Tema 2: Tema 2: Qasja ekonomike: modelet në ekonomi, Qasja ekonomike: modelet në ekonomi,

analiza pozitive dhe normative, llojet analiza pozitive dhe normative, llojet dhe dhe ndërtimi indërtimi i grafikëve grafikëve

Lënda: Mikroekonomia I Lënda: Mikroekonomia I

Albulenë KASTRATI, PhD kandidateAlbulenë KASTRATI, PhD kandidate

email: email: albulenekastrati@gmail.comalbulenekastrati@gmail.com

Modelet në ekonomiModelet në ekonomi

Ndërtimi i modeleveNdërtimi i modeleve

- induksioni- induksioni Përdorimi Përdorimi ii modeleve modeleve

- deduksioni- deduksioni Vlerësimi Vlerësimi ii modeleve modeleve

0

MC

MB

$

Vitet e shkollimit

Shembull: Modeli i vijimit të mësimit

12

MB

MC

MC’

12 15 Vitet e shkollimit

$

MC=MB

MC= kosto marxhinale MB= përfitimi marxhinal

Pohimet pozitive dhe normativePohimet pozitive dhe normative Pohimet pozitivePohimet pozitive lidhen me përshkrimin dhe lidhen me përshkrimin dhe

shpjegimin e dukurive ekonomike dhe të shpjegimin e dukurive ekonomike dhe të lidhjeve midis tyre, me përshkrimin e lidhjeve midis tyre, me përshkrimin e rrugëve në të cilat agjentët e ndryshëm rrugëve në të cilat agjentët e ndryshëm ekonomik kërkojnë të arrijnë synimet e tyre.ekonomik kërkojnë të arrijnë synimet e tyre.

Pohimet Pohimet normativenormative merren me sugjerimet merren me sugjerimet rreth rrugëve më efiçente të arritjes së rreth rrugëve më efiçente të arritjes së synimeve ekonomike të agjentëve individual synimeve ekonomike të agjentëve individual ekonomik apo shoqërisë në tërësi.ekonomik apo shoqërisë në tërësi.

Pyetje për diskutimPyetje për diskutim::

““ Niveli i papunësisë në Kosovë është i lartë, ai Niveli i papunësisë në Kosovë është i lartë, ai duhet të ulet”duhet të ulet”..

““ Rritja e defiçitit buxhetor mund të sjellë uljen e Rritja e defiçitit buxhetor mund të sjellë uljen e papunësisë, por njëkohësisht ndikon në rritjen e papunësisë, por njëkohësisht ndikon në rritjen e nivelit të inflacionit”nivelit të inflacionit”..

““Norma e inflacionit do të jetë mbi 6%”Norma e inflacionit do të jetë mbi 6%”..

CilCilatat nga pohimet e mëposhtme janë pohime pozitive ? nga pohimet e mëposhtme janë pohime pozitive ?

Llojet e grafikëveLlojet e grafikëve

Grafikët tek të cilët nuk ka asnjë lidhje Grafikët tek të cilët nuk ka asnjë lidhje shkakore (vija KMP)shkakore (vija KMP)

Grafikët që shprehin lidhjen mes çmimeve Grafikët që shprehin lidhjen mes çmimeve dhe sasisë së kërkuardhe sasisë së kërkuar ( (kurba e kërkesëskurba e kërkesës) ) apo lidhjen mes çmimeve dhe sasisë së apo lidhjen mes çmimeve dhe sasisë së ofruar ofruar (kurba e ofertës(kurba e ofertës), ), kur faktorët tjerë kur faktorët tjerë mbesin të pandryshuar (ceteris paribus)mbesin të pandryshuar (ceteris paribus)..

Grafiku i serive kohoreGrafiku i serive kohore

Grafikët e shpërndarëGrafikët e shpërndarë

Disa nga llojet e grafikëve janëDisa nga llojet e grafikëve janë::

Kufiri i mundësive të prodhimitKufiri i mundësive të prodhimit

Lakorja emundësivetë prodhimit

A

B

C

Sasia eveturave të prodhuara

2,200

600

1,000

3000 700

2,000

3,000

1,000

Sasia e kompjuterëve

të prodhuar

D

Kurba e kërkesësKurba e kërkesës

Çmimi

0

$12

10

8

6

4

1 2 3 4 5 Sasia

1. rënja eçmimit ...

