Löner upp, priser ner (1946)

26

description

Författare:SKP Utgivare: Arbetarkultur År: 1946 Sidor: 26

Transcript of Löner upp, priser ner (1946)

Page 1: Löner upp, priser ner (1946)
Page 2: Löner upp, priser ner (1946)

LÖNERNA UPP PRISERNA NER

En orientering inför avtals­rörelsen

STOCKHOLM 1946

ARBETARKULTURS FÖRLAG

Page 3: Löner upp, priser ner (1946)
Page 4: Löner upp, priser ner (1946)

Tr.-a . -b . Västermalm. Sthlm 1946

Page 5: Löner upp, priser ner (1946)

D e n e n d a r i k t p u n k t f ö r d e n e k o n o m i s k a p o l i t i k e n , s o m a r b e t a r k l a s s e n k a n g o d k ä n n a , ä r f ö r b ä t t r i n g a v f o l k e t s l e v n a d s s t a n d a r d o c h a r b e t s v i l l k o r . R i k t p u n k t e n f ö r d e t k a p i t a l i s t i s k a p r o d u k t i o n s s y s t e m e t ä r s o m b e k a n t e n a n ­n a n . K a p i t a l i s t e r n a k ö p e r i c k e a r b e t s k r a f t , m a s k i n e r , r å ­v a r o r o c h s a m m a n f ö r d e m i p r o d u k t i o n s p r o c e s s e n i s y f t e a t t t ä c k a f o l k e t s b e h o v a v o l i k a p r o d u k t e r . D e r a s s y f t e o c h d r i v k r a f t ä r i s t ä l l e t a t t f å p r o f i t p å d e t i n s a t t a k a p i ­t a l e t . B l i r p r o f i t e n f ö r l i t e n e l l e r u t e b l i r d e n b e g r ä n s a r d e p r o d u k t i o n e n e l l e r s t o p p a r d e n h e l t . D e t t a h a r v a r j e a r b e t a r e p r a k t i s k e r f a r e n h e t a v .

A r b e t a r k l a s s e n s ö k e r g e n o m o r g a n i s a t i o n o c h k a m p f ö r b ä t t r a s i n a l e v n a d s f ö r h å l l a n d e n . D e n m o d e r n a a r b e ­t a r r ö r e l s e n u p p s t o d s o m e n f ö r s v a r s o r g a n i s a t i o n m o t k a p i t a l i s t i s k t f ö r t r y c k o c h u t s u g n i n g . S n a r t k o m r ö r e l ­s e n t i l l i n s i k t o m a t t a r b e t a r k l a s s e n m å s t e u p p h ö j a s i g t i l l l e d a n d e k l a s s , s j ä l v t a h a n d o m p r o d u k t i o n e n o c h g ö r a p r o d u k t i o n s m e d l e n t i l l h e l a s a m h ä l l e t s e g e n d o m , o m e n v a r a k t i g l ö s n i n g p å f r i h e t e n s , t r y g g h e t e n s o c h v ä l ­s t å n d e t s p r o b l e m s k u l l e k u n n a v i n n a s . K a m p e n f ö r d e a k t u e l l a d a g s k r a v e n b l e v t i l l e t t l ed i k a m p e n f ö r d e t s o c i a l i s t i s k a s a m h ä l l e t .

Kampen för bättre levnads­förhållanden

K a m p e n f ö r en r ä t t v i s a r e f ö r d e l n i n g a v p r o d u k t i o n s ­r e s u l t a t e t h a r h i t t i l l s v a r i t d e t i s t o r t s e t t e n d a s ä t t , p å v i l k e t a r b e t a r r ö r e l s e n i v å r t l a n d k u n n a t fu l l fö l j a s i n s t r ä v a n f ö r b ä t t r e l e v n a d s f ö r h å l l a n d e n å t d e b r e d a m a s -

Page 6: Löner upp, priser ner (1946)

s o r n a . G e n o m f ö r ä n d r i n g e n i d e n p o l i t i s k a m a k t b a l a n ­s e n h a r m ö j l i g h e t ö p p n a t s f ö r a r b e t a r r ö r e l s e n a t t full­fö l ja d e n n a s t r ä v a n o c k s å p å e t t a n n a t s ä t t , n ä m l i g e n g e n o m i n s a t s e r f ö r ö k n i n g och e f f e k t i v i s e r i n g a v p r o ­d u k t i o n e n . A r b e t a r r ö r e l s e n m å s t e m e d a l l k r a f t a n v ä n d a s i g a v d e n n a m ö j l i g h e t , b r y t a m o n o p o l k a p i t a l i s t e r n a s e n s a m v ä l d e i n o m d e t e k o n o m i s k a l ive t , g e k l a s s k a m p e n d e l v i s n y a f o r m e r .

Den gamla kampformen, kampen för en bättre för­delning, blir därför naturligtvis icke mindre viktig. Tvärt­om betyder möjligheten av en snabbt stigande produk­tion att arbetarrörelsens initiativ på det fackliga och parlamentariska området för att säkra en rimlig andel åt det arbetande folket av produktionsresultatet måste bli djärvare och storslagnare än någonsin.

P å v i s s t h å l l i n o m a r b e t a r r ö r e l s e n h a r u n d e r s e n a r e å r f r a m t r ä t t d e n å s i k t e n , a t t d e t i n t e l ä n g r e g å r a t t u p p n å m y c k e t m e d l ö n e p o l i t i s k a m e d e l . D e n s t o r a sk i l l ­n a d e n i e f f e k t i v i t e t m e l l a n f ö r e t a g e n g ö r b l . a . a t t s t o r a d i f f e r e n t i a l v i n s t e r u p p s t å r , e f t e r s o m l ö n e r n a i a l l m ä n h e t m å s t e a n p a s s a s e f t e r de m i n s t b ä r k r a f t i g a e n h e t e r n a . A r b e t a r k l a s s e n b o r d e d ä r f ö r i f o r t s ä t t n i n g e n s ä t t a s in h u v u d s a k l i g a l i t t i l l s k a t t e - och s o c i a l p o l i t i k , n ä r de t g ä l l e r a t t e r ö v r a e n s t ö r r e a n d e l a v p r o d u k t i o n s r e s u l ­t a t e t .

G e n o m s t a t s b u d g e t e n s a n s v ä l l n i n g o c h f r a m f ö r a l l t g e n o m d e n u t ö k n i n g a v de soc i a l a u t g i f t e r n a , s o m n u h å l l e r p å a t t g e n o m f ö r a s , h a r b u d g e t p o l i t i k e n b l i v i t e t t v i k t i g a r e v a p e n ä n t i d i g a r e i a r b e t a r k l a s s e n s k a m p f ö r en r ä t t v i s a r e f ö r d e l n i n g . D ä r a v f å r m a n e m e l l e r t i d i c k e d r a d e n s l u t s a t s e n , a t t l ö n e p o l i t i k e n , a r b e t a r r ö r e l s e n s f a c k l i g a k a m p , s k u l l e b l i m i n d r e v i k t i g . R e d a n d e t f a k t u m a t t l ö n e s u m m a n i l a n d e t ä r m å n g d u b b e l t s t ö r r e ä n s k a t t e i n k o m s t e r n a fö r a t t i n t e j ä m f ö r a m e d soc ia l -b u d g e t e n s u t g i f t s s i d a v i s a r j u att också i fortsättningen lönepolitiken måste bli det viktigaste vapnet för arbe­tarklassen i kampen om produktionsresultatet.

Page 7: Löner upp, priser ner (1946)

Lönerna upp — priserna ner Ä v e n p r i s p o l i t i k e n k a n e m e l l e r t i d b l i a v s t o r b e t y ­

de lse , n ä r d e t g ä l l e r a t t h ö j a de b r e d a l a g r e n s l e v n a d s ­s t a n d a r d och b r y t a m o n o p o l k a p i t a l e t s m a k t s t ä l l n i n g . R e a l l ö n e r n a b e s t ä m s j u a v t v å f a k t o r e r : de l s p e n n i n g ­l ö n e r n a s s t o r l e k , de l s p r i s e r n a s h ö j d . E n h ö j n i n g a v r e a l l ö n e r n a k a n k o m m a t i l l s t å n d g e n o m e n ö k n i n g a v p e n n i n g l ö n e r n a eller g e n o m en s ä n k n i n g a v p r i s e r n a eller g e n o m e n k o m b i n a t i o n a v d e s s a b ä g g e å t g ä r d e r .

F ö r n å g r a å r s e d a n d i s k u t e r a d e s d e t l i v l i g t p å v i l k e n a v d e s s a v ä g a r , s o m r e a l l ö n e f ö r b ä t t r i n g e n f ö r a r b e t a r n a b o r d e ä g a r u m . N u v a r a n d e h a n d e l s m i n i s t e r M y r d a l g i ck s ä r s k i l t s t a r k t i b r ä s c h e n f ö r u p p f a t t n i n g e n , a t t r e a l ­l ö n e s t e g r i n g e n d a s t f i ck k o m m a t i l l s t å n d g e n o m p r i s ­s ä n k n i n g a r , i n t e g e n o m h ö j n i n g a v p e n n i n g l ö n e r n a .

S å s o m » i n f l a t i o n i s t i s k » k a r a k t e r i s e r a d e h a n d e n s t å n d ­p u n k t v i f ö r v å r del f ö r e t r ä d d e , n ä m l i g e n a t t m a n i fö r ­s t a h a n d m å s t e s ä t t a s i n l i t t i l l e n h ö j n i n g a v pen ­n i n g l ö n e r n a , m e n d ä r j ä m t e n a t u r l i g t v i s m e d g l ä d j e h ä l ­s a d e a l l a p r i s s ä n k n i n g a r s o m v a r m ö j l i g a a t t g e n o m f ö r a . E n m a j o r i t e t a v de f a c k l i g t o r g a n i s e r a d e a r b e t a r n a a n ­s l ö t s i g i s i t t h a n d l a n d e t i l l d e n n a s t å n d p u n k t . L ö n e ­s t o p p e t b r ö t s och r e a l l ö n e r n a h ö j d e s g e n o m s t e g r i n g a v p e n n i n g l ö n e r n a u t a n a t t n å g o n i n f l a t i o n b l e v fö l jden . T v ä r t o m k u n d e p r i s n i v å n h å l l a s o f ö r ä n d r a d .

