ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Başarıyı değerlendirme) Batın/OTURUM-3_4.pdf · −grubun...

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(Başarıyı değerlendirme)

Meral AksuODTÜ Eğitim Fakültesi

Eğitim Bilimleri Bölümü

Seminere Gelirken Getirdiklerim:

Rod Bolitho (1999)

2

Öğrenci kimdir?

• Sınavdan 6 gün önce 1 sayfayı 6 saatte çalışamazken, sınavdan 1 gün önce 60 sayfayı 1 saatten kısa süredeçalışabilen kişiye öğrenci denir

6 gün önce 1 gün önce

3

Sınav Hazırlama ve Başarıyı Değerlendirme

• Sizce sınav/test nedir amacı nedir?

• Bugüne kadar kaç sınava girdiniz?

• Bugüne kadar kaç çeşit sınava girdiniz?

• “Sınav” sözcüğü size hangi duyguları hatırlatıyor?

4

Türkiye’de Sınav Bir Yaşam Biçimi…

5

Sınavlar Hayatımızın Ayrılmaz Bir Parçası...

6

Sınav çeşitleri

Uygulama dönemi

Çok kısa süreli

Dönem sonu

Dönem arası

Sınıflandırma

Bitirme

Uygulama stili

Geleneksel

Dışarıdan cevaplandırılan

Açık kitap

Amaçlar

Seçme

Yeterlik

Yarışma

Sınıflandırma

Tarama

7

Maksimum Yeterlik Testleri

Birey hakkında bilgi toplama yolları

Testler Test dışı teknikler

Tipik Davranış Testleri

Kişilik ölçekleri

İlgi ölçekleri

Tutum ölçekleri

Yetenek testleri

Genel yetenek

Bireysel

Grup

Özel yetenek

Bireysel

Grup

Başarı testleri

Standart testler

Bireysel

Grup

Öğretmen yapımı testler

Sözlü

Yazılı

Eşleştirme

Kısa cevap

Doğru-Yanlış

Çoktan seçmeli

Yazılı yoklama

Vak’a kaydı

Kontrol listesi

Derecelendirme ölçeği

Görüşme

Anket

Bireyin kendi hakkında bilgi vermesi

Otobiyografi

Sosyogram

8

Katılımcı Algıları

• Bugüne kadar yaptığınız değerlendirmelerde hangi ölçmearaçlarını / yöntemlerini kullandınız?

• Öğrencilerin bir dersdeki başarılarının /performanslarının değerlendirilmesinde karşınıza çıkansorunlar nelerdir?

9

Leo Buscaglia (Çev. Nesrin Kasap)-Yaşamak, Sevmek, Öğrenmek,

İnkilap Kitapevi, 1982

10

Eğitim Programı

• Bir eğitim programının temel boyutları / öğeleri nelerdir?

11

Eğitim Programı

12

Hedef

Neden?

-Bilgi

-Beceri

-Tutum Ne?

Nasıl?

Ne ölçüde?

Yöntem,

Araç-gereç

Materyal

İlkeler Dönütİçerik

Uygulama

Değerlendirme

12

Hedef Alanları

• Bilişsel Alan (Bilme-Düşünme)− Bilgiler, genellemeler

• Duyuşsal Alan (Duygu)− İlgi, Tutum, Değer, Kişilik

• Psikomotor Alan (Beceri)− Fiziksel beceri, davranış

13

Uygun Öğrenme Süreci Uygun Değerlendirme Yaklaşımı

• Temel kavramlar / bilgiler

• Tutumlar

• Beceriler

14

Temel kavramlar

• Ölçme: Bir niteliğin gözlenip, gözlem sonuçlarının sayıveya sembollerle gösterilmesi

• Ölçüm: Ölçme sonucunda elde edilen değer

− Her ölçme işleminde ölçülmek istenen bir özellik ve buözelliği ölçebilecek bir ölçek vardır.

• Değişken: Çeşitli değerler alabilen nitelik

15

Temel kavramlar

• Doğrudan ölçme: Özelliğin kendisi ile aynı türden biraraçla, bir birimle ölçülmesi (örn. boy ve ağırlık)

• Dolaylı ölçme: Ölçülmek istenen değişkenle ilgili olduğudüşünülen bir özelliğin gözlenmesi, ölçülmesi (örn. sıcaklık, zeka, eğitimdeki ölçmeler)

• Değerlendirme: Nicel veya nitel gözlemlerin ya da ölçmelerin bir ölçüte vurularak karar verilmesi süreci

16

Değerlendirme bir karar verme sürecidir.

• Her değerlendirmede

− gözlem, ölçme sonucu, ölçüt

− ölçme sonucu ile ölçütün karşılaştırılması

− değer yargısı, karar

vardır.

