L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004...

13
ISSN 0014-0635 Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio (en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko) revuo 97-a jaro n-ro 1169 (4) Aprilo 2004 Esperanto: Esperanto: serioza alternativo serioza alternativo Estu lumo Estu lumo en ¯angalo! en ¯angalo! Ni faldos Ni faldos la manikojn la manikojn Esperanto kiel Esperanto kiel senpaga transdonilo senpaga transdonilo TEJO-Trejnkurso TEJO-Trejnkurso en Bruselo en Bruselo Kompletigita Kompletigita plena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof

Transcript of L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004...

Page 1: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

ISSN

001

4-06

35

Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio (en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)

revuo

97-a jaro • n-ro 1169 (4) • Aprilo 2004

Esperanto:Esperanto:serioza alternativoserioza alternativo

Estu lumoEstu lumoen ¯angalo!en ¯angalo!

Ni faldosNi faldosla manikojnla manikojn

Esperanto kielEsperanto kielsenpaga transdonilosenpaga transdonilo

TEJO-TrejnkursoTEJO-Trejnkursoen Bruseloen Bruselo

KompletigitaKompletigita

plenaplena

verkaro deverkaro de

L.L. ZamenhofL.L. Zamenhof

Page 2: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75

Osmo BullerNi faldos la manikojn

AntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlandone-esperantista konato subite demandismin: Kiun lingvon vi uzas en via oficejo?

Mi estis konsternita. Mi pensis, ke li estis ßercanta,sed montri¸is, ke li demandis tute serioze. Li nepovis kredi, ke oficejo kun multnacia laborantaropovas funkcii per lingvo, kiu ne estas "vera" lingvo.Mi ne havis alian rimedon por provi konvinki linol doni mian honoran vorton, ke la oficistoj deUEA interparolas en Esperanto, kaj, se li tamenne kredus, inviti lin foje veni al Roterdamo porkonstati tion per propraj oreloj.

Komenton de alia ne-esperantista konato tutelastatempe mi povis plene konfirmi. Eksciinte, ke mi baldaΩeklaboros en la Centra Oficejo jam por la tria fojo, li diris: Videvas ßati tiun oficejon. Prave, mi vere ßatas ¸in!

La Centra Oficejo estas çiutaga pruvo, ke Esperanto estasvera lingvo. Kiam ni proponas in kiel lingvon de internaciakunlaboro, çu en internaciaj organiza√oj çu inter ordinarajhomoj, ni ne povus havi pli nekontesteblan pravigon pornia propono ol la sperto de la CO pri ¸i kiel laborlingvo deoficistoj kaj volontuloj el malsamaj landoj. Nenie Esperantovivas tiel normale kiel en Nieuwe Binnenweg 176. Pri tiobone konsciis la finna veterano Hemmo Tietti, jam forpasinta,kiu de tempo al tempo petis konsilon de la Roterdama stabopri lingvaj demandoj, ekzemple pri internacia kompren-ebleco de esprimoj. LaΩ li, la kaftablo de la CO estas plifidinda lingva institucio ol la Akademio.

Jam antaΩ ol mi fari¸is dungito de UEA, mi kiel simplamembro sentis fieron pri la Centra Oficejo. Ke UEA havasprofesian kaj eç relative grandan oficejon, estis por mi signo,ke ¸i estas serioza organiza√o. Estis speciala sento, kiam mipost 17-jara membreco unuafojemalfermis la pordon de la CO.Memoro pri tio influis ie fone, kiamni ricevis la ideon pri Malferma Tagode la CO. Mi çiam memoros la plejunuan vizitanton de la premieraMalferma Tago en novembro 1994,laboristan esperantiston elRoterdamo, kiu dum trideko da jarojsennombrajn fojojn estis preter-pasinta la oficejon sen kura¸i eniri,çar "mankis afero", ¸is li vidis invitonviziti ¸in en la Malferma Tago senbezono je ajna alia afero ol vidi sianpropran domon kaj ¸ian labor-antaron.

UEA kiel tuto estas io tro abstraktaaΩ tro granda por povi bildigi ¸in al

si mem. Kvankam la CO estas nur ero de UEA, itamen estas io tiel konkreta kaj centra, ke kun¸i estas facile identigi la tutan asocion. Por plejmultaj esperantistoj preskaΩ çiuj rektaj ligoj,kiujn ili havas kun UEA, estas ligoj kun la CO enformo de diversaj servoj, kiujn ili ricevas kielmembroj, kongresanoj, kontohavantoj,libroservaj klientoj. Kiel ili estas priservataj, tielili ju¸as pri la asocio, ekzemple kiam venastempo rekotizi por sekva jaro. Eç se çiujestraranoj estus elokventaj oratoroj, en tiudecida horo ili apenaΩ povus influi la membron,se ties bildo pri UEA tro kontuzi¸is pro propraj

spertoj. Tial granda respondeco kußas sur la ßultroj de ni,kiuj laboras en la oficejo.

Mia unua sperto pri la oficejo, nome pri la libroservo,taΩgus kiel reklamo. Kiel studento mi devis ekzameni¸i priunu el la klasika√oj de filozofio, Simpozio de Platono. Finnatraduko ne plu estis açetebla kaj çiuj ekzempleroj en launiversitata biblioteko estis forpruntitaj. En la katalogo deUEA mi vidis, ke la verko haveblas en Esperanto. Mi do tujmendis in per ekspresa letero, kun fasko da respondkuponojkiel pago. Unu semajnon poste mi jam povis eklegi ¸in, eçse ne en tute simpla traduko, ¸ustatempe antaΩ laekzameno. Tio eblis en la tempo, kiam la poßtaj servojankoraΩ ne estis distrançitaj, venditaj kaj revenditaj en lanomo de modernigo kaj pliefikigo. AntaΩ çio tio eblis, çar laoficejo funkciis kaj meze de sia ravi¸o pri √us akiritanekredebla moderna√o, fotokopiilo, la dungitoj ne subtaksisla gravecon tuj plenumi tiel tradician servon kiel libromendode iu periferia studento.

Mi skribas tion çi, kiam mi ankoraΩ ne ekpakis mianvalizon por reiri al Roterdamo. Miajpensoj tamen jam vagas en la CO kajmi scias, ke multe da laboro atendasmin. Intertempe okazis pozitivajevoluoj, sed oni ankoraΩ ne sufiçekonscias pri ili, çar senpere senteblajmalglata√oj kovras ilin per sia ombro.Necesas ataki tiujn malglata√ojn. Mifaros tion kun optimismo, çar laspertoj de la pasintaj jaroj instruismulton. Unu el la plej valoraj instruojestas pli klara konscio de niajdecidfarantoj pri la ßlosila graveco debone funkcianta Centra Oficejo porla tuta vivo de UEA. Por mi personetio estas granda kura¸igo.

Ni en la Centra Oficejo faldos lamanikojn.

EsperantoOficiala organo deUniversala Esperanto-Asocio(en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)

Fondita en 1905 de Paul Berthelot(1881-1910). Establita kiel organode UEA en 1908 de Hector Hodler(1887-1920).

Redaktoro: Stano Marçek.

Adreso de la redakcio:Revuo Esperantop/a Stano Marçek, Zvolenská 15SK–036 01 Martin, Slovakio, +421 43 4222 788 [email protected]; [email protected]

Aperas:en çiu monato krom aΩgusto.

Redaktofino:la 10-a de la antaΩa monato.

Legata en 115 landoj.

Voçlegata por vidhandikapitoj.

Abonprezo: varias laΩlande (EUR34); informi¸u çe via landa asocioaΩ çe la CO. Unuopa ekzemplerokostas EUR 3,00.

Anonctarifo (EUR): 1 p. 1000, 1/2 p.550, 1/4 p. 300, 1/8 p. 165, 1/16 p.90. Movada rabato 50%. Anoncojsur ekstera kovrilo kostas duoble.Rabato por tuja ripeto 20%.Bankokontoj: 378964 çe Postbank,Postbus 1800, NL-1000 BV Amsterdam(IBAN: NL24PSTB0000378964SWIFT: PSTB NL21)42.60.51.599 çe ABN AMRO Bank,Postbus 949, NL-3000 DD Rotterdam(IBAN: NL66ABNA0426051599SWIFT: ABNA NL2R).

Kreditkartoj:

Adreso de la Centra Oficejo de UEA:Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJRotterdam, Nederlando.

+31-10-436-1044, +31-10-436-1751, [email protected]

TTT: http://www.uea.org

¯enerala Direktoro: Osmo Buller.

Enhavo 75 .... Malferme: Ni faldos la manikojn (Osmo Buller). 76 .... Kongresa komuniko 3: Pekino gastigas la UK-on 2003 (Clay Magalhães). 77 .... Reta Katalogo de UEA. Nova TEJO-volontulo (Joel Amis). 78 .... “finfine kompletigita plena verkaro de l.l. zamenhof”: Ludovikito ricevas

premion de usona fonda√o (Ulrich Lins). 79 .... Estu lumo el ¯angalo! (Flavio Rebelo/Trevor Steele). 80 .... Esperanto kiel senpaga transdonilo (Toon Witkam). 81 .... Forumo: DaΩre atentigi politikistojn pri la ekzistantaj lingvaj problemoj

(László Gados). 82 .... Per flugiloj de facila vento (Kent Jones). Aviada Terminaro. 83 .... Esperanto: serioza alternativo al hegemoniaj lingvoj (Robert Phillipson/István

Ertl/Marko Naoki Lins). 84 .... Institucio Hodler ’68: formikoj kun ßtalßranko (Renato Corsetti). 85 .... Esperanto en radio.

87 .... RECENZOJ: José Antonio Vergara pri Baza Esperanta Radikaro. CorneliaBatrânca pri The Music of David Gaines.

88 .... Muzika Ago-Tago? (Anna-Liisa Ali-Simola). Christian Rivière pri Matematikokaj lega√oj por çiuj.

89 ... LASTE APERIS. 90 ... LOKE. BET-40. 91 .... FAKE, PERSONE. OFICIALA INFORMILO. 92 .... TRA LA MONDO: TEJO-Trejnkurso organizita de EΩropa Komisiono sukcesis

en Bruselo (Marko Naoki Lins). 93 ... Sukcesa librofoiro (Povilas Jegorovas). Esperanto estas viva lingvo! (Oszkár

Princz). 94 .... FORPASOJ. KRUCENIGMA KONKURSO.

KOVRILPA¯E: Fine de la jaro 2003 la usona fonda√o Esperantic Studies Foundationasignis al s-ro Kanzi Itô el Japanio premion pro lia eksterordinara redakta kajeldona agado. La premio de dek mil dolaroj ebligis al “Ludovikito” eldoni la dulastajn el la 57 volumoj de la monumenta Plena Verkaro de L.L. Zamenhof. (Legupli sur la p. 78). Sur la foto de Ziko M. Sikosek: kelkaj ludovikitaj libroj çe la bustoen la salono Zamenhof en la Centra Oficejo. La busto estis farita dum la UK 1908en Dresdeno kaj donacita al UEA en 1962 de Felix Epstein el Hamburgo.

Estraro de Universala Esperanto-AsocioPrezidanto (strategio kaj planado): d-ro RenatoCorsetti, Via del Castello 1, IT-00036 Palestrina, Italio;+39-06-957-57-13; +39-06-957-66-33; -

renato@esperanto. org.Vicprezidanto (kulturo, esploro kaj doku-mentado): prof. Humphrey Tonkin, 279 RidgewoodRoad, West Hartford CT 06107, Usono; +1-860-561-26-69 [h]; +1-860-561-52-19 [h]; +1-860-768-44-48 [of]; +1-860-768-44-11 [of]; [email protected] (eksteraj rilatoj): prof. Lee Chong-Yeong, Shinsegae Town Apt. 5-1001, Soosung-Dong,Taegu 706-031, Korea Resp.; +82-53-765-0880 [h];+82-53-652-4488 [of]; +82-53-652-8141 [of]; +82-53-765-0881 [h]; [email protected].¯enerala sekretario (faka agado, rilatoj kunla Komitato, kongresoj, Nobel-kampanjo): s-ro Ivo Osibov, Vinkovacka 25, HR-21000 Split, Kroatio;

+385-(0)21-535-650 [h]; +385-(0)21-355-550 [of];+385-(0)21-393-597 [of]; [email protected], administrado: s-ino Ans Bakker-ten Hagen,Kastelenstr. 231-II, NL-1082 EG Amsterdam, Nederlan-do; / +31-(0)20-642-18-53; [email protected], ILEI-rilatoj, sporto, afrika agado: s-roGbeglo Koffi, B.P. 13169, Nyekonakpoe, Lomé,Togolando; +228-227-21-17; esp.togo@ cafe.tg.Informado, rilatoj kun TEJO : s-ro AndrejGrigorjevskij, ul. Lenina 40–14, RU-429120 ∑umerlja,Çuvaßa Respubliko, Rusio; +7/83536/59856; [email protected] agado: s-ino Michela Lipari, viale Giulio Cesare223, IT-00192 Roma, Italio; +39-06-39-72-61-98;+39-06-39-72-61-69; michela.lipari@esperanto. org.Observanto de TEJO: Sonja Petrovic .Observanto de ILEI: Radojica Petrovic . Fo

to: Z

i ko

M. S

iko s

e k

Page 3: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 7776 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

La çefurbo de Çinio, Pekino, gastigas la UK-on por la dua fojo. Ne senkiale. Ekde la lastafojo kiam la Universala Kongreso okazis entiu urbo is hodiaΩ la urbo ßan¸i¸is multe.Sed, tio ne forprenis ¸ian çarmon, male,donis al ¸i novajn vidinda√ojn.

Sed ne nur Pekino, la tuta lando estas nia ekskursa celo.Kaj pro tio ni ofertas al la kongresanoj 8 antaΩ- kaj

postkongresajn ekskursojn. Por çiuj plaçoj kaj poßoj.

A1∑anhajo, Guilin kaj Xi’an estas nia unua proponata antaΩkongresa ekskurso. ∑anhajo, la havenurbo de

Çinio, estas ankaΩ la industria kaj komerca bazo de la lando.¯ia moderneco impresas çiujn vizitantojn, kiuj certe ankaΩrestas longan tempon vizitante interesegajn kaj famajntemplojn kaj ¸ardenojn. Guilin estas tutmonde konata prosia belega pejza¸o, kun unikaj montoj, riveroj kaj kavernoj.En Xi’an, antikva çefurbo de Çinio, la lasta celo de la ekskurso,oni vidas inter aliaj, la miraklajn terakotajn çevalojn kajmilitistojn de la Qin-dinastio.

Kongresa komuniko 3Kongresa komuniko 3Kongresa komuniko 3Kongresa komuniko 3Kongresa komuniko 3

Pekino gastigas la UK-on 2004

A2 La dua antaΩkongresa ekskurso iras al ∑anhajo, Zhouzhuang, Suzhou kaj Hangzhou. Zhouzhuang

estas urbeto kun pli ol 900 jaroj da historio. i estas tre interesaloko, ne nur pro la dometoj konstruitaj çe la riveroj aΩ la 14pontoj el la dinastioj Yuan, Ming kaj Qing, sed çar la riveretojkiuj interkruci¸as tie havas la formon de “#”. Suzhou fami¸ispro siaj ßtonaj pontoj, ¸ardenoj kaj pro silko. Hangzhou,“Paradizo en la Homa Mondo” imponas pro la pejza¸o, kunlagoj kaj ruinoj, kaj pro la temploj troveblaj en la urbo.

