LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) •...

43
LOGO ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ 6 ο HPV ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΤΩΝ ΘΗΛΩΜΑΤΩΝ HPV Κλινική εικόνα HPV αλλοιώσεων στο στόμα και στην στοματοφαρυγγική κοιλότητα

Transcript of LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) •...

Page 1: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ

6ο HPV ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΤΩΝ ΘΗΛΩΜΑΤΩΝ HPV

Κλινική εικόνα HPV αλλοιώσεων στο στόμα και στην

στοματοφαρυγγική κοιλότητα

Page 2: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & Φυσιολογικός Βλεννογόνος

Στόματος/Στοματοφάρυγγα

• Μεγάλη διακύμανση (ανάλογα με τις τεχνικές

ανίχνευσης): 5-12%

• Κυρίως άνδρες

• HPV16

• Λειτουργεί ως δεξαμενή για νέες λοιμώξεις ή

για υποτροπή βλαβών σχετιζόμενων με HPV

Gupta S. Indian J Dent 2015;6(2):91-98,

Hubbers CU. Virulence 2015;6(3):244-248

Page 3: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Πύλες εισόδου στο βλεννογόνο στόματος:

Είσοδος HPV στα βασικά κύτταρα:

• Μη ακέραιο επιθήλιο στις κρύπτες των παρίσθμιων

αμυγδαλών – περιοχή δακτυλίου του WaldeyerAndersen AS et al. Int J Cancer2013;134:2755-63

• Σημεία μικροτραυματισμών του επιθηλίου

• Ουλοδοντική σχισμή ειδικά σε έδαφος περιοδοντικής

νόσουHornia M et al. J Periodontol 2005;76:358-63

Page 4: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & Καλοήθεις βλάβες

Βλεννογόνου στόματος

Θήλωμα

Κοινή Μυρμηκία

Οξυτενές κονδύλωμα

Πολυεστιακή επιθηλιακή υπερπλασία (νόσος του Heck)

Page 5: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Θήλωμα

• 50-60% των θηλωμάτων: HPV (στελέχη 6, 11)

με εξαιρετικά μικρή λοιμογόνο δύναμη

• Μεγέθος: 3-5 χιλ έως 1εκ

• Συχνότητα εμφάνισης: 1/250 ενήλικες

• Ηλικία 30-50. Χωρίς προτίμηση ως προς το

φύλο

• 3% του συνόλου των βλαβών που αφαιρούνται

για βιοψία από το στόμα

• 7-8% των ογκόμορφων βλαβών το στόματος στα

παιδιά

Page 6: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Κλινική εικόνα

• Εξωφυτική, συνήθως μονήρης, καλά περιγεγγραμμένη, μισχωτή ή άμισχη, ανώδυνη ογκόμορφη βλάβη, με πολλές προσεκβολές (ανθοκραμβοειδής εικόνα)

• Χρώμα: Λευκό-λευκορόδινο ή φυσιολογικό ανάλογα με το βαθμό κερατινοποίησης

• Εντόπιση: μαλακή υπερώα, γλώσσα, χείλη

• ΔΔ: κοινή μυρμηκία, οξυτενές κονδύλωμα, μυρμηκιώδες ξάνθωμα, μυρμηκιώδες καρκίνωμα, θηλωμάτωση βλεννογόνου σε σύνδρομα (πχ Goltz-Gorlin), υποτροπιάζουσα θηλωμάτωση του αναπνευστικού (RRP)

Page 7: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Κάθε θήλωμα στο στόμα

σχετίζεται με HPV?

