li cn trm trng hn. Giu ln bng s lm n chn chnh l i u ai c ng mong mun. Khi chia tay vi ci i ngho, snh vai cng khm kh 62. giu sang nhng ch o tng rng ta thnh cng, ang neo thuy n i ni b n b hnh phc. Thc t cho thy khng phi h c ti n th mua g c ng c . S i i, giu ln nhanh chng d dng to ra chnh vnh, lng tng, thm ch lch lc trong nhn thc c ng nh hnh ng v em n khng t bt hnh trong i. Khi trong tay c ti n, n u khng bi t lm ch bn thn, t tng hng th bt chnh bt u tri dy. Khng t cc tr ua i chng din xa hoa, n chi trc tng v t hi hn l quan nim sng hng th, try lc, sa a bt u t y. Bng chng l nhng con nghin, cc anh hng xa l , nhng dn chi lc thu m sut sng v trng v.vhin nay phn ln u l ngi giu hoc con ci nh giu. l cha k giu li mong mun giu thm. C ti n sanh ra tt: n nhu, bi bc, chi bi, chim chut..v b cho nhng khon chi v cc tt xu y nn mi c tham quan, hi l, bn rt ca cng hoc khng c chc quy n th trm cp, bun lu, la o. V hu qu l khng t gia nh tan v hnh phc v ci giu, b t ti v hi hn v s ham giu, mt ni m tin vi cuc sng d cho giu c, d dt. Nh vy, giu c v vt cht l i u cn t c nhng phi song hnh vi sung mn v o c, tinh thn. Mt cn i gia giu sang v vt cht v tinh thn l him ha. Do vy, cng lm giu vt cht v th ng hoa tinh thn l mc tiu ca tt c nhng ngi con Pht. 63. C MT M NH M Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti Jetavana, dy cc T kheo: C ba hng ngi, ny cc T kheo, c mt i. Th no l ba ? Ngi m, ngi mt mt, ngi c hai mt. Ny cc T kheo, th no l ngi m ? y, c ngi khng c mt c th thu hoch c ti sn cha thu hoch, lm t ng trng ti sn thu hoch; khng c mt c th bi t c php thin v php bt thin, c ti v khng c ti, php thuc thnh phn en v trng. Ny cc T kheo, y gi l hng ngi m. V ny cc T kheo, th no l hng ngi c mt mt ? y, c ngi c mt c th thu hoch c ti sn cha thu hoch, lm t ng trng ti sn thu hoch; nhng khng c mt c th bi t c php thin v php bt thin, c ti v khng c ti, php thuc thnh phn en v trng. Ny cc T kheo, y gi l hng ngi c mt mt. V ny cc T kheo, th no l hng ngi c hai mt ? y, c ngi c mt c th thu hoch c ti sn cha thu hoch, lm t ng trng ti sn thu hoch; v c mt c th bi t c php thin v php bt thin, c ti v khng c 64. ti, php thuc thnh phn en v trng. Ny cc T kheo, y gi l hng ngi c hai mt. Ny cc T kheo, c ba hng ngi ny c mt i. ( TKVN, T ng Chi B I, chng 3, phm Ngi, phn M la, VNCPHVN n hnh 1996, tr.229) LI BN: Trn i, tr nhng ngi tt nguy n, hu h t mi ngi u c i mt sng. Tuy nhin, thc s c i mt sng ng ngh a tc bi t nhn li chnh mnh ng thi nhn r c trong gia dng i th khng phi ai c ng c. Do vy, c kh nhi u ngi y c hai mt m c ng nh m hoc cht nn phi rn luyn v tu dng tht nhi u mi em li nh sng ch thc cho i mt ca chnh mnh. Theo tu gic Th Tn, mt ngi thc s c hai mt khi ngi ny bi t lm n chn chnh, em li s no m, thnh vng cho gia nh v x hi ng thi bi t phn bit r rng xu tt, thin c v ha phc. Lm giu mt cch chnh ng bng cch tun th php lut, cc nguyn tc o c v nht l bi t chia s nhng thnh qu lao ng vi cng s v nhng ngi km may mn hn mnh. Nhng n u ch bi t lm giu, ngh n ci li trc mt m qun i hu qu th nh ngi cht, v i mt ca hng ngi ny ch nhn thy li m thi. Khng thy c i u c, bt 65. thin trnh n hoc t b th du c cht thnh cng nhng ch mang tch nht thi. Tuy vy, hng ngi ny vn cn kh hn hng ngi c mt nh m, nhng ngi khng c kh n ng t xy dng i sng no m cho chnh mnh v chng nhn ra nhng i u xu c, tr thnh gnh nng cho gia nh v x hi. Do vy, vng li Pht dy, mi ngi con Pht phi n lc tu dng c i mt sng tc thnh tu chnh ki n, bng cch xy dng i sng vt cht v tinh thn ngy mt pht trin, th ng hoa. S NGHO KH Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti Jetanava, dy cc T kheo: S ngho kh, ny cc T kheo, l mt s au kh cho ngi c tham dc i. Khi mt ngi ngho kh khng c s hu, sng tng thi u, phi mc n, phi chp nhn ti n li, khi thi hn n n u khng tr c ti n li b ngi ta hi thc, b theo st gt, b truy tm v b ngi ta bt tri. Ny cc T kheo, nh vy, ngho kh l mt s au kh cho ngi c tham dc i. Mc n c ng l mt s au kh cho ngi c tham dc i. Ti n li c ng l mt s au kh cho ngi c tham dc i. B hi thc, c ng l mt s au kh cho ngi c tham dc i. B theo st gt, b truy tm c ng l 66. mt s au kh cho ngi c tham dc i. B bt tri c ng l mt s au kh cho ngi c tham dc i. C ng vy, ny cc T kheo, ai khng c lng tin trong cc thin php, khng c lng h thn trong cc thin php, khng c tinh tn trong cc thin php, khng c tr tu trong cc thin