A3 Tria eblo antaΩkongresi estas voja¸o al Kunming, Dali, Lijiang, Xishuangbanna kaj Kunming. La sud-

okcidenta Kunming, konata kiel “Printempa Urbo” kaj “FloraUrbo”, havas verdan pejza¸on dum la tuta jaro kaj ankaΩbelajn homfaritajn konstrua√ojn, kiel ekzemple temploj kajpordegoj. Dali estas fama kultururbo de Çinio, kie vivas çefebaj-nacianoj. Miljara pagoda triopo kaj la antikva urbo estasinter la vizitotaj lokoj. Lijiang estas antikva urbo sub ne¸amonto je alteco de 5595 metroj super la marnivelo. Inter lavidinda√oj estas oceana glacirivero. Xishuangbanna estas entropika regiono. Krom la belega naturo ankaΩ la kioskoj,temploj kaj pagodoj havas grandan turisman valoron.

A4Kiel lasta opcio antaΩkongresi la kongresanoj povas iri al Shenyang, Yanji kaj Changbai-monto. Tiun çi

ekskurson ni planis precipe por niaj koreaj samideanoj, sedne nur por ili. En Shenyang trovi¸as la alia imperiestra palacode Çinio (krom tiu en Pekino), kiu estas impona konstrua√o.Yanji, landlima regiono kun la Popola Demokratia Respublikode Koreio, estas la plej frua lo¸loko de kore-nacianoj en Çinio.Changbai-monto estas unu el la 8 famaj montoj de Çinio. ¯iallogas pro imponeco, mistereco kaj primitiveco. ÇirkaΩetrovi¸as, inter aliaj, la Çiela Lago, belega akvofalo kajtermofontaro.

P1Por daΩrigi en la etoso de la kongreso, post la solena fermo, restas ankoraΩ 4 ebloj ekskursi. La unua portas

la kongresanojn al Xi’an kaj Guilin.

P2 La dua al Xi’an, Dunhuang, Turpan kaj Urumqi. Post Xi’an oni iras al la 2000-jara Dunhuang kiu estas en

la provinco Gansu. Tie oni vizitos Sonantan Sablomonton,Lunarkan Fonton kaj Mogao-kavernaron. Turpan estas urbosur la Silka Vojo, kie estas la ruinoj de la antikva urbo Jiaohe,subtera puto, Fajra Monto kaj Vinbera Valo. La ekskursofini¸as çe Urumqi. La vizitotaj lokoj tie: la Çiela Lago kajNanshan-paßtejo.

P3 Tria eblo ekskursi estas partopreni en la belega Postkongresa ekskurso

P3, kiu portos la kongresanojn al Chengdu,Chongqing, La Tri Gor¸oj de Yangzi-rivero,Yichang kaj ∑anhajo. Çe Chengdu vizitindasla 2500-jara akvoreguliga konstrua√o, kiu¸is hodiaΩ irigacias 600 mil hektarojn dakampoj. La plej granda municipo de Çinio,Chongqing, situas çe la kunfluejo deYangzi-rivero kaj ¸ia branço Jialing. Laekskurso iras ankaΩ al la Eling-parko kaj altelfero super Jialing-rivero. La Tri Gor¸oj deYangzi-rivero estas 192-kilometra parto dela rivero, ekde la turisma loko Bajdicheng,en Sichuan-provinco, is Nanjin-pasejo, enHubei-provinco. La tri gor¸oj estas Qutang,

Wuia kaj Xiling. Post vizito al la belega urbo Yichang oniflugos al la famega ∑anhajo, kie fini¸as la ekskurso.

P4 Kiel lasta eblo, sed unu el la plej interesaj, estas ekskurso al Chengdu kaj Lhasa, en Tibeto. Post vizito

al Chengdu la ekskursanoj flugos al Lhasa, la çefurbo deTibeto. Dum la unua tago oni devas ripozi por alkutimi¸i alla altecdiferenco. Ekde la dua tago en Tibeto oni vizitos la

Potalan-palacon, Jokhang-mona≈ejon,Barkhon-straton, parkon Norbu Lingka,hospitalon de tibeta medicino kaj Gandain-mona≈ejon.

Kiel oni povas vidi, la granda problemorilate al la ekskursoj çi-jare estas: kiu(j)n elili elekti?

Clay MagalhãesKonstanta Kongresa Sekretario

***(Informoj pri çiuj ekskursoj trovi¸as en la

Dua Bulteno, kiun ricevas çiu ali¸into al la UK2004, kaj ankaΩ en la retpa¸o de la kongresohttp://www.uea.org/kongresoj/uk_2004.html).

Lastmomenta sciigo: en la mezo de marto2004 la nombro de ali¸intoj transpasis milon.

Nova TEJO-volontuloSaluton! Mi estas Joel Amis kajekde januaro 2004 mi estas lanova plentempa volontulo porTEJO en la Centra Oficejo de UEA.

AntaΩ çirkaΩ naΩ jaroj mieklernis Esperanton en miahejmurbo Atlanto (ßtato

Georgio), Usono. En 1997 mi helpisfondi la unuan Esperanto-societon en Atlanto, kaj en2000 helpis organizi la unuan nacian Esperanto-kongreson en Georgio. Tiutempe mi ankaΩ aktivis en larevigligado de USEJ (Usona E-Junularo).

Inter 2000 kaj 2002 mi lo¸is kaj laboris en Japanio, kajtie ¸uis la kontaktojn kun la Esperanta komunumo.

Ekde 2002 mi kunlaboris pri la revuo Kontakto kielçef-korektisto, kaj ekde somero 2003 mi kunlaboras kielvic-redaktoro, çefa asistanto al redaktorino ¬enja Zvereva.

Krome, mi voja¸is tra multaj diversaj landoj, utiligantenian Pasportan Servon kiel eble plej multe.

Mi tre antaΩ¸uas kunlabori kaj kun lamembroj kaj kun la estraro de TEJO, kajçiel klopodos faciligi la komunikadoninter la du. Se vi havas ajnajn demandojnpri TEJO, aΩ deziras mem aktivi¸i, nehezitu kontakti min! Joel Amis

[email protected]

Reta Katalogo de UEAPost plurmonataj preparoj estas malfermitapor publika aliro la nova reta Katalogo de UEA:http://katalogo.uea.org.

La nova Katalogo regule prenas la informojn el ladatumbazo de la Libroservo de UEA kaj aΩtomaterespegulas ßan¸ojn en ¸i. Interalie, oni tuj vidas, çu iu

varo estas havebla aΩ jam elçerpi¸is.La testintoj, partoprenintaj en la lasta etapo de la

preparlaboroj, trovas ¸in oportuna kaj facila por la uzado.Oni laΩde mencias ankaΩ la aspekton de la Katalogo, kiunun estas samstila kiel la retejo UEA.org, kaj la variajnserçmanierojn, kiujn ¸i prezentas.

Oni povas serçi la varojn ne nur per la titoloj, la aΩtorajnomoj kaj kategorioj, sed vokinte aldonajn serçkriteriojnankaΩ per la nomo de la eldonejo, vortoj en la priskriboj,lingvo, eldonjaroj kaj eç intervaloj de pa¸onombroj kaj prezoj.

Elstara servo de la Katalogo estas reta abonejo por laperioda√oj eldonataj kaj perataj de UEA. Plia grava oportuna√oestas eblo liste trarigardi la enmetitajn recenzojn kaj fariserçadon laΩ iliaj titoloj, aΩtoroj kaj tekstoj.

La vizitantoj povas mem kontribui al ¸ia enhavo peropiniesprimo, aΩ propra recenzo por iu ajn el la verkoj en la

Katalogo.Bone ellaborita kaj

“amikeca” estasankaΩ la mendasistemo, kiu prezen-tas al la vizitantojçiujn necesajn cife-rojn, aΩtomate kal-kulas rabatojn, im-postojn kaj sendo-kostojn.

Restas kompren-eble ankoraΩ multeda aldona laboro:

momente en la Katalogo estas nur 20 recenzoj kaj nur tremalmultaj libroj jam havas bildeton de la kovriloj.

La Katalogon preparis Andrej Grigorjevskij. Helpis, konsiliskaj testis: Ionel Onet,, Dirk Bindmann, Joost Witteveen, TrevorSteele, Osmo Buller, Renato Corsetti, Ziko Sikosek, BorisKolker, Claude Nourmont, Aleksandr Grißçenko kaj kelkaj aliaj.Bonvenon por viziti, rigardi kaj uzi!

(Gazetaraj Komunikoj de UEA)

Page 4: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 7978 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

Mankis tamen kohera eldono de la verkoj deZamenhof. Ili aperis dise, ekz. çe Hachette antaΩla Unua Mondmilito. En 1929 aperis la volumo

Originala Verkaro (OV), redaktita de Johannes Dietterle. SekvispreskaΩ 20 jarojn poste, en 1948, Leteroj de L.-L. Zamenhof,kompilita de G. Waringhien. La unua kunigis multajn elstarajneseojn, paroladojn kaj leterojn de Zamenhof, sed necese estiselekta√o. AnkaΩ la leterkolekto de Waringhien ne estiskompleta, çar post ¸ia apero pliaj pecoj de koresponda√oji¸is konataj. Aldonendas, ke OV entenas ne malmultajnerarojn, kiuj ßuldi¸as al la troa okupiteco de la kompilinto.

Dum jardekoj ne ßajnis imagebla, ke aperu reviziita OV,des malpli novkompilita verkaro de Zamenhof. La ideoprezenti eç plenan verkaron venis de la japano Kanzi (Kan√i)Itô. Jam kiel nura ideo i verßajne estis unika. Aldone, Itô, kiu¸is tiam estis konata nur al malmultaj japanoj projapanlingva biografia romano pri Zamenhof, tuj paßis alrealigo. Itô (kiu uzas la dusencan pseΩdonimon “Ludovikito”)surprizis la Esperantan mondon per la aΩdaca lanço devolumoj, kiuj portis iom longan, ßajne ne tute seriozan seriantitolon – en minuskloj, kiujn “itô kanzi” preferas: iamkompletigota plena verkaro de l.l. zamenhof (PVZ). Ili aperis,komence en rapida sinsekvo, ekde 1973. La volumoj jamaspekte estis tre plaçaj, kaj ili tiklis la legemon per titoloj kielNi laboru kaj esperu!, Tamen la afero progresas!, Mortinta,sed senmorta! kaj La inkunabloj de Esperanto. La unua parto

de PVZ (16 volumoj) kunigis la plej gravajn verkojn (inkluzive¸is tiam nepublikigitajn leterojn) de Zamenhof en kronologiaordo (1887 is 1917). La dua parto estas liaj tradukoj (7 vol.).La tria parto (10 t.n. “kromkajeroj”) entenas diversajn“speciala√ojn”, parte pri Zamenhof, inter ili biografion el laplumo de Itô kaj la neordinare interesan korespondon deItô kun Waringhien kaj N.Z. Maimon. Tri tre ampleksajvolumoj estas la “originalaro”. Krome, ¸is 1997 Itô eldonisaldonojn al PVZ, nome 19 volumojn de LudovikologiaDokumentaro, t.e. represoj de la pioniraj verkoj pri kaj enEsperanto.

La kolekto imponas pro sia amplekso kaj pro la konsek-venca zorgo pri teknike senriproça kvalito, plie pro laskrupula redakto kaj pripensita komentado. Fakte, Itô kvazaΩrestas en fono, li neniam elstarigas sian propran, grandanmeriton, sed male sekvas manieron de subtila sindistancigode la Majstro, ironiante ankaΩ pri si mem. Aparte çarmaspico penetras la volumojn per la lingva√o de Itô, kiu, senperdi eç nur ioman klarecon, nerezisteble demonstras lapotencialon, kiu trovi¸as en la lingvouzo fare de japanaerudiciulo.

¯is 2003, la trideka datreveno de la apero de la unuavolumo de PVZ, ßajnis, ke la verkaro, kiu dekomence vendi¸ismalfurore, neniam kompleti¸os, pro “malpleni¸o de mia dela komenco malplena poßo” (Itô). Sed feliçe fine de tiu jaro lausona fonda√o Esperantic Studies Foundation decidis asigni

al Itô premion kiel rekonon al liaeksterordinara redakta kaj eldonaagado. La premio konsistas el dek milusonaj dolaroj. Tiun sumon Itô tujutiligis por fine eldoni la du restintajnvolumojn 10 kaj 18 de LudovikologiaDokumentaro. AmbaΩ√us aperiskoincide kun la 86-a naski¸tago de“Ludovikito”.

Aperis do sume 57 volumoj de PVZ.Kvankam tri pionir-epokaj verkoj restisfantomaj kaj do ne povis esti represitajkaj kvankam verßajne subite montrossin ankoraΩ iuj nekonataj leteroj deZamenhof, “Ludovikito” konsiderassian taskon nun finita – PVZ finekompleti¸is.

Ulrich Lins

‚‚finfine kompletigita plena verkaro de l.l. zamenhof ‘‘

Ludovikito ricevas premionde usona fonda√o

Precipe al esperantologoj, sed ankaΩ al çiu alia, kiun interesas la historio de Esperanto, estaskonata la absolute esenca rolo, kiun ludas la verkoj de Lazaro Zamenhof. Li ne nur kreis la lingvon,sed ¸is sia morto elprovis ¸in per tradukado kaj originala verkado, konsilis pri lingvouzo, kontribuisal la organiza fortikigo de la movado kaj klopodis per paroladoj influi ankaΩ la publikon. Tial jam

dum sia vivo aperadis liaj verkoj, el kiuj multaj estis tra la jardekoj eç plurfoje reeldonitaj.

Flavio, kion celas ¯angalo?¯i celas roli kiel esperantlingva amaskomunikilo al la

tuta mondo. Jam de dudek jaroj oni legas, ho estus bone,se ni havus propran televidan kanalon! Ni kalkulis labezonojn kaj la merkaton kaj niscias, ke pro favoraj cirkonstancojen Brazilo kaj novaj teknikaj eblojnun tiu revo estas plenumebla.

Ni? Kiuj estas “ni”?¯angalo estas grupo de ses

brazilanoj kun lokaj redaktantojen ok landoj: krom en Brazilo, enArgentino, Barejno, Rusio,Novzelando, Britio, Japanio kajMeksiko. Ni havas retajn mem-brojn en landoj, kie oni apenaΩscias pri esperantistoj, ekzemple enIndonezio, Egiptio, Maroko, Al¸erio.

Kiam ¯angalo komencis funkcii?La preparlaboroj komenci¸is en julio 2002. La publika

lanço okazis en januaro 2003.

En kiom da formoj oni povas ricevi la informojn de¯angalo?

¯is nun çefe per interreto çe gxangalo.com, sed ankaΩ perpoßtelefono (per skap, tio estas wap, angle wirelessapplication protocol). Ni lanços radion ¯angalo tre baldaΩ.

Kia estas la enhavo de via retejo?Informoj, ¸enerale mallongaj, pri çio, kion raportas

nacilingvaj komunikiloj.

De kie vi prenas vian materialon?Ni havas, kiel mi diris, redaktantojn en diversaj landoj, kaj

ni daΩre konsultas amaskomunikilojn en pluraj lingvoj.

Se vi devas konsulti tiom da fontoj, la afero estas certetempopostula.

Mi profesie laboras pri angalo inter dek kaj dek ses horojntage.

Kiujn lingvojn vi povas uzi?Esperanton, la portugalan, hispanan,

anglan, italan, francan, japanan, arabankaj svahilan.

Kiu decidas pri la enhavo?Mi kiel çefredaktisto.

Kiom da rubrikoj havas ¯angalo?La rubrikoj estas mondaj eventoj (kiuj

koncernas almenaΩ du kontinentojn),EΩropo, Nordameriko (inkluzive CentranAmerikon), Sudameriko, Mezoriento, Azio

kaj Oceanio; aliaj estas kulturo, naturmedio,sporto, religio, ekonomio, scienco, interreto,Esperanto kaj specialaj raportoj (kutime pli

longaj).

Vi do laboras en Esperanto sed nenepre pri Esperanto. Çu tamen viraportas pri la movado?

Nur, kiam la informo priEsperanto-aran¸o aΩ okaza√o estasinternacie interesa.

