Lög og réttur
description
Transcript of Lög og réttur
![Page 1: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/1.jpg)
Lög og réttur
![Page 2: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/2.jpg)
Lögfræði Fræðigreinin Skipting Hugtakanotkun
![Page 3: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/3.jpg)
Lög og réttur Hugtakið lög Hugtakið réttur
– Lög, skráð/óskráð– Réttindi – Heiti á fræðigreinum– Dómstóll
![Page 4: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/4.jpg)
Fræðikerfi lögfræðinnar Þjóðarréttur Allsherjarréttur
– Opinber réttur– Einkamálaréttur
![Page 5: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/5.jpg)
Réttarheimildir Ágreiningur um málefni og réttarstöðu Hlutverk dómara Réttarheimildir Skilgreining á hugtakinu réttarheimild
![Page 6: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/6.jpg)
Réttarheimildir Sett lög
– Stjórnskipunarlög– Almenn lög– Bráðabirgðalög
Venja Fordæmi Lögjöfnun Eðli máls Meginreglur laga
![Page 7: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/7.jpg)
Sett lög Hvað eru sett lög? Hverjir setja lögin? Í hvað skiptast sett lög
– Stjórnskipunarlög– Almenn lög– Bráðabirgðalög
![Page 8: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/8.jpg)
Stjórnskipunarlög = stjórnarskrá Mikilvægi stjórnarskrárinnar Meðferð frumvarps til breytingar á
stjórnskipunarlögum www.althingi.is/vefur/lagasafn.html
![Page 9: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/9.jpg)
Almenn lög Hverjir setja almenn lög Hvernig eru almenn lög sett? Hlutverk fastanefnda alþings við
lagasetningu Gildisskilyrði – undirritun
![Page 10: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/10.jpg)
Reglugerðir og stjórnvaldsfyrirmæli Reglugerðir Samþykktir Tilskipanir Reglur Auglýsingar http://www.logbirtingablad.is/servlet/logbirt
ing/listi/1/87
![Page 11: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/11.jpg)
Bráðabirgðalög Hvenær eru þau sett? Hver setur þau? Skilyrði fyrir setningu þeirra
– Þinghlé– Brýn nauðsyn– Stjórnarskrá
![Page 12: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/12.jpg)
Meðferð bráðabirgðafrumvarps Leggja strax fyrir Alþingi Sex vikur frá setningardegi >> lög eða >> falla úr gildi
![Page 13: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/13.jpg)
Skilgreining á bráðabirgðalögum
Bráðabirgðalög eru lög sem forseti Íslands gefur út milli þinga þegar brýna nauðsyn ber til.
![Page 14: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/14.jpg)
Réttarvenja Mat dómstóla Aldur venjunnar Afstaða almennings til hennar Efni hennar Dómar hæstaréttar Venja >> lög
![Page 15: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/15.jpg)
Skilgreining á venju
réttarvenja byggist á því að menn hafa um langt skeið hagað sér með tilteknum hætti, vegna þess að þeir hafa talið sér það heimilt eða skylt.
![Page 16: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/16.jpg)
Fordæmi Hlutverk dómara og dómstóla Réttarmótandi hlutverk þeirra Skilgreining hugtaksins
![Page 17: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/17.jpg)
Skilgreining á fordæmi
Með hugtakinu fordæmi er átt við að dómsúrlausn hafi gengið um tiltekið réttaratriði sem er ólögfest og hún sé síðan notuð sem fyrirmynd í síðara dómsmáli
Dómar hæstaréttarVsDómar héraðsdóms
![Page 18: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/18.jpg)
Lögjöfnun skilgreining
Lögjöfnun er fólgin í því að beita settu lagaákvæði um ólögákveðið atriði sem er eðlisskylt því sem rúmast innan setta lagaákvæðisins.
![Page 19: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/19.jpg)
Lögjöfnun Notað ef ekki er til:
– Réttarregla– Réttarvenja
![Page 20: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/20.jpg)
Skilyrði til beitingar lögjöfnunar Ólögákveðið atriði Önnur réttarheimild nær ekki yfir það Í höndum dómara – ath. skyldu dómara Lög banna lögjöfnun Dæmi: dómur um grunnreglur
þagnarverndar einkalífs
![Page 21: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/21.jpg)
Eðli máls skilgreining Þá leysir dómarinn úr ágreiningsefni eftir
því sem hann telur skynsamlegast, réttlátast og eðlilegast eftir öllum málavöxtum.
Dæmi: réttur óskilgetins barns til meðlags – byggt á eðli máls
![Page 22: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/22.jpg)
Meginreglur laga og eðli máls Meginreglur laga – skilgreining
Dómari reynir að lesa úr tilteknum lagabálki ákveðna stefnumörkun eða vilja löggjafans og finna þannig út grundvallarreglu
![Page 23: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/23.jpg)
Eðli máls >> sanngirni og réttlætiskennd dómara
Meginreglur laga >> tengjast settum lagareglum
![Page 24: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/24.jpg)
Lögskýringar Lögskýringargögn:
– Frumvarp til laga– Greinargerð með frumvörpum– Umræður á alþingi– Umræður í nefndum á alþingi– Kenningar fræðimanna
![Page 25: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/25.jpg)
Lögskýringar Almenn lögskýring
– Það sem stendur skrifað er túlkað eftir orðanna hljóðan
Þrengjandi lögskýring– Efnislegt inntak orðsins túlkað þrengra en orð
þess benda til Rýmkandi lögskýring
– Það sem stendur skrifað er túlkað rýmra en orð þess benda til
![Page 26: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/26.jpg)
Gagnályktun– Lagaákvæði skýrt þannig að það sem ekki er
talið upp í ákvæðinu, fellur utan þess.
![Page 27: Lög og réttur](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022050810/56814a33550346895db750f6/html5/thumbnails/27.jpg)
Birting laga Grundvallarregla lýðræðisins Stjórnartíðindi Lögbirtingarblaðið
Ef lög ekki réttilega birt >> lög ekki gildandi