php; ngi ny, ny cc T kheo, c gi l ngi ngho kh, khng c s hu, sng tng thi u trong Php v Lut ca bc Thnh. ( TKVN, T ng Chi B III, chng 6, phm Bhammika, phn Ngho kh, VNCPHVN n hnh 1996, tr.117) LI BN: ngho li gp eo, dn n tng thi u, n nn, ri li m li con, n u khng tr c ti n li th b hi thc, b truy bt thc s l bt hnh, au kh cho ngi ngho. Chng ai mun lm vo ngho kh n nn, c ng khng ngi no mun b cc ch n bc bch, nhng hon cnh bt buc nh th th c ng nh ngm ng nut cay, chu mi ti nhc, au kh m thi. Thn ngho thng i vi phn hn, v ngho nn phi tng, ci kh li b ci khn, hon cnh y li cng lm cho kh au hn i vi nhng ngi c nhi u mong cu, tham vng. Khi m hin thc x hi thin v thc dng, coi trng vt cht, ma lc ng ti n c th bi n i u khng th thnh c th, th thn phn ca nhng k ngho hn li cng bi t hn. 67. i vi nhng ngi pht nguyn x ph cu bn th ti n bc, ti sn i vi h khng quan trng. Khng ai ch ci ngi tu m ngho ki t xc c, c ch ng ch l trng hp ngc li. Ti sn v s giu c ca ngi tu thuc v tinh thn, sut mt i phn u t c mt gia ti chn khng mu nhim, khng c g m thc s c tt c. Theo tu gic ca Th Tn, ci ngho, tng thi u ca ngi hc Pht chnh l xu hng tm cu s sung tc vt cht theo kiu th gian vn d ph vn, h gi. Biu hin c th ca s ngho tng l khng c lng tin, khng c h thn, khng bi t s hi, khng sing n ng, thi u hng tr tu. V th , thc s giu c, sung mn trong Php v Lut ca bc Thnh, ngi con Pht phi trau gii, trng dng lng tin; phi bi t h thn vi mi ngi v vi chnh mnh c bit l bi t s i vi cc bt thin php; tinh cn, sing n ng, n lc tu hc v phng s chng sanh di s soi sng ca tu gic. Chnh lng tin, h thn, s hi vi c php, tinh cn v tr tu mi l ti sn, lm nn s giu c ch thc ca nhng ngi t Pht. PHN 4 TI SN CA NGI TU Mt thi, Th tn tr Svatthi, ti Jetavana, gi cc T kheo: 68. Ny cc T kheo, c by ti sn ny, th no l by ? Tn ti, gii ti, tm ti, qu ti, v n ti, th ti v tu ti. y, v Thnh t c lng tin, tin tng vo s gic ng ca Nh Lai, gi l tn ti. y, v Thnh t t b st sanh, trm cp.say sa, gi l gii ti. y, v Thnh t c xu h i vi thn, ming, lm c, gi l tm ti. y, v Thnh t c s hi i vi thn, ming, lm c, gi l qu ti. y, v Thnh t nghe nhi u, gi gn nhng g nghe, cao i sng phm hnh, c tng nhi u ln, chuyn tm qun st, thnh tu chnh chi n, gi l v n ti y, v Thnh t vi tm t b xan tham, a thch x b, san s vt b th, gi l th ti. y, v Thnh t c tr tu v sanh dit, thnh tu Thnh th nhp, a n chn chnh on dit kh au, gi l tu ti. Ny cc T kheo, y gi l by ti sn, ai c c nhng ti sn ny, c gi l khng ngho kh. ( TKVN, T ng Chi B III, chng 7, phm Ti sn, phn Cc ti sn rng thuy t, VNCPHVN n hnh, 1996, tr.280) 69. LI BN: Ni n ti sn, ngi ta thng ngh n s s hu nhi u th nh ti n bc, nh ca, t ai.cng c nhi u ti sn th cng c ti ng giu c v nht l cm gic n nh, b n vng trong cuc sng c gia c vng chc thm. V th , lm giu ng n, lng thin l tiu ch chung cho ton th nhn loi phn u, hng n xy dng mt i sng hon thin,sung mn. Tuy vy, xy dng ti sn vt cht ch l mt phn ca cung sng. S l mt sai st ln cho c nhn v c x hi n u ch ch trng to dng ti sn vt cht m xem nh hoc qun mt vic lm giu, pht trin ti sn tinh thn. S mt qun bnh trong qu trnh pht trin vt cht v tinh thn s to ra nhng khng hong x hi, nht l cc vn nh b ng hoi o c, suy i nhn cch, nhng quan nim sng lch lc thin v hng th, vong thn vong bn.. i vi ngi tu th x ph cu bn l mt trong nhng i u kin cn gp phn tch l y, th ng hoa gia sn tinh thn. Ti sn tinh thn tuy v hnh nhng rt s v khng kh to dng. Chng cn phi cnh tranh khc lit thng trng l chi n trng vn ki n to c ti sn tinh thn tn, gii, tm, qu, v n, th v tu. Ti sn tinh thn l tng phm ca to ha vn d ho phng ban tng y cho mi ngi. Tm li nhng g thnh thin uyn 70. nguyn lng qun v nh mt l cch lam giu ca ngi tu. Ti sn ny mt khi tch l y c s lm cho nhng ai s hu n tht s giu c, hnh phc v b n vng trc mi bi n ng ca thi cuc. GI GN TI SN Mt thi, Th Tn gia dng chng Koliya, ti th trn Kakakrapatta. Ri Byagghapajja, i n nh l, bch Th Tn: Bch Th T, chng con l nhng ngi gia ch th hng cc dc vng, sng tri buc vi v con, dng hng chin n, eo vng hoa, th lnh vng bc. Bch Th Tn, hy thuy t php cho nhng ngi nh chng con, chng con c hnh phc, an lc trong hin ti.. Ny Byagghapajja, c bn ca xut ti sn b tiu ph: am m n b; am m ru ch; am m c bc; bn b, thn hu v giao du vi k c. V nh mt h nc ln c bn ca nc chy vo v bn ca nc chy ra. C ngi ng cc ca nc chy vo v m cc ca nc chy ra. Nh vy, nc h y ngy cng b gim