Nun venas la malfacilaj deman-doj... Çu vi kredas, ke ¯angalo povassin finance subteni?

En januaro 2004, do unu jaron postla lanço, ni havis pli ol 35 000 ”vizitojn”

kaj 1,5 milionojn da pa¸legoj. Ni enspezas per vendo dereklamspaco kaj sponsorado. Ni jam delonge rezignis priali¸kotizoj – tio estas eksmoda afero.

Çu vi pagas honorariojn?Al niaj oficialaj redaktantoj ni komencis pagi honorariojn,

kaj ni planas iom post iom pagi ankaΩ al korespondantoj.

Kio estas tiu projekto ITV de ¯angalo?Tio estas nia plano establi la unuan interretan televidan

kanalon tute en Esperanto.

Çu la plano jam survojas al reali¸o?AntaΩ ses monatoj ni lançis internacian retan kampanjon

por kolekti la necesan kapitalon. Ekzistas jam sepminutareklamfilmeto, en kiu oni povas antaΩ¸ui la altan kvalitonde la kanalo kaj spekti specimenajn programerojn.

Çu vi povas taksi la sumon necesan?Post multe da kalkulado ni taksas, ke ni bezonas 35.000

eΩrojn por in establi kaj pagi salajrojn al kvin dungitoj dumses monatoj, kaj açeti la aparataron. Post ses monatoj daITV-funkciado ni jam havos sufiçe da enspezoj per reklamoj.

Kial la nomo ¯angalo?Mi ne volas aldoni al la troaj mallongigoj en nia movado –

UEA, PIV, PAG, SAT, BKC, TEJO – tiaj esprimoj jam tro abundas.¯angalo ne estas çiutaga vorto sed ne troekzotika. Kaj fine, ¯angalo pensigas priio kreskanta, vivanta, bunta.

Kiel oni povas vin helpi?Oni povas kontribui monon al la konto

çe UEA, gxan-v, por helpi transponti launuajn ses monatojn – poste ni vivos perpropraj rimedoj.

Nu, Flavio, mi dankas pro la konver-sacio kaj elkore deziras al vi çiansukceson. Estu lumo el ¯angalo!

Sur la foto: la 11-an de februaro 2004Barbara Pietrzak vizitis s-ron Itô Kanzikaj intervjuis lin por Pola Radio.

Foto: Tahira Masako

Estu lumo el ¯angalo!Flavio Rebelo estas brazilano, kiu dediças sin al nova speco de laboro en Esperanto, lançis kajorganizas la interretan portalon ¯angalo kaj nun planas establi interretan televidan kanalon.En februaro li vizitis la Centra oficejon en Roterdamo, kie li estis intervjuita de Trevor Steele.

Flavio Rebelo

Modelo de ITV-studio

Page 5: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 8180 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

Esperanto kiel senpaga transdoniloMulte tradukadi dum multaj jaroj nur por finfine gajni rekonon de la

aktualeco de Esperanto? AΩ – eç pli strange – por ebligi konstruadon dealtkvalita tradukmaßino, tiel ke ankoraΩ pli da anglaj kaj aliaj tekstoj povosesti esperantigitaj? Tiuj celoj, kiujn mi priskribis en miaj antaΩaj du artikoloj,

ne kovras la tuton. Devus esti ankaΩ veraj uzantoj de çiuj tiuj tradukoj.

Esperantistoj mem verßajne ¸ojus prila eblo legi certajn alilingvajn gazetojnper Esperanta traduko, diskuti ilin kun

alilandaj samideanoj ktp, sed ili certe nerestos la solaj uzantoj.

Supozu ke klera ne-esperantisto volusregule legi artikolojn el internaciaj aΩeksterlandaj revuoj, ekz. la franca Le MondeDiplomatique, la usona NewsWeek ktp.Tamen ßi aΩ li ne volas aboni, nek açetiunuopajn ekzemplerojn. Sekve supozu keen la interreto, la tutaj esperantigitajartikoltekstoj estas alireblaj senpage,kontraΩe al la originaltekstoj. Se tiu situacione estas hazarda, sed regula, kio okazos?

Se oni trarigardas la motivojn pro kiuj isnun homoj estas allogitaj al Esperanto, onirare renkontas: Mi bezonas Esperanton por mia laboro aΩPor mi Esperanto estas grava por informi¸i pri la progreso enmia fako aΩ Per Esperanto mi estos pli bone informita priinternaciaj nova√oj kaj opinioj . Escepto eble estas lapartoprenantoj en la projekto Indi¸enaj Dialogoj, kiuj laΩdirene scipovas la anglan. Sed ne nur fremda lingvo, ankaΩmanko de tuja kaj senpaga inform-akireblo konsistigasinform-barieron, en la interret-epoko.

Ora triopoKial ne traduki presti¸ajn kaj aktualajn nacilingvajn revuojn

kaj gazetojn, ¸uste tiujn kiuj ne estas senpage alireblajsur la reto? Se la Esperantaj tradukoj estas fidindaj, ¸usta-tempaj kaj senpagaj (jen ora triopo), kleraj ne-esperantistojfrue aΩ malfrue certe komencos konsulti tiujn. ReklamoapenaΩ necesas. La citado de propraj nomoj per si mem(kondiçe ke tiuj ne estas esperantigitaj!) povas kondukiserçantojn al la Esperantaj tradukoj. Sekve, homoj kiuj havasiun konon de du eΩropaj lingvoj, konjektos kelkajnvortsignifojn per la radikoj, kaj cetere la retpa¸o kiu enhavasla tradukon, montros ligilon al retejo kun Esperanto-kursoj,vortaroj ktp.

Tiuj novaj uzantoj de E-o verßajne ne ali¸os al UEA, nefari¸os 'movadistoj', ne ekinteresi¸os prieventoj en Esperantio, nek pri lokajfestoj, fabeloj aΩ poezia√oj. Sed almenaΩili konati¸os kun Esperanto, kaj iomuzos ¸in.

La interreto, kies gravecon por E-odiversaj aΩtoroj en tiu çi revuosubstrekis, estas nuntempe la scenejode pliintensi¸inta batalado inter tutalibereco kaj reguligado de inform-interßan¸o. Muziko kaj bildoj estas laçefrolantoj sur la reto – kompare kuntiuj, tekstkonsumado estas bagatelo.

Sed tamen antaΩvideblas ke ankaΩ portekstaj enhavoj la "di¸itaj rajtoj" estos pli kajpli reguligitaj.

Balanci pri rajtojHodiaΩ la juro pri kopirajtoj en la interreto trovi¸as ankoraΩ en pli-malpli nebulasfero, komplikigita per la mondvasta etendode la reto. Kion faros The Economist, Nature,ktp, kiam ili malkovros ke iliaj artikoloj aperas(ni diru unu monaton poste) senaverte kajsenpage sur la reto en iu preskaΩ nekonataartefarita lingvo, kiun nur mikroskopa partode la mondlo¸antaro regas? Çu ili iros alju¸isto? Çu la gazetoj en la mondo malbenosEsperanton kiel kontraΩle¸an publikigilon,

¸enan dissendilon de informoj?Verdire, tio estus bonvena ßan¸o en la imago pri Esperanto!La plej teda kio povus okazi, estas ke la jurfako de granda

eldonisto, al kiu iu gazeto apartenas, rutine pritraktosmalobeon de tradukrajtoj, kaj sekve jure sukcesos, sen keEsperantio regajnus ion en la sfero de publika konateco.

Plej prudenta ßajnas al mi esti preta por alfronti laposedanton de la rajtoj unuflanke, sed kura¸e ektesti laterenon aliflanke. Certe se la esperantigo de iu revuokomenci¸as per la laboro de nur unu persono, kio ofte estosla kazo, temporaba konsilado kun la eldonisto havas pli dasenco post kiam nombro da artikoloj estas jam tradukitaj kajalireblaj en retejo. Se tuta kooperativo de tradukistojdevontigas sin traduki iun revuon, interkonsento kun laeldonisto povas esti pli sa¸a. Kaj kompreneble, seesperantistoj jam havas bonajn rilatojn kun iu eldonistoantaΩe: des pli bone.

PlusvaloroDiversaj manieroj imageblas por rezisti postajn akuzojn

pri traduk- aΩ kopirajto. Unu estas doni plusvaloron al latraduko per ampleksa notaro: notoj kiuj klarigas landspecifajnesprimojn, nomojn, okaza√ojn ktp por internacia legantaro

(bona ekzemplo de tio estas la Esperantaversio de Le Monde Diplomatique), sentußi la fidindecon de la traduko mem.Alia alpaßo estas, prefere elekti artikolojnde kiuj la aΩtoroj estas politikistoj,inkluzive la skribajn versiojn deparoladoj de ministroj ktp çar je tiuj lainform-libereco maksimumas.

Se finfine aktualaj artikoloj enEsperanta traduko atingos vastanpopularecon, la mondkomerco envici¸ospor anonci sur niaj retejoj, kaj çiujtradukintoj i¸os riçaj! Toon Witkam

Toon Witkam

Forumo

Ekzemple pri la argumentado deToon Witkam (DaΩre traduki porfinfine konvinki) mi tute kon-

sentas. Same konvinkaj por mi estas laklarigoj de Miroslav Malovec (Estastempo por ßan¸i¸i). Tamen, pri larespondeco koncerne la traduk-farenda√ojn por konveni al la EΩropaUnio mi havas pli nuancan ideon ol li,kaj eble ankaΩ aliaj. La eΩrop-uniajoficistoj tute ne konas Esperanton kajkapablas ellabori en nia lingvo absolutenenion. Çion ili postulus de ni, de plejprimitivaj artikoletoj ¸is plej gigantajvortaregoj – li skribis. Sendube,Esperantajn tekstojn, vortarojn ktppovas krei nur kiu regas la lingvon.Tamen estas provoka demando de mi:Çu çiam oni devos oferlabore plenumiçion? AntaΩ ol doni mian respondoneble estas utile konigi mian opinion prila bezono je Esperanto en la EΩropaUnio.

Kiam en artikoloj temas prila akceptigo de Esperanto enla EΩropa Unio oni plej oftecelas la uzadon deEsperanto çefe çe la eΩrop-uniaj instancoj. Por mi estasevidente, ke prefere kaj unuedevus esti celata la akceptigo deEsperanto çe la lo¸antaro. La disvastigode la Internacia Lingvo devas esti ne-memcela. La destino de tiu lingvo estasservi la homojn tie kaj tiam, kie kaj kiamili fakte bezonas ¸in. Pli klare: kie kajkiam esti¸as fakta bezono pri inter-komunikado inter diverslingvanoj kajpor kontentigi in Esperanto povas estipli favore akirebla kaj uzebla ilo ol laakiro kaj uzado de alia lingvo. El lapolitikaj, ekonomiaj kaj sociaj celoj dela EΩropa Unio sekvas – kaj videble, kajkaße – bezonoj pri tia interkomunikadokaj favora ilo por ¸i.

Enketo farita de la Eurobarometer en1999 montris, ke 44% de la lo¸antaroscias fremdan lingvon. Post unu jaro,en 2000 la Eurobarometer denove farisspecialan enketon pri la lingvo-demando en EU. LaΩ tiu enketo 53%de la lo¸antaro scias fremdan lingvon.(Estus vera miraklo se tiu alti¸o estusfakto. Sed nun flanken la dubon!) Estasvideble, ke 56 aΩ 47% de la EU-lo¸antaro tute ne scias fremdan

lingvon. Sed en 2000 iom pli ol 70% dela respondantoj opiniis, ke çiu devusscii fremdan lingvon, kaj preskaΩ 70%opiniis, ke tiu lingvo devus esti la angla.La nombroj montras, ke en la pensadode la homoj kaßi¸as ideo pri bezonode komuna lingvo en EΩropa Unio.Paralele ni devas rekoni, kial la homojmenciis la anglan. Temas pri tio, kehomoj povas elekti el inter tiuj lingvoj,pri kiuj ili konas fidindajn informojn. Çegranda plimulto de la EU-lo¸antaro enla lingvo-sortimento, el kiu la elektopovas okazi, la lingvo Esperantomankas. (Vidu ekz. la artikolon deThierry Saladin: Alfronti la veron,Esperanto, julio-aΩgusto 2003.) Se laEsperanto-movado en EΩropo povoskonigi aΩtentikajn informojn priEsperanto kaj pri ¸iaj favoraj ecoj al

signifa vasta lo¸antara medio, tiamkrome tiu çi lingvo aperos en la lingvo-sortimento de eΩropanoj. AnkaΩ el tiuvidpunkto havas tre grandan signifonla apero de tutpa¸a anonco priEsperanto en presti¸aj gazetoj (LeMonde, Die Zeit, La Repubblica,European Voice, Berlinske Tidende). LaEurobarometer komunikis pliajnrezultojn, kiuj povas esti trepripensindaj por ni. La plej oftaj kaΩzojpor lerni fremdan lingvon estas lasekvaj: uzi ¸in okaze de feriado, per ¸ialtigi la memvaloron, kompreni aliajnkulturojn. Çu tiuj celoj postulas neprela anglan?

Same estas interesaj la argumentojpri la ne-lernado de fremda(j) lingvo(j).Nome: la lingvolernado estas tremalfacila, postulas multe da tempo,multekostas ktp. Çu esperantistoj en lainformado pri Esperanto ne estas trosenkura¸aj kaj tre singardaj? Laplimulto de la respondintoj (53,4%)

rifuzas la ideon de EU-instancoj pri laregado de du fremdaj lingvoj kaj nur32,4%-oj akceptas ¸in.

Ne estas konsilinde preteratenti lafakton, ke la decidpovo pri kulturajaferoj tutplene apartenas al lamembroßtatoj, krome, ke la çefadecidpova EU-instanco konsistas el laßtatestroj kaj la registaranoj de lamembroßtatoj.

El la supre dirita sekvas, ke labezono je Esperanto nuntempe

estas pli probable trovebla,eble nur kaße, çe la EU-lo¸antaro ol çe la EU-instancoj. Nature, por tio, kela Internacia Lingvo iam

funkciu kiel komuna lingvo,necesos vasta manifesti¸o de la

bezono je Esperanto, kaj ke signifaparto de la lo¸antaro postulu aΩalmenaΩ apogu la (devigan) lernejaninstruadon de tiu lingvo. Post oficialaakcepto de Esperanto, eç se nur çegrupo de membroßtatoj tio okazus,ßtataj kaj ankaΩ EU-instancoj portosrespondecon pri la necesaj kondiçoj dela instruado ktp. Tiam komenci¸osprocezo, en kiu oni laboros perEsperanto ne nur oferlabore. Kaj se laprogreso atingos ankaΩ la EU-instancojn, tiam çe ili estos dungitajoficistoj regantaj ankaΩ Esperanton.

Jen, tio respondas la pli fruandemandon: Çu çiam oni devosoferlabore plenumi çion? Sed ¸is tiaatinga√o ni devas diligente sekvi tianvojon, kian en la artikoloj emfazis al niToon Witkam, Miroslav Malovec, I. F.Bociort. Sed paralele estos dezirindedaΩre atentigi politikistojn pri laekzistantaj lingvaj problemoj, kaj foje-foje memorigi ilin aldone pri la ekzistode Esperanto.

László Gados

DaΩre atentigi politikistojnpri la ekzistantaj lingvaj problemojEnkonduke al la februara revuo la redaktoro nomis inpolemika. Kelkajn artikolojn – çu ili povus estipolemikaj, çu ne – mi trovis tre aktualaj kaj bezonaj.

Foto

: Joz

efo

Baks

a

László Gadosdum prelego en Zalaegerszeg

Page 6: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 8382 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

Kent Jones, Dumviva Membro kaj Fakdelegitode UEA, pristudis la problemojn de lainternacia aviada lingvo. AntaΩ sia morto çi-jare en februaro (legu sur la p. 94) li verkis pornia revuo la çi-suban artikolon.

