Në faqen 6

ISH-TE PERNDJEKURIT, 5700 EMRAT QE DO KOMPENSOHEN

(Në foto) Ish-të përndjekur në protestë

Presidenti: Do të respektoj Kushtetutën

Kreu i shtetit: Ministri, rol kyç për sigurinë. Kreu i shtetit: Ministri, rol kyç për sigurinë. Rama: Me durim ngjisim krisjen me Metën Rama: Me durim ngjisim krisjen me Metën

Meta takon Macron në Francë. “Lleshi”,

priten konsultime për dekretin në Tiranë

Nga vinte urrejtja e Franc Baron

Nopçës për Ismail Qemalin: Eshtë spiun

“MILOSAO”

Suplement

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIV - Nr. 7706 E diel 11 Nëntor 2018 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

LISTA E RE/ TRASHEGIMTARET QE MARRIN PARATE, PROCEDURA E PLOTE

Bularati reflekton problemin më të gjerë të nacionalizmit në rritje

Më 28 tetor, një shtetas grek 35-vjeçar me emrin Kostantinos

Kacifas hapi zjarr në fshatin Bularat, në jug të Shqipërisë, shtëpi e një pakice të ... Vijon në faqen 22

Dje “Reporter.al” Nga EBI SPAHIU në

Vijon në faqen 21

Nga XHEVAT MUSTAFA

Më 6 nëntor 2018 qytetarët ameri-kanë na dhanë një mesazh

shumë të qartë jo vetëm në anglisht, por edhe në “shqip”. Si popull me nivel të lartë ...

Mesazhe “shqip” nga SHBA dhe Gjermania, “shurdhëri” tek ne

Opinioni Ditësi

VALENTINA MADANI

Në faqen 4

MES TYRE, BIRRA “KORÇA”

Vetingu, deputetët e PD në Shkodër: I domosdoshëm për Shqipërinë

PARADOKSI

OPOZITA

I dënuar për trafik droge në Itali,

pranga në Tiranë doktorit të shkencave

Në faqen 7

TENSIONI

Degjeneron situata te protesta e

Unazës, goditet me grusht operatori

Eurodeputetja e Qipros “non-grata”, qeveria: Toleranca jonë s’është dobësi

“BULARATI”

Në faqen 5

Në faqet 8-11

44-vjeçari qëlloi me çifte mbi administratorin e Selenicës: Kishim edhe probleme prone

Vrau shokun pas “sherrit politik”: Isha i pirë

Në faqen 7

Rrëfimi në polici i Admir Delajt: Filluam t’i hidhnin fjalë njëri-tjetrit Admir Delaj, i cili dy ditë më parë vrau me çifte në lokalin e fshatit Kotë, kreun e njësisë administrative, Fatmir Hadon. Gjatë marrjes në pyetje pas ngjarjes së rëndë që tronditi banorët e zonës, Delaj ka po-huar se ka qenë i ulur në lokal pak para ngjarjes ...

Nuk më kujtohet se çfarë ka ndodhur dhe çfarë kam bërë, isha i dehur.

Ishim në dy tavolina të ndry-shme dhe fi lluam t’i hidhnim fjalë njëri-tjetrit. Më parë kam pasur konfl ikt për pronën me Fatmir Hadon”. Kështu ka deklaruar para oficerëve të policisë gjyqësore, 44-vjeçari

Ministria e Financave publikon përfituesit e fondit financiar të dëmshpërblimit. 3 muaj afat për plotësimin e dokumenteve që mungojnë në dosjen e secilit

Presidenti Meta nisi dje vizitën zyrtare në Francë me ftesë të presidentit Macron. “Shumë i lumtur të takoj Presiden-tin e Francës, Emmanuel Macron, të shpreh vlerësimet për marrëdhëniet tradicionale dhe të shkëlqyera ...

Në faqet 2-3

E diel 11 Nëntor 20182 -

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Dossier: Iv Kaloçi, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli,Art Designer: Nevila SAMARXHI. ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

FAQJA E PARE

REAGIMETPERPLASJA

Presidenti: Do përmbush përgjegjësitë e mia kushtetuese brenda afateve kushtetuese

Dekreti, Meta nis konsultimet:Bashkëpunim mes 3 institucionesh"Siguria kombëtare, ministri ka rol kyç"

BASHKËPUNIMIPresidenca përmeszëdhënësit TediBlushi njoftoi dje seIlir Meta ka nisurprocesin ebashkëpunimit meinstitucionetpërgjegjëse për tëmarrë përgjigje tëqarta, të plota dheshteruese përfigurën e SandërLleshit, që ështëripropozuar.Gjithashtu,Presidenca sqaronse kreu i shtetit kavendosur tëinformojë mbikërkesat e tij edhekryetarin e Kuvendit.

Meta-Macron: Marrëdhëniee shkëlqyer mes vendeve

Presidenti Meta nisi dje vizitën zyrtare nëFrancë me ftesë të presidentit Macron.

"Shumë i lumtur të takoj Presidentin e Francës,Emmanuel Macron, të shpreh vlerësimet për mar-rëdhëniet tradicionale dhe të shkëlqyera mes dyvendeve dhe rëndësinë e dinamizmit të tyre enjëkohësisht rolin e tij për një Europë më të fortëe më të bashkuar", deklaroi Meta pas takimin mekreun e shtetit francez.

Presidenti Ilir Meta sinjalizoi dje miratimin ekërkesës së dytë të

kryeministrit Edi Rama për tëdekretuar Sandër Lleshin nëdetyrën e ministrit tëBrendshëm. Z.Meta ka nisurprocesin e bashkëpunimit meinstitucionet përgjegjëse përtë marrë përgjigje të qarta, tëplota dhe shteruese për fig-urën e Sandër Lleshit që ësh-të ripropozuar. Në një njoftimtë zëdhënësit të presidentit,Tedi Blushi, thuhet se kreu ishtetit nuk mundi që herën eparë të sqarohej plotësisht ngainstitucionet për Lleshin. Përkëtë arsye, ai ka nisur proces-in e bashkëpunimit me insti-tucionet përgjegjëse për tëmarrë përgjigje të qarta, të plo-ta dhe shteruese ndaj të gjithaçështjeve për të cilat nukmundi të sqarohej herën eparë, pavarësisht nga përpjek-jet e tij të vazhdueshme përbashkëpunim. Në këtë afat tëri kushtetues 7-ditor, që nisinga e premtja kur presidenti imbërrit kërkesa nga kryemi-nistri, shoqëruar edhe nga njërelacion i detajuar shpjegues,presidenti ka përfshire në këtëproces edhe Kuvendin. "Prejditës së djeshme, (të sëpremtes) pas mbërritjes së pro-pozimit, Presidenti i Repub-likës, Ilir Meta ka nisur proces-in e bashkëpunimit me insti-tucionet përgjegjëse për tëmarrë përgjigje të qarta, të plo-ta dhe shteruese ndaj të gjithaçështjeve për të cilat presiden-ti nuk mundi të sqarohejherën e parë, pavarësisht ngapërpjekjet e tij të vazh-dueshme për bashkëpunim.Lidhur me këtë proces të ri,presidenti ka vendosur të in-formojë mbi kërkesat e tijedhe kryetarin e Kuvendit,pasi procedura e emërimit tënjë ministri është proces bash-këpunimi i detyrueshëm ekushtetues midis tri institu-cioneve (kryeministri, presi-denti, Kuvendi). PresidentiMeta është i vendosur tëpërmbushë përgjegjësitë e tijkushtetuese me rigorozitet

Valentina Madani

dhe brenda afateve kush-tetuese, vetëm në interes tërespektimit të Kushtetutësdhe forcimit të sigurisë ko-mbëtare, ku Ministria eBrendshme ka një rol kyç",thuhet në deklaratën ezëdhënësit Tedi Blushi. Edhe

pse e quajti amator këdo qënuk njihte Kushtetutën nërastin e mosdekretimit të min-istrit të Brendshëm, Presiden-ti i Republikës tashmë ka ni-sur nga puna për rishqyrtimine kërkesës së dytë që kryemi-nistri Edi Rama i la për emrin

e Sandër Lleshit në pozicion-in e ministrit të Brendshëm.Mosdekretimi i SandërLleshit shkaktoi një përqasjetë fortë mes kryeministritdhe presidentit. Rama e aku-zoi për shkelje të Kushtetutësduke thënë se ligji themelt-ar nuk i jepte atij të drejtë tërefuzonte dekretimin e min-istrave. Ndërsa Meta upërgjigj duke thënë se ata qëngrenë të tilla akuza janëdiletantë e amatorë. Por, de-klarata e djeshme e Presi-dencës tregon se tonet mesdy institucioneve po ulendhe që presidenti mund t'ihapë dritën jeshile Lleshitpër të marrë drejtimin eMinistrisë së Brendshmedhe për ta bërë këtë minis-tri funksionale, siç kanëkërkuar edhe ambasadat eShteteve të Bashkuara tëAmerikës dhe BashkimitEuropian. Por a do të thotëky proces i ri se zoti Metaështë duke drejt firmosjespër emrin e SandërLleshit? Presidenti nuk jepshumë të kuptohet, porduke dhënë elementin esigurisë kombëtare, tregonqartë se ai i qëndron endevendimit të tij të parë, tëpaktën përsa kohë nuk kaende informacion shteruespër këtë kandidaturë. Ak-tualisht Sandër Lleshi ësh-të emëruar në postin ezv.ministrit të Brendshëm.

LSI-ja paralajmëroi dje se Shqipëria ndodhet paranjë katastrofe ekonomiko-financiare. Duke kra-

hasuar shifrat e borxhit publik që ka prezantuarqeveria me ato të KLSH-së, Petrit Vasili tha se ven-di ndodhet në një situatëtë rëndë ekonomike."Borxhi publik i deklaru-ar sipas saj shkon 70%,ndonëse do ta shtjellojmëmë pas, është edhe më ilartë se kaq, ndërsa borx-hi publik i verifikuar dhei konstatuar nga një organkushtetues siç është Kontrolli i Lartë i Shtetit është72%. Vetëm për këtë çështje dhe vetëm për këtëmoment, shqiptarët duhet të dinë që janë përparanjë katastrofe ekonomike financiare të pashem-bullt", u shpreh z.Vasili. LSI-ja akuzon dheprokurorinë se po mbyll sytë dhe veshët përballëkësaj situate, duke bashkëkonsumuar një krim tëvërtet shtetëror. Përballë kësaj situate Vasiliparalajmëroi se në javët e ardhshme do të ketë njëreagim të ashpër nga ana e qytetarëve dhe tëopozitës. "Ndaj sot është e qartë që koha dhe mo-menti i përballjes së madhe afroi, është te pragu iderës, është i pashmangshëm dhe sigurisht opozi-ta nuk do të bëjë asnjë hap pas në këtë drejtim,pasi është mision kombëtar për të mbrojtur të tash-men dhe të ardhmen e vendit dhe për ta çliruarkëtë nga uzurpatorët e pangopur, të cilët e kanëshndërruar shtetin dhe pushtetin në një gostibishash për të shqyer edhe copën e fundit. Momen-ti është i tillë kritik, prandaj dhe qëndrimi ështëdhe do të përvijojë të jetë radikalisht shumë më ifortë se sa kaq në ditët dhe në javët që vijnë", ushpreh z.Vasili.

"Përballja në shesh për largimin e Ramës"

LSI: Shqiptarët, para një katastrofeekonomiko-financiare të pashembullt

TAKIMI ME ZYRTARIN TURKPresidenti Ilir Meta priti dje një delegacion mepërfaqësues nga gjykatat turke, të kryesuar ngakryetari i Gjykatës së Lartë të Turqisë, z.IsmailRüstü Cirit. "Turqia - tha Meta - është një vend merëndësi të madhe për sigurinë dhe paqen jo vetëmpër rajonin tonë, por edhe për BashkiminEuropian, në mënyrë të veçantë për kontributin nëpërballimin e krizës së jashtëzakonshme tërefugjateve. Në këtë takim ishte i pranishëm edhekreu i Gjykatës të Lartë, Xhezair Zaganjori.

Presidenti i Shqipërisë,Ilir Meta

Presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta mePresidentin e Francës, Emanuel Macron

E diel 11 Nëntor 2018 - 3 FAQJA E PARE

Kryeministri i përgjigjet presidentit: Herën e parë nuk kërkove asnjë sqarim

"Lleshi", Rama: Me durimdo ngjisim krisjen me Metën"Bashkëpunim me përkushtim të plotë"

CHRISTINE VASAKAmbasadorja franceze kërkoi zgjidhje urgjente përGjykatën Kushtetuese, pasi theksoi se kthimi i sajnë funksion është i nevojshëm për demokracinë nëvend. Sipas diplomates, Rama dhe Meta kanëeksperiencën e pjekurinë e duhur për të gjeturzgjidhje.

PREMTIMETKryeministri Ramafoli dje në Vlorë përprojektetinfrastrukturore, qësipas tij janëparashikuar nëbuxhet e që do tënisin së shpejti.Lidhur me aeroportine Vlorës, ai tha se dofillojë puna vitin eardhshëm. Rama ushpreh se ndërtimi ihekurudhës sëshpejtësisë së lartëRinas-Durrës do nisëvitin e ardhshëm,ndërsa premtoi edherindërtimin e linjëshekurudhore Fier-Vlorë, pa dhënë njëafat konkret përnisjen e punimeve.

Apeli i ambasadores franceze: Urgjent Kushtetuesja!

Vasak: Rama e Meta të gjejnëzgjidhje për Sandër Lleshin

Pas deklaratës së kryeministrit Edi Rama se opozitado të duhet të kërkonte

ndjesë për akuzat e lëshuarandaj ish-ministrit tëBrendshëm, Saimir Tahiri,reagoi dje ish-ministri YlliManjani. Përmes një postiminë "Facebook", ai i është kthy-er Ramës, ndërsa e pyet nëseduhet të kërkojë ndjesë përdrogën. Sipas Manjanit, Tahi-ri nuk ishte i vetmi në këtëprojekt katastrofe kombëtare,ndërsa shtoi se ai duhet të ish-te arrestuar. "Të kërkojmë ndjesë ne për drogën etyre?!Vesi i Rilindjes për t'u marrë me drogë do ju dalëbashkë me shpirtin! Ndaj, kushdo që pret të veprojëdrejtësia, e ka gabim! Sajmiri nuk ishte e as është i vetëmnë këtë projekt katastrofe kombëtare. Ai ishte dhe mbe-ti besnik i Rilindjes, grupit politik më antishtet, anti-demokraci e antikomb që na kanë parë sytë! Prokuroriae Republikës ka gabuar rëndë në trajtimin e çështjes ndajtij. Ajo dështoi paq të mbledhë e të ruajë provat, dëshmi-tarët dhe aktorët që realizuan kanabizimin, projektin mëkriminal të shoqërisë sonë. Prokuroria dhe policia dësh-tuan kontrollin në flagrancë të banesës, dështuan tëmbrojnë Naser Seitajn, të cilin e ekstraduan në mënyrëmafioze, dështuan të arrestojnë dhe të hetojnë drejtuestë Policisë së Shtetit, të cilët i lanë të arratisen, dështu-an të lidhin me prova disa ngjarje e personazhe…Dështuan ta trajtojnë Sajmirin si gjithë të tjerët paraligjit që kanë miratuar vetë. Dështuan të ngrenë akuzatë provueshme, por nxituan të bëjnë akuza absurde!",shprehet z.Manjani.

"T'i kërkojnë falje Tahirit", Manjaniironizon Ramën: Na e shpife

Këshilli i Ministrave iupërgjigj dje pretendimeve të Presidencës

në lidhje me dekretimin eSandër Lleshit si ministër tëPunëve të Brendshme.Përmes një deklarate për sht-yp, drejtori i Kryeministrisë,Endri Fuga, shprehet se,"herën e parë Ilir Meta nukkërkoi sqarime. Megjithatë,Kryeministria e garantonpresidentin se do të ketëpërgjigjet e plota deri ditën ehënë. Kryeministri Rama epërshëndet përpjekjen e Pres-identit të Republikës, IlirMeta, për të kërkuar 'përgjigjetë qarta, të plota dhe shter-uese, ndaj të gjitha çështjeve',që sipas tij, Presidenti i Repub-likës, 'nuk mundi të sqarohejherën e parë'". Kryeministriatheksoi dje se herën e parë,presidenti nuk ka kërkuar as-një lloj sqarimi nga kreu iqeverisë. "Përkundrazi - nën-vizon deklarata e Kryeminis-trisë, - ka qenë kryeministriqë i ka kërkuar një takimsqarues presidentit. Përmeskësaj deklarate, kryeministrisiguron opinionin publik seditën e hënë Presidenti Metado të marrë përgjigje të qar-ta e të plota, lidhur me pyet-jet e tij të dërguara shkresër-isht". Kryeministria tregonse vetëm dje presidenti kangritur një problem sh-kresërisht në formë pyetë-sori, drejtuar Ministrisë sëMbrojtjes. "Bashkë mepërgjigjet, presidenti do tëmarrë edhe një zgjidhje sh-teruese, e cila nuk lë më asn-jë shteg për interpretime tëasnjë lloji, për asnjë palë",thekson Kryeministria."Kryeministri i Shqipërisë,Edi Rama, e përshëndet për-pjekjen e Presidentit të Re-publikës, Ilir Meta, për tëkërkuar 'përgjigje të qarta, tëplota dhe shteruese ndaj tëgjitha çështjeve', që sipas tij,Presidenti i Republikës, 'nukmundi të sqarohej herën eparë, pavarësisht nga për-pjekjet e tij të vazhdueshmepër bashkëpunim', siç shpre-het presidenti përmeszëdhënësit, lidhur me de-kretimin e ministrit tëBrendshëm. Duke nënvizuarse 'herën e parë', Presidenti iRepublikës nuk ka kërkuarasnjë lloj sqarimi nga kryem-inistri, përkundrazi ka qenëkryeministri që i ka kërkuarnjë takim sqarues presiden-tit, pas letrës së dërguar ngaky i fundit për të shprehurrefuzimin e paargumentuartë gjeneral Sandër Lleshit siministër i Brendshëm.Kryeministri Edi Rama e sig-uron opinionin publik seditën e hënë Presidenti Meta

do të marrë përgjigje të qar-ta e të plota, lidhur me pyet-jet e tij të dërguara shkresër-isht. Jo vetëm kaq, po nëfunksion të adresimit shter-ues të problemit që Presiden-ti i Republikës nuk e ka ngri-tur si problem në bisedën mekryeministrin, por e ka ngri-tur shkresërisht, në formëpyetësori drejtuar ministressë Mbrojtjes, vetëm dje, pres-identi do të marrë bashkë mepërgjigjet edhe një zgjidhjeshteruese, e cila nuk lë mëasnjë shteg për interpretimetë asnjë lloji. Për asnjëpalë", thuhet në reagimin e

z.Fuga. Ai shton më tej:"Duke shprehur besimin senë këtë proces të ri, ku Ku-vendi ka pa diskutim fjalëne fundit pas kryeministrite presidentit, Presidenti iRepublikës, nuk do të ketëasnjë arsye të lëkundet nëbindjen e vet për respek-timin e Kushtetutës dhe dota dekretojë ministrin eBrendshëm. Kryeministri iShqipërisë do të bash-këpunojë me durim e mepërkushtim të plotë mePresidentin e Republikës,për ta ngjitur me sukseskrisjen kushtetuese që ka

sjellë e shtuna e shkuar". Siambasada e SHBA-ve, edheajo e BE-së kanë drejtuarapele të qarta se Shqipërisëi nevojitet një Ministri eBrendshme funksionale,çka lë të kuptohet se kydikaster duhet të drejtohetnë nivel ministri. Kryemi-nistri Rama në fillim tëkësaj jave tha se do t'i lërëkreut të shtetit sërish afatnë përpjekje që ai të bindetpër këtë kandidaturë dheqë mbi të gjitha, krisja eKushtetutës të mos kthehetnë një thyerje të pari-parueshme.

Ambasadorja franceze nëShqipëri, Christine

Vasak, nga Korça komentoidje ngërçin qeveri-Presi-dencë të krijuar, pasi Metanuk dekretoi SandërLleshin në postin e minis-trit të Brendshëm, dukesjellë më pas lëvizjen ekryeministrit për ta ko-manduar, ndërsa ia ka ridër-guar dekretin kreut të sh-tetit. Sipas diplomates,Rama dhe Meta kanë ekspe-riencën e pjekurinë e du-hur për të gjetur zgjidhje.Vasak kërkoi zgjidhjeurgjente për GjykatënKushtetuese, pasi theksoise kthimi i saj në funksionështë i nevojshëm përdemokracinë në vend. "Unëmund të reagoj si juriste,por nuk më takon mua dhekolegëve të mi të reagojmëpër këtë situatë. Mendoj qësi kryeministri, ashtu edhepresidenti janë persona me

eksperiencë në politikë, qëkanë shkëmbime permanentemes tyre dhe që e dinë shumëmirë se çfarë duhet tëndodhë", tha Christine Vasak.Fjalën e fundit për këtë situ-atë do ta thoshte GjykataKushtetuese, por ky organ ësh-të jashtë funksionit. ChristineVasak shprehet se autoritetetshqiptare duhet të gjejnë njëzgjidhje urgjente, pasi Gjyka-ta Kushtetuese është enevojshme si në këndvësht-rimin e politikës sëbrendshme, ashtu edhe përpolitikën e jashtme, referuarmarrëveshjes me Greqinë. "Jue drejtoni gishtin në një prob-lematikë të vërtetë, por do du-het që si çdo vend tjetër edheShqipëria të ketë GjykatënKushtetuese. Është enevojshme si në këndvësht-rimin e politikës sëbrendshme, ashtu edhe përpolitikën e jashtme. Edhe këtuduhet të kemi besim tek au-

toritetet kompetente që të gje-jnë një zgjidhje, sepse vërtetështë urgjente", komentoiChristine Vasak. Ndërkohëqë është në vëzhgimin e BE-së për realizimin e objekti-vave për luftën kundërkrimit dhe drogës, Ministriae Brendshme aktualishtdrejtohet nga njëzv.ministër, por si e shikonambasadorja këtë situatë?"Ecuria e Shqipërisë është eqartë ashtu siç është gjur-muar ose janë ngritur vijate përgjithshme 26 qershor-in e vitit të kaluar dhe këtubën pjesë lufta kundër kor-rupsionit dhe krimit të or-ganizuar e të tjerat që ju idini. Janë marrë iniciativadomethënëse, por duhet tëndiqen dhe të thjeshtohen.Duhet të bëjmë besim nëautoritet shqiptare për tëndjekur realizimin e objek-tivave, sepse koha shpejton",tha zj.Vasak

Kryeministri Edi Rama

E diel 11 Nëntor 20184 - POLITIKE

OPOZITAPREZANTIMI

Bylykbashi: Krimi që merr votat, garanton pushtet dhe më pas merr interesat ekonomike

Vetingu, deputetët e PD në Shkodër:Domosdoshmëri urgjente për vendinSalinanji: Zgjedhjet janë në dorë të krimit

Valentina Madani

PLATFORMAPlatforma përpastrimin epolitikës nga krimiështë kusht i PD-së për t'iu rikthyerjetës normaleinstitucionale. Pasdekriminalizimit,vetingu në politikëështë hapi iradhës që kanëndërmarrëdemokratët, tëcilët e quajnëdomosdoshmërizbatimin e tij, përtë ndarëpërfundimishtpolitikën nga krimi.

Partia Demokratike nisidje nga Shkodra prezantimin e nismës për vett-

ngun në politikë, proces të cil-in e quan domosdoshmëri përtë ndarë politikën nga krimidhe e ka vënë kusht për t'iurikthyer jetës normale par-lamentare. Pas dekriminaliz-imit, vetingu në politikë ësh-të hapi i radhës që kanë ndër-marrë demokratët, të cilët equajnë domosdoshmëri zba-timin e tij, për të ndarë për-fundimisht politikën nga kri-mi. Këtë nismë të përm-bledhur në paketën "Antima-fia", deputetët Oerd Bylyk-bashi, Ervin Salianji, IzmiraUlqinaku dhe Gazmend Bar-dhi e prezantuan paraditen edjeshme në Shkodër, përballëstudentëve të degës së drejtë-sisë. Bylykbashi u kujdes tënënvizojë se vetingu në poli-tikë nuk ndikon në reformënnë drejtësi dhe sipas tij, që tëdyja duhet të ecin paralel. "Dotë ishte absurde që politika tëmerrte në duar kontrollin evetvetes. Vetingu në politikënuk interferon absolutisht mereformën në drejtësi dhevetingun e gjyqtarëve dheprokurorëve. Janë dy proceseparalele, të domosdoshme tëdyja dhe nuk kanë pikëprerje,përkundrazi ndihmojnë njëra-tjetrën", deklaroi z.Bylykbashi.Deputeti demokrat vuri nëdukje nevojën për dekriminal-izimin e zgjedhjeve përmesvetingut në politikë. "GrupiParlamentar i PD-së ka bërëpropozim zyrtar në parlamentpër amendamente kush-tetuese për heqjen e zyrtarëvetë lartë që mund të jenë de-putetë apo ministra, apo zyr-tarë në institucione sh-tetërore që kanë lidhje mekrimin, si një fazë tjetër e de-kriminalizimit", tha ai.Z.Bylykbashi u shpreh seaskush nuk është krenar kurdetyrohet të ndryshojë Kush-tetutën e Republikës së Sh-qipërisë për të përzënëkriminelët nga institucionetkushtetuese apo qeverisjesqendrore apo lokale, por kjosipas tij erdhi si domosdosh-mëri. Pakti ishte shumë iqartë, tha Bylykbashi: "Marrjee pushtetit nëpërmjet një pa-kti me krimin. Krimi që merrvotat, garanton pushtet dhemë pas merr interesatekonomike që ia ofron pushte-ti", tha ai përpara studentëve.

AKUZATDeputeti demokrat, Ervin

Salianji para studentëve shko-dranë nuk kurseu akuzat ndajqeverisë, ndërsa u tha të rin-jve se situata e rëndë që pokalon vendi është pasojë elidhjeve që mazhoranca ka mekrimin. "Jemi një vend pa in-stitucione dhe institucioni ivetëm që ka mbetur sot janërrjetet kriminale. Kur themrrjet kriminal, kam parasyshkryeministrin. Zgjedhjet janënë dorë të krimit, sepse EdiRama ka bërë marrëveshje mekrimin. Çdo drejtues politikqarku i caktuar nga Edi Ramaka lidhur fatin e vet politik memarrëdhënien që ka krijuarme eksponentët më të rrezik-shëm të krimit të organizuarnë vend. Në Shkodër, DitmirBushati i lidhur me bandën eBajrave. Në Durrës, VangjushDako i lidhur me bandën e Ab-dylajve. Në Elbasan, TaulantBalla i lidhur me bandën eÇelajve dhe Sanxhaktëve. NëTiranë, Saimir Tahiri i lidhurme bandën e Shullazit. NëVlorë, Edi Rama e DamianGjiknuri të lidhur ngushtë mebandën e Habilajve dhe Xhafa-jt. Prandaj në Shqipëri nuk ar-restohet as banda e Habiljave,që opozita kishte 4 vjet që e de-nonconte dhe as banda eXhafajve", theksoi deputeti iPD-së. Deputetja Izmira Ulqi-naku theksoi se shoqëria sh-qiptare ndodhet në një situatë,ku institucionet e shtetit, tëcilat duhet të ishin shtyllat edemokracisë, sot janë kthyernë instrumente zhvatjeje dhepresioni në dorën e një grush-ti njerëzish. "Për t'i dhënë fundkësaj gjendjeje, opozita sh-

qiptare, në veçanti PD, kërkonzbatimin e vetingut në poli-tikë. Vetingu në politikë ështëinstrumenti që ne si opozitë epropozojmë si një prej trihapave kryesorë e më të rëndë-sishëm për zgjidhjen dhe dal-jen nga kjo situatë e pash-presë, ku kjo qeverisje, kjomazhorancë e ka zhytur poli-tikën shqiptare", u shpreh de-putetja e Shkodrës Ulqinaku.Gazment Bardhi u fokusua tekpapërgjegjshmëria e qeverisëme paratë e buxhetit të shtetitdhe nevojën urgjente përpastrimin e ekonomisë nga oli-garkia dhe korrupsioni,përmes ndryshimeve në ligjinantimafia. "Do të verifikohen

të gjitha nga kontratat e konc-esionit, prokurimit publik,PPP-të, aktet e lejet, licencat,për shfrytëzimin e pasurivepublike të cilat dyshohen sejanë dhënë në kundërshtimme ligjin, në shkelje të proce-durave konkurruese publike.Pra, çdo kontratë koncesioni ecila ka pasur vetëm njëkonkurrent do të duhet t'i nën-shtrohet kontrollit", - u shprehBardhi. Ai theksoi se ky ligjështë në interesin e çdo shqip-tari për shkak se paratë e për-fituara në mënyrë korruptivedhe klienteliste do të kthehenatje ku e kanë vendin, në bux-hetin e shtetit, për t'u për-dorur për investime.

SHKURT

Vokshi: Je autor i masakrës elektorale.Dako: Padi për ty zonja gënjeshtare

PD-ja akuzoi sërish dje kreun e Bashkisë së Durrësit,Vangjush Dakon, për përfshirje në krim elektoral.

Sipas deputetes Albana Vokshi, "Edi Rama po e mbantë kyçur në sirtarët e prokurorisë provën që çon nëburg Vangjush Dakon, dosjen '339'". Ajo akuzoi se,"Vangjush Dako,autor i masakrëselektorale nëqarkun e Durrësit,në bashkëpunimme bandat. Dosja'339' që Edi Ramapo e mban të kyçurnë sirtarët eprokurorisë ështëprova që çon nëburg Vangjush Da-kon si autor imasakrës elektoralenë qarkun e Dur-rësit, në bash-këpunim me ban-dat. Përgjimet e dosjes 339 kanë faktuar se VangjushDako është në komunikim të vazhdueshëm me bandatpara, gjatë dhe pas zgjedhjeve, duke shkëmbyer me pa-suri dhe pushtet votat e blera për tepsinë e Edi Ramës.Dosja '339' është faktimi i asaj që panë vëzhguesitndërkombëtarë të zgjedhjeve, kur raportuan se vota nëShqipëri u ble, se qytetarët nuk votuan të lirë dhe vo-tuesit u kërcënuan dhe u shtrënguan nga bandat, siçështë rasti i Durrësit", theksoi Vokshi. Por, kryebash-kiaku i Durrësit, njoftoi në "Facebook" se do të ngrejëpadinë e radhës për shpifje, këtë herë në ngarkim tëdeputetes së PD-së, Albana Vokshi duke e quajtur zonjëgënjeshtare. I menjëhershëm ishte reagimi i Vokshit,e cila i kujtoi Dakos dosjen numër '339' dhe e ka parala-jmëruar se e pret burgu. "Banditët politikë dhe ban-ditët e rrugës do të përfundojnë në burg, që të çliro-het Durrësi dhe gjithë Shqipëria nga krimi, betoni dhexhuxhëria njerëzore dhe mendore", shprehet Vokshi.

