Tác giả chính và Trưởng nhóm Nghiên cứu

Tiến sĩ Nguyễn Đức Nhật

Nhóm nghiên cứu

Phạm Linh Chi

Bùi Thành Công

Nguyễn Đức Tuấn Anh

DDCI 2016 1

CHỈ SỐ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH

CẤP SỞ, BAN, NGÀNH VÀ ĐỊA PHƯƠNG

NĂM 2016

CỦA TỈNH QUẢNG NINH

Tạo sự cạnh tranh và thi đua về chất lượng điều hành kinh tế của các địa phương và các Sở ngành, hướng tới thuận lợi hóa mọi lĩnh vực sản xuất kinh doanh, đầu tư trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Khuyến cáo:

Quan điểm của các tác giả trình bày trong báo cáo này không nhất thiết phản ánh quan điểm của Chính phủ Việt Nam và Ủy Ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh.

DDCI 2016 2

LỜI CẢM ƠN

Chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp Sở, Ban, Ngành và Địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh năm 2016 (Chương trình DDCI) là một sáng kiến của tỉnh Quảng Ninh và kết quả hợp tác nghiên cứu, xây dựng triển khai giữa UBND tỉnh Quảng Ninh, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, và nhóm nghiên cứu VIETSURVEY Research & Analysis. Báo cáo này trình bày kết quả đánh giá và xếp hạng DDCI 2016 của tỉnh Quảng Ninh. Tiến sĩ Nguyễn Đức Nhật với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu và đánh giá chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam (PCI) là người trực tiếp viết báo cáo này. Báo cáo tổng kết những kết quả kế thừa kinh nghiệm thí điểm DDCI 2015 của Tổ Công tác PCI tỉnh Quảng Ninh và Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, lựa chọn những chỉ tiêu đánh giá và nội dung khảo sát tương đồng cho phép so sánh chất lượng điều hành kinh tế của hai nhóm cơ quan: Sở, Ban, Ngành và Địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh.

Chương trình DDCI và nhóm nghiên cứu xin bày tỏ lòng biết ơn đến các cán bộ, chuyên gia, doanh nhân sau đây về những góp ý bình luận và thời gian quý báu của họ dành cho phương pháp, quá trình triển khai xây dựng DDCI: ông Đậu Anh Tuấn, ông Phạm Ngọc Thạch – Ban pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI); GS. Edmund Malesky - Đại học Duke, Hoa Kỳ; PGS. Trần Thị Kim Thu – Đại học Kinh tế Quốc dân với những gợi ý sâu sắc về tinh thần cải cách và bài học triển khai PCI, DDCI.

Chúng tôi biết ơn sâu sắc ông Trần Như Long-Phó Trưởng Ban thường trực IPA vì sự ủng hộ quý báu và những ý kiến bình luận của ông với kế hoạch, nội dung và thực tế triển khai chương trình DDCI.

Nhóm nghiên cứu sẽ không thể hoàn thành nghiên cứu này nếu không có sự tham gia ngay từ những ngày đầu tiên của bà Vũ Thị Kim Chi- Tổ Phó Thường trực Tổ Công tác PCI tỉnh Quảng Ninh,Phó Trưởng Ban IPA và ông Chu Minh Dũng-Phó Trưởng phòng Hỗ trợ Đầu tư IPA. Ông Chu Minh Dũng là cán bộ năng động nhất chúng tôi đã từng cộng tác, giúp nhóm nghiên cứu vượt qua những thách thức trong quá trình triển khai nghiên cứu thực tế. Chúng tôi đặc biệt biết ơn bà Vũ Thị Kim Chi vì sự nhiệt huyết đối với DDCI, những nỗ lực không mệt mỏi kết nối các thành viên nhóm nghiên cứu, những ý kiến sắc sảo về chuyên môn cũng như kinh nghiệm thực tế về công tác điều hành và cải thiện môi trường kinh doanh tỉnh Quảng Ninh.

Cuối cùng, nhóm nghiên cứu xin chia sẻ lòng cảm phục sự lãnh đạo quyết liệt và thường xuyên của ông Nguyễn Đức Long- Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, sự điều hành sâu sátvànhiệt tâm của ôngNguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh- Tổ trưởng Tổ Công tác PCI tỉnh Quảng Ninh.

DDCI 2016 3

Chúng tôi xin được trân trọng cảm ơn sự quan tâm và luôn khích lệ sáng kiến DDCI của Ông Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.

Sự quan tâm, chỉ đạo và hỗ trợ của các lãnh đạo VCCI và lãnh đạo tỉnh Quảng Ninhlà nguồn cổ vũ lớn lao giúp chúng tôi thêm niềm tin vào ý nghĩa lâu dài của chương trình DDCI với tỉnh Quảng Ninh và cộng đồng doanh nghiệp.

Bên cạnh đó chúng tôi chân thành cảm ơncác tập thể và các cá nhân đã đóng góp tích cực cho Chương trình DDCI:

Cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh với đại diện là Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh, các chi hội doanh nghiệp huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Hàng ngàn doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể đã tham gia và cung cấp thông tin cho chương trình.

Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh và Tổ công tác thực hiện kế hoạch nâng cao chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI.

Ủy ban Nhân dân và các phòng ban bao gồm Chi cục Thuế, Phòng Kinh tế tài chính, văn phòng các huyện Ba Chẽ, huyện Bình Liêu, huyện Cô Tô, huyện Đầm Hà, huyện Hải Hà, huyện Hoành Bồ, huyện Tiên Yên, huyện Vân Đồn, thị xã Quảng Yên, thành phố Cẩm Phả, thành phố Uông Bí, thị xã Đông Triều, thành phố Hạ Long, thành phố Móng Cái, các cơ quan truyền thông, báo chí như Vn.economy, Bizlive, Báo Quảng Ninh, Đài Phát thanh Truyền hình tỉnh Quảng Ninh.

Đặc biệt là sự tham gia tích cực của Cộng đồng doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh với đại diện là Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh, các chi hội doanh nghiệp huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. Hàng ngàn doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể đã tham gia và cung cấp thông tin cho chương trình.

Cuối cùng chúng tôi biết ơn và trân trọng thời gian, công sức và suy nghĩ của nhóm thành viên nghiên cứu VIETSURVEY đã đóng góp cho DDCI 2016 bao gồm: bà Vũ Thị Vân Anh; bà Lê Thanh Mỹ Lệ Anh; bà Phí Phượng Anh; ông Đoàn Trường Anh, bà Nguyễn Thị Ngọc Ánh; bà Cao Thị Duyên; bà Nguyễn Tâm Đan;ông Phạm Văn Hạnh;bà Nguyễn Thị Thảo Hiền;bà Trần Thu Hường; bà Trương Thanh Huyền;bà Nguyễn Thị Ngọc;bà Nguyễn Hồng Ngọc; bà Đinh Thị Ngọc; ông Hoàng Ngọc Thạch, bà Nguyễn Thị Kim Thoa; ông Vũ Trọng Quý; nhóm cộng sự là bà Nguyễn Thị Thu Hồng – Trưởng phòng Hỗ trợ đầu tư IPA, ông Nguyễn Đoàn Đình Cường – Chánh văn phòng, bà Phạm Thị Thùy – Văn phòng IPA, bà Ngô Thùy Dung – Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh vì thời gian tham gia và những hỗ trợ liên tục, kịp thời cho quá trình triển khai DDCI.