17

Testin Teknik Özellikleri

• Güvenirlik: ölçülecek değişkenin ne derece duyarlıklaölçüldüğü, ölçme sonuçlarının tesadüfi hatalardan ne kadar arınık olduğunun derecesi

• Geçerlik: Bir aracın veya yöntemin ölçülmek istenendeğişkeni ölçüp ölçmediği, ölçebiliyorsa başkaistenmeyen değişkenlerden ne kadar arınık ölçtüğününderecesi

• Kullanışlılık: Bir araç veya yöntemin uygulama süresi, ölçmeciden istediği beceriler, puanlanması, sonuçlarınınyorumlanması, maliyet vb. yönlerden kullanışlılığı, ekonomikliği

18

Ölçme Hataları

• Kaynakları

− araç

− yöntem

− ölçmeyi yapan kişi

− ölçmenin yapıldığı ortam

− üzerinde ölçme yapılan bireyler

• bireylerin araçla, yöntemle, vb. etkileşimleri

• Çeşitleri

− sabit

− sistematik (yanlılık)

− tesadüfi 19

Geçerlik ve Güvenirliği Etkileyen Faktörler

• Testin kendisinden kaynaklanan faktörler

• Testin uygulanmasından ve puanlanmasındankaynaklanan faktörler

• Katılımcıların cevaplarından kaynaklanan faktörler

• Testin uygulandığı grubun niteliklerinden kaynaklananfaktörler

20

Geçerlik ve Güvenirliği Etkileyen Faktörler

• Testin kendisinden kaynaklanan faktörler− açık olmayan test yönergesi

− katılımcının okuma düzeyinin üzerinde bir dil kullanılması

− katılımcının düzeyine uygun olmayan güçlük düzeyinde sorular sorulması

− test maddelerinin teknik açıdan zayıf olması

− soruda belirsizlik olması

− ölçülmek istenen hedef ve davranışlara uygun olmayan soruların sorulması

− çok kısa testler

− maddelerin test içerisinde güçlük, tip v.b. açısından uygun bir şekilde organize edilmemesi

− seçmeli testlerde katılımcının bulabileceği bir doğru cevap dağılımının kullanılması 21

Geçerlik ve Güvenirliği Etkileyen Faktörler 2

• Testin uygulanmasından ve puanlanmasındankaynaklanan faktörler

− katılımcıların kopya çekmesi

− puanlamanın “yanlı” ya da yanlış yapılması

− testin uygulandığı zamanın veya ortamın uygun olmaması

• Katılımcıların cevaplarından kaynaklanan faktörler

− bireylerin psikolojik durumları, sınav kaygısı, v.b.

− cevapların gelişigüzel işaretlenmesi veya cevaplarda “blöf” yapılması

22

Geçerlik ve Güvenirliği Etkileyen Faktörler 3

• Testin uygulandığı grubun niteliklerinden kaynaklanan faktörler

− grubun cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi dağılımı

− grubun ölçülen nitelik açısından çok homojen ya da çok heterojen bir dağılım göstermesi

23

Öğretim Sürecinde Kullanılan Değerlendirme

Yaklaşımları

Amaç

Önşart davranışların varlığı ve derecesi

Öğrencilerin yetişme seviyesi, eğitim sürecinin yetiştirme yeterliği

Öğrenme derecesi, öğretim yöntem ve araçlarının uygunluğu (geri bildirim)

Bilgi ve becerilerin uygulanma durumu, öğrenme eksikliği, programa ilişkin görüşler, eğitim istek ve ihtiyacı