M a n k a n n a t u r l i g t v i s i cke p r i n c i p i e l l t h ä v d a , a t t en ­d a s t d e n e n a e l l e r d e n a n d r a a v de b ä g g e v ä g a r n a t i l l r e a l l ö n e f ö r b ä t t r i n g f å r a n v ä n d a s . D e n v ä g e l l e r d e n k o m ­b i n a t i o n a v d e b ä g g e v ä g a r n a s o m b ä s t l e d e r t i l l m å l e t m å s t e k o m m a t i l l a n v ä n d n i n g . V i l k e n v ä g s o m ä r d e n b ä s t a b e r o r i s i n t u r p å d e n f a k t i s k a s i t u a t i o n e n .

/ dagens läge hävdar vi att arbetarklassens reallöner

bör och kan höjas både genom en stegring av penning­

lönerna och genom en sänkning av priserna. Denna po­

litik har sammanfattats i parollen: Lönerna upp — pri­

serna ner. U p p g i f t e n f ö r de f ö l j a n d e a v s n i t t e n ä r a t t

Page 8: Löner upp, priser ner (1946)

v i s a a t t d e n n a p a r o l l ä r r e a l i s t i s k , a t t d e n b y g g e r p å de t f a k t i s k a e k o n o m i s k a l ä g e t och p å k r a f t f ö r h å l l a n d e t m e l ­l a n a r b e t a r e och k a p i t a l i s t e r .

Nationalinkomst och produktion F ö r u t v e c k l i n g e n a v n a t i o n a l i n k o m s t e n u n d e r k r i g s ­

å r e n f ö r e l i g g e r ä n n u i n g a s ä k r a s i f f ro r . K o n j u n k t u r ­i n s t i t u t e t h a r e m e l l e r t i d g j o r t e n a p p r o x i m a t i v k a l k y l , v a r v i d d e n r e a l a n a t i o n a l i n k o m s t e n å r 1944 g r o v t b e r ä k ­n a t s l i g g a o m k r i n g 4 % ö v e r 1939 å r s n i v å . T a g e s h ä n ­s y n t i l l u t v e c k l i n g e n a v d e n p r o d u k t i v a b e f o l k n i n g e n u n ­d e r k r i g s å r e n s ä g e s n a t i o n a l i n k o m s t e n p e r p r o d u k t i v i n d i v i d d e t a n f ö r d a å r e t v a r a u n g e f ä r l i k a s t o r s o m 1939 .

N å g r a b e r ä k n i n g a r a v n a t i o n a l i n k o m s t e n s s t o r l e k u n ­d e r 1946 h a r ä n n u i c k e p u b l i c e r a t s . U t g å r m a n f r å n siff­r a n 104 f ö r 1944 och a n t a r en g e n o m s n i t t l i g s t e g r i n g s -t a k t p e r å r a v 2 — 3 % — v i l k e t a n t a g a n d e i c k e fö r e ­f a l l e r a l l t f ö r v å g a t — sku l l e den r e a l a n a t i o n a l i n k o m s t e n å r 1946 k u n n a v a r a u p p e n å g o n s t a n s i n ä r h e t e n a v siff­r o r n a 108-—110 j ä m f ö r t m e d f ö r e k r i g e t .

N ä r d e t g ä l l e r p r o d u k t i o n e n i n o m i n d u s t r i n b e r ä k n a r K o n j u n k t u r i n s t i t u t e t a t t d e n n a r e d a n h ö s t e n 1945 l å g m i n s t 8 % ö v e r g e n o m s n i t t e t fö r 1939 . S i f f r a n a n g e s d o c k s o m e t t m i n i m i v ä r d e o c h d e t s ä g e s i cke v a r a u t e ­s l u t e t , a t t d e n f a k t i s k a p r o d u k t i o n s v o l y m e n r e d a n d å l å g 15—-20 % ö v e r 1939 å r s n i v å . E n y t t e r l i g a r e ö k n i n g a v p r o d u k t i o n e n h a r d ä r e f t e r ä g t r u m .

E n b e d ö m n i n g a v d e n s a n n o l i k a u t v e c k l i n g e n a v n a ­t i o n a l i n k o m s t och p r o d u k t i o n u n d e r de n ä r m a s t e å r e n b y g g e r g i v e t v i s p å m e r e l le r m i n d r e l ö s a g r u n d e r . I d e n m å n e n b e d ö m n i n g ö v e r h u v u d t a g e t ä r m ö j l i g a t t g ö r a s y n e s d e n b ö r a u t f ö r a s p å s ä t t p r o f e s s o r E r i k L u n d b e r g g j o r t i e n u t r e d n i n g . L u n d b e r g u t g å r f r ä n u t v e c k l i n g e n u n d e r 1 9 3 0 - t a l e t och s i t u a t i o n e n i n f ö r de o l ika , de lv i s v a r ­a n d r a m o t v e r k a n d e , n y a t e n d e n s e r s o m k a n v ä n t a s p å ­v e r k a u t v e c k l i n g e n u n d e r 1 9 4 0 - t a l e t .

Page 9: Löner upp, priser ner (1946)

E n d a s t s l u t s a t s e r n a k a n h ä r å t e r g e s . O l i k a a l t e r n a ­t i v f ö r n a t i o n a l i n k o m s t e n s u t v e c k l i n g h a r f r a m r ä k n a t s e f t e r o l i k a f ö r u t s ä t t n i n g a r a n g å e n d e u t v e c k l i n g e n a v f r ä m s t p r o d u k t i v i t e t o c h u t r i k e s h a n d e l . N å g o n s t a n s m e l ­l a n g r ä n s e r n a 26 o c h 15 % h ö g r e ä n 1939 b e r ä k n a s n a ­t i o n a l i n k o m s t e n i S v e r g e m e d e n v i s s s a n n o l i k h e t l i g g a 1 9 5 1 . B e r ä k n i n g a r n a h a r u t f ö r t s u n d e r f ö r u t s ä t t n i n g a t t ful l s y s s e l s ä t t n i n g k a n u p p r ä t t h å l l a s .

De anförda siffrorna visar nödvändigheten av en djärv och aktiv lönepolitik om efterkrigsprogrammets krav om större andel av produktionsresultatet åt de arbetande skall kunna förverkligas. Detta krav förutsätter ju att reallönerna stiger snabbare än nationalinkomsten. Det bör dessutom icke glömmas, att det finns en betydande eftersläpning från förkrigs- och krigsåren att hämta in.

Bolagens vinster N å g o n f u l l s t ä n d i g o c h t i l l f ö r l i t l i g s t a t i s t i k ö v e r u t ­

v e c k l i n g e n a v f ö r e t a g e n s v i n s t e r f i n n s t y v ä r r i n t e . E j e n s f ö r a k t i e b o l a g e n k a n v i n s t u t v e c k l i n g e n u n d e r k r i g s ­å r e n m e d s ä k e r h e t b e d ö m a s . T a x e r i n g s r e s u l t a t e n om­f a t t a r v i s s e r l i g e n h e l a b e s t å n d e t a v a k t i e b o l a g , m e n de t a x e r a d e b e l o p p e n å t e r g e r e j b o l a g e n s v e r k l i g a v i n s t e r . V i s s a i n t e n s i v u n d e r s ö k n i n g a r a v v i n s t u t v e c k l i n g e n u n ­d e r k r i g s å r e n h a r u t f ö r t s , m e n de o m f a t t a r å a n d r a s i d a n e n d a s t e t t m i n d r e a n t a l f ö r e t a g .

D e t t a x e r a d e b e l o p p e t f ö r s v e n s k a a k t i e b o l a g ö k a d e m e l l a n i n k o m s t å r e n 1938 och 1943 f r å n 720 t i l l 1.019 m i l j o n e r k r . , d. v . s. m e d 42 % . F ö r 1944 a n g e s n å g o n s ä n k n i n g j ä m f ö r t m e d f ö r e g å e n d e å r , m e n d e t t a x e r a d e b e l o p p e t l å g f o r t f a r a n d e 3 3 % ö v e r 1938 å r s n i v å . I r i k s r ä k e n s k a p s v e r k e t s i n k o m s t b e r ä k n i n g a n m ä r k e s o m t a x e r i n g s r e s u l t a t e n f ö r 1 9 4 4 :

Utveck l ingen av det t axe rade beloppet för ak t iebolagen bör ses i be lysning därav , a t t , sedan den f r ia avskr ivn ings ­r ä t t e n inför l ivats med ska t t e sys t eme t , det t axe rade beloppet

Page 10: Löner upp, priser ner (1946)

i hög g r a d b e s t ä m m e s av bolagens avskr ivningspol i t ik och så lunda k a n avv ika f rån verk l iga inkomsten .

P r i s k o n t r o l l e n h a r u t f ö r t e n n ä r m a r e g r a n s k n i n g a v b o k s l u t e n u n d e r å r e n 1 9 3 8 — 1 9 4 4 f ö r 377 f ö r e t a g r e p r e ­s e n t e r a n d e o m k r i n g 45 % a v d e t t o t a l a s a l u t i l l v e r k ­n i n g s v ä r d e t f ö r m o t s v a r a n d e i n d u s t r i g r u p p e r . F ö r s ä l j ­n i n g s v ä r d e t v i s a d e s i g h a s t i g i t m e d 6 3 % o c h b r u t t o ­v i n s t e n m e d 47 r e s p . 6 3 % v i d o l i ka b e r ä k n i n g s m e t o d e r .