Page 8: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Κοινή Μυρμηκία

• HPV-2 και σπανιότερα HPV 1, 4, 40, 57

• Μολυσματική βλάβη: μεταφέρεται σε άλλα

σημεία (δέρματος-βλεννογόνων) και με

αυτοενοφθαλμισμό

• Πολύ συχνό στο δέρμα (χέρια)-σπάνιο στο στόμα

Κλινική εικόνα

• Εντόπιση: χείλη, γλώσσα, ούλα

• Εξωφυτικά, μικρά, ανώδυνα ογκίδια, με

ανθοκραμβοειδή επιφάνεια λευκού-

λευκορόδινου χρώματος

• Μονήρης ή με πολλαπλή εντόπιση

• ΔΔ: Θήλωμα, οξυτενές κονδύλωμα, μυρμηκιώδες

ξάνθωμα, θηλώδες σιελαδένωμα, μυρμηκιώδες

καρκίνωμα

Page 9: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Οξυτενές κονδύλωμα

• 90%: HPV-6/11, λιγότερο συχνά συνύπαρξη

HPV-16/18.

• Συχνότατο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο

νόσημα: 1% του σεξουαλικά ενεργού

πληθυσμού (επιπολασμός ΗΠΑ: 500000-

1εκ)

• Συνήθως σε εφήβους & νέους

• Σημαντική μείωση λόγω του εμβολιασμού

• Πιθανή η σύγχρονη εκδήλωση σε στοματικό

και βλεννογόνο γεννητικών οργάνων

(σεξουαλική επαφή ή/και

αυτοενοφθαλμισμός)

• Χρόνος επώασης: 1-3 μήνες

Page 10: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Κλινική εικόνα

• Άμισχος, εξωφυτικός, περιγεγγραμμένος,

ανώδυνος όγκος με επιφανειακές αμβλείες

προεκβολές

• Χρώμα: λευκορόδινο ή φυσιολογικό

• Συνήθως πολλαπλά

• Μέγεθος μεγαλύτερο από τα θηλώματα (1-1.5εκ)

• Εντόπιση (συνηθέστερη): χείλη, χαλινός γλώσσας,

μαλακή υπερώα

• ΔΔ: κοινή μυρμηκία, θήλωμα, μυρμηκιώδες

ξάνθωμα, μυρμηκιώδες καρκίνωμα

www.themegallery.com

Page 11: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Πολυεστιακή ή Εστιακή Υπερπλασία (ν. Heck)

• Οφείλεται στους HPV-13/32

• Κυρίως σε νέους και παιδιά, μικρή υπεροχή στο

γυναικείο φύλο

• Παρουσιάζει γεωγραφική ιδιατερότητα

(Εσκιμώοι, Ινδιάνοι)

• Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται

μόλυνση στο 40% των παιδιών, και σε πολλά

μέλη της ίδιας οικογένειας

• Πιθανή γενετική προδιάθεση (HLA-DR4

(DRB1*0404)

• Επιβαρυντικοί παράγοντες: Χαμηλό

κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, κακή διατροφή,

κακή υγιεινή, HIV λοίμωξη

Λάσκαρης Γ. Κλινική Στοματολογία 3η έκδοση, 2012

Page 12: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Κλινική εικόνα

Δύο κλινικές μορφές:

• Βλατιδο-οζώδης: Βλατίδες & Οζίδια ρόδινου

χρώματος με λεία επιφάνεια, κυρίως στις

παρειές και τα χείλη

• Θηλωματώδης: λευκωπά ή λευκορόδινα οζίδια

με επιφάνεια με μικροκκοκώδη υφή κυρίως στη

γλώσσα & τα ούλα

• Μικρού μεγέθους βλάβες (0.1-1εκ), καλά

περιγεγραμμένες, που κάποιες φορές συρρέουν

μεταξύ τους

• Τάση σμίκρυνσης-υποχώρησης σε βάθος χρόνου

Page 13: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Kάθε ογκόμορφη βλάβη στο στόμα

σχετίζεται με HPV?

Υπερπλασία φυλλοειδούς θηλής Τραυματικό ίνωμα

Φυσιολογικές προσεκβολές

Τραυματικό ίνωμα

Τραυματικό ίνωμαΒλεννοκύστη

Page 14: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Kάθε ογκόμορφη βλάβη στο στόμα

σχετίζεται με HPV?