Yaklaşım

Ön değerlendirme

Son değerlendirme

Ara değerlendirme

İzleme değerlendirmesi

24

Başarının Ölçülmesinde Kullanılan Yazılı Sınav

Türü Ölçme Araçları

Yazılı Yoklamalar

Sınırlı cevap

Serbest cevap

Objektif Testler

Kısa cevaplı

Eşleştirme

Sınıflama

Çoktan seçmeli

25

Hedef: Eğitim ve öğretim sürecinin geliştirilmesi

• Test amacının belirlenmesi

• Belirtke tablosunun hazırlanması

• Uygun madde tiplerinin seçilmesi

• İlgili test maddelerinin hazırlanması

• Testin oluşturulması

• Testi uygulama

• Test sonuçlarının değerlendirilmesi

• Sonuçları kullanma

26

Sınav hazırlama ve uygulama süreci

Belirtke (Analiz) Tablosu

Hedefler

Temel kavramları

bilir

Temel sembolleri

bilir

Hava ile ilgili

olguları bilir

Hava oluşumuna etki eden

temel faktörleri

kavrar

Verilen bir hava

haritasını yorumlar

Toplam Madde Sayısı

Toplam madde yüzdesi

İçerik

Hava Basıncı 2 (3.33)* 2 (3.33) 2 (3.33) 3 (5.00) 3 (5.00) 12 20

Rüzgar 1 (1.66) 4 (6.66) 2 (3.33) 8 (13.33) 2 (3.33) 17 28

Sıcaklık 2 (3.33) 2 (3.33) 2 (3.33) 2 (3.33) 2 (3.33) 10 17

Nem ve sis 3 (5.00) 2 (3.33) 1 (1.66) 2 (3.33) 5 (8.33) 13 22

Bulutlar 4 (6.66) 2 (3.33) 2 (3.33) 8 13

Toplam Madde Sayısı

12 12 9 15 12 60

Yüzde 20 20 15 25 20 10028

Kusurlu Madde Örnekleri

Uygulama

30

Kısa Cevaplı Testler

• Bir kelime, bir sayı, bir sembol ya da en çok birkaç kelime ile cevaplanabilen madde türü.

• Soru cümlesi ya da eksik cümle yapısı kullanılır.

31

Madde Yazım Kuralları 1

• 1.Her madde tek bir doğru cevabı olacak açıklıkta ve netlikteyazılmalıdır.

− Küçük hayvanları neden severiz?• Bu madde kısa cevaplı bir madde değildir

− Bir çoktan seçmeli maddedeki yanlış cevaplara ne ad verilir?• Bu maddenin cevabı kesin ve tektir.

• 2.Maddeyi oluşturan cümle, cevaplayıcının tanıdığı birkaynaktan aynen alınmamalıdır.

• 3. Soru cümlesi şeklindeki maddeler eksik cümle şeklindekimaddelere tercih edilmelidir.

32


• 4. Beklenen cevap sayısal ise, birim ve kaç basamağa kadarsonucun verilmesi gerektiği açıkca belirtilmelidir.

− 64 inç = _____− 24/36 = _____

• Bu soruların birden çok doğru cevabı olabilir.

• 5. Bir maddenin ifadesinde, o maddenin cevabının bulunmasında işe yarayacak ipuçları verilmemelidir.− Şair Evlenmesi adlı eserin yazarının adı_____dir.

• Eksik cümlenin yüklemi “dir” ile bittiğine göre cevaplayıcı sadece sonuna dir gelebilecek yazar adlarını arayacak, dır, dür, dur gelebilecekleri eleyecektir.

− Şair Evlenmesi____________adlı yazara aittir.33


• 6. Her maddede bırakılan boşluklar aynı uzunlukta olmalıdır.

• 7. Bir cümlede çok sayıda boşluk bırakılmamalı ve cümlelerdensadece anahtar niteliğindeki anlamlı ve önemli sözcükler çıkarılmalıdır.

• Örnek:

− 1.________ _______ ________ bölmekle elde edilir.

− 2. ________ bölüneni bölene bölmekle elde edilir.

− 3. Bölünenin bölene bölünmesiyle elde edilen değere _______

adı verilir.

• Birinci ve ikinci örneklerde verilen maddeler kusurlu olup,

üçüncü madde amaca hizmet edecek nitelikte bir maddedir. 34

Sınıflama Testleri

• Cevaplayıcıdan maddeyi belli bir ölçüte göre sınıflamasıistenir.

− Doğru-Yanlış

− Evet-Hayır

− Katılıyorum-Katılmıyorum

− Olgu–Kanı v.b.

• En yaygın kullanılan tip: Doğru-Yanlış maddesi

• Bazıları yanlış, bazıları doğru önermeler halinde verilenmaddelerden oluşur.

35


• 1. Her maddede sadece bir tane ana fikir bulunmalıdır.− Göz yapıları basit olduğu için solucanlar göremezler. D Y

• Bu örnekte üç ana fikir vardır.1. solucanların göremediği,2. göz yapılarının basit olduğu,3. basit gözyapılarının göremediği.

• 2. Her madde kesinlikle doğru, ya da kesinlikle yanlış olmalıdır.− Türk Kurtuluş Savaşı Yunanlılara karşı verilmiştir. D Y

• Bu madde hem doğru hem de yanlış olarak işaretlenebilir.

• 3. Bir maddenin yanlışı önemsiz ya da atlatıcı bir noktadaolmamalıdır.− Fransız ihtilali 1798 yılında olmuştur. D Y

• Bu madde tarih bilgisinden çok dikkati ölçmektedir.36


• 4. Her madde kısa ve açık yazılmalıdır.

• 5. “Daima”, “her zaman”, “genellikle”, “hiç bir zaman”, “asla”,“sadece” gibi özgül belirleyiciler kullanılmamalıdır.

• 6. Olumsuz, özellikle çift olumsuz ifadelerkullanılmamalıdır.