La Aviada Terminaro de Gilbert Ledon estas lia hereda√oal ni por plibonigi la komunikadon inter pilotoj kajsurteraj aertrafikaj registoj. Nia aviada projekto bazi¸os

sur lia libro. Jen skizo pri la plano kaj progreso de la projekto.Anglaj esprimoj estas hodiaΩ kutimaj por internacia

aviado. Du specoj de difektoj estas en ¸i, ripareblaj kajneripareblaj. La nunaj esprimoj ne estas partoj de koherasistemo, sed hazarda akumuli¸o. Ili enhavas ambiguecojn,misnomojn, kaj nemetrajn mezurunuojn. Tiaj difektoj estasripareblaj per la apliko de logiko. Mankas nur la ekkonsciode la problemo, kaj sufiçe da politika volo. Post la kreado debonkvalitaj esprimoj, kiuj estas partoj de vera sistemo, larealigo ja estos zorgema redakta laboro kaj grandega eldonapeno. Çiu dokumento en çiu lando, kiu tußas la temon deaviado, devos esti anstataΩigita per nova eldono. Tio estosplibonigo numero unu.

Neripareblaj estas la difektoj propraj al la naturo de laangla. La angla eç ne estas difinebla, çar ekzistas 38 dialektoj,sed ne ekzistas Akademio. La 26 literoj ne sufiças por la 46sonoj de la angla, tial la literumado estas nekuraceble kaosa.Estas 7700 vortoj kies sonoj povas signifi malsame. Estas1440 vortoj kun la samaj literoj, sed malsamaj sonoj. Milojda anglaj vortoj havas pli ol unu signifon. La angla ne plaçasal registoj alilandaj, ekzemple en Francio kaj Brazilo.

La lingva kvalito de Esperanto superas tiun de la angla.Tial la enkonduko de Esperanto por aviado estos plibonigo

Per flugilojde facila vento

numero du. Sed la anstataΩigo de la angla per Esperanto neokazos senpene. Eksperimenta pruvo de la supera komunikakapablo de Esperanto necesos por gajni la necesan politikanvolon. En la praktiko devos ekzisti aviada literaturo enEsperanto. Bezonos in registaroj, fabrikoj, lernejoj por pilotoj,registoj, mekanikistoj, homoj kiuj servas kaj purigas aviojn,stevardoj, vendistoj de biletoj, policanoj, fajrobrigadistoj, eçla homoj en la flughavenaj restoracioj.

Tia bezono montras la amplekson de nia preparlaboro.Per traduko kaj verkado ni devas krei multegajn Esperanto-tekstojn. La çefo kaj redaktoro de tiu kreskanta monto dedokumentoj estas d-rino Diana Weichert. ∑i estas german-devena, kaj nun lo¸as apud la usona flughaveno Pittsburgh.Lertega ßi estas pri lingvoj kaj komputiloj.

Tiu kiu deziras partopreni la aviadan projekton, bv kontaktißin, ekde la venonta majo (tel. +49-175-4804622). Nia ttt-ejoestas http://www.esperanto.de/essen/aviado aΩ www.esperanto.de/essen/aviado. Tien ßi povas enmeti tekstojn, kiujdevas esti ankoraΩ tradukitaj, kaj kiu volas kaj povas ofertitradukon, povas preni la tekston el la ttt-ejo, traduki ¸in kajsendi ¸in al ßi. Bv. ekipi vin per La Nova PIV kaj la AviadaTerminaro.

Mi mem jam sendis al ßi mian tradukon de la çapitro 1, dePilota Manlibro, libreto de la usona FAA. Sed mia çefakontribuo al la projekto restas politika premado al la FAA.

Kent Jones

L a origino de multaj aviadajincidentoj kaj akcidentoj trovi¸asen tiu lingvo, kiu, kiel la anglo-

saksa mezursistemo, brilas nek proklareco, nek pro simpleco, nek prologikeco.

Kent Jones entreprenis klopodojn çenaciaj kaj internaciaj aviadaj organizoj,por ke la demando pri aera sekurecoestu pritraktata ankaΩ sub la lingvajaspektoj. Çar reformo de la anglamontri¸is tute neebla, kiel konstatis G.B. Shaw, Kent Jones pristudis lauzeblecon de alia lingvo kiun li konaskaj kiu estis konceptita por la lingva

Aviada TerminaroLa forpasinta civila in¸eniero en Çikago Kent Jones pristudis laproblemojn de la angla kiel aviada lingvo. Surbaze de tre diversajfontoj kaj esploroj, li demonstris ke i estas ne nur malbone adaptitaal tiu funkcio, sed ke ¸i reprezentas realan dan¸eron.

komunikado inter plej diverslingvajlo¸antaroj kaj pro tio adaptita al ladiversaj mensaj kaj lingvaj strukturoj:Esperanto.

Iniciate de li, kompilita kaj subskribitade Gilbert R. Ledon, aperis AviadaTerminaro, kiun kuneldonis en Brazilola aΩtoro mem kaj Gersi Alfredo Baysde la eldonejo Fonto.

Temas pri 288-pa¸a verko konsist-anta el 1200 terminoj, 23 ilustraj platoj,aeronaΩtika vortaro angla-Esperantakun 4000 esprimoj en 13 laΩtemajçapitroj kaj "Baza aviada frazeologio".(Mendebla çe UEA-Libroservo; 15 EUR.)

Foto: Diana Weichert

Çu estas iu speciala ligo inter esperantistojkaj lingvoj?

Esperantistoj estas entuziasmaj pri sia proprainternacia lingvo, sed ili estas pasiaj ankaΩ prisiaj naciaj lingvoj. Multaj homoj erare vidasEsperanton kiel alternativon al ekzistantaj etnajkaj naciaj lingvoj. Post kiam UniversalaEsperanto-Asocio (UEA) tradukis unu el miajartikoloj pri homaj lingvo-rajtoj, ¸i estis plutradukita en la italan, hispanan kaj portugalan.Homoj, kiuj funkcias per la angla lingvo,plejparte opinias, ke la angla malfermas çiujnpordojn. La fakto, ke tiu dokumento estas tradukita pere deEsperanto kaj ne la angla, montras ke tio ne estas vera.

Çu ni havas lingvo-problemon?Evidente la angla plifaciligas kontakton inter homgrupoj.

Sed kial tiu lingvo tiom disvasti¸as? Çu tiu kresko estasbona? Çu tio limigas lingvo-diversecon kaj la funkciadonde eΩropaj institucioj, gazetaro kaj akademia mondo?Verßajne tre malmultaj homoj analizis tiujn demandojn, çarestas tro malmulte da fakuloj laborantaj en la sfero delingvo-politiko kiel esploristoj. Necesas pli bone informi lamondojn de edukado, de ministerioj, de kulturo kaj industriopri temoj de lingvopolitiko. Krome, en la kampo de tiaesplorado estas tre malmultaj postenoj. Jen problemojabsolute kernaj en la nuna evoluo en EΩropo.

Homoj enga¸i¸as multmaniere pri lingvoj, kiel etno-federistoj, defendantoj de naciaj lingvoj kaj kulturajminoritatoj kaj de eduka diverseco. Çu vi opinias, ketiaj homoj kunlaboras sub komuna ideologia tegmento?

La lingvo tußas la laboron de pluraj ministerioj en iaajn ßtata administrado. Se vi iras alKatalunio aΩ Kebekio, homoj tie havascertajn respondecojn kaj ampleksanopiniaron, çar ili spertis grandajn krizojnpri sia identeco.

Esperanto: serioza alternativoal hegemoniaj lingvoj

Robert Phillipson (1942) estas Esplora Profesoro en la Fakultato de la Angla, Komerca Skolo, Kopenhago,Danio. Phillipson publikigis, ofte kun sia edzino Tove Skutnabb-Kangas, plurajn studojn pri lingvo-rajtoj.

Lia plej bone konata verko, Linguistic Imperialism (1992), estis represita kvinfoje. Lia plej lastatempalibro, English-Only Europe? estas esenca lega√o por çiu interesata de la lingva estonteco de EΩropa Unio.Ni parolis kun profesoro Phillipson pri lingvoj en EΩropo kaj la speciala rolo, kiun povus ludi Esperanto.

Kian rolon povas Esperanto ludi en lingvo-politiko?

Mi konsideras Esperanton kiel seriozanalternativon al superregaj naciaj lingvoj kajlingvo-hierarkioj, kaj estas iuj homoj kajpolitikistoj, kiuj sincere konvinki¸is, ke necesasmulte pli serioze ol ¸is nun pripensi, kielEsperanto povus funkcii. EncyclopediaBritannica sub la rubriko internaciaj lingvoj nealudas al la angla aΩ rusa, sed al internaciajplanlingvoj, ekzemple Esperanto. AntaΩ iom datempo tiu estis la reganta interpreto de la

termino internacia lingvo. Kaj tio konceptas Esperanton kielpotencialan pontolingvon por interpretado aΩ kielpontolingvon por traduki tekstojn el unu lingvo en alian.

Kial Esperanto ankoraΩ ne estas agnoskita? Çu temaspri politiko?

Baze, jes. Post la Unua Mondmilito eblis serioze pripensiEsperanton çe la Ligo de Nacioj malgraΩ la rezisto de francoj– kaj britoj. Tiutempe Esperanto donintus tre utilan sperton.Esperanto kia ¸i estas aktuale, ne povus funkcii kiel plenaalternativo al EU-lingvoj. Necesus grandega klopodo, ne nurrilate la lernadon de la lingvo – tion oni povus organizirapide kaj efike – sed ankaΩ rilate la vastan terminologiaronde oficialaj tekstoj kaj specialaj faklingvoj nepraj en skribajtekstoj. Esperanto pli taΩgus por tuja uzado en debatoj enla Parlamento.

La vivo estas malfacila por interpretistoj kiam homoj uzasmalbone la anglan. En Svedio kaj Finnlando, ekzemple, onimaltrankvili¸as ke la terminologio en la landaj lingvoj neevoluas sur kelkaj kampoj, çar homoj uzas la anglajnterminojn, kaj kuracistoj, in¸enieroj aΩ teknikistoj laboras

ekskluzive en la angla kaj ne ankaΩ en lanaciaj lingvoj. La EU-komisiona direktoraropor edukado kaj kulturo atentigis, ke estasrisko, ke en kelkaj membro-ßtatoj oni pli kajpli uzos la anglan anstataΩ la nacian lingvon.

Page 7: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 8584 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

Radio Canal Sud

en Tuluzo, Francio: La programo titoli¸as Esperanto-Magazino de Tuluzo, la tri programoj estas parte malsamaj.Radio Canal Sud ( Radio Suda Kanalo), 92.2 MHZ, lunde 20:00-21:00 laΩ loka tempo. La programo aΩdeblas ankaΩ eninterreto çe: http://www.tv-radio.com/new/fiche_clients2.php?station =canal_sud tra la retejo: http://www.canalsud.net;aΩ: http://www.comfm.com. Adreso: Canal Sud, Esperanto-Magazino, Redakcio, Kristina Vidotto, 40 rue Alfred DuménilFR-31400 Toulouse, Francio. Rete: [email protected];[email protected].

Radio Çina Internacia

elsendas el Pekino, Çinio. La frekvencoj al Japanio kaj Koreioestas 9510 kaj 7150 kHz (31,55 kaj 41,96 m); la frekvencoj alEΩropo estas 9720 kaj 7265 kHz (30,86 kaj 41,29 m). Rete:http://esperanto.cri.com.cn; klaku sur Surlinia AΩskulto.Retadreso: [email protected].

Radio Dreyeckland

en Freiburg, Badenio-Vurtembergo, Germanio, estas aΩdeblaen loka radio. ¯i elsendas sian Esperanto-magazinonTriangulujo çiun duan kaj kvaran lundon inter 15:00 kaj 16:00UTC. Kontakto: Esperanto Freiburg, tel.: +49 (0) 761 289 299.¯i estas aΩdebla je frekvencoj 102,3 MHz (Freiburg) kaj 104,5MHz (Schopfheim; nur inter 23:00 kaj 14:00 UTC); perkable:88,15 MHz (Lahr), 93,6 MHz (Freiburg), 97,35 MHz (Muellheim/Neuenburg) kaj 89,35 MHz (Staufen/Bad Krozingen). TTT-ejo:http://www.rdl.de. La lastajn programerojn oni aΩdas (ekdela 19-a de dec 2003) ankaΩ çe http://radioarkivo.org.

Radio Esperanto

el la sveda urbo Västerås estasaΩdebla rete çe: http://www.quicknet.se/home/q-111060/radioe.htm aΩ:http://www.quicknet.se/ftp/dialup/q-111060/radioe.htm.

Radio Esperanto

en Viskonsino, Usono, estas tuttagamuzika radiostacio, projekto de s-roTony Freeman, kiu dissendasdiversspecan muzikon kun vortoj enEsperanto, 24 horojn çiutage. Onipovas aΩskulti ¸in çe: http://www.radio-esperanto.com/. Per laTTT-pa¸o oni povas legi la tekstondum oni aΩskultas, kaj havigi al si

Esperanto en radioEsperanto en radio

Internaciaj radioelsendojRadio Lormont, Francio

estas aΩskultebla kiel loka radio kaj en interreto. i elsendaslunde je 19:30-20:00 laΩ loka tempo (18:30-19:00 UTC).Frekvenco: 91,3 FM. Kontakt-adreso: [email protected](metu Por Gloria Gargallo en tem-linio). TTT-ejo: http://hautsderadio. ifrance.com/hautsderadio/. La lastajnprogramerojn oni aΩskulti çe: http://radioarkivo.org.

Pola Radio Varsovio

elsendas 5-foje tage: 09:30-09:59 (SAT), 11:00-11:59 (SAT),16:00-16:25 (frekvencoj 7270 kaj 7285 kHz; 41,26 kaj 41,18m), 19:00-19:25 (frekvenco 7285 kHz; 41,18 m), 20:00-20:29(SAT). Detaloj troveblas en la TTT-ejo: http://www.radio.com.pl/polonia/eo/. Elsendoj per satelito Eutelsat II F - 6 - Hot Bird,13 gradoj de la orienta latitudo; frekvenco 11,474 GHz,polarizado horizontala (H); subportanto 7,38 MHz. En EΩropoestas rekomendata parabolo 80 cm, en aliaj mondpartoj 1,8m. La elsendoj laΩ la universala, do griniça tempo je unuhoro malpli frue. Multaj sonmaterialoj trovi¸as en lasonarkivo de Anton Oberndorfer: http://start.at/retradio.

Radio 3ZZZ

en Melburno, AΩstralio, estas aΩskultebla en loka radio çe92,3 FM kaj en interreto lunde je 13:00-14:00 laΩ la lokatempo (02:00-03:00 UTC). Frekvenco: 92,3 FM. Kontakt-adreso:[email protected], http://www.3zzz.com.au/; http://www.3zzz.com.au/broadcast/esperanto.html. La lastaprogramero aΩdeblas interrete per Real-Audio: http://www.3zzz.com.au/rmFiles/MON13.ram, aΩ http://radioarkivo.org.

Esperanto-Radio Interreta

en Koreio troveblas interrete çe: http://esperanto-radio.net/.

Radio Bronka

en Barcelono, Hispanio, estas aΩskult-ebla en loka radio sur la frekvenco99,0 MHz (FM). La programoEsperanta Mondo, farata de la fratojJuanjo kaj Pako Crespo, estaselsendata lunde (loka tempo 19:00),marde (24:00), √aΩde (10:00) kajdimançe (15:00). Kontakta retadreso:[email protected], TTT-ejo de RadioBronko (hispane): http://www.sindominio.net/rbronka/; de Espe-ranta Mondo (hispane): http://www.s indominio .net/ rbronka/esperanta/index.html.