DDCI 2016 4

MỤC LỤCLỜI CẢM ƠN.............................................................................................................................................3

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................................................6

GIỚI THIỆU...............................................................................................................................................7

I. Kết quả khảo sát DDCI Sở, Ban, Ngành..........................................................................................9

Xếp hạng chỉ số DDCI khối Sở, Ban, Ngành...........................................................................................9

Tính minh bạch và tiếp cận thông tin.....................................................................................................10

Tính năng động của lãnh đạo Sở, Ban, Ngành.......................................................................................11

Chi phí thời gian....................................................................................................................................12

Chi phí không chính thức......................................................................................................................13

Cạnh tranh bình đẳng.............................................................................................................................14

Hỗ trợ doanh nghiệp..............................................................................................................................15

Thiết chế pháp lý...................................................................................................................................16

Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương................................................17

II. Kết quả khảo sát DDCI với chính quyền địa phương...............................................................20

Xếp hạng chỉ số DDCI khối chính quyền địa phương...........................................................................20

Tính minh bạch và tiếp cận thông tin.....................................................................................................21

Tính năng động của lãnh đạo.................................................................................................................23

Chi phí thời gian....................................................................................................................................24

Chi phí không chính thức......................................................................................................................25

Cạnh tranh bình đẳng.............................................................................................................................26

Hỗ trợ doanh nghiệp..............................................................................................................................27

Thiết chế pháp lý...................................................................................................................................28

Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương................................................29

PHỤ LỤC.................................................................................................................................................33

Phụ lục 1: Bản đồ xếp hạng các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Quảng Ninh 2016........................34

Phụ lục 2: Tổng hợp chỉ số thành phần DDCI khối Sở, Ban, Ngành.....................................................35

Phụ lục 3: Tổng hợp các chỉ số thành phần DDCI khối chính quyền địa phương..................................36

DDCI 2016 5

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Ban QL Khu KT Ban Quản lý khu Kinh tế

BHXH Bảo hiểm xã hội

DDCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp sở, ngành và địa phương

DN Doanh nghiệp

FDI Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

IPA Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư tỉnh Quảng Ninh

NHNN Ngân hàng Nhà nước

PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh

Sở GTVT Sở Giao thông vận tải

Sở KH-ĐT Sở Kế hoạch – Đầu tư

Sở KH-CN Sở Khoa học – Công nghệ

Sở LĐ – TB - XH Sở Lao động – Thương bình – Xã hội

Sở NN&PTNT Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Sở TN&MT Sở Tài nguyên Môi trường

UBND tỉnh Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh

UBND huyện Ủy ban Nhân dân huyện/thị xã/thành phố thuộc tỉnh Quảng Ninh

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TTHC Thủ tục hành chính

VCCI Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam

VIETSURVEY Công ty Nghiên cứu và Phân tích VIETSURVEY

DDCI 2016 6

GIỚI THIỆUTiếp tục các sáng kiến đổi mới, phá vỡ sức ỳ, sự tự mãn với những kết quả đã đạt được, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Chương trình triển khai khảo sát chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh cấp sở, ban, ngành và địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh năm 2016 (DDCI) với những mục tiêu cụ thể sau:

Tạo sự cạnh tranh, thi đua về chất lượng điều hành kinh tế giữa chính quyền các huyện, thị xã, thành phố và các sở, ban, ngành thuộc tỉnh Quảng Ninh.

Củng cố động lực cải cách một cách quyết liệt, đồng bộ nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến nhà đầu tư, doanh nghiệp.

Tạo lập và duy trì môi trường thuận lợi cho hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh trên các lĩnh vực.

Xây dựng kênh thông tin tin cậy, rộng rãi và minh bạch để nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia đóng góp ý kiến xây dựng chính quyền địa phương và các sở, ban, ngành.

DDCI là công cụ và cơ sở thông tin vững chắc xây dựng các biện pháp, giải pháp thiết thực của tất cả các cơ quan đơn vị nhằm giải quyết những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp (trong nghiên cứu này, doanh nghiệp là khái niệm chỉ các tổ chức kinh tế bao gồm công ty, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể) trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, tiến tới tạo môi trường thuận lợi và có sức hút mạnh mẽ bền vững của tỉnh Quảng Ninh với cộng

đồng doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

DDCI 2016 kế thừa giai đoạn thí điểm một năm trước đó với nhận thức đầy đủ về những thách thức liên quan đến phương pháp luận, kỹ thuật khảo sát và công tác triển khai thực địa. Quan trọng hơn cả, chương trình thí điểm DDCI 2015 cho thấy những tín hiệu đón nhận tích cực từ cả hai phía cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan hành chính. Năm nay, với sự tham gia khảo sát của 989 doanh nghiệp tương ứng với 1029 phiếu khảo sát sở, ban ngành và phiếu khảo sát địa phương, quy mô dữ liệu tổng thể và các mẫu khảo sát với từng đơn vị đã được cải thiện đáng kể, chất lượng dữ liệu và thông tin do vậy cũng được nâng cao.

Chỉ số DDCI 2016 bao gồm 08 chỉ số thành phần bao gồm:

(a) Tính minh bạch và tiếp cận thông tin;

(b) Tính năng động của lãnh đạo;

(c) Chi phí thời gian;

(d) Chi phí không chính thức;

(e) Cạnh tranh bình đẳng;

(f) Hỗ trợ doanh nghiệp;

(g) Thiết chế pháp lý;

(h) Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương.

Tinh thần và động lực cải cách DDCI

Chỉ số DDCI được xây dựng với mục đích kép: một mặt trao quyền cho doanh nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp địa

DDCI 2016 7

phương đóng góp tiếng nói và thực thi vai trò giám sát các hoạt động điều hành kinh tế của tỉnh; mặt khác đặt các cơ quan đơn vị của tỉnh Quảng Ninh vào tâm thế thường trực cải cách và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Tinh thần chủ động kiểm điểm và năng động học hỏi các đơn vị khác là kim chỉ nam cho từng cơ quan cải thiện sức cạnh tranh và thứ hạng của mình. Qua đó góp phần cải thiện môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của tỉnh.

Tỉnh Quảng Ninh cũng hy vọng rằng, việc xây dựng và triển khai bài bản DDCI cũng đóng góp thêm một sáng kiến cải cách, một cách làm mới dựa trên tinh thần cầu thị, lắng nghe cảm nhận của doanh nghiệp trong nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Những điểm mới của DDCI 2016

So với chương trình thí điểm 2015, DDCI 2016 mở rộng số lượng các đơn vị tham gia khảo sát bao gồm 15 sở, ngành và 14 huyện, thành phố, thị xã thuộc tỉnh Quảng Ninh. Với diện bao phủ gần như toàn bộ các cơ quan quản lý hành chính trong tỉnh, lần đầu tiên ở Việt Nam có một tỉnh xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đánh giá và cơ sở dữ liệu cho phép đo lường và đối sánh chất lượng điều hành của các sở, ngành với nhau và giữa các địa phương huyện, thị thuộc tỉnh với nhau thông qua cảm nhận và đánh giá của doanh nghiệp.

Mở rộng mẫu tham gia khảo sát thông qua áp dụng triệt để các biện pháp khảo

sát hỗ trợ đa phương thức và kiểm soát chất lượng khảo sát toàn diện. Kết quả này cho phép tính toán các chỉ số với từng đơn vị hay chính quyền địa phương và qua đó hoàn thành bảng xếp hạng theo hai nhóm.

Bên cạnh đó, việc giới thiệu một chỉ số thành phần mới: “Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương”, DDCI 2016 liên kết chặt chẽ vai trò năng động và sáng tạo của lãnh đạo cơ quan hành chính, đặc biệt trong bối cảnh tập thể lãnh đạo ở các địa phương.

Sự tham gia ba bên, nhận thức được tính khách quan và phương pháp luận khoa học bảo đảm cho tính thuyết phục và động lực tham gia của các bên, DDCI năm nay là kết quả cộng tác ba bên bao gồm Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh và đơn vị nghiên cứu độc lập VIETSURVEY.

Cuối cùng, điểm mới năm nay là sự vào cuộc mạnh mẽ của các phương tiện truyền thông đại chúng bao gồm phát thanh, truyền hình một mặt giúp tăng tỷ lệ tham gia/hồi đáp, mặt khác thúc đẩy tính chính danh của chương trình và tác động lâu dài của công tác đánh giá. Cũng theo cách tiếp cận toàn diện, truyền thông liên tục và các hoạt động chẩn đoán cùng với hội nghị công bố DDCI 2016 sẽ là nét chủ đạo trong sáng kiến của tỉnh Quảng Ninh.