I n d u s t r i n s u t r e d n i n g s i n s t i t u t h a r u t f ö r t e n u n d e r s ö k ­n i n g a v v i n s t u t v e c k l i n g e n g r u n d a d p å b o k s l u t e n fö r 193 s t ö r r e o c h m e d e l s t o r a i n d u s t r i f ö r e t a g . E n f r a m r ä k n a d » v i n s t f ö r e s k a t t » v i s a d e s i g å r 1944 l i g g a n ä r a 50 % ö v e r g e n o m s n i t t e t f ö r å r e n 1 9 3 7 — 1 9 3 9 . E n l i g t p r i s k o n -k o n t r o l l n ä m n d e n s u n d e r s ö k n i n g h a d e r e d o v i s a d n e t t o ­v i n s t + s k a t t e r m e l l a n 1938 och 1944 s t i g i t m e d 5 3 % .

A v d e h ä r r e f e r e r a d e v i n s t u n d e r s ö k n i n g a r n a f r a m g å r d e t a t t b o l a g e n s l ä g e u n d e r k r i g s å r e n i n g a l u n d a v a r i t b e k y m m e r s a m t . D e n ö k n i n g a v p e n n i n g l ö n e r n a s o m a r ­b e t a r n a k u n n a t k ä m p a s i g t i l l f ö r a t t h i n d r a e n a l l t f ö r k a t a s t r o f a l n e d p r e s s n i n g a v r e a l l ö n e r n a h a r b o l a g e n k u n ­n a t u t b e t a l a s a m t i d i g t s o m de i cke b l o t t u p p e h å l l i t s i n a r e d o v i s a d e v i n s t e r v i d o f ö r ä n d r a d n i v å , u t a n k u n n a t a v ­s e v ä r t ö k a d e m . S t o r a d e l a r a v k r i g s v i n s t e r n a h a r d e s s ­u t o m a l d r i g k o m m i t f r a m i d e n o f f e n t l i g a v i n s t r e d o v i s ­n i n g e n u t a n a n v ä n t s f ö r a v s k r i v n i n g a r f ö r e b o k s l u t s ­p e r i o d e n o. s. v .

Investeringar och produktivitet U p p g i f t e r n a o m i n v e s t e r i n g s s u m m o r n a v i t t n a r b ä t t r e

ä n de n o g g r a n t p u t s a d e v i n s t s i f f r o r n a o m d e n k o n s o l i ­d e r i n g o c h f ö r b ä t t r i n g a v s t ä l l n i n g e n , s o m i n d u s t r i b o l a ­g e n k u n n a t g e n o m f ö r a u n d e r k r i g s å r e n . M e d a n a r b e t a r ­n a s e t t b o h a g och k l ä d e r f ö r s l i t a s u t a n a t t k u n n a s k a f f a s i g n y t t h a r b o l a g e n k u n n a t h å l l a s in m a s k i n e l l a och öv­r i g a u t r u s t n i n g t i p t o p , u t v i d g a p r o d u k t i o n s a p p a r a t e n och s a m t i d i g t g ö r a den m o d e r n a r e .

Page 11: Löner upp, priser ner (1946)

E n l i g t k o m m e r s k o l l e g i u m s u n d e r s ö k n i n g a r a v i n v e s t e ­r i n g a r n a i n o m d e n s v e n s k a i n d u s t r i n i b y g g n a d e r , m a ­s k i n e r , s k y d d s r u m m . m . ö k a d e d e s s a u n d e r k r i g s å r e n o a v b r u t e t f r å n 432 m i l j o n e r k r . å r 1939 t i l l 6 3 8 m i l j o n e r k r . å r 1943 , d. v . s. m e d 48 % . Å r 1944 — i s k a r v e n m e l l a n k r i g s - och f r e d s p r o d u k t i o n — s k e d d e en v i s s t i l l ­b a k a g å n g , v i l k e n e m e l l e r t i d s n a b b t å t e r h ä m t a d e s .

U n d e r h e l a p e r i o d e n 1 9 3 9 — 1 9 4 5 u p p g i c k de s a m m a n ­l a g d a k a p i t a l i n v e s t e r i n g a r n a e n l i g t d e s s a u p p g i f t e r t i l l 3.884 m i l j o n e r k r . J u s t e r a r m a n s i f f r a n m e d h ä n s y n t i l l a t t e j a l l a f ö r e t a g l ä m n a t u p p g i f t e r , k o m m e r i n v e s t e ­r i n g s s u m m a n f ö r h e l a i n d u s t r i n u p p t i l l n ä r m a r e 4 mi l ­j a r d e r k r . D e t ä r v i d a r e a t t o b s e r v e r a , a t t » r e g u l j ä r a u n d e r h å l l s - och r e p a r a t i o n s k o s t n a d e r » b o r t r ä k n a t s i n n a n i n v e s t e r i n g a r n a r e d o v i s a t s . M a n k a n t a f ö r s a n n o l i k t , a t t d e n n a p o s t r ä k n a t s r e l a t i v t g e n e r ö s t a v f ö r e t a g e n .

U n d e r 1946 p l a n e r a s i n v e s t e r i n g a r a v r e k o r d k a r a k t ä r . F ö r e t a g m e d s a m m a n l a g t 77 % a v h e l a a r b e t a r a n t a l e t s ä g e r s i g h a f ö r a v s i k t a t t u n d e r å r e t i n v e s t e r a i n t e m i n d r e ä n 985 m i l j o n e r k r . i b y g g n a d e r , m a s k i n e r o. s. v . D e n n a s i f f r a l i g g e r 128 % ö v e r 1939 å r s n i v å . R ä k n a s en p r o p o r t i o n e l l i n v e s t e r i n g s s u m m a f ö r å t e r s t å e n d e f ö r e t a g k o m m e r m a n u p p t i l l p l a n e r a d e i n v e s t e r i n g a r i n o m den s v e n s k a i n d u s t r i n å r 1946 fö r i n t e m i n d r e ä n 1.200 m i l ­j o n e r k r .

G e n o m d e o m f a t t a n d e i n v e s t e r i n g a r n a t o r d e en a v s e ­v ä r d r a t i o n a l i s e r i n g a v p r o d u k t i o n s a p p a r a t e n i n o m d e n s v e n s k a i n d u s t r i n h a ä g t r u m u n d e r k r i g s å r e n . D e t ä r e m e l l e r t i d m y c k e t s v å r t a t t f. n . r e n t s i f f e r m ä s s i g t f a s t ­s t ä l l a g r a d e n a v d e n n a r a t i o n a l i s e r i n g . K o n j u n k t u r i n s t i ­t u t e t s u p p g i f t , a t t p r o d u k t i o n s v o l y m e n i n o m i n d u s t r i n r e d a n h ö s t e n 1945 k a n h a l e g a t 1 5 — 2 0 % ö v e r 1939 å r s n i v å h a r r e d a n a n f ö r t s . D e n n a ö k n i n g a v p r o d u k t i o n e n b e r o r e m e l l e r t i d de lv i s p å ö k n i n g a v a n t a l e t a r b e t a r e .

Ofrånkomligt torde emellertid vara att en ökning av produktionen per arbetare även ägt rum jämfört med förkrigsåren. Denna ökning — som delvis beror på ra­tionalisering av driften, delvis på intensifiering av ar-

Page 12: Löner upp, priser ner (1946)

betsprocessen — måste kunna ge möjlighet till högre reallöner.

Löneutvecklingen S o c i a l s t y r e l s e n h a r g j o r t e n u n d e r s ö k n i n g o m l ö n e ­

u t v e c k l i n g e n i n o m i n d u s t r i , h a n d e l o c h s a m f ä r d s e l . U n d e r s ö k n i n g e n o m f a t t a r ö v e r 10 .000 f ö r e t a g , v i l k a s y s ­s e l s ä t t e r n ä r a 600.000 a r b e t a r e och s t r ä c k e r s i g t . o. m . 1945 . I d e b e r ä k n a d e g e n o m s n i t t s l ö n e r n a i n g å r i n d e x ­b e t a l n i n g , ö v e r t i d s e r s ä t t n i n g , n a t u r a f ö r m å n e r m . m . E n ­l i g t s o c i a l s t y r e l s e n s u p p g i f t e r h a r å r s l ö n e r n a f ö r s a m t ­l i g a a r b e t a r e u n d e r p e r i o d e n 1 9 4 4 — 1 9 4 5 s t i g i t m e d i g e ­n o m s n i t t 4 ,1 % , m e n ö k n i n g e n h a r v a r i t o l i k a f ö r d e o l i ka g r u p p e r n a . S å l u n d a h a r d e m a n l i g a a r b e t a r n a s l ö n e r s t i g i t m e d b l o t t 2,7 %, d e k v i n n l i g a s m e d 4,7 och d e m i n d e r å r i g a s m e d 6,1 % .

L ö n e u t v e c k l i n g e n u n d e r p e r i o d e n 1 9 3 9 — 1 9 4 5 ( e x k l . s ä s o n g i n d u s t r i e r ) h a r e n l i g t d e s s a b e r ä k n i n g a r v a r i t föl­j a n d e :

M ä n ö v e r 18 å r + 37 ,4 % K v i n n o r ö v e r 18 å r + 46 ,1 % M i n d e r å r i g a + 52,6 % S a m t l i g a a r b e t a r e + 38 ,2 % ( L e v n a d s k o s t n a d e r + 40 ,9 % )

S o m f r a m g å r a v d e n n a b e r ä k n i n g s k u l l e m a j o r i t e t e n a v a r b e t a r n a i n t e h a u p p n å t t f ö r k r i g s t i d e n s r e a l l ö n e l ä g e .