• 7. Maddelerin uzunlukları birbirine yakın olmalıdır.

37


• 8. Bir maddede birden fazla yanlış fikir bulunmamalıdır.

• 9. Kanı ifadeleri bir kaynağa dayandırılarak verilmelidir.

• 10. Doğru-yanlış testindeki doğru ve yanlış maddelerinsayısı birbirine yakın olmalıdır.

• 11. Doğru ve yanlış maddelerin test içinde sıralanışındahiç bir sistemli dizi izlenmemelidir.

38

Sınıflama maddelerinin sınırlılıkları

• Doğru cevabı tahminle bulma olasılığı %50. (Şans faktörü)

• Cevap yanlış ise ve cevaplayıcı da yanlış olduğunu işaretleyip doğru cevabı bulmuşsa, cevaplayıcı doğru cevabı biliyor mu? Test maddesi ölçmek istediğimiz hedefi ölçüyor mu?

− Yönerge: Aşağıdaki cümleyi okuyunuz. Cümle doğru ise D harfini daire içine alarak işaretleyiniz. Cümle yanlış ise Y harfini işaretleyip, altı çizili olan kelimeyi değiştirerek cümleyi doğru hale getiriniz. Yeni kelimeyi verilen boşluğa yazınız.

D Y ______________ Mekanik enerji elektrik enerjisine transformatör kullanılarak çevrilir.

39

Eşleştirme Maddeleri

• İki grup halinde verilen ve birbiriyle ilgili olan bilgi öğelerinin, belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesini gerektirir.

Öncüller

• Tanımlar• Semboller• İlkeler• Yazarlar• Olaylar• Problemler• Bireyler• Hayvanlar veya bitkiler• Kurallar

Muhtemel cevaplar

• Terimler• Adlar• Uygulanabileceği durumlar• Eserler• Tarihler• Çözümler• Buluşlar• Sınıflamalar• Örnekler

40


• 1. Öncüller listesi ile cevaplar listesinin her biri benzeşik(homojen) öğelerden oluşmalıdır.

• 2. Öncüller ile cevaplar eşit sayıda olmamalıdır.

• 3. Uzun ifadeler öncül olarak kullanılmalı ve öncüllersütunu sayfanın sol tarafına, cevaplar sütunu ise sayfanınsağ tarafına yerleştirilmelidir.

41


• 4. Cevapların seçileceği sütun bir kelime listesi isealfabetik sıraya göre, sayılar ya da tarihlerden oluşuyorise büyüklük sırasına göre düzenlenmelidir.

• 5. Eşleştirme sorusu tüm maddeleri ile aynı sayfadabulunmalıdır, bölünmemelidir.

• 6. Yönergede hangi sütunlarda hangi bilgilerin olduğu, eşleştirmenin neye göre yapılacağı, cevapların nasılişaretleneceği açık ve anlaşılır bir dille belirtilmelidir.

42

ÖrnekYönerge: Aşağıda A sütununda Türkiye Cumhuriyeti tarihi ileilgili bazı önemli olaylar, B sütununda ise yıllar verilmiştir. Birolayın hangi yılda geçtiğini, o yılın önündeki harfi ilgili olayınsolundaki boşluğa yazarak belirtiniz. B sütunundaki bir yıl birkez ya da bir kaç kez kullanılabileceği gibi hiç kullanılmayabilir.

Sütun A Sütun B

__ Ankaranın başkent oluşu__ İlk tek dereceli seçimin yapılması__ Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılması__ Lozan anlaşmasının imzalanması__ Cumhuriyetin ilanı__ Sevr anlaşmasının imzalanması

A. 1918B. 1919C. 1920D. 1923E. 1925F. 1932G. 1936H. 1946I. 1950

43

Çoktan Seçmeli Testler

• Çoktan seçmeli bir maddede cevaplayıcının, verilenseçenekler arasından doğru cevabı ya da en doğru cevabıseçip işaretlemesi istenir.

• Madde kökü bir soru cümlesi ya da eksik cümleformunda olabilir.

44

Çoktan seçmeli maddenin öğeleri:

Madde kökü Aşağıdaki ifadelerin hangisi değerlendirmeişlemini göstermektedir?

Seçeneklera.Ali aritmetik sınavından 75 puan aldı. Çeldiricib.Ayşe sınıfın en başarılı öğrencisidir. Doğru cevap c.Zeynep yeni sözcüklerin %60ını öğrendi. Çeldiricid.Ahmet bütün toplama işlemlerinde hata yaptı. Çeldiricie.Can tüm problemlerin sonucunu doğru buldu. Çeldirici

45


• 1.Madde kökünde daha seçenekleri okumadananlaşılabilen tek ve temel bir fikir olmalıdır.