DDCI 2016 8

I. Kết quả khảo sát DDCI Sở, Ban, Ngành

Xếp hạng chỉ số DDCI khối Sở, Ban, Ngành

15. Sở NN&PTNT14. Sở Tư pháp13. Sở KH-CN12. Sở Du lịch11. Sở GTVT

10. BHXH9. Ban QL Khu KT

8. NHNN7. Sở Xây dựng6. Sở TN&MT

5. Sở LĐ-TB-XH4. Cục Hải quan

3. Sở Công thương2. Sở KH-ĐT

1. Cục Thuế

0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 90.00

39.3741.0642.0343.1343.1843.90

48.9851.8151.8652.9553.52

57.4859.23

70.1581.77

Năm 2016 ghi nhận Cục Thuế, Sở Kế hoạch Đầu tư (KH-ĐT) và Sở Công thương đứng đầu bảng xếp hạng DDCI. Có thể nói đây là ba đơn vị được các doanh nghiệp trong tỉnh đánh giá xuất sắc nhất trên bình diện cả 08 chỉ số thành phần. Một điểm thú vị là ngay cả 3 đơn vị đứng đầu vẫn còn những hạn chế thậm chí là điểm yếu khi so ngang với các sở, ngành khác ở một vài chỉ số thành phần.

Cục Thuế xếp thứ nhất với điểm DDCI tổng hợp đạt 81,77 điểm. Đơn vị này cũng xếp thứ nhất 4/8 chỉ số thành phần bao gồm “tính minh bạch và tiếp cận thông tin”, “tính năng động của lãnh đạo”, “hỗ trợ doanh nghiệp” và “vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương”. Điểm yếu tồn tại của đơn vị này chính là “chi phí không chính thức” xếp thứ 11/15 đơn vị.

Sở KH-ĐT xếp ở vị trí thứ hai với 70,15 điểm với năng lực điều hành tốt đồng đều. Sở KH-ĐT là đơn vị có mặt trong nhóm ba đơn vị dẫn đầu ở 5/8 chỉ số thành phần. “Chi phí không chính thức” xếp hạng 8/14, “cạnh tranh bình đẳng” xếp hạng 10/14 là những điểm cần lưu ý với đơn vị này.

DDCI 2016 9

Năm 2016,Sở Công thương được các doanh nghiệp ghi nhận ở vị trí thứ ba với 59,23 điểm. Cơ quan này xếp hạng đầu chỉ số thành phần “thiết chế pháp lý” và có mặt trong nhóm ba đơn vị dẫn đầu ở hai chỉ số thành phần khác bao gồm “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” và “tính năng động của lãnh đạo”. “Chi phi thời gian” và “chi phí không chính thức” vẫn là hạn chế của đơn vị này khi lần lượt xếp thứ 11 và 13 trên bảng xếp hạng.

Tính minh bạch và tiếp cận thông tin

15. Ban QL Khu KT14. Sở Tư pháp

13. Sở NN&PTNT12. Sở KH - CN

11. Sở Du lịch10. NHNN

9. Cục Hải quan8. Sở LĐ - TB - XH

7. Sở TN&MT6. Sở Xây dựng

5. Sở GTVT4. BHXH

3. Sở Công thương2. Sở KH-ĐT

1. Cục thuế

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00

2.703.513.54

4.004.264.394.534.674.78

5.295.30

5.755.895.95

7.49

“Tính minh bạch và tiếp cận thông tin” là một trong những chỉ số quan trọng nhất với cả PCI và DDCI. “Tính minh bạch và tiếp cận thông tin”đã được các bài báo khoa học chứng minh mối quan hệ cùng chiều với thu hút đầu tư. Ba sở, ngành đứng đầu chỉ số thành phần “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” cũng là ba đơn vị đứng đầu DDCI bao gồm Cục Thuế, Sở KH-ĐT, Sở Công thương với mức điểm từ 5,8 đến 7,5 trên thang điểm 10.

Với điểm trung vị chỉ đạt 4,5/10 và điểm nhóm cuối chỉ đạt 2,7 đến 3,5 điểm trên 10, các sở, ban, ngành ở Quảng Ninh rõ ràng còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện chỉ số thành phần này.Cơ sở dữ liệu DDCI 2016 cho biết60% các doanh nghiệp vẫn cho rằng thông tin trên website của các sở, ngành còn nghèo nàn, và cũng chỉ có 35% doanh nghiệp từng truy cập vào các website này,50% doanh nghiệp cho rằng mất nhiều thời gian mới tìm

DDCI 2016 10

được thông tin mà họ mong muốntrên hệ thống web. Đặc biệt việc lấy ý kiến của doanh nghiệp khi xây dựng dự thảo các văn bản pháp luật còn yếu, chỉ có 13% doanh nghiệp cho biết đã từng được lấy ý kiến.

Tính năng động của lãnh đạo Sở, Ban, Ngành

15. Sở NN&PTNT14. Sở KH-CN

13. BHXH12. Sở Du lịch11. Sở GTVT

10. Sở TN&MT9. Sở Tư pháp

8. NHNN7. Sở LĐ-TB-XH

6. Ban QL Khu KT5. Sở Xây dựng4. Cục Hải quan

3. Sở Công thương2. Sở KH-ĐT

1. Cục Thuế

0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00

1.47

1.67

3.49

3.90

3.97

4.15

4.18

4.67

4.73

4.75

4.80

5.90

7.22

9.54

10.00

“Tính năng động của lãnh đạo” được kỳ vọng là một trong những yếu tố thúc đẩy các sáng kiến và công tác tham mưu của khối sở, ngành. Với chỉ số thành phần này ba đơn vịCục Thuế, Sở KH-ĐT và Sở Công thương tiếp tục dẫn đầu với số điểm rất cao. Doanh nghiệp tại Quảng Ninh đánh giá cao khả năng nắm bắt và xử lý các vướng mắc của doanh nghiệp với lãnh đạo của ba cơ quan trên cũng như hiệu quả và chủ động tham mưu với lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh trong các quyết sách về môi trường kinh doanh.

Tuy nhiên với điểm trung vị dưới 5 và nhóm các sở, ngành đứng cuối điểm thấp, chỉ số thành phần “tính năng động của lãnh đạo” còn nhiều dư địa cho ít nhất 2/3 số sở, ngành được đánh giá trong DDCI 2016.

DDCI 2016 11

Chi phí thời gian

15.Sở NN&PTNT14. Ban QL Khu KT

13. Sở Xây dựng12. BHXH

11.Sở Công thương10. NHNN

9. Cục Hải quan8.Sở TN&MT7. Sở Du lịch6.Sở Tư pháp5.Sở KH-CN4. Cục Thuế

3.Sở KH-ĐT2. Sở GTVT

1. Sở LĐ-TB-XH

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

3.794.214.454.734.904.965.105.225.47

6.006.246.566.737.04

7.78

Chỉ số thành phần “chi phí thời gian” ghi nhận đánh giá cao của cộng đồng doanh nghiệp với Sở LĐ-TB-XH với điểm số 7,78/10. Tiếp theo là Sở GTVT và Sở KH-ĐT. “Chi phí thời gian” được ghi nhận tích cực nhờ đóng góp từ hệ thống một cửa. Đa số các doanh nghiệp từ 75% đến 90% đều đánh giá cao hiệu quả tiết kiệm chi phí thời gian của hệ thống một cửa các sở, ngành.

Nguyên nhân gây tốn kém thời gian của doanh nghiệp có lẽ là các cuộc thanh kiểm tra khi trên 40% doanh nghiệp đánh giá các cuộc thanh kiểm tra của 8/15 sở, ngành đang gây cản trở đến quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Cảm nhận tiêu cực này bao gồm cả một số sở, ngành trong nhóm dẫn đầu.