Ίνωμα & Κονδύλωμα

Page 15: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOΊνωμα & Λεμφικός ιστός

Ίνωμα & Κονδύλωμα

Kάθε ογκόμορφη βλάβη στο στόμα

σχετίζεται με HPV?

Page 16: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & Προκαρκινικές βλάβες & Καρκίνος

Βλεννογόνου στόματος/στοματοφάρυγγα

Λευκοπλακία, Ομαλός Λειχήνας

Καρκίνος πλακώδους επιθηλίου στόματος/στοματοφάρυγγα

Page 17: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

HPV & Ομαλός Λειχήνας: 11, 16, 18

Page 18: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Λευκοπλακία 20-64%

HPV 2,6,11,16,18

Τριχωτή λευκοπλακία-HIV

HPV 11,16

Gupta S. Ind J Dent 2015;6(2):91-98, Syrjanen S et al.

Oral Dis 2011;17suppl1:58-72

HPV & Λευκοπλακία

Page 19: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

▪ 22 μελέτες

▪ 24,5%των δυσπλαστικών βλαβών είναι θετικές για HPV

16/18

▪ Oι τύποι 16/18 ανιχνεύονται 3 φορές πιο συχνά σε

δυσπλαστικές βλάβες και καρκίνο συγκριτικά με φυσιολογικό

επιθήλιο

▪ Η λοίμωξη από HPV-16/18 συμβαίνει στην πρώιμη φάση της

καρκινογένεσης στη στοματική κοιλότητα

Oral Oncology 2011;1048–1054

Page 20: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ενδοφυτική μορφή (60%)

Ελκωτική βλάβη με ανώμαλο βλαστικό πυθμένα, επηρμένα χείλη, σκληρία στη βάση

Page 21: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Εξωφυτική μάζα (30%)

Συχνά με μορφή όγκου με ή χωρίς επιφανειακή έλκωση

Page 22: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Μυρμηκιώδες καρκίνωμα

Page 23: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & Καρκίνος Στόματος/Στοματοφάρυγγα

▪ Μελέτη NHANES: 13089 άτομα ηλικίας 20-69 (2009-2014)

✓ Λοίμωξη από ογκογόνα στελέχη κυρίως HPV16 (90%): 3.7%

✓ Συχνότερη στους άνδρες: 2.1% (HPV 16)

✓ Θα αναπτύξουν καρκίνο στόματος: 0,7%

✓ HPV + Κάπνισμα + >5 ερωτικοί σύντροφοι: 14.9% αυξημένη πιθανότητα

Συνολική πιθανότητα: <1%

D’Sousa Ann Oncol 2017;28:3065-3069

• HPV & καρκίνος σε παρίσθμια & βάση της γλώσσας: Σαφής συσχέτιση

(45-90%)

• HPV & καρκίνος υπόλοιπης στοματικής κοιλότητας: Ασαφής συσχέτιση

(25%)

Page 24: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & Πρόγνωση

▪ Χαμηλού κινδύνου ασθενείς: HPV(+)-καρκίνωμα σε οποιοδήποτε στάδιο, σε μη καπνιστές ή σε

καπνιστές, με στάδιο Ν0-Ν2α

▪ Μέσου κινδύνου ασθενείς: HPV(+)-καρκίνωμα σταδίου Ν2b-3 σε καπνιστές, ή σε HPV(-) καρκίνωμα σε

μη-καπνιστές και στάδιο Τ2-3

▪ Υψηλού κινδύνου: HPV(-) καρκίνωμα σε μη καπνιστές σταδίου Τ4, ή σε καπνιστές οποιουδήποτε Τ ή Ν

σταδίου

(Ang KK, et al. N Engl J Med 2010;363(1):24-35)

▪ Kαλύτερη πρόγνωση: HPV-DNA(+), p16(+), χωρίς μεταλλάξεις του p53

▪ Δυσχερής πρόγνωση: Συνύπαρξη & άλλων ιών HPV-EBV-Polyoma BK (χαμηλής

διαφοροποίησης καρκινώματα)