• İkinci dünya savaşı,

a. Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarında yaşandı

b. 1939-1945 yıllarında geçti

c. Avrupa bu savaştan mağlup çıktı

d. Savaştan sonra NATO kuruldu.

• Maddenin başka kusurları da vardır, burada sadece madde köküaçısından örnek verilmektedir.

46


• 2. Seçenekler kapatılıp madde kökü okunduğunda nesorulduğu açıkca anlaşılmalıdır.

• 3. Madde kökü, eğer mümkünse, maddenin büyük kısmınıoluşturmalıdır.

• 4. Madde kökü gereksiz açıklama ve bilgilerle şişirilmemelidir.

• 5. Olumsuz madde kökleri, ancak ölçülecek davranışkullanılmasını gerektiriyorsa, kullanılmalıdır.

• 6. Maddede sadece bir doğru cevap ya da en doğru cevapolmalıdır.

47


• 7. Seçeneklerin her biri, ifade, konu ve gramerbakımından madde kökü ile tutarlı olmalıdır.

• 8. Seçenekler, ifade tarzı, uzunluk ve kapsam bakımındanbirbirine benzer olmalıdır.

• 9. Seçeneklerin tümü, ifade, gramer ve konu yönündenhomojen bir grup oluşturmalıdır.

48


• 10. Çeldiriciler bilgisiz veya yanlış bilgili cevaplayıcılarıyanıltmalı, fakat bilgileri yeterli olanları yanıltmamalıdır. Çeldiricilerin doğru cevaba yakınlık derecesi arttıkça maddeningüçlüğü de artar. Ancak, hiç bir çeldirici o maddede sorulanproblemi çözebilecek yetenekteki bir cevaplayıcının seçiminiçeldirecek kadar yanıltıcı olmamalıdır.

− Pi sayısının yaklaşık değeri aşağıdakilerden hangisidir?a. 3,14b. 3,141c. 3,15 d. 3,1416 e. Hiçbiri

• Bu sorunun doğru cevabı anahtarda (d) seçeneği olarak işaretlenmişolabilir, ancak dikkatli bir kişi (e) seçeneğinin doğru olacağını da tartışabilir. 49


• 11.Kökte ve seçeneklerde kelime benzerliği, seçenekuzunluğu gibi bazı cevaplayıcıların doğru cevabı bulmaktakullanabilecekleri ipucları bulunmamalı, varsa bunlar çeldiricilerde olmalıdır.

− Aşağıdaki yerlerden hangisinde Akdeniz iklimi görülür?

a. Güney Doğu Asya kıyıları

b. Karadeniz kıyıları

c. Akdeniz kıyıları

d. Arjantin’in güney kıyıları

50


• 12. “Yukarıdakilerin hepsi” ve “yukarıdakilerin hiçbiri” ifadelerinin seçenek olarak kullanılması özel bir özen gerektirir.Genellikle madde yazarları çeldirici bulmakta güçlük çektiklerindebu ifadeleri kullanırlar.

a. “Yukarıdakilerin hepsi ” seçeneği kullanıldığında, seçeneklerden bir tanesininyanlışlığı apaçık belli ise, “Hepsi” seçeneği de yanlış diye elenir. Seçeneklerden ikitanesinin doğru olduğu biliniyorsa, cevap bir tek olacağından, “Hepsi” seçeneğinindoğru olduğu anlaşılır.

b. “Hiçbiri” seçeneği en doğru cevabı seçtiren maddelerde kullanılmaz.Maddenin kesinlikle doğru bir cevabı varsa ve bu cevap seçenekler arasındaverilmişse “Hiçbiri” seçeneği çeldirici olarak kullanılabilir.

“Hiçbiri” seçeneğinin kullanılmasının iki sakıncası:1. Cevaplayıcılar bu seçeneği dikkate almayabilir.2. Doğru cevap olarak kullanıldığında kişinin doğru cevabı bilip bilmediği

ölçülemez.51


Örnek 1− Aşağıdakilerden hangisi bilişsel alanın aşamalarından biridir?

a. Bilimsel düşünmeb. Akıl yürütme gücüc. Tepkide bulunmad. Almae. Yukarıdakilerin hiçbiri

Örnek 2− 1024 sayısının kare kökü aşağıdakilerden hangisidir?

a. 42 b. 38 c. 28 d. Hiçbiri

• Özellikle bir hesaplama işlemi sonunda sayısal bir değer bulunmasınıgerektiren maddelerde, hiçbiri seçeneği çeldirici ya da doğru cevapolarak kullanılmamalıdır. 52


• 13.Birbirinden bağımsız olmayan, biri diğerini içine alanseçenekler yazılmamalıdır.