Chi phí không chính thức

DDCI 2016 12

15. Cục Hải quan14. BHXH

13. Sở Công thương12. Ban QL Khu KT

11. Cục Thuế10. Sở NN&PTNT

9. NHNN8. Sở KH-ĐT7. Sở KH-CN6. Sở Tư pháp5. Sở Du lịch

4. Sở TN&MT3. Sở GTVT

2. Sở Xây dựng1. Sở LĐ-TB-XH

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

1.293.613.62

4.204.58

5.115.455.485.70

6.196.22

7.037.307.38

7.90

“Chi phí không chính thức”, vấn đề “dễ biết, ngại nói, khó làm” trong cải cách hành chính ghi nhận sự nỗ lực của nhóm sở, ngành LĐ-TB-XH (7,9 điểm), Xây dựng (7,38), GTVT(7,30) trong DDCI năm 2016. Đặc biệt các Sở TN&MT, Sở Du lịch- cơ quan đang quản lý các ngành kinh tế đặc thù của Quảng Ninh đang tiệm cận rất sát với nhóm dẫn đầu về chỉ số thành phần này.

Với 08/15 sở, ngành trên 36% số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết vẫn “có hiện tượng cán bộ gây khó khăn trì hoãn thủ tục để trục lợi” và trên 27% số doanh nghiệp cho biết “nội dung thanh kiểm tra chồng chéo, trùng lặp với các sở, ban, ngành khác hoặc chính quyền địa phương”.

DDCI 2016 13

Cạnh tranh bình đẳng

15. BHXH14. Ban QL Khu KT

13. Sở LĐ-TB-XH12. Cục Hải quan

11.Sở Tư pháp10. Sở KH-ĐT

9. NHNN8. Sở KH-CN7. Sở Du lịch

6. Sở NN&PTNT5. Sở Công thương

4. Cục Thuế3. Sở Xây dựng

2. Sở GTVT1. Sở TN&MT

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

1.353.51

4.064.27

4.605.32

5.816.076.106.156.16

6.467.077.07

7.97

DDCI 2016 cho thấy “cạnh tranh bình đằng” là một trong những điểm mạnh của tỉnh Quảng Ninh. Sở TN-MT xếp hạng 1 với 7,97 điểm, tiếp theo là Sở GTVT và Sở Xây dựng. Đây đều là những sở, ngành có ảnh hưởng rộng và hệ thống đến các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Với trung vị là 6,07/10, hầu hết các sở, ngành được đánh giá tích cực trong cả hai khía cạnh bình đẳng. Các thống kêmang tính phê phán cao nhất chỉ là 16% doanh nghiệp đánh giá có sự ưu ái với các các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp quốc doanh và FDI và 31% doanh nghiệp trả lời rằng sự ưu ái đó gây khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

DDCI 2016 14

Hỗ trợ doanh nghiệp

15. Sở Tư pháp14. Sở NN&PTNT

13. Sở TN&MT12. Sở KH-CN

11. NHNN10. Sở Du lịch

9. Sở GTVT8. Sở Xây dựng

7. Sở LĐ-TB-XH6. Sở Công thương

5. Ban QL Khu KT4. BHXH

3. Cục Hải quan2.Sở KH-ĐT1. Cục Thuế

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

1.283.033.24

3.593.66

4.114.224.554.604.885.05

5.515.936.12

8.28

Cục Thuế một lần nữa đứng đầu chỉ số thành phần “hỗ trợ doanh nghiệp” trong DDCI 2016 với điểm đánh giá vượt trội 8,28/10. Đơn vị thứ hai và thứ ba là Sở KH-ĐT và Cục Hải quan có mức điểm tương đối cách biệtvới mức 6,12 và 5,93 trên thang điểm 10. Sự xuất hiện của các cơ quan đơn vị trong top 05 như Bảo hiểm xã hội và Ban Quản lý Khu Kinh tế cũng cho thấy phần lớn các sở, ngành và cơ quan tác động thường xuyên đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đều nhận được sự đánh giá cao hơn trong hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp. Khối các sở, ngành liên quan trực tiếp đến giai đoạn đầu trước khi đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh như đất đai, thủ tục xây dựng và nhóm sở ngành liên quan đến thúc đẩy khối doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tư nhân hỗ trợ doanh nghiệp như: hỗ trợ pháp lý, khoa học công nghệ, tìm kiếm thị trường... vẫn chưa thực sự hiệu quả. Điều này cho thấy mặc dù năm 2016, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp thì việc thực thi ở cấp sở, ngành vẫn còn nhiều cơ quan chưa đi vào phân tích nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp để có những hỗ trợ thiết thực.

DDCI 2016 15

Dải điểm đánh giá rộng từ 1,28 đến 8,28 trên thang điểm 10 và trung vị dưới 5 cho thấy hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tại Quảng Ninh không đồng đều và cần nhiều cải thiện trong thời gian tới và sự vào cuộc sâu và gắn với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp từ đa số các sở, ngành.

Thiết chế pháp lý

15. BHXH14. Sở GTVT

13.Sở Tư pháp12.Sở NN&PTNT

11. Ban QL Khu KT10. Sở Xây dựng

9.Sở KH-CN8. Sở Du lịch7. Cục Thuế

6. Cục Hải quan5. NHNN

4. Sở TN&MT3. Sở KH-ĐT

2. Sở LĐ-TB-XH1. Sở Công thương

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

3.103.56

4.605.765.775.825.986.066.206.326.446.67

7.027.427.69

Sở Công thương xếp thứ nhất với 7,69/10 điểm. Sở LĐ-TB-XH và Sở KH-ĐT xếp tiếp theo với mức điểm tương ứng 7,42 và 7,02. “Thiết chế pháp lý” được coi là chỉ số thành phần đồng đều của Quảng Ninh khi trung vị của chỉ số thành phần này đạt trên 6 điểm. Đại đa số doanh nghiệp đánh giá các văn bản pháp luật phản ánh sát thực tế sản xuất kinh doanh (98%). 99% doanh nghiệp đồng ý các sở, ban, ngành đã thực thi văn bản pháp luật theo đúng quy trình, quy định. 98% doanh nghiệp đồng ý các sở, ban, ngành đồng ý các sở, ban, ngành đã tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện đúng các văn bản pháp luật.

Tuy nhiên, trên 2/3 các doanh nghiệp vẫn cho rằng còn một số quy định trong văn bản pháp luật gây khó khăn cho sản xuất kinh doanh hoặc đẩy doanh nghiệp vào tình trạng bị động do văn bản có hiệu lực quá gấp.

DDCI 2016 16

Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương

15. Sở GTVT14. Sở Du lịch

13. BHXH12. Sở Xây dựng

11. Sở LĐ-TB-XH10.Sở KH-CN

9. Sở Công thương8. Sở NN&PTNT

7. Ban QL Khu KT6. Sở Tư pháp5. Sở KH-ĐT

4. NHNN3. Cục Hải quan

2. Sở TN&MT1. Cục Thuế

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00

2.562.92

4.725.175.305.36

5.836.026.226.49

7.027.207.347.50

9.29

Năm 2016, tỉnh Quảng Ninh giới thiệu chỉ số thành phần mới “Vai tròcủa người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương” với kỳ vọng tạo những xung lực mới cho cải cách. Cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao người đứng đầu của 03 cơ quan: Cục Thuế, Sở TN-MT và Cục Hải quan với số điểm tương ứng là 9,29 - 7,50 và 7,34.

Với trung vị đạt 6 trên thang điểm 10, đánh giá “Vai tròcủa người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương” tương đối đồng đều giữa các sở, ban, ngành trừ nhóm sở, ngành xếp cuối với khoảng điểm từ 2,56 – 5,17. Điều thú vị là với những cơ quan đứng ở vị trí trong nhóm tốt như Ban Quản lý Khu kinh tế, NHNN có sự bứt phá với mức điểm tương ứng 6,22 và 6,02 cho thấy người đứng đầu những cơ quan này được khối doanh nghiệp trong địa bàn khảo sát đánh giá cao, thể hiện năng lực và sự quyết liệt trong chỉ đạo điều hành của người đứng đầu.Các sở ngành ở nhóm xếp hạng trung bình trong bảng tổng sắp DDCI 2016 khối sở, ngành như Sở Tư Pháp, Ban Quản lý Khu kinh tế và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đều vươn lên trong nhóm cao với trên 6 điểm. Điều này hé mở một phần nguyên nhân cho thấy khoảng cách giữa sự chỉ đạo của người đứng đầu và việc thực thi của hệ thống dẫn tới kết quả cuối cùng hay tổng chung trong bảng xếp hạng DDCI 2016 vẫn chưa được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao. Rõ ràng là cần phải có sự cải cách, vào cuộc thực chất và đồng bộ của cả hệ thống từ cấp

DDCI 2016 17

phòng ban đơn vị đến từng cán bộ công chức liên quan trực tiếp đến tương tác, giao dịch với nhà đầu tư, doanh nghiệp. Đây là mắt xích quan trọng trong việc thực thi nhiệm vụ cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cần phải được tập trung cải cách trong năm tới và các năm tiếp theo đối với các sở, ngành này.