F ö l j a n d e b e r ä k n i n g a v r e a l l ö n e u t v e c k l i n g e n ä r g j o r d p å g r u n d v a l a v s o c i a l s t y r e l s e n s s i f f ro r . B e r ä k n i n g e n g ä l l e r s a m t l i g a a r b e t a r e s å r l i g a r e a l l ö n . O m m a n f ö r 1939 s ä t t e r s i f f r a n 100 v i s a r r e a l l ö n e n f ö l j a n d e f ö r ä n d ­r i n g :

1939 100,0 1943 93,4 1940 95,4 1944 96,0 1 9 4 1 89,5 1945 98,0 1942 90,8

Page 13: Löner upp, priser ner (1946)

S e d a n d e s s h a r r e a l l ö n e n y t t e r l i g a r e f ö r b ä t t r a t s och l i g g e r n u e n l i g t L O i p a r i t e t m e d 1939 .

E m e l l e r t i d ä r s å v ä l d e n n a b e r ä k n i n g s o m de h ä r a n ­f ö r d a s i f f r o r n a g y n n s a m m a r e ä n d e t f a k t i s k a f ö r h å l l a n ­d e t . D e t t a b e r o r i f ö r s t a h a n d p å a t t s o c i a l s t y r e l s e n s i n d e x f ö r l e v n a d s k o s t n a d e r n a i n t e h e l t u t t r y c k e r d e n p r i s s t e g r i n g a r b e t a r n a f å t t v i d k ä n n a s . D e n n a ä r i v e r k ­l i g h e t e n s t ö r r e och d ä r f ö r h a r s ä n k n i n g e n a v r e a l l ö n e n v a r i t k r a f t i g a r e ä n v a d s i f f r o r n a v i s a r .

D ä r t i l l k o m m e r a t t e n a v s e v ä r d del a v l ö n e s t e g r i n g e n u n d e r k r i g s å r e n ä r e t t r e s u l t a t a v en i n t e n s i f i e r i n g a v a r b e t s p r o c e s s e n . I n k o m s t e n h a r f ö r b ä t t r a t s g e n o m s t ö r r e i n s a t s a v a r b e t e . Ä v e n o m s å l u n d a s t o r a g r u p p e r a v a r b e t a r n a n u h a r en p e n n i n g l ö n s o m m o t s v a r a r l e v n a d s ­k o s t n a d s s t e g r i n g e n , ä r d e t o r i k t i g t a t t t a l a o m a t t r e a l ­l önen s k u l l e f ö r b ä t t r a t s i s a m m a t e m p o . M a n m å s t e n ä m l i g e n h å l l a i m i n n e t a t t d e t k u n n a t s k e e n d a s t g e n o m en o f t a m y c k e t s t a r k t s t e g r a d a r b e t s p r e s t a t i o n .

Lönerna måste upp B e s t ä m m a n d e f ö r v a d a r b e t a r n a n u s k a l l g ö r a ä r eme l ­

l e r t i d i c k e f r å g a n o m m a n u p p n å t t 1939 å r s r e a l l ö n e l ä g e e l le r e j . T y ä v e n o m m a n l y c k a t s k o m m a p å s a m m a n ivå , d ä r m a n s t o d f ö r 7 å r s e d a n , h a r a r b e t a r n a i n g e n a n l e d n i n g a t t k ä n n a s i g t i l l f r e d s s t ä l l d a . K v a r s t å r u p p ­g i f t e n a t t å t e r t a g a a l l t s o m f ö r l o r a t s u n d e r k r i g s å r e n . M a n k a n i n t e i d e n i n d u s t r i e l l a e l le r n ä r i n g s p o l i t i s k a u t v e c k l i n g e n u n d e r k r i g s å r e n f i n n a h å l l b a r a m o t i v e r i n ­g a r fö r d e n r e a l l ö n e s ä n k n i n g , s o m a r b e t a r k l a s s e n d å t i l l ­f o g a d e s . D e t l ä r v ä l n ä p p e l i g e n v a r a m ö j l i g t a t t e x a k t r ä k n a u t h u r m å n g a m i l j o n e r a r b e t a r n a g å t t m i s t e o m t a c k v a r e r e a l l ö n e s ä n k n i n g e n d e s s a å r . V e t s k a p e n o m a t t d e t ä r v ä l d i g a b e l o p p och n ö d v ä n d i g h e t e n a t t å t e r ­t a g a d e t f ö r l o r a d e b ö r u t g ö r a en e x t r a s p o r r e i d e n n u a k t u e l l a l ö n e k a m p e n .

M e n ä v e n o m a r b e t a r n a å t e r v u n n i t a l l t s o m k r ä v s fö r

Page 14: Löner upp, priser ner (1946)

full k o m p e n s a t i o n u n d e r k r i g s å r e n h a d e d e t i n t e f u n n i t s n å g o n a n l e d n i n g fö r d e m a t t s l å s i g t i l l r o .

F ö l j e s r e a l l ö n e u t v e c k l i n g e n p e r i o d e n 1 9 1 3 — 1 9 3 9 v i s a r d e n n a e n l i g t s o c i a l s t y r e l s e n s u p p g i f t e r u n d e r d e s s a å r en ö k n i n g m e d 50 % . F r å n å r t i l l å r h a r s å l u n d a r e a l ­l ö n e r n a g e n o m s n i t t l i g t ö k a t s m e d 2 % . D e n n a u t v e c k ­l i n g a v s t a n n a d e n ä r k r i g e t b ö r j a d e och f ö r v a n d l a d e s t i l l e n n e d g å n g . D e n f ö r l u s t s o m a r b e t a r n a l id i t ä r s å l e d e s d u b b e l . D e l s d e n d i r e k t a f ö r s ä m r i n g e n a v r e a l l ö n e r n a och de l s d e n u t e b l i v n a ö k n i n g e n m e d 2 % p e r å r .

A l l a d e s s a o m s t ä n d i g h e t e r u n d e r s t r y k e r n ö d v ä n d i g h e ­t e n a v e n k r a f t i g löneof fens iv . D e n h ä r r e d o v i s a d e u t ­v e c k l i n g e n b e t r ä f f a n d e n a t i o n a l i n k o m s t , p r o d u k t i o n , in­v e s t e r i n g a r o c h v i n s t e r v i s a r a t t t i d p u n k t e n ä r i n n e a t t g å t i l l a k t i o n fö r h ö g r e l ö n e r och d ä r m e d å t a r b e t a r ­k l a s s e n s ä k r a e n s t ö r r e a n d e l a v p r o d u k t i o n s r e s u l t a t e t . Det är en central uppgift för den svenska arbetarklas­sen att i årets avtalsrörelse säkra en betydelsefull höj­ning av arbetarnas löner.

Kampfront mot inflationen U n d e r k r i g s å r e n h a r a r b e t a r n a t i l l l e d a f å t t h ö r a a t t

s t e g r i n g a r a v p e n n i n g l ö n e r n a b e t y d d e r i s k f ö r i n f l a t i o n . S å f o r t e n a v t a l s r ö r e l s e b ö r j a r å t e r k o m m e r d e s s a a r g u ­m e n t a v g a m m a l v a n a i b o r g a r p r e s s e n . M a n b ö r j a r eme l ­l e r t i d a t t b l i l i t e t f ö r s i k t i g a r e m e d k r a v o m i n g r i p a n d e n m o t i n f l a t i o n e n s e d a n de t n u a l l m ä n t i n o m a r b e t a r r ö r e l ­s e n i n s e s a t t d e t i n t e ä r l ö n e s t e g r i n g a r s o m u t g ö r d e n s t o r a i n f l a t i o n s f a r a n . E t t b e a k t a n s v ä r t p å p e k a n d e g j o r ­des a v h a n d e l s m i n i s t e r M y r d a l , n ä r h a n i e t t f ö r e d r a g u n d e r v a l r ö r e l s e n p å p e k a d e :

Lönes t eg r inga rna h a r på kos tnadss idan in te n å g o n väsent ­lig andel i inf lat ionsutveckl ingen. Det k a n t v ä r t o m kons ta ­t e r a s a t t den in ternat ionel la pr i su tveckl ingen och övr iga på­dr ivande k r a f t e r skulle h a r e su l t e ra t i ännu s tö r re fö re tags ­v ins te r och en sannol ik t ännu m e r a svå r a r t ad inves te r ings­kon junk tu r om lönerna var i t lägre .

Page 15: Löner upp, priser ner (1946)

D e t e n d a p a r t i s o m t a g i t u p p t i l l a l l v a r l i g d i s k u s s i o n a l l a de p r o b l e m p å s a m h ä l l s e k o n o m i n s o m r å d e n , v i l k a s a m m a n h ä n g e r m e d k a m p e n m o t i n f l a t i o n s f a r a n , ä r d e t k o m m u n i s t i s k a . I r i s k d a g e n och i p r e s s e n h a r k o m m u ­n i s t e r n a s t a l e s m ä n p å p e k a t a t t e t t e f f e k t i v t b e k ä m p a n d e a v i n f l a t i o n e n n ö d v ä n d i g g ö r å t g ä r d e r , s o m i n n e b ä r d j u p a i n g r e p p i s t o r f i n a n s e n s b e s t ä m m a n d e r ä t t ö v e r a n v ä n d ­n i n g e n a v p r o d u k t i o n s r e s u r s e r n a o c h e t t i n s ä t t a n d e a v s t a t e n s m a k t m e d e l m o t k a p i t a l e t s i n t r e s s e n i k a m p e n o m f ö r d e l n i n g e n a v p r o d u k t i o n s r e s u l t a t e t .