• 14. Büyüklük sırası, sayısal sıra veya benzeri anlamlı bir sırayakonulabilecek seçenekler, uygun bir sırada verilmelidir.

• 15. Bir testin bütün maddeleri aynı sayıda seçeneğe sahipolmalıdır.

• 16. Doğru cevaplar tüm seçeneklere tesadüfi olarakdağıtılmalıdır.

• 17. Bir maddenin yarısı bir sayfada, yarısı diğer sayfadaolmamalıdır. 53

İyi bir madde yazarı :

− madde yazılan alanı çok iyi bilmeli,

− madde yazma teknik ve yöntemlerini bilmeli,

− maddelerin yazılacağı dili kullanmada becerili olmalı,

− testin uygulanacağı grubun özelliklerini iyi bilmeli,

− yaratıcı olmalıdır.

54

Yazılı Yoklamalar

• Cevapların düşünülmesi, tasarlanması, düzenlenmesi, yazılması ve yazılanların kontrol edilmesi gerekir.

• Sınırlılıkları:

− cevapların yazılı verilmesi zorunluluğu

− cevaplayıcı bağımsızlığı

− cevapların uzunluğu

− puanlamanın puanlayıcı kanısına dayanması

55

Sınırlı Cevap Soruları

• Cevabın niteliğine, uzunluğuna, biçimine (formatına) ilişkin sınırlamalar konur (üç neden belirtin, iki benzerlikyazın, verilen boşluğa yazın, vb.).

− İnsan gözü ile kamerayı, en az iki benzerlik ve iki farklılık yazarakiki sütun halinde karşılaştırın.

− Göz Kamera

− Benzerlik

− Farklılık

.

• Cevap hem içerik hem de biçim yönünden sınırlandırılmıştır. 56

Serbest Cevap Soruları

• Cevabın içeriği, niteliği ve uzunluğu açılarından cevaplayıcı serbest bırakılır.

• Genellikle özgün ve yaratıcı düşünme, bunları örgütleme ve değerlendirme gücünü ölçmede kullanılır.

57

Özellikleri

• Cevapların yazılı olarak verilmesi zorunluluğu, yazı güzelliği, yazma hızı, anlatım gibi aslında ölçülmek istenmeyen bazı özelliklerin cevaba yansıması sonucunu doğurur.

• Cevaplama süresi uzun zaman aldığından, belli bir süre içinde sorulabilecek soru sayısı az olur.

• Sorular “şişirme” yolla, yuvarlak ifadelerle cevaplandırılabilir. Cevaplayıcı “blöf” yapabilir.

• Cevapların doğruluk derecesinin belirlenmesi puanlayıcıya kalır.• Soruların hazırlanması kolaydır ve az zaman alır.

• Cevapların okunması ve puanlanması güçtür ve çok zaman alır. • Puanlama işlemine çeşitli hatalar karışır. 58

Madde Yazım Kuralları

• 1. Sadece objektif testlerle ölçülemeyen davranışların ölçülmesindekullanılmalıdır.

• 2. Her soru, değişik yorumlara açık olmayacak biçimde açık veanlaşılır bir dille yazılmalıdır.

• 3. Çok zorunlu değilse, seçimlik soru bulundurulmamalıdır.

• 4. Her sorunun cevaplanması için tahminen ne kadar zamanharcanması gerektiği, cevapların nereye yazılacağı ve her soruyaverilecek puan belirtilmelidir.

• 5. Sorular bir kaynaktan aynen alınmamalıdır.

• 6. Sorular birbirinden bağımsız olarak cevaplandırılabilmedir. 59

Puanlamada Uyulması Gerekli Kurallar

• 1. Puanlayıcı okuduğu kağıdın kime ait olduğunu bilmemelidir.

• 2. Puanlayıcı, yazı güzelliği ya da okunaksızlığının, ifade şeklinin vebenzeri yanıltıcı etkilerin hatalara sebep olduğunu bilmelidir.

• 3. Cevaplar okunurken, aynı soruya verilen tüm cevaplar okunduktansonra diğer soruya geçilmelidir. (Soru soru puanlama yapılmalıdır).

• 4. Aday hakkında önemli kararlar verilecekse, birden fazla bağımsızpuanlayıcı kullanılmalıdır.

• 5. En uygun puanlama yöntemi kullanılmalıdır.

• 6. Sorunun cevabı olmayan “şişirilmiş” ya da “blöf” cevaplarla ilgiline yapılacağı önceden kararlaştırılmalı ve sınavı alanlaraduyurulmalıdır. Puanlama anahtarı ile yapılan puanlamada “negatif” puanlar kullanılabilir.