Tio estas nacia problemo. Oni supozus, ke tio devus pensiginaciajn politikistojn pri alternativoj por subteni la uzadon desia nacia lingvo sur çiuj kampoj, pri kiuj ili respondecas, kiosignifus plifortigi la nacian lingvon kaj demokration en lapropraj landoj. Ili certigu, ke politikaj kaj gazetaraj eminentulojpovu bone funkcii ne nur en unu lingvo, sed ideale en plurajlingvoj. Tiukuntekste Esperanto ne estu rigardata kiel alternativoal aliaj lingvoj, sed kiel paßo-ßtono al la lernado de fremdajlingvoj.

Kial EΩropo movi¸as al nur-anglalingva EΩropo? Kiuj estasla premgrupoj malantaΩ tiu politiko?

Estas multaj. Unu el ili certe fontas el tio, ke tutmondi¸ograndagrade signifas usoni¸on. Sed çu usonaj valoroj estasuniversalaj, kaj çu Usono rajtas dikti, kio okazu tutmonde?Multaj junuloj – almenaΩ en norda EΩropo – tiel kutimi¸is dumsia tuta vivo al uzo de la angla, ke ili vidas nenian problemon.Komercaj, universitataj kaj politikaj estroj sentas sin komfortajen la angla, kaj certagrade tio signifas, ke ili neniel perceptas,ke la disvastigo de la angla okazas je la kosto de aliaj lingvojkaj kulturoj. Ili estas nek konsciaj nek malfermitaj al alternativoj.Ni esperu, ke ili pli malfermi¸os. Jen ¸uste kial la pacmovadokun sia pacocelo estas potenca. Esperanto gravas kielfunkcianta alternativo permesanta malfermitan aliron al aliajkulturoj.

Kion vi opinias pri la EU-politiko por subteni multlingvismon?

Sendube interpretistoj, tradukistoj kaj aliaj laborantaj perfremdaj lingvoj tre bone subtenas multlingvismon malgraΩgrandaj obstakloj. Eble gravuloj en EU vere antaΩvidas por laangla apartan statuson – la nur-anglan sistemon. Tio samuskiel çe la EΩropa Justic-Kortumo, kie pro historiaj kialoj ekzistasnur franclingva sistemo.

Kia estas via mallongtempa supozo pri la lingva politiko enEU post kvin jaroj?

Kiu scias? Eble post kvin jaroj nur-anglalingva sistemo estosenkondukita. La lingva demando estas ankoraΩ tabua temoen EU. Oni demandas sin kial, eç se ni tion scias, ¸i estaseksplodiva temo. Por francoj ¸i estas eksplodema, çar estasrisko, ke ilia propra lingvo estos çiam malpli uzata, kvankam¸i ankoraΩ ofte uzi¸as interne de EU. Aliflanke povas esti, keoni ja malplivalorigas la francan. Eble francoj subite konscios,ke oni devus serioze rigardi la alternativon Esperanto.

Vi povas jam legi Esperanton. Çu vi volas plivastigi viankonon de Esperanto?

Jes, kompreneble mi devus. Tio ege plaçus al mi. Se estus pliol 24 horoj en tago, mi lernus rapide. Mi jam komprenas multon.

Intervjuis István Ertl kaj Marko Naoki LinsElangligis David Curtis

BaldaΩ aperos çe UEA:Robert Phillipson: EΩropo: Sur nur-angla lingva fundamento?

Institucio Hodler ’68: formikoj kun ßtalßrankoNi çiuj en la okcidenta mondo konas la fablon pri la formiko kaj la cikado. Cikado estas la simbolode senpensa gajulo, kiu tre ¸oje vivas sian vivon dum la somero kaj ne pensas pri la venantavintro, dum formiko laboras tre intense dum la tuta somero por havi rezervon por la vintro.

Intertempe oni produktis ankaΩ versiojn de tiu fablo,en kiu la fino estas inversigita, çar en la decidamomento cikado partoprenas registaran programon

por senlaboruloj, dum formiko devas pagi eksterordinaranimposton, ktp... Sed tiuj versioj estas versioj de kontraΩulojde registaraj programoj por senlaboruloj, kaj ni povaspreteratenti ilin. La vero kußas en la originala versio, kiuestas konata ankaΩ ekster la okcidenta mondo perproverboj, kiuj çie asertas, ke se vi volas, ke ladio (de kiu ajn religio) helpu vin, vi devas ankaΩhelpi vin mem.

Tion komprenis kelkaj tiamaj aktivuloj deUEA en la 60-aj jaroj, kiuj fondis la InstitucionHodler '68, kies celo estis kaj plu estas kolektikapitalon por financi per la rento agadojn çefede UEA mem sed ankaΩ de aliaj instancoj dela Esperanto-movado.

La historio de IH '68 estas longa kaj mi nevolas rakonti ¸in. Sed en unu frazo mi povasdiri, ke IH' 68 de tiam funkciis kiel ßtalßrankode UEA.

Membroj malavare subvenciis ¸in perdonacoj, pruntoj kaj hereda√oj, kaj IH' 68 laΩsia statuto investis çion en nemovebla√oj (financaj kajdomaj), kiuj ankoraΩ estas kun ni kaj ankoraΩ per siaj fruktojpermesas al IH' 68 helpi la movadon post 35 jaroj.

Kiam IH estis fondita, la mondo estis esence alia. Neekzistis komputiloj nek poßtelefonoj kaj la tuta labor-maniero estis esence pasintjarcenta.

Tamen, danke al la sa¸aj decidoj de la tiamaj fondintojIH estas ankoraΩ aktiva. La statuto de IH '68 fakte estas trerigora kaj ne permesas eç al la plej fantaziaj estraranoj

(eble la cikadoj de la fablo) foruzi la kapitalon por laΩmodajfurora√oj, promesantaj la finan venkon por morgaΩmaksimume en la posttagmezo. Tiu eco de IH estas bona,se oni pensas, ke ni estas movado, kiu ankoraΩ dum iomda tempo devas pluagadi por "atingi la celon en gloro", kajtiu pluagado normale signifas "pluelspezadon".

La estraro de UEA, kiu nomumas la estraron de IH, √usrenovigis tiun estraron, en kiu nun trovi¸as la tre juneca

Grégoire Maertens, kiu stampis la historion deIH, kaj de la tuta movado, dum jardekoj, kaj latre mature serioza Ilja De Coster, estrarano deTEJO is la lasta tempo. Al ili aldoni¸as, kiel help-formiketoj, mi mem kaj Ans Bakker-ten Hagen.

Kiel vi vidas, temas pri bela miksa√o de çiujtendencoj en la movado. Çi tiu nova estrarojam kunvenis kaj jam alju¸is subvenciojn. Nun¸i intencas relançi la tutan agadon de IH,konservante ¸ian esencan trajton: IH estasßtalßranko por la Esperanto-movado.Esperantistoj devas scii, ke la sumoj donacatajal ¸i restas sekuraj kaj produktas siajn efikojndum longa tempo.

Estraranoj de movadaj instancoj venas kajforiras. Oficistoj venas kaj foriras, sed IH restas tie kaj daΩreserças indajn agadojn por Esperanto, kiujn ¸i subtenu.

Çar tute ne estas antaΩvideble, ke en la tria jarmilo onine plu bezonos monon por agadi por Esperanto, vi povasfidi, ke IH estos ankoraΩ bezonata.

Se vi interesi¸as kiel helpi la movadon finance pere deIH (per donacoj, senrentaj kaj kunrentaj pruntoj aΩhereda√oj), bonvolu skribi al ¸ia estraro çe la adreso de laCentra Oficejo de UEA. Renato Corsetti

Hector Hodler (1887-1920)Fondinto de UEA

Page 8: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 8786 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

VIZITU VIAN PROPRAN DOMONÇE NIEUWE BINNENWEG 176 EN ROTERDAMO DUM

MALFERMA TAGOsabato la 24-a de aprilo 2004 (10h00–17h00)

Zofia Banet-Fornalowapri Stato denia historio-grafio kajVivo de LydiaZamenhof

István Ertl kajaliaj podianoj

diskutos priEΩropo: Sur nur-

angla lingva fun-damento...? de

R. Phillipson

10%-a rabato en la libroservo ekspozicio de valora√ojel la historio de Esperanto senpagaj kafo kaj teo

Çefverko originale niaThe Music of David Gaines. Woburn: MMC Recordings, 2001. Jirí Vydra, eΩfoniumo; Kimball Wheeler,voço (mezosoprano); Moravia Filharmonia Orkestro dirigentita de Vít Micka. 52-minuta KD kun12-pa¸a broßuro. €€€€€ 15,00

Ne malmultas la muzikeventoj ligitaj al la lingvoEsperanto, sed laΩßajne ili servas unuavice lapraktikadon de la internacia lingvo pere de voçaj

verkoj solistaj aΩ ≈oraj, pli-malpli kultaj. For de la ideominimumigi la gravecon kaj belecon de lamuziko utiligata kiel harmonia portanto de lavorto, ni ne rajtas preteratenti la gravecon dela rimarkenda apero de KD portanta lasubskribon de la usona komponisto DavidGaines.

La du ampleksaj muzika√oj – Konçerto poreΩfoniumo kaj orkestro, respektive Simfonio n-ro1, subtitolita Esperanto, certagrade ßuldaj al lanovklasika tekniko verki – spegulas samtempevideblajn intencojn de integri¸o en nun-tempecon, sed frapas antaΩ çio per laoriginaleco de la aΩtoro. La akompanaj klarignotoj,subskribitaj de Reynold Meni, verkitaj el komponistavidpunkto, konsistigas necesan kaj taΩgan revuon de laar≈itekturaj komponantoj kaj de la orkestra koloraturo, kioigas neutila priskriban aliron, anstataΩ kiun ni preferas larivelon, el vidpunkto tute persona, de kelkaj aspektoj deoriginaleco.

La muziko de David Gaines sonas fakte kiel provoko,altirante la atenton al la intima intenco de la komponistokonforme al la elmontro de ties çi propra profesia identeco(tiu de fakulo-instrumentisto), konfirmata de la vizitkarto de

mondcivitano por kiu Esperanto signifassamtempe lingvon kaj principon. Çi-sence, lakonçerto esprimas publikan deklaron,simultane rivelante la praan formi¸on de lamuzikisto, dum la simfonio elmontras verankredon de la homo – laΩ konvinkoj profundeenga¸itaj.

Ni spektas, do, unue premieran elmontroncelantan reporti sur la scenejon blovinstru-menton mal¸uste neglektatan – la eΩfoniumon– apartenantan al la familio de latun-instrumentoj tipaj por fanfaro kaj konstrue

proksiman al la baritona tjubo. Ellaborante tian partituron,la aΩtoro proponas al si multe pli ol tembran rememorigonkiam li metas la instrumenton sur la unuan planon de lasonscenaro. La elekto de la konçerta enro – neniel facila elkomponista vidpunkto, postulante perfektan regon de laprocedoj supermeti la solistan kaj orkestran planojn –respondas fakte al ampleksa pledo por la rekonsidero de la

J en bonege elpensita kaj prilaborita lernovortaroEsperanto-Esperanta, kohera kun la nuntempalingvoinstrua leksikografio, kiu evidentigas la

avanta¸ojn de unulingvaj vortaroj specialeproduktitaj por lernantoj de fremda lingvo, celeal evitado de la tradukpaßo ligita al la dulingvatipo. La klarigoj senpere pensigas Esperante,profitante la kapablon de nia lingvo memfidigi kajstimuli ties lernantojn al aktiva ekuzo danke al¸ia strukturo.

La verkinto (nederlanda sociologo, fondinto deE-familio kun polino) zorge elektis iom pli ol 2700radikojn plej uzatajn kaj plej utilajn surbaze delisto publikigita de la Akademio de Esperanto en1972 (Baza Radikaro Oficiala). Li sukcesis per tiuelementa vortprovizo doni simplajn, tamentaΩgajn difinojn, komprenotajn en kunteksto.¯uste la bezono de difina vortolisto estis paralelerimarkita de la EPÇ-tradukinto Wen Jingen kontribue al laZagreba Simpozio de la Akademio (2001).

Valora leksikografia kontribua√opor lernado de EsperantoBaza Esperanta Radikaro. Wouter F. Pilger. Rotterdam: UEA, 2001. 160p. ISBN 92 9017 076 X.18cm. Prezo: € € € € € 7,50. Triona rabato ekde 3 ekz.

Çe çiu alfabete ordigita leksika unuo la aparteno al laradikgrupoj 1-9 kaj X laΩ ofteco kaj utilo indikitas per

malgranda cifero, por ßtupa studo (vortkonstruiloj:grupo 0). Krome estas prononcindika tabelo laΩIFA* kaj 8 mondaj etnolingvoj (ne nur eΩropaj!) kajlistoj de gramatikaj fina√oj, prefiksoj kaj sufiksoj.Interese, hindeΩropaj gramatikvortoj estas unuedifinitaj per propra Esperanta terminologio(adjektivo = a-vorto; substantivo = o-vorto; ktp),simile al PMEG**.

Verko çi tia iel kompensas la mankon de E-vortaroj por pluraj lingvoj. Bele, i plu evoluas surla interreto je la libera dispono de la lernantoj,progresantoj kaj kontribuantoj çe http://www.xs4all.nl/~pilger/ber/: la nuna BER enhavaspli ol 2900 radikojn klarigitajn per simpla,memstara, vere tutmonda Esperanto.

José Antonio Vergara*Internacia Fonetika Alfabeto**Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko

informojn, kie kaj kiel açeti la diskojn, de kiuj venas la muziko.Oni bezonas la plej novan version de Winamp. Temas pri treutila radiostacio, kiu povas funkcii fone, dum oni faras alianlaboron çe la komputilo.

Radio Klara

el Valencio, Hispanio, elsendas vendrede inter 19:30 kaj 20:30UTC kaj estas aΩskultebla radie (104.4 FM) aΩ rete: http://www.radioklara.org/emision.m3u (formato MP3). TTT-ejo deRadio Klara: http://www.radioklara.org. La lastaj programerojaΩdeblas ankaΩ çe: http://radioarkivo.org.

Radio FMR

en Tuluzo, Francio: La programo titoli¸as Esperanto-Magazino de Tuluzo. Elsendoj merkrede de la 14:00-15:00laΩ loka tempo. La redakcio: FMR, Esperanto-Magazino,Floreal Martorell, 9 Boulevard des Minimes, FR-31500Toulouse, Francio, rete: [email protected], aΩ [email protected]. La programoj konsistas el informoj pri Esperanto,pri lingvaj problemoj en la franca, foje estas invitatajesperantistoj venantaj al Tuluzo, tiam oni parolas Esperantekaj tradukas france. Inter la temoj aperas E-muziko kaj freßajmuzikaj nova√oj.

Radio Havano, Kubo

elsendas dimançe laΩ jena horaro: Nordamerika-PacifikaRegiono, 07:00-07:30 UTC, 31 m/9820 kHz; NordamerikaRegiono, 15:00-15:30 UTC, 25 m/11760 kHz; NordamerikaRegiono, 19:30-20:00 UTC, 25 m/11760 kHz; Tut-Amerika,Karibea Regiono, 23:30-24:00 UTC, 31m/ 9600 kHz, 9505 kHz.Rete: http://www.radiohc.cu; [email protected]. Redaktorino:Maritza Gutiérrez – [email protected]. Poßta-adreso: RadioHavano Kubo, Poßta Fako 6240, Havano, Kubo. La lastajprogrameroj aΩdeblas çe: http://radioarkivo.org.

Radio Itala Internacia

La elsendoj en Esperanto komenci¸is en 1935, okaze de laUniversala Kongreso de Esperanto en Romo. Nun RaiInternacia elsendas radiajn informajn programojn en 25lingvoj, krom en la itala. La elsendo en Esperanto okazasçiun sabaton je 21:00 laΩ itala tempo (20.00 U.T.C./ G.M.T.),frekvencoj 6040 kaj 9710 kHz (49,67 kaj 30,89 m). La

programo estas dissendata ankaΩ per la satelito Hot Bird 1,laΩ analoga metodo, de la internacia radia kanalo sur laaΩda subportanto de Raidue (dua kanalo de Rai): polarizadookcidenta vertikala 1,446 GHz. Pliaj informoj çe: http://www.international.rai.it/radio/multilingue/presentazioni/esperanto.shtml. La lastajn programerojn oni aΩdas ankaΩçe: http://radioarkivo.org .