thiu, khng t ng trng. Li na, ny Byagghapajja, c bn ca nhp ti sn c hng khi: Khng m say n b; khng m say ru ch; 71. khng m say c bc; bn b, thn hu v giao du vi ngi thin. V nh mt h nc ln, c b ca nc chy vo v bn ca nc chy ra. C ngi m cc ca nc chy vo v ng cc ca nc chy ra. Nh vy, nc h y ngy cng t ng trng, khng c gim thiu. ( TKVN, T ng Chi B III, chng 8, phm Gotmi, phn Dghajnu Ngi Koliya, VNCPHVN n hnh 1996, tr.661) LI BN: am m l mt ci th ng thi l ci tt ca con ngi. C th ni rng hu h t nhng ngi lm nn s nghip u bt u t nhng am m nhng c khng t ngi c ng v am m m thn bi, danh lit. Cuc sng n u thi u am m s nht nho, v v v mt sinh kh. V thc ra, am m vn khng phi l ti li nhng vn cn t ra vi con ngi l am m ci g, am m nh th no ? am m l mt biu hin ca nghip, th hin r trong t duy, ch v hnh ng. Ai am m ci g th nng nghip v phng din y. V th , ngi Pht t phi lun qun st t thn bi t r nghip ca mnh. N u thy rng nhng kht vng, mong c, m say ca mnh hng v Chn Thin M th pht huy v ngc li th nn ki m ch , loi tr. V phng din gi gn ti sn, n u ki m ch v chuyn ha c nhng am m bt chnh l phng cch hiu qu nht. 72. V mt khi th, am m thc s th vn tn km hay phung ph chng c ngh a l g; nht l khi chm m, say m vo n b ( n ng), c bc, ru ch v bn xu. Nhng ai tng mt ln vung ti n qua ca s tha ci th am m n khi hi tnh mi thy c ci gi ca s gp nht, cht chiu, cn kim. Ti sn do m hi v cng kh lm ra, v th ngi con Pht phi h t sc trn qu, chi tiu ng mc, ng ch lm li ch cho mnh v ngi. Lun qun st t thn, cn trng vi nhng am m bt chnh, trnh tiu xi phung ph xy dng v gi gn cuc sng lun c an vui, hnh phc. NG SN V BT NG SN Mt thi, Th Tn tr Svatthi, khu vn ng Anthapindika. By gi Ugga, v i thn ca vua i n Th Tn, sau khi nh l, ngi xung mt bn, bch Th Tn: Tht vi diu thay, tht hy hu thay, bch Th Tn! Giu c n nh vy, i ph n nh vy, ti sn nhi u n nh vy, bch Th Tn, l Migra Rohaneyyo! Ny Ugga, Migra Rohaneyyo giu c n mc no, i ph n mc no, ti sn nhi u n mc no? 73. Bch Th Tn, v vng c n tr m tr m ngn, cn ni chi v bc! Ny Ugga, y c th l ti sn ch ng? Khng phi Ta ni rng y khng phi l ti sn. Nhng ti sn y b chi phi bi la, nc, vua cha, n trm, cc k tha t, th ch. Ny Ugga, c by ti sn khng b la, nc, vua cha, n trm, cc k tha t, th ch chi phi. Th no l by ? Tn ti, gii ti, tm ti, qu ti, v n ti, th ti v tu ti. By loi ti sn ny, ny Ugga, khng b la, nc, vua cha, n trm, cc k tha t, th ch chi phi. Ai c ti sn ny, ngi y l i ph, thin nhn gii kh thng. ( TKVN, T ng Chi B III, chng By php, phm Ti sn, phn Ugga, VNCPHVN n hnh 1996, tr.283) LI BN: Ti sn l huy t mch, l tiu ch phn u, l c s tn ti tnh quy t nh ca mt c nhn, gia nh v c mt t nc. Ti sn l minh chng hng hn cho s thnh cng, pht trin giu mnh v thnh vng. V th chng ta khng l khi cc ch s v ti khon, ng sn v bt ng sn ca c nhn hay thu nhp bnh qun mi ngi, tng thu nhp quc gia lun c mi ngi quan tm. Nhn chung, con ngi sng trong cuc i, du lm bt c vic g, mc ch cui cng ca h c ng khng ngoi vic ki m ti n. 74. Tch l y v pht trin ti sn, lm giu lng thin l i u tt song kh nhi u ngi cung tn vo ma lc ca ng ti n, c ti n mua tin c ng c nn quay cung vi vic ki m ti n m bt chp hu qu. Mt khc, to dng ti sn hp php vn d rt kh kh n nhng gi vng n li cng kh kh n hn. Bi th , khng t ngi sau mt m thc dy cht trng tay, lun nm np lo s mt sm mai kia, cht thy h v trong i . Vi tu gic ca Th Tn th giu c, s hu nhi u ti sn hp php l phc bo. Tuy nhin, t thn cc ti sn ny khng mang thuc tnh b n vng m cc k mong manh, lun bi n ng v b chi phi, xu x bi: lt li, ha hon, nh nc tch thu, trm cp, con ci h hng v s ph hoi ca cc th lc th ch. V vy, Th Tn gii thiu mt phng thc tch l y ti sn khc, b n vng, tuyt i n nh v bt ng. Ai sng trn i to dng c Tht thnh ti mi l bc i ph, k giu c nht trong th gian, k c ci tri. Do vy, ngoi vic to dng ti sn th gian hp php, ngi con Pht phi n lc to dng v tch l y by loi ti sn xut th gian ca bc Thnh. Pht trin ni m tin, trau gii gii hnh, bi t h thn vi ngi ngoi, h thn vi chnh mnh, hc tp Chnh php, thc hnh b th, pht huy tu gic l by ti sn c nh v cng qu gi, m bo cho mt ngi giu c n v tn, trong i ny v nhng i sau. 75. C TI SN LN Mt thi, Th Tn tr gia dn chng Sakka, ti Kapilavatthu, dy cc T kheo: Thnh tu bn php ny, ny cc T kheo, v Thnh t c gi l giu, rt giu, c ti sn ln, c danh xng ln. Th no l bn? y, ny cc T kheo, v Thnh t thnh tu lng tn tn bt ng vi Pht: y l Nh Lai, bc A la