60

Puanlama yöntemleri

• Sınıflama yöntemi

− Cevap kağıtlarının “iyi”, “orta”, “zayıf” gibi gruplanıp puanlanması

• Anahtarla puanlama yöntemi

− Puanlama anahtarı

61

Değerlendirme ve Not Verme

• Mutlak değerlendirme: Notlar önceden belirlenen bir ölçüte göre verilir. Belli bir bilgi ya da becerinin ne kadarının öğrenildiği dikkate alınır.

• Bağıl değerlendirme: Bireyin başarısı içinde bulunduğu grubunortalaması dikkate alınarak değerlendirilir. Bireyin başarısı ait olduğu gruba göre değişir.

• Notlar birey hakkındaki değer yargılarının ölçüleridir.

• Notlar genellikle başarılı-başarısız, geçer-kalır gibi kararlara dayanak olarak kullanılır.

• Objektif yöntemlerle elde edilen ölçme sonuçları birleştilerek ve önceden belirlenen ölçütle karşılaştırılarak not verilir.

62

Notların temel işlevleri

− Başarılı bireyi güdülemek

− Gelişim ihtiyacını ortaya çıkarmak

− Gerekli öğrenimin planlanmasına yardımcıolmak

− Kişisel gelişimin değerlendirilmesine yardımcıolmak

− Birey hakkında verilecek kararlara dayanakolmak

− Yöneticilere ve diğer ilgililere bilgi vermek63

Ürün ve Süreç Değerlendirme

NE? NASIL?

NE KADAR? NE YAŞADI(M)?

Öğretmen öğrenciyi

Öğrenci öğrenciyi

Öğrenci kendisini

64

Hangi Kazanımlar ?? / Beceriler ??

• Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama

• Bilgi toplama, araştırma yapma, analiz etme ve sonucaulaşma

• Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuççıkarma

• Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma

• Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözme

• Sahip olduğu bilgileri yeni durumlarda kullanma

• Öğrendikleri ile gerçek yaşam arasında ilişki kurma

65

Ürün ve Süreç Değerlendirme

Puanlama Cetveli

66

Bu raporu hazırlamak için tam 5 saat çalıştım, öğretmenim. 1 saat kartuş almak için alışveriş merkezine gitmekle geçti, 2 saat teknik servis tarafından bekletildim, 45 dakika beyaz kağıt aramakla geçti,30 dakika en güzel yazı karakterini aramakla...

67

67

Değerlendirme İçin Kullanılacak Puanlama

Cetveli Türleri

• Gözlenen durumun "Var", "Yok" ya da "Evet", "Hayır" şeklinde puanlanması

Gözlem formu

• Yapılan çalışmanın nitelik / boyutlarına göre derecelendirilip puanlanması

Dereceli Ölçekler

• Genel sürecin veya ürünün bir bütün olarak parçalarını ayrı ayrı dikkate almadan puanlanması

Bütüncül Dereceli Ölçekler

68

5 4 3 2 1

Organizasyon Bilgiler çok iyi

oluşturulmuş paragraflar,

alt başlıklar kullanılarak

oldukça başarılı bir

şekilde organize

edilmiştir. Bilgiler doğru

ve gerçekçidir.

Bilgiler çok iyi

oluşturulmuş

paragraflarla organize

edilmiştir. Bilgiler doğru

ve gerçekçidir.

Bilgiler, organize

edilmiştir ,fakat,

paragraflar iyi

oluşturulamamıştır.

Gerçekçi bilgilere yer

verilmiştir.

Bilgiler, organize

edilmemiş şekildedir

ve doğruluğu ve

gerçekçiliği şüphelidir.

Bilgiler, organize

edilmemiştir ve

yanlış/hatalıdır.

Bilginin Kalitesi Bilgiler, konuyla birebir

ilgili/ ilişkili ve çok sayıda

destekleyici açıklama/

örnek içermektedir.

Bilgiler, konuyla birebir

ilgili/ ilişkili ve 1-2 tane


örnek içermektedir.

Bilgiler, konuyla birebir

ilgilidir fakat


örnek verilmemiştir.

Bilgilerin

konuyla ilgisi

sınırlıdır.

Konuyla ilgisi

olmayan bilgiler

içermektedir.

Yapı / Düzen Hiçbir gramer, yazım ya

da noktalama hatası

içermemektedir.

Neredeyse hiçbir gramer,

yazım ya da noktalama

hatası içermemektedir.

Az sayıda gramer, yazım

ya da noktalama hatası

içermektedir.

Fazla sayıda gramer,

yazım ya da

noktalama hatası

içermektedir.

Oldukça fazla

sayıda gramer,

yazım ya da

noktalama hatası

içermektedir.

Kaynaklar Tüm kaynaklar doğru bir

şekilde önceden

belirlenen formata göre

listelenmiştir/ referans

gösterilmiştir.