Các doanh nghiệp đánh giá cao người đứng đầu tại các sở, ban, ngành tại các khía cạnh như “Ảnh hưởng quyết định tới công tác cải cách hành chính tại địa phương” – 97%; “Lãnh đạo Sở, Ngành lắng nghe và tiếp thu ý kiến của Doanh nghiệp” – 96%. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng chỉ rõ “Lãnh đạo của một số sở, ngành chưa giải quyết rốt ráo các vấn đề cụ thể của doanh nghiệp” – 79%.

DDCI 2016 18

DDCI 2016 19

II. Kết quả khảo sát DDCI với chính quyền địa phương

Xếp hạng chỉ số DDCI khối chính quyền địa phương

Hải HàĐầm Hà

Vân ĐồnCẩm Phả

Tx. Đông TriềuHạ LongTiên YênBình Liêu

Ba ChẽTx. Quảng Yên

Móng CáiTp.Uông Bí

Hoành BồCô Tô

0.00 10.00 20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00 80.00 90.00

46.2846.4547.9648.05

51.1352.3452.9053.3553.8555.1755.69

64.0964.85

76.78

Năm 2016 ghi nhận huyện Cô Tô đứng đầu bảng xếp hạng DDCI với 76,78 điểm. Hai địa phương xếp vị trí thứ hai là Hoành Bồ 64,85 điểm và thành phố Uông Bí xếp thứ 3 với 64,09 điểm. Hai địa phương xuất hiện trong nhóm 5 huyện/thị đứng đầu là thành phố Móng Cái và thị xã Quảng Yên – những trung tâm thương mại, đầu tư lớn của tỉnh. Có thể nói đây là những địa phương được các doanh nghiệp trong tỉnh đánh giá xuất sắc nhất trên bình diện cả 08 chỉ số thành phần. Tương tự như khối sở, ngành, bên cạnh những điểm mạnh, những địa phương này vẫn tồn tại những điểm yếu và hạn chế cần khắc phục.

Huyện đảo Cô Tô dẫn đầu 5/8 chỉ số thành phần bao gồm: “tính minh bạch và tiếp cận thông tin”, “tính năng động của lãnh đạo”, “chi phí không chính thức”, “hỗ trợ doanh nghiệp” và “vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương”.

Xếp thứ 2 là huyện Hoành Bồ. Địa phương này xếp hạng đầu về chỉ số thành phần “thiết chế pháp lý” và nằm trong nhóm 03 địa phương dẫn đầu với chỉ số thành phần: “tính minh bạch và tiếp cận thông tin”, “chi phí không chính thức” và “hỗ trợ doanh nghiệp”. Tuy nhiên, Hoành Bồ đứng trong nhóm địa phương cuối bảng về “cạnh tranh bình đẳng”.

DDCI 2016 20

Vị trí thứ 3 trong DDCI 2016 thuộc về thành phố Uông Bí. Với 02 chỉ số thành phần thuộc nhóm dẫn đầu bao gồm: “thiết chế pháp lý” và “vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương”. Uông Bí là địa phương tương đối đồng đều về hầu hết các khía cạnh điều hành kinh tế ngoại trừ chỉ số thành phần “tính năng động của lãnh đạo”. Về tổng quan, ngoại trừ Cô Tô có điểm tương đối vượt trội, các địa phương còn lại có điểm tuyệt đối khá đồng đều và có điểm mạnh, điểm yếu với các chỉ số thành phần khác nhau.

Tham chiếu với kết quả DDCI 2015, bảng xếp hạng năm nay cho thấy thành phố Uông Bí và thành phố Móng Cái (hai địa phương xếp đầu bảng chương trình DDCI thí điểm năm 2015) tiếp tục duy trì được phong độ và thế mạnh của mình khi mở rộng bảng xếp hạng ra toàn tỉnh Quảng Ninh. Ngược lại, việc Cô Tô và Hoành Bồ xếp đầu bảng 2016 đã minh chứng còn nhiều dư địa chính sách để hai trung tâm kinh tế lớn này rút kinh nghiệm và học hỏi.

Tính minh bạch và tiếp cận thông tin

Hải HàHạ LongVân Đồn

Tx. Đông TriềuBình LiêuCẩm Phả

Tx. Quảng YênTiên Yên

Ba ChẽTp.Uông Bí

Đầm HàHoành BồMóng Cái

Cô Tô

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00

3.013.834.104.154.234.37

4.965.065.085.335.36

5.756.09

8.70

Chỉ số thành phần “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” trong DDCI 2016 ghi nhận 3 địa phương đứng đầu là Cô Tô, Móng Cái và Hoành Bồ tương ứng với 3 mức điểm: 8,70 – 6,09 và 5,75 trên thang điểm 10. Tại hầu hết các địa phương, “tính minh bạch và tiếp cận thông tin” được đánh giá cao ở các khía cạnh: các thủ tục được niêm yết công khai tại

DDCI 2016 21

hệ thống hướng dẫn; phí và lệ phí công khai, minh bạchvới lần lượt82% và 83% tỷ lệ doanh nghiệp tham gia khảo sát.

Hệ thống website của chính quyền địa phương vẫn là điểm yếu khi dưới 50% doanh nghiệp cho rằng thông tin hoặc các văn bản quy phạm pháp luật mới được cập nhật trên hệ thống website của chính quyền địa phương. Với 51% doanh nghiệp trả lời đã từng truy cập vào website của chính quyền địa phương đồng nghĩa với 49% doanh nghiệp chưa từng truy cập vào website. Có tới 42% doanh nghiệp chưa thể tìm kiếm thông tin trên website một cách dễ dàng. Điều này cho thấy rằng các trang web của địa phương chưa thực sự hoạt động hiệu quả, chưa quan tâm đến việc cung cấp thông tin theo nhu cầu của doanh nghiệp và cũng chưa thực sự dễ tìm kiếm.

Đặc biệt, có tới 40% doanh nghiệp cho rằng các “mối quan hệ” sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong tiếp cận các thông tin/tài liệu quan trọng của địa phương. Chỉ báo này cho thấy ở cấp tỉnh, việc công khai minh bạch thông tin và các TTHC là chưa đủ. Điều quan trọng đối với doanh nghiệp là cần tiếp cận với những thông tin đủ chi tiết,cụ thể hơn ở tại địa bàn nơi doanh nghiệp dự định đầu tư và sản xuất kinh doanh đồng thời đa số doanh nghiệp cho rằng vẫn còn nhiều khó khăn khi tiếp cận thông tin chi tiết hơn tại các địa phương của tỉnh nếu như họ không có “mối quan hệ”.

Từ hai tháng cuốinăm 2015, ban quản lý chợ thu 400.000/tháng/1 lốt không có hợp đồng. Tiền được sử dụng như thế nào, nộp cho ngân sách nhà nước hay riêng Ban Quản lý chợ chúng tôi không biết. Rồi tiền hỗ trợ bình quân 30% tiền thuê lúc 21%, lúc 25%, lúc 27% trong cùng một khu, chúng tôi không hiểu căn cứ như thế nào, phần thiếu thừa đi đâu.