Radio Occitania

en Tuluzo, Francio, elsendas sur frekvenco 98.3 MHz √aΩdede la 19:00-20:00 laΩ loka tempo. La programo aΩskulteblasankaΩ rete çe: http://www.radio-occitania.com. Adreso:Esperanto-Magazino, Redakcio, Rikardo Cash, RadioOccitania, 60 rue Assalit, FR-31500 Toulouse, Okcitanio,Francio, rete: Rikardo Cash <[email protected].

Rádio Rio de Janeiro

La elsendoj el Brazilo okazas pere de Rádio Rio de Janeiro(1400 kHz, AM), çiumarde, 15:00-15:55 (Rio-horaro = UTC-2somere, UTC-3 alitempe). Ripeto okazas vendrede 23:00-23:55(loka tempo). Oni povas ¸in aΩdi en rekta elsendo pere deTTT-ejo de Rádio Rio de Janeiro: http://www. radioriodejaneiro.am.br. La lastaj programeroj aΩdeblas çe: http://radioarkivo.org.

Radio Vatikana

La elsendoj el Vatikano okazas trifoje semajne je la samahoro 21.20 MET, dimançe je 21:20 MET (ripeto je 23:50 MET;daΩro 9'20"), 527 kaj 1530 kHz; 4005-5880 kHz. Merkrede je21:20 MET (daΩro: 9'), 1611 kHz kaj 7250-9645 kHz. ¬aΩde je21.20 MET (daΩro: 9'), 1611 kHz kaj 7250-9645 kHz. Satelite:Dimançe: Intelsat 325,5° East - 4097.75 MHz - LHCP -polarizo,merkrede kaj √aΩde: Intelsat 602,62° East - 4097.100 MHz -LHCP-polarizo. Adreso: Radio Vatikana, Esperanto-redakcio,VA-00120 Vatikanurbo, rete: [email protected].

(LaΩ www.tejo.org/UEA/Radioj en Esperanto)

Page 9: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 8988 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

LA SUBAJN TITOLOJN MENDU ÇE LA LIBROSERVO DE UEA, Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam, Nederlando. Bv. atenti ke al çiuj netaj prezoj de libroj sendotaj al adresojen Eüropa Unio aldoni©as 6%, al tiuj de diskoj, insignoj k.s. 19% pro la aldonvalora imposto.Al çiuj netaj prezoj aldoni©as 10% por sendokostoj (minimume 2,25 eüroj). Antaüdankonpro via mendo! Ìisdata katalogo de haveblaj varoj estas çe http://www.uea.org/katalogo/.

Du noveloj. William Faulkner.El la angla trad. E. Grobe.Tempe: Arizona stelo, 2003. 20p.22cm. Enhavas Seka septembro,Rozo por Emilinjo. € 2,40Esperante kaj ekumene.Fest-libro por la 75a naski¸-tago de Adolf Burkhardt. 21

aΩtoroj. Editoris Irmi kajReinhard Haupenthal. Schlien-gen: Iltis, 2004. 368p. ISBN 3932807 43 X. 21cm. Pli ol 20studoj teologiaj, esperanto-logiaj, interlingvistikaj, lite-raturaj. € 48,30Esperanto’ya giris, anahtarı.Sevdiye Katircioglu. TürkEsperanto Cemiyeti, 2004. 32p.21cm. ∑losilo turka. € 1,80.Triona rabato ekde tri ekz.Ilustrita frazeologio. Sabine

Fiedler. Ilustris Pavel Rak.Dobr ichovice: KAVA-PECH,2004. 136p. ISBN 80 85853 574. 21cm. KvazaΩa komplementoal Esperanta frazeologio, çi-fojekun spritaj ilustra√oj. € 12,90Interlingvistika. Cesty kodborné literature. DetlevBlanke. El Esperanto trad. M.Malovec. Dobrichovice: KAVA-PECH, 2004. 69p. ISBN 8085853 69 8. 21cm. Çe≈lingvaversio de Interlingvistiko kajesperantologio: vojoj al la fakaliteraturo. € 4,80Jarkolekto “Esperanto”2003. Rotterdam: UEA, 2003.264p. ISSN 0014 0635. 27cm. 11numeroj. € 25,50. Triona rabatoekde tri ekz.Mednarodni jezik – realnaali nerealna utopija? L. L.Zamenhof, V. Oslak , T. O.Wüster, M. Fettes. Red. VinkoOslak. El Esperanto trad. laredaktinto. Ljubljana: Orbis,2003. 160p. ISBN 961 6372 254. 21cm. Slovenlingva. Tri eseojpri la Zamenhofa Esenco kajestonteco de la lingvointernacia. € 16,50Ne¸oj de Kiliman¸aro, La.Ernest Hemingway. El la anglatrad. E. Grobe. Tempe: Arizonastelo, 2000. 20p. 22cm. Meditopri korupto kaj mortemo. €

2,40Pasporta Servo. La listo degastigantoj de TEJO, 2004.Rotterdam: TEJO, 2004. 206p.ISBN 83 900118 8 3. 16cm.Mapoj. Kun 1227 adresoj en 79landoj. € 15,00. Triona rabatoekde tri ekz.Rubekolo, La. Emile Masson.El la franca trad. M. Giraud kajM. Fraboulet. Rennes: Espé-ranto-Bretagne, 2003. 87p.ISBN 2 9520978 0 1. 19cm. Junabretona paro rifuzas lapremadon de la katolika ekleziokaj la bur¸ajn konvenciojn

komence de la 20-a jarcento. €11,10Terminologiaj konsideroj.Jan Werner. Dobrichovice:KAVA-PECH, 2004. 179p. ISBN80 85853 71 X. 21cm.Artikolaro traktanta termi-

nologiajn problemojn enEsperanto kaj sugestoj por solvikelkajn el tiuj problemoj. €15,90Tri noveloj. Bret Harte. El laangla trad. E. Grobe. Tempe:Arizona stelo, 2003. 27p. 22cm.Bildo de la homa esta√o en tiesçi dualeco, en kiu trajtoj bonajkaj malbonaj pezas egale. € 3,00Tri noveloj. Nathaniel Hawt-horne. El la angla trad. E. Grobe.Tempe: Arizona stelo, 1998. 26p.22cm. La konata La ekspe-rimento de D-ro Hejdegero plusLa nigra vualo de la pastoro kajJuna bonulo BraΩno. € 3,30Vortlibro kun krokizo deEsperanta gramatiko. SyamSundar Pal. Howrath: SriShyamal Ghosal / FEB, 1987 (2-a eld). 110p. 22cm. Kvarlingva(angla, bengala, Esperanta,hindia) laΩtema vortaro kunprezento de la Esperantagramatiko en la bengala kajhindia. € 12,00

KOMPAKTDISKOFesta kantvespero en la 55akongreso de IFEF. Dresden2003. Kantas: Kudliková,Meisner, Hoffman, Smycka,Dvorákova. Trad. J. Giessner.Dresden: Toni Scholz, 2003.Kun tekstofolio; 59 min. 17operarioj de Mozart, Lehar,Beethoven, Donizetti, Verdi k.a.;kun pianakompano. € 15,00

GRAVA ANONCO!Ekde la 1-a de majo çi-jara, niaj klientoj en lajenaj landoj devas pagi AVI (6% por libroj kaj

instrumento se enkalkuli iajn multajn kapablojn – kaj pureteknikajn kaj, precipe, esprimivajn.

La admirinda prezentado de la ludensemblo plenekontribuas al la realigo de la kreadakto, plene servante lamalfacilan surprenitan taskon per grupigo de elitaj artistojkiel la instrumentisto Jirí Vydra kaj la dirigento Vít Micka, çela pupitro de la Moravia Filharmonia Orkestro.

Tute originala per si mem, la dua verko de la KD rivelas lasaman preferon por la monumenta ¸enro, emante çi-foje aldeklara celo rilate Esperanton kun la kialo evidentigiprincipon kaj implicite vivmanieron. Ektrakti la simfonianciklon signifas la klarig-establon de la eksplicita sonora kadropor la plenumo de la proponita deziro, baze de la surprizaplekti¸o de la orkestra parto, ja ampleksa, kun lamezosoprana solo. La kvar ar≈itekturaj blokoj – specifaj alçi ¸enro – determinatas de mesa¸oj respondaj al ideaj kajliteraturaj serioj, enradiki¸intaj en la Esperanta kulturo,celantaj certigi – malgraΩ la diversa temaro – la kontinueconde la tuto per la enhavo konsekvence batala. La voça fadeno– subtile integrita en la harmonian teksa√on – rivelas laprofundan kredon de la aΩtoro, ligitan al libereco, amo kajpaco, en taΩga rilatigo de la teksto kantata kun la etososugestata en la instrumenta plano, difinanta la juntojn de lasimfonia konstrua√o. Tiel la literaturaj sencoj ali¸as al la

melodi-harmoniaj direktoj, determinante la retorikon de lamovimentoj, konforme al la jenaj fontoj: la parolado de L.L.Zamenhof okaze de la Universala Kongreso de Esperanto(Washington, 1910), versoj de Marjorie Boulton kaj PenkaPapazova kaj, fine, kvazaΩ elmontro de sentema poezia stato,versoj de David Gaines mem. Indas mencii la esceptankvaliton de la solista prezentado de Kimball Wheeler,mezosopranulino kies valoro alti¸as sendube je la nivelo dela teknikaj kaj esprimaj postuloj de la partituro.

AntaΩ ol meti la finan punkton al la kurtaj konsideroj prila du verkoj, ni ßatus atentigi pri la estetika aspekto rilata laellaboron de la lingva√o. Se la komponisto preferas resti enla tonala kampo – aΩtentikigante sin kiel novklasikulo surla fono de la diversaj evoluoj de la nuntempa muziko – liagesto pravi¸as per la videbla intenco atentigi ideplane priproblemoj. Dedukti¸as el tio la neceso transpasi la sterilanspacon de utopiaj asertoj kaj, implicite, la neceso rivelicertecojn; alie, la rezigno pri tonaleco signifus penetri enlabilan sferon kiu al la komponisto ne aparte agrablas. Jenkial la surscenejigoj celas sonorajn disvolvi¸ojn inter la limojde kompleksaj strukturformoj, konforme al la eblo riveli laenhavon. Tia maniero konkretigi muziksfere rilatas evidenteal difina aspekto kaj samtempe konsistigas tion kion ni nomisla orginaleco de David Gaines. Cornelia Batranca

Muzika Ago-Tago?Por disvastigi niajn idealojn, atentigi pri Esperanto

kaj por akiri por ¸i agnoskon kaj presti¸on, sedankaΩ por certigi alfluon de novaj

adeptoj, estas bezonataj propagando kajreklamo. Esperantistoj estas çiujarealvokataj dum la unua oktobra sabatofari publikajn agadojn por diskonigi sianlingvon, çiu laΩ siaj ebloj kaj kapabloj: disdoni informilojn,ekspozicii, afißi, prelegi, publike manifestacii, fari reklamonen amaskomunikiloj...

Interesa propono venis de Anna-Liisa Ali-Simola, niamuzika fakdelegitino en Turku, Finnlando: Esperantujo

havas nun, dank’ al D-ro David Gaines,sian unuan simfonion Esperanto. Miproponas ke oni aran¸u la sekvan Ago-Tagon kadre de la simfonio kaj originalaE-muziko. La Simfonio n-ro 1 “Esperanto”

estas tiel rimarkinda akiro sur la kampo de Esperantamuziko, ke per ¸i oni facile vekus intereson de amas-komunikiloj pri la samtempa aran¸o tutmonda.

Koktelo de problemoj, kurioza√oj kaj ßercojMatematiko kaj lega√oj por çiuj. Ljudmila Arnaudova kaj Petko Arnaudov. Pazar¸ik: E-SocietoRadio, 2000. 112p. 20 cm. Prezo: € € € € € 9,90.

Ni unue nepre notu ke tiu çi libro, malgraΩ sia titolo,ne estas libro pri matematiko, kio krome plagemankas en Esperantio. Ni fermu la parentezon.

Temas pri du apartaj aferoj: unuflanke ludojkaj divena√oj pri aritmetiko, figurita geometrio,aliflanke kompilado de diversaj informoj prihistorio, scienca√oj, juraj kurioza√oj, eç ßercoj, kajfine pledo por Esperanto. La tuto estas ie-tieprisemita per mallongaj dira√oj el la bußo aΩ ella plumo de spritaj famuloj.

Jen do libro por distrado kaj ¸i ofte atingassian celon. Estas ekzemple interese scii kiom dadistanco ni çiusekunde movi¸as en la spaco prola movoj de nia planedo, de nia suno, de niagalaksio (p. 25). Same instruiva estas la paragrafo(p. 10 ¸is 15) pri “la sep mirakloj de la pasinto”kaj imago de sep nunaj (ßajne trafe elektitaj).

La uzo de la lingvo (foje tradukoj, sed neniunomo de verkisto estas menciita) estas eneraleaprobebla, kvankam regule velkas ¸ia kvalito ¸is la fino, kiepli multnombras malglata√oj. La ekzercoj estas plej oftesimplaj, kelkaj neutile simplegaj, kelkaj pli akraj. ¯uste pri

çi-lastaj foje ne sufiças la klarigo fine de la libro (solvo-partoekde la pa¸o 81).

Restas la çefa problemo, t.e. grava manko de provlegadoprecipe çe tiuj ekzercoj. Abundas la eraroj:problemoj sen solvoj aΩ inverse, solvoj miksitajaΩ misnumeritaj, nekohera√oj inter la problemokaj la solvo (ekz. problemo 9, p. 23: nevoanstataΩ nepo), multaj nombroj fuße skribitaj(loko de la spaceto), subita ßan¸o de la tiparo,de mar¸eno-lar¸eco, eraroj en la problemo (n-ro 6, p. 58), eraroj en la solvoj (n-ro 3, p. 89; n-ro4, p. 91-92; n-ro 1, p. 93; n-ro 3, p. 98; n-ro 16, p.101; n-ro 10, p. 104, cetere solvo de la problemon-ro 9, ...). Pro manko de reviziado, sençese estas¸enata la kompatinda leganto pro ¸eneralaproksimumeco.

La kovrilo estas bele prezentita, kvankamfrazo sub la titolo estas troa, çar sensenca.

Fina riproço: mankas la dato kaj ISBN-numero.Freßdata artikolo de Esperanto pravis plendi pri regula eldonode amatora√oj!

Christian Rivière

perioda√oj, 19% por aliajvaroj): Çe≈io, Estonio,Hungario, Kipro, Latvio,Litovio, Malto, Pollando,Slovakio, Slovenio.

Page 10: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 9190 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

NOVAJ DUMVIVAJ MEMBROJHungario: Anikó Lilla Hegedüs. Togolando:Gbeglo Koffi.

PATRONOJ DE TEJO 2004: AΩstralio:Green Hazel. Belgio: Grégoire Maertens.Britio: Martyn Hugh McClelland. Neder-lando: F. J. Pieterson-Kruger. Svedio: WimPosthuma.

SOCIETO ZAMENHOF 2004: AΩstralio:Keppel E. Enderby. Belgio: GrégoireMaertens. Britio: John C. Wells. Finnlando:Raita Pyhälä. Hispanio: L. E. HernándezGarcía, Rafaela Urueña. Kanado: Stevens T.Norvell Jr. Nederlando: G .A. M. van Bergeijk,E. C. Klaver, G. F. Makkink, Joop W. Moonen,S. van Westrhenen. Usono: Jane Edwards,Humphrey Tonkin.