K o m m u n i s t e r n a h a r s a m t i d i g t p e k a t p å de k o n k r e t a å t g ä r d e r s o m m å s t e v i d t a g a s . P å produktionspolitikens o m r å d e m å s t e e n e f f e k t i v i s e r i n g a v p r o d u k t i o n s - och d i s t r i b u t i o n s p r o c e s s e n å s t a d k o m m a s , s å a t t v a r u t i l l g å n -g e n i l a n d e t f ö r b ä t t r a s . P å handelspolitikens o m r å d e m å s t e e n p l a n l ä g g n i n g e f t e r s t r ä v a s , s å a t t de v a r o r b y ­t e s m e d u t l a n d e t s o m g e r d e n s t ö r s t a n y t t a n u r h e l a folk­h u s h å l l e t s s y n p u n k t o c h s å a t t i n t i m a s t e m ö j l i g a för ­b i n d e l s e r u p p n å s m e d e k o n o m i s k a o m r å d e n , s o m i cke be ­s v ä r a s a v h ä f t i g a p r i s r ö r e l s e r . P å investeringspolitikens o m r å d e m å s t e s a m h ä l l e l i g p l a n e r i n g , k o n t r o l l och u t f y l l ­n a d p å o m r å d e n , s o m d e t » p r i v a t a n ä r i n g s l i v e t » i c k e a n ­s e r t i l l r ä c k l i g t p r o f i t g i v a n d e , p å a l l v a r t i l l ä m p a s . P å prispolitikens o m r å d e m å s t e p r i s k o n t r o l l a p p a r a t e n effek­t i v i s e r a s o c h d e m o k r a t i s e r a s , b l i e t t v e r k l i g t s a m h ä l l e l i g t k a m p o r g a n g e n t e m o t m o n o p o l och k a p i t a l i s t i s k a s p e k u ­l a n t e r . P å budgetpolitikens o m r å d e m å s t e d e u t l o v a d e s o c i a l r e f o r m e r n a s n a b b t g e n o m f ö r a s , a r b e t a r p a r t i e r n a s s k a t t e p r o g r a m m e d s ä n k t s k a t t fö r m i n d r e o c h m e d e l ­s t o r a i n k o m s t t a g a r e o c h h ö j d s k a t t f ö r b o l a g o c h för ­m ö g e n h e t e r b l i v e r k l i g h e t s a m t d e n l ä n g e u t l o v a d e en­g å n g s s k a t t e n u t t a g a s . P å lönepolitikens o m r å d e m å s t e e n k r a f t i g h ö j n i n g a v r e a l l ö n e r n a g e n o m f ö r a s p å b e k o s t ­n a d a v k a p i t a l i s t e r n a s p r o f i t e r .

E t t i n t i m t s a m b a n d r å d e r g i v e t v i s p å k o s t n a d s s i d a n m e l l a n l ö n e r o c h p r i s e r . I p r i s e r n a i n g å r e m e l l e r t i d ä v e n a n d r a k o s t n a d s e l e m e n t , f r ä m s t f ö r e t a g a r n a s p r o f i t e r , v i l ­k a s s t o r l e k ä r m ö j l i g a t t p å v e r k a . Den politik vi föreslår

Page 16: Löner upp, priser ner (1946)

innebär höjning av lönerna på profiternas bekostnad. Denna politik utgör samtidigt ett led i kampen mot in­flationen, e f t e r s o m s a m m a s u m m a p e n g a r a n v ä n d t i l l k a p i t a l i s t e r n a s i n v e s t e r i n g a r h a r en k r a f t i g a r e p r i s u p p -d r i v a n d e e f f e k t ä n o m d e n g å r t i l l a r b e t s l ö n e r .

Priserna måste ner K a m p e n f ö r h ö g r e r e a l l ö n e r och k a m p e n m o t i n f l a t i o ­

n e n m å s t e e m e l l e r t i d s a m t i d i g t o c k s å i n r i k t a s p å a t t få t i l l s t å n d s ä n k n i n g a v p r i s e r n a . P r i s s ä n k n i n g a r m å s t e k o m m a t i l l s t å n d f r a m f ö r a l l t p å v i s s a d e l o m r å d e n , d ä r m o n o p o l i s t i s k p r i s b i l d n i n g f ö r d y r a r v a r o r n a f ö r a l l m ä n ­h e t e n . A l l a m ö j l i g h e t e r t i l l en a l l m ä n s ä n k n i n g a v p r i s ­n i v å n m å s t e e m e l l e r t i d s a m t i d i g t u t n y t t j a s . D e n de fa i ­t i s m s o m s y n e s h a s p r i t t s i g h o s s t y r k o r n a p å p r i s f r o n ­t e n m å s t e ö v e r v i n n a s .

P r i s k o n t r o l l n ä m n d e n g j o r d e f ö r n å g r a m å n a d e r s e d a n e t t u p p m ä r k s a m m a t i n g r e p p m o t p r i s e r n a p å r a d i o a p p a ­r a t e r , v i l k a i e t t s l a g s ä n k t e s m e d 25 % . D e n n a a k t i o n g e r en a n t y d a n o m v i l k a m ö j l i g h e t e r s o m f a k t i s k t f i n n s fö r p r i s s ä n k n i g a r p å o l i ka o m r å d e n . P r i s e r n a p å m ö b l e r , k l ä d e r , h u s g e r å d , c y k l a r , s k o d o n ä r a k t u e l l a p å k o n s u m ­t i o n s v a r u o m r å d e t . Ä v e n n a r d e t g ä l l e r o l i k a p r o d u k ­t i o n s v a r o r k a n e m e l l e r t i d en p r i s s ä n k n i n g f å g y n n s a m ­m a e f f e k t e r f ö r p r i s e r n a p å f ä r d i g v a r o r .

P r i s k o n t r o l l e n ä r e t t n ö d v ä n d i g t m e d e l i k a m p e n m o t d e n m o n o p o l i s t i s k a p r i s b i l d n i n g e n , m o t m o n o p o l b i l d n i n ­g a r n a s och t r u s t e r n a s u p p s k ö r t n i n g a v d e n v a r u k ö p a n d e a l l m ä n h e t e n . D e t r ä c k e r i c k e m e d a t t g ö r a u n d e r s ö k ­n i n g a r o m f ö r e k o m s t e n a v k a r t e l l a v t a l och a t t u t t a l a a l l m ä n n a f ö r k a s t e l s e d o m a r ö v e r m o n o p o l e n s f r a m f a r t . S a m h ä l l e t m å s t e b e g a g n a s i g a v k r a f t å t g ä r d e r fö r a t t k o m m a t i l l r ä t t a m e d d e n m o n o p o l i s t i s k a p r i s b i l d n i n g e n . P r i s k o n t r o l l e n e r b j u d e r h ä r e t t v e r k n i n g s f u l l t v a p e n .

F ö r a t t b l i e t t e f f e k t i v t o r g a n f ö r p r i s s ä n k n i n g a r m å s t e e m e l l e r t i d p r i s k o n t r o l l a p p a r a t e n d e m o k r a t i s e r a s

Page 17: Löner upp, priser ner (1946)

och e f f e k t i v i s e r a s i e n l i g h e t m e d d e f ö r s l a g , s o m i r i k s ­d a g e n s t ä l l t s f r å n k o m m u n i s t i s k t h å l l . P r i s k o n t r o l l n ä m n -d e n f å r i n t e l ä n g r e v a r a e t t t r u s t d i r e k t ö r e r n a s och f i n a n s k a p i t a l i s t e r n a s o r g a n . D e n m å s t e f å e n d e m o k r a ­t i s k s a m m a n s ä t t n i n g o c h bl i e t t f o l k e t s k a m p o r g a n .

Lönerörelsernas omfattning H ö s t e n s o c h v i n t e r n s a v t a l s r ö r e l s e r k o m m e r e f t e r a l l t

a t t d ö m a a t t b l i d e s t ö r s t a i L a n d s o r g a n i s a t i o n e n s h i s t o ­r i a . N ä r a 1 m i l j o n a r b e t a r e b e r ö r e s a v d e n p å g å e n d e e l le r f ö r e s t å e n d e a v t a l s r ö r e l s e n . F r ä m s t m ä r k e s a v t a l e t fö r v e r k s t a d s i n d u s t r i n . D e n n a a r b e t a r g r u p p s o m o m f a t ­t a r o m k r i n g 125.000 m a n h a r r e d a n b e s l u t a t s ä g a u p p a v t a l e t . B l a n d ö v r i g a a v t a l s o m a r b e t a r p a r t e n s a g t u p p o c h d ä r m e d a l l v a r l i g t u n d e r s t r u k i t s i t t m i s s n ö j e m e d n u ­v a r a n d e f ö r h å l l a n d e n , f i n n s k o l l e k t i v a v t a l e t f ö r b y g g ­n a d s ä m n e s i n d u s t r i n s a r b e t a r e , v i l k e t b e r ö r c i r k a 15 .000 m a n . V ä g - o c h V a t t e n b y g g n a d s a r b e t a r f ö r b u n d e t h a r s a g t u p p f ö r 90 % a v m e d l e m m a r n a , d. v . s. 1 7 . 0 0 0 — 18.000 m a n . V i d a r e h a r T r a n s p o r t a r b e t a r f ö r b u n d e t s a g t u p p s t u v e r i a v t a l e t f ö r c i r k a 7 .000—8.000 m a n . D e F ö r e n a d e F ö r b u n d e n h a r g j o r t s a m m a f ö r a r b e t a r n a i n o m l ä d e r i n d u s t r i n o c h f ö r d i v e r s e a n d r a a r b e t a r g r u p ­p e r . S t a t s t j ä n a r k a r t e l l e n h a r s a g t u p p a v t a l e t f ö r s t ä ­d e r s k e p e r s o n a l o m f a t t a n d e c i r k a 7.000. A v t a l e t f ö r 10 .000 m u s i k e r h a r o c k s å u p p s a g t s . F ö r s ä k r i n g s t j ä n s t e m ä n n e n s f ö r b u n d ä r i n n e p å s a m m a l i n j e . D e r a s a v t a l b e r ö r o m ­k r i n g 10.000 m e d l e m m a r . G j u t a r f ö r b u n d e t o c h G r u v i n d u ­s t r i a r b e t a r f ö r b u n d e t h a r s a g t u p p a v t a l f ö r 8.000 r e s p . 10.000 m a n . 30 .000 k o m m u n a l a r b e t a r e b e r ö r e s a v d e t a v t a l s o m K o m m u n a l a r b e t a r f ö r b u n d e t u p p s a g t .