Trích phỏng vấn sâu DDCI 2016

DDCI 2016 22

Tính năng động của lãnh đạo

Bình LiêuĐầm Hà

Tp.Uông BíMóng CáiCẩm PhảVân Đồn

Hải HàTx. Đông Triều

Hạ LongHoành Bồ

Tx. Quảng YênTiên Yên

Ba ChẽCô Tô

0.00 2.00 4.00 6.00 8.00 10.00 12.00

2.83

2.87

2.87

3.45

3.46

3.91

3.96

4.11

5.18

5.64

5.88

6.43

7.72

9.53

Một điểm đáng chú ý với chỉ số thành phần “tính năng động của lãnh đạo” là 03 địa phương đứng đầu đều không phải các trung tâm kinh tế lớn. Đứng đầu là huyện Cô Tô với 9,53 điểm, tiếp theo là huyện Ba Chẽ và Tiên Yên với mức điểm tương ứng là 7,72 và 6,43. Ngoài lý giải rằng các địa phương khó khăn buộc phải năng động hơn nếu muốn phát triển, các phỏng vấn sâu của nhóm nghiên cứu cũng thu thập được một số bằng chứng về các hoạt động sáng tạo, chủ động tiếp cận doanh nghiệp và các nhà đầu tư của các địa phương này.

Điểm trung vị của chỉ số thành phần này nằm ở mức dưới 5 phản ánh mức độ hài lòng chưa cao của cộng đồng doanh nghiệp về nhiều khía cạnh của lãnh đạo chính quyền địa phương. Chỉ 32% doanh nghiệp đồng ý rằng lãnh đạo địa phương thường xuyên tổ chức/cử cán bộ tham gia các buổi đối thoại doanh nghiệp; 38% doanh nghiệp cho rằng lãnh đạo địa phương có triển khai kế hoạch và hành động cụ thể; chỉ 36% doanh nghiệp tin rằng lãnh đạo địa phương có những đề xuất, giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư trên địa bàn huyện.

Dữ liệu DDCI cho thấy tỷ lệ không cao tương ứng 28% doanh nghiệp cho biết địa phương có ít nhất một giải pháp/cải thiện môi trường đầu tư cụ thể trên địa bàn huyện trong năm qua.

*Do điểm số làm tròn trong bảng xếp hạng, đơn vị xếp trên có điểm thực tế cao hơn ở hàng thập phân thứ ba*

DDCI 2016 23

Chi phí thời gian

Tx. Đông Triều

Cẩm Phả

Hải Hà

Hạ Long

Tp.Uông Bí

Tx. Quảng Yên

Móng Cái

Đầm Hà

Vân Đồn

Hoành Bồ

Bình Liêu

Tiên Yên

Cô Tô

Ba Chẽ

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00

3.64

3.84

3.93

4.18

4.56

4.96

5.23

5.44

5.59

5.90

6.77

7.33

8.53

8.59

Chỉ số thành phần “chi phí thời gian” ghi nhận đánh giá cao của cộng đồng doanh nghiệp với huyện Ba Chẽ với điểm số 8,59/10. Tiếp theo là huyện Cô Tô và Tiên Yên với mức điểm tương ứng là 8,53 và 7,33 trên thang điểm 10. “Chi phí thời gian” được ghi nhận tích cực nhờ đóng góp ở khía cạnh giải quyết thủ tục hành chính với hơn 70% doanh nghiệp đánh giá quy trình và thủ tục dễ hiểu, dễ thực hiện và thời gian giải quyết thủ tục hành chính theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. Có trên 50% các doanh nghiệp cho rằng cán bộ đã hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thành các thủ tục, hồ sơ doanh nghiệp còn vướng mắc so với quy định của pháp luật.

Một điểm đáng lưu ý là mỗi doanh nghiệp mất trung bình khoảng 4 ngày mỗi năm cho các hoạt động thanh kiểm tra của chính quyền. Với điểm trung vị trên 5, “chi phí thời gian” phân bổ tương đối đồng đều giữa các địa phương.

DDCI 2016 24

Chi phí không chính thức

Vân Đồn

Hạ Long

Bình Liêu

Hải Hà

Móng Cái

Đầm Hà

Tx. Đông Triều

Tp.Uông Bí

Cẩm Phả

Tx. Quảng Yên

Hoành Bồ

Tiên Yên

Ba Chẽ

Cô Tô

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

2.96

4.30

4.32

4.53

5.03

5.21

5.52

6.35

6.35

6.48

7.38

7.83

7.93

8.19

Ba địa phương xếp nhóm đầu về chỉ số thành phần “chi phí không chính thức” là Cô Tô – 8,19; Ba Chẽ – 7,93 và Tiên Yên - 7,83. “Chi phí không chính thức” có trung vị trên 5 phản ánh phân bổ đều giữa các địa phương trong khoảng điểm từ 2,96 đến 8,20.

Những điểm sáng về chi phí không chính thức ghi nhận trong năm 2016 là chỉ còn một số ít doanh nghiệp cho rằng còn hiện tượng gây khó khăn/trì hoãn thủ tục để trục lợi (10%). Và chỉ có 22% doanh nghiệp cho rằng doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức nếu muốn công việc được thuận lợi. Bên cạnh đó có tới 49% doanh nghiệp được hỏi cho rằng thủ tục, giấy tờ giảm nhiều và xấp xỉ 40% doanh nghiệp cho rằng cả chi phí không chính thức lẫn hiện tượng gây khó khăn cho doanh nghiệp tính tới hết tháng 09/2016 đều được giảm bớt.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thống kê cho thấy các địa phương có thể cải thiện hơn nữa chỉ số thành phần này. Vẫn còn tới 50% doanh nghiệp cho rằng chi phí không chính thức hiện này vẫn ở mức “chấp nhận được”. Có 10% doanh nghiệp trả lời cho biết vẫn phải trả từ mức 3% tổng lợi nhuận trở lên cho các khoản chi phí không chính thức.

DDCI 2016 25

Cạnh tranh bình đẳng

Đầm HàCẩm Phả

Hoành BồTiên YênVân Đồn

Tx. Quảng YênBa Chẽ

Bình LiêuCô Tô

Tx. Đông TriềuHải Hà

Hạ LongMóng Cái

Tp.Uông Bí

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

2.79

3.66

4.05

4.48

5.28

5.41

6.19

6.69

6.91

6.95

7.04

7.70

7.76

8.30

DDCI 2016 ghi nhận các thành phố Uông Bí, Móng Cái vàHạ Long dẫn đầu chỉ số “cạnh tranh bình đẳng” với mức điểm tương ứng là 8,30 – 7,76 và 7,70. Cạnh tranh bình đẳng vẫn là vấn đề các doanh nghiệp tương đối quan ngại.Vẫn còn 40% doanh nghiệp cho rằng chính quyền địa phương ưu ái hơn cho các tổng công ty, tập đoàn lớn, doanh nghiệp quốc doanh và FDI và 18% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho rằng sự ưu ái này gây cản trở, khó khăn cho họ.

Liên quan đến việc đối xử ưu ái với các tổng công ty, tập đoàn lớn, doanh nghiệp quốc doanh và FDI, phần lớn các doanh nghiệp đều cho rằng nhóm doanh nghiệp lớn được thuận lợi hơn trong tiếp cận thông tin, chính sách ưu đãi hơn, ưu tiên giải quyết khó khăn, thủ tục hành chính vướng mắc so với doanh nghiệp tư nhân.

DDCI 2016 26

Hỗ trợ doanh nghiệp

Bình Liêu

Móng Cái

Vân Đồn

Hạ Long

Tx. Quảng Yên

Hải Hà

Cẩm Phả

Tx. Đông Triều

Tiên Yên

Đầm Hà

Tp.Uông Bí

Ba Chẽ

Hoành Bồ

Cô Tô

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

3.24

4.14

4.16

4.35

4.66

5.00

5.01

5.18

5.23

5.48

6.33

6.46

6.55

8.52

Huyện Cô Tô xếp thứ nhất chỉ số “hỗ trợ doanh nghiệp” với mức điểm 8,52, tương đối cách biệt với 2 huyện xếp thứ 2 và thứ 3 là các huyện Hoành Bồ và Ba Chẽ tương ứng với mức điểm 6,55 và 6,46.