PD: Rama propagandonme mjerimin e shqiptarëve

Zëdhënësja e PD-së, Ina Zhupa akuzoi dje kryeministrin Rama, për propagandën që sipas saj, po bën me

familjet e varfra. Duke listuar një sërë problematikash,Zhupa thekson se Rama po përdor mjerimin e shqiptarëvepër të bërë propagandë. Ajo shton mes tjerash se Rama ipërjashtoi të varfrit nga skema e ndihmës ekonomike,ndërsa sot përpiqet të bëjë rolin e shpëtimtarit. "'Bamirë-si' Edi Rama ka planifikuar të shembë 600 shtëpi vetëmkëto ditë duke i lënë njerëzit në rrugë. Ka planifikuar t'uheqë bukën e gojës 40 mijë familjeve gjatë vitit të ardhs-hëm, duke i hequr nga skema e ndihmës ekonomike dhena thotë se do kujdeset për një familje. Mbyll mijëra vendepune dhe na thotë do i gjejë punë një kryefamiljari. Kyështë kryeministri fasadë i Shqipërisë, që mjerimin e për-dor për propagandë. Edi Rama nuk i mashtron dot mëshqiptarët duke u sjellë si bamirës. 79% e të rinjve duantë largohen si pasojë e keqqeverisjes se tij. Varfëria, mjer-imi, pamundësia, emigrimi masiv mbajnë vulën e tij",shkruan Ina Zhupa.

Ceremonia e varrimit të minoritaritgrek, Kostandinos Kaçifas, në Bularat

Deputetët Bylykbashi, Salianji, Ulqinakudhe eksperti ligjor Bardhi, dje në Shkodër

E diel 11 Nëntor 2018 - 5POLITIKE

Penalizimi pas thirrjeve për pretendime territoriale dhe deklarata që nxisin urrejtje

"Bularati", qeveria shpall ‘non grata’eurodeputeten Theocharous

Bushati: Tolerancën të mos na e marrin për dobësi

Ministria e Punëve tëJashtme i propozoidje Ministrisë së

Brendshme të shpallë nongrata, eurodeputeten qipri-ote, Eleni Theocharous, e cilaishte prezente gjatë cere-monisë mortore të Kostandi-nos Kaçifas, në Bularat tëGjirokastrës. Këshilltari iministrit të Jashtëm, GlevinDervishi në një konferencë tëjashtëzakonshme pohoi djese eurodeputetja ka bërëthirrje për pretendime terri-toriale dhe deklarata që nxi-sin urrejtje dhe për këtë ar-sye është propozuar ndalimii saj në tokën shqiptare. "Kyvendim vjen si reagim idetyruar kushtetues e ligjori institucioneve të Repub-likës së Shqipërisë, ndajshfaqjeve të përsëritura ek-stremiste të eurodeputetesEleni Theocharous. Pronon-cimet e saj që nxisin urre-jtjen, cenimin e rendit kush-tetues të vendit tonë, ng-ritjen e pretendimeve terri-toriale ndaj Republikës sëShqipërisë, nuk mund dhenuk do të mund të bëhen mënë tokën shqiptare. Mbështe-tur në procedurat diploma-tike dhe konsullore, Minis-tria për Evropën dhe Punëte Jashtme e Republikës sëShqipërisë do të përcjellënëpërmjet kanaleve diploma-tike vendimin për të ndalu-ar hyrjen e mëtejshme në Sh-qipëri të Eleni Theocharous",tha këshilltari i ministritBushati. Në deklaratën eMinistrisë së Jashtme nënvi-zohet se, "Shfaqja e orkestru-ar si një provokim agresiv nëBularat, e cila e ktheu njëceremoni mortore në njëmanifestim sfidues ndaj ren-dit kushtetues, sigurisë eqetësisë publike të Republikëssë Shqipërisë, me thirrje ek-stremiste, nxitje të urrejtjesdhe thirrje për përçarje mesqytetarëve shqiptarë me ko-mbësi shqiptare e greke ishtee papranueshme për shtetine për shoqërinë shqiptare".Informohet se autoritetet sh-qiptare janë mbështetur nëmekanizma tërësisht ligjorëpër adresimin e problema-tikës së kësaj situate nëmbrojte rendit kushtetues,sigurisë kombëtare, qetësisëpublike dhe pacenuesh-mërisë në asnjë lloj forme tëtërësisë territoriale të Repub-likës së Shqipërisë. "Qeveriae Republikës së Shqipërisë

KUSH ËSHTË ELENI THEOCHAROUS DHE DEKLARATAT E SAJ ANTISHQIPTARE

Gjuha e Theocharous ka synuar nxitjen e urrejtjes, prishjen e rendit kushtetues, nxitjen epretendimeve territoriale ndaj Shqipërisë. Sjellja e saj ka rënë për herë të parë në sy në një

aktivitet në mëeshtetje të protestës për prishjen e ndërtimeve pa leje në Himarë 2 vite më parë."Gjendem mes greqizmit të Vorio Epirit, i cili prek këto toka të shenjta të një vendi grek tëlashtë, që ka ngelur jashtë kufijve të shtetit grek". Pas incidentit të 10 ditëve më parë ku humbijetën Kaçifas, ajo do të deklaronte: "Shqipëria nuk do të hyjë me gjak në Bashkimin Europian".Në ditën e varrimit të ekstremistit Kaçifas, ajo u shpreh sërish: "Rasti tregon se sa respektohetminoriteti në Shqipëri. Të cilësojnë terrorist, të çmendur. U përpoqën të të vrisnin edhe meharresën e tyre. Ti re për bashkimin tonë. Rrugë të mbarë në parajsë! Krimi yt i vetëm është qëti e doje shumë Greqinë. Je i pavdekshëm".

DITMIRBUSHATI“Aty ku rasti e do përtë ndjekur njëprocedurëdiplomatike e sigurtështë që tolerancëntonë nuk ka pse emerr askush përdobësi. Për pasojë,do të ndjekim të gjithaprocedurat ligjore dheato diplomatike. Nenuk duhet asesi tëbiem në kurthin eekstremizmit , sepsepërkeqësimi imarrëdhënieve aporënia në këtë llojkurthi nuk i shërbenmiqësisë ndërmjet dypopujve tanë”, - thaministri Bushati dje nëMalësinë e Madhe.

Valentina Madani

"Ultranacionalistët s'duhej të hynin në Shqipëri"

Ngjarjet në Bularat, PDIU:Duhet të kishte një proces penal

Sekretarja e Përgjithshme e PDIU-së, Mesila

Doda teksa komentoi ngjar-jet e Bularatit si edhe masate marra nga Ministria eBrendshme, deklaroi sepërtej shpalljes së shtetasvenon grata, ata duhet edhe tëishin ndjekur penalisht."Mendoj që gjëja e parë qëdo të duhej të bëhej është qëata të mos futeshin fare nëkëtë vend. Ende ka personatë moshuar që kanë lindurnë Çamëri e nuk guxojnë tëshkojnë, edhe pse nukparaqesin asnjë lloj rreziksh-

mërie", u shpreh Doda. Teksau ndal në reagimin e Athinëszyrtare për zhvillimet në Bu-larat, Doda e pa atë në dy qasje:"Nga njëra anë gjuha e Ezopit,gjuha me dy kuptime. Tëdrejtat e minoritetit, etj. Dhepo e thotë një shtet që nuk pra-non asnjë minoritet, dukethënë se është etnikisht ipastër, gjë e cila është shumëe rrezikshme. Dhe nga anatjetër kemi një deklaratë tëCipras, që nëse në fillim ushpreh i kujdesshëm, më pasfoli për një zemërim tëligjshëm. Si mund të jetë i

ligjshëm ky zemërim për njëterrorist, ka marrë armën dheka qëlluar ndaj forcave të ren-dit", u shpreh Doda, ndërsatha se në asnjë vend të botësnuk mund të mbahet heshtjenë parlament për një akt ter-rorist. Duke komentuar zhvil-limet, Doda tha se, "rrënjët ekëtij problemi janë në lejimine varrezave historike, që sotjanë varrezat e Këlcyrës, duketrajtuar si dëshmorë ata qëerdhën si pushtues në këtëvend, ndërsa nuk u kërkuareciprocitet për të rënët nëÇamëri".

është e vendosur për të kon-tribuar vijimisht për stabili-tetin rajonal, për të bash-këpunuar ngushtësisht mefqinjët e partnerët ndërko-mbëtarë, por është po ashtue vendosur të mos tolerojëpër asnjë arsye, shfaqje sfi-

duese ndaj rendit kush-tetues, thirrje cenuese përtërësinë territoriale dhe aktedëmtuese të harmonisë mesqytetarëve të Republikës sëShqipërisë". Ministria e Jas-htme kujton se shoqëria sh-qiptare është 'një shoqëri e

SHKURT

Zv.ministrja greke: Pakicat,kusht për integrimin e ShqipërisëZv.ministrja greke e Rendit, Katerina Papakosta deklaroi

dje se me Shqipërinë, Greqia duhet të hapë një dialog tësinqertë për të drejtat e minoritetit. Papakosta, që është dheshefe e partisë së vogël të djathtë, NEO u shpreh: "Ne meShqipërinë duhet të hapim një dialog të sinqertë për të drejtate minoritetit. Ashtu si Shqipëria ka pretenduar për shqiptarëtjashtë vendit autonominë apo dhe pavarësinë, duhet t'i japëminoritetit të gjithë të drejtat. Ky përben edhe një kusht ngaBE për integrimin europian". Reagimi vjen në kuadër të ten-sioneve mes Tiranës dhe Athinës pas incidenteve raciste qëndodhën në ceremoninë mortore të funeralit të Kaçifas.

SHISH njoftoi për pengimin eanëtarëve të "Agimit të Artë"

Shërbimi Informativ Shtetëror njoftoi Policinë e Shtetit sedo të kishte shfaqje antishqiptare nga ekstremistët grekë

gjatë ceremonisë së varrimit të Kostandinos Kaçifas. Për atësituatë, SHISH kishte evidentuar se kush ishin drejtuesit dhese kush nga ata nuk duhet të hynte në territorin shqiptarmëngjesin e 8 Nëntorit. Policia Shqiptare kërkon ndihmën ehomologëve të saj grekë për të identifikuar disa ekstremistëtë shtetit fqinj, të cilët ishin pjesëmarrës në varrimin e Ko-standinos Kaçifas në Bularat të Gjirokastrës, duke bërë thir-rje antishqiptare. Sipas "ABC News", si provë materiale janësiguruar pamjet filmike të publikuara nga mediat, nga vetëagjentët e Antiterrorit si edhe nga punonjësit e ShërbimitInformativ Shtetëror. Edhe pse më herët SHISH kishte sked-uar disa nga anëtarët e "Agimit të Artë" si edhe të "Rinjtë eVorio-Epirit" që do të merrnin pjesë në ceremoninë e varrim-it të Kaçifas, përsëri policia shqiptare, konkretisht ajo e ku-firit, nuk mundi t'i pengojë të hynin në territorin tonë.

DEKLARATA"Segmente ultranacionaliste po krijojnë reparte meforca paramilitare dhe kërkojnë të fusin ndasi", -tha Doda. Ajo apeloi sërish Presidentin Meta që tëmbledhë Këshillin e Sigurisë, për të parë deri kuka shkuar penetrimi i ultranacionalistëve grekë.

Eurodeputetja qipriote, EleniTheocharous

bashkëjetesës demokratike,ku minoritetet janë të mbroj-tura me një ligj të stan-dardeve më të larta europi-ane dhe ku minoriteti grekështë një pasuri e një urë epazëvendësueshme fqinjësietë mirë me Greqinë mike".

E diel 11 Nëntor 20186 - AKTUALITET

E reja mbahej e fshehur në Durrës

Mori peng ish-gruan, bie nëpranga 28-vjeçari Marjus Musaku

Kapet autori Gevi Osmanllari

Sherr mes të rinjve, plagosetrëndë me kaçavidë 23-vjeçari

Reagon Balla: Lulëzim, përjashtoje nga departamenti në SHQUP, mos thuaj që s'e njeh

I dënuar për trafik narkotikësh në Italiarrestohet doktori i shkencave, Dritan ShorjaPedagogu i Ekonomikut ishte në kërkim ndërkombëtar

Prangoset shqiptarii akuzuar për

tentativë vrasjejenë vitin 2010

LUSHNJELUSHNJELUSHNJELUSHNJELUSHNJE - Policia e Lush-njës ka arrestuar një 28-vjeçar, pasi akuzohet se kamarrë peng ish-bash-këshorten e tij. Ngjarja kandodhur në fshatin Zhamëtë Lushnjës. Mësohet seMarjus Musaku, banues nëKarbunarë, (i dënuar mëparë për veprën penale"Dhunë në familje") ka mar-rë forcërisht dhe i ka hequrlirinë ish-gruas së tij, sh-tetases me inicialet P.M., 27vjeçe. Ka qenë babai i kësajtë fundit, shtetasi me ini-cialet F.K., që ka bërë den-oncim në polici, ndërsa ka

pohuar se dy persona tëpaidentifikuar i kanë mar-rë vajzën. Pas marrjes sënjoftimit, u ngrit grupi he-timor dhe falë veprimeve tëshpejta operative dhe pro-fesionale, u bë e mundurzbardhja e ngjarjes si dhekapja e autorit të dyshuar.Sipas bluve, Musaku embante fshehur ish-gruane tij në qytetin e Durrësit.Policia bëri të mundurgjetjen e të resë dhe kapjene autorit të dyshuar. Popunohet për identifikimine autorit tjetër të dyshuar,i cili ka ndihmuar shtetasin

Marjus Musaku në kryerjene kësaj vepre penale. Mate-rialet i kaluan Prokurorisëpranë Gjykatës së Shkallëssë Parë Lushnje për vepratpenale "Heqja e paligjshmee lirisë" e kryer në bash-këpunim dhe "Dhunë nëfamilje".

KKKKKORÇËORÇËORÇËORÇËORÇË - Një 23-vjeçar ngaBilishti ka mbetur i plago-sur rëndë si pasojë e njësherri. Policia bën me dijese ai ndodhet në gjendje tërëndë shëndetësore. "Rrethorës 16:00, në qytetin eBilishtit, shtetasi Gevi Os-manllari, 21 vjeç, banues nëBilisht, dyshohet se gjatënjë konflikti për motive tëdobëta ka plagosur me mjettë fortë (kaçavidë) shtetasinB.L., 23 vjeç, banues në fs-hatin Kuç i Zi, i cili ështëtransportuar në Spitalin eKorçës, ku ndodhet nëgjendje të rëndë shëndetë-

sore", bënë me dije burimezyrtare nga Policia e Korçës.Ndërkaq, mësohet se gjatëkonfliktit ka marrë dëmtimefizike edhe autori i dyshuari ngjarjes, i cili pas ndihmësmjekësore ndodhet në Ko-misariatin e Policisë Devoll,ku po kryhen veprimet emëtejshme procedurale.Burime nga vendi i ngjarjespohuan për "Gazeta Sh-qiptare" se 23-vjeçari i plago-sur dhe autori janë konflik-tuar verbalisht me njërin-tjetrin duke thënë, "pse mëshikon?!". Më pas, ata kanëzbritur nga makinat për-

katëse dhe janë zënë megrushte. Në këtë moment,Gevi Osmanllari, ka marrënjë kaçavidë, e cila ndodhejnë automjetin e tij dhe e kagoditur 23-vjeçarin disa herënë qafë. Ndërkaq, policia popunon për zbardhjen e plotëtë ngjarjes.

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

Pedagogu i Fakultetit tëEkonomisë në Tiranë,Dritan Shoraj ka për-

funduar në prangat e poli-cisë së kryeqytetit, pasi ish-te shpallur në ndërkombëtarpër trafik droge në Itali. "Ar-restimi i tij u bë nga Seksio-ni i Forcës së OperacioneveSpeciale dhe Kërkimit nëD.V.P. Tiranë në bash-këpunim me Interpol Tirananë sajë të informacioneve tëmarra në rrugë operative.Sipas bluve, Gjykata eApelit në Venecia/Itali e kadënuar 47-vjeçarin Shorajme 4 vite e 20 ditë burg përveprën penale 'Pjesëmarrjenë trafikun e lëndëve narko-tike', parashikuar nga nenet110 dhe 81 të Kodit Penalitalian. Veprimet e mëte-jshme për këtë shtetas do tëkryhen nga zyra e InterpolitTiranë", thuhet në komuni-katën zyrtare të policisë. Pa-varësisht faktit se ka qenënjë person në kërkim dhe idënuar në vendin fqinj,Shoraj (është doktor shken-cash) jepte mësim në audi-tore. Dritan Shoraj nuk ësh-të një personazh i panjohurnë Shqipëri. Ai njihet nëkryeqytet si një eksponent ilidhur me Partinë Demokra-tike. Ndërkohë që në rrjetetsociale, ai ka një CV shumëtë pasur sa i takon formimittë tij akademik dhe profe-sional. Në fotot e tij në rrje-tet sociale, Shoraj rezultonse është një ekspert ekon-omie, që në jo pak raste kaqenë i ftuar në disa mediashqiptare për çështje ekon-

omie. Më shumë se dy vitemë parë dhe konkretisht më22 shkurt të vitit 2016, Dri-tan Shoraj u filmua gjatë pro-testës së Partisë Demokra-tike në Tiranë, ku kishtelenë orët e mësimin në audi-tor dhe kishte qëlluar meshkelma mbi një qytetar.Ndërkaq, pas arrestimit tëpedagogut të Ekonomikut kareaguar kreu i grupit par-lamentar të Partisë Social-

iste, Taulant Balla, i cili i"bën me dije" lajmin krye-demokratit Lulzim Balla.REAGIMI I BALLLËS

Vënia në pranga nga poli-cia e Tiranës së aktivistit tëPartisë Demokratike, DritanShoraj ka pasuar me re-agimin e Taulantës Ballës.Në postimin e tij "Twitter",Balla pyet kryetarin e PD,Lulzim Basha, nëse e ka mar-rë vesh lajmin.

DËNIMI"Arrestimi i tij u bë ngaSeksioni i Forcës sëOperacioneveSpeciale dhe Kërkimitnë D.V.P. Tiranë nëbashkëpunim meInterpol Tirana në sajëtë informacioneve tëmarra në rrugëoperative. Sipasbluve, Gjykata e Apelitnë Venecia/Itali e kadënuar 47-vjeçarinDritan Shoraj me 4vite e 20 ditë burg përveprën penale'Pjesëmarrje nëtrafikun e lëndëvenarkotike'", thuhet nënjoftimin zyrtar tëpolicisë.

POSTIMI"Lulëzim! E more vesh?

Policia e Shtetit arrestoikëtë pedagogun, 'aka-demikun' për hesap tëdrejtësisë italiane, i dënuarpër trafik narkotikësh.

Tani duhet ta përjashtoshedhe ti nga Departamenti iEkonomisë në SHQUP.

Artist, mos thuaj që nuke njoh, aman! Vetëm përjas-htoje".

GREQIGREQIGREQIGREQIGREQI - Një 35-vjeçarshqiptar, i akuzuar përtentativë vrasjeje, ngjar-je e ndodhur para 8vjetësh është arrestuarmbrëmjen e së premtesnga oficerë të policisëgreke në Orchomeno tëAthinës. Mësohet se ngakontrolli i ushtruar ngapolicia e vendit fqinj re-zultoi se shqiptari 35-vjeçar (emri nuk bëhetme dije) ishte person ikërkuar për vrasje nëtentativë, ngjarje kjo endodhur në Argos nëvitin 2010. Tanimë sh-qiptari 35-vjeçar i arres-tuar do të përballet medy vepra penale për"Tentativë vrasje" dhepër "Armëmbajtje paleje", shkruhet në faqete gazetës "zougla.gr".

Pedagogu i arrestuar, Dritan Shorja

NJOFTIM SHITJE ME ANKAND

ZYRA PERMBARIMORE GJYQESORE PRIVATE 'ILIA ELEZI'

PASURIA ME NR. 27/1, E LLOJIT ‘ARË’, VOLUMI 1, FAQJE 169, ZONAKADASTRALE 3852, SIPËRFAQJE 4.453 m2, NË ADRESËN: XHAFZOTAJ,DURRËS, NË PRONËSI TË Z. NEXHMI VORA,

ÇMIMI 12.468.400 LEKË. Data e zhvillimit të ankandit do jetë 30.11.2018.CEL. 0684026666 ; 0693262866 .

Njoftim per shitje me ankand

Shoqeria Permbarimore "Dominus" Rruga "Sami frasheri"pll "Titan", kati trete Tirane. cel0692055122Shitje ne ankand e pasuriseTokë Arë, Nr.Pasurie 104/16, ZK 3774, vol 3, faqe 141, e ndodhur në Vilë-Ballaj, KavajëÇmimi fillestar me të cilin fillon shitja e pasurisë në ankand është 1.890.000 lekë (një miljon etetëqind e nëntëdhjetë mijë), ne pronesi te Lirim JellaHapja e ofertave do të bëhet ditë e martë, datë 20/11/2018, Ora 16:00, në selinë e shoqërisëpërmbarimore "DOMINUS" SHPK në adresën:Rr.Sami Frashëri,Pallati Titan,Kati 3,Tiranë"

E diel 11 Nëntor 2018 - 7AKTUALITET

"CEZ", nuk gjendet biznesmeni NueKalaj, prokuroria merr kohë për hetimet

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Dëshmia e bi-znesmenit kosovar, NueKalaj mban peng hetimetpër çështjen e shumëpër-folur CEZ. Përmes njëletërporosie, autoritetetkosovare informojnëProkurorinë shqiptare sekërkimet policore përgjetjen e Kalajt nuk kanëdhënë rezultat. Për këtëarsye nuk është bërë emundur pyetja e tij përllogari të çështjes heti-more që po zhvillohet nëShqipëri. Megjithatë, in-

stitucionet kosovare shpre-hen se do të vijojnëkërkimet me shpresën përgjetjen e biznesmenit dhepyetjen e tij. Përderisa dësh-mia e njeriut të cilësuar ngasocialistët si sekser në pro-cesin e privatizimit të OSTnga çekët e CEZ konsidero-het si provë kyçe për t'idhënë zgjidhje çështjes,

prokuroria i ka duart elidhura për të dalë në njëvendimmarrje.

Ndaj, për sa kohë afatethetimore janë drejt fundit,institucioni i akuzës i ështëdrejtuar gjykatës për tëtretën herë me kërkesën përzgjatjen e tyre. Dyprokurorët kanë kërkuaredhe tre muaj shtesë, me

shpresën se do të mund tërealizohet pyetja e biznes-menit Kalaj. Në këto kush-te, hetimet për të ashtuquaj-turën si megaafera korrup-tive e privatizimit të OST në2008-ën mbeten në vend-numëro dhe pa rezultat. Përkëtë dosje prokuroria zhvil-loi hetimet për një kohë tëgjatë dhe në fund firmosi për

mbylljen e saj. Gjykatavendosi ta kthejë çështjensërish nga e para me argu-mentin se hetimet ishin tëcekëta dhe jo të plota. Përçështjen e privatizimit tëOST u ngrit edhe një ko-mision hetimor parlamen-tar, në përfundim të punëssë të cilit socialistët dek-laruan se procesi ishte fik-tiv dhe fituesi i paracak-tuar, ndërsa buxhetit tështetit i ishte shkaktuarnjë dëm me vlerë 414 mil-ionë euro.

Dëshmitari, policisë: Po pinin në lokal, dy bashkëfshatarët u zunë për politikë

Vrau me çifte 64-vjeçarin, autori:S'mbaj mend çfarë ndodhi, isha i pirë44-vjeçari Admir Delaj: Më parë kishim konfliktpër pronën, filluam t'i hidhnim fjalë njëri-tjetrit

VLORËVLORËVLORËVLORËVLORË

"Nuk më kujtohet se çfarë kandodhur dhe çfarë kam bërë,isha i dehur. Ishim në dy tav-olina të ndryshme dhe fillu-am t'i hidhnim fjalë njëri-tjetrit. Më parë kam pasurkonflikt për pronën me Fat-mir Hadon". Kështu ka dek-laruar para oficerëve të poli-cisë gjyqësore, 44-vjeçariAdmir Delaj, i cili dy ditë mëparë vrau me çifte në loka-lin e fshatit Kotë, kreun enjësisë administrative, Fat-mir Hadon. Gjatë marrjes nëpyetje pas ngjarjes së rëndëqë tronditi banorët e zonës,Delaj ka pohuar se ka qenë iulur në lokal pak para ng-jarjes me viktimën. "Ishimnë dy tavolina të ndryshmedhe filluam të bënim fjalë. Nëlokal filluam t'i hedhim fjalënjëri-tjetrit", ka thënë ai.Ndërkaq, një dëshmitar i thapolicisë se mes autorit të dy-shuar dhe kreut të njësisëadministrative nisi një debati ashpër për çështje politike.Pas fyerjeve dhe akuzavemes tyre, 44-vjeçari Delaj sh-koi në makinë, mori çiftendhe qëlloi drejt 64-vjeçaritHado, duke e lënë të vdekurnë vend. "Fatmir Hado dheAdmir Delaj ishin së bashkuduke konsumuar raki në njënga lokalet e fshatit Kotë, nëVlorë. Por teksa kanë qën-druar së bashku, biseda mestyre ka marrë nuancat e de-batit politik, pasi Hado ish-te dhe kryetar i njësisë ad-ministrative Kote. Të dy

bashkëfshatarët më pasjanë konfrontuar me fjalëdhe sharje me njëri-tjetrindhe për pasojë Admir Delajka marrë armën e gjahutdhe ka qëlluar mbi të", ësh-të shprehur para bluve dësh-mitari. Mësohet se 64-vjeçari Hado mbante postine kreut të Njësisë Adminis-trative Kotë, pasi ishtezgjedhur në vitin 2015 si për-faqësues i Partisë Demokra-tike.VRASJA

Sipas burimeve nga poli-cia e Vlorës, rreth orës 14:55,në hyrje të një lokali në fs-hatin Kotë, dyshohet se sh-tetasi Admir Delaj, 44 vjeçka qëlluar me armë gjahushtetasin Fatmir Hodo,banues në fshatin Gumen-icë, i cili ka humbur jetën në

vend. Policia e Vlorës dhe eSelenicës, me të marrënjoftim për ngjarjen, kanëshkuar menjëherë në vend-ngjarje ku kanë identifikuarautorin e krimit, Admir

Delaj, i cili pas vrasjes ishtelarguar menjëherë me au-tomjetin e tij. Menjëherëblutë janë vënë në ndjekje të44-vjeçarit dhe pas afro njëorë ndjekjeje u bë e mundurkapja e tij në dalje të banesësnë fshatin Gumenicë, kukishte mbyllur mjetin dhepo tentonte të largohej. Paskryerjes së hetimeve para-prake dyshohet se ngjarjaka ndodhur nga një konflikti çastit, pasi dy shtetasit emësipërm kanë konsumuar

pije alkoolike bashkë disaminuta para se të ndodhtevrasja. Ndërkaq, grupi heti-mor ka sekuestruar në cilës-inë e provës materialearmën e krimit (çifte) si dheautomjetin tip fuoristradë"Benz ML", me të cilin autorii dyshuar i vrasjes u larguanga vendi i ngjarjes. Po tënjëjtat burime pohuan senga kontrolli i ushtruar nëbanesën e Admir Delajt ësh-të gjetur dhe sekuestruaredhe një armë tjetër gjahu, e

cila nuk ka lidhje me ngjar-jen, por rezulton pa lejenpërkatëse. Ndërkaq, grupihetimor i kryesuar ngaprokurori po vijon punënpër zbardhjen e plotë të rre-thanave të ngjarjes. Materi-alet në ngarkim të 44-vjeçarit Admir Delaj, në për-fundim të veprimeve të parahetimore do t'i kalojnëProkurorisë së RrethitGjyqësor Vlorë për veprimetë mëtejshme për veprën pe-nale "Vrasje me dashje".

Tensionohet situata në protestën e banorëvetë "Astirit", shoferi godet operatorin

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Banorët ezonës së "Astirit" në Ti-ranë kanë bllokuar sër-ish dje rrugën në shenjëproteste pas vendimit tëqeverisë për shembjen ebanesave të tyre. Atanjëzëri e kanë cilësuarvendimin në fjalë të pa-drejtë, ndërsa janë shpre-hur se nuk do të lejojnëshembjen e banesave derinë marrjen e dëmshpër-blimit. Ndërkohë, tubimi

është shoqëruar me ten-sione, pasi bllokimi i rrugësme banderola ka shkaktuarpakënaqësi te drejtuesit emjeteve për më shumë se dyorë. Dy djem të rinj, që kishin

ngelur në trafik me mak-inë janë konfliktuar meprotestuesit. Ndonëse atakanë kërkuar hapjen errugës, njëri prej tyre ësh-të acaruar, ndërsa është fu-tur përmes turmës dhe mëpas ka goditur me grushtkameramanin e televizion-it KlanPlus që po filmonteskenën. Mësohet se opera-tori është dëmtuar nëpjesën e syrit, ndërsa i ësh-të dëmtuar edhe kamera.

Nue Kalaj

Viktima, Fatmir Hado Autori, Admir Delaj

TENDER I HAPUR KOMBËTAR

REPUBLIKA E SHQIPERISEBANKA E SHQIPERISEDEPARTAMENTI I ADMINISTRIMITSEKTORI I PROKURIMIT

Banka e Shqipërisë kërkon të realizojë objektin e prokurimit: “Sherbimi vjetor I mirembajtjes sesistemeve te kondicionimit ne dhomat e serverave dhe arkiven e Bankes se Shqiperise”

‘Banka e Shqipërisë fton kandidatët e interesuar, të marrin pjesë në procedurën e prokurimit “Tender ihapur kombëtar”, për realizimin e objektit të prokurimit si më sipër, me fond limit 1,388,000 Lekë”.