▪ Συνύπαρξη HPV-EBV στο 50% των καρκίνων στόματος-στοματοφάρυγγα

(Drop et al, Int J Mol Sci 2017;18(12))

Page 25: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO(WHO Classification of Head & Neck Tumours 4th ed,

IARC, Lyon 2017, pp135)

Page 26: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

▪ Θηλόμορφες – ογκόμορφες καλοήθεις βλάβες σχετιζόμενες με HPV είναι

συχνές στο στόμα & προκαλούν διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα

▪ Στις καλοήθεις βλάβες του στόματος από HPV (με εξαίρεση κάποια οξυτενή

κονδυλώματα-HPV16/18) εμπλέκονται υπότυποι χαμηλού βαθμού

επικινδυνότητας

▪ Τα θηλώματα του στόματος δεν οφείλονται πάντα στον HPV (μόνο 50-60%) και

δεν έχουν ισχυρή μολυσματική τάση

▪ Θεραπεία εκλογής αποτελεί η χειρουργική αφαίρεση. Ερωτηματικό αποτελεί η

ασφάλεια στη χρήση laser. Σπάνια παρατηρούνται υποτροπές (συνήθως λόγω

ατελούς αφαίρεσης).

▪ Η πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής στις καλοήθεις βλάβες του στόματος λόγω

HPV είναι ελάχιστη έως μηδανινή

▪ Οι μυρμηκίες & τα κονδυλώματα έχουν εντονότερη τάση για μόλυνση

Page 27: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

▪ Ο HPV εμπλέκεται στον καρκίνο του στόματος αλλά σε πολύ μικρό βαθμό

συγκριτικά με του στοματοφάρυγγα

Συμπεράσματα

▪ Τα HPV+ (κυρίως HPV16) νεοπλάσματα φαίνεται να αποτελούν ξεχωριστή

ομάδα με καλύτερη πρόγνωση.

▪ Η ανίχνευση υπότυπου DNA-HPV (υψηλού κινδύνου) από μόνη της δεν σημαίνει

απαραίτητα & ογκογόνο δραστηριότητα του. Αν όμως η λοίμωξη επιμένει

χρονικά τότε αυξάνει η πιθανότητα για ογκογόνο δράση.

▪ Κάπνισμα/Αλκοόλ & παρουσία EBV δυσχεραίνουν δραματικά την πρόγνωση

Page 28: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOΕυχαριστώ για την προσοχή σας!

Page 29: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOChai R et al. Cancer Medicine 2015;4(4):596-607

▪ Ιός μικρού μεγέθους (55nm), εικοδαεδρικός χωρίς κάψα (envelope)

▪ 202 διαφορετικοί τύποι: υποοικογένειες: Alpha, Mu, Beta, Gamma

▪ Περίπου 30 τύποι έχουν διαπιστωθεί να μολύνουν το στοματικό βλεννογόνο.

▪ Αυξημένος τροπισμός για πλακώδη επιθηλιακά κύτταρα (βλεννογόνων & επιδερμίδας)

▪ Στο διπλόκλωνο κυκλικό DNA (8000 ζεύγη βάσεων) του ιού. Διακρίνονται 3 ζώνες γονιδίων που κωδικοποιούν:

▪ Μη-δομικές πρωτεΐνες Ε1-7 της «πρώιμης-early φάσης»: ρυθμίζουν τη μεταγραφική δραστηριότητα & την παραγωγή αντιγράφων του ιού

▪ Δομικές πρωτεΐνες L1-2 «όψιμης-late φάσης» του καψιδίου: ολοκλήρωση των αντιγράφων του ιού, καθορισμός υπότυπου. Χρησιμοποιούνται στα εμβόλια.