Dữ liệu DDCI cho thấy chỉ 43% doanh nghiệp tham gia được các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp của địa phương và 27% doanh nghiệp cho rằng chương trình hỗ trợ doanh nghiệp của địa phương là thiết thực.

Tỷ lệ doanh nghiệp tham gia các buổi đối thoại doanh nghiệp do chính quyền địa phương tổ chức chưa cao, chỉ đạt 32% và gần xấp xỉ 2/3 số doanh nghiệp được hỏi cho rằng địa phương chưa có kế hoạch cụ thể, tiếp thu và thay đổi sau đối thoại cũng như giải quyết các vấn đề sau đối thoại một cách có hiệu quả. Điều đó cho thấy các địa phương cần phải tập trung vào các giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng các buổi đối thoại doanh nghiệp và quan trọng là phải bám sát và xử lý hiệu quả các kiến nghị và vướng mắc cua doanh nghiệp, công khai minh bạch kết quả xử lý để doanh nghiệp theo dõi, nắm bắt.

DDCI 2016 27

Thiết chế pháp lý

Ba ChẽĐầm Hà

Tiên YênTx. Đông Triều

Cô TôCẩm Phả

Hải HàHạ LongVân Đồn

Móng CáiTx. Quảng Yên

Bình LiêuTp.Uông Bí

Hoành Bồ

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

2.85

3.70

3.97

5.47

5.63

5.69

5.74

6.39

6.65

6.84

6.98

7.53

8.09

8.54

Huyện Hoành Bồ, thành phố Uông Bí và huyện Bình Liêu là các địa phương đứng đầu ở chỉ số thành phần “thiết chế pháp lý” với số điểm tương ứng là 8,54 – 8,09 và 7,53. Trong số các doanh nghiệp được hỏi, có đến 30% doanh nghiệp không biết đến cơ chế khiếu nại trong trường hợp cán bộ, nhân viên thuộc cơ quan hành chính địa phương làm trái với các quy định của pháp luật hoặc gây khó khăn khi giải quyết thủ tục hành chính. Với cộng đồng doanh nghiệp, khung pháp lý minh bạch cùng hệ thống khiếu nại, giải quyết tranh chấp hiệu quả là nhân tố then chốt tạo lập hiện trường.

Như vậy, rõ ràng là các địa phương cần xem xét, đánh giá lại hiệu quả của cơ chế khiếu nại và có giải pháp cụ thể khắc phục tình trạng này, cần phải có quy định cụ thể và cơ chế giám sát rõ ràng hoạt động của bộ phận thực hiện trách nhiệm cơ chế khiếu nại. Cũng cần quy định cơ chế bảo mật thông tin cho doanh nghiệp khiếu nại để tránh phiền hà, tạo ra tâm lý tin tưởng để doanh nghiệp thực sự yên tâm và sử dụng kênh khiếu nại của địa phương.Ngoài ra, cũng có rất ít doanh nghiệp tin rằng doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ được hỗ trợ thông tin khi giải quyết thủ tục hành chính.

DDCI 2016 28

Vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương

Hải HàVân Đồn

Tx. Quảng YênMóng Cái

Ba ChẽHạ LongCẩm Phả

Tx. Đông TriềuHoành BồBình LiêuTiên Yên

Tp.Uông BíĐầm Hà

Cô Tô

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00

3.203.44

3.79

3.864.71

5.045.36

5.745.85

6.136.50

7.087.27

7.70

Chỉ số “vai trò của người đứng đầu sở, ban, ngành và chính quyền địa phương” là tổng hợp của nhiều chỉ tiêu thông tin cho phép đánh giá lãnh đạo địa phương có ảnh hưởng và hiệu quả cụ thể, thiết thực như thế nào đối với các vướng mắc, quan tâm của doanh nghiệp.

Với khía cạnh này, lãnh đạo các huyện Cô Tô, Đầm Hà, thành phố Uông Bí thuộc nhóm dẫn đầu với số điểm tương ứng là 7,70 – 7,27 và 7,08. Lãnh đạo huyện Cô Tô là địa phương nhận được sự ủng hộ cao nhất của cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục nhiệm kỳ tới đây.

Có tới 62% doanh nghiệp được hỏi cho biết lãnh đạo chính quyền có ảnh hưởng quyết định tới công tác cải cách thủ tục hành chính tại địa phương. Khi được hỏi về lãnh đạo chính quyền địa phương lắng nghe, tiếp thu các vấn đề của doanh nghiệp, tỷ lệ này giảm xuống chỉ còn 45%. Một tỷ lệ không nhỏ tương ứng 20% doanh nghiệp cho rằng lãnh đạo chính quyền địa phương chưa giải quyết triệt để và nhanh chóng các vấn đề cụ thể của doanh nghiệp.

DDCI 2016 29

DDCI 2016 30

Kết luận

Mặc dù Quảng Ninh duy trì trong nhóm 5 tỉnh thành dẫn đầu cả nước trong ba năm liên tiếp, DDCI cho thấy một bức tranh chi tiết hơn về năng lực điều hành kinh tế của cơ quan hành chính thuộc tỉnh.

Thứ nhất, doanh nghiệp đánh giá năng lực điều hành về kinh tế của các địa phương rất khác nhau và không phụ thuộc vào mức độ tập trung kinh tế hay sự thuận lợi về vị trí địa lý, giao thông và giao thương. Địa phương đứng đầu tỉnh là huyện đảo Cô Tô, vùng xa và khó khăn về giao thông, cơ sở hạ tầng với điều kiện tự nhiên hệ thống quần đảo nằm cách đất liền hơn 50 km. Địa phương xếp hạng thứ hai và thứ ba là Hoành Bồ và Uông Bí ngược lại là những địa phương có vị trí địa lý thuận lợi hơn nằm gần các trục giao thông lớn, gần trung tâm của tỉnh và khu vực.

Thứ hai, khoảng cách về điểm giữa địa phương đứng đầu với các địa phương còn lại rất lớn và điểm DDCI có xu hướng dao động quanh khoảng 50 điểm. Khoảng cách điểm giữa địa phương xếp đầu và cuối bảng là hơn 30 điểm, trong khi khoảng cách tới địa phương thứ hai là 12 điểm.

Thứ ba, các chỉ số thành phần tính minh bạch và hỗ trợ doanh nghiệp của DDCI 2016 có giá trị trung vị tương đối thấp dao động quanh mức 5 trên thang điểm 10 hàm ý còn nhiều dư địa cải cách cho các địa phương thuộc tỉnh Quảng Ninh trong lĩnh vực này.

Thứ tư, các chỉ số thành phần thiết chế pháp lý và cạnh tranh bình đẳng có điểm trung bình tương đối cao hàm ý những nỗ lực của tỉnh Quảng Ninh và các địa phương đã thu được kết quả và khó tìm được dư địa cải cách trừ khi xác định các động lực cạnh tranh mới trong lĩnh vực này.

Thứ năm, riêng với nhóm sở, ban, ngành, sự dẫn đầu của các đơn vị có truyền thống tiếp xúc với doanh nghiệp như Cục Thuế, Sở KH-ĐT, Sở Công thương chỉ ra bài học rõ ràng với các cơ quan còn lại. Không chỉ đả phá sức ỳ và thói quen ngại va chạm hay tâm lý lo sợ “làm nhiều sai nhiều”, xếp hạng cao của các cơ quan này cho thấy càng minh bạchvà rõ quy trình làm việc, doanh nghiệp càng đánh giá cao hiệu quả công tác hành chính.

Thứ sáu, bên cạnh chỉ số thành phần về tính minh bạch và hỗ trợ doanh nghiệp, những ý kiến về sự tồn tại của chi phí không chính thức cũng cần sự vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống hành chính. Dữ liệu DDCI cho thấy chi phí không chính thức tại Quảng Ninh ở mức gần như không đáng kể và chấp nhận được. Tuy nhiên nếu muốn cải cách môi trường kinh doanh tại tỉnh Quảng Ninh hơn nữa, việc chiến đấu và loại bỏ những chi phí không chính thức là cần thiết.