F l e r a f ö r b u n d h a r f r a m f l y t t a t u p p s ä g n i n g s t i d e n , b l . a. ä r d e t t a f a l l e t m e d T r ä i n d u s t r i och T e x t i l . A l l t s o m a l l t t o r d e d e t v a r a a v t a l f ö r c i r k a en h a l v m i l j o n s o m u t g å r v id å r s s k i f t e t .

S o m r e d a n p å p e k a t s ä r å r e t s a v t a l s r ö r e l s e t i l l s i n o m -

Page 18: Löner upp, priser ner (1946)

f a t t n i n g r e k o r d a r t a d . M å n g a t e c k e n t a l a r f ö r a t t d e t ä v e n b l i r r e k o r d b e t r ä f f a n d e a n t a l e t u p p s a g d a a v t a l . Sy­s t e m e t m e d f ö r h a n d s f ö r h a n d l i n g a r k o m m e r t r o l i g e n i n t e t i l l a n v ä n d n i n g i s a m m a u t s t r ä c k n i n g s o m t i d i g a r e . H ä r ­m e d u t t r y c k e r f a c k f ö r b u n d e n o c k s å p å s i t t s ä t t b e s l u t ­s a m h e t e n a t t i å r t a g a s t o r t a g i a v t a l s r ö r e l s e n .

P å g r u n d a v s e k r e t e s s ä r d e t i cke m ö j l i g t a t t n ä r m a r e a n g e d e k r a v s o m m a n f r å n a r b e t a r h å l l s t ä l l e r t i l l m o t ­p a r t e n . M e t a l l s a v t a l s k o n f e r e n s b e s l ö t e m e l l e r t i d f ö r sin del a t t i c k e h e m l i g h å l l a a v t a l s f ö r s l a g e t d e n n a g å n g . D e a v t a l s f ö r s l a g s o m M e t a l l i n d u s t r i a r b e t a r f ö r b u n d e t öve r ­l ä m n a t t i l l s i n m o t p a r t V e r k s t a d s f ö r e n i n g e n t y d e r p å a t t v e r k s t a d s i n d u s t r i n s a r b e t a r e å n y o ä r b e r e d d a a t t g å t i l l a k t i o n . B a k o m d e m s t å r d e n n a g å n g o c k s å f ö r b u n d s l e d ­n i n g e n . I a v t a l s f ö r s l a g e t k r ä v s en ö k n i n g a v m i n i m i ­l ö n e r n a m e d ö v e r 20 ö r e o c h e n h ö j n i n g a v d e u t g å e n d e l ö n e r n a o c h a c k o r d e n m e d 12 %. A n d r a a r b e t a r g r u p p e r h a r o c k s å ö v e r l ä m n a t a v t a l s f ö r s l a g i v i l k a m a n s t ä l l e r b e t y d l i g t m e r a l å n g t g å e n d e k r a v ä n s o m v a r i t f a l l e t u n ­d e r s e n a r e å r . T i l l s a m m a n t a g n a v i s a r d e å t g ä r d e r a r b e -t a r p a r t e n n u v i d t a g e r i a v t a l s r ö r e l s e n a t t d e n ä r i n s t ä l l d p å e n v e r k l i g löneof fens iv .

Styrkeförhållandena T i l l f ö r o r d n a d e che fen f ö r S v e n s k a A r b e t s g i v a r e f ö r ­

e n i n g e n , d i r e k t ö r I v a r O. L a r s s o n , h a r f ö r e n t i d n i n g f ö r k l a r a t a t t a r b e t s g i v a r p a r t e n ä r b e r e d d p å k r a f t t a g i a v t a l s r ö r e l s e n . I r e d o g ö r e l s e n fö r p r e s s e n r e d o v i s a r d i r . L a r s s o n a r b e t s g i v a r f ö r e n i n g e n s r e s u r s e r . D e n h a r f y r a d i r e k t ö r e r , 9.000 m e d l e m m a r , 44 m i l j o n e r i t i l l g å n g a r o c h e n g a r a n t i f o n d p å 187 m i l j o n e r k r o n o r .

D e s s a r e s u r s e r ä r k a n s k e i och f ö r s i g i n t e f ö r a k t l i g a , m e n d e i m p o n e r a r f ö r m o d l i g e n i n t e p å a r b e t a r n a . N u s o m f ö r u t ä r f a c k f ö r e n i n g s f o l k e t p å d e t k l a r a m e d a t t d e t i n t e ä r a r b e t s g i v a r n a e l l e r d e r a s m i l j o n e r s o m h å l ­l e r h j u l e n i g å n g . G e n t e m o t d e t t a k a n L a n d s o r g a n i s a -

Page 19: Löner upp, priser ner (1946)

t i o n e n m o b i l i s e r a o f a n t l i g t s t ö r r e s t y r k o r . M e d s i n a 1.100.000 m e d l e m m a r u t g ö r L O e n m ä k t i g k r a f t s o m , d ä r e s t d e n l e d e s r ä t t , i n t e b a r a k a n p å e t t a v g ö r a n d e s ä t t p å v e r k a l ö n e r ö r e l s e r n a , u t a n s ä t t a s i n p r ä g e l p å h e l a s a m h ä l l s l i v e t .

D ä r t i l l k o m m e r a t t d e n n a a r b e t a r n a s m i l j o n h ö v d a d e a r m é ä r m e r a s t r i d s b e r e d d ä n t i d i g a r e . D e s s k a m p v i l j a h a r f å t t r i k l i g n ä r i n g a v l ö n e p o l i t i k e n u n d e r k r i g s å r e n . V id d e s s s i d a s t å r o c k s å d e n p o l i t i s k a g r e n e n a v a r b e ­t a r r ö r e l s e n a v v i l k e n d e n b ö r k u n n a v ä n t a e t t v e r k s a m t s t ö d . A r b e t s g i v a r f r o n t e n h a r e m e l l e r t i d e n f a v ö r , d e n h a r u t a r b e t a t e n c e n t r a l t l e d d f ö r s v a r s p l a n . S å h a r a l l ­t i d v a r i t f a l l e t de s e n a s t e å r e n . P å L a n d s o r g a n i s a t i o ­n e n s k o n g r e s s f ö r e s l o g s f r å n k o m m u n i s t i s k t h å l l a t t L O : s r e p r e s e n t a n t s k a p o c h s e k r e t a r i a t s k u l l e f å i u p p ­d r a g a t t u t a r b e t a p l a n e r f ö r e n a l l m ä n a v d e n h ö g s t a l e d n i n g e n l e d d l öneo f f ens iv . T y v ä r r f ö r h i n d r a d e s e n så ­d a n s a m o r d n i n g a v a r b e t a r n a s s t y r k o r . S å m y c k e t v ik ­t i g a r e ä r d e t a t t de o l i k a f ö r b u n d e n o c h m e d l e m m a r n a s j ä l v a u t v e c k l a r d e n s t ö r s t a a k t i v i t e t . D e t g ä l l e r a t t t i l l ­v a r a t a g a d e g y n n s a m m a f ö r u t s ä t t n i n g a r s o m n u f i n n s f ö r e t t s e g e r r i k t g e n o m f ö r a n d e a v l ö n e r ö r e l s e n . Det finns ingen kraft i det svenska samhällslivet som för­fogar över så stora resurser som den svenska arbetar­rörelsen.

Landsorganisationens ställnings­tagande

U n d e r k r i g s å r e n h a r L a n d s o r g a n i s a t i o n e n s r e p r e s e n ­t a n t s k a p f ö r e a v t a l s s ä s o n g e n , i m å n a d s s k i f t e t a u g u s t i — s e p t e m b e r , s a m m a n t r ä t t f ö r a t t d r a u p p r i k t l i n j e r n a fö r d e s t u n d a n d e a v t a l s - o c h l ö n e r ö r e l s e r n a . V i d d e s s a s a m ­m a n k o m s t e r h a r a n t a g i t s u t t a l a n d e n i v i l k a m a n a n g e t t de l i n j e r e f t e r v i l k a m a n a n s e t t l ö n e r ö r e l s e n b ö r a d r i v a s .

S t r a x e f t e r d e t a t t r e g e r i n g e n p å h ö s t e n 1942 g o d k ä n t d i r e k t ö r S ö d e r l u n d s l ö n e s t o p p s p r o g r a m höl l L O : s r e p r e -

Page 20: Löner upp, priser ner (1946)

s e n t a n t s k a p m ö t e . I u t t a l a n d e t t i l l f a c k f ö r b u n d e n s led­n i n g a r t i l k ä n n a g a v m a n s i n i n s t ä l l n i n g t i l l l ö n e r ö r e l s e n p å f ö l j a n d e s ä t t : » D e t ä r e m e l l e r t i d s j ä l v k l a r t a t t a r ­b e t a r n a i c k e k a n a v s t å f r å n s i n a m y c k e t b e r ä t t i g a d e k r a v p å a v t a l s r e g l e r a d e g a r a n t i e r m o t okontrollerade reallöneförsämringar.» L e d n i n g e n v a r i e n l i g h e t m e d s ö d e r l u n d s p r o g r a m m e t i n s t ä l l d p å f ö r s ä m r i n g a r . M a n h a d e d o c k i n v ä n d n i n g a r a t t g ö r a i fa l l d e s s a s k e d d e o k o n t r o l l e r a t e l l e r v id s i d a n o m a v t a l e n .