2. ... rritje ne sasine e kërkuar .

A

B

C

D

Kurba e ofertësKurba e ofertës

0

20

15

10

5

2 4 6 8 5 6 7 8 9 10

Çmimi

Sasia

1. rritja eçmimit ...

2. ... rritje ne sasine e ofruar.

A

B

C

D

oferta

Q

D

S

Kurba e kërkesësKurba e kërkesës dhe ofertësdhe ofertës (jolineare) (jolineare)

Q

P

P

a

b

c

a

b

c

0

Y

2005 2006 2007 2008 2009

Vite/ muaj

Grafiku i serive kohoreGrafiku i serive kohore

Grafiku i shpërndarëGrafiku i shpërndarë

Të ardhurat e disponueshme

Konsumi total

Variabla e pavarur (shkaku) dhe Variabla e pavarur (shkaku) dhe variabla e varur (efekti/pasoja)variabla e varur (efekti/pasoja)

Lidhja mes variablaveLidhja mes variablave ekonomike ekonomike (ndryshoreve)(ndryshoreve)

Ndërtimi i grafikëveNdërtimi i grafikëve

Konceptimi i pjerrësisë dhe përdorimi Konceptimi i pjerrësisë dhe përdorimi ii saj saj në ekonomiksnë ekonomiks

Pjerrësia e kurbës linearePjerrësia e kurbës lineare

Pjerrësia e kurbës jolinearePjerrësia e kurbës jolineare

Pjerrësia = Ndryshimi vertikal

Ndryshimi horizontal

Pjerrësia zero dhe pjerrësia infinitPjerrësia zero dhe pjerrësia infinit

0

y

x

0

Y

x

Pjerrësia= zero

Pjerrësia=infinit

Pjerrësia dhe vlerat ekstreme të variablavePjerrësia dhe vlerat ekstreme të variablave

0

y

x

0

Y

x

Pjerrësia= zero

Pjerrësia= zero

Kurbat konvekse dhe konkaveKurbat konvekse dhe konkave

X X

yy

X X

yy

a

b

Lëvizja përgjatë kurbës dhe Lëvizja përgjatë kurbës dhe zhvendosjazhvendosja

0

Oferta

DD

EE’

P

Q

0

Kerkesa

S1

S2

E

E’

P

Q

Ndërprerjet e kurbaveNdërprerjet e kurbave

Shembulli 1:Shembulli 1:

Të paraqiten grafikisht të dhënat nga tabelat në vijim:Të paraqiten grafikisht të dhënat nga tabelat në vijim:

Kombinimet Të ardhurat Konsumi

a 0 50

b 100 100

c 200 150

d 300 200

e 400 250

Kombinimet Çmimi i biletave

Numri i biletave

(000)

a 5050 0

b 4040 4

c 3030 8

d 2020 12

e 1010 16

f 00 20

KKu qendron dallimi mes dy grafikeve nga u qendron dallimi mes dy grafikeve nga aspekti i përcaktimit të variablave në të aspekti i përcaktimit të variablave në të varura dhe të pavarura?varura dhe të pavarura?

Çfarë lidhje ekziston mes variablave?Çfarë lidhje ekziston mes variablave?

Sa është pjerrësia prej pikes b në pikën c Sa është pjerrësia prej pikes b në pikën c në të dy grafikët në të dy grafikët ??

A ndryshon pjerrësia përgjatë një kurbe A ndryshon pjerrësia përgjatë një kurbe lineare? Po në rastin e një kurbe jolinlineare? Po në rastin e një kurbe jolineaeare?re?

Të jepen përgjegjet në pyetjet e mëposhtme:Të jepen përgjegjet në pyetjet e mëposhtme:

Tema në vijim: Tema në vijim: Kërkesa, oferta dhe ekuilibri I tregutKërkesa, oferta dhe ekuilibri I tregut