▪ Την περιοχή ελέγχου (Long Control Region-LCR): ρυθμίζει την μεταγραφική και αντιγραφική δραστηριότητα

Ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)

Page 30: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ανίχνευση ΗPV:

• Πιο συχνή καθώς αυξάνει η ηλικία (peaks: 30-34, 60-64)

• Συχνότερα σε ασθενείς με HPV γεννητικών οργάνων

• Μικρό ποσοστό στη στοματική κοιλότητα των παιδιών

• Συνήθως αποδράμει εντός 1-2 ετών Chung CH, et al. Oral Oncol 2014;50:364-369

Παράγοντες κινδύνου για μόλυνση από τον ιό και εμμένουσα λοίμωξη:

• Αριθμός συντρόφων-Συχνότητα στοματογεννητικής επαφής

• Συνυπάρχουσες λοιμώξεις (ΗΙV)

• ΚάπνισμαD‘ Souza & Dempsey, Preventive Medicine 2011,

Hubbers CU. Virulence 2015;6(3):244-248

Rettig E et al. Expert Rev Anticancer Ther 2015;15(1):35-49

ΗPV & Στόμα-Στοματοφάρυγγας

Page 31: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Μετάδοση

Οριζόντια μετάδοση:

• Στοματογεννητική επαφή (το προφυλακτικό δεν προστατεύει

απόλυτα), επαφή με βλάβες, σπανιότερα μετάδοση με μητρικό

γάλα

• Φιλί ?

• Από ένα σημείο του σώματος σε άλλο (από γεννητικά όργανα σε

χέρια) & αυτοενοφθαλμισμός(Ηarris R. J Infect Dis 2007;196(8): 1146-52)

Κάθετη μετάδοση

• Από τη μητέρα στο παιδί κατά την κύηση και τον τοκετό. Σε μεγάλο

ποσοστό ο ιός εξαλείφεται από τον οργανισμό εντός 1 έτους

(Scully & Prime. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1985, Pinheiro et al. J Oral Pathol 2011,

Scully Br Dent J 2005, Syrjanen S, APMIS 2010, Trotier & Burchell Publ Health Gen

2009)

Χρόνος Επώασης για ανάπτυξη καλοήθων βλαβών: 3 εβδομάδες – 2

χρόνια(Neville et al. Oral & Maxillofacial Pathology, 4th Edition 2016)

Page 32: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Βλεννογόνος Στόματος

Low Risk HPV: Καλοήθεις βλάβες

(επώαση: 3εβδ-2 χρ.) (οξυτενή

κονδυλώματα, θηλώματα κτλ)

High Risk HPV: Καρκίνωμα πλακώδους

επιθηλίου

Αποδρομή λοίμωξης

Άμυνα Ξενιστή

Γενετική Πολυμορφία

Φυσιολογικό επιθήλιο

Αυτοενοφθαλμισμός

Στοματογεννητική επαφή

Κάθετη μετάδοση

Φιλί?

Μόλυνση ή λανθάνουσα

λοίμωξηΕμμένουσα λοίμωξη

Εξέλιξη

Υποχώρηση

Εκδήλωση βλαβών

Page 33: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

HPV & αμυντικό σύστημα

www.themegallery.com

• Συνήθως (90%) ο HPV εξουδετερώνεται μέσω

ειδικής Τ-λεμφοκυτταρικής απάντησης εντός

εβδομάδων ή μηνών

Σε μικρό ποσοστό ασθενών η HPV λοίμωξη γίνεται

εμμμένουσα….

• Aπενεργοποίηση κυττάρων Langerhans

• Αναστολή ανοσιακής απάντησης μέσω

ιντερφερόνης-γ (IFN)

• Απορρύθμιση αντιγονικής παρουσίασης μέσω του

συστήματος MHC I

Andersen AS et al. Int J Cancer 2013;134:2755-2763

Page 34: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Βλεννογόνος Στόματος

Low Risk HPV: Καλοήθεις βλάβες

(επώαση: 3εβδ-2 χρ. (οξυτενή

κονδυλώματα, θηλώματα κτλ)

High Risk HPV: Καρκίνωμα πλακώδους

επιθηλίου

Αποδρομή λοίμωξης

Άμυνα Ξενιστή

Γενετική Πολυμορφία

Φυσιολογικό επιθήλιο

Αυτοενοφθαλμισμός

Στοματογεννητική επαφή

Κάθετη μετάδοση

Φιλί?