Tüm kaynaklar doğru bir

şekilde listelenmiştir/

referans gösterilmiştir

fakat bazıları önceden

belirlenen formatın

dışındadır.

Tüm kaynaklar doğru bir

şekilde listelenmiştir/

referans gösterilmiştir

fakat birçoğu önceden

belirlenen formatın

dışındadır.

Bazı kaynaklar doğru

bir şekilde

listelenmemiştir/

referans

gösterilmemiştir

Çok fazla sayıdaki

kaynak doğru bir

şekilde

listelenmemiş/

referans

gösterilmemiştir.

Kullanılan bir

format yoktur.

Yazılı Rapor/Makale Puanlama Anahtarı

69

1 2 3 4

Bilgi Yetersiz/eksik; destekleyici

detaylardan yoksun; konuyla

ilgisi olmayan bilgi/örnekler

içermektedir.

Birkaç detaylı açıklama ve bilgi

verilmiştir, fakat konuyla çok

ilgili değildir.

Konuyla ilgili yeterli düzeyde

açıklama ve bilgi içermektedir.

Diyagramlar, (kullanılmışsa)

konuyla ilgilidir ve konunun

anlaşılmasını destekler

niteliktedir.

Konuyla ilgili oldukça yeterli

düzeyde açıklama ve bilgiler

içermektedir. İçerik eksiksizdir.

Sunular bilgiler, konunun tam

olarak anlaşıldığını

göstermektedir.

Organizasyon Sunulan bilgi, hiçbir sıra/düzen

takip etmemektedir.

Konunun yanlış anlaşılmasına

sebebiyet verecek şekilde ya da

bilgiler arasındaki kopukluktan

dolayı akıl karıştırıcı şekildedir.

Okuyucunun anlayabilmesi için

tekrar tekrar okumasını

gerektiren 2-3 tane

sırasız/düzensiz/ kopuk bilgi ve

açıklama içermektedir.

Sunulan bilgi genel anlamda

organize edilmiştir. Içeriğin akışı

iyi bir biçimde sunulmuştur.

Çok ufak hatalara rağmen,

okuyucunun rahatlıkla takip

edebileceği şekildedir.

Oldukça iyi bir şekilde organize

edilmiştir. Içerik, açık bir

örüntüye sahiptir. Okuyucunun

kolayca konsantre olmasını

sağlayıcı niteliktedir.

Sunum Yazı okunaksızdır, oldukça fazla

gramer ve yazım hataları

içermektedir. Özensiz ve

düzensiz bir şekilde

hazırlanmıştır.

Yazı, genel olarak,

okunaklıdır,fakat estetik

açıdan tatmin edici değildir.

Bazı gramer ve yazım hataları

içermektedir. Gösterilen özen

(yazı, şekiller, vb.) tutarlı

değildir.

Yazı okunaklı ve anlaşılır

şekildedir. Az sayıda gramer ya

da yazım hatası içermektedir.

Estetik açıdan tatmin edicidir.

Bazı bölümlerde yeterli özen

gösterilmemiştir.

Yazı tamamıyle okunaklıdır ya

da bilgisayar ile yazılmıştır.

Estetik açıdan çok tatmin

edicidir. Çok az sayıda gramer

ya da yazım hatası içermektedir.

Materyaller organize edilmiş ve

yapıştırılmıştır. Dikkat çekici/

özenli/ düzenli bir şekilde

sunulmuştıur.

Özgünlük /

Yaratıcılık

Resimler ya da düzenleme

başkalarından kopyalanmıştır ya

da standart/alışılmış şekildedir.

Ya da oldukça baştan savma/

amaçtan sapılmış şekildedir.

Resimler ya da düzenleme,

yaygın/ genel örüntüler

kullanılarak yeniden

oluşturulmuştur ve

okuyucunun alışkın/aşina

olduğu şekildedir.

Resimler ya da düzenlemeler,

okuyucunun dikkatini çekmek

amacıyla yaygın/ genel

örüntülerin adapte edilmiş/

değiştirilmiş şekliyle

kullanılmıştır.

Resimler ya da düzenleme,

orjinal fikirleri göstermektedir

ve sıradan/alışıldık

düşüncelerden alışılmamış/yeni

düşüncelere geçiş

vardır.Okuyucunun dikkatini ve

ilgisini çekicidir.

PosterPuanlama Anahtarı

70

Eğitim Seminerinden Giderken Götürdüklerim:

Gelecek ile ilgili planlarım neler?Rod Bolitho (1999)

73

BAŞARI DİLEKLERİMLE...

Teşekkür ederim

74

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Başarıyı değerlendirme) Batın/OTURUM-3_4.pdf · −grubun...

Documents

Transcript of ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Başarıyı değerlendirme) Batın/OTURUM-3_4.pdf · −grubun...