hn..Pht Th Tn . y l phc c sung mn, thin sung mn, mn n cho lc th nht. Li na, ny cc T kheo, v Thnh t thnh tu lng tnh tn bt ng vi Php. i vi T ng.thnh tu cc Gii c cc bt Thnh i knh. a n thi n nh. y l phc c sung mn, thin sung mn, mn n cho lc th hai, th ba v th t. Nhng php ny, ny cc T kheo, l bn phc c sung mn, thin sung mn, mn n cho lc. Thnh tu bn php ny, ny cc T kheo, v Thnh t c gi l giu, rt giu, c ti sn ln, c danh xng ln. ( TKVN, Tng ng B V, chng 11, phm phc c sung mn v k, phn Rt giu hay giu [1], Nxb Tn Gio, 2002, tr.586) LI BN: 76. Ti n bc, ca ci l biu trng cho s giu c, l mc tiu phn u ca mi ngi. Lm giu lng thin n nh cuc sng v gp phn xy dng x hi l phng chm sng ca nhng ngi chn chnh. t c s giu c, sung tc v phng din vt cht t phi c mt phc bo ln, khng phi ai c ng c c. Tuy vy, s giu c vt cht vn rt tm b, mong manh, kh tm nhng d mt. V th , bn cnh tiu ch lm giu v ti n bc, ti sn con ngi cn phi lm giu tm hn, phi thc s giu c v phng din tinh thn. Theo tu gic Th Tn th vic thnh tu ni m tin bt ng vo Pht, Php, T ng v thnh tu Gii lut a n thi n nh mi c gi l giu, rt giu. y chnh l ti sn tinh thn ca tt c nhng ngi con Pht. So vi ti sn vt cht tm b th ti sn tinh thn ny rt n nh, lm giu cho nhng ai s hu n khng ch trong i ny m c nhng i sau. Con ng i n giu c tinh thn ny khng i km vi s tr gi bng mu v nc mt; hon ton vng bt tham vng, toan tnh, hn th cng vi tt c s hi, lo u; giu c m cc k an vui, thanh thn v t ti. Trong bi cnh t nc ngy cng pht trin, kinh t x hi gia t ng ng k, nhng ngi con Pht c ng ngy cng giu ln, trong tt y u c c hng ng xut gia. Vi tinh thn phng tin, tt c nhng ngi con Pht u c th lm giu v phng din vt cht v i sng t thn, gia nh v thc hnh bi nguyn sanh. Tuy nhin, du cho s lm giu ny hon 77. ton chn chnh, lng thin v ng chnh php th vn khng t c s giu c ch thc. V th , nhng ai bm vu, c chp vo s thnh tu vt cht m chnh mng vic lm giu tinh thn, theo tu gic ca Th Tn, ngi y vn thc s ngho nn. Mi ngi con Pht ngoi vic lm giu vt cht phi ch trng n lm giu tinh thn. Ch c tinh thn tc thnh tu tnh tn bt ng vi Tam bo v Gii lut mi thc s l giu, rt giu, c ti sn ln, c danh xng ln. NGUYN NHN PHUNG PH TI SN Mt thi, Th Tn tr Rjagaha, ti Veluvana. By gi, Singlaka, gia ch t, dy sm, ra khi thnh Vng X, chp tay nh l su phng. Ri Th Tn, bui sng vo thnh Vng X kht thc, sau khi dy Singlaka v ngh a nh l su phng, Ngi dy thm: Ny gia ch t, c su nguyn nhn phung ph ti sn: Dam m ru ch l nguyn nhn phung ph ti sn. Du hnh ng ph phi thi l nguyn nhn phung ph ti sn. La c h vin nh m l nguyn nhn phung ph ti sn. am m c bc l nguyn nhn phung ph ti sn. Giao du vi bn c l nguyn nhn phung ph ti sn. Quen thi li bi ng l nguyn nhn phung ph ti sn.. 78. ( TKVN, Trng B II, kinh Gio th Thi Ca La Vit [trch], VNCPHVN n hnh 1991, tr.532) LI BN: Ti sn vn l huy t mch, mng sng ca hu h t mi ngi. Tri qua nhi u gian kh mi lm ra ti sn mt cch chn chnh nhng gn gi hoc tiu xi ng n, c ngh a thi t thc th chng d dng. Mi ngi u c mt th vui, s thch tiu xi ring. Chnh nhng s tiu xi phung ph, khng chnh ng y khi n cho khng t ngi giu lao ao v ngi ngho cng thm khn n. Theo tu gic Th Tn, c su nguyn nhn phung ph ti sn, bt ngun t s am m (theo khuynh hng xu) ca con ngi. am m ru ch, c bc, chi m, l c h vin, giao du vi bn c v li bi ng. Thc trng x hi cho thy nhng nguyn nhn dn n phung ph ti sn hin ang trn lan. i u ng ni l khng ch gii nhi u ti n mi phung ph m ngay c nhng ngi lao ng, thu nhp thp c ng b am m cun ht lm cho khnh kit. V vy, ngi con Pht lun qun nim v s kh nhc ca bn thn, ti sn c i bng m hi v nc mt mi c, v th phi thc v ti t kim, khng ph phm. Mt khc, qun nim v s ngho kh ca nhng ngi xung quanh, nui dng v pht khi t bi s chia, s dng ti sn mt cch c ngh a v hiu qu thi t thc nht. 79. Ngy nay, cng ngh v dch v gii tr rt pht trin, hot ng hp php, p ng nhu cu gii tr, th gin ca con ngi. mt s ni, gii tr l ngnh cng nghip m i nhn, em li doanh thu ng k. nh rng, gii tr v th gin vn rt cn thi t cho i sng nhng ngi tham gia gii tr cn phi chnh nim, tnh gic vi am m, bi t dng li ng lc.. trnh phung ph ti sn. K THA GIA TI CHNH PHP Mt thi, Th Tn tr Svathi, ti Jetavana, vn ng Anthapindika. Ti ch y, Th Tn gi cc T kheo: Ny cc T kheo, hy l nhng ngi tha t php ca Ta, ng l ngi tha t ti vt. Ta c lng thng tng cc ngi v ngh : Lm sao nhng t ca Ta l nhng ngi tha t php ca Ta, khng phi l nhng ngi tha