Μόλυνση ή λανθάνουσα

λοίμωξηΕμμένουσα λοίμωξη

Εξέλιξη

Υποχώρηση

Εκδήλωση βλαβών

Page 35: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ιστολογικά ευρήματα

• Υπερπλασία του πλακώδους επιθηλίου με

πολλαπλές προσεκβολές (finger-like projections).

Εσωτερικά υποστηρίζεται από κεντρικό

αγγειοβριθή μίσχο συνδετικού ιστού με ποικίλου

βαθμού φλεγμονή.

• Το επιθήλιο δείχνει συνήθως ομαλή

διαφοροποίηση & σπανιότερα υπερπλασία της

βασικής (κατώτερης στιβάδας) με μιτωτική

δραστηριότητα θυμίζοντας (λανθασμένα)

δυσπλασία.

• Κοιλοκύτταρα (επιθηλιακά κύτταρα με μικρό

πυκνωτικό πυρήνα που περιβάλλεται από διαυγή

άλω λόγω των ιοσωματίων-HPV)

Page 36: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Θεραπεία - Πρόγνωση

• Πλήρης χειρουργική εξαίρεση. Laser (?)

• Σπάνια υποτροπιάζει

• Δεν έχει αναφερθεί κακοήθης εξαλλαγή

Υποτροπιάζουσα θηλωμάτωση του αναπνευστικού (RRP)

• Τάση για διαρκή επέκταση (στις περιπτώσεις με HPV-11) στο

λάρυγγα που μπορεί να προκαλέσει ασφυκτικά φαινόμενα

ιδιαίτερα στα παιδιά

• Αναφέρονται σπάνια περιστατικά κακοήθους εξαλλαγής σε

καπνιστές ή ασθενείς που έχουν κάνει ακτινοθεραπεία

Page 37: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ιστολογικά Χαρακτηριστικά

• Έντονη υπερπλασία του επιθηλίου που υποστηρίζεται από

λεπτό μίσχο συνδετικού ιστού με στοιχεία χρόνιας

φλεγμονής.

• Επιμήκυνση των επιθηλιακών καταδύσεων,

υπερκεράτωση, υπερκόκκωση με έντονα κοκκία

κερατουαλίνης

• Άφθονα κοιλοκύτταρα στις ανώτερες στιβάδες. Παρουσία

ηωσινόφιλων ενδοπυρηνικών εγκλείστων του ιού στην

κοκκώδη στιβάδα

(Neville et al. Oral & Maxillofacial Pathology, 4th Edition 2016)

Page 38: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Θεραπεία - Πρόγνωση

• Πλήρης εξαίρεση: Χειρουργική, με Laser, κρυοθεραπεία,

ηλεκτροχειρουργική

• Μικρό ποσοστό υποτροπών

• Δεν αναφέρεται κακοήθης εξαλλαγή

• Μεγάλο ποσοστό μπορεί να αποδράμει αυτόματα εντός 2 ετών κυρίως σε

παιδιά

Page 39: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ιστολογικά Χαρακτηριστικά

• Έντονη υπερπλασία της ακανθωτής στιβάδας με ήπια επιφανειακή κερατινοποίηση και θηλώδη διαμόρφωση

• Ανάμεσα στις επιφανειακές προεκβολές μπορεί να υπάρχουν κρύπτες κερατίνης

• Μίσχος συνδετικού ιστού με στοιχεία χρόνιας φλεγμονής που είναι πιο αμβλύς και ευρύς από ότι σε θήλωμα/μυρμηκία

• Οι βλάβες σε κάποιες περιπτώσεις επεκτείνονται στο χόριο και εμπλέκονται με τους σιελογόνους αδένες (δ.δ. Θηλώδες σιελαδένωμα)