DONACOJ 2004 (EUR)¯is la 31-a de januaroKapitalo Afriko: Francio: A. Nonima1300,00. Sumo çi-jara: 1 300,00.

Konto Afriko: Nederlando: A. J. ten Hagen67,50; C. D. Overasselt 475,00. Norvegio: A.Fitjar 24,00. Sumo çi-jara: 566,50.

Fonda√o Ameriko: Finnlando: ges-rojLaaksonen 40,00. Sumo çi-jara: 40,00.Fonda√o Azio: Japanio: E-Rondo Ehime14,94; Y. Huni 44,82; Y. Kuroyanagi 14,94;H. Matuda 18,68; S. Miyamoto 14,94; A.Nisinaga 14,94; T. Ono 14,94; K. Tokunaga14,94; M. Toyoda 22,41; Y. Yasamura 14,94;S. Yosikawa 14,94. Sumo çi-jara: 205,43.

Fonda√o Canuto: AΩstralio: J. Bishop10,00. Italio: D. Masterman 9,45. Luksem-burgio: B. Moon 75,00. Nederlando: K.Eichholtz 10,00; Institucio Hodler 2 000,00;R. Moerbeek 25,00. Sumo çi-jara: 2 129,45.

Fonda√o Junularo: Francio: F. Bartsch20,00. Germanio: Ph. Beaudonnet 5,00.Sumo çi-jara: 25,00.

Triamonda Kongresa Fonda√o: AΩstralio:J. Bishop 100,00. Italio: A. M. Colacicchi 5,00;D. Masterman 9,45. Luksemburgio: B. Moon75,00. Nederlando: K. Eichholtz 50,00; R.Moerbeek 25,00. Pollando: K. Babiarz 10,00.Usono: L. Harmon 5,00. Sumo çi-jara:279,45.

Volontula Fonda√o: AΩstralio: J. Bishop10,00. Italio: D. Masterman 9,45.Nederlando: R. Moerbeek 25,00. Usono: L.Harmon 10,00. Sumo çi-jara: 54,45.

¯enerala Kaso: Nederlando: J. M.Niemans-Van Beek 46,00. Usono: C. Baker7,83; A. N. Ballard 6,26; J. R. Ditzel 3,91; S.N. Glass 78,28; A. Gomez 39,14; L. M. Gregg7,83; T. J. Hashimoto 7,83; J. P. Higgins 9,39;R. P. Lynch 78,28; P.C. Morganthall 39,14;J. L. Regal 19,57; S. Slak 15,66; E. B. Snow7,83; J. Tilman Williams 21,14. Sumo çi-jara:388,09.

Konto Edukado/Wüster: Finnlando: B.Eriksson 10,00. Sumo çi-jara: 10,00.

Al çiuj tre koran dankon! UEAAl çiuj tre koran dankon! UEAAl çiuj tre koran dankon! UEAAl çiuj tre koran dankon! UEAAl çiuj tre koran dankon! UEA

BET-40Jubileaj Baltiaj Esperanto-Tagoj10-18 julio 2004Litova Esperanto-Asocio invitas al sia jubilea somera E-aran¸o enla fama kuracloka urbeto Birstonas, en nacia parko apud KaΩno.Somera universitato, paroligaj kaj perfektigaj kursoj, literaturajaran¸oj, muzikaj kaj artaj vesperoj, debatoj pri la E-movado, tradukistakurso, seminarioj por pedagogoj, klubestroj kaj aktivuloj, movadalernejo, sciencteknikaj kaj fakaj aran¸oj, instruado de kantoj, junularajaran¸oj, konkursoj, kvizoj, distraj programeroj, ekskursoj, diskutoj,forumoj, libroservo, interkona vespero, konati¸o kun litovaj lingvo kajkulturo, ekspozicioj, filmoj kaj lumbildoj, gazetara konferenco, sportajludoj, ripozo, kuracaj proceduroj, na¸ado, rajdado sur çevaloj.Ali¸oj: Litova Esperanto-Asocio: p.k. 167, LT-44287 Kaunas, Litovio.Fakse: 370-37-228616, tel. 208503, rete: [email protected], www.esperanto.lt

ARGENTINO: Argentina Esperanto-Ligokunvenis la 14-an de februaro 2004 porsia jara asembleo. En la sidejo de BEAdudeko da partoprenantoj plenumis lakutiman tagordon: elektis novan komi-taton, aΩskultis raportojn, informojn prila libroservo, revuo, cirkuleroj, Argent-reto kaj aliaj servoj de la ligo. La novaestraro estas: Alcides P. Wentinck(prezidanto), René Arce (vicprezidanto),Roberto Sartor (sekretario), FernandoInocencio, Mario Miranda, José Dio-guardi, Elisa Vazquez Abraham, SilviaRottenberg, Ruben T. Diaconu (redaktorode A-E-Vento). Foto: Ines Beaumont

ITALIO: La 91-a Universala Kongresode Esperanto okazos en Florenco, Italio,de la 29-a de julio is la 5-a de aΩgusto2006. Italiaj esperantistoj jam komencislabori por ke la kongreso estu epokfarakaj jam la premisoj montras ke certetemos pri tre zorge preparita kongreso.En la Landa Kongresa Komitato ani¸asinternacie konataj aktivuloj, sub lare¸isorado, en la rolo de sekretario, deDiccon Masterman, iama KonstantaKongresa Sekretario çe UEA kaj posteestrarano de UEA pri kongresoj. La fakto

ke çi-jare li ankaΩ kandidati¸as kiel B-komitatano, montras lian decidonplentempe sindediçi al la Esperanto-movado en venontaj jaroj.

Michela Lipari, estrarano de IEF,respondeca pri UK-2006

LITOVIO: Meze de februaro çi-jare lakatolika pastro kaj esperantisto SauliusKeras donacis poezian libron en trilingvoj (litova, rusa, Esperanto) deGediminas Degesys Momento demalkovro al mezlernejoj de Vilnius,Rokiskis, Juodupe kaj Luksiai (entute pliol 80 ekz.). Komence de marto SauliusKeras kaj Genovaité Gerikiene donacisla saman libron al çiuj mezlernejoj kajbazaj lernejoj de Kaunas (entute 60ekz.). Çiuj lernejoj ricevis po unuekzempleron de la libro. (P. Jegorovas)

BURUNDIO/TANZANIO: UBE, Unui¸ode Esperantistoj en rifu¸ejoj burundiajkaj tanzaniaj, havas kvin klubojn:Mtabila, Amikeco, Mirinda, MtabilaInfana klubo kaj Hans Bakker. Kvankam¸ia sidejo trovi¸as en Mtabila Rifu¸ejoen Tanzanio, UBE agadas kaj en Tanza-nio kaj en Burundio. ¯iaj celoj estasesperantigi burundianojn trovi¸antajnen Burundio kaj en tanzaniaj rifu¸ejoj,kaj rilatigi la burundiajn kun aliaj afrikajkaj tutmondaj esperantistoj. Por atingila celojn UBE kunlaboras kun esperant-istoj en aliaj lokoj de Tanzanio kajBurundio, kaj rilatas kun UEA kaj laAfrika Oficejo. La agadon gvidas estraro,kies konsisto estas Nyabenda Jacques(prezidanto), Bigirimana Evariste kajNtakirutimana Nicodème.

Nyabenda JacquesP.O. Box 243

Kasulu, Kigoma,Tanzanio

MALAGASIO: Lainternacia lingvojam penetris lastudentan medionen Malagasio. Por pliefike labori, la stu-dentoj fondis en siauniversitato, la 7-ande februaro 2004, laasocion StudentaEsperantista Asociode Madagaskaro(SEAM). ¯ia prezid-anto fari¸is f-inoRandr iamia l i soa

TURISMO: La 23-an de januaro 2003en Vilno, en ∑tata turisma depar-temento, okazis kunsido pri turismajeldona√oj en Esperanto en 2004, ligekun la UK en 2005. La estraro de ladepartemento, prezidanto de Litoviaturisma fonda√o Jonas Ignationis,prezidanto de Litova Esperanto-AsocioPovilas Jegorovas kaj gvidantoj de laturisma agentejo Delta Tours diskutispri eldono de kvar turismaj broßuroj priLitovio, afißoj, mapoj, videofilmoj, kaj prila informoj en Esperanto pri Litovio enretpa¸oj de la turisma departementokaj turisma fonda√o. Oni intencas eldoniilin antaΩ la UK en Pekino. (P. Jegorovas)

BIBLIOTEKOJ: Iom post iom aperasen interreto la teksto de la Klasifo deEsperantaj Temoj de Montagu Butler,laΩ la lastaj labornotoj de la aΩtoro. Lacelo estas havigi al la uzantoj pliaktualan version de la klasifo kaj instigidiskuton pri detala revizio. ¯is nunekzistas proksimume 20% de la teksto,sed la laboro progresas. La tekstolegeblas çe www.biblbut.org/klasbut.

LERNI LA ÇINAN: La Esperanto-Sekciode Çina Radio Internacia ekde la 5-ade marto 2004 elsendas ekspresançinlingvan kurson kadre de laprogramero Socia Vivo . La kursoripeti¸as dimançe kaj merkrede.

METEOLOGIO: La nacia BelgaTelevido elsendas pri meteologio kajmencias la uzon de Esperanto. Senlimeprezentas E-lingvan resumon kajpretigis retejon kun bildoj el la elsendo:http://www.ping.be/jmjsenlime//JetStream/. ([email protected])

INTERRETO: La estraro de UEA donisaΩspicion por reta projekto. La sub-tenon havos volontula grupo gvidatade Tim Morley, kiu celas esperantigiOpenOffice, nekomercan, senpagedistribuatan programaron, kreatankolektive de volontulaj programistoj.LaΩ funkcioj i estas simila al la oficejaprogramaro de Microsoft (Word, Excel,PowerPoint, ktp). ¯i povas funkcii enpluraj operaciaj sistemoj, inkluziveVindozon kaj Linukson. Oni povas elßutila programaron el www.openoffice.orgaΩ açeti KD-on kontraΩ tre eta sumoekz. çe (http://www.linuxemporium.co.uk/products/applications/#pid4523). Lalaboro estas granda, sed la efiko estussignifa. Por sukcesigi la projekton onibezonas volontulojn. La sinanoncojnoni sendu al: [email protected]. (GaKo)

Volatiana Minah. La nova asociokunlaboras kun la landa asocio enMalagasio kaj esperas kunlabori ankaΩkun aliaj E-organiza√oj.

(Anja Randriampionona)

BRAZILO: ÇirkaΩ 100 esperantistojvenis la 7-an de marto 2004 al la urboSan José dos Campos, al la 55-a tradiciaRegiona Renkonti¸o de Sud-ParaibaValo. La renkonti¸o estas konsiderataunu el la plej gravaj okaza√oj en labrazila esperantista kalendaro, reali-gata çiam post tri monatoj en San-PaΩlo kaj Rio-de-¬anejro. Legu pli, vidufotojn kaj aΩskultu en la TTT-pa¸o dela renkonti¸o: http://geocities.yahoo.com.br/esperanto10/renkontig'o.htm.

MALTO: Okaze de la Semajno deInternacia Amikeco la Malta Esperanto-Societo organizis la 28-an de februaroKulturan Vesperon. Okazis prelegoj prila centjari¸o de la fondi¸o de la unuaEsperanto-Movado en Malto kaj pri lacentjara datreveno de la naski¸tago deLydia Zamenhof. Al la çeestantoj estisdonacita libro en la malta lingvo priLydia Zamenhof, speciale eldonita porla okazo, kaj estis disdonitaj premioj kajatestoj al studentoj, kiuj sukcese finisla kurson de Esperanto. Partoprenislokaj samideanoj, amikoj, kaj specialeinvititaj Bahaanoj.

ISRAELO: La 26-an de februaro 2004la tria plej legata israela √urnalo Haarecpublikigis artikolon pri la forpasintaaktiva esperantisto Josef Mur√an (1920-2004). ¯ia titolo tekstas: InstruisEsperanton kaße, pro timo de Stalinajagentoj, kun subtitolo: Josef Mur√an,verkinto de la Esperanto-Hebreavortaro. Temas pri la esperantistahistorio de Mur√an, kun emfazo pri lialasta kaj plej granda verko, PlenaVortaro Esperanto-Hebrea el 2000. Laartikolon iniciatis Doron Modan kaj lafilino de Josef Mur√an.

POLLANDO: Dum malfermaj tagoj deInternacia Studumo pri Turismo kajKulturo en Bydgoszcz (30.01-01.02)okazis kunveno de junaj polaj espe-rantistoj, en kiu partoprenis membrojde Varsovia Vento kaj gestudentoj dela Internacia Studumo. La provizoraestraro serças kontaktojn kun polajgejunuloj, do se vi estas juna, almenaΩportempe lo¸as en Pollando kaj volaskunagi, bonvolu ali¸i al: http://groups.yahoo.com/group/pola_esperanto_junularo/. Por ekscii la detalojn de lakunveno kaj la celojn de PEJ legu laraporton de Irmina kaj Janusz çe: http://republika.pl/viavento.

Ireneusz Bobrzak

STEELE: Sabate la 6-an demarto 2004 geedzi¸is en laslovaka urbo Poprad laforiranta enerala direktorode UEA Trevor Steele (aΩstra-liano) kaj “Cindrulino”, laUEA-volontulino KatarínaBodnárová (slovakino). Laoficiala geedzi¸a cere-monio okazis en du lingvoj:en la slovaka kaj Esperanto.La feliçaj novgeedzojplanas pasigi la venontanduonjaron en Hindio, kieTrevor instruos Esperanton,post kio ili translo¸i¸os alAΩstralio. La redakcio tut-kore gratulas! (stma) fo

to: S

tano

Mar

çek

Page 11: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 9392 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

Per tiu çi trejnkurso Tutmonda Esperantista Junulara Organizo denovepruvis ke ¸i povas per ekstermovada monfonto starigi ion tre valoranpor siaj aktivuloj. Tio estas unu el la gravaj aferoj, asertas Sonja Petrovic,vicprezidantino de TEJO kaj tema respondeculino de la trejnkurso.

La 19.000-eΩra financa subteno de laKomisiono el la programo Junularoebligis okazigon de seminario pri

aktivula trejnado por 30 gvidantoj deeΩropaj Esperantaj junularaj asocioj. Laseminario okazis en Bruselo inter la 29-ade februaro kaj 7-a de marto 2004. Latemo Junularaj Ne-Registaraj Organiza√oj,iliaj rolo kaj ßancoj en EΩropo estis tretaΩga por kunveni en Bruselo, çar tie estasla roluloj, de kiuj ni povas lerni kielplibonigi nian agadon, klarigas Petrovic.

Aktivuloj el Belgio, Germanio, Francio,Nederlando, Italio, Svedio, Finnlando,

Danio, Britio, Hungario, Pollando, Litovio,Norvegio kaj AΩstrio dum unu semajnoestis instruataj de pluraj konsilantoj kajtrejnistoj. La kunordigadon kaj program-efektivigon gvidis Marko Naoki Lins dela Brusela Komunikadcentro. AnkaΩ laloka brusela Esperanto-grupo financesubtenis la aran¸on.

La grupo povis sperti¸i pri diversajtemoj kiel lobiado, amaskomunikiloj,eksteraj rilatoj kaj eΩropa politiko, çiamkun la ideo ke ili poste povu apliki siajnnovajn sciojn kaj spertojn en la çiutagaagado en la hejmlando aΩ loka grupo.

Sperti¸i por poste pli bone funkcii kielaktivulo – tio estas la prioritata celo,klarigas Ralf Fröhlich, profesia konsilisto elBerlino. Ni devas profesiigi niajn aktivulojn.