Thứ bảy , vai trò của người đứng đầu đặc biệt khối sở, ngành được cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng ở mức cao. Không chỉ làm tốt vai trò tham mưu cho lãnh đạo tỉnh, hay thực hiện nghiêm túc các quyết sách chủ trương của tỉnh mà cần

DDCI 2016 31

chủ động giải quyết các vấn đề và vướng mắc cụ thể của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cần có sự vào cuộc đồng bộ, xuyên suốt từ chỉ đạo tớithực thi; đặc biệt từ các phòng, ban đơn vị trực thuộc, cụ thể là các cán bộ công chức tiếp xúc và làm việc trực tiếp với nhà đầu tư, doanh nghiệp.

Cuối cùng DDCI 2016 cho thấy sự khác biệt về cảm nhận của doanh nghiệp với từng cơ quan đơn vị thuộc tỉnh. Không có một đơn vị hoàn hảo và mỗi đơn vị cần nghiêm túc học hỏi cơ quan đứng đầu trong mỗi chỉ số thành phần. Đây là cách thức duy nhất để cải thiện vị trí DDCI trong năm 2017 nói riêng và duy trì, cải thiện thứ hạng PCI cũng như năng lực điều hành kinh tế của tỉnh Quảng Ninh về trung và dài hạn.

Kế thừa tinh thần cải cách của PCI và tính chủ động, sáng tạo của tỉnh Quảng Ninh, chương trình DDCI kỳ vọng tất cả các sở, ban, ngành và địa phương rũ bỏ tâm lý chủ quan, hài lòng với những gì đã đạt được. Thay vào đó là quan điểm nhìn về phía trước, chuyển từ quan điểm so sánh thành tích sang chủ trương cạnh tranh lành mạnh, cùng phát triển, chuyển từ giải quyết khiếu nại, phàn nàn, vướng mắc của cộng đồng doanh nghiệp sang hỗ trợ để doanh nghiệp phát triển và huy động được sự tham gia đóng góp, hiến kế xây dựng kinh tế xã hội cho tỉnh.

DDCI sẽ được sử dụng với hai mục đích. Mục đích thứ nhất: trao quyền cho cộng đồng doanh nghiệp lên tiếng hỗ trợ hệ thống hành chính phục vụ doanh nghiệp tốt hơn. Báo cáo và hội thảo công bố

DDCI hàng năm là một trong những hoạt động trọng tâm của chương trình dài hạn này. Mục đích thứ hai của DDCI là tạo lập cơ sở dữ liệu tin cậy cho phép UBND tỉnh lập kế hoạch triển khai, giám sát, đánh giá hiệu quả của các cơ quan chức năng. Và quan trọng hơn cả, DDCI giúp chính những đơn vị sở, ban, ngành và địa phương tự tìm ra con đường nâng cao chất lượng điều hành kinh tế, sự hài lòng của doanh nghiệp, qua đó, đóng góp chung vào sức cạnh tranh của tỉnh Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung.

Nhóm nghiên cứu khuyến nghị các đơn vị được xếp hạng trong cả hai khối tiến hành rà soát và chẩn đoán cụ thể chi tiết thông qua đề xuấtcuộc họp chuyên đề sâu hơn với tổ công tác DDCI nhằm hỗ trợ giải đáp các thông tin kỹ thuật vì lý do đơn giản bộ dữ liệu DDCI cho phép chúng ta hiểu rõ vể bản thân và nhu cầu, yêu cầu của doanh nghiệp để có những giải pháp thiết thực cải thiện trong năm 2017 và các năm tiếp theo.

DDCI 2016 32

PHỤ LỤC

DDCI 2016 33

Phụ lục 1: Bản đồ xếp hạng các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Quảng Ninh 2016

DDCI 2016 34

Phụ lục 2: Tổng hợp chỉ số thành phần DDCI khối Sở, Ban, Ngành

STT Sở,Ban, Ngành 

Tính minh bạch

Tính năng động

Chi phí thời gian

Cạnh tranh bình đẳng

Chi phí không chính thức

Hỗ trợ doanh nghiệp

Thiết chế pháp lý

Người đứng đầu

DDCI 2016

1 Cục Thuế 7.49 10.00 6.56 6.46 4.58 8.28 6.20 9.29 81.77

2 Sở KH-ĐT 5.95 9.54 6.73 5.32 5.48 6.12 7.02 7.02 70.15

3 Sở Công thương 5.89 7.22 4.90 6.16 3.62 4.88 7.69 5.83 59.23

4 Cục Hải quan 4.53 5.90 5.10 4.27 1.29 5.93 6.32 7.34 57.48

5 Sở LĐ-TB-XH 4.67 4.73 7.78 4.06 7.90 4.60 7.42 5.30 53.52

6 Sở TN&MT 4.78 4.15 5.22 7.97 7.03 3.24 6.67 7.50 52.95

7 Sở Xây dựng 5.29 4.80 4.45 7.07 7.38 4.55 5.82 5.17 51.86

8 NHNN 4.39 4.67 4.96 5.81 5.45 3.66 6.44 7.20 51.81

DDCI 2016 35

9 Ban QL Khu KT 2.70 4.75 4.21 3.51 4.20 5.05 5.77 6.22 48.98

10 BHXH 5.75 3.49 4.73 1.35 3.61 5.51 3.10 4.72 43.90

11 Sở GTVT 5.30 3.97 7.04 7.07 7.30 4.22 3.56 2.56 43.18

12 Sở Du lịch 4.26 3.90 5.47 6.10 6.22 4.11 6.06 2.92 43.13

13 Sở KH-CN 4.00 1.67 6.24 6.07 5.70 3.59 5.98 5.36 42.03

14 Sở Tư pháp 3.51 4.18 6.00 4.60 6.19 1.28 4.60 6.49 41.06

15 Sở NN&PTNT 3.54 1.47 3.79 6.15 5.11 3.03 5.76 6.02 39.37

DDCI 2016 36

Phụ lục 3: Tổng hợp các chỉ số thành phần DDCI khối chính quyền địa phương

STT Huyện/Thị/Thành phố

Tính minh bạch

Tính năng động

Chi phí thời gian

Chi phí không chính thức

Cạnh tranh bình đẳng

Hỗ trợ doanh nghiệp

Thiết chế

pháp lý

Người đứng đầu

DDCI 2016

1 Cô Tô 8.70 9.53 8.53 8.19 6.91 8.52 5.63 7.70 76.78

2 Hoành Bồ 5.75 5.64 5.90 7.38 4.05 6.55 8.54 5.85 64.85

3 Tp.Uông Bí 5.33 2.87 4.56 6.35 8.30 6.33 8.09 7.08 64.09

4 Móng Cái 6.09 3.45 5.23 5.03 7.76 4.14 6.84 3.86 55.69

5 Tx. Quảng Yên 4.96 5.88 4.96 6.48 5.41 4.66 6.98 3.79 55.17

6 Ba Chẽ 5.08 7.72 8.59 7.93 6.19 6.46 2.85 4.71 53.85

7 Bình Liêu 4.23 2.83 6.77 4.32 6.69 3.24 7.53 6.13 53.35

8 Tiên Yên 5.06 6.43 7.33 7.83 4.48 5.23 3.97 6.50 52.90

9 Hạ Long 3.83 5.18 4.18 4.30 7.70 4.35 6.39 5.04 52.34

10 Tx. Đông Triều 4.15 4.11 3.64 5.52 6.95 5.18 5.47 5.74 51.13

11 Cẩm Phả 4.37 3.46 3.84 6.35 3.66 5.01 5.69 5.36 48.05

12 Vân Đồn 4.10 3.91 5.59 2.96 5.28 4.16 6.65 3.44 47.96

13 Đầm Hà 5.36 2.87 5.44 5.21 2.79 5.48 3.70 7.27 46.45

14 Hải Hà 3.01 3.96 3.93 4.53 7.04 5.00 5.74 3.2320 46.28

DDCI 2016 37