• Κοιλοκύτταρα στην ακανθωτή στιβάδα. Στις βλάβες του στόματος λιγότερα από ότι στα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων

Page 40: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

Θεραπεία - Πρόγνωση

• Πλήρης εξαίρεση: Χειρουργική ή εναλλακτικά κρυοθεραπεία

• Laser: Προβληματισμός για πιθανή δημιουργία «νέφους» με ιοσωμάτια HPV που μπορεί θεωρητικά να εκθέσουν σε κίνδυνο μόλυνσης το ιατρικό προσωπικό & τον ασθενή

• Η χρήση τοπικών σκευασμάτων (imiquimod, podophyllotoxin, sinecatechins), ή τριχλωροοξικού οξέος & ιντερφερόνης, που εφαρμόζονται αντίστοιχα για τις βλάβες των γεννητικών οργάνων δεν χρησιμοποιούνται στο στόμα

• Στο στόμα δεν αναφέρεται αντίστοιχος κίνδυνος κακοήθους εξαλλαγής στην περίπτωση των HPV-16/18(+) κονδυλωμάτων σε αντίθεση με των γεννητικών οργάνων

Page 41: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Ιστολογικά Χαρακτηριστικά

• Εκσεσημασμένη ακάνθωση και εξωφυτική ανάπτυξη χωρίς επιμήκυνση αλλά με διεύρυνση των επιθηλιακών καταδύσεων στο χόριο.

• Περιέχει μίσχο συνδετικού ιστού με στοιχεία χρόνιας φλεγμονής που είναι πιο αμβλύς και ευρύς από το θήλωμα και την κοινή μυρμηκία

• Κοιλοκύτταρα στις επιφανειακές στιβάδες με εικόνα άτυπων μιτώσεων (mitosoid cells).

• Σε μελέτες με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο: ιογενή σωμάτια ανευρίσκονται στον πυρήνα και το κυτταρόπλασμα των ακανθωτών κυττάρων

El-Naggar et. WHO Classification of HeadNeck Tumors. 2017

Page 42: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGO

Θεραπεία - Πρόγνωση

• Αυτόματη υποχώρηση εντός μηνών ή ετών

• Χειρουργική αφαίρεση για διαγνωστικούς αλλά κυρίως για αισθητικούς λόγους ή σε

περιπτώσεις υποτροπών

• Κρυοθεραπεία, Laser CO2, ηλεκτροχειρουργική

• Αναφέρονται περιπτώσεις αντιμετώπισης με τοπική/ενδοαλλοιωσική/συστηματική

εφαρμογή ιντερφερόνης-α, ή τοπικά ιμικιμόδης (imiquimod)

• Πιθανότητα υποτροπής

• Δεν αναφέρεται πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής

Page 43: LOGO ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΠΘ · (Εσκιμώοι, Ινδιάνοι) • Σε κάποιες ομάδες πληθυσμών αναφέρεται μόλυνση

LOGOwww.themegallery.com

▪ Από τη δεκαετία του ’80 παρατηρείται αύξηση των περιστατικών HPV (+) καρκίνου

στόματος-στοματοφάρρυγα από 18% σε 73% (ιδιαίτερα στην Ευρώπη)

▪ Αντιθέτως μειώνονται τα περιστατικά σχετιζόμενα με κάπνισμα

▪ Έως το 2020 οι HPV(+) περιπτώσεις καρκίνου στόματος/στοματοφάρυγγα θα

παρουσιάζουν παρόμοια ποσόστωση με αυτή των γεννητικών οργάνων (μεγάλη

πλειοψηφία)

▪ Sathish N et al JDR 2014;93(7):295-365, Mehanna H et al. Head Neck 2012;35(5):747-755, Chaturvedi AK et

al J Clin Oncol 2011;29(32):4294-4301, Τinhofer I et al. Eur J Cancer 2015;51:514-521, Jemal et al. J Natl

Cancer Inst 2013;105:175-201