P å h ö s t e n 1943 s a m l a d e s å n y o r e p r e s e n t a n t s k a p e t fö r a t t ö v e r l ä g g a o m f r a m g å n g s l i n j e r n a v i d d e n s t u n d a n d e a v t a l s r ö r e l s e n . I d e t u t t a l a n d e s o m d å a n t o g s f r a m h ö l l L O - l e d n i n g e n , a t t d e n i n t e v å g a d e h a n å g o n m e n i n g be­t r ä f f a n d e m ö j l i g h e t e n a t t d å h ö j a l ö n e r n a . D e n s a t t e s i t t h o p p t i l l f r a m t i d e n . U r u t t a l a n d e t c i t e r a r v i : » D ä r e m o t vi l l r e p r e s e n t a n t s k a p e t s t a r k t u n d e r s t r y k a n ö d v ä n d i g h e ­t e n a v å t g ä r d e r , s o m k u n n a v a r a ä g n a d e a t t f ö r b ä t t r a a r b e t a r n a s r e a l l ö n e r s å s n a r t omständigheterna g ö r a d e t t a m ö j l i g t . » I n t e h e l l e r d e t t a å r m a n a d e m a n a r b e ­t a r n a t i l l k a m p f ö r h ö g r e l öne r .

P å h ö s t e n 1944 h a d e e n l i g t L O - l e d n i n g e n l ä g e t för ­b ä t t r a t s . D o c k i cke i s å d a n o m f a t t n i n g , a t t d e n vi l le r e k o m m e n d e r a f ö r b u n d e n a t t g å t i l l a k t i o n f ö r h ö g r e l ö n e r . R e a l i n k o m s t h ö j n i n g a r n a b o r d e g e n o m f ö r a s f r ä m s t p å a n d r a v ä g a r . » D e n s t e g r i n g a v r e a l i n k o m s t e r n a s o m a r b e t a r n a h a r r ä t t a t t v ä n t a i s a m b a n d m e d e n f o r t s a t t ö k n i n g a v p r o d u k t i o n s r e s u l t a t e t och en f ö r b ä t t r i n g i fö r ­s ö r j n i n g s l ä g e t b ö r i f ö r s t a h a n d k o m m a t i l l s t å n d g e n o m e n s ä n k n i n g a v p r i s e r n a v id stillastående p e n n i n g i n k o m ­s t e r » , h e t t e d e t i u t t a l a n d e t d e t t a å r .

S t i l l a s t å e n d e löne r , m e n h ö j d a r e a l i n k o m s t e r g e n o m s ä n k t a p r i s e r v a r r e c e p t e t . S a m m a u p p f a t t n i n g h a d e r e ­p r e s e n t a n t s k a p e t d å d e t p å h ö s t e n 1945 t o g s t ä l l n i n g t i l l a v t a l s r ö r e l s e n .

N u h a r m a n f r å n d e t h å l l e t h i s s a t n y a s i g n a l e r . L i n d ­b e r g o c h a n d r a l e d a n d e m ä n i L O - l e d n i n g e n ä r n u , e f t e r v i s s a u t t a l a n d e n a t t d ö m a , ö v e r e n s o m e n o f f e n s i v l öne ­po l i t i k . U n d e r k r i g s å r e n v a r d e t k o m m u n i s t e r n a s o m t i l l -

Page 21: Löner upp, priser ner (1946)

s a m n i a n s m e d de s o c i a l d e m o k r a t i s k a m e d l e m s m a s s o r n a i f a c k f ö r e n i n g a r n a f ick s l å s s f ö r h ö g r e l ö n e r , t y v ä r r o f t a i s t r i d m o t d e n h ö g s t a f a c k l i g a l e d n i n g e n . E f t e r h a n d v a n n k o m m u n i s t e r n a s p a r o l l » B r y t l ö n e s t o p p e t » ö k a t g e h ö r h o s a l l t v i d a r e s k i k t a v a r b e t a r n a . K o m m u n i s t e r ­n a s i h ä r d i g a k a m p l e d d e t i l l r e s u l t a t . L ö n e s t o p p e t ge ­n o m b r ö t s . L a n d s o r g a n i s a t i o n e n s l e d n i n g h a r u t a n t v i ­vel p å v e r k a t s a v d e n k a m p v i l j a a r b e t a r n a k l a r t v i s a t . E r f a r e n h e t e r n a f r å n k r i g s å r e n h a r l ä r t a r b e t a r n a a t t d e s j ä l v a m å s t e i n t r e s s e r a s i g fö r s i n a l ö n e f r å g o r , t a g a ä n n u a k t i v a r e del i d e n f a c k l i g a v e r k s a m h e t e n o c h d ä r ­m e d s k a p a v i s s a g a r a n t i e r fö r ä n n u b ä t t r e r e s u l t a t i f r a m t i d e n .

Frågan om tidsstudierna T i d s s t u d i e p r o b l e m e t ä r o c k s å a k t u e l l t i å r e t s a v t a l s ­

r ö r e l s e . I n o m a l l t f l e r a g r e n a r a v i n d u s t r i n a n v ä n d e r s i g a r b e t s g i v a r n a a v t i d s s t u d i e r i s y f t e a t t p r e s s a u r a r b e ­t a r n a s å s t o r m ä n g d a r b e t e s o m m ö j l i g t i n o m r a m e n a v a r b e t s t i d e n . F ö r a r b e t a r n a s t å r u p p g i f t e n a t t s ä k r a b ä s t a m ö j l i g a p o s i t i o n , n ä r d e t g ä l l e r a t t t i l l v a r a t a g a s in i n t r e s ­s e n i d e n n a s o m ö v r i g a l ö n e f r å g o r .

E g e n t l i g e n i n n e b ä r s y s t e m e t m e d t i d s s t u d i e r i n g e n t i n g n y t t . A r b e t s k ö p a r n a h a r a l l t i d e f t e r s t r ä v a t a t t p r e s s a u t s å m y c k e t a r b e t e s o m m ö j l i g t a v a r b e t a r n a f ö r s å l i t e n b e t a l n i n g s o m m ö j l i g t . I n n a n m a n b ö r j a d e a t t a n v ä n d a s ig a v spec i e l l a t i d t a g n i n g s i n s t r u m e n t b e g a g n a d e a r b e t s ­g i v a r e n a n d r a m e t o d e r f ö r a t t i n t e n s i f i e r a a r b e t s p r o c e s ­s en . P å d e t t a s v a r a d e a r b e t a r n a m e d s t e g r a d e l ö n e k r a v , k r a v o m k o r t a r e a r b e t s t i d , l ä n g r e s e m e s t e r e t c .

S a m m a i n s t ä l l n i n g m å s t e p r ä g l a a r b e t a r n a s i n s t ä l l n i n g t i l l t i d s s t u d i e r n a . A r b e t a r n a m å s t e n u s o m f ö r u t h ä v d a s i n a i n t r e s s e n d å d e t g ä l l e r a t t d i s k u t e r a r e s u l t a t e t a v t i d s s t u d i e r . D . v . s. k r ä v a h ö g r e lön v id ö k a d p r o d u k t i o n . K r ä v a k o r t a r e a r b e t s t i d v i d ö k a d i n t e n s i f i e r i n g . G ö r a u p p a v t a l i v i l k a d e t n o g a b e s t ä m s o m a r b e t a r n a s m e d i n f l y -

Page 22: Löner upp, priser ner (1946)

t ä n d e b e t r ä f f a n d e a l l a d e t a l j e r v i d t i d s s t u d i e f ö r f a r a n d e t . S k a f f a s i g k u n s k a p e r s o m g ö r d e t m ö j l i g t a t t v i d t i d s ­s t u d i e f ö r f a r a n d e t h ä v d a s i g g e n t e m o t a r b e t s k ö p a r e n e l le r d e n n e s o m b u d o. s. v .

A r b e t a r n a h a r i n g e n a n l e d n i n g a t t f a s t n a f ö r t a l e t o m a t t m a n m e d e l s t t i d s s t u d i e r s k a l l k u n n a f å f r a m e n » r ä t t ­v is» b e d ö m n i n g s g r u n d f ö r a c k o r d s a r b e t e . A r b e t s k ö p a r e n a n v ä n d e r s i g a v d e t t a s y s t e m fö r a t t ö k a s i n a v i n s t e r . I a n n a t fa l l s k u l l e v e d e r b ö r a n d e s a k n a i n t r e s s e f ö r d y l i k a å t g ä r d e r . V e m s o m s k a l l t i l l g o d o g ö r a s i g d e n ö k a d e p r o ­d u k t i o n e n ä r a l l t j ä m t b e r o e n d e a v v i l k e n s t y r k a p a r t e r n a f ö r f o g a r ö v e r . I a v t a l s r ö r e l s e n g ä l l e r d e t a l l t s å n ä r m a s t a t t i ö v e r e n s k o m m e l s e r n a f å m e d s å d a n a b e s t ä m m e l s e r , s o m s ä k r a r a r b e t a r n a s m e d b e s t ä m m a n d e r ä t t v id a c k o r d s ­s ä t t n i n g a r o c h s o m h i n d r a r a r b e t s k ö p a r e n a t t m e d led­n i n g a v t i d s e n l i g a i n s t r u m e n t ö k a u t s u g n i n g e n .

A v t a l s t e x t e n k a n e x e m p e l v i s f o r m u l e r a s s å a t t d ä r e s t a r b e t a r e v ä g r a r a t t a c c e p t e r a r e s u l t a t e t a v t i d s s t u d i e r de fö r d e t t i d s s t u d e r a d e a r b e t e t s k a l l e r h å l l a d e n g e n o m ­s n i t t s i n k o m s t de h a f t u n d e r v i s s n ä r m a r e a n g i v e n t i d .