Petrovic estas optimisma ke el tiu çiunua trejnkurso kreskos pliaj novajprojektoj inter eΩropaj junularaj asocioj:Mi certas ke la partoprenantoj uzosekzemple sian scion pri monfontoj por petisubvenciojn por novaj projektoj en siajlandoj. Sen ekstermovada mono onimalfacile povus oferti aran¸ojn pageblajnpor plejparto de la juna esperantistaro,çar la propraj rimedoj de TEJO estas tromalgrandaj. La subteno de la Komisionokreis favorajn partoprenkondiçojn. Kostojligitaj al man¸ado kaj lo¸igo kaj grandaparto de la voja¸kostoj estis kovritaj. Nurtiamaniere orienteΩropaj aktivuloj povispartopreni, substrekas Petrovic.

La trejnkurso estis aparte sukcesaankaΩ rilate praktikan gazetaran kajpolitikan agadon: dum du tagoj çeestisteamo de la german-franca televidkanaloARTE por filmi kiel esperantistoj laboraskaj argumentas por sia ideo. Okazis unu-hora diskuto kun la eΩropa parlament-ano Marco Cappato de la italaj radikal-uloj, la fervora subtenanto de lainternacia lingvo, pri lingvopolitiko enEΩropa Unio. Tiel la partoprenantoj haviseblon tuj ekapliki sciojn pri rilatado alekstero akiritajn dum la trejnkurso.

Estis tre bona grupo kaj mi tre kontentaspri la rezultoj, ¸ojas Petrovic. Mi pensaske ni intensigis kontaktojn inter ni,amuzi¸is kaj multe lernis. Tre gravasankaΩ ke ni renkontis homojn el la politika,amaskomunikila, junulara kaj eΩropakomisiona mondo, por interkonati¸i kunili kaj diskuti temojn gravajn por ni. Mipensas, ke ni faris bonan impreson çe ili.

TEJO-Trejnkursoorganizita deEΩropa Komisionosukcesis en Bruselo

Marko Naoki Lins:

Sonja Petrovic

Sukcesalibrofoiro19-22 feb 2004 sukcese okazisen Vilno, en la çefa Litoviaekspozicia centro Litexpo,la 5-a internacia librofoiro,kiun partoprenis pli ol 340firmaoj (eldonejoj, libro-vendejoj, institutoj, asocioj,fonda√oj, centroj, bibliotekojk.s.) el 11 landoj: Litovio,Francio, Hispanio, Germanio,Kroatio, Slovakio, Rusio, Italio,Pollando, Svedio, Britio.

La çefa temo de la librofoiro, kiundum kvar tagoj vizitis pli ol 50 milvizitantoj, estis Litovio en EΩropo

– EΩropo en Litovio. Okazis pli ol 100diversaj kulturaj aran¸oj kaj la unuanfojon oficiale partoprenis LitovaEsperanto-Asocio, kiu havis konstantefunkciantan standon. Estis ekspoziciatajkaj vendataj kelkaj dekoj da libroj en lalitova kaj en Esperanto, dum lastaj jarojeldonitaj fare de diversaj litovajeldonejoj, kunlabore kun LEA. Çe lastando konstante de√oris esperantistoj,donis klarigojn pri Esperanto, libro-eldonado, pri la estonta UK en Vilno en2005, kaj vendis librojn. Estis disdonatajfaldfolioj kaj kartetoj pri Esperanto,speciale presitaj por la librofoiro. Lapartopreno havis grandan informan kajpropagandan efikon.

LaΩ la oficiala programo de kulturajeventoj dum la librofoiro, la 21-an defebruaro en konferenca salono okazisprezento de tri libroj, lastatempeeldonitaj en Instituto pri eldonado desciencaj kaj enciklopediaj libroj. Temaspri la libro de prof. Aleksandr DuliçenkoPasaulines kalbos beieskant arbainterlingvistika visiems (En la serçado dela universala lingvo aΩ interlingvistikopor çiuj), la libro de Aloyzas Urbonaskaj Povilas Jegorovas Esu Esperanto

eilinis (Mi estas soldato de Esperanto)kaj la libro de Aleksandr KoroleviçKnyga apie Esperanto (Libro priEsperanto). Dum la prezento de la librojpartoprenis pli ol 100 personoj kajgvidis ¸in la estrino de la fako prieldonado de sciencaj libroj de laeldonejo, Virginija Bogusiene. Parolisprof. dr. Aleksandr Duliçenko el Tartu(Estonio), speciale veninta al la libro-foiro, √urnalisto Aloyzas Urbonas, laprezidanto de LEA Povilas Jegorovas, kajla direktoro de la Instituto pri eldonadode sciencaj kaj enciklopediaj libroj,

Rimantas Kareckas. Surloke oni povisaçeti la menciitajn librojn kaj tuj ricevisubskribojn de la aΩtoroj.

La aran¸o estis filmita de unu el lalitovaj televidoj. Prof. d-ro AleksandrDuliçenko kaj Povilas Jegorovas estisintervjuitaj por televida elsendo apudla stando de LEA (vidu la foton subemaldekstre), kiu estis dece prezentita enla katalogo de la librofoiro en du lingvoj(litova kaj angla). LEA donacis 30 librojnpor speciala fonda√o, kiuj atingos senge-patrajn infanojn.

Povilas Jegorovas

Esperanto estas viva lingvo!Post plurjara batalo hungariajesperantistoj sukcesis rekonigiEsperanton kiel vivan lingvon!

Kompreneble por esperantistojneniam estis dubo pri tio keEsperanto, kvankam

laΩdevene artefarita, planitalingvo, jam fari¸is viva lingvo.MalgraΩ la praktikaj pruvoj, enla burokrata ßtata institutarooni lastatempe tamen ne volistaksi nian lingvon egalrajta alla aliaj. Çi tiu kvalifikado fojebremsis la instruadon deEsperanto en Hungario.

La 2-an de februaro 2004sekciestro de la Ministerio priInstruado en letero informis s-ronOszkár Princz, la ¸eneralan sekretarionde Hungaria Esperanto-Asocio, ke laΩ ladeklaro de Lingvoscienca Instituto deHungara Scienca Akademio (HSA) lalingvo Esperanto kvalifiki¸is viva.

Pri la okazinta√oj kiuj anticipis çi tiundeklaron, ni menciu du gravajn paßojn

okazintajn dum la pasintaj jaroj. La unuaestis la scienca konferenco organizita la10-an de decembro 2002 fare de laKatedro pri ¯enerala kaj AplikaLingvistiko de la Universitato ELTE kajHungaria Esperanto-Asocio, pri naturaj

kaj artefaritaj lingvoj. La duaestis la sendado de privatajleteroj al la Ministerio, postu-lantaj favoran deklaron pri lastatuso de Esperanto.

La menciitaj aktivadojbazi¸is sur la plurjardekajesperantistaj agadoj kaj çefetiu de esperantistaj lingvistojmortintaj aΩ nun laborantaj enpluraj lingvaj institutoj, univer-

sitataj katedroj, eç en la LingvosciencaInstituto de HSA.

LaΩ niaj taksoj, unu gravan barilon nisukcesis forigi de sur la celita vojo. Nunni jam povas denove proponi Espe-ranton inter la elekteblajn studobjektojnde lernejoj, funkciantaj sur çiuj niveloj.

Oszkár Princz

Litexpo, la 5-a internacia librofoiro en Vilno, Litovio

Oszkár Princz

Povilas Jegorovas, intervjuatade Litova Televido apud la stando de LEA

Dum la trejnkurso çeestis teamo de la german-franca televidkanalo ARTEpor filmi kiel esperantistoj laboras kaj argumentas por sia ideo.

Page 12: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

94 ESPERANTO aprilo 2004 1169 (4)

ForpasojForpasojForpasojForpasojForpasoj

PARTI-CIPA

SUFIKSO

VIKAJ MI

SIMBOLODE BORO

UNUAPARTODE LA

KA~FRAZOUEA SOLO EN

OPERO

DUAPARTODE LA

KA~FRAZOORDINARE,TRIVIALE

FORTEEKSCITU,

KOLERIGU

LIKV ’ ENSKRIBILOPOLV ’ SUR

FLORO

EDUKITA,INSTRUITAROMANE

„500“

LUDIL’ SUR~NURO

PARTET’,FRAKCI’

„DE IU“

ADVERBAFINA|O

PROKSIM-IGA PAR-TIKULO

ANTAª-HISTORIA,

PRIMI-TIVA

ANTIKVAKORD-

INSTRU-MENT ’

DISTANCOINTERHALT-LOKOJ

FEST ’ ©ERONDA

DAT-REVENO

SIMBOLODE REZIS-

TANCO

EKSPERI-MENTA

SUFIKSO

LIGNECAPLANT ’

ZAMEN-HOFAN

E-OBJEK-TON

FLAV-NIGRA

PIKANTAINSEKTO

GRAVAORGANIZO

DE UN

LITRO

DISTRI-BUA

PREPO-ZICIO

LEVI®-ANTAAKVO-MASO

EGIPTASUN-DIONE-KON-SONANT’

MAL-LIBERIGI

KAMP’,TERITORI’

DESPOT ’RILATA ALORIENTAPOPOLO

KARIBMARAINSULARO

(RAD.)FIKSA IDE’

SKARAB’SUB LIGNA

~ELODIREKTI

TUNO

LAª TIAMANIERO

RILATA ALKUIRVAZO

KEMIA|’(C5H6O)

LITOVA©EFURB’

SIDEJO DESENTOJ

PIONIRODE SAT

SIMB. DEAMPERO

ORKOLORE

E-ISTAFEDERACIO

SEKVIORDONOJN

UEA

HE

LPO

: IP,

UT,

DIA

BO

L’, P

IRA

N’

TOR

O: S

TAN

O M

AR

©E

K

Jozef Pawell⁄ BIELIN,SKI, honoraano de Pola E-Asocio kaj certantempon prezidanto de la PEA-Rondo en Bydgoszcz, forpasis la 2-an de februaro 2004.A. J. M. (Kieg, Ki≈) EICH-HOLTZ (1930-2004), membro enHaarlem (Nederlando), konata prosiaj biciklaj voja¸oj, mortis la 11-an de februaro 2004 pro cerbainfarkto.Aage FALCH (1915-2003),membro en Kragero/, membro deNorvega E-Ligo ekde 1932, em.ßtatoficisto, mortis la 15-an deoktobro 2003.Joachim GIESSNER (1913 -2003), honora membro de UEA,

mortis la 25-an de novembro 2003.La aktivulo precipe en la fervojistamovado havis multajn taskojn surnacia kaj internacia niveloj, prelegis,verkis, redaktis (interalie la GEFA-bultenon kaj historion de IFEF),tradukis. Li partoprenis, sinsekve,52 IFEF-kongresojn. FR Germaniodistingis lin en 1984 per laMeritkruco, IFEF faris lin honoraprezidanto. En 1985 li membris enla LKK de la aΩgsburga UK (laΩRomano Bolognesi).Kent R. JONES (1926-2004),dumviva membro kaj fakdelegitopri in¸enierado (Usono), kampan-janto por la adopto de Esperanto enaviado, forpasis la 3-an de februaro2004 en Çikago (Usono).Boo Mee KIM-LINDBLOM (1941-2003), kasistino de ILEI depost1999, mortis la 10-an de novembro2003. La korea instruistino en 1964ekhavis kontakton kun Esperantokaj kunfondis asocion en Seulo;dum 1967-1972 ßi estis sekretariinode Korea E-Instituto. Veninte alSvedio, ßi edzini¸is al RolandLindblom. ∑i organizis inter-ßan¸ojn kun infanaj grupoj,administris, ekzamenis, kunlaborispor la gotenburga UK en 2003 kajestis estraranino de la stokholmaorigamia asocio (laΩ Ulla Luin).Elise KOLLER, iama UEA-membro kaj honora membro de LaNorda Stelo en Hamar (Norvegio),mortis en decembro 2003.

Enrico MINGO(1915-2003), delegitodum 42 jaroj, mortis la 30-an denovembro 2003 en Napolo (Italio),malsani¸inta je pneΩmonito.Lerninte Esperanton en 1955, lanaskita siciliano gvidis lokangrupon, la katedron de la Itala E-Instituto, kaj esperantigis interalienapolajn kanzonojn. Li estis ne nurhonora membro de Itala E-Federacio (ekde 2002), sed kielmonarkisto ankaΩ „nobla gvardianode Panteono“ (laΩ Carlo Sarandrea).Marcel MOREILLON (1906-2004), UEA-membro el Satigny(Svislando) kaj membro de la¸eneva grupo La Stelo, mortis la 20-an de januaro 2004.Ervins MOZERTS (1934-2003),latvo, esperantisto ekde 1956,proponinto de la Çebaltiaj E-Tendaroj, organizanto de lajunulara movado en Baltio en la1950-aj kaj 1960-aj jaroj, forpasis la30-an de oktobro 2003 (laΩ La Ondode Esperanto).Eugeniu MUSTEA (1935-2003),de la klubo en Norrköping (Svedio),mortis la 24-an de junio 2003 dumvoja¸o en Rio de Janeiro. Naski¸intaen Moldavio, li servis kiel meteologoen Rumanio kaj Svedio. Interalie liestis UN-spertulo en Angolo kajmulte agadis precipe en tiu afrikalando ankaΩ por Esperanto; lifinancis la poemaron Brulo kajritmo de Agostinho Neto (laΩ HaldoVedin).

Allama MUZTAR ABBASI (1931-2004), la patro de la pakistanaEsperanto-movado, fondita de li en1978, forpasis en Islamabado. Liestis la unua en la lando kiu lernisEsperanton. La verkinto delernolibro kaj tradukinto de laNobla Korano estis honora membrode UEA; li instruis en diversajlernejoj kaj havis tre riçanbibliotekon (laΩ Saeed AhmadFarani, Rawalpindi).

Jaan OJALO (1914-2004), honoramembro de UEA, delegito kaj

fakdelegito pri kooperativismo kajpaco (1977-1995), forpasis la 2-ande februaro 2004 en Tallinn

(Estonio). Li esperantist-i¸is en 1929. En la 1950-

aj jaroj li aktive kontribuis al larenaski¸o de Esperanto en Estoniokaj Sovetunio. Li estis prezidantode la Tallina Esperanto-klubo(1958-1989), sekretario de EstonaEsperanto-Komisiono (1970-1980),sekretario de Estona Esperanto-Asocio (EAE, 1992-1995), postehonora prezidanto de EAE. Li verkislernolibrojn (unu eldonita en 55 milekz.) kaj tradukis (laΩ Virve Ernits).Amaro PINANGÉ SOARES(1920-2004), vicdelegito en Recife(Brazilo) kaj fakdelegito pripresado, longtempa membro de

Pernambuka Esperanto-Asociokaj Brazila-Esperanto-Ligo,forpasis la 17-an de januaro 2004.La (emerita) presejestro instruisEsperanton kaj kelkjare prezidisla pernambukan asocion (laΩPernambuka Esperanto-Asocio).Ardell SHIREY, membro enHumble (Texas, Usono), mortis en2003.Nikolaj Nikolajeviç ZVEREV(1913-2003), ekskolonelo, honoracivitano de Ti≈vin (Ruslando),esperantisto ekde la 1930-aj jaroj,mortis la 6-an de novembro 2003en Ti≈vin (laΩ La Ondo de Espe-ranto).

Krucenigma konkursoLa kaßitan proverbon bonvolu sendi maksimume tri monatojnpost la apero (poßte, fakse aΩ rete) al la redakcio. Unu solvinto(decidos lotumado) ricevos libropremion. Solv(int)oj de la januararevuo aperos venontnumere.

Page 13: L.L. Zamenhofplena plena verkaro de verkaro de L.L. Zamenhof L.L. Zamenhof 1169 (4) aprilo 2004 ESPERANTO 75 Osmo Buller Ni faldos la manikojn A ntaΩ multaj jaroj dum ferioj en Finnlando

ˆ