Dokumentet e tenderit mund të tërhiqen pranë Sektorit të Prokurimeve të Departamentit të Administrimit,të Bankës së Shqipërisë, me adresë: Rruga e Dibrës, Kompleksi “Halili”, Kulla A, Tiranë, Tel. 042419411(ext.4251), çdo ditë nga ora 10.00 – 13.00 nga çdo person i autorizuar, me paraqitjen e një kërkese meshkrim. Tërheqja e dokumenteve mund të bëhet vetëm pasi të keni bërë paraprakisht pagesën epakthyeshme prej 500 Lekë, pranë një banke tregtare në llogarinë e Bankës së Shqipërisë sipasdetajeve të mëposhtme:

Përfituesi: Banka e ShqipërisëBIC: STANALTRIBAN: AL68 1011 1008 0000 0000 2222 222L; BIC

Përshkrimi: Blerje dokumente tenderi për tenderin me objekt: “Sherbimi vjetor I mirembajtjes sesistemeve te kondicionimit ne dhomat e serverave dhe arkiven e Bankes se Shqiperise”

Oferta duhet të paraqitet në zyrën e Sektorit të Prokurimeve, pranë Departamentit të Administrimit, nëBankën e Shqipërisë, deri më datë 07 Dhjetor 2018, ora 11:00, kohë në të cilën do të hapet edhetenderi, ku ftohen të marrin pjesë kandidatët ose përfaqësuesit e autorizuar të tyre.

E diel 11 Nëntor 20188 - SPECIALE

EMRAT ME PERFITUESIT E KOMPENSIMIT TE TE PERNDJEKURVE

Rreth 5.700trashëgimtarë të ish-dënuarve politikë që

presin të marrin këstin etretë duhet të plotësojnë do-kumentacionin që u mungonnë dosje për të marrë më pasparatë. Lista është bërë pub-like dje nga Ministria e Fi-nancave. Bëhet fjalë për për-fitues të kategorisë jo parë-sore që do të trajtohen medëmshpërblim, por që sipaskëtij dikasteri duhet të dorë-zojnë dokumentet. Ministriae Financave u kërkon për-fituesve të këstit të dytë tëdorëzojnë në Drejtorinë ePagesave numrin e llogarisëpër të marrë dëmshpër-

blimin. Të gjithë personatkanë afati deri më 9 shkurt2019 për të plotësuar dosjen.DOKUMENTET

Të gjithë trashëgimtarët eish-të dënuarve duhet të sig-urohen pranë bankës në tëcilën kanë hapur llogarinë qëllogaria e tyre është aktive.Në rast se llogaria nuk ështëaktive, shuma e dëmshpër-blimit kthehet mbrapsht nëbuxhet duke sjellë vonesadhe ndërlikime të pa-nevojshme. Kur kemi ndry-shim të identitetit, Emër/Mbiemër, apo në rastet kurnë certifikatë ndryshon emriose mbiemri, qoftë edhe menjë germë të vetme në kra-

hasim me dëshminë etrashëgimisë apo prokurës,kartës së identitetit dhe çdodokumenti tjetër tënevojshëm, duhet medoemosqë në të gjitha dokumentetemrat të jenë të njëjtë me atëqë është shkruar në certi-fikatën e lëshuar nga gjendjacivile. Në raste se ka tran-skriptime të gabuara gjatë ko-hës nga një certifikatë e njëperiudhe të caktuar, atëherëkëto ndryshime duhet të pas-qyrohen brenda formatit tëcertifikatës apo edhe të njëvërtetimi të veçantë tëlëshuar nga zyra e gjendjescivile. Ligji parashikon edherastet e ekzekutimeve pa gjyq.

Ministria e Financave publikon emrat e personave që marrin këstin e tretë të dëmshpërblimit

5.700 të përndjekurit që marrin kompensiminTabela me çdo dokument që mungon në secilën dosje të trashëgimtarëve

NR. DOSJES EMER MBIEMER EMER ATESIA MBIEMERKOPJE TE

LETER NJOFTIM

NUMER PERSONAL LLOGARI BANKARE

CERTIFI-KATE

VDEKJE

CERTIFI-KATE E TRUNGUT FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-

MIEPRO-KURE

CERTIFIKATE

GJENERALITETESH

3210 LOLI DHJAMANDI V V VMARTA LOLI DHJAMANDI V V

172 AVNI ZHITI V V VLIRI AVNI MYRTEZA V V

881 SAMI PASHAJ V V VBEHARE AGUSH PASHAJ V V V

TATJANA SAMI OSMANLLIU V XVLADIMIR SAMIR PASHAJ V XNATASHA SAMI GERDECI V V

7685 XHELAL NDREU V V VAVNI XHELAL NDREU X P

NARUSHIE XHELAL NDREU V V PNEZIR XHELAL NDREU V V V

11403 ISUF NIKA V V VBARIE ISUF VATA V VHAXHI ISUF NIKA V VNEBI ISUF NIKA V V

ZARIFE ISUF DOMI V V603 GJOKE DACAJ

ANTON GJOKE DACAJ V PBEPIN GJOKE DACAJ V P

LEONORA GJOKE PECI V V V7841 ETHEM BAKALLI

GILMAN ETHEM BAKALLI X X VNEXHMIJE ZYBER BAKALLI X PNIRVANA ETHEM BAKALLI X P

8525 ALEKS CEMI V V VFATMIRA MAHMUT CEMI V VTAULANT ALEKS CEMI V V

GIZELI ALEKS CEMI V V11355 SYRJA GOLJA X X V

AGRON SYRJA GOLJA X X10322 GJON DEDA V V V

DILE PAL SIMONI V XGASPER GJON DEDA V XTONIN GJON DEDA V X

VIKTOR GJON DEDA V X10480 BASRI KADILI V V V

BASHKIM BASRI KADILI V V2344 ARIF TABAKU V V V

BUKURI ARIF GJOSHI X PDIFE ARIF TOPI X P

HAMIT ARIF TABAKU X X VSABRIE ARIF LECINI X P

195 MHILL BUSHGJOKAJ V V VFRAN MHILL BUSHGJOKA X X VLENE MUSE BUSHGJOKA X PLEZE MHILL BUSHGJOKA X PLULE MHILL BUSHGJOKA X P

2503 REXHEP LLOCI V V VBAJAME REXHEP LLOCI V PENVER REXHEP LLOCI V P

MUHAREM REXHEP LLOCI V V VQAMIL REXHEP LLOCI V P

SHEFIKATE REXHEP LLOCI V P4254 QEMAL SUFKA V V V

NETI QEMAL SUFKA V V VENGJELLUSHE QEMAL SUFKA V X

MIMOZA QEMAL SUFKA V XPELLUMB QEMAL SUFKA V P

2722 SIBE SHEHU V V VSABIT BASRI SHEHU V X VKADRI BASRI SHEHU V P

MANUSHAQE BASRI SHEHU V P2347 HAZIS NOKA X X V

HAMDI HAZIS NOKA X X VV PV PV PV V V

HALIL HAZIS NOKA V VHANE HALIM NOKA V X X ?HIDIJE HAZIS NOKA V VLULZIM HAZIS NOKA V V ?QAMIL HAZIS NOKA V VSAMI HAZIS NOKA V V V

SHKELQIM HAZIS NOKA X P422 MEHMET HOXHA V V V

SHASHE IZER HOXHA V V XALBANA MEHMET HOXHA V PBESNIK MEHMET HOXHA V PHAZBIJE MEHMET HOXHA V PSHPETIM MEHMET HOXHA V V V

1514 ABDYL KERLUKU X X X2151 SHYQYRI LACEJ V V V

MAJLINDA SHYQYRI HAXHIREXHA V PVJOLLCA SHYQYRI TAFILICA V X V

1114 BEQIR OMARI V V VAYLFIQARE ARIF OMARI V X

11050 KOZMA DADOLLI V V VILIANA STEFAN DADOLLI V V

3359 MUHARREM FERKO MURAT V V V

LUAN MUHARREM FERKO V V VRESMIJE MUHARREMBELULAJ(FERKO V V

ESAT MUHARREM FERKO V VXHEMIL MUHARREM FERKO V V

YLAVIE MUHARREM FERKO(CELA) V vzvV VV V

7635 NIKOLLA SKANA V X XLAURA NIKOLLA SKANA V V

TATJANA AVNI SKANA V V287 TUNI BARE V V V

NAUN TUNI BARE V X3344 RAMADAN KADRIU V V V

VERA RAMADAN PIRA V V2381 HAMIT KROI V V V

BESNIK HAMIT KROI X XFATIME HAMIT KROI X XFERHAT HAMIT KROI X X

LIRI HAMIT KROI X XLUAN HAMIT KROI X X X

1133 MEXHIT METHASANI V X VSABRI MEXHIT METHASANI V V V

V X VV P1V P1V P1

MUNIR MEXHIT METHASANI V V VV P2V P2V P2V P2V P2V X V

XHAHIT MEXHIT METHASANI V V VV P3V X V

DESTAN MEXHIT METHASANI V V VP4P4P4

V X VP4

SERVETE MEXHIT METHASANI V p1BUKURIJE MEXHIT METHASANI V p1SHPRESA MEXHIT METHASANI V p1

1193 DODE VORFI X X X2359 NIKOLLA MILOTI V V V

DAVE NIKOLLA MARKU X PDRANE NIKOLLO RECI X PDRITA NIKOLL CUNI X P

FATMIR NIKOLL MILOTI V V VMARE NIKOLL NOKA X PMRIKE NIKOLL PRENGA X P

3968 PAL DEDGJONAJ NDUE V V VKATRINE DEDGJONAJ V X VANTON DEDGJONAJ X P

LIZA DEDGJONAJ V XKRISTINA DEDGJONAJ V P

9494 LEONARD MIHALI V V VAFERDITA MAHIR MIHALI V V V

ERMELINDA LEONARD LLUKA V P5160 REIS SELFO V V V

MERJEME REIS TALIPI V X VV P

SEIT REIS SELFO V V VV PV V V

8574 ARSHI MARGARITARI V V V

ILIRJANA PERIKLI MARGARITARI V XBATE ISUF HATE V X

FARUSHE ISUF DOKSANI V VV XV Xv XV X

3571 HASAN SELAJ V V VISTREF HASAN SELAJ V V VSHERE HASAN HYSA V P

8604 NIKOLL BILACI V V VDEDIN NIKOLL BILACI V P

EDUARD NIKOLL BILACI V X VFREDI NIKOLL BILACI V PLEK NIKOLL BILACI V P

MARJETA NIKOLL LLESHI V PPASHKE GJOKE BILACI V P

4829 BEQIR HOXHA V V V LIRI UAN HOXHA V V

3931 KOCO TASILEKE KOCO TASI V X V1YLLI KOCO TASI V P1

NAPOLEON KOCO TASI X X VV P2V P2V X V2

4351 SALI ÇAKO V V VLUIZA NAZIF CAKO V V VENDRI SALI CAKO V P

2776 NESHAT KULLA V V VDANZIKE NESHAT KULLA V V V

E diel 11 Nëntor 2018 - 9SPECIALE

MENDUFKE XHAFER KOCI V V XDHURATA SELIM KOCI V XMARIKA SELIM MERJA V XMIMOZA SELIM KOCI V XMYZEJEN SELIM KOCI V X

RAJMONDA SELIM KOCI V XSANIJE SELIM TABAKU V X

SHKELQIM SELIM KOCI V VVERUDE SELIM MUCA V V

3357 PRENG GJONMARKAJ V V VFILIP PRENGA GJONMARKAJ V V

GASPER PRENGA GJONMARKAJ X X3305 EMIN MECO V V V

BESNIK EMIN MECO V X61 KALOSH KOLAJ V V V

SHYQYRANE REXHEP KOLA X X1550 RAMADAN DAJLANI V V X3026 GEG LLESHI V V V

DILE GJON LLESHI V X5362 LLESH TOMA V X V

DED LLESH TOMA V V VDILE PASHK TOMA X PKOL LLESH TOMA X P

5336 IBRAHIM PLAKA V V VHEDIJE FEJZI PLAKA V X

9697 COL SYLAJ V V VSADRI COL SYLAJ V X

10872 LLAZARAQ RUCO V V V

V PV PV P

672 LUC GJELAJ V V VMAC LUC GJELAJ V X VTONE LUC GJELAJ X P

8645 SKENDER MUCAJ V V VNAXHIJE SKENDER FEJZULLAJ V X

1929 FADIL ZENELI V V VLUAN FADIL ZENELI V V

7992 LEK KOLAJ V V VANGJELINE LEK PREKA X P

NARD LEK KOLAJ X PTONE NDOC KOLAJ X P

VIKTOR LEKE KOLAJ X PZEF LEK KOLAJ V V V

3025 GJIN PICAKU V V VGJELA NDUE PICAKU V V XMHILL GJIN PICAKU V X

5335 SHABAN PLAKA V V VILMI SHABAN PLAKA V V

4100 MARK DOÇI V V VGJELE GJON DOÇI V V V

MARTE MARK DODA V PGJYLJANA MARK MJEKU V P

SILVA MARK LLESHAJ V PVIKTOR MARK DOÇI V V V

4374 DEMIR VILLA X X VADILE DEMIR SULSTAROVA X PPIRRO DEMIR VILLA V X V

2413 FADIL XHINDI V V VGARENTINA SADIK XHINDI V X

NERMIN FADIL MUKAJ V XDHURATA FADIL YSKA V XEDUART FADIL XHINDI V XARJAN FADIL XHINDI V X

KRENAR FADIL XHINDI V X137 XHEMAL LANI V V V

JULJAN XHEMAL LANI V VPAVLIN XHEMAL LANI V V

408 NJAZI HOXHA V V VDIANA NJAZI DALLA V X X

ELISABETA NJAZI HOXHA X XSHPETIM NJAZI HOXHA X X

5358 PAL ÇOKU V V VDAVITA PAL KACORRI V X

LIZA PAL TOPALLI V V XNDUE PAL COKU X X

6621 MHILL DEDA V V VPAVLIN MHILL DEDA V V VTEREZA PRENGA DEDA V P

18 SELIM KOCI V V V

DHIMITRA LLAZARAQ SHARDHO X XFILLORETA JORGO SHARDHO X X

KOZETA LLAZARAQ SHARDHO X XMARJANA LLAZI SOSE V VNESTOR LLAZARAQ SHARDHO X X

7362 FARODIN TOMORI X X VANASTASIA FARODIN TOMORI X PDHIMITER FARODIN TOMORI X P

FAIKA FARODIN TOMORI X PMUKADEZ FARODIN TOMORI X P

SOFIJE FARODIN TOMORI X X VMARIO FARODIN TOMORI VZV

X PX P

7227 GEORGE PAPAS V V VDOROTHEA GEORGE PAPAS

X P2LIGOR GEORGE PAPAS

X P2X X V2

DONIKA GEORGE PAPAS X P1PAVLLO GEORGE PAPAS X P2

ALEKSANDRA NAPOLON TASI V X V114058 HAMZA SHEHU

ALI HAMZA SHEHU X PARBEN HAMZA SHEHU X P

ARDINAND HAMZA SHEHU X PBALLKEZE FASLLI SHEHU X P

FERDINAND HAMZA SHEHU X PNEXHMEDIN HAMZA SHEHU X P

ROBERT HAMZA SHEHU V X VSHPETIM HAMZA SHEHU X P

VALENTINA HAMZA ALIBEAJ X P12078 LEKA TOTO

MILDRET SUAT TOTO V VEMA LEKA TOTO V

ISMET LEKA TOTO V9832 NIKOLL NIKOLLI V V X

11389 ALFONS BEQARI V X VKRISAVGJI KOLI BEQARI V X V

ILIRJAN ALFONS BEQARI X PMARJO ALFONS BEQARI X P

9227 BEXHET SHEHU V V VAMIR BEXHET SHEHU X X

ERIDAN BEXHET SHASHAJ X X XIKBALE BEXHET SHEHU X XNAGRIS BEXHET PASHALLARI X X

8251 JORGJI BUDO V V VANA JORGJI BUDO V XILIA JORGJI BUDO V X

THANAS JORGJI BUDO V X10146 SHUKRI BULICA V V V

BESNIK SHUKRI BULICA V PDALI SHUKRI BULICA V V XFIZE SHUKRI BULICA (GJONI) V P

SADIJE SHUKRI ALIAJ V V VSHEFIJE SHUKRI BULICA V P

SHPRESA SHUKRI DALIU (Islamaj) V P10547 LEKA DOSTI V X V

VALETA VIKTOR KAFTALLI V V11676 ISLAM SEFERI V V V

ANILA ISLAM RAMA X PARBEN ISLAM SEFERI X P

ILIR ISLAM SEFERI X PLINDITA ISLAM MANSAKU V V V

9088 SHPEND SELIMAJ V V VAVDYL SHPEND SELIMAJ V V

SALI SHPEND SELIMAJ V X 7777 SELAMI TIRANA X X V

ALIS SELAMI TIRANA X X VV VV V

NIRMAN SELAMI TIRANA X X VV P1V V V1

QAZIM SELAMI TIRANA V X V

8126 ASTRIT KAMJENI V V VALEKSANDRA ASTRIT KAMJENI V X

GEJSI ASTRIT KAMJENI V XSULLTANE RAMAZAN KAMJENI V V

LAVDIE RAMAZAN HIMA V X X1087 DULE TAFA V V V

RABIJE HYSEN TAFA X XHAMIDE DULE XHIKA X VPETREF DULE TAFA X XPETRIT DULE TAFA X VREFIT DULE TAFA X X

SKENDER DULE TAFA V V1071 DESTAN KALOSHI V V V

BASHKIM DESTAN KALOSHI V VFATMIR DESTAN KALOSHI V VPETRIT DESTAN KALOSHI V VSHEMSI DESTAN KALOSHI V V

2514 HAXHI ABAZI X X VDAVIDE HAXHI DUMI VZV

X PX PX P

FATIME MUSTAFA ABAZI X PLUAN HAXHI ABAZI X P

LUMTURI HAXHI ABAZI X PNIAZI HAXHI ABAZI V V V

XHEVAIR HAXHI ABAZI X P3346 ELHAM LULJA V V V

SHYQYRANE SELFO LULJA V V889 LILI COMO V V V

LUTFIJE HAZIS COMO V X VEDMOND LILI COMO V PEMIRJONI LILI COMO V P

MAJ LILI COMO V P2485 NIKOLL SEFGJINI V V V

BARDHE NIKOLL SEFGJINI V V XDAVE NIKOLL LEKGJONAJ X PGJON NIKOLL SEFGJINI V V V

MRIKE NIKOLLO JAKU V X XNDUE NIKOLL SEFGJINI V V VZV

X PX PX P

PJETER NIKOLL SEFGJINI X PVASILIKA NIKOLL HISKU X P

3878 GJOKE CEKAJ ZEF V V VTONE LUCE CEKAJ V V XEJELL GJOK CEKA V V V

V X XV XV X

3013 ARISTOTEL DUVLI V V VJORGO ARISTOTEL DUVLI V X

KRISANTHI ARISTOTEL DUVLI X PSPIRULLA ARISTOTEL MAKO V X V

4321 NEXHMEDIN SHEHU V V VMERITA NEXHMEDIN SHEHU V V VADRIAN NEXHMEDIN SHEHU X P

1644 HAMDI VIRJONI V V VFATIME HAMDI XHEMATAJ V VNADIRE HAMDI VERJONI X XNAILE HAMDI STAFUKA VZV

X XX XX XX XX XX XV X XX X

2608 GJON PRENGA V V VPASHK GJON PRENGA V V

693 FUAT BALLO V V VRUSHIT FUAT BALLO V V V

MUKADEZ FUAT ZELAX PX P

NAZMI FUAT BALLO V V XHEKTOR FUAT BALLO V X X

2672 NEKI CARCANI X V VBATJAR NEKI CARCANI V VZV

X PX P

BUJAR NEKI CARCANI V V VRIZA NEKI CARCANI V V

SHQIPONJA NEKI GORARI V V2126 GJYSTE JAKU V V V

GJON PJETER NDOJA V V825 SULEJMAN RUCI V V V

MALIQ SULEJMAN RUCI X X381 ZEF BRUNGAJ V V V

PALINE PJETER BRUNGAJ V V FOTOKOPJEPALINE ZEF BRUNGAJ V P

LEZE ZEF PUKRI V PNDOC ZEF BRUNGAJ V X VVIDE ZEF PARUBI V P

1891 PASHUK TANAZAJ V V VLENA KIN TANAZAJ V V VBROZ PASHUK TANAZAJ X X

AGOSTIN PASHUK TANAZAJ V PLUSH PASHUK TANAZAJ V P

VLASH PASHUK TANAZAJ V PTEREZINA PASHUK TANAZAJ V PGASPER PASHUK TANAZAJ V X V

3847 RAMO TOSKA V V VALI RAMO TOSKA X P

BAZE RAMO TOSKA V V VLELE RAMO BEQIRI X P

NOVRUZ RAMO TOSKA X PREXHEP RAMO TOSKA X PVEZIRE RAMO QYRA X P

750 HIFZI KELMENDI V V VSANIJE RIZA KELMENDI V V VBEDRI HIFZI KELMENDI X P

LAVDIJE HIFZI KELMENDI X PLINDITA HIFZI KELMENDI X P

LUTFI HIFZI KELMENDI X PMEDIHA HIFZI KELMENDI X PVJOLLCE HIFZI KELMENDI X P

2771 AGIM TETA X V VINGRID AGIM HASI X X

1665 GAFUR JEGENI V V VJETA GAFUR KODRA V V V

MEDIHA GAFUR AHMETEGA V PADHURIM GAFUR JEGENI V V V

V PV P

3263 VANGJEL SAMARA X V X4395 KAJMAK XHILAGA V V V

FERDINAND KAJMAK XHILAGA V V VSHPETIM KAJMAK XHILAGA V P

4320 XHEVDET HYSA V V VFATIME XHEVDET DELISULA X XGJYLIJE XHEVDET GOLEMI X X

ILIR XHEVDET HYSA X XTARIK XHEVDET HYSA X X

1056 AVDI PEPOSHI V V VZOJE MUSA PEPOSHI X X V

SANIJE AVDI BALLA X XOSMAN AVDI PEPOSHI V V

AVDI AVDI PEPOSHI X PAHMET AVDI PEPOSHI X P

817 HAZIS REXHEPI X X VHYKE HAZIS SUTI X X V

NAXHIJE HAZIS CUPI X X VX XX XX XX XX X

NAZIFE HAZIS LLESHI X PRRUSHE HAZIS NIKOLLI X X

2189 GJON MATRIZI V V VPRENA JAK MATRIZI V V XLLESH GJON MATRIZI V VMARK GJON MATRIZI V V

1955 LICO CALAJ V V V

E diel 11 Nëntor 201810 - SPECIALESOFIA ZEQO CALAJ V V

2618 ALI ZENEJA V V VFERDIUS ZALO ZENEJA X X VVILSON ALI ZENEJA X P

FLORIDA ALI SHATERI X PSTEFAN ALI ZENEJA X P

2829 SERVET SORRA V V VZAME REXHEP SORRA V VLEDJA SERVET SORRA V V

MAJLINDA SERVET SORRA V V1268 FETI GREMI V V V

AFIFE JASHAR GREMI V V VFLUTURA FETI GREMI V P

ILIR FETI GREMI V PBLERINA FETI GREMI V P

425 GJON MARASHI V V VMARASH GJON MARASHI V X

1950 ULIS DELIU V V VVERA BESIM DELIU V VERVIN ULIS DELIU V VAIDA ULIS DELIU V V

3896 BARI ZOTO V V VESMA DEMIR ZOTO V PELMAZ BARI ZOTO VZV

VVV

V PARGENT BARI ZOTO V PBAJAME BARI KALEMI V PBESNIK BARI ZOTO V P

JULIANA BARI BALLA V PMARIE BARI HOXHA V P

MYSHQERE BARI SULO V V V2290 JAKUP TAHIRAJ V V V

(TE MITUR)