Likalönsf rågan P å L a n d s o r g a n i s a t i o n e n s s e n a s t e k o n g r e s s b e h a n d l a d e s

å n y o f r å g a n o m L i k a l ön f ö r l i k a a r b e t e . L a n d s o r g a n i s a ­t i o n e n s l e d n i n g k o n s t a t e r a d e d ä r a t t k v i n n o r n a s l ö n e r a l l t j ä m t e n d a s t u t g ö r t v å t r e d j e d e l a r a v m ä n n e n s . P å k o n g r e s s e n k r ä v d e k o m m u n i s t e r n a a t t e t t u t t a l a n d e s k u l l e a n t a g a s i v i l k e t d e t k l a r t sku l l e s ä g a s i f r å n , a t t de o l i k a f ö r b u n d e n i d e k o m m a n d e a v t a l s r ö r e l s e r n a s k u l l e s t ä l l a d e n n a f r å g a b l a n d d e f r ä m s t a . E n s å d a n appe l l f r å n d e n h ö g s t a f a c k l i g a i n s t a n s e n s k u l l e g e t y n g d å t k r a v e n , s a m t i d i g t s o m d e n s k u l l e f ö r p l i k t i g a d e e n s k i l d a f ö r b u n d e n a t t g ö r a s i t t a l l r a b ä s t a . L O - l e d n i n g e n h a d e d å o c k s å m å s t v i d t a g a e n e r g i s k a å t g ä r d e r i s a m m a r i k t n i n g .

T y v ä r r v i s a r L O - l e d n i n g e n s h a n d l i n g a r , a l l a d e k l a r a ­t i o n e r t i l l t r o t s , a t t ä v e n d e n s i t t e r f a s t i v a n e t ä n k a n d e .

Page 23: Löner upp, priser ner (1946)

D e n h a r v i s s e r l i g e n s e d a n f l e r a å r h a f t en k o m m i t t é i v e r k s a m h e t s o m u t r e t t s a k e n och s o m å s t a d k o m m i t e t t b e t ä n k a n d e , m e n n å g r a p r a k t i s k a å t g ä r d e r i s y f t e a t t lösa f r å g a n h a r m a n ä n n u i cke v i d t a g i t t r o t s a t t d e n s t å t t p å d a g o r d n i n g e n h o s L O s e d a n 1909 .

A n n a r s ä r j u t i d p u n k t e n s y n n e r l i g e n l ä m p l i g f ö r en k r a f t i g f r a m s t ö t p å d e t t a o m r å d e . D e t r å d e r e n s k r i a n d e b r i s t p å a r b e t s k r a f t o c h d e t r o p a s e f t e r k v i n n l i g s å d a n , L O - l e d n i n g e n s n e g a t i v a i n s t ä l l n i n g t i l l d e n n a f r å g a b ö r e m e l l e r t i d i n t e h i n d r a d e e n s k i l d a f ö r b u n d e n o c h a r b e t a r ­n a a t t i å r e t s a v t a l s r ö r e l s e g å t i l l e n e r g i s k k a m p fö r l i k a -l ö n s p r i n c i p e n s g e n o m f ö r a n d e .

Enhet i kampen D e s e n a s t e å r e n s l ö n e ö k n i n g a r ä r de lv i s e n fö l jd a v d e i n ­

d i v i d u e l l a och k o l l e k t i v a a k t i o n e r , s o m a r b e t a r n a g j o r t p å a r b e t s p l a t s e r n a . A r b e t a r n a h a r u t n y t t j a t d e n s t o r a e f t e r ­f r å g a n p å a r b e t s k r a f t f ö r a t t p r e s s a u p p l ö n e r n a . K o m ­m u n i s t e r , s o c i a l d e m o k r a t e r o c h p a r t i l ö s a h a r v a r i t ö v e r ­e n s o m a t t u t n y t t j a t i l l f ä l l e t . O b e r o e n d e a v p a r t i p o l i t i s k u p p f a t t n i n g h a r m a n i n s e t t v i k t e n a v a t t s ä l j a s i n a r b e t s ­k r a f t s å d y r t s o m m ö j l i g t . I n f l a t i o n s s p ö k e t , s o m t i d i g a r e f l i t i g t u t n y t t j a d e s f ö r a t t p a s s i v i s e r a a r b e t a r n a , s k r ä m ­m e r d e m i n t e l ä n g r e . D e h a r k o m m i t u n d e r f u n d m e d a t t d e t m y c k e t vä l g å r f ö r s i g a t t h ö j a l ö n e r n a u t a n a t t p r i -s e r n a b e h ö v e r ö k a .

M e n o c k s å en del a v d e m s o m v a r t o n g i v a n d e v i d g e n o m ­f ö r a n d e t a v l ö n e s t o p p e t h a r ä n d r a t u p p f a t t n i n g . F i n a n s ­m i n i s t e r W i g f o r s s , s o m v a r m e d o m a t t g o d k ä n n a d e t s ö d e r l u n d s k a l ö n e s t o p p s p r o g r a m m e t 1942 , y t t r a d e d e n 5 j u n i i å r i a n d r a k a m m a r e n : » V å r t n ä r i n g s l i v o c h vå r : ' i n d u s t r i e r v i s a d e s i g ä g a s t ö r r e f ö r m å g a a t t a b s o r b e r a h ö j d a l ö n e r ä n v i h ö s t e n 1942 t r o d d e . »

K o r r i g e r a d a v u t v e c k l i n g e n h a r m a n f r å n r e g e r i n g s ­h å l l v id u p p r e p a d e t i l l f ä l l en d e k l a r e r a t s i g v a r a a n h ä n g a r o a v e n s n a b b l ö n e ö k n i n g . P e r A l b i n H a n s s o n a n g a v r e g e

Page 24: Löner upp, priser ner (1946)

ringens s y n p u n k t e r p å f r å g a n i e t t t a l i H a l m s t a d d e n 30 j u n i i å r . I d e t t a t a l p o l e m i s e r a d e h a n m o t d e m s o m i s y f t e a t t » b e v a r a p e n n i n g v ä r d e t » vi l le s k j u t a f r å g a n o m n y t t l ö n e s t o p p i f ö r g r u n d e n . V a d s o m f r ä m s t f o r d r a d e s f ö r a t t h i n d r a p r i s s t e g r i n g a r v a r en s k ä r p t k o n t r o l l ö v e r i n v e s t e r i n g a r n a . B e t r ä f f a n d e l ö n e p o l i t i k e n y t t r a d e h a n b l . a . :

I n o m r a m e n av så lunda ang ivna s t r ä v a n d e n a t t p å v e r k a e f te r f rågan p å både va ro r och a rbe t sk ra f t får lönepoli t iken sin rätta p l a t s . Den i n t a r en sä r s tä l ln ing så till vida, a t t lönen vis­ser l igen ä r en p roduk t ionskos tnad m e n samt id ig t ä r u t t r y c k för l ö n t a g a r e n s levnadss tandard , och att en höjning av den reala lönenivån alltså är något önskvärt och ett mål för den ekonomiska poliiken. Det ä r nödvändig t a t t hål la d e t t a i min­net även i e t t l äge sådant som det nuva rande , då f r å g a n gä l l e r vi lken hö jn ing av lönerna som k a n genomföras u t a n a t t en s t e g r i n g a v pr i sn ivån behöver bli följden. N ä r åtgärder så­l unda v id t a s till a t t fö r svaga v e r k n i n g a r n a av de p r i suppdr i -v a n d e f ak to re rna , bör det v a r a möj l ig t a t t v idhål la k r a v e t på en s t r ä n g pr i skont ro l l .

Ä v e n f r å n r e g e r i n g s h å l l h a r d e t s å l e d e s f a s t s l a g i t s , a t t m å l e t f ö r d e n e k o n o m i s k a p o l i t i k e n ä r e n h ö j n i n g a v r e a l ­l ö n e n i v å n . E f t e r u t t a l a n d e n a a t t d ö m a s k u l l e s å v ä l a r b e ­t a r m a s s o r n a , d e n h ö g s t a f a c k l i g a l e d n i n g e n s o m r e g e ­r i n g e n b e f i n n a s i g p å s a m m a l in j e . Därmed har också fortsättningarna skapats för en hela arbetarklassens offensiv mot monopolkapitalismen. Säkert får såväl rege­ringen som Landsorganisationens ledning många tillfällen att under vmterns avtalsrörelse visa allvaret i sina dekla­rationer. För arbetarna gäller det att utveckla högsta möjliga aktivitet, enigt hålla samman och därmed skapa garantier för en seger i lönekampen.

Page 25: Löner upp, priser ner (1946)
Page 26: Löner upp, priser ner (1946)

I ser ien

D A G S P O L I T I K finns följande häf ten a t t t i l lgå :

Sven Linderot: Huvudf rågor i svensk polit ik LO:s n y a p r o g r a m E. Lancet: Index och löner Karl Wirén: Svensk naz i sm u t a n m a s k Erik Åström: A r b e t a r e och småbönder E. Lancet: Kr igsv ins te r och löner Hilding Hagberg: Lönestopp, pr i ss topp, inflation ? Sven Linderot: Bönder och a rbe t a r e Helge Eriksson: Vem b ä r ansva re t Hilding Hagberg: F r i he t en—Demokra t i n— Social ismen A r b e t a r n a s enhet vägen till s ege r Fritjof Lager: Norden och nordismen Lancet: Fö rmögenhe te r , inkomster , profi ter och löner Soc ia ldemokra t i ska s i f ferkonster Bräsch i lönestoppet Set Persson: Vad läge t k räve r av Sverges a rbe t a r e Knut Tell: F a k t a om meta l l s t re jken Linderot—Hagberg: Saml ing k r ing efter-k r i g s p r o g r a m m e t . Lancet: Vi lka skall b e s t ä m m a — a rbe t a r e eller kap i t a l i s t e i ? Margit Lindström: Kvinnornas problem Nils Holmberg: P o r t r ä t t av s tor f inansen G. Kempe: Bo b ä t t r e och bil l igare

ARBETARKULTURS FÖRLAG K u n g s g a t a n 84 — Sthlm

N : r 1. N : r 3. N : r 5. N : r 6. N : r 7. N : r 9. N : r 10.

N : r 11. N : r 12. N : r 13.

N : r 14. N : r 16. N : r 18.

N : r 20. N : r 21. N : r 22.

N : r 23. N : r 24.

N : r 25.

N : r 26. N : r 27. N : r 28.

D A G S P O L I T I K 29 Pris 25 öre