t ti vt . V ny cc T kheo, n u cc ngi l nhng ngi tha t ti vt ca Ta, khng phi l nhng ngi tha t php th khng nhng cc ngi m c Ta c ng tr thnh ngi m ngi ta ni: C thy v tr u l nhng ngi tha t ti vt, khng phi l nhng ngi tha t php . V ny cc T kheo, n u cc ngi l nhng ngi tha t php ca Ta, khng phi l nhng ngi tha t ti vt th khng 80. nhng cc ngi m c Ta c ng tr thnh ngi m ngi ta ni: C thy v tr u l nhng ngi tha t php, khng phi l nhng ngi tha t ti vt . Do vy, ny cc T kheo, hy l nhng ngi tha t php ca Ta, ng l ngi tha t ti vt. ( TKVN, Trung B I, kinh Tha t php [lc], VNCPHVN n hnh 1992, tr.31) LI BN: Trong tt c chng ta, bt k ai du c k tha vt cht hay khng th c ng c tha k mt gia ti huy t thng v tinh thn t cha m, ng b, t tin. Chnh i u ny gp phn quan trng tc thnh nn th cht v tm hn, to ra c th ni mi c nhn ng thi phn nh r rng nghip lc ca mi ngi y. Tuy nhin, khng nhi u ngi n phng din ny, a phn h u quan tm n tha k ti sn, nh ca, t ai (n u c) v c ng l nguyn nhn to ra v, xung t, bt ha trong mi gia nh. i vi ngi tu c ng vy, k tha gia ti Chnh php ca Pht v thy t ng dng tu tp, hong truy n gio php l vic cn lm. Song, thc t th i u ny cha c qun trit trong nhn thc ca mt s ngi v k t qu tranh chp, xung t, chia r xy ra trong huynh , tr x v T ng on l i u khng th trnh khi. 81. Thi Th Tn, Ngi v chng T ng sng i kht thc ba y mt bt, du hnh t ni ny n ni khc, khi mi ngi gn nh v sn m Ngi lu tm, cnh bo n vic tha k vt cht chng t tm tham i ca chng sanh ln n mc no! Ngy nay, i sng x hi ngy cng pht trin, sung tc hn d nhin i sng ca ngi tu c ng c nng cao v n nh hn. Tuy nhin, s pht trin v vt cht ch mi l i u kin cn nhng cha thc s cho vic tnh ha thn tm, thm ch i khi n cn mang n hiu ng ngc li. Do , phi thnh th Chnh ki n tha k gia ti Php bo ca Nh Lai, khng tha k bt c ci g ngoi Chnh php. Trong bi cnh tu hc hin nay, tha t Php l i u m hng hu hc cn suy gm, qun st tht su sc nhm thc hnh li Pht dy th ng hoa v gii thot. PHN 5 HOA SEN TRONG GII NAM C S Mt thi, Th Tn tr Svatthi, ti Jetavana. Ti y, Th Tn gi cc T kheo: Thnh tu n m php ny, ny cc T kheo, nam c s l k b vt b ra khi gii nam c s , l cu u , l ti h lit cho nam c s . Th no l n m? 82. Khng tin, c gii; on tng lai vi nhng nghi l c bit; tin tng i m lnh, khng tin hnh ng; tm ki m ngoi T ng chng ngi xng ng tn trng v ti y phc v trc. Thnh tu n m php ny, ny cc T kheo, nam c s l hon ngc trong gii nam c s , l hoa sen hng, l hoa sen trng trong gii nam c s . Th no l n m? C lng tin; c gii; khng on tng lai vi nhng nghi l c bit; khng tin tng i m lnh, tin hnh ng; khng tm ki m ngoi T ng chng ngi xng ng tn trng v ti y phc v trc. ( TKVN, T ng Chi II, chng 5, phm Nam c s , phn K b vt b, VNCPHVN n hnh 1996, tr.463) LI BN: Trong bn chng t Pht, ngoi hai chng xut gia th hai chng ngoi h ti gia c vai tr rt quan trng, nht l h tr Chnh php. Khi mt ngi thc tnh quay v nng ta Tam bo li n c Th Tn tn thn. Lnh thay, lnh thay! Tuy nhin, Th Tn c ng rt cng rn, sau nhi u ln khuyn dy m khng chuyn ha th lt p bnh bt i vi bt c t no n u khng tu tp ng php, chng tun th gii lut, ri vo t ki n. Nam c s tr tn thng c ca ngi l thin nam t. tr thnh ngi con trai lnh trong Chnh php, trc h t phi c 83. lng tin; tm tn Tam bo, tin su nhn qu, ti phc v nghip bo. Nam c s tr tn phi c y n m nhn cch (n m gii) ca ngi Pht t ng thi khng b m hoc bi nhng tr tin on k t hung hay t l thn linh cu t ng phc, tiu tai. Ngi nam c s chn chnh tin tng su sc vo nghip bo ngay ni nhng hnh ng hin ti n c thn, khu, bi chnh nhng g chng ta ang thc hnh trong hin ti s ki n to n n tng tng lai. c bit l phi xc nh ng, quy knh bc chn s sng sut nng ta tinh thn, hc tp gio php v tn lc h php. Thc hnh trn vn n m i u trn, mt nam c s xng ng c tn trng, qu gi nh vng ngc, thm ngt nh hoa sen trong gii nam c s . Tuy nhin, khng phi nam c s no c ng hi duyn lnh, n lc tu hc, xng ng l thin nam t lm gng sng cho hi chng c s . a phn nhng nam c s ang trn l trnh hng n vic thc hin trn vn n m i u y. Khi mt nam c s khng hon thnh trch nhim v bn phn ca mnh; khng thm tn Tam bo, cha gi trn n m gii ng thi li tin theo t ki n, m tn, quy hng thy t bn c..theo Th Tn l k b vt b, cu u v ti h lit , khng cn xng ng l mt nam c s trong Chnh php. Do vy, nhng nam c s hy nhn thc su sc v li Pht dy t chuyn ha v hon thin mnh tr thnh ngc qu, hoa sen lun ta hng c hnh v tu gic lm p cho t thn v cuc i. 84. NGI C S Mt thi, Th Tn tr gia dn chng Sakka, trong khu vn cy bng. Ri Mahnma i n nh l, bch Th Tn: Cho n th no, bch Th Tn, l ngi c s ? Ai quy y Pht, quy y Php, quy y T ng. Cho n nh vy, ny Mahnma, l ngi c s . Cho n th no, bch Th Tn, l ngi c s y gii? Ny Mahnma, ngi c s t b st sanh, t b ly ca khng cho, t b t hnh, t b ni lo, t b m say ru. Cho n nh vy, ny Mahnma, l ngi c s y gii. Cho n th no, bch Th Tn, l ngi c s y tn? y, ny Mahnma, ngi c s c lng tin, tin tng s gic ng ca Nh Lai: y l Nh Lai, bc A la hn, Pht, Th Tn . Cho n nh vy, ny Mahnma, l ngi c s y tn. Cho n th no, bch Th Tn, l ngi c s y th? y, ny Mahnma, ngi c s tr gia nh, tm thot khi cu u ca xan tham, b th d dng, bn tay rng m, thch 85. th t b, chia s vt b th. Cho n nh vy, ny Mahnma, l ngi c s y b th. Cho n th no, bch Th Tn, l ngi c s y tr tu? y, ny Mahnma, ngi c s thnh tu tr tu v sanh dit, tr tu cc bc Thnh th nhp, a n on tn kh au. Cho n nh vy, ny Mahnma, l ngi c s y tr tu. ( TKVN, Tng ng B V, chng 11, phm Phc c sun mn, phn Mahnma, NXB Tn Gio, 2002, tr.574) LI BN: Mt trong nhng tiu chu c bn tc thnh ngi Pht t l quy y Tam bo. c tr v , quy knh, nng ta Pht, Php, T ng lm ngi con Pht l mt s chuyn ha ln, khng phi ngi no c ng hi duyn lnh. Cng vi vic pht tm quy y Tam bo, ngi c s phi trau gii nhn cch, o c ca mnh bng cch t nguyn th tr n m gii. C th ni Tam bo v Ng gii l n n tng ca ngi Pht t. Tuy vy, ngoi Tam quy v Ng gii, hng c s cn n lc pht trin thm cc hnh lnh, c bit l ni m tnh tn Tam bo. Thm tn Tam bo l im ta vng chi nht ca l trnh t ng thng phc bo v th ng hoa i sng tm linh. Tn tm phi kin c th s nguyn mi vin thnh. 86. ci thin phc bo ca t thn, tu tp v b th l phng tin th thng nht. M rng vng tay vi tha nhn, nhng cm s o, nh ngh v mi ngi l trch nhim v b phn ca ngi con Pht. ng thi, b th l cch th hin r nt vic lm on gim xan tham, c bm vu vt cht, mt tm l c hu ca chng sanh, nguyn nhn ch y u ca mi kh au, lun hi sinh t. i u c bit quan trng i vi ngi con Pht l phi thnh tu tr tu. N lc qun chi u thy c v thng, sanh dit ca con ngi v th gii. Khng c ci g trng cu, bt bi n, tn ti mi mi trn cuc i ny, vn php u lun chuyn. Nh qun st v tu tri nh vy, ngi Pht t bt tham i, gim c chp ng thi tin tng vo s chuyn ha ca t thn ngy mt tt hn. BN PHN NGI GIA CH Mt thi, Th Tn tr gia dn chng Koli, ti th trn Sajanela. Ri gia ch Anthapindika i n nh l v ngi xung mt bn. Th Tn ni vi gia ch nh sau: Thnh tu bn php ny, ny gia ch, v Thnh t bc vo con ng thch ng ca gia ch, con ng em li ti ng tt, con ng a n ci tri. Th no l bn? 87. y, ny gia ch, v Thnh t h tr chng T kheo; h tr chng T kheo vi y, vi n kht thc, vi sng ta, vi dc phm tr bnh. Thnh tu bn php ny, ny gia ch, v Thnh t bc vo con ng thch ng ca gia ch, con ng em li ti ng tt, con ng a n ci tri. Bc hi n tr thc hin; con ng tht xng ng; ca ngi lm gia ch; h tr bc c gii; bc s hnh chn chnh; h tr vi y o; vi n kht thc; sng ta, thuc tr bnh; cng c h t ng trng; thng hng, ngy ln m; do lm nghip hi n thin; i n cnh ch Thin . ( TKVN, T ng Chi B I, chng 4, phm Ngun sanh phc, phn Bn phn ngi gia ch, VNCPHVN n hnh 1996, tr.674) LI BN: Ngi pht t sau khi quy y, gi n m gii cm tng bc hon thin nhn cch ng thi song hnh tu tp phc hu, nguyn trn i h tr Tam bo. Trong , h tr chng T ng v bn vt dng thi t y u nh y phc, n ung, sng ta, thuc thang yn n tu tp c ngh a quan trng. Bi ngoi vic vun bi phc bo t thn, h tr chng T ng l gp phn tch cc nht trong vic bo v v gi gn Chnh php c trng tn. 88. K t khi Th Tn nhp Ni t bn, Chnh php tr thnh i tng quan trng bc nht. V n u khng c Th Tn i m ngi con Pht bi t nng ta vo Chnh php th vn thnh tu gii thot. n nay, gio php vn c bo tn v hong truy n rng ri, song gii m gio php thnh Chnh php l i u khng phi ai c ng lm c. Bi Chnh php phi c cm nhn v din dch trn c s liu tri v thn chng. V th , vai tr ca ch T ng trong vic duy tr Chnh php li cng quan trng hn. Theo tu gic Th Tn, h tr ch T ng vi bn vt dng s c phc bo sanh v ci tri. Sanh ln Thin gii c ng l mt trong nhng k t qu tu tp ca hng Pht t v ci tri vn y phc bo. Nhng y ch l bc chuyn nghip tm thi dnh cho nhng i tng cu phc bo, cu cnh ca ngi tu Pht l V thng B . Do vy, h tr ch T ng hong dng Chnh php, gi gn Tam bo trng tn, nng ta T ng thc hnh Chnh php nhm t n cu cnh gii thot. Phc bo h tr T ng bo vn v lng, khng ch em li ti ng tt, c sanh thin m con l n n tng vng chc thnh tu qu v Gic ng. C S CHNG QU D LU 89. Mt thi, Th Tn tr gia dn chng Sakka, ti Kapilavatthu. Ri Th Tn, vo bui sng, p y, mang bt i n nh Thch n Kligodh. Sau khi ngi vo ch dn sn, Th Tn ni vi Thch n Kligodh: Thnh tu bn php ny, ny Godh, v n Thnh t l bc D lu, khng cn thi a, quy t chc chng qu gic ng. Th no l bn? y, ny Godh, v n Thnh t thnh tu lng tnh tn bt ng i vi Pht, i vi Php, i vi T ng v v ny tr gia nh, tm thot khi cu u ca xan tham, b th d dng, bn tay rng m, thch th t b, chia s, b th. Ny Godh, thnh tu bn php ny, mt n Thnh t l bc D lu, khng cn b thi a, quy t chc chng qu gic ng. ( TKVN, Tng ng B V, chng 11, phmPhc c sun mn, phn Kli, NXB Tn Gio, 2000, tr. 577) LI BN: Chuyn c s tu hnh c S qu sau khi nghe xong php thoi hoc tri qua qu trnh tu tp rt ph bi n trong thi Th Tn cn ti th . n tn ngy nay, v cn kh nhi u v Pht t min mt hnh tr php mn Nim Pht thnh tu vng sanh, lu x li. Thc ra, s thc tp, hnh tr gio php chnh l l trnh chuyn ha tm thc, khng phn bit hnh thc ti gia hay xut 90. gia. N uchuyn tm tu tp th chc chn hnh gi s d phn vo dng Thnh. bc chn vo D lu (S qu tu hon), theo tu gic Th Tn, mt c s phi thnh tu lng tin thanh tnh bt ng vo Pht, Php, T ng v hoan h th x. a phn chgn ta u c ni m tin nhng cha thc s t n s tin tgn su sc, tuyt i, khng lay chuyn v Tam bo.V th , dn hin ti chng ta c n lc ta thi n, tng kinh, nip Pht nhng Thnh v vn cn xa. n khi no an tr vng chc trong chnh tn, hnh gi vn dng tu gic thi n qun qut sch ba k t s u tin Thn ki n, Nghi v Gii cm th th d phn vo S qu D lu, Nhp lu hay Tht lai. Bc d lu kinh qua dy pht u tin chng nghim jo qu, c c ba php. Mt l ngi khng cn chp linh hn hay c ci ta tn ti mi mi, bi t r thn v tm v thng, vn g. Hai l dt tr hoi nghi v Tam bo, hiu r v tin tng tuyt i Pht, Php, T ng. Ba l khng cn gii cm th, cht tr cc h tc, m tn d oan ch tin tng vo nhn qu, tr gii.V c bit l s hoan h th x, bung b trong ni m an lc. D ch mi a v Tht lai (phi tri qua by ln ti sanh na) nhng D lu l nhp vo dng Thnh, khng cn b thi chuyn, a lc trm lun. T y n qu v gii thot hon ton, vn ch cn l thi gian. V vy, nhng ai cha thnh 91. tu chnh tn, tnh tn v th x th hy c gng hn na trong vic thc hnh li Pht dy. LT P BNH BT Mt thi, Th Tn ang b hnh gia dn chng Kosala v dy cc T kheo: Ny cc T kheo, n u mun, chng T ng c th lt p bnh bt ca mt nam c s thnh tu tm php. Th no l tm? C gng em li thit hi cho cc T kheo; c gng em li bt li cho cc T kheo; c gng ui cc T kheo khng cho tr ; mng nhi c, ch trch cc T kheo; lm ly gin gia cc T kheo; hy bng Pht; hy bng Php; hy bng T ng. Ny cc T kheo, n u mun, chng T ng c th lt p bnh bt ca mt nam c s thnh tu tm php ny. ( TKVN, T ng Chi B IV, phm Nim, phn Bnh bt, VNCPHVN n hnh 1997, tr.55) LI BN: Lt p bnh bt ca mt ngi c ngh a l khng chp nhn, khng dung cha hay ni cch khc l cch ly, tn xut, ui ngi y ra khi on th, cng ng. Song hnh vi n lc lm 92. trong sch hng ng xut gia, nhim v ca cc T kheo phi lm thanh tnh hng ng c s , bng cch lt p bnh bt ca h. Khng phi n tn ngy nay m ngay thi Th Tn cn ti th , len li trong hng ng c s tn tm, thin ch tu hc l mt vi phn t xu. H gia nhp cc t chc Pht t khng nhm mc ch tu hc m vi mc ch khc, phc v cho xu xa ca h. Biu hin c th ca cc phn t ny l tm cch ni xu, tm li, ch trch, hy bng v lm ly gin, ph hoi s ha hp ca chng T ng. Theo quan im ca Th Tn, phi vch trn nhng hnh vi li dng danh ngh a Pht t lm ri o ng thi tn xut ngay nhng ngi y ra khi Tht chng t Pht. Th Tn cnh bo cho hng t bi t rng khng mt loi mung th no c th qut ng s t ngoi tr chnh vi trng trong thn s t. C ng vy, s ph hoi Chnh php khng phi n t bn ngoi m nguy c li ti m n bn trong nhng ngi nhn danh v s hng suy ca Chnh php. V th , n u cn thi t, trnh ha s t trng , ch T ng phi kin quy t lt p bnh bt ca h. Trong bi cnh T ng on t nhi u c s phn ha nh hin nay, n u khng c bin php tch cc khc phc th tng lai ca T ng on s v cng m m. V l, b quy n tn ti v pht trin ca T ng on l tinh thn ha hp. S ha hp gia ch T ng ni ring v Tht chng t ni chung l mi lin h khng kht bt kh phn, nh nc vi sa. nh mt s ha 93. hp l hy bn th T ng gi, i u ny ng ngh a vi t st m nguyn nhn ch y u ca vn chc chn c s hin hu ca s t trng V th , hn lc no h t, ngi Pht t trong qu trnh hon thin t thn phi ging cao ngn n Chnh php. Cnh gic cao vi tt c mi ng thi, hnh vi, li ni khuynh hng tn hi Tam bo ng thi phi c thi kin quy t, ly khai i vi nhng phn t s t trng nhm bo v Chnh php l hnh ng thi t thc ca ngi con Pht, sng theo li Pht dy. TH TR N M GII Mt thi, Th Tn ang b hnh gia dn chng Magadha. Cc nam c s lng Ptali i n, nh l v bch Th Tn: Mong Th Tn tr ging ng ca con! Th Tn im lng nhn li ri i n ging ng bo cc nam c s lng Ptali: Ny cc gia ch, c n m i u nguy him ny cho ngi phm gii. Th no l n m? y, ny cc gia ch, ngi phm gii do nhn duyn phng dt nn hao mt ti sn ln, y l nguy him th nht. Ngi phm gii ti ng xu n xa, y l nguyn nhn nguy him th hai. Ngi phm gii khi i n hi chng no u n vi 94. tm trng s hi, y l nguy him th ba. Ngi phm gii khi ch t b si m, y l nguyn nhn nguy him th t. Ngi phm gii khi mng chung b sanh vo c th, a x, a ngc, y l nguy him th n m. Ny cc gia ch, c n m i u li ch cho ngi gi gii. Th no l n m? y ny cc gia ch, ngi gi gii do nhn duyn khng phng dt nn c ti sn ln, y l li ch th nht. Ngi gi gii ti ng tt c n xa, y l li ch th hai. Ngi gi gii khi n hi chng no u n vi tm trng khng c s hi, y l li ch th ba. Ngi gi gii khi ch t khng b si m, y l li ch th t. Ngi gi gii khi mng chung c sanh vo thin th, thin gii, ci i ny, y l li ch th n m. ( TKVN, Tiu B I, Kinh Pht t thuy t, chng 8, phm Pataligamiya, NXB TP.HCM, 1999, tr. 276) LI BN: Hng Pht t, sau khi quy y th pht tm th tr n m gii, pht nguyn khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di v khng ung ru trong sut cuc i. Th gii v gi gii trong o Pht hon ton mang ngh a t gic v t nguyn ng hu thnh tu nhn cch ca ngi con Pht v t c nhi u li ch trong cuc sng 95. Gii php nh ngn n soi sng bng m gip ngi i ng khng lc li. Gii nh hng ro che chn, bo v cho ngi th tr vt thot nhng cm d, him nguy. Gi gii chnh l thc t gi gn s an ton ch ng trong vic ci thin phc bo ca mnh ngy mt tt p hn ng thi chu trch nhim hon ton trc mi hnh ng ca mnh m khng h b trng pht hay c ban n t thn linh hoc mt ng thing ling. Ngi sng vt ra khi gii php th ngay lp tc n m nguy him s ch on. N u khng dng li v chuyn ha nhng hnh vi gi t chc, trm cp, t dm, di tr v say sa, nghin ngp th hu qu v mt mt ti sn, tai ti ng, s hi, si m v khi ch t a a ngc l i u khng th trnh khi. Ngc li, tun th v gi gn gii php th th chc chn gt hi n m i u li ch: gi vng ti sn, ti ng tt n xa, t tin trc mi ngi, tm hn trong sng v phc bo tri ngi i sau. Pht dy: Hy t mnh thp uc ln m i; Hy t mnh nng ta hi o ca chnh mn; Nh Lai l Bc y Vng ty bnh cho thuc; Nh Lai ch l Bc Thy dn dng.Vy th, mun lnh bnh th phi t ung thuc, mun n c ch th phi t bc i, mun li ch v an vui th ngi con Pht phi t gi gii. Hnh phc hay kh au, li ch hoc nguy him u ni t tm, u ph thuc vo vic tun th hay hy phm gii php. Cho nn t thc, hnh ng theo gii php c li ch, 96. an vui trong i ny v i sau l phng chm sng ca ngi con Pht. HNG C HNH Mt thi, Th Tn tr ti Vesli. Ri tn gi Ananda i n nh l, bch Th Tn: C ba loi cy hng ny, bch Th Tn, hng ca chng bay theo chi u gi. Th no l ba? Cy hng r, cy hng li, cy hng hoa. Ny Ananda, c loi cy hng m hng bay thun gi, bay ngc gi v bay thun gi ngc gi. Bch Th Tn, loi cy hng y l g ? y, ny Ananda, c n hay nam nhn quy y Pht, Php, T ng, t b st sanh, t b trm cp, t b sng t hnh, t b ni lo, t b ung ru, gi gii, tm tnh hi n lng, khng xan tham, a thch b th.. Ngi nh vy, c cc Sa mn, B la mn tn thn khp bn phng. Cy hng nh vy, ny Ananda, c hng bay thun gi, bay ngc gi v bay thun gi ngc gi. Khng mt hng hoa no; Bay ngc chi u gi thi; Du l hng chin n; Gi la hay Mt l; Ch hng ngi gii hnh; Bay ngc chi u gi thi; Ch hng bc Chn nhn; Bi n mn mi phng tri . 97. ( TKVN, T ng Chi I, chng 3, phm Ananda, phn Hng, VNCPHVN n hnh 1996, tr.408) LI BN: C th hm y l mt ngy p tri, Tn gi Ananda c gi mang n ban tng cho Ngi nhng hng thm tinh ki t ca c cy. Tn gi hn nhin cm t t tri gi hng cho gi. Nhng khi chia s kinh nghim y vi Th Tn th Ananda ngc nhin v cng, bi cm nhn v hng ca bc o S tinh t qu. Th Tn gii thiu mt loi siu hng, thm ngt c tri t, ngy ngt mi tm hn, bay mun ni m chng tan long trong khng gian. Th ra, l hng thm ca c hnh. Danh thm, ti ng lnh ca mt ngi con Pht chn chnh c ca ngi, n xa. Khi mt ngi pht tm quay v sng nng ta Tam bo, gi gn n m gii, thc hnh cc hnh lnh, trnh xa nhng i u c ng thi nhn i vi mi ngi th t thn ngi y ta ra hng thm c hnh, bay khp mun phng. Danh thm nay lun c cc Sa mn tn thn, nhng bng hu ca ngi v mun i c hu th truy n tng, nht tn. Cp C c (cp dng cho nhng ngi c c, c n