SANIJE IMER TAHIRAJ X VHATIXHE JAKUP KASA VZV

X PX PX PX PX PX P

ARIFE JAKUP RABIJA X PASLLAN JAKUP TAHIRAJ V V VREXHEP JAKUP TAHIRAJ X PSOKOL JAKUP TAHIRAJ X P

XHEVAHIRE JAKUP TAHIRAJ X P1823 MUSTAFA FRESKINA V V V

ESMA QAZIM FRESKINA V VVESAR MUSTAFA FRESKINA V VALIDE MUSTAFA FRESKINA V P

ARJOLA MUSTAFA FRESKINA V P

TONIN FRANCO ANDRACHIO V X V2019 KODHEL BOGDANI V V V

ENVERIE YMER BOGDANI X X14 ENVER ALLMUCA V V V

NAIME ALI ALLMUCA X PIRIS ENVER ALLMUCA X PEDA ENVER ALLMUCA X X V

BRUNILDA ENVER ALLMUCA X P2761 QEMAL HOXHA V V V

HYSEN LUAN HOXHA V XMIMOZA LUAN BAHOLLI V V V

V XERALD LUAN HOXHA V XRENIS LUAN HOXHA V X

22 MUSTAFA PEPOSHI V X X990 PETRIT ARKAXHIU V V V

MEREME IBRAHIM ARKAXHIU V VMENDU PETRIT ARKAXHIU V V

MYZEJEN PETRIT KURA V VHYQMET PETRIT ARKAXHIU V V

1680 JAK NDOKAJ V V VBARDHE BIB NDOKAJ X XPASHKO JAK NDOKAJ X P

GENC JAK NDOKAJ X PMARJAN JAK NDOKAJ X PDAFINA JAK NDOKAJ X PFATMIR JAK NDOKAJ X P

CESK JAK NDOKAJ V X V395 GJYSLYME PREZA V V V

VJOLETA ALI KAPEXHIU V VLUAN ALI PREZA VZV

V VV X

BEQIR ALI PREZA VZVV VV V

BARDHYL ALI PREZA VZVV XV XV X

963 SKENDER ZYKA V V VAFERDITA SKENDER SELMANI V V

RAZIJE SKENDER TARE V VTEFTA SKENDER AVRAIM X X

XHELADIN SKENDER ZYKA V V2144 QEMAL SHEHU X X X444 BAHRI ABAZI V V V

ALFRED BAHRI ABAZI X X290 GJETE BAJRAKTARI V V V

MRIKE BAJRAKTARI V P1GENC GJETE PACUKU V P1

EDMOND GJETE PACUKU V P2AGETINA GJETE XHAHOLLI V V V2

FRANCESKINA GJETE MULLA V X V1LILJANA GJETE KAPRELLI V P2

1732 MARK LEKADRITA KOL LEKA V X V

FREDERIK MARK LEKA V PXHULJANA MARK LEKA V P

ARBER MARK LEKA V X2222 JORGJI KONDI V V V

GARUFO KOCI KONDI X X9608 XHEVDET HASANAJ V V V

SUATE SHERO HASANAJ V XFERDINANT XHEVDET HASANAJ V V

2108 PANAJOT BABA V V FOTOKOPJEANA PANAJOT BABA V X

7656 GEZIM GAZHELI V V VMENDUHIJE BAJRAM GAZHELI V X

FATJONA GEZIM GAZHELI V XLORENA GEZIM TURKAJ V X

11548 NAMIK ZENELAJ V V VEDISON NAMIK ZENELAJ V X

9144 NASTRADIN MEMINAJ V V VASTRIT NASTRADIN MEMINAJ V X

SKENDER NASTRADIN MEMINAJ V X10721 PASHUK TUSHA X X X4088 HAKI LUMI V V V

MINERVA SABRI LUMI V XARTUR HAKI LUMI X X

APOLLON HAKI LUMI V XIRMA HAKI MYFTIU(LUMI) V X

4234 FLAMUR FUSHA V V VZENGJINE VELI FUSHA X XSOFOKLI FLAMUR FUSHA X X

VALBONA FLAMUR FUSHA X XARBEN FLAMUR FUSHA X X

PARASHQEVI FLAMUR ADEMI X XPAJTIM FLAMUR FUSHA V X

15311 KOL KIRI V V VTONE PREK KIRI V V X

ANGJELINA KOL KIRI V P

FRANCESKA CAN SHALA V V V14170 ANGJELIN COBA

FILIP GJON COBA V V VX X VX PX P

4664 BAFTJAR NDREU X X X13875 ARISTOTEL PAPAJ V X V

HEKTOR DHIMITER GOROSHIANI V XVIVIANA DHIMITER DERVISHI V XCEZAR KRISTAQ KAJO V X

4388 DEMIR THACI V V VSOFIA REXHEP THACI X P

ALI DEMIR THACI X PFERIDE DEMIR THACI X PLEME DEMIR MUHADRI VZV

X PX PX P

MUSE DEMIR THACI X PRAMADAN DEMIR THACI X P

RUFAT DEMIR THACI X X VSANIJE DEMIR THACI X P

SHAFIJE DEMIR THACI X P12326 ZEF KUKAJ V V V

NIK SOKOL KUKAJ V V VZVX XX P2X P1X XX XX XX X V1X P1X P1

X V V210286 YLLI GJONCAJ V V V

VIOLETA MUSTAFA GJONCAJ V VKLODIAN YLLI GJONCAJ V VMARSEL YLLI GJONCAJ V V

4628 NDOK ANAJ (MARASHI) V V VGJELINE MARK MARASHI V V V

LIZE NDOK MARASHI V PZEF NDOK MARASHI V V V

8455 ISLAM LLESHI V V VDRITA ABDULLAH LLESHI X XARBEN ISLAM LLESHI V X

ARDIANA ISLAM MARKO X X8254 NDREC CUPI V V V

ANTON NDREC CUPI V PBARDHE NDREC CUPI V P

BARDHOK NDREC CUPI V PDIKE GJERGJ CUPI V P

DILORE NDREC CUPI V PELIZA NDREC CUPI V XGENC NDREC CUPI V X V

GERALD NDREC CUPI V PMARJANA NDREC CUPI V P

MHILL NDREC CUPI V PXHEVAHIR NDREC CUPI V P

14171 MIKEL COBA V X VFILIP GJON COBA X X X

X X VX PX P

NIKOLINA GJON HARAPI X X VX PX P

AGATA GJON COBA VV

14161 VILGELMINA VESHI X X X12506 PJETER LLESHAJ V V V

VITORE PJETER LACI V PDONIKA PJETER TUSHA V PARTUR PJETER LLESHAJ V PARBEN PJETER LLESHAJ V PAGIM PJETER LLESHAJ V V V

13201 ZANE BAJRAMI V V VRRUSHE CANE BAJRAMI V V FOTOKOPJE

ARIF ZANE BAJRAMI V X12323 XHEMAL KALO V V V

ELPIDHA JORGJI KALO V V XDINO XHEMAL KALO X X V

IVANA XHEMAL DAI X PVERONIKA XHEMAL XORXI X P

7708 HAMIT NELKU V V VYLLKA PETRIT NELKU X X VULJAN HAMIT NELKU X P

ARDIT (KLEJDI) HAMIT SHEHU (NELKU) X PIMELDA HAMIT AHMATI X PDRITAN HAMIT NELKU X P

10386 MARASH LECAJ V X VGJOVALIN MARASH LECAJ X PTEREZINA MARASH CAPALIKU V V V

464 SKENDER THACI V V VEDMOND HAZBI LACI X X VAGRON HAZBI LACI X P

BUKURIJE HAZBI LACI X PSKENDER HAZBI LACI X P

TEUTA HAZBI LACI X P1401 IBRAHIM HAXHINI V V V

FERIDE SADI HAXHINI V V VSEID IBRAHIM HAXHINI V V

FITNETE IBRAHIM HAXHINI V XHAXHIRE IBRAHIM HAXHINI V X

997 PASHKO CURAJ V V VAGE GJETO CURAJ V V V

VALENTIN PASHKO CURAJ V PVALENTINA PASHKO CURAJ V P

69 ERJAN (SIMON HILA V V VAGATHI (KATERINA MANOL HOXHAJ V XHELENA (ALBANA) SERJAN HOXHAJ V P

ANA (ALKETA) SERJAN HOXHAJ V X VJANI (FATJON) SERJAN HOXHAJ V P

987 GJERGJ TACI V V VVASIL GJERGJ TACI V V

ADELINA GJERGJ DODAJ V V1675 BAFTJAR KAPITI V V V

MINE BAFTJAR BERISHA V VZVX XX XX XX XX X

RAMADAN BAFTJAR BERISHA V V FOTOKOPJEV XX XX XX XX XX X

ISUF BAFTJAR KAPITI V XXUFE BAFTJAR SHALA V PYMER BAFTJAR KAPITI V X V

27 AHMET BEQAJ V V VZOICA PETRO BEQAJ V V

1927 ALI NUREDINI V V VREMZI ALI NUREDINI V V V

SADREMUN ALI NUREDINI V PSEDIKE ALI NUREDINI V P

1889 FILIP LASKA X (fotokopje) X (fotokopje) VELENI FILIP MANUSHI V V

602 LAZER PRENDI V V VMARIJE MARK PRENDI V XROZA LAZER PRENDI V X

MANDALENA LAZER PRENDI V X5 PETRO TAKU X V X

125 NAZMI BICA V V VMAHMUDE NUH BICA V V VZVKAMBER NUH BICA VZV

V VV V

1812 OSMAN ABDIJA V V VILMIJE SALI ABDIJA X P

KUMERIJE OSMAN ABDIJA X PALMA OSMAN ABDIJA X P

MARTIN OSMAN ABDIJA X X V808 HAMID MYRTA V V V

SAMI HAMID MYRTO V V VV XV XV XV X

XHEVAHIRE HAMID TRENDAFILI V X1041 RAKO STEFOJA V V V

IKE RAKO KOLLA (DAVIDOVIQ) V V V

E diel 11 Nëntor 2018 - 11SPECIALEV PV PV P

RUZHE RAKO LCIQ (DAVIDOVI V PSLLAFKO RAKO DAVIDOVIQ V V V

JOVAN RAKO DAVIDOVIQ V PKONE RAKO ETHOJI (DAVIDOVIQ) V V V

V PV PX X XV P

1686 FETAH ALICKA V V VDONIKA FETAH ALICKA V V VFETIJE FETAH ALICKA X P

MUHAMED FETAH ALICKA X PSUZANA FETAH ALICKA X P

1811 TEFIK NETI V V VBUKURIJE SHAZUMAN NETI X P

DEMIR TEFIK NETI V XENGJELLUSHE TEFIK NETI X P

ERMAL TEFIK NETI X VROZINA TEFIK NETI V XSAIMIR TEFIK NETI X P

XHEVEZIJE TEFIK HASA V X1817 ISLAM TARE V V TESTAMENT729 GEZIM KONICA X V X152 ISLAM MEZINI V V V

ENGJELLUSHE ISLAM BURGIJA V XPETRIT ISLAM MEZINI V XRASIM ISLAM MEZINI V X

655 HASAN SAKOLLARI V V VISLAM HASAN SAKOLLARI X P

MUSTAFA HASAN SAKOLLARI X PQAZIM HASAN SAKOLLARI V V VSADIK HASAN SAKOLLARI X P

VASIJEKI HASAN SAKOLLARI X P1184 HYSNI DASHI V V V

BURHAN HYSNI DASHI V X VHAMID HYSNI DASHI X P

1065 PJERIN MARTINI V V VANGJELIN PJERIN MARTINI V PIZABELA PJERIN MARTINI V V V

ALEKSANDER(LEKE PJERIN MARTINI V P1058 SHEFQET MURRJA X X V

LIMAN SHEFQET MURRJA X X VV PV PX XX XV PV PV X V

11700 PJETER MILAJ V V VAGE ZEF MILAJ X P

KATRINE PJETER GEGAJ X PPRENDE PJETER POPAJ X PVASEL PJETER MILAJ X X V

16419 KICO NGJELA V V VSPARTAK KICO NGJELA V XSHPRESA KICO NGJELA V X

1721 RIZA KACELI RUSHIT X V VHEKTOR RIZA KACELI X P XJOLANDA RIZA VOKOPOLA X X VRUSHIT RIZA KACELI X P

4346 TAIP HADERAJ SHEME V V VTATE ARBEN HADERAJ V V VALIDA TAIP MARAJ V V V

LEFTERI TAIP HADERAJ X PMENEKSHE TAIP HYSAJ X P

2763 HASAN BABAMUSTA REXHEP V V VSHAJE ISMAIL BABAMUSTA X XNURIJE HASAN TALLUSHI X XRUKIJE HASAN RRENA X X

4693 LEFI MEMA TRIFON V V VGJERGJI LEFI MEMA V VMIHAL LEFI MEMA V V

4299 DULO KALI SALO V V VNEXHMIJE DULO JUBICA V V V

V VV VV vV V PV VV V

FETIJE DULO LESHA V VVVV

SYTKIJE DULO NEHANI V V VBAHRIJE DULO KALAJA V V V

X PX PX PX P

REFIK DULO KALI V VXHELAL DULO KALI V V V

344 MILO DUNI JARASIMO V V VKATERINA DUNI V V VVASILLAQ MILO DUNI V V

VIRON MILO DUNI V V3764 HAJDAR ZOTO KASO X X X4424 ZEQIR ZEKE ISUF V V V

FADILE ABIL ZEKE V V VENVER ZEQIR ZEKE V V V

MEHMET ZEQIR ZEKE X PROZETA ZEQIR DRIZAJ V P

3321 MYRTEZA NURO JAKUP V V VJAKUP MYRTEZA NURO V V

59 LLAMBI SHANI SPIRO V V VGONI LIP SHANI V V XELIDA LLAMBI ALLKURTI V V

ARTJAN LLAMBI SHANI V V4438 VESE ZOGU ALI V V V

LULE VESEL HYSA V VXHEMAL VESEL ZOGU V X X

3097 KOL GJOKA MARK V V VPRENA GJOKA X PNDREC KOL GJOKA V V V

1634 MIRUSH PERMETI BEDRI V V VIFET MIRUSH QENDRO V P

ERMIRA MIRUSH FRASHERI V PESMER MIRUSH PERMETI V V V

3253 ERVEHE PANARITI DAJLAN X X X192 PAL GJOKA GJIN V

MRIKA KOL GJOKA V V VDAVE PAL GJINI X PDILA PAL NIKOLLI X PAGE PAL GJOKA X P

KASTRIOT PAL GJOKA X XVIOLETA PAL KIKA X P

DRITA PAL PACUKU X PFLORA PAL GJOKA X P

SHPRESA PAL ZMALAJ X PBLERINE PAL GJOKA X PAUREL PAL GJOKA X X

284 KARAMAN PAFTALI YMER V V VSHEFIJE ISMAIL PAFTALI V VHAVA KARAMAN CALLIKU V V

VALBONA KARAMAN COKU V VSHKELQIM KARAMAN PAFTALI V VSHPRESA KARAMAN KOKOMANI V V

2670 NONDA MISRASI MISTO V V VARTA SOTIR MISRASI V V V

DHIMITRA NONDA LUSHA V PERA NONDA TELALI V P

1172 TODI NAKO JOVAN V V VELZA JOVAN RAFTI V VNESTI JOVAN NAKO V X

PETRIKA JOVAN NAKO V VRAJMONDA JOVAN PINE V V

MIMOZA JOVAN REFUGJATI V V4397 TEKI BICOKU ISAK V V V

YLLI TEKI BICOKU V VBLEDAR TEKI BICOKU V V

3001 IRAKLI TRESKA(PEMA) MITI V V V VIRENA IRAKLI STRATI V VANIDA IRAKLI REHOVA V V

DHIMITRAQ IRAKLI TRESKA V V3123 PASHO DYRMA SALI V V V

AGRON PASHO DURMO X X3345 ZYBER PIRJA MUSTAFA V V V (vijon (vijon (vijon (vijon (vijon neserneserneserneserneser)))))

SHIRETE PIRA X PNJAZI ZYBER PIRA V V V

MELAIM ZYBER PIRA X PKIMETE ZYBER SHEHU X P

3528 SHEFQET BALLA QAZIM V X VAGIM SHEFQET BALLA V X

REXHEP SHEFQET BALLA X X2335 ISUF CELA KURT V V V

Namik Isuf Cela V V V1Mereme Isuf Tirana V V ZV

V PV XV PV V V

Murvete Isuf Stermasi V X ZVV P1V P1X X

V

7481 PRENG ÇUPI GJETE V V VDAVE PRENG ISUFI V VMARK PRENG ÇUPI V V

PASHKE PRENG PIROLI V V5433 ALI ÇIFTJA AHMET V V V

AGIM ALI ÇIFTJA X PDIANA ALI ÇIFTJA X X V

FATMIRA ALI QAZIMI X P10656 GAQI DISHNICA ANASTAS V V V

SOFIKA KOSTAQ DISHNICA X V VELI GAQI PAPA V V

IVONI GAQI GJERMENI V V5148 FAREDI ANGONI MYRTEZA V V V

PRAKSITHE ANGONI V V VLIRIKA FAREDI MILE V V V

V VV V

GJERGJI FAREDI ANGONI V VPIRO FAREDI ANGONI V V

8465 NEIM SALIAJ MEHMET V X VHANEME HAJDAR SALIAJ V X VHYSENJ NEIM SALIAJ V V

MARJETA NEIM ÇELA V P6760 GJON MOLLA NIKOLL V V V

GJELA GJON LASKA X PBARDHOK GJON MOLLA X PMARTIN GJON MOLLA X PPRENA GJON OSMANAJ X PANTON GJON MOLLA V V VNORA GJON GJIKOLAJ X P

12498 SHABAN GASHI AHMET V V VNAXHIJE ZEQIR GASHI V V

BEGE SHABAN BALLA V VSHKENDIJE SHABAN VEZI V V

BUJAR SHABAN GASHI V VFATBARDHA SHABAN ÇUKA V V

LEONARD SHABAN GASHI V V7956 GJON HYSAJ KOL V V V

GJYSTE NDUE HYSAJ V PMARJANA GJON VUÇAJ V PLILJANA GJON PLLUMAJ V V V

MANUSHAQE GJON ULDEDAJ V PRUDINA GJON HYSAJ V P

5341 JANI PAPA KOÇO V V VIRINI JANI PREZA X X

ELENI JANI PAPA V V X5178 ETHEM ÇELIRAMA XHAFERR V V V

PETRIT ETHEM CELIRAMA V V VPRANDVERA ETHEM HASIMJA V X V

V VV V

5183 DODE PERGJINI NIKOLL V V VMARIE DODE PERGJINI V V

LEK DODE PERGJINI X X9445 NAMIK HYDI BEHXHED V V V

LIRI HYDI X PBEHXHET NAMIK HYDI X PMARIANA NAMIK KARAPICI V V V

8647 MEHMET MERKOHASANI RAPO V V VHAVA SELIM MERKOHASANI X PHAKI MEHMET MERKOHASANI X P

PELLUMB MEHMET MERKOHASANI V X VVERA MEHMET MERKOHASANI X P

8071 JAVER HOTI SHAQIR V V VZYLFIJE AHMET HOTI X XDRITA JAVER HOTI X XGEZIM JAVER HOTI X XANILA JAVER HOTI X X

MIRJETA JAVER HOTI X XLAURELA JAVER HOTI X X

9840 VLADIMIR DHORA TOKO V V VMERI DHORA X X

ARBEN VLADIMIR DHORA V V VVALBONA VLADIMIR DHORA V P

11016 RAMIZ KACA SELMAN V V VNADIRE VELI KACA V V V

BASHKIM RAMIZ KACA V VLULEZIM RAMIZ KACA V VEDUART RAMIZ KACA V PERMIRA RAMIZ KACA V V

DENISA BASHKIM KACA V V V9669 EJUP KURTULLA HAXHI V V V

RAMIJE KURTULLA XMENTOR EJUP KURTULLA V XNAZMIJE EJUP GJYLI XHAXHI EJUP KURTULLA X

7726 SHABAN HOXHA ISMAIL V V VNAZMIJE SHABAN HOXHA X X

RAMAZAN SHABAN HOXHA X XZEJNEPE SHABAN HOXHA X X

2812 Reshat Oparaku V V VAdriatik Reshat Oparaku V V

514 Piro Piqoni V x VBukurie Ligor Piqoni V x

2339 Kamber Bejko V V VAlije Ismail Bejko x x

Majlinda Kamber Bejko x x7574 Bardhok Jaku V V V

Prene Dod Jaku v vAngjelina Bardhok Gjergji v v

Anton Bardhok Jaku v xJak Bardhok Jaku v v

Tone Bardhok Basha v vVitore Bardhok Beqir v v

342 Estref Shkurti V x VKasem Estref Shkurti V V

506 Haki Bulku V x VFeruze Ago Bulku V V vIsida Haki Bulku v p

Elidon Haki Bulku v V836 LATIF BEKTESHI ABDULLA v v V

SHPRESA ALI BEKTESHI V V VALTINA LATIF HYSA V P

DRILONA LATIF BEKTESHI V P4392 Gjon Nikollaj V x V

Nusha Preng Nikollaj x pAlma Gjon Pernoca x p

Fatbardha Gjon Keli x pArben Gjon Nikollaj x p

Shkelqim Gjon Nikollaj v x v2597 SELFO PASHAJ MUHAMET V V V

FLORIJE PASHAJ v V vEDMOND SELFO PASHAJ V xJETNOR SELFO PASHAJ V P

ILIR SELFO PASHAJ V x VHYSEN SELFO PASHAJ V P

PELLUMB SELFO PASHAJ V PSOKOL SELFO PASHAJ V P

1933 Bib Marku V V Vlize ndue marku v

marte bib gjergji v pdrane bib marku v pdave bib ndoja V Vtonin bib marku v p

bardhok bib marku v v vv V v1v p1v p1

E diel 11 Nëntor 201812 - KULTURE

ROMANI

KAZUO ISHIGURO"Dita e mbetur" e një nobelisti

Historia e një dashurie tëpatreguar, në një kryevepër

Fatmira Nikolli

Çfarë vlere ka të shqetësohemi kaq shumë për atë qëmund ose nuk mund të

bënim për të kontrolluar drejtiminqë mori jeta jonë? Doemos që, përata si ju dhe si unë, është e mjaf-tueshme të paktën të përpiqemi tëjapim kontributin tonë të vogël nëshërbim të diçkaje të vërtetë dheme vlerë. Dhe nëse disa prej neshjanë të gatshëm për sakrifica tëmëdha në jetë për të arritur këtoaspirata, kjo në vetvete përbën,pavarësisht rezultatit, arsye përt'u ndier krenarë dhe të kënaqur".Romani "Dita e mbetur" e nobelis-tit Kazuo Ishiguro është përkthy-er në shqip nga Parid Teferiçi. Nënlogon e "Botimeve Pegi", romanisjell një rrëfim të qetë dhe të sh-truar mbi mungesën e kurajës përtë bërë zgjedhjet, që mund të vënënë rrezik jetën e kontrolluar dhetë planifikuar, për ne, nga të tjerë.Kritika perëndimore, shkruan sekjo vepër është historia e njëdashurie të patreguar, për këdo që'i ka fshehur" ndjenjat e veta.Kryevepra e shkrimtarit rrëfenagonitë e një burri që po plaket, qëkupton tanimë se e ka lënë dashu-rinë e tij të madhe të shkojë. Ishig-uro ia del të na bëjë të ndjejmë sekemi në duart tona jetë njerëzore.Peter Beech nga "The Guardian"shkruan se kur libri mbaron, sikurke humbur një mik. Ai shton mëshumë se një herë ka dëgjuar që,në mënyrë që ta bëjë lexuesin tëqajë, një shkrimtar duhet t'i mbajëpersonazhet me sy të tharë.

"Gjendemi përballë imazhitvërtet të plotë të një burri që or-vatet dëshpërimisht t'i mbajë për-brenda emocionet e veta. 'Dita embetur' bën gjënë më të mrekul-lueshme që mund të bëjë një vepërletrare: të ndiesh që ke ndër duarjetën e dikujt. Dhe kur i afroheshfundit, të duket vërtet se po humbnjë mik; në këtë rast, një mik qëkapardiset në mënyrë qesharake,tepër serioz dhe konformist, pornjë mik sidoqoftë. Do të doje tapërqafoje, vetëm se atij nuk do t'ipëlqente aspak", thotë ai në "TheGuardian".

Ngjarjet e këtij romani rrëfehennga mazhordomi Stivens, i cili përmë shumë se tridhjetë vjet ka jetu-ar në Darlington Holl, rezidencamadhështore e lordit Darlington.Stivensi rrëfen një pjesë të jetës sëtij, diku nga mesi i viteve '30, njëperiudhë e ngarkuar për të person-alisht, por edhe për historinë eAnglisë dhe të Evropës.Punëdhënësi i tij është një person-azh publik, tejet i angazhuar edhepolitikisht. Stivensi, nga ana tjetër,nuk ka njohuri të thella mbi çësh-tje të ndërlikuara politike. Ai ësh-të njeri i përmbajtur, i cili kreno-het me sjelljen e tij prej xhentël-meni të mirëfilltë dhe si të vetmen

përparësi ka t'i shërbejë sa më medinjitet punëdhënësit të tij. "Nukshtyhet jeta duke vrarë mendjensesi mund të kishte qenë. Duhet tandash mendjen se është po aq,madje edhe më e mirë mbase, se eshumë njerëzve, dhe të ndieshmirënjohje", shkëpusim nga ro-mani. Për "New York Times" ësh-të një roman ëndrre, një komediargëtuese mbi mirësjelljen for-

male që shndërrohet pothuajse sime magji në një përsiatje të thellëdhe prekëse mbi personalitetin,klasat dhe kulturën. Nëpërmjetasaj që rrëfen Stivens, por sido-mos, nëpërmjet asaj që nuk për-mendet, dalin në pah, pak e ngapak dilemat e jetës së tij. Në veçan-ti, në roman dalin në pah ndjen-jat e papranuara dhe të papërjet-uara për zonjën Kenton, guver-

nanten, e cila, ndryshe nga Stiv-ensi, është e ndërgjegjshme përpasojat dramatike që vetëmohimii tij do të ketë mbi jetët e të dyve."Dita e mbetur" fitoi çmimin Man"Booker Prize" në 1989. Mbetet njëprej veprave letrare më të njohu-ra dhe të respektuara në Angli.Ndër të tjera, ky roman është përf-shirë në listën e përpiluar ngagazeta "The Guardian", "Libra patë cilët nuk mund të jetohet" dhe

është përshkruar nga revista"The Economist" si vepra më efamshme e autorit fitues të çmim-it "Nobel", Kazuo Ishiguro. Autorianalizon "ndërgjegjen e rreme" (jotërësisht të palumtur) të një nje-riu. "Kur e lexon, ke përshtypjen epazakontë se po kontrolloheshnga shkrimtari shënon kritika.AUTORI

Ishiguro konsiderohet sot sinjë nga shkrimtarët bashkëko-horë më të lëvduar të botës an-glishtfolëse: ai është kandiduarkatër herë për "Man BookerPrize", duke e fituar çmimin nëvitin 1989 pikërisht me romanin"Dita e mbetur". Një tjetër romani tij "Mos më lër të shkoj", i ribotu-ar nga "Botimet Pegi" në vitin2017, u shpall nga revista "Time"si romani më i mirë i vitit 2005 dheu përfshi në listën e 100 romanevemë të mira të gjuhës angleze (ngaviti 1923 deri në 2005). Ishiguroështë autor i shtatë romaneve.Akademia suedeze e vlerësoi Ish-iguron me çmimin "Nobel" nëletërsi në vitin 2017, duke e përsh-kruar si një shkrimtar "i cili, nëromane me një forcë të madheemocionale, ka zbuluar hum-nerën që fshihet nën ndjesinë tonëtë gënjeshtërt të lidhjes me botën".

RIDVAN DIBRA:DASHURITË E VIRGJËRESHËS MADALENË

"Jam vetëm pesëmbëdhjetëvjeçe, sapo i kam mbushur, dhe,siç e keni marrë vesh tashmë,quhem Madalenë. Nuk e dikush ma ka vënë emrin. Mamifajëson babin. Babi-mamin. Tëdy fajësojnë gjyshin që s'jetonmë. Mua më pëlqen emri im,edhe pse shoqet më thonë seduket i ndryshkur, si i shekul-lit të kaluar... Për një javërresht, aq sa u dha në Teatër,unë i ndoqa të gjitha shfaqjetstrukur në njërën prej lozhavetë fundit. Me një ndjesi tëpërhershme ankthi e paniku semos spektatorët aty poshtë di-nin diçka për 'rastin tim' dhevëmendja e tyre përqendrohejte unë. Porse frika ime dukej ekotë: spektatorët qenë të intere-suar për historinë time dhe jopër praninë".

I mbështetur mbi një mono-dramë të hershme të autorit,por me ndryshime thelbësorenë strukturë e përmbajtje, vjenromani i ri i shkrimtarit Rid-van Dibra me titullin "Dashu-ritë e virgjëreshës Madalenë",i cili do t'i paraqitet lexuesit nëPanairin e Librit Tiranë (14 - 18tetor 2018). Në qendër të veprësështë fati i një femre me emrinMadalenë - përqendruar në triperiudha të rëndësishme e ven-dimtare të jetës së saj: në mos-hat 15, 25 e 40 vjeçe, ku përcak-tuese bëhet sidomos etapa eparë, ajo e adoleshencës. Sepse

pikërisht në këtë periudhë prob-lemi numër një i Madalenës,shqetësimi i saj kryesor bëhet hum-bja e virgjërisë. Dhe këtu nis tjetër-simi e absurdi i këtij karakteri:Madalena nuk e vuan virgjërinësi fakt në vetvete (ajo është e zënëme mjaft angazhime shkollore -artistike), por sepse në grupin e sajprej pesë shoqesh vetëm ajo dek-larohet e virgjër. Duke qenë e tillë,domethënë e virgjër, ajo tallet epërbuzet vazhdimisht nga shoqete saj, tallje e përbuzje që veçse sh-tohen dhe ia bëjnë ferr ekzis-tencën. Në rrethana të tilla ajo ven-dos të kërkojë ndihmë. Po ku? In-stitucionet që mund t'i gjendeshinpranë e ta ndihmonin, si familja,shkolla, shoqëria janë në krizë tëplotë e të denatyruara. Derisa Mad-alena vendos një ditë të zhvirgjëro-het! Krejt pa dëshirën e saj. Në ras-tin më të parë që do t'i krijohet. Dheai rast paraqitet diku në banjat epista të shkollës së saj. Kështu, ajoqë duhej të ishte përvoja e parë, ebukur dhe e papërsëritshme nëjetën e kësaj adoleshenteje 15-vjeçare, kthehet në një akt mekan-ik, banal e vulgar. Nën shenjën ekëtij 'vendimi' të hershëm e tëdetyruar (të tjerët, koha, mjedisi),përmes episodesh e situatash saabsurde e groteske, aq edhetragjikomike, në një trajtim thua-

jse përherë ironik e parodik, pas-qyrohen edhe dy etapat e tjera ngajeta e Madalenës, por edhe e katërshoqeve të saja. Dhe në fund të ro-manit lexuesi ndoshta pyet: Ishtejeta dhe fati i një femre me emrinMadalenë? A jeta dhe fati i femrësshqiptare? Apo jeta dhe fati i fem-rës në përgjithësi? Përtej fabulësinteresante e tejet provokuese, Di-bra, në gjurmët e veprave të tij mëtë mira, na sjell një roman të struk-turuar saktë e bukur, me gjuhë efraza të përpunuara plot ndjesh-mëri e hijeshi. Ndërtimi i rrëfimit

në vetën e parë, përfshirja e vetëautorit (Ridvan Dibra) si person-azh në vepër, komunikimet eshpeshta e të drejtpërdrejta tëheroinës me lexuesit e vet etj.janë disa prej elementeve të tjerë,që besojmë se do të zgjojnë inter-esim e vëmendje. Për kureshtjene lexuesve, bëjmë me dije se mono-drama "Dashuritë e virgjëreshësMadalenë" mbi të cilën edhe ësh-të mbështetur ky roman, do tëvihet në skenë nga regjisori kos-ovar Ben Apolloni dhe aktorjaArjola Demiri.

Dibra ka lindur në Shkodër më1959, është autor i mbi njëzet li-brave në prozë, poezi, eseistikëdhe studime letrare. Pjesë nga kr-ijimtaria e tij janë përkthyer nëgjuhët anglisht, frëngjisht, gjer-manisht, italisht, rumanisht,maqedonisht, boshnjake, mala-ziase etj. dhe janë përfshirë nëdisa antologji brenda e jashtëvendit. Është fitues i disa çmi-meve kombëtare e mbarëko-mbëtare. Romani i tij "Legjendae vetmisë" ("Onufri", 2012) fitoiçmimin "Rexhai Surroi", si ro-mani më i mirë i botuar në hapë-sirën mbarëshqiptare. Për krijim-tarinë e Ridvan Dibrës kanëshprehur konsiderata disa ngaemrat e njohur të kritikës dheletrave shqipe.

Kazuo Ishiguro

E DIEL

11 Nëntor2018

Në këtë numërNë këtë numërNë këtë numërNë këtë numërNë këtë numër: : : : : FRANC BARON NOPÇA, FOTAQ ANDREA, KUJTIM DASHI, EKSPOZITA “NËNTORI” ETJ... }}

Red

akto

r: B

en A

ndon

i. 3

61

Foto Stamo, “Ciganja”

NGA BEN ANDONI

Duhet të ketëende punë përh i s t o r i a n ë tpër të plotësuar kuadrin

e figurës së Ismail Qe-malit. Por, një gjë dihetmirë dhe qartë. Në një ngaudhëkryqet më të mëdha tëhistorisë së vendit tonë,paçka atyre që mëtuangjithë kohën bashkëko-hësit e tij, shkëlqesia e tijarriti të vihej në krye të in-telektualëve shqiptarë dhetë shpallte pavarësinë evendit. Akti mund tëgjykohet vetëm tani pasnjë shekulli, kur Shqipëriabën jetën e saj në mes tëfamiljeve të vendeve të lirakrejt si e barabartë.

Ismail Qemali nuk ishpëtoi përfoljes të njëpjese të madhe të spektritpolitik shqiptar dhe tëhuaj. Duket filluar ngakëta të fundit, zemëratënmë të madhe me të do ekishte princ Ëied, që eshikonte si një nga njerëz-it kryesorë pengues të sit-uatës së Shqipërisë.

Gjithsesi, jemi në vitin1913, kohë kur Nopçe pomerret me figurën e tij dheshkencëtari i njohur, që ika rënë kryq e tërthor ma-leve të Shqipërisë, ndosh-ta shumë më tepër se plakui pavarësisë, e akuzonhapur si spiun dhe të kor-ruptuar .

Franz Baron Nopcsavon Felsöszilvás, (1877 -1933), konsiderohet si njëprej studiuesve më të njo-hur të kohës, por edhe metrung fisnik, lindur në njëfamilje aristokratike hun-gareze në Transilvani.Mbase s’është vendi për tëfolur në këtë shkrim përNopçën, por duhet sqaru-ar se falë punës së tij, ai,konsiderohet me të drejtësi një ndër albanologëtkryesorë të kohës së tij meplot 186 tituj kushtuarasaj. Interesat e tij alban-ologjike shtriheshin ngaparahistoria dhe historiae lashtë, etnologjia,gjeografia, historia e redhe e drejta zakonore sh-qiptare, d.m.th. kanuni.Librat e tij të hershme siDas katholische Nordal-banien (Shqipëria e Veriutkatolike, Budapesht 1907),Aus Šala und Klementi

(Nga Shala dhe Kelmendi, Sarajevë1910) und Haus und Hausrat imkatholischen Nordalbanien (Shtë-pi dhe orendi në Shqipërinë e Ver-iut katolike, Sarajevë 1912) si dheBeiträge zur Vorgeschichte undEthnologie Nordalbaniens (Ndih-mesa për parahistorinë dhe et-nologjinë e Shqipërisë së Veriut,Sarajevë 1912) përmbajnë vëzh-gime të shumta, sipas Elsie por të

Nga vinte urrejtjae NOPÇËS për

Ismail QEMALINpa sistematizuara mirë. Megjith-atë dy kryeveprat e tij janë:

Bauten, Trachten und GeräteNordalbaniens (Ndërtime, veshjedhe vegla të Shqipërisë së Veriut,Berlin & Laipcig 1925) dhemonografia themelore prej 620-faqesh Geologie und GeographieNordalbaniens (Gjeologjia dheGjeografia e Shqipërisë së Veriut,Öhrlingen 1932), kjo e fundit

kryevepra e botimeve alban-ologjike që dolën gjatë jetës së tij.

Gjithsesi Nopçe kishte dhe njëparametër tjetër dhe këtë e vuripërballë egos së tij. Nopçe e shpallihapur kandidaturën e tij për mbrettë Shqipërisë dhe kuptohet se figu-ra e Ismail Qemalit ishte realishtnjë pengesë. Dhe, kishte një arsye.Ismail Qemali ishte unik në mesine figurave politike shqiptare të ko- Vijon në faqen 14

Në kujtim të Franz Baron Nopçës

hës së tij, për profesionalitetin elartë që kishte në politikë,ekonomi, kulturë dhe diplomaci,cilësi që i mungonin krejtësishtshkencëtarit diabolik. NëseNopça do e ekuilibronte këtë per-sonalitet, atëherë nuk do ishte evështirë të eliminonte politikishttë gjithë politikanët.

E diel 11 Nëndor 201814 -HISTORI

KKUJTIME

Për fat të keq, Nopçe humbet në arealin e gjykimit të shqiptarëve, por realisht edhe atë që ata duan. Kon-gresi Shqiptar i mbajtur në Trieste nga 26 shkurti deri më 6 mars 1913 e provon më së miri këtë. Për të njëpjesë e madhe e shqiptarëve që përfaqësojnë vendin janë të paaftë dhe tradhtarë, kurse shigjetat drejtohenvetëm tek Ismail Qemali, si të korruptuar. Do ishte e vërtetë nëse do vërtetohej se ai do linte kamje, por neqë dimë sot fatin e familjes së tij, pohojmë se shkencëtari i njohur e teproi me këtë figurë...

NGA FRANC BARON NOPÇA*

Nga 27 shkurti deri më 6 marsunë mora pjesë në Kongresin eShqiptarëve në Triest. Ky kongres shqiptar ishte gjë e çuditshme. Në pranverë të vitit 1913

froni shqiptar ishte ende i pazënë dhe punëtshqiptare drejtoheshin prej Ismail Qemalit,i cili kishte takuar Berhtoldin, nëBudapesht pranë Shkëlqesisë së Tij, JanoshHadik, dhe pastaj me kërkesë dhe me mbësh-tetjen e Berhtoldit ai udhëtoi për në Vlorëku themeloi qeverinë e përkohshme të Sh-qipërisë së sapokrijuar. Por pas kësaj, si mikshumëvjeçar i Greqisë, bile edhe si agjent ipaguar nga grekët, ai kishte premtuar që tëlehtësonte pushtimin e Janinës, në rast sengelej në pushtet në Shqipëri. Ishte e qartëse Ismail Qemali donte të mbetej shefi iqeverisë së përkohshme, sepse një gjë e tillë,kuptohet, ishte me fitim financiar. Më pak ekuptueshme, siç doli nga takimi i Berhtolditme Ismail Qemalin, ishte fakti që Berhtoldibesonte se kishte aftësinë për t’ia hedhurQemalit. Natyrisht nuk ia doli mbanë. Dukeqenë se në vitin 1911 botuesi Stid [Stead] mëkishte treguar diçka për marrëdhëniet e Is-mail Qemalit me Greqinë dhe se shkrimtariAleksander Ular i cili, bashkë me EnrikoInsabaton kishte shkruar librin“Gjysmëhëna që po fiket”, më kishte zbulu-ar disa gjëra për sjelljen e Qemalit si Guver-natori i Tripolisë, nuk e kisha të vështirë tëparashikoja se Qemali do t’ia shiste Sh-qipërinë Greqisë. Kur Berhtoldi më kërkoimendim për Ismail Qemalin, që dy javë pasthemelimit të qeverisë së përkohshme, unëi thashë fjalë për fjalë: “Ismail Qemali ështëmaskara”. Fakti që Ismail Qemali e tradh-toi Shqipërinë m’u konfirmua më vonëplotësisht nga Eqrem bej Vlora, djali i tëdërguarit shqiptar në Vjenë, Syrja bej, dhenipi i Ismail Qemalit. Nuk e kam të qartënëse, pas pushtimit të Janinës, grekët do-nin të liroheshin nga Ismail Qemali siç thotëfjala e urtë “Limoni i shtrydhur flaket”, por

më duket se është e mundur. Megjithatë,gjatë kohës kur në Vlorë qeveria e përkohs-hme kryesohej nga Ismail Qemali, i cili mer-rte ryshfete, bile ryshfete të mëdha, u bë pro-

paganda e madhe në Evropëpër kandidatët e ndryshëm tëfronit shqiptar. Albert Gjika[Albert Ghika], i cili kishteqenë edhe vetë pretendues ifronit shqiptar, ia doli t’i zgjojëinteresin për fronin shqiptaredhe Dukës Monpensie. Ai iakaloi këtij të fundit “të drejtat”e tij të njohura prej askujt, dhepër një shpërblim të caktuarbëri propagandë për dukën.Kopraci Fazil pashë Toptanidhe disa shqiptarë të tjerë ubindën lehtësisht që tëpërkrahnin Monpensienë, dhekështu u krijua plani përshpalljen e Monpensiesë mbreti Shqipërisë gjatë kongresit tëTriestit.

Ndërkohë u përhapën thash-etheme se Monpensie e kishtethyer bllokadën greke dhe ekishte marrë edhe Vlorën dheIsmail Qemalin. Duke pasurparasysh kundërshtimin eMonarkisë për shkak tëlidhjeve familjare të Monpen-siesë, u pa e udhës që Austro-Hungaria të mbështeste Kon-gresin e Shqiptarëve, dhe kësh-tu u vendos që kongresi tëmbahej në tokën e Monarkisë,për të pjellë këtu një vezë qyqetë bukur diplomatike. Si mashëpër shpalljen e kongresit u për-dor në mënyrë të shkathët Ste-fan Curani, zemërmirë por ileshtë, i zellshëm, por naiv, i cilikishte nam të mirë në Ball-hausplatz dhe i cili shpalli kon-gresin si idenë e tij. Duke qenëse Ballhausplatz-it i pëlqeu njëtubim shqiptarësh në tokënaustriake për atdheun e tyre,Vjena e miratoi dhe mbështetiplanin. Përveç shqiptarëve në

këtë kongres erdhën edhe italo-shqiptarë,dhe bashkë me ta Markezi Kastriota megjithë djemtë nga Napoli. Të pranishëmgjithashtu ishin Albert Gjika, baroniDungern, profesor dhe historian i Univer-sitetit të Çernovicit, dy deputetë socialkris-tianë, konti Taaffe dhe Zoti Pantz nga Vje-na, korrespondenti i Romës i gazettes Re-ichspost, Kavaljere Majerhëfer dhe unë. Unësolla me vete doktor Leo Frojndlihun, i cilikishte qenë deputet socialist në Vjenë dhe icili, në momentin kur Shqipëria u bë inter-esante, themeloi me mjeshtri të madhegazetën Albanische Korrespondenz dhetani po luante kartën e sundimit imperial-ist. I pranishëm në Triest gjithashtu ishteHasan Arnauti, i cili punonte për mua sidetektiv i fshehtë. Aty ishin edhe disa or-gane të shtypit. Gjithashtu në Triest u shfaqedhe Zoti Jovo Vajs [Jovo Ëeiss] nga Beo-gradi, i cili pretendonte se donte t’u shisteshqiptarëve pushkë me çmim 90 koronasecila, por në vërtetë ai nuk ishte veçseagjent serb. Përfaqësuesi i qeverisë austri-ake ishte Kështilltari Makavec [Makavetz],një njeri i urtë, i qetë dhe me energji, i cilinuk hutohej kollaj. Pas darkës së përshën-detjes, të nesërmen u zgjodhën Markezi Kas-triota si kryetar nderi dhe Faik bej Konicasi kryetar kongresi. Në kryesi u pranuanedhe Hilë Mosi, Fazil Toptani dhe DervishHima. Zgjedhja e Konicës nuk i pëlqenteGjikës sepse kur ky i fundit papritur hapiçështjen e kandidaturës së fronit, u penguame aftësi nga kundërshtari i tij i vjetër,Faiku. Për më tej, me shkathtësi, Gjika, icili si shumë rumunë kishte patur një kar-rierë batakçillëku, rrëmbeu djalin debil tëIsmail Qemalit, për t’a patur në dorë këtë tëfundit. Ai kishte udhëtuar në Nicë që parakongresit, ku familja e Qemalit jetonte nëkushte të vështira financiare - Qemali vetëishte i bllokuar - dhe e kishte sjellë meshpenzimet e veta, apo të themi më saktëme shpenzimet e Monpensiesë, djalin Tahi-rin, në kongresin shqiptar të Triestit. Tahi-ri nuk kishte asnjë kacidhe në xhep dhe Gji-ka blente çdo gjë për atë, bile edhe cigaret,kështu që Tahiri nuk bënte asnjë hap paGjikën apo zëvendësin e tij dhe ishte fak-tikisht i burgosuri i Gjikës. Se çfarë donteGjika me Tahirin, u bë e qartë më vonë. Para-qitja e jashtme e kongresit ishte si më posh-të: nga ana e djathtë e tavolinës së kryesisë,e vendosur mbi podiumin me një flamur sh-qiptar, ishte tavolina e shtypit, kurse ngaana e majtë, tavolina e mysafirëve. Anëtarii kryesisë, Dervish Hima, i cili sipas rastitbëhej mason në Evropë dhe mysliman fana-tik në Turqi, kishte marrëdhënie të mira

Franc Baron Nopça: IsmailQemali është spiun dhe i korruptuar

NGA BEN ANDONI

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 13aqja 13aqja 13aqja 13aqja 13

Kjo është arsyeja sepse Nopçe fletshumë keq për shqiptarët dhepërçarjen e tyre në Kongresin eTriestes dhe mbivlerëson qën-

drimin e tij personal. Në fakt, Nopça ishte imrekulluar nga e kaluara e gjallë e sh-qiptarëve, por ai ishte jashtë realitetit tëvërtetë të shqiptarëve, të cilët po ndrysho-nin me shpejtësi realitetet e tyre. AsokoheShqipëria nuk përbënte ndonjë gjë kaq tëhabitshme përveç faktit që një shtet i ri polindte. Dhe, për fat të keq Nopçe humbet nëarealin e gjykimit të shqiptarëve por real-isht edhe atë që ata duan.

Kongresi Shqiptar i mbajtur në Triestenga 26 shkurti deri më 6 mars 1913 e provonmë së miri këtë. Për të një pjesë e madhe eshqiptarëve që përfaqësojnë vendin janë tëpaaftë dhe tradhëtarë, kurse shigjetat drej-tohen vetëm te Ismail Qemali, si të korrup-tuar. Do ishte e vërtetë nëse do vërtetohej seai do linte kamje, por ne që dimë sot fatin efamiljes së tij, pohojmë se shkencëtari i njo-hur e teproi me këtë figurë. Ai ishte realisht

njeriu i vetëm që mund të mblidhte sh-qiptarët e asaj kohe. Të mjafton të kujtoshnjoftimin që konsulli italian i bënte qever-isë së tij nga Vlora më 28 nëntor 1912: Nëshfaqjen e papritur të armiqve të rinj, tëpapritur që mund ta kishin dënuar përgjith-monë ekzistencën e kombit shqiptar, ata [Sh-qiptarët] u larguan nga mospajtimet dhe umblodhën rreth një njeriu mjaft

superior për inteligjencën, përvojën dhe

Prapaskenat e shqiptarëvenë Kongresin e Triestit

zgjuarsinë, që u përpoq t’i bënte të shpëto-nin veten duke shpallur pavarësinë e tyredhe duke kërkuar nga Italia dhe Austria,gadishmërinë për të mbështetur këtë kon-trast harmonie.

Njeriu, që ai e etiketon si kaq superior, ipranuar nga të gjithë shqiptarët ishte Is-mail Qemali. Fakti i të qenit një albanolog ishquar nuk e bëri dot Nopçen, një njohës tëmirë të shpirtit të shqiptarëve.

Franc Baron Nopça me kostumpopullor shqiptar

E diel 11 Nëndor 2018 - 15HISTORI

me gazetën “Neue Freie Presse”, kurse unëdoja që deklaratat e shtypit të kalonin nëpërduart e mia. Prandaj arrita që reportazhetzyrtare të kongresit t’i jepeshin vetëmgazetës Albanische Korrespondenz. Korre-spondentët politikë të pranishëm u prekëndhe u ankuan, por pas ndërhyrjes sime atau njoftuan nga Vjena që të bindeshin. Përshkak të kësaj lëvizjeje të zgjuar, DervishHima mund të informonte gazetën “NeueFreie Presse” vetëm me lejën e Zotit Frojnd-lih, i cili ishte pa përvojë në gjëra shqiptare,kështu që ai kishte nevojë për mua. Për tëtheksuar rëndësinë e Frojndlihut, ai u ftuanë tavolinën e mysafirëve, në sy të të gjithëgazetarëve. Shpalosja e flamurit shqiptar uprit në këmbë me entuziazëm, dhe gjatëhapjes solemne, Kongresi i dërgoi të njëjtintelegram pershëndetjeje Berhtoldit dhe SanXhuljanos.

Unë këshillova që të mos u dërgoheshintelegrame mbretërve të Evropës duke qenëse teksti nuk mund të ishte njësoj për sh-kak të qendrimit të theksuar të Austro-Hungarisë. San Xhuljano u përgjigj men-jëherë, gjë që bëri shumë përshtypje.Berhtoldi u përgjigji vetëm pasi unë i kërk-ova Mëkëmbësit të Triestit, Princit Hohen-lohe, që t’a bindte ministrin për këtë. Faktii vonesës së përgjigjes nga Berhtoldi natyr-isht la një përshtypje të keqe dhe, për t’akompensuar këtë, i propozova Hohenlohesqë ai të ftonte kryesinë e kongresit për drekë.Propozimi im u realizua me lejën eBerhtoldit dhe me praninë e konsullit ital-ian në Triest.

Dreka ishte e shkëlqyeshme dhe tavoli-na ishte zbukuruar me lule. Italo-shqiptarëtishin të shumtë në kongres, por mbajtënfjalime vetëm italisht. Unë u përshëndetagjatë hapjes solemne nga Faiku si mik i madhi shqiptarëve. Mendova gjatë disa minutavepër një përgjigje, u ngrita në podium dheatëherë mbajta një fjalim në gjuhën shqipe.Me përjashtim të konsullit të përgjithshëmKral dhe të disa konsujve të tjerë austriakëdhe italianë, besoj se asnjë evropian tjetërnuk e ka bërë një gjë të tillë. Përveç konflik-tit midis vllehëve dhe shqiptarëve gjatë tëcilit kombësia ende e palindur e vllehërvedha prova të dukshme të fanatizmit dhe tëmendjemadhësisë së saj ballkanike, dhe pasnjë shkëmbimi fjalësh midis kryetarit Faikbej Konica, dhe mashtruesit Nikollë Ivanaj,i cili e sfidoi kryetarin vetëm për të tërhequrvëmendje mbi veten, por nuk pati sukses,në kongres u thane vetëm fjalë boshe. Dukeqenë se nuk doli asgjë e arsyeshme nga kjoshkretëtirë fjalësh, unë e thirra Faik bejKonicën në darkën e ditës së fundit dhe ibëra të qartë se kongresi nuk kishte bërëasnjë punë. Gjëja minimale që mund të pritejnga një kongres politik ishte një rezolutë.Faiku ishte dakord me mua, dhe unë ia dik-tova rezolutën e cila ditën e nesërme do t’upërcillej si telegram fuqive të mëdha. Pasnjë gjysme ore ishim gati dhe të nesërmenFaiku ia paraqiti rezolutën kongresit. Pasnjë debati, prapë për gjendjen e vllehërve nëkongres dhe në të ardhmen e Shqipërise, qëFaiku e mbaroi me një ultimatum për tëmirën e shqiptarëve, rezoluta u pranua, dhefjalët e mia iu transmetuan fuqive të mëdhasi rezoluta e kongresit.

Gjatë kongresit, Kavaljere Majerhëfermori vesh nga Tahiri, djali i Ismail Qemali,se Monpensie po përgatiste një puç. Ai matregoi mua, dhe asnjë i huaj tjetër nuk emori vesh, pra as Frojndlihu dhe as Dunger-ni. Të dy ne e informuam Makavecin, dheky i fundit e informoi Ballhausplatzin. Atyu ndërmorën tërë kundërmasat. Plani iGjikës për të hapur çështjen e fronit në kon-gres tashmë kishte dështuar, por kishimmerak për ndonjë sulm tjetër, duke qenë seMonpensie rrinte gati me jahtin e tij në det.Kaluam dy ditë në Triest pa lajme nëse Vje-na do ta miratonte ose jo kandidaturën eMonpensiesë për shkak të lidhjes së tij famil-jare me Arqidukeshën Maria Dorotea. Sh-qiptarët, ndër të tjerë edhe Faik bej, filluantë na pyesnin se si duhej te reagonin lidhurme këtë kandidaturë. Me përgjegjësinë timeunë i thashë: “Në mënyrë armiqësore! Nukbesoj se Monpensie është kandidati iVjenës”. Më në fund erdhi përgjigjja ngaVjena e cila mbështeti hamendjen time.

Tash mund të vepronim në mënyrë të hapurkundër Monpensiesë. Rastësisht deputetëte Vjenës pranë kongresit dhanë një darkënë Palace Hotel, dhe gjatë një pushimi nëbisedat unë thashë me zë të lartë: “Kam dëg-juar se Monpensie do të bëhet mbreti i Sh-qipërisë dhe bile ka shtypur tashmë shpall-je. A ka vallë ndonjë prej zotërinjve këtunjë shpallje të tillë në xhep? Ju e dini,zotërinj, se unë mbledh shtypin për Sh-qipërinë”.

Habi e madhe! Qetësi e plotë! Por Fan Noliharroi dhe nxorri nga xhepi shpalljen e sh-typur dhe ma dha. E fshehta e Monpensiesëdoli në shesh. Në mbrëmje shpalljen ia dër-gova me postë Berhtoldit. Shqetësimet tonau pakësuan, por nuk u zhdukën. Ditën tjetërnë kongres pati një moment vërtet drama-tik kur u përhapën lajme se kishte ardhurnë Triest një kasnec i qeverisë së përkohs-hme nga Vlora, dhe disa minuta më vonë usoll në sallë një plak i lodhur nga udhëtimi,shtatgjatë, i përkulur dhe me shumë emo-

duke qenë se kishte dëgjuar se unë ishamik i shqiptarëve, më pyeti nëse mundta ndihmoja për të shlyer borxhin e Ta-hirit sepse, po të bëhej e njohur kjo,gjithë Shqipëria do të diskreditohej.Tahiri kishte nevojë për 500 deri 600korona. Ai tha se kishte turp të mëkërkonte para vetë. Unë isha gati men-jëherë të ndihmoja dhe i premtova sedo të rregulloja çdo gjë mu pasdite.Drekën e hëngra me Tahirin dhe Ma-jerhëferin dhe i shpjegova Tahirit seishte bërë vegël, bile se ishte peng nëduart e Gjikës, me anë të të cilit atamund të detyronin babain e tij të hiqtedorë nga qeveria e përkohshme për tëshpëtuar djalin, në dobi të Monpen-siesë. Tahiri natyrisht u tremb jashtëmase. Ai më rrëfeu çdo gjë që dinte, portha se nuk kishte para që të largohejnga Gjika. Unë i premtova që do të rreg-ulloja çdo gjë. Pasdite pagova faturën ehotelit dhe ia dhashë shumën e

Për hir të së vërtetës, duhet të theksoj seMinistria e Punëve të Jashtme më ka mbu-luar shpenzimet. Kam marrë para nga or-ganet qeveritare austro-hungareze gjithsejkatër herë.

Herën e parë mora një shumë pas krizëssë Anekcionit [të Bosnjes] për shlyerjen eshumës që kisha harxhuar në vitin 1909gjatë muajve janar, shkurt dhe mars përagjitacion në Shqipëri. Herën e dytë Minis-tria më dha mundësi të dërgoja Saidin nëMalin e Zi dhe në Shqipëri gjatë Luftës Ball-kanike. Herën e tretë u shlyen shpenzimet emia në Kongresin e Shqiptarëve nga fondetqë më solli Ali Arnauti. Herën e katërt moranjë rrogë të lartë kur punoja në Bukureshtnë një mision të posaçëm diplomatik gjatëfillimit të Luftës Botërore. Të gjitha shpenz-imet e tjera për udhëtim, agjitacion, dhe in-formacion, i pagova nga xhepi im. Vetëmnjë herë isha agjent politik dhe kursevapara. Kjo ishte ku dola në mision si çoban.Pati edhe një episod mjaft interesant nëKongresin e Shqiptarëve kur famullitariPjetër Tushaj i tregoi Zotit Majerhëfer se aidhe Kryepeshkopi i Shkodrës, MonsinjorSereqi [Sereggi], kishin bashkëpunuar mëMalin e Zi kundër turqve në vjeshtë të vitit1912. Majerhëferi më informoi për këtë lajm,që e kisha marrë me mend. Ishte për të qe-shur se si e turpërova agjentin serb Vajs.Zoti Vajs, për karakterin e dyshimtë të tëcilit më kishte informuar Ali Arnauti, don-te të prezantohej me mua. Unë nuk ishakundër sepse kështu mund t’a demaskojamë mirë. Kur mësova për qëllimin e Vajsit,iu afrova atij menjëherë, u përkula jashtëza-konisht thellë para tij, dhe u paraqita, dukee pyetur se si mund t’a ndihmoja. Mirësjell-ja ime e habiti plakun, ashtu siç kisha pri-tur. Për shkak të moshës dhe të mënyrës sëtij, prisja të ishte i ngadalshëm nga pikë-pamja e inteligjencës. Ai u hutua, donte tëprezantohej shpejt dhe tha: “Jov...” dhe men-jëherë e ndreqi: “Johan Vajs.” Une i thashë:“Thoni lirisht Jovo. E di që jeni nga Beogra-di.” Kështu e kapa dhe Zoti Vajs nga Serbiapohoi se kishte jetuar në Serbi, ishte përf-shirë në një proces me qeverinë serbe përnjë truall, dhe më në fund pranoi se kishteardhur në Triest si përfaqësues i një fabrikearmësh, për t’iu ofruar shqiptarëve, për-katësisht shtetit të tyre, armë. Rrenat eZotit Vajs nuk ishin të këqia. Ai besonte seunë nuk e kuptoja qëllimin e ardhjes së tij.Ai kishte për detyrë të vëzhgonte nëse sh-qiptarët furnizoheshin me armë nga qever-ia austro-hungareze. Unë i thashë Zotit Vajsse pikërisht pushka automatike e tij ishte epapërshtatshme për shqiptarët për shkaktë harxhimit të madh të municionit, dhe enjoftova se nuk ishte shumë e zgjuar ngaana e firmës së tij të dërgonte përfaqësues-in e saj të Beogradit, pra të dërgonte atënjeri në Triest, i cili po furnizonte me armëarmikun shekullor të shqiptarëve, dmth.serbët. Në fund, e këshillova Zotin Vajs, qëtë mos diskreditohej dhe të mos diskredi-tonte firmën e tij, të largohej sa më shpejtënga Triesti dhe t’iu ofronte mallrat sh-qiptarëve më vonë, kur armiqësia midis ser-bëve dhe shqiptarëve të ishte zbutur pak.Natyrisht Zoti Jovo Vajs nuk ishte shumë ikënaqur për këtë këshillë dashamirëse,kunjin e së cilës e kuptoi shumë mirë. Ai uzhduk nga vendi menjëherë. Më 3 mars unëi shkrova Konradit10 nga Triesti si më posh-të:

“Shkëlqesi!Do të keni dëgjuar për rrengun e parash-

ikuar të Dukës së Monpensiesë për marrjene fronit shqiptar. Biografinë e tij të shtypurshqip ia dërgova Berhtoldit sot paradite.Mbase do të mendoni se jam i çmendur, kurJu bëj këtë propozim, por për shkak tërreziqeve që mund të dalin si pasojë e poli-tikës sone të mosveprimit, unë ju propozojkëtë plan, edhe po të jetë aventurist. Do tëblej, gjoja me paratë e mia, dy avullore tëLlojdit, shumë të vogla dhe shumë shpejta,dhe do t’i armatos me topa dhe me 300 ush-tarë të veshur civil si vullnetarë të mi, dhe,duke marrë pajisjet e duhura ushtarake, dotë zbarkoj në veri të Durrësit nën flamurinshqiptar. Avullorja e dytë do të shkojë në

Vijon në faqen 19

cione. Ishte kryeministri shqiptar, KristoMeksi, i sapoardhur nga Vlora. Njëngazëllim i stuhishëm! Të gjithë ishin si tëelektrizuar. Faiku u zbeh sepse kishte për-shtypje se kryesia kishte humbur çdondikim mbi kongresin. Tashti kryesiminkëtu e mori qeveria e përkohshme. Ai nukdinte se çfarë lajmesh kishte sjellë me veteMeksi. Po të propozonte Kristo Meksi si idërguari i qeverisë shqiptare në Vlorë,Dukën Monpensie si mbret të Shqipërisë,pas ndonjë marrëveshjeje të fshehtë, atëherekishte mbaruar çdo gjë. Unë u ula pranëministrit të qeverisë austriake, Makavec,dhe i thashë: “Shikoni, nëse Kristo Meksimbështet kandidaturën e Monpensiesë,jemi të humbur, sepse ai do të shpalletnjëzëri”.

Makaveci dukej i qetë nga jashtë, por ngabrenda po dridhej. Ai ishte gati të shkontederi aty sa të bënte skandal duke mbyllurkongresin. Kristo Meksi filloi të fliste. Ai itransmetoi Kongresit të Shqiptarëve për-shëndetjet e qeverisë së përkohshme dhenjoftoi se anëtarët e qeverisë ishin shën-doshë e mirë. Pas kësaj u largua nga po-diumi, përsëri i shoqëruar nga duartrokitjetë stuhishme, pa kuptuar fare se çfarë ven-dimi kishte patur në dorë. Atmosfera u çel.Ne kuptuam se Ismail Qemali nuk dinte gjëpër planin e Monpensiesë. Tani erdhi kohapër të larguar Tahirin nga Gjika. Një rastë-si na lehtësoi planet tona. Gjika nuk dontetë paguante shpenzimet e hotelit të Tahirit.Ai iu drejtua të tjerëve, dhe pas pak kohemë erdhi një patriot shqiptar. Besoj se ishteMark Kakarriqi apo Koci, i cili më tha seTahiri, i biri i kryetarit të qeverisë tëpërkohshme, kishte një hall. Ky patriot,

nevojshme për shpenzimet e tij deri tënesërmen. Më vonë e takova përsëri pa-triotin shqiptar i cili kishte kërkuar500-600 korona dhe i njoftova se e kishashlyer borxhin e Tahirit, por se ai kish-te gabuar me shumën. Nuk ishte fjalapër 500-600 korona, por vetëm për 190korona. Në këtë mënyrë një patriot sh-qiptar dështoi në planin e tij për të fitu-ar 300-400 korona. Tahiri më ftoi përdarkë dhe, që ai të mos përzihej në ndon-jë veprim gjatë natës, duke qenë se edheGjika banonte në atë hotel, i dhashëshumë alkohol për të pirë. Në mesnatëe ktheva në hotel, të pirë e bërë xurxullsi derr, dhe në hyrje takuam Gjikën. Aie kuptoi mirë situatën dhe pa se për sai përket Tahirit, kishte dështuar. Menxitjen time Tahiri i tha se tash do tëshkonte në Vjenë, ku do të banonte memua. Kështu u ndërprenë përfundi-misht lidhjet midis Gjikës dhe Tahirit.Herët në mëngjes dërgova dikë për tëmarrë çantat e Tahirit dhe pastaj aiudhëtoi, përsëri pa para në xhep, për nëVjenë, ku e strehova në një hotel. Kësajradhe ishte pengu im. Më vonë i blevanjë biletë treni për në Nicë, i dhashë pakpara xhepi në dorë, dhe e ktheva te nënae tij. Që të mos përsëritej një histori etillë, Ballhausplatzi i dërgoi ZonjësQemali një shumë më të madhe që t’andihmonte atë me problemet e saj finan-ciare. Që të flas për nivelin intelektualtë Tahirit, mjafton të them se gjatë ko-hës së Abdul Hamidit ai kishte qenëoficer i forcave detare turke. Kjo i shpje-gon të gjitha. Kaq ishte pjesëmarrja imenë Kongresin e Shqiptarëve në Triest.

Ismail Qemali

E diel 11 Nëndor 201816 -EPISTOLAR

AARGUMENT

“ Vetë kartelizimi i kësaj vepre përmban shenjën (?) pikëpyetje, shfaq dyshim, përderisa nuk ekziston asnjëshënim i shkruar, asnjë provë a tregues kohor se bëhet fjalë këtu për portret të Skënderbeut, shkruan z.Andrea.Dhe, shton se nga studiuesit e huaj theksohet se Koka i ngjason asaj të Skënderbeut, mbi bazë krahasimore meportretin e Skënderbeut te botimi i parë i Barletit në latinisht.

NGA FOTAQ ANDREA

I dashur Prof. Luti, i dashur mik,Studimi juaj “Medaljoni – varëse (cammeo)

me portretin e Gjergj Kastriotit” në BritishMuseum të Londrës”, botuar në VOAL, qer-shor 2018, sillte të dhëna të reja me mjaft inter-es për këtë vepër artistike nga më të hershmete më të bukurat me portretin e Skënderbeut,duke e çuar hapa përpara historinë e artit fig-urativ kastriotin. Konkluzioni juaj se kjovarëse, me gurë të çmuar e me vlera të rralla,duhet të jetë punuar në Venedik nga artistëme emër dhe mbi të gjitha, duhet të jetë mbaj-tur në gjoks nga Donika Kastrioti, Zonja eParë e Madhe e Arbrit, është rrjedhojë e njëanalize të hollësishme që ju i bëni aq bukurkësaj vepre të mrekullueshme, në rrafsh his-torik, por edhe artistik. Me të drejtë, ju shtro-ni një seri pyetjesh që kërkojnë përgjigje, dhekonkretisht: “Kush e porositi këtë medaljonvarëse?”; “Kush e skicoi, gravuroi, punoi atëportret?”; “Ku dhe kur u prodhua?”; “Kush ish-te pronari i saj?”; e më në fund: “Kush ishtepersoni që e shiti në shekullin XVI tek kolek-sionisti i njohur Hans Sloane?”.

Pyetjet tuaja, në rolin e studiuesit serioz emetikuloz, i dashur Prof. Luti, janë me venddhe tepër të vështira për të marrë përgjigje tësaktë pas gati gjashtë shekujsh që nga koha eprodhimit të këtij medaljoni. Por, ne nga anajonë (“ne” në kuptimin modest kolektiv të stu-diuesit), do orvatemi paksa të depërtojmë nëlabirintet e kohës për të parë më nga afër jovetëm kuadrin historik e artistik të atij Vene-diku ku gëlonin qindra e mijëra artistë e arti-zanë, vendas dhe të huaj (e domosdo edhe arti-zanë arbër të mbledhur në shekujt XIV-XVInë “Calle degli Albanesi”), por edhe për tëshqyrtuar disi kuadrin politik e diplomatik tëRepublikës së Sinjorisë me shtetin e Arbrit dheme Skënderbeun, që të kuptojmë më mirë e mëthellë simbolikën e këtij portreti të Skënder-beut shfaqur në gur oniks.

Për të saktësuar diçka nga historiku që ju ibëni këtij portreti medaljon-varëse, kujtojmëse antikuari i shquar, shqiptaro-kanadezi Dri-tan Muka hyri në korrespondencë me BritishMuseum Images në dhjetor 2008, pas orvatjevetë para që kishte bërë që në qershor 2007, për tëkërkuar të bëhej publike në internet një foto eportretit të Skënderbeut në varësen cammeo,(fig.1) sigurisht kundrejt rregullave në fuqi dhepagesës përkatëse. Synonte në këtë mënyrë tëshuante çdo pikëpyetje dhe çdo dyshim që fig-uronte në katalogimin e këtij portreti ku vihejnë dukje konkretisht: “Text from Dalton 1915,Catalogue of Engraved Gems: BurlingtonMagazine, xxiv, 1913, p. 31. The head resemblesthat of Scanderbeg (nënvizimi ynë). Cf. Mari-us Barletius, Historia de vita et Gestis Scan-derbegi Epirotarum Principis, Rome, 1501 or1510, Frontispiece, opp. p. 1. Cf. also British Mu-seum, Catalogue of Early Italian Engravings,by A.M. Hind, Section A. 1; and Stoëe MS. 697.fol. 180.” Vetë kartelizimi i kësaj vepre, përm-ban shenjën (?) pikëpyetje, shfaq dyshim, për-derisa nuk ekziston asnjë shënim i shkruar,asnjë provë a tregues kohor se bëhet fjalë këtupër portret të Skënderbeut. Veçse, nga studi-uesit e huaj theksohet se Koka i ngjason asajtë Skënderbeut, mbi bazë krahasimore me por-tretin e Skënderbeut te botimi i parë i Barletit

në latinisht.Ne nga ana jonë, të bindur që kishim të

bënim jo vetëm me një portret origjinal tëSkënderbeut, por edhe me një portret të ri tëtij, nga më të hershmit e të paparë ndonjëherë,nxituam ta paraqesim këtë portret publikishte gjithë entuziazëm në ekspozitën tonë “Shpir-ti i arbrit ndër shekuj”, çelur në Muzeun His-torik në maj 2012, me rastin e 100 vjetorit tëshpalljes së Pavarësisë. Sigurisht, reagimetnuk do të vononin në media, dhe ndonjë studi-ues do të angazhohej me shkrim kushtuarkameos. Por ju, i dashur prof. Luti, na dhatëkohët e fundit një tablo të plotë të përshkrimittë kësaj kryevepre në kuadrin e studimeve tu-aja për medaljonet dhe veprat më të para meportretet e Heroit Kombëtar.

Mjaft studiues të jetës artistike venecianenë shekujt XV-XVI, ndër ta francezi BertrandJestaz, mbështetur në punimet e autorëveklasikë si G.Vasari, por edhe të P.G. Moro Lin eEmeric David, kanë vënë në dukje se Venedikui shekullit XV lulëzonte në të gjitha fushat eprodhimit, në të gjitha artet e veçanërisht nëartin e gliptikës, në gravurimin e objektevedhe sidomos të gurëve të çmuar (kameo). Mekëtë “zanat” të hershëm merreshin dhe jeto-nin rreth 600 familje venedikase, ku shkëlqe-nin artistë me emër, arpunues e argjend-punues. Vetë familja Bellini është marrë edheme artin e gliptikës e deri te arti i qëndistarisë.“Punë veneciane”, thuhej plot mburrje në obor-ret mbretërore të Europës, por edhe mes kole-ksionistësh për objekte luksi me shkëlqim të

paparë, tërë ar e vezullim gurësh tëvyer, tërë mëndafshe, cohurina eqelqe të Muranos. Prodhohej, shitej,blihej e koleksionohej gjithçka, qënga objektet e kultit (kryqe e ikonashenjtorësh dhe engjëjsh në ar e kri-stal), deri te veprat e artit, punimete argjendarisë, zbukurimet nga fau-na dhe flora, bizhuteritë, orenditë,madje edhe serviset prej ari tëguzhinës. Mbi të gjitha, mbretër,princër, dukë, dozhë, markezë eemra të njohur personazhesh his-torikë, rendnin kush e kush të kish-te jo vetëm portretin e tij nga dorëmjeshtërore, për të lënë gjurmë sh-këlqimi në këtë epokë të artë vene-ciane, por edhe për të zbukuruarkështjellat e tyre mesjetare me kole-ksione të pasura, deri edhe me statu-ja mermeri, tryeza tualeti e pasqyrakristali. E njohur kështu për luksine saj të shfrenuar, për madhështinë,por mbi të gjitha për shpirtin treg-tar e fitimprurës, për rol të dorës sëparë në marrëdhëniet me Evropën,Sinjoria - kjo Zonjë e Madhe e re-publikave italiane, “Qytet i pasur nëar, por edhe më shumë në famë”, siçthoshte Petrarka i shekullit XIV, meflotën tregtare e ushtarake më të për-paruar të kohës -, po njihte kësisojgjatë shekullit XV kulmin e lulëz-imit, mes entuziazmit e euforisë.Asgjë s’e ndalte në zgjatjen e kthe-trave si superfuqi e parë e kohës përtë akaparuar tregje, duke ndjekurpolitikat e veta koloniale pa kurr-farë skrupulli e në dëm të popujve tëtjerë, kryesisht të Ilirikumit të lash-të e të Ballkanit. (fig.2 Venediku).

Veçse... ama,... çdo lartësim karënie, çdo shkëlqim ka zbehje, dheshpejt do pasonte një periudhë vësh-tirësish për Republikën e ShënMarkut, që do fillonte në prag tëshekullit XVI, të njihte lëkundjet,tensionet, tkurrjet, si dhe ciklin eulje-ngritjeve. Në fund të shekullitXV, prodhimet e luksit njohën krizëtë rëndë në Venedik, për shkak tëkonkurrencës së huaj dhe largimitjashtë të arit, gjë që do të shkakton-

te rrënim të prodhimit vendas. Aq sa më 1502,Senati detyrohet të marrë vendim që të mospërdoreshin më metalet e çmuara për zbuku-rime, sepse po boshatisnin thesaret e Repub-likës. Tanimë, nga 600 familje arpunuesish nëVenedik, u lejuan të punojnë vetëm 20 familje.Më 1506, arrin kulmin kriza e objekteve të luk-sit, dhe më 1509, pas humbjes nga Venediku tëbetejës së Agnadello-s kundër koalicionit tëhuaj, Sinjoria veç kur do ta shihte veten nëvështirësi të mëdha për të financuar e përbal-lur sidomos luftën kundër turqve osmanë. Përrrjedhojë, plasi kriza financiare dhe Senati morimasa drakoniane që të ndalej me çdo kushtpërdorimi i floririt për zbukurime. Po ashtuedhe përdorimi i gurëve të çmuar. Sakaq, epërs-inë dhe përparësinë në Itali për prodhimin eobjekteve të luksit do ta merrte Republika eMilanit.

E paraqitëm tërë këtë panoramë, prof. Lut-fiu, për të konfirmuar përfundimin e rëndë-sishëm të studiuesve të huaj, po edhe tuajin sekameo me portretin e Skënderbeut ishte pam-ëdyshje prodhim venedikas luksoz i mesit tëshekullit XV, pikërisht në periudhën kurSkënderbeu ishte gjallë, dhe kur kishin filluartë prodhoheshin edhe medaljonet e para meportretin e tij. Por, le të shohim konkretishtnga afër tipologjinë e portreteve të Skënder-beut të asaj periudhe, për të kërkuar mes tyrepërafritë, dallimet, stilet dhe vetë synimin erealizimit të këtyre veprave. Konkretisht vëmëre:

Së pari, në tre gjinitë e veprave më të her-shme me portretin e Heroit Kombëtar, (në ka-meo, në medaljon argjendi e bronzi, në minia-turën e kodikut të Fiocco-s, fig. 3, 4, 5), Kastri-oti i Madh na shfaqet me profil vetëm nga emajta. Dhe nuk është rastësi: është pozicioni iparapëlqyer e tradicional i dozhëve të Vene-dikut (e majta e zemrës), po edhe i mbretërve,princërve, etj. Në fakt, edhe vetë portreti i parëi Skënderbeut në vaj, i realizuar mbi bazën eskicimeve të G. Bellini-t (“Skënderbeu” igalerisë Ufizzi të Firencës, - fig. 6), shfaqet gjith-ashtu me profil nga e majta. Më tej, edhe por-treti i Skënderbeut në veprën e parë “Historiae Skënderbeut” e Barletit në latinisht (1502-1508), pozicionohet sërish nga e majta (fig.7).

Së dyti, në tre gjinitë e këtyre veprave, Heroiparaqitet në tre mosha të ndryshme: në moshëtë hijshme e hirshme 40-50 vjeçare (kameo); nëmoshë mbi 50 vjeçare (figurë impozante apolegjendare - medaljonet); në moshë bukurishte realisht 60 vjeçare (miniatura në kodikun eFiocco-s, 1465). Domosdo, nga vitet 1450 derimë 1465, Skënderbeu do të lëvizte si fizionomi,dhe s’kish si të shfaqej statik e vetëm një, uni-kal. Është kjo arsyeja që kemi larmi portreteshtë Skënderbeut, në mosha të ndryshme, poredhe në stile të ndryshme, sipas shkollave,epokave dhe vetë individualiteteve artistike,që kanë trajtuar historikisht portretin eSkënderbeut.

Së treti, figura e KryeHeroit sa ishte gjallë,pasqyruar në gjini të ndryshme të artit aplika-tiv (gur i çmuar, metal, pergamenë) dëshmonpër vetë qëllimin e realizimit të tyre me njëfunksion të caktuar: për t’iu bërë dhuratë eçmuar vetë Heroit.

Së katërti e rrjedhimisht, dhurata merr kë-sisoj karakter të fuqishëm politik dhe ështëshprehje e marrëdhënieve të jashtme, në kohë

Medaljoni varëse kameo meportretin e Skënderbeut, vepra eparë artistike për Heroin Kombëtar- Letër profesor Lutfi Aliajt, Siena, Itali

Skënderbeu, Venecia shek. 15British Muzeum Londër

Fig. 9 Shqiponjë me Skënderbe

E diel 11 Nëndor 2018 - 17MEA CULPA

e hapësirë midis shtetit të Arbrit e Shefit të tijdhe republikave të tjera italiane (shteti i Na-polit, Republika e Venedikut, Vatikani, etj.).

Ju keni të drejtë, i dashur mik, kur thoni semedaljoni kameo duhet t’i jetë bërë dhuratëSkënderbeut me rastin e martesës së tij. Po.Është një pohim i guximshëm e i fuqishëm,rrjedhojë logjike e analizës suaj në kuadrinkohor të realizimit të kësaj vepre. Dhe ne jumbështesim në mendimin tuaj se kameo ështëdhuratë për martesë e Princit të Arbrit. Nëkëtë rast, ne mund të thellojmë analizën tonëdhe të dalim në disa përfundime:

a) Martesa është ngjarje madhore në jetëne një Princi, e sidomos të një Princi jo dosido,por të një drejtuesi e burrë shteti. Kameo, dukeqenë objekt luksi i klasit të parë, merr kuptimtë thellë dhe simbolikë të plotë e të fuqishmekur vjen si e porositur nga lart, nga një au-toritet madhor, ashtu sikurse do vepronte mëpas me dhurata të çmuara për SkënderbeunAlfonsi e Ferdinandi i Aragonës dhe sidomosPapati. Në rastin konkret, më 1451, e intere-suar për mbarëvajtje dhe aleancë me KryePrin-cin Kastriot dhe në vazhdimësinë e politikëssë saj të cilësuar “e zhdërvjelltë” (dredharakenë fakt), Republika e Venedikut nuk do mun-gonte të dërgonte në Ardenicë - ku u zhvilluaceremonia e kurorëzimit të Skënderbeut meDonikën më 21 prill 1451 - Proveditorin e saj tëpërgjithshëm në Shqipëri, përkrah ambasa-dorëve të Napolit, Vatikanit, Raguzës dhe mjaftprincërve të Arbërisë. E domosdo, këta të dele-guar nuk kish si të shkonin aty me duar nëxhepa, por shkonin me dhurata luksoze (ash-tu sikurse princërit arbër dhe mbarë popullidërgonin me këtë rast në Krujë karvanëvarganë me gjë të gjallë, drithë, mallra e ndih-ma financiare – sipas zakonit mesjetar sinteti-zuar në shprehjen “edhe mbreti e do dhuratën”),për të dëshmuar kështu afrimin dhe afinitetinme Princin e madh shqiptar.

Pra, për mendimin tonë, kameo me portre-tin e Skënderbeut duhet të jetë dhuratë e drejt-përdrejtë e Republikës së Shën Markut me ven-dim Senati. A nuk veproi kështu Senati kurdërgoi me vendim të posaçëm më 1479 GentileBellini-n në Konstandinopojë për të realizuarmbi gjashtë piktura e medaljone me portretine Mehmetit II, në kuadrin e politikës së Vene-dikut për afrim me një tjetër superfuqi të ko-hës, perandorinë osmane? Nga ana tjetër, dimëqë Skënderbeu dhe familja e tij fisnike ishinedhe qytetarë nderi të Venecias. Ky, mendojmë,

“bëhet gjysma tënde” e brendshme,falë dashurisë, besnikërisë bash-këshortore, aleancës familjare fisni-kërore, etj. Le të sjellim këtu nëkujtesë edhe Faik Konicën kur shk-ruan prozën e bukur “Martesa eSkënderbeut”, duke theksuar se atëvit, “U dëftua në faqe të gjithë dheut,se Skënderbeu qe më i madhi kapet-an i kohës së tija” (nënvizimi ynë).

b) Në fakt, një vëzhgim i vëmend-shëm i portretit të kameos na shfaqnjë Skënderbe yll të bukur 46 vjeçar,dhëndër i denjë plot fisnikëri e mekurorë martesore mbi krye, si një el-ement domethënës për eventin dheme një këmishë zbukuruar me shtatëpala në qafë (shtata si shifër e shen-jtë). Leshrat, balli, syri, hunda, goja,mjekra e dredhur dhe e derdhurparaqesin një profil plot madhështi edinjitet jetësor, një personalitet të sh-kallës së epërme, me individualizime tipizim origjinal, realist, por edheme lirizëm të theksuar. Jemi ende nëprofilin “klasik” venecian si stil imi-tues i medaljoneve dhe monedhavetë lashta të botës iliro-greko-romake,por që shpejt do pasohej nga portretime pamje tre të katërta të stilit fla-mand, praktikuar në atë kohë ngaJan van Eyck, i cili do ta sillte artin etij në Venedik vetëm më 1474.

c) Duke pranuar portretin eSkënderbeut në kameo si dhuratë evitit 1451, kemi të drejtë nga ana tjetër,të pohojmë se ky portret artistik luk-soz, i rrafshit sipëror, është dhe du-het të jetë ndër të parët, në mos i pariportret i Heroit Kombëtar që nashfaqet më se real, përderisa vetëHeroi do ta kishte pothuaj përditëpërpara syve këtë medaljon varur nëgjoksin e Arianitkës së tij nuse 23vjeçare. Në këtë rast, medaljonet etjerë të Skënderbeut me portret disi“më të plakur” (fig. 4, 8), dhe të ha-mendësuar si të Pisanello-s, të vitit1449, nuk do mund t’i qëndronin ar-syetimit që po parashtrojmë, veç nëmos ato medaljone të jenë bërë en-kas për të shfaqur një portret heroilegjendar - sikurse kemi thënë në njëshkrim - mbi bazë skicimesh të real-izuara ndoshta nga dezinjatorë

lokalë (arbër) për t’u dërguar më pas në Ra-guzë apo Venedik.

d) Po ashtu, jemi të mendimit se nuk do kon-siderohej si fort e bazuar hipoteza sipas së cilësSkënderbeu duhet ta ketë porositur vetë këtëportret kameo në Venecie, për t’ia bërë dhu-ratë nuses së tij me rastin e martesës, në bazëtë modës në fuqi, kur gratë mondane të kohësparapëlqenin shumë objektet e luksit në ka-meo. Teza tingëllon paksa “e tërhequr përflokësh”, siç thotë frëngu, e ndërlikuar, sepsedo të na shfaqte në këtë rast një Skënderbe disi“narcisik”, që i bën dhuratë bashkëshortesportretin e vet. Në të vërtetë, Skënderbe Burrikish se ç’t’i bënte dhuratë Donikës: bizhuteri,varëse, byzylykë, unaza, kryqe e shenjtorë, pose po, por edhe servise kristalinë e në ar, etj.për të mos shkuar më tej, tërë ato objekte vene-ciane luksoze që në fakt, do të rimbarteshin nëItali nga Donika me tre anijata, pas vdekjes sëHeroit.

e) Nëse Donika e ka mbajtur në gjoks por-tretin e TënZot në gjallje të tij, kjo do të thotëse ajo duhet ta ruante këtë medaljon si gjënëmë të çmuar shpirtërore gjatë tërë jetës së sajtë gjatë, deri ditën e fundit që mbylli sytë si njëe ve e ndëshkuar keq nga fati që në moshë tëre, pa e shkuar kurrë ndër mend të rimartohejsi shoqet e veta princesha të oborreve të Eu-ropës, që s’e kishin për gjë të rimartoheshinedhe tre herë a më shumë. Por, përderisa med-aljoni është blerë në Itali nga koleksionistiHans Sloane në shekullin XVI, dhe jo në Span-jë, ku Donika ndërroi jetë, atëherë lindinpikëpyetje të reja për fatin dhe rrugëtimin dorëmë dorë të këtij medaljoni, një enigmë mëshumë që do mund të vinte në dyshim krejtarsyetimin që parashtruam më lart. Veçse, ...fati tragjik e historik i shqiptarit, fati sizifian imbijetesës, nga ku edhe stoicizmi e epizmi i tij,nuk do të kursente as Mbretëreshën DonikaKastrioti, siç do të shohim në një shkrim tëardhshëm, gjë që do mund të shpjerë në do pis-ta të reja tezash e hipotezash, kur Donika, për-para fatit të keq të sajin, të familjes, të vendit tëvet pushtuar egër, ndoshta ka qenë e shtrën-guar të shkëputet edhe nga objekti shpirtërori saj për njëmijë arsye. Sepse, përderisa udetyrua të shkëputet e të lërë trojet amtare,për hir të mbijetesës dhe në emër të fesë sëkrishterë, nuk përjashtohet as mundësia qëkëtë kameo me portretin e Skënderbeut –sikurse ndodhi me krejt kancelarinë skënder-bejane dhe objektet me vlerë (kodikët, shpatat,helmetat, medaljonet, heraldikat, etj. etj.) - ajot’ia ketë kaluar me testament për trashëgimi,gjithnjë në emër të vazhdimësisë së kujtimit tëHeroit të Madh - djalit, nipërve, nuseve të shum-ta në Itali (kur vetëm sot numërohen në këtëvend rreth 150 familje Kastrioti), duke qenë esigurt se në Spanjë, fati i saj mund të njihte tëpapritura edhe më të këqija e përvoja edhe mëtë hidhura...

Le të shohim më në fund rrethanat politike,diplomatike e artistike, që bënë të mundur re-alizimin e dhuratës kameo.

Një vëzhgim i shpejtë i marrëdhënieve tëVenedikut me shtetin e Arbrit dhe Skënderbe-

}}...nga numri i shkuar

“Milosao” e këtij numri ishte relativisht e thjeshtë, por me faqosje pakabsurde. Disi kubistë. Kuratori Artan Shabani foli për veprat eekspozuara të piktorëve të njohur shqiptarë, që studiuan jashtë venditdhe që, po qëndrojnë të ekspozuara në Rezidencën italiane. Në këtëintervistë, kuratori flet përtej kësaj ekspozite, duke na treguar tiparete punës së artistëve të ndryshme... Ajo që i bashkon të gjithë, sidomosata që vinë nga vendet latine është ajo që ata të gjithë do të përcjellinnë shkollën shqiptare, në vitet që do të vijnë. Redaktori ia vonoiintervistën, por shpresojmë që autori të mos ketë mbetur i zhgënjyer.Gazmend Kapllani na propozoi një cikël të një autore anëtarët e tëcilës i kishin mbijetuar pogromeve dhe holokaustit. Marjorie Agosin(1955) u rrit në Kili në një familje Hebrejsh. Kjo poliglotë e theksonkëtë në një nga esetë e saj me shprehjen se: “Babeli i gjuhëve qëdëgjoheshin në shtëpinë tonë, më ndihmoi të meditoja mbidomethënien e gjuhës dhe të Diasporës”. Marjorie Agosin vazhdon

të shkruaj poezi në spanjisht, mandej duke e përkthyer vetë nëAnglisht, na thotë Kapllani, që e solli mjeshtërisht në shqip. Layout ekishte lënë Kapllanin dhe si autor. Për fat, mendojmë se e rregulluamnë kohë.Miljenko Jergoviç, një nga autorët më të njohur sllavë, vjen në këtënumër me një shkrim për Ismail Kadarenë dhe një vepër të tij tëpërkthyer në Kroatisht. Xhelal Fejza, që na e propozoi, e kish sjellëpër publikun me një përkthim korrekt për shkrimtarin tonë tënjohur...Titulli është shumë interesant: Rusja në vendin që mezi mjaftonpër varret e banorëve të tij.Kujtim Dashi na solli tregimin e tij, që vazhdon dhe do të ketë dhe njënumër. Redaktori mendon se ishte numër i mirë por se layout ishte joaq i mirë, por kjo ndoshta dhe nga mungesa e bashkëpunimit të duhur,për të cilin duhet të fajësohet ai vetë, që ka punuar aspak mirë në këtëjavë.

Vijon në faqen 18

duhet të jetë kuptimi i dhuratës me kameonluksoze dhe është tjetër punë që këtë dhuratëtë çmuar sigurisht do ta mbante në gjoks Don-ika Kastrioti (krahas kryqit të artë), kur bash-këshorti, sipas shprehjes së bukur frënge

Pse jam i bindur për një portret të Skënderbeut?! Ne nga ana jonë, të bindur që kishim të bënim jo vetëm me një portret origjinal tëSkënderbeut, por edhe me një portret të ri të tij, nga më të hershmit e të paparëndonjëherë, nxituam ta paraqesim këtë portret publikisht e gjithë entuziazëm nëekspozitën tonë “Shpirti i arbrit ndër shekuj”, çelur në Muzeun Historik në maj 2012,me rastin e 100- vjetorit të shpalljes së Pavarësisë, saktëson ai.

Fig 10. Skënderbe centaure

Fig. 7 Skënderbeu te Barleti

Fig 6. Skënderbeugaleria Ufizzi Firence Fig 2. Venecia shek. XV

Fig 8

Fig 5

E diel 11 Nëndor 201818 - LETËRSIA SHQIPE

TTREGIM

Këtu mbyllet tregimi i publicistit të njohur, i cili ka vazhduar për tre numra duke sjellë një pjesë të realitetitshqiptar në gjuhën e një gjinie të tillë...

NGA KUJTIM DASHI

- Gjyshe, të lutem, - ngriti zërin masterx-hiku. Veçse nuk i tha “Mjaft më, i njëjti avaztash sa vjet! S’të mjaftojnë punët e shtëpisë?”

- Mama, si thua, të rrinte im bir pa punë? -e mbrojti i ati.

- I ka hyrë në hak keq tjetrit, sa s’ka ku tëvejë më. Kap njërin e kap tjetrin deri sa iagjetët rrëfanën me vëllanë e presidentit, edhedo lekë dhatë…Po ne rrogë e kokë ishim, aipo me një rrogë mësueseje e me dy fëmijë që istudionin jashtë, studionin e punonin për tëfituar jetën me djersën e ballit; ky po i ri qëedhe mund të gjente punë ndokund më kol-laj se ai në atë moshë…Më vjen turp, kur eçoj nëpërmend të shkretin. Kur patët nevojëpër të e nxirrnit prej kreje të dy, babë e bir,s’ka si ai, do ta ftonit edhe në dasmë po tëbëhej, pastaj i futët stërkëmbsen…Unë ty tëkam nip, po kam qenë gjithmonë me tëdrejtën dhe atë e dalloi lehtë, mos kini mer-ak, paçka se po i bëj tetëdhjetë vjeç…Me ndër-rue dollapi, të parët do t’i përqalleni atij simacja, sikur s’ka ndodhë asgjë…

Gjyshja ishte ndër të vetmet në familje, qëe kishte ndjerë heret ndryshimin e madh tëtë nipit, fill pas largimit të ish-kolegut më tëvjetër të tij dhe nuk ngurronte ta vinte nëspikamë, madje e quante si një fatkeqësi ndar-jen me të në atë mënyrë tinzare e të pabesë,pasi nipi e ndjente, se do të mbeste si peshkunë zall. E kishte patur prindin e virtytshëmnë zyrë; e kishte patur mësuesin e urtë, tëditur e të duruar, që i rrëfente vetëm rrugëne drejtë e të ndershme, po s’ia diti kimetin, see shihte pa perspektivë udhën parimore qëndiqte ai; e kishte patur specialistin e zotë etë kulturuar ballëpërballë në tryezë e në sashërbime të përbashkëta, po nuk e deshizotëria jonë, i ra të mirës me shqelm; dontesoj tjetër, që t’ia shtronin rrugën e karrierësapo dhe t’i vinin purteka, ta përdornin si tëmundnin; se nuk qe mësuar të vështrontelart, po poshtë, i donte gjërat t’ia bënin hazërtë tjerët e ai të ishte i pranishëm në prerjen eshiritit, t’u merrte meritat dhe paratë, kur ubë për ta; i donte gjërat, në mos të gatshme,të paktën, pa shumë mund e strapacim, thua-jse gjysmë të gatshme dhe i dukej vetja shumëi zoti dhe i prerë për shefllëk; ndihmoi meç’pati në dorë, bëri gjithçka mundte, që taflaknin fisnikun fjalëpak në rrugë të madhe,ta kthenin në atë moshë në gjeometër.

Tashmë që na ka dalë të gjithëve prej du-arsh e nuk e rrokim më, nuk e ndalojmë dottheqafjen s’bën para më meraku ynë; s’e nda-lon vetë i ati që e mori përdore në këto rrugë,që s’besoj kurrësesi, se ka dashtë të bëhej itillë, as e ëma, le më unë, që më ka shpërfillurgjithmonë, thuajse vinte zotëria nga ndonjëderë princërore apo mua të më kishin gjeturnë rrugë e të më kishin marrë në këtë shtëpipër sevap. Ky është tre herë i humbur; jovetëm, se s’po punon për faqen e vet, po as tëtë atit, le më për pasardhësin e tij, kur tëbëhet me të.

- Gjyshe, vërtet s’të marrë vesh ty, a më kemua nip, apo atë që s’e ke parë kurrë në jetëntënde?

- Vërtet, mirë e ke ti, s’e kam takuar kur-rë, po ama e kam parë fytyrën e shpirtin e tijte ti atëherë kur kishe më nevojë se asnjëherë tjetër, kur të mbrojti nga rreziqet dheatëherë, me sa mbaj mend, i ishe mirënjohës,- i ke harruar? - e të mori përdore si të birin etë drejtoj në punë, të gdhendi me shembulline jetën e tij qelibar, duke ndrequr edhe ndon-jë gabim tonin që kishim bërë me ty, - as nake thënë vetë sa herë si është e mundur që tëketë ende në botë njerëz si ai ekzemplar, që tëmos i ketë prekur fare e keqja?! - …se njeriukohën më të gjatë e kalon në punë dhe meandrrallat e saj, apo jo?

- Ou, me ty gjyshe nuk flitet, - ia bëri mas-

terxhiku dhe u mat të shkonte nëdhomën e vet për t’u shtrirë.

- Jo, jo, qëndro, - i tha i ati prerë, si takishte marrë urdhërin nga e shoqja. -Dhe, ule pak grykën me nënën, se e kemarrë shumë yrysh e përpjetë, se t’i thotëtroç gjërat. Me të thënë të drejtën, herë-herë as unë kam nisur mos të të njoh mëse kush je?

- Më pyete, baba se ç’më mundon? Psenuk flas? Tani që u tregova, kaloni fill enë gjyq, sikur jam ende nxënës shkolle, qëkam marrë katër. As më qani hallin se si etek t’ia bëjmë.

- E, mirë, dakort. Deri sa të vijë ky Gut-tenbergu e presidenti hungarez këtu tekne, ehë ka për t’u dashtë një kohë e gjatë, saujë do të rrjedhë deri atëherë…Shih, kalu-an njëzet vjet pas shkrepjes së demokra-cisë e, ku jemi, sikur rrethrrotullohemi nënjë vend, po hyjmë sot e po hyjmë nesër nëEvropë, si të ishim majë vaporit a ta he-dhim a mos ta hedhim spirancën…

- Vjen, baba, vjen, Karl-Theodor MariaNikolaus Johann Jacob Philipp Franz Jo-seph Sylvester freiherr von und zu…, menjërin gjysh princ e me tjetrin kont; megjyshe stërmbesë perandorësh…

- Kush mo? Ç’na ngatërron tani megjithfarë emrash e ofiqesh, me kontër eprincër, nga i psonise, ç’po na duhen? Ipari, ai është?

- Për atë e kisha fjalën, baba, po Karlzu Guttenberg i thonë shkurt, vjen kurduan të të bëjnë keq, eh, sa shpejt që vjen,ke për ta parë…Më keq se ministrit tëmbërtheckave do të ma bëjnë, edhe seministrit gjerman…Këtij hungarezit poi bëjnë presion përditë që të japëdorëheqjen…

- Je trembur keq, mbaje veten!- E di ç’ka propozuar njëri nga ato të

frontit kundërshtues, që zumë në gojëpak më parë dhe që ti the, se nuk vijnëdot kaq shpejt në vendin tonë? Siç dek-larohet pasuria e fituar, kanë propozuar,të deklarojmë vullnetarisht se kemi res-pektuar kriteret shkencore dhe etike, bie

fjala, unë për marrjen e masterit, tjetri përmbrojtjen e gradës shkencore të doktorit tëshkencave e, kështu me radhë?!

- Kur e ka botuar? Pardje? Ja, nesër, mbar-on dita e tretë e çudisë dhe shuhet kjopunë!...Këtu do të jemi. Do të rifillojë, kushe-di më vonë, po do të nisë sërish nga e para.Treditë të tjera sërish…Që të marrë zjarr diçkaduhet të ketë një interes publik, a më kup-ton? Njerëzit këtu po marrin bukën me listëdhe as që iu bie ndërmend për masterat tuaj,hajde mendje, hajde!

- Ee, kështu thua ti, po e di, të parin mua dotë më denoncojnë, nuk heqin dorë, jo. Ka pro-grame tani që t’i nxjerrin të palarat në sheshkollaj fare. Kur ia nxorën gjermanit, princit etani presidentit hungarez, jo mua, e ç’jam unëpara tyre?!…

- Mos e merr me kaq frikë, mos u bëj mer-ak. Çdo gjë do të shkojë në vend të vet. Kathënë gjyshi yt, sa më e vështirë ta marrëshnë fillim, aq më lehtë del në fund. Si për tëtjerët, do të bëhet edhe për ty. Nuk je i vetmi. Ekeqja është, se nuk mund ta korrigjosh mëtemën, ajo është e depozituar, vajte dhe e bëredhe libër, të dhënat e tua tashmë janë nësistem…

- Të pata thënë, baba.- Ti vërtet je i çuditshëm, për nder. Se mos e

mbrojta për vete masterin! Duhet, baba, përtë mbrojtur vendin e punës, më the. Në fakt,më the duhet çimentuar vendi i punës. Ur-dhëro paratë, të thashë. T’i gjeta dhe shokët emiqtë e mi, të ndihmuan me çfarë mundën,çmos bënë, më fute në borxh tek ata. Atëherës’pate ndonjë pretendim, apo jo? Ç’mund tëbëja më tepër unë?! Të kishe këllqe vetës’merrje pak aty e pak këtu, pa ja ditur përnder askujt. Këtë e dije mirë edhe pa dalë kyshembulli gjerman, mos m’i shit mua ato dëng-la, sikur për ty kur nuk të shkojnë punët fjollësiç dhe i do, unë jam fatkeqësia vetë dhe jo ekundërta. Ou, ky me bllok faturimi po i sh-kon jeta. Ç’janë të mira ia tërheq saora kërra-ba për vete, ç’i dalin për ibret ua kanë fajin tëtjerët…Nuk më thua pak si mund t’i zbulojnëlëndën e huaj në një master?

- Me softuere, baba, me softuere.

- Softuere?!- Janë programe kompjuterike, të cilët

bëjnë të mundur konfirmimin, shqyrtimin epunimeve nëpërmjet fjalëve kyçe, pothuajsenjësoj si kërkimi që bëhet në Google…

- Të pyeta shqeto, ma thuaj troç lëndën ehuaj, lëndën e huaj si e gjejnë?

As i ati dhe as i biri s’e kishin vënë re qënëna ishte ngritur, kishte marrë në bufe sh-ishen e rakisë dhe dy putira dhe ua kishtevënë përpara. Po pijeni një gotë, shyqyr që poiu shoh të kuvendoni përsëmbari babë e bir, utha dhe ua mbushi putirat me raki.

- Softueri ia lehtëson punën si komisionit,ashtu edhe për vlerësimin e saktë të punimittë kandidatëve, bie fjala, për master, për dok-toraturë…

- Shih ky, unë të pyes ku është ujku, ti thuaja ku janë gjurmët…Si i gjejnë, po të pyes, si?

- Është një procedurë e tërë, baba, por po ibie shkurt: sipas ligjit, çdokush që përgatitnjë tezë masteri apo doktorature, si dhe tëgjithë ata që përgatitin punime shkencore mekarakter kërkimor në formën e një libri medisa kopje, - ja, siç bëra unë, që më hëngri bythadhe shkova edhe e botova, hajde tërhiqe tanitërë tirazhin nga tregu dhe prapëseprap s’mëshpëton dot, se janë kopjet e detyruara në bib-liotekën kombëtare. Atje pajisen me njënumër specifik.

- E përse shërben? - pyeti i ati për t’i shkuarderi në fund zhbirilimit të këtij halli, që i kish-te rënë papritur e pakujtuar të birit si rrufejanë mot të kthjellët, po në radhë të parë atijvetë. Ai ndërkohë kishte zënë të mendonte sesi mund të shpëtonte pjesën e vet të përgjegjë-sisë, që pa ia vënë emrin kështu e dinte se dot’i rëndonte vetvetiu mbi shpinë, siç kishtengjarë dhe në plot raste të tjera. Më parë do tëmblidhte e mblidhte informacion, pastaj dotë ofronte zgjidhjen e vet me një prakticitet eqetësi olimpike, që të çudiste.

- Ky numri shërben për të ruajtur të drejtëne autorit, - fjala është, se kush pyet këtu, oaman, për të drejtën e autorit, - dhe për t’umbrojtur në raste abuzimesh, si mund ta tra-jtojnë nesër rastin tim, në të njëjtën kohë jepedhe garanci për autenticitetin e kërkimit dhepersonin, që e ka dorëzuar atje, vitin dhe plotgjëra jo më pak të rëndësishme për të drejtëne autorit. Unë këto i di mirë, po ç’e do më hën-gri bytha dhe tema më doli si një aliazh, që, potë dojnë, të gjallë e të vdekur, do të më kërkojnësecili pjesën e vet…

- Domethënë nuk do të thërrasin mërrugëve “duam paratë tona”, si atëherë kurranë piramidat financiare, por duam tezat,duam punimin tonë…

- I fortë je, baba! Sa i qetë je, mor burrë?Mua po më zien koka, ty të shkon mendjatani të bësh edhe humor!

- Ç’të bëj, nga halli e kemi. Merre shtruar.Mos e merr me kaq frikë, mos u bëj merak, ses’të ka trokitur kush ende në derë për këtëpunë. E ke erën ende me vete. Ke për të parë,çdo gjë do të shkojë në vend të vet, mblidheveten. Dukesh se pas pak do të trokasë portadhe do të thërrasin në hetuesi. Ka hetuesishkencore? Akademike? Po më dukesh si atatregtarët e pasluftës së fundit, që prisnin meankth partizanin me pushkë gjermane, përt’ua dorëzuar pasurinë, florinjtë…

- Mirë, po thua, tamam si ata tregtarët, qëia kishin frikën gjyshit të tij si morten përtatimet e jashtëzakonshme të luftës. Ka bërëdetyrën, ka qenë i rreptë, po edhe i drejtë. Iazen kush në gojë emrin për të keq atij tani nëdemokraci? Kurrkush. S’ia zë se ka qenë indershëm. Ashtu ishte koha. Nga do të mer-

Pas Guttenbergut, njëfilxhan çaj me kamomil

E diel 11 Nëndor 2018 - 19HISTORI

rte pushteti i ri për rimëkëmbjen nga lufta?Hej dreq, është bërë djali sa një grusht, sikurç’e ka gjetë, i ka hyrë frika në palcë. Dhe jepigotës. Po me të ra ndonjë qamet më të i madhnë kokë, ç’bënke ti?! Po i ngritke duart përp-jetë. Thirri mendjes, në qoftë se s’iu ke bërëndonjë gjë të mbrapsht këtyre, në qoftë ses’ke marrë në qafë kënd s’ke përse me pasëfrikë…

- Nuk ma merr mendja që tek ne të ketëstatistika të qarta dhe konkrete për plagjia-turat, - se nëse ndokush do t’i hyjë temëstënde, besoj kështu do ta trajtojë, apo jo, -për rastet e kapura në flagrancë me vjedhje,përvetësime dhe abuzime të të drejtës së au-torit…, - tha i ati duke shmangur e nxjerrëme marifet nga biseda të ëmën, së cilës i kish-te mbetur pikë në zemër se mos nipi ishtepërzierë në ndonjë punë të keqe, siç thoshteajo dhe, pas kësaj, do t’i vinte medoemosshpagimi i të dëmtuarve. S’mund të bëntepërjashtim. Kur e kishte patur me atë kole-gun e vjetër s’ia kishte merakun fare. Tan-imë orë e çast. Ishte dhënë fort pas lekut, paskarriges.

- Ka si nuk paska. Njërit që kopjoj mot àmot një fjalor dygjuhësh, e gjobiten rëndë,dhjetë milionë lekë, natyrisht të vjetra. E kuj-ton, po e ke nga ana jote, dhe s’do t’ia zëshemrin në gojë, se iu ka turpëruar…Tashti aiprap profesor mbeti, më duket se është bërëedhe doktor para disa kohësh, po ama u ng-rit një tufan i tillë kundër tij, sa u duk se dotë bëhej nami në këtë vend; dhe gjobën e pa-goi deri më një si vasja, si i thonë llafit…Katë dhëna për penalizime në raste plagjia-turash në punime kërkimore, teza masteriapo doktoraturash, po ka dhe një heshtje ngatë gjithë, sipas parimit mos më ngacmo, që tëmos ngacmoj. Askush nuk e kruan kokën evet, megjithëse e kanë mizën nën kësulë. Dhe,kur në shtet kështu, le më ç’bëhet në univer-sitet jopublike. Katrahurë…Unë, të paktën,kam shkuar dhe e kam marrë me këmbët emia, ndërsa atyre ua çojnë në shtëpi dhe uvënë notën, që u duhet, që u thonë…Dhjetë edo? Urdhëro dhjetën!...

- Mos kij merak se askush s’e ngre dorënpër të kruar kokën e vet, siç the.

- Prap s’ka gjë që ma rehaton shpirtintim!...Po kush më siguron mua se ai, ish-kole-gu, - e ka një mendje ai, që Zot na ruaj, derrmaloku është, - do të heshtë, do të mjaftohetme atë shkrim te ajo gazeta e përditshme, qës’po mundet me ia mbyllë gojën as vetë Nje-riu i Shpresës së Bjerrun, nuk do t’i shkojëderi në fund, për të më hequr masterin, për tëmë turpëruar në fillim faqe botës, pastaj dhepër të më flakur me ceremoni nga puna. Ekujt do t’i dhëmbë më për mua? Kush do tëmë dalë për zot?

- Kushtojnë ato softueret, kushtojnë? Sithua do të hyjnë shpejt ato tek ne?

- Natyrisht, për blerjen e tyre duhen fonde,po kur është puna për të keq, si rasti im, eh,si gjenden paratë, menjëherë,turravrap…Ish-kolegu tani s’ka kurrëfarëpushteti, por po erdhi një ditë, po u rikthye,siç dhe pretendon me të vetët, - dikur besadhe ne ishim me ta, po iu lamë shëndenë,duam të hamë, duam të jetojmë, s’bëjnë paraprincipet, s’na i zgjidhin hallet ato, - pra tëmajtët e djathtë, qindin më punon, mua tëparit. Fillon me masterin tim. Mirë thashë, iimi është paçka se kam marrë ndonjë gjë herëte njëri e herë te tjetri. Ama, i kam bluar nëmullirin tim. Sidoqoftë, iu rikthye përgjigjessë pyetjes, për vendosjen e një teknologjie tëtillë nevojitet ngritja e një grupi shqyrtimi, icili duhet të diskutojë për modalitetet dhe ba-zën e të dhënave, se ku do të bazohet e si do tëzhvillohet projekti.

- Gjithmonë ka dhe do të ketë një fillim…Paka shumë këto softueret, qenkan si një linjë ek-straksioni, që punon me kapacitet të plotë dhenxjerr mënjanë lëndën e huaj, si të thashë, ndër-sa lejon të kalojë e sakta, e vërteta…Si skanerdogane, ti kalo, ti prit pak se do të verifikojmëdiçka…

- Eh, baba, ty të bie ndërmend edhe të bëshshaka, mor burrë, mua po më vlon truri si rallëherë…S’doja t’iu mërzisja më shumë që parë…

- Pse?- Për efektin domino që po ngjet, pra, ja

përse; Gjermani, Hungari…Lexova në inter-net, kur isha në punë, se drejtuesit e Univer-sitetit të Semmelëeis kishin vendosur t’ia hiq-nin doktoraturën…Kujt thua ti? Vetë Presi-dentit të Hungarisë, Pal Schmitt…Përflitettani edhe për ministrin gjerman të kulturës,e pashë qëparë në facebook, madje për dh-jetëra faqe të kopjuara për dokturaturën e

tij, jo thjesht pasazhe a fragmente…- Dhe?...- Kjo konfirmon se testet e doktoraturës

të paraqitura plot njëzet vite më parë, fjalëne kam për këtë presidentin hungarez, ishintë kopjuara pothuajse plotësisht nga njëpunë e tjetërkujt. Kush të fal sot, babi?! Dhe,vendimin e ka marrë senati i universitetit.

- Senati i universitetit mbi presidentin evendit?!

- Pashë nderin kujton se atje është si tekne? Më ka çudit edhe votimi i tyre, sa të pa-varur që janë: tridhjetë e tre vota pro heqjessë doktoraturës e katër kundër. Kush të falsot, babi?! Unë e di nga do të më vijë, kush dota trazojë…Ai…Nuk më fal ai mua, jo, kur-rë!...

- Je bërë ves-vese, me fiksime. Mbaje vet-en! E, çka për të bërë ish-kolegu yt, kur ështëthjesht një punëkërkues i rëndomtë, që iambyllin derën ngado ku troket për ndonjëpunë? Kush ia fërshëllen?!

- Në fakt, më kishte paralajmëruar qëatëherë, kur punonim bashkë. Mos u ngutmë tha, ripunoje, po unë e nuhata, se ai kish-te vërejtur plagjiaturën e s’ma tha troç, që tëmos më binte në erz. Që atë ditë s’ia dhashëmë për ta parë. E po, në qoftë se më nxjerrinlëndën e huaj nga masteri im, qysh po i thuati, atëherë do gjëmojnë mediat, ke për të parë:i biri i ish-komunistit, i nipi i komunistit tëorëve të para, - dhe gjyshin do ta ma përmen-din, do t’ia luajnë kockat, si i thonë një fjale,ja këtu do të jemi; ish-fresshisti, që u hodh nëprehrin e të djathëve të majtë për bythën evet, të gjitha do t’i thonë biografistët ezellshëm…

E kishin harruar nënën, por ajo jo. Të zhy-tur në bisedë at e bir, ata s’u kishin vënë veshlajmeve në televizion. Plaka kishte marrëpultin dhe, befas, ngriti zërin e televizorit.Në dhomë zotëroi zëri i spikeres, e cila lexoilajmin, i cili porsa kishte mbërritur në studiodhe ndërpreu rrjedhën e lajmeve të parapër-gatitura:

“…Presidenti i Hungarisë Pal Schmitt jepdorëheqjen…”

- Mama, ngrije pak, të lutem, zërin e televi-zorit!- u dëgjua zëri i nuses së djalit nga dho-ma e gjumit. Dukej sikur ishte ngritur ngashtrati dhe po vishej për të ardhur në kuzhinë,ku luhej drama.

- Ou, - ia bëri babai dhe iu afrua më tepërtelevizorit për t’i vënë vesh më mirë.

- Më dëgjo mua tani, se di mëshumë unë, - hajde gëzuar, ti rrofsh nëna, qëna solle këtë raki, e mos ma merr më me tëkeq djalin e vetëm, dëgjove? - merre më shtru-ar, je më i qetë. Mos e merr me kaq frikë, mosu bëj merak. Dhe po ndodhi ajo që ti e parash-ikon obobujshëm fije e për pe, hidhja fajinmoshës, mungesës së përvojës, kaq dita, kësh-tu e bëra, e kisha parë dhe te tjerët, kaq kohëkisha në dispozicion, sajoje, po të gjen gjë?Gjithçka do të shkojë në vend të vet, ke për tëparë, mblidhe veten. Deri sa të mbërrijë tekne princ Guttenbergu, president Schmitti dheai më fundit, ministri gjerman i kulturëss’numërohen dot hallet që kemi për të kryer;pa kemi pronat, - ne veç letrat kemi në rreg-ull, se gjë s’na kanë dhënë akoma, ti do t’itrashëgosh po munde me marrë gjë një ditë,- pa ndërtimet e paligjshme; pa papunësinë,pa korrupsionin, pa…Do bëjnë ndonjë ditëzhurmë, pastaj gjithçka do të rreshtë. Nëvend tonë nuk plugohet, po veç sa u hiqenpluhrat, si i bëjnë punët në shtëpi nuset ereja…Kush po pyet për masterat e doktor-aturat, o masterxhiku i gjyshes?! Këtu povidhen gjëra të tjera me të rëndësishme, deti,nafta, pyjet, minierat... Aa, sa për kuadrinligjor, ke për të parë sa shpejt do ta bëjnë, -për të qenë në rregull me ndërkombëtarët, -natyrisht do të përpiqen të ruajnë bythën etyre, pa për t’u zbatuar, ehu, rradha do t’ivijë, kur të qethen viçat…E kthejnë në çësh-tje të brendshme ustallarët..., ç’kini me ne?...

Pse ke dëgjuar ti të vetëdorëzohet në poli-ci ndonjë hajdut? Atëherë të parët që duhettë dorëzohen duhet të jenë deputetët, gratë etyre dhe pastaj dashnoret, bijtë dhe bijat;nipërit dhe mbesat…Ehu, kur të vijë rradhajote, mbase i je afruar pensionit, ose, osendërkohë ke mbrojtur edhe doktoraturëndhe, në faqen e parë te temës, në frontespic tëlibrit, qëndis një ndjesë të bukur publike. Dhe,ke për ta parë po nuk të falen për çamor-llëkun tënd të dikurshëm, po dhe për aktinfisnik të distancimit...Bile s’do t’i bjerë ndër-mend askujt as për lekët që ke përfituar përvite e vite të tëra nga masteri yt…

20122012201220122012

Vlorë. Anijet greke nga frika prej Hamid-isë do të jenë zhdukur, edhe Monpensie edi këtë. Kjo avullore do të informojë qever-inë shqiptare e cila mban kontakte miqë-sore me Vjenën dhe të cilën unë si vullne-tar do t’a njoh zyrtarisht. Gjithë kjo du-het të inskenohet gjatë kohës që Ball-hausplatzi po i shkruan Zetterit dhe Kor-diosë për qëllimin e Monpensiesë. Minis-tria duhet të duket e zemëruar. Duke qenëse shqiptarët e egër - pra ata me pushkë -më njohin mirë, një protestë e mundshmee letrarëve dhe politikanëve mund të jetënjësoj për mua, gjë që nuk vlen për Mon-pensienë. Ju kërkoj ndjesë, Shkëlqesi,nëse Ju shkruaj këtu me shpejtësi diçkaqë, me syrin Tuaj të stërvitur i cili kup-ton më mirë vështirësitë, Ju duket fëm-ijërore. Por unë besoj se nëse një francez,i cili nuk di shqip, guxon të komplotojë,atëherë mund të komplotoj edhe unë. Tëmërkurën do të vij në Vjenë për të folurme Ju personalisht për këtë çështje, nëseShkëlqesia e lejon, dhe deri atëherë meshumë respekt,

Baron Franc Nopça”Nga Triesti u ktheva në Vjenë. Aty, kur

unë i tregova Berhtoldit për pasojat emundshme negative nëse froni shqiptardo të mbetej bosh për një kohë të gjatë, aim’u ankua se nuk gjente një kandidat tëpërshtatshëm. Në fakt, kishte një numërtë madh kandidatësh. Në radhë të parëishte Konti Urah fon Vyrtemberg, pastajedhe një princ egjiptian, Ahmed Fuad, dhedjali i Markezit Castriota nga Napoli. Nëkëto rrethana, vendosa të merrja një hapqë mund të më bënte lehtësisht qesharakdhe mund të dëmtonte tërë imazhin epunës time për shqiptarët. Megjithatëmora guxim dhe e provova. Unë i thashëShkëqesisë Konrad me shkrim se edhe unëdo të isha gati të bëhesha kandidat përfronin, nëse kandidatura ime do të mbësh-tetej nga Ballhausplatzi. I shpjegova se dotë më duhej vetëm një shumë e madhe, përtë blerë të ashtuquajturit patriotë sh-qiptarë. Nga përvoja ime me puçin e Mon-pensiesë, pashë se nuk do të ishte e vështirëqë të shpallesha mbret prej tyre. Në momen-tin kur të bëhesha mbret evropian, nuk dotë kisha të vështirë të gjeja fonde të tjera tëduhura duke u martuar me ndonjë ameri-kane të pasur me pretendime për një titullaristokratik, pra të hyja në një martesë kunormalisht do të kisha antipati. Mbësh-tetjen e banorëve të Veriut e kisha të sig-urtë për shkak të qëndrimit tim aty në vitet1910 dhe 1911, dhe në Vjenë mund të shpreso-hej që Ismail Qemali, i mbështetur më parënga Berhtoldi, nuk do të krijonte vështirë-si. Disa ditë më vonë, më datën 22 mars, ishkrova këtë letër:

“Shkëlqesi!Për shkak të acarimit të fatlumtë të mar-

rëdhënieve të Monarkisë me Malin e Zi, pje-sa e fundit të bisedës sonë që lidhej me mua,është bërë pa rëndësi. Nëse flisni për këtëpunë me Kontin Berhtold, do t’Ju kërkojatë mos e përmendnit fare kandidaturëntime, që të shmang përshtypjen e interesitvetjak. Para ndërhyrjes sonë aktive ky hapmë dukej e vetmja rrugë, por për fat, Ball-hausplatzi ka vendosur për një më të mirë.Për sa i përket Dukës Monpensie, ai mbetet

një rrezik dhe më duket se meqenëse ai udhë-ton nën flamurin anglez, nuk kemi mundësitjetër të veprojmë kundër rrengut të tij të plan-ifikuar përveç një aksidenti detar ku jahti i tij,qoftë duke u larguar nga Brindisi, qoftë dukeardhur në Vlorë, të përplaset rastësisht me njëavullore të Llojdit, duke bërë të domosdoshmeqë Duka të shpëtohej nga uji dhe të çohej neTriest apo në Kotorr. Siç kam dëgjuar, ai kabërë një përpjekje tjetër për të vendosur kon-takte me Ismail Qemalin. Duke Ju kërkuarndjesë që kohët e fundit Ju kam marrë kaqshumë kohë, mbetem me shumë respekt, Bar-on Franc Nopça”

Ka mundësi që kandidatura ime të pritejme shpotitje në qarqet kompetente. Disa javëmë vonë kur u tërhoqa i neveritur nga çdoveprimtari lidhur me Shqipërinë, shumë njerëzmenduan se kjo ndodhi vetëm se nuk u reali-zuan planet e mia ambicioze. Unë hoqa dorëpër shkak se Shqipëria siç doli nga Konferen-ca e Londrës, ishte një lindje e vdekur. Nuk upërpoqa të mbrohesha nga akuzat dashakeqetë përdorura me kënaqësi nga kundërshtarëte mi, duke ditur se ngjarjet që do të vinin, dotë përbënin mbrojtjen më të mirë. Shembja eshtetit shqiptar në vitin 1914 tregoi se unë patatë drejtë në vitin 1913 të largohesha nga anijaqë po fundosej. I vetmi “gabim” që bëra ishtefakti se unë i parashikova ngjarjet shumë mëparë se kundërshtarët e mi. Gjatë kohës kurpo mbahej ende Konferenca e Londrës, në fro-nin e Shqipërisë hypi princ Vidi. Në këtë kohëdoli në pah edhe Prenk Bibë Doda, i cili udhë-tonte tutje e tëhu midis Vjenës dhe Romës. Ekisha të qartë prej kohësh qëndrimin e tij pros-erb dhe promalazez, me anë të të cilit aikërkonte njohjen e tij si princ i Mirditës. Qëprej fillimit të luftës ballkanike ai u bashkuame Malin e Zi dhe më vonë, bashkë me MarkaGjonin, gjatë përparimit të trupave serbekundër Lezhës, iu hapi rrugën trupave të tyre.Pas këtyre gjërave nuk më habiti kur më njof-toi, duke më trajtuar si mikun e tij personal,gjatë një darke festive në Hotelin Zaher [Ho-tel Sacher], se ai kishte ndërmend të kthehejnë Mirditë jo nga Durrësi, por nga Beogradi.Besimi i tij shkonte aq larg sa që ai më kërkoitë ndërhyja pranë Berhtoldit në këtë çështje.Fill pas Kongresit të Shqiptarëve dhashëdorëheqje nga Komiteti Shqiptar për shkaktë kufijve të Shqipërise të caktuar në Londërdhe u tërhoqa nga çdo veprimtari politike.“Kjo Shqipëri s’ka për të mbijetuar. Nuk do tëmbijetojë sepse ajo detyrimisht do të bjerë pree njërës prej dy fuqive fqinje. Më keq se asgjë.Gjykoj se një veprim i mëtejshem për Sh-qipërinë nuk përputhet me sigurinë e Monar-kisë. Një Shlezvig-Holshtajn i ri. Kjo Shqipërimjafton për të blerë neutralitetin e Italisë, jomë shumë.” Këto janë fjalët që i përgatita dhei dërgova me shkrim Konradit. Dorëheqjentime nga Komiteti Shqiptar e morën për keq.Gjithsesi unë u tërhoqa nga çdo veprimtari emëtejshme për Shqipërine dhe i shpjegova ar-syet e mia Shkëlqesisë së Tij Konradit,Berhtoldit, Shkëlqesisë së Tij Berenrajter[Baerenreither] dhe të gjithëve që donin tëmë dëgjonin.

Pjesë nga vepra më interesante e Nopçës“Udhëtime në Ballkan: kujtimet e baronit

Franc Nopça” “Reisen in den Balkan: die Lebenserin-

nerungen des Franz Baron Nopcsa”*Gazeta Shqiptare. Ketu mund ta lexoni

te gjithe librin ne gjuhen gjermane:h t t p : / / w w w. a l b a n i a n h i s t o r y. n e t /

texts...isenBalkan.pdfPergatiti:Sabri SelmaniPergatiti:Sabri SelmaniPergatiti:Sabri SelmaniPergatiti:Sabri SelmaniPergatiti:Sabri Selmani

Prapaskenat eshqiptarëve nëKongresin e Triestit

Vijon nga faqja 15

NGA FRANC BARON NOPÇA*

E diel 11 Nëndor 201820 -ARTE PAMORE

AAKTIVITET

Njësoj edhe këtë vit tek “Nëntori” janë pothuaj të njëjtët artistë, Kujtim Buza, Adrian Devolli, Ksenofon Dilo, ZefShoshi, Llazar Myzeqari, Gazmend Leka, Buron Kaceli, Besim Tula, Nikolin Ivanaj, Hasan Çapari, Stefan Taçi,Artan Buca e shumë të tjerë. Një grup, që bën një përpjekje aspak të vogël të mbajë gjallë një nga aktivitetet mëjetëgjatë në vend...

NGA BEN ANDONI

Për çdo vit, kur ndahen me njëri- tjetrindhe mbledhin punët e tyre, ka të ngjarë që artistët pjesëmarrës të “Nën-

torit” në vetvete duhet të ruajnë një për-shëndetje largimi, që mund të jetë e tillë ekonceptuar si një formë shprese. Vitin tjetër,me shpresë shumë më mirë! Mot më mirë!

Por, vitet ikin dhe para “Nëntorit” kavetëm të përpjeta. Pak vëmendje. Pak inter-es. Pak mbështetje. Dhe, fare pak mediatiz-im. Kritika hesht...

Të gjitha këto janë vënë në dukje vazhdi-misht, sepse krahas kinse indiferencës, kjogjendje ende vazhdon dhe duket pak si earsyeshme. Për “Nëntorin” ka vetëmrezervime. Që do të thotë heshtje në formëmohimi. E të mendosh, pothuaj një javë mëparë, Ekspozita “Nëntori”, që mbledh njëkomunitet artistësh të tre brezave, i kaloitë dy dekadat. Kuratori Besim Tula, që e kakuruar edhe këtë vit , për çdo vit lufton meindiferencën e shtetit dhe të vetë kolegëveartistë, por edhe me përpjekjen për të mbaj-tur gjallë këtë frymë të këtij komuniteti sim-patik artistësh.

Njësoj edhe këtë vit te “Nëntori” janëpothuaj të njëjtët artistë: Kujtim Buza, Adri-an Devolli, Ksenofon Dilo, Zef Shoshi, Llaz-ar Myzeqari, Gazmend Leka, Buron Kace-li, Besim Tula, Nikolin Ivanaj, Hasan Ça-pari, Stefan Taçi, Artan Buca e shumë tëtjerë. Një grup, që bën një përpjekje aspaktë vogël të mbajë gjallë një nga aktivitetetmë jetëgjatë në vend.

Ashtu si ndodh për çdo vit, një pjesë epunëve, ekspozohen për herë të parë dhesynimi mbetet që piktura e kavaletit, qëata prezantojnë, të sjellë traditën me njënga llojet e gjuhës së kohës. Në këtë vit,shprehja individuale e artistëve mundohettë bëjë rrugë në konceptimin e artit tësotëm, por edhe i jep kësaj ekspozite njëliri më të madhe fryme.

Prej vitesh, artistët e këtij grupimi kun-drejt indiferencës së pashpjegueshme tëinstitucioneve kulturore, vetë kolegëve tëtyre jo vetëm kanë treguar vlerat më të

Ekspozita “Nëntori”,21 vjet ngjitje në absurd

bukura individuale, por mbi të gjitha kanëshpërfaqur edhe një përgjegjshmëri për tëtreguar perceptimet e tyre kushtuar ko-hëve të reja. Veçantia e tyre, duke folur nëpërgjithësi, është se përveç cilësisë reali-zuese posedojnë individualisht bagazh tëmadh teorik, kusht që duhej t’i afronte

njerëzit e artit për të ndjekur logjikën, poredhe për të krijuar debate për artin tonë.Çuditërisht, kjo nuk ka ndodhur sepse nëzhvillimet e artit tonë vazhdon një situatëshumë e përçarë dhe duket se identifikimibëhet në forma shumë të ngushta.

Këtë herë, “Nëntori”, është afruar mëshumë te figura njerëzore me të gjitha tip-aret e saj, duke i dhënë me këtë rast grupi-mit një lloj specifike, që është e pakufizuarsa i përket atributeve artistike. Ka mbeturte artisti mënyra sesi është përshtatur punae tij.

“Nëntori” ka një specifikë ku autorët

nuk punojnë në bazë të një teme kurato-riale. Kushti i parë është vetëm pjesë-marrja dhe mundësisht punët të jenë tëpaekspozuara.

Edhe njëherë duhet theksuar se: Vësh-tirësitë, puna e madhe për të gjetur mje-dise e duhura për të ekspozuar, por edheelementët e tjerë e bëjnë ekspozitën tëmos ketë më shumë se 25-30 artistë.Njerëzit që merren me të i kushtohen metë gjitha mjetet por edhe me angazhimeqë e tejkalojnë shpesh mundësitë e tyre.

Ndaj, “Nëntori”, mbetet një stoli ebukur dinjiteti për qytetin tonë, poredhe mësim për traditën dhe mbi tëgjitha vazhdimësinë. Pikërisht, qoftëedhe për këtë element të fundit, ata mer-itojnë një duartrokitje të plotë dhenderim.

un, mbi bazën e studimeve të F. Babinger, A.Ducellier, F. Thiriet, G. Valentini dhe kohët efundit të B. Doumrec, na lejon të vërejmë sekuptimi objektiv i diplomacisë e ndihmonteSkënderbeun të trajtonte realisht qëndrimetdhe synimet dredharake të Venedikut, që veçsynonte t’i bënte ballë turqve me sa më pakshpenzime e sakrifica, falë një loje aspak tëçiltër, aspak konsekuente dhe gjithnjë aka-paruese tregjesh e kolonish. Duke njohurvlerën personale të Skënderbeut të barabartësa një ushtri, cilësitë e tij si prijës kombëtarme synimin e vetëm fisnik për të udhëhequrluftën çlirimtare, Venediku nuk mungonte t’ilëpihej, gjoja ta ndihmonte herë-herë me fondea trupa në numër të kufizuar. Por si Papati, siVenediku, nuk mungonin nga ana tjetër tërendnin kush e kush më parë për të bërë dhu-ratat që dimë, dhe në rastin konkret kameone famshme. I ndërgjegjshëm për politikat zig-zage, gjithë bishta e marifete të Serenisimës,Skënderbeu, ashtu si i ati i tij, Gjoni, do tëndiqte ndaj saj një politikë e diplomaci të zh-dërvjelltë, subtile, të nuancuar, sidomos pasmarrëveshjes së 4 tetorit 1448, kur Venedikudo merrte Danjën, dhe Skënderbeut do t’i rin-jiheshin titujt dhe pozicioni i tij në krye tëLidhjes dhe të qëndresës shqiptare, si dhe pen-sioni vjetor prej 1400 dukatesh ari, shumë kjome të vërtetë e lartë për kohën. Atmosferapolitike e diplomatike ishte pra e tillë që elejonte Sinjorinë të nxitonte për të bërë dhu-ratën e shtrenjtë kameo, pasuar me siguriedhe nga një shumë e majme dukatesh ari,etj.

Veç kësaj, lypset të njihet historikisht forcadhe ndikimi që ushtron arti në marrëdhënietdhe politikat ndërshtetërore (sikurse sot kul-tura, artet, sporti e turizmi në përgjegjësi).Folëm se Senati venecian nxitoi të dërgonteBellini-n, portretistin më të mirë të Vene-dikut në Konstandinopojë më 1479, për tëjoshur sulltan Mehmetin II, për ta marrë metë mirë e për t’i fërkuar kokën. Dhe në fakt,fuqia e artit është e tillë që pezullon edhedhunën e luftës, si në rastin klasik të lashtëkur Dhimitri i I-rë Poliorketes, gjeneralimaqedon i mbiquajturi “rrëmbyesi iqyteteve”, tek ishte në krye të ushtrisë, gatipër të pushtuar, rrënuar e shkrumbuar qy-tetin e bukur të Rhodit, sheh në rrethinë tëpikturonte i qetë gjeniu Protogeni. Dhe nëçast burri i luftës dorëzohet përpara forcëssë artit, heq dorë nga pushtimi e rrethimidhe braktis qytetin, pa i vënë flakën. Ashtusi do vepronte shekuj më vonë edhe OmerPashë Vrioni, kryekomandanti i trupave os-mane përqendruar në Akropol, që theu ur-dhrin e Stambollit për të qëlluar mbi Piredhe djegur Athinën, tek u tërhoq dhe brakti-si kryeqytetin antik me vetëdije të plotë

mosshkatërrimi.Më në fund, nëse shohim kush janë

artistët me emër që merreshin sidomos meartin e gliptikut në Venecie në vitet 1450, nabien në sy sigurisht familja Bellini, i ati Jaco-po, me dy djemtë e tij Giovanni e Gentile, poredhe motra e tyre artiste Nicolosia; më tej,bibliografi G. Vasari, veçon si portretistë tëspikatur, që lanë vepra me bukuri të rrallëAntonello da Messina-n dhe vëllezërit Anto-nio e Piero del Pollaiuolo. Nga ana tjetër, si-pas studiuesit F. Sales shkëlqenin në atë kohënë gliptikë si zoielierë apo arpunues Domeni-co di Piero e Polo da Monte, të cilët punoninedhe gurët e fortë, agatin, jaspisin, kalce-donitin dhe kristalinën. Bukur. Po kush prejkëtyre artistëve të mëdhenj duhet të ketëpunuar kameon tonë me portretin e Skënder-beut në oniks të bardhë? Dhe si u realizuanskicat e para? A u dërgua nga Senati ndonjëartist i Venedikut në Arbëri për të portreti-zuar në natyrë Heroin e Shqipërisë? Pse jo.Ecejaket ishin të shumta mes ambasadorëve,të deleguarve dhe artistëve nga Venecia drejtEuropës, Ballkanit, Kostandinopojës, dhevice-versa. Megjithatë, enigma mbetet, siç

Medaljoni varëse kameo meportretin e Skënderbeut, vepra e parë

artistike për Heroin Kombëtar

mbetet dhe shpresa se një ditë do mund tëzbardhen mbi bazë dokumentesh tërë sekre-tet që mbart me vete kjo kameo e shkëlqyerme portretin e Skënderbeut, si portreti i tij iparë artistik, i njohur deri më sot, që i ka hijeDhëndrit të Arbërisë, portret të cilin, mekërkesën tonë e përfshiu aq bukur në zemërtë shqiponjës dykrenore mjeshtri AnastasShuke në studion Majestic – Tiranë (fig. 9).

Dhe në përfundim, për të shtuar inventarintuaj të medaljeve e medaljoneve me portretine Skënderbeut, i dashur Luti, po ju dërgoj një“kompozim” të medaljes tashmë të njohur tëshekullit XV brenda një kuadër-kornize vene-ciane në dru të gdhendur, ku shfaqen bukurdy centaurë që rrethojnë portretin e Skënder-beut. Në konsultë me bashkëpunëtorët tanëA. Konstandini, F. Stamati e L. Taçi, duke mospasur origjinalin në dorë, konkluduam se ve-pra, përafërsisht me përmasa 120 cm x 40 cmdhe portreti (në metal) me diametër rreth25-30 cm, edhe pse është realizuar bukur nëtërësinë e vet, duhet të jetë një montazh ar-tificial, por që e shfaq KryeHeroin tonë ar-tistikisht hijshëm e madhështor.

Duke ju njohur, i dashur Prof. Lutfiu, mer-itën tuaj të madhe që, falë nuhatjes e men-dimit tuaj të ndritur e lidhët organikishtrealizimin e veprës kameo me një moment tërëndësishëm në jetën e Heroit tonë Kombëtar,siç është martesa, dhe duke ju falënderuarpublikisht që na dhatë mundësi të thellojmëanalizën tonë për këtë vepër artistike,

Ju përshëndes,Ju përshëndes,Ju përshëndes,Ju përshëndes,Ju përshëndes,Fotaq Andrea,Fotaq Andrea,Fotaq Andrea,Fotaq Andrea,Fotaq Andrea,Strasburg, 19.10.2018.Strasburg, 19.10.2018.Strasburg, 19.10.2018.Strasburg, 19.10.2018.Strasburg, 19.10.2018.

Vijon nga faqja 17

E diel 11 Nëntor 2018 - 21OPINION

Mesazhe "shqip" nga SHBA dheGjermania, "shurdhëri" nga Shqipëria

Opinioni i Ditës

Nga Xhevat Mustafa

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

...kulture qytetare, demokra-tike, elektorale, që mendon memendjen dhe zemrën e vet dhe jome ato të partive për vetveten dhefamiljen e tij si dhe për Amerikën,edhe pse prej 2 vjetësh presidentiDonald Trump ka treguar se ështëi suksesshëm në fushat e ekono-misë, të punësimit, mirëqenies...,përsëri nuk ia dhanë dhe lanë atijtë gjithë "tepsinë" e pushtetit apotimonin e shtetit. Pra, ndryshenga ne "të zgjuarit shqiptarë",amerikanët nuk ranë viktimë esloganit propagandistik dhe rota-cionvarrosës, qoftë edhe për njëqeverisje 10% më të mirë, se "tëdyja palët janë njësoj". Siç tashmëështë bërë e njohur, në Senat shu-micën e kanë republikanët, ndër-sa në Dhomën e Përfaqësuesveshumica është e demokratëve.Kështu, presidentit Trump ata idhanë të paktën tri mesazhe. Ishprehën mirënjohje, mirëkuptimdhe mbështetje për reformat dhearritjet e ndjeshme në fushën eekonomisë e të financave, shpre-hur konkretisht e prekshëm nërritjen e nivelit të punësimit, të tëardhurave, të mirëqenies... Pra,edhe për mbajtjen mend dhe përm-bushjen e shpejtë të shumicës sëpremtimeve elektorale të dy vitevemë parë në këto drejtime, krejt nëtë kundërtën me vendin tonë, ku"harresa" e premtimeve është tra-ditë dhe praktikë e vjetër… I shpre-hën rezerva, dyshime, pasiguri,frikë… për disa veprime dhe mos-veprime në politikën e jashtme, meshumë gjasa në marrëdhëniet meBE-në, NATO-n, OKB-në, Rusinë,Kinën, Turqinë, Sirinë, Iranin, Ar-abinë Saudite, Katarin, Izraelindhe Palestinën, Korenë e Veriut;për emigracionin drejt SHBA-ve,për largimin e SHBA-ve nga trak-tati për klimën dhe ambientin; tëatij me Rusinë për çarmatiminbërthamor… Gjithashtu, mund tëmendohet se votuesit amerikanë embrojtën vetveten, Amerikën,botën, vetë Trumpin nga "tërbimi"i tij prej pushteteve të shumta e tëmëdha, me "simptomat" karakter-istike të përziera me karizma-tizmin, si deliri, aututokratizmi,absolutizmi, arroganca, prepoten-ca, agresiviteti, vulgariteti… Këtojanë shprehur apo nënkuptuaredhe në disa deklarime e veprimetë tij të përshpejtuara, si edhe nëshkarkime dhe emërime të befta tëdisa zyrtarëve të lartë të ekipit dheadministratës së tij, në kompe-tencën e tij si president. Fatkeqë-sisht, nga "virusi i tërbimit" prejpushteteve të shumta, të zgjatura,të pakundërshtueshme, të pakon-trollueshme, të pandësh-kueshme… janë prekur para tij, mëherët Berisha dhe pas tij edhekryeministri Rama. Prej tyre, si-

domos në mandatet e dyta, janë "in-fektuar" edhe disa ministra, krye-bashkiakë, zyrtarë të tjerë të lartëapo të mesëm… Nuk mund të për-jashtohet se për humbjen eDhomës së Përfaqësuesve, Trumpmund të jetë ndëshkuar jo vetëmnga akuzat në proces hetimi përlidhjen e njerëzve të tij shumë tëafërt me Rusinë, gjatë fushatës sëzgjedhjeve presidenciale të dyviteve më parë. Fjala është që përkëtë rezultat mund të ketë ndikuarjo pak edhe "humbja" e tij dhe "fi-torja" e Putinit në samitin e Hels-inkit, më 16 korrik 2018. Gjithsesi,shumica e amerikanëve dhendërkombëtarëve, politikanë, qever-itarë, analistë politikë, qytetarë tëthjeshtë mendojnë se qytetarëtamerikanë, edhe më 6 nëntor 2018,rishprehën pjekuri apo zgjuarsi nëkutitë e votimit dhe për peshën dherolin e votave të tyre në vendimmar-rjet e mëdha politike, qeverisëse, lig-jore, administrative, sociale…Tani le të kalojmë nga SHBA-të elargëta në Gjermaninë shumë mëtë afërt. Prej shumë vitesh, në këtëvend qeveris përgjithësisht suk-sesshëm dhe me "sherre" të herë pashershme, si edhe mes shumicës sëçifteve të bashkëshortëve menatyra apo karaktere të ndry-shme, një koalicion mes partivekryesore të qendrës së djathtë dhetë atyre të së qendrës së majtë. Di-het botërisht se Gjermania ka viteqë përjeton bum ekonomik e finan-ciar, rritje ekonomike edhe në kohëpiku të krizës në shumë vende farepranë apo larg saj… Rritjaekonomike shprehet edhe nërritjen e pagesës për 1 orë të punës,të pagave, pensioneve, të pagesëssë mbështetjes sociale; të rritjes së

përqindjes së fondeve në buxhetine përgjithshëm për shëndetësinë,arsimin, shkencën, ushtrinë,mbrojtjen… Kuptohet se këto suk-sese si vend dhe si shtet shprehinedhe meritat personale, sidomos tëdy prej figurave më të rëndësishmetë qeverisjes dypolëshe apo Mer-kel. Fjala është për atë vetë si kan-celare dhe për ministrin e saj tëFinancave për rreth 8 vjet, (2009-2017), Wolfgang Schäuble, pady-shim një nga personalitetet më tëmëdha në fushën e ekonomisë dhetë financave në Gjermani dhepërtej saj. Edhe pse ishte në kar-rige invalidi, ai pranoi t'i shër-bente me profesionalizëm elitar,devotshmëri shembullore dhe mendershmëri të papërfolur venditdhe popullit të tij. Pra, ndryshenga sa ndodh në vendin tonë, kumund të bëhesh kryeministër,ministër, zv.ministër, drejtor ipërgjithshëm, prefekt, deputetedhe pa arsimin, profesionin dhekualifikimin përkatës përkolltukun që do të ngrohësh,"vjelësh", "mjelësh" apo"rrjepësh", edhe duke qenë me di-

ploma të blera dhe mastera apodoktoratura "të vjedhura"; edhevëlla, kushëri e mik me bosë tëkrimit të organizuar dhe tëtrafiqeve shumëngjyrëshe... Për tëbërë edhe më qartë buminekonomik në Gjermani dhe dis-tancën, si mes dy poleve, të saj mevendin tonë si dhe se si na mash-trojnë apo tallin qeveritarët tanëtë sotëm me "rekordet e tyre his-torike" janë shprehëse edhe këtofakte fare të freskëta. Në tetor 2018në Gjermani ishin rreth 824.000vende të lira të punës, rreth 44.000më shumë se para një viti. Ndërsakrahasuar me një vit më parë,numri i të punësuarve në Gjer-mani është shtuar me 561.000punonjës. Ndërsa për të kuptuarse sa qesharake dhe çnjerëzoreështë politika e pagave, socialedhe e pensioneve tek ne në kra-hasim me Gjermaninë, shprehetqartë edhe nga këto shifra të më-poshtme. Pagesa minimale e njëore punë në Gjermani është rreth9.5 euro ose rreth 1.200 lekë të reja,me kursin e këtyre ditëve në sh-këmbimin euro-lekë. Kjo është

afërsisht e barabartë me një ditëtë tërë pune 8-10-orëshe tek ne. Njëfëmijë që lind sot në Gjermanimerr për çdo muaj, deri sa tëmbushë 18 vjeç, rreth 196 euro, oseafro 24.500 lekë të reja, domethënësa është një pension mesatar nëvendin tonë i një qytetari që kapunuar rreth 40 vjet apo gjithëjetën. Sipas një informacioni tëzgjeruar dhënë në 'DW' më21.08.2018, në parashikimet e In-stitutit të ekspertëve gjermanë nëekonomi, 'Ifo', për vitin 2018, thu-het se Gjermania do të ketë përshkak të eksportit të lartë edhesivjet një suficit vjetor prej rreth299 miliardë dollarë, duke qenëpër herë të tretë radhazi kampi-one e botës për këtë tregues.

Gjithashtu, këto arritje apo"rekorde" e kanë bërë Gjerman-inë një nga destinacionet më tëpëlqyeshme si refugjatë apo emi-grantë ekonomikë, jo vetëm ngavendet në luftëra të gjata dhevarfëri ekstreme në Afrikë dheAzi, por edhe nga vende të EvropësLindore. Pra, përfshirë edhe halle-madhen e përjetshme, Shqipërinëtonë, ku prej rreth 74 vjetësh"mbretëron" socializmi apo e maj-ta. Paradoksi është se "lumenj"me refugjatë dhe emigrantë derd-hen drejt Gjermanisë, ashtu sidhe drejt Britanisë së Madhe,SHBA-ve, Kanadasë, Francës, Sue-disë, Belgjikës, Holandës, Dani-markës, Finlandës, Norvegjisë,Australisë, Zelandës së Re,Japonisë, Koresë së Jugut, Sin-gaporit, Dubait, Katarit, Kuva-jtit…, edhe nga fuqitë e mëdhaekonomike dhe ushtarake lindoreapo komunisto-socialiste, me am-bicie shumë të mëdha e të pafshe-hshme jo vetëm ushtarake, si Ru-sia, Kina, India… Kontrasti thel-lohet dhe bëhet oqean kur men-don se këta lumenj kanë njëdrejtim, atë nga Lindja komunis-to-socialiste, ku qeverisin parti tëmajta drejt Perëndimit kapitalist,ku qeverisin parti të djathta dheasnjëherë në kahun e kundërt.Por, shumica e fshatarëve dheqytetarëve në Shqipëri, edhe psekanë rreth 77 vjet që mashtrohen,zhgënjehen, turpërohen, "tradh-tohen" për ditë nga e majta allash-qiptare, vazhdojnë të tregojnëshurdhëri e verbëri… Duke pran-uar "vetësakrifikimin" personal efamiljar "për ideal e për parti"vazhdojnë të mos nxjerrinmësime e përvojë as nga dështimii moçëm i së majtës komunisto-socialiste, edhe në Shqipëri, ash-tu si në vendet ku u sajua apo umboll fara e saj, as për shembujtshumë shprehës të SHBA-ve dhetë Gjermanisë. Duke e mbyllur menjë dozë humori, plot nga këta sh-qiptarë meshkuj, që vazhdojnë taduan të majtën "marrëzisht" apome fanatizëm, gruan apo nënën efëmijëve e ndajnë, dhunojnë apovrasin qysh me dyshimin apotradhtinë e parë.

"…shumica e fshatarëve dhe qytetarëve nëShqipëri, edhe pse kanë rreth 77 vjet që

mashtrohen, zhgënjehen, 'tradhtohen' përditënga e majta allashqiptare, vazhdojnë të

tregojnë shurdhëri e verbëri, të mos nxjerrinmësime e përvojë nga dështimi i moçëm i së

majtës komunisto-socialiste, edhe nëShqipëri, ashtu si në vendet ku u sajua apo u

mboll fara e saj".

E diel 11 Nëntor 201822 - OPINION

Shmangni ndjesitë negative si frika, inatietj. Përmirësimi i të ardhurave do t'ju bëjëqë të paguani disa borxhe, që ju mun-dojnë prej kohësh. Partneri/partnerja juajdo t'jua ndjejë shumë mungesën gjatëditës së sotme.

DEMI

Buzëqeshja është përgjigjja e du-hur ndaj problemeve. Mos shpen-zoni shumë vetëm për të tërhequrvëmendjen e të tjerëve. Mbrëmjetme miqtë do të jenë shumë të kënd-shme. Ndërkohë, do të bëni planepër disa pushime të shkurtra.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Përpiquni të shmangni stresin duke kry-er aktivitete interesante. Mos merrnivendime të nxituara, sidomos kur bëhetfjalë për çështje financiare. Shëndeti ibashkëshortit/bashkëshortes suajmund t'ju shqetësojë.

Duhet të mos tregoheni më kokëfortënëse dëshironi një jetë të lumtur.Përgjegjësitë familjare do t'ju rriten,çfarë do t'ju shkaktojë tension. Kagjasa që të mërziteni për shkak të ndë-rhyrjeve të anëtarëve të familjes apotë bashkëshortes/bashkëshortit.

Ka gjasa të përballeni me disa problemesot, por bëhuni realistë dhe mos prisnimrekulli nga njerëzit që përpiqen t'ju ndih-mojnë. Mos lejoni që të tjerët të kuptojnësesi ndihesh. Bashkëshorti/bashkëshortjado t'ju kushtojë vëmendje të veçantë sot.

Është dita e duhur për t'u kushtuarkohë personave me të cilët nuk jetakuar prej kohësh. Mos e zhgënje-ni partnerin/partneren sot, pasi dotë pendoheni më pas. Ka gjasa tërealizoni një udhëtim, i cili do t'juprezantojë me vende dhe miq të rinj.

Mund të çliroheni nga një sëmundjeafatgjatë. Mos flisni rreth investi-meve dhe qëllimeve për të ardhmen.Punoni fort për mirëqenien e famil-jes. Mund të nisni një marrëdhënietë re romantike, e cila do t'ju bëjë tëndiheni mjaft mirë.

Është koha e duhur të kërkoni ndihmë nganjë personi i afërt me të cilin mund të bise-doni hapur. Kjo do t'ju ndihmojë pa masënë shmangien e stresit. Duhet të relakso-heni dhe të gjeni lumturinë përkrahë famil-jarëve dhe miqve të ngushtë.

Bëni kujdes me regjimin ushqimor,veçanërisht personat e kësaj shenjeqë vuajnë nga migrena. Ka gjasa që tëfitoni mjaftueshëm të ardhura sot. Mosfantazoni shumë dhe përpiquni të bëhe-ni më realistë.

Mund të ndiheni të shqetësuar për sh-kak të shëndetit. Duhet ta kaloni këtëgjendje sa më shpejt të jetë e mundurqë të rifitoni lumturinë në familje. Bënishumë kujdes me transaksionet finan-ciare.

Emocionet dhe pasioni i tepërt mund tëdëmtojnë sistemin nervor. Mbani vetennën kontroll për ta shmangur një situ-atë të tillë. Ngërçin financiar që iu kapërfshirë do ta kaloni me ndihmën emiqve.

Pavarësisht se do të kaloni një ditë tëmbushur plot aktivitete të ndryshme,nuk do të ndiheni aspak të lodhur.Përpiquni të mos bëni shpenzime tëtepërta. Sot është dita kur mund të për-jetoni vetëm anët pozitive të martesës.

Bularati reflekton problemin më tëgjerë të nacionalizmit në rritje

Nga Ebi Spahiu

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... konsiderueshme etnike grekenë zonë.

Disa orë pasi hapi zjarr dheshënjestroi një makinë policie,Kacifas u vra gjatë një shkëmbimizjarri me policinë.

Ngjarja tragjike ka ngjallurdebate rreth operacionit që çoi nëvdekjen e Kacifas, duke nënvizuartensionet etnike mes komu-niteteve në Shqipëri dhe rolit qëetno-nacionalizmi po luan në për-forcimin e zërit të ekstremistëvenë Greqi.

Gjatë vitit të kaluar, Greqia kaarritur një marrëveshje të rëndë-sishme diplomatike me Maqedon-inë, që do të ndiqet, me shpresë, nganjë ndryshim kushtetues në emrinzyrtar të vendit.

Ndonëse jashtë vëmendjes sëgjerë, Shqipëria po arrin në njëfarëmënyre disa marrëveshje të rëndë-sishme me Greqinë nëpërmjetbisedimeve diplomatike, mbi çësh-tjen e kufirit detar, që shihet si njënga parakushtet për progresin eShqipërisë drejt anëtarësimit nëBE.

Pavarësisht sukseseve të arrit-ura në muajt e fundit në këtofusha, është gjithnjë dhe më e qartëse ekstremizmi dhe radikalizimi idhunshëm mund të prishin përpa-rimet rajonale drejt stabilitetit dheqeverisjes më të mirë demokratike.

Pas lajmit për vdekjen e Kaci-fas, mediat shqiptare zbuluan de-taje rreth jetës së tij dhe ideologjisëpolitike, që mund ta kenë çuar atëtë sulmojë policinë shqiptare.

Kacifas ka lindur në Bularat,por ishte i stërvitur nga ushtriagreke, thuhet se ishte një oficer iForcave Speciale. Ai gjithashtudyshohej se ishte anëtar i një prejgrupeve paraushtarake të lidhurame "Agimin e Artë" - partia e djath-të etno-nacionaliste greke, e njo-hur për retorikën e saj ksenofo-bike dhe për nxitjen e pushtimit tëShqipërisë Jugore, të cilën mbësh-tetësit e "Agimit të Artë" e quajnëVorio-Epir.

Kacifas ka qëndruar në Sh-qipërinë Jugore që nga fillimi itetorit, ndërsa postime të më-parshme dhe fotografitë në medi-at sociale e shfaqin atë në uniformëushtarake, teksa vizitonte vendetfetare, që mendohet se kanë lidhjehistorike me Greqinë dhe teksabënte thirrje për veprime për të"mbrojtur Epirin e Veriut".

Më 28 tetor, ambasadori grek nëShqipëri vizitoi Bularatin për tëpërkujtuar ushtarët grekë qëvdiqën në tokën shqiptare gjatëLuftës së Dytë Botërore. Atë ditë,Kacifas shkroi në "Facebook" se "tërinjtë e Vorio Epirit nuk të rrinëme duart kryqëzuar. Të gjithëgrekët që jetojnë në Vorio Epirduhet të dërgojnë një mesazh të

qartë. Ose Greqia, apo vdekja".Mediat greke njoftuan se ai vdiq

duke mbrojtur flamujt grekë tëngritur në fshatin Bularat - edhepse nuk është e pazakontë që fla-mujt grekë të shfaqen në zonat et-nike greke dhe asnjë dhunë e kësajshkalle nuk ka ndodhur kurrë mëparë.

Tani, një javë pas ngjarjes, ten-sionet vazhdojnë të rriten nga tëdyja anët. Krerët e "Agimit të Artë"u kanë bërë thirrje autoritetevegreke të ndalojnë lëshimin e lejevetë punës për emigrantët shqiptarëdhe që Greqia të heqë mbështetjenpër pranimin e Shqipërisë në BE,si dhe për përdorimin e forcës ush-tarake si përgjigje.

Grupet e djathta greke u kanëbërë thirrje autoriteteve shqiptareqë të hetojnë ngjarjen dhe gjith-ashtu të trajtojnë mosmarrëvesh-jet e pronësisë te pakicat greke nëShqipëri. Autoritetet shqiptare ikanë bërë thirrje Athinës të dënojësulmin në vend të "politizimit" tëincidentit.

Ka shumë pikëpyetje se si dyvendet mund të ulin tensionet qëka ngjallur ky incident. Protestatnë Greqi rreth vdekjes së 35-vjeçarit janë të shpeshta.

Konsullatat dhe ambasada sh-qiptare në Greqi janë subjekt ikërcënimeve, gjë që reflekton njëdobësi shtesë me të cilën përbal-let konsiderueshëm edhe diaspo-ra shqiptare që jeton në Greqi për-ballë rritjes së gjuhës dhe kri-meve të urrejtjes.

Më shumë se 500,000 emigrantëshqiptarë jetojnë në Greqi, dukepërbërë një nga komunitetet mëtë mëdha të emigrantëve në vend.Ngjarjet e fundit mund të kenë tënjëjtin efekt tek pakica etnikegreke në Shqipëri, e cila mund tëpërballet me një reagim të ashpërsi rezultat i retorikës nacionaliste.

Gjithsesi, incidenti në Bularatështë veçse një tregues i vogël i

një problemi më të madh me të ci-lin ballafaqohen vendet përballëpopulizmit në rritje, të shoqëru-ar nga ideologji të krahut tëdjathtë dhe etno-nacionalist. Disajanë të lidhura me doktrinë fetare,një fenomen i quajtur "radikaliz-im".

Me luftën në Siri dhe shfaqjene ISIS si një lojtar ndërkombëtarnë terrorizmin global, ideologjitëekstremiste islamike tërhoqënmbi 40,000 luftëtarë të huaj në Siridhe Irak. Ballkani Perëndimornuk ishte përjashtim. Mbi 1.000persona nga rajoni hynë në këtëgrup. Rreth 144 persona nga Sh-qipëria iu bashkuan ISIS-it në Siridhe Irak.

Edhe pse rekrutimi u ndikuanga një sërë kushtesh socio-ekonomike, ideologjia fetare dheindoktrinimi luajtën një rol ven-dimtar. Komunitete të tjera anem-banë rajonit kanë parë ngjash-mërisht shtetasit e tyre të bash-kohen me grupet paraushtarakedhe rebelët në Ukrainë, ose simbështetës të forcave pro-ruseapo pro-ukrainase. Në këto ras-te, ata u ndikuan nga doktrinat ekrishtera.

Sipas sondazheve të Institutitpër Demokraci dhe Ndërm-jetësim, IDM, një institut meqendër në Tiranë, harmonia fe-tare mbetet një vlerë thelbësore eshoqërisë shqiptare, e cila ka njëtraditë të gjatë të bashkëjetesëspaqësore mes feve.

Megjithatë, ndikimet e jasht-me të doktrinave të reja fetare qëshoqërojnë axhendat politikemund të vënë në provë mar-rëdhëniet tradicionalisht të har-monizuara mes myslimanëve dhetë krishterëve.

Si studiuese e çështjeve që lid-hen me ekstremizmin dheradikalizmin e dhunshëm, vërejnjë emërtues të përbashkëtshqetësues në këtë drejtim: dokt-

rina fetare është e pranishme nëpothuajse të gjitha format eradikalizimit dhe të retorikës ek-stremiste, si në Shqipëri, edhe nëtë gjithë rajonin.

Gjatë viteve të fundit, Shqipëriadhe vendet e tjera të BallkanitPerëndimor kanë bërë përpjekjepër të adresuar radikalizmin dheekstremizmin e dhunshëm.

Shumica e shteteve kanë mirat-uar strategji për të luftuar ek-stremizmin e dhunshëm, CVE, osekanë emëruar koordinatorë ko-mbëtarë. Shqipëria krijoi njëqendër për luftën ndaj ekstrem-izmit të dhunshëm, që synon tëbëhet një qendër koordinuese eaktiviteteve të aktorëve lokalë përtë parandaluar rastet e dhunës.

CVE-të synojnë të promovojëpraktikat e angazhimit të komu-nitetit dhe këshillimin individualtë rehabilitimit dhe de-radikaliz-imit, të krijuara sipas modelit tëdemokracive më të përparuara, mesynimin e adresimit të kërcëni-meve të terrorizmit dhe radikaliz-imit duke përdorur masa "të buta"ndërhyrjeje.

Por, si me çdo gjë të lidhur meCVE, një çështje jo unike për Sh-qipërinë, ideologjitë e frymëzuaranga islamistët, të përshtatura ngaAl-Kaeda dhe së fundmi nga ISISkanë dominuar terrenin dhe anal-izat e ekspertëve mbi këtë fenom-en - duke bërë që qeveritë të nënv-lerësojnë rreziqet që vijnë nga for-ma të tjera të radikalizimit.

Në rajon ka ende pak debatembi narrativat dhe strategjitë eshtrirjes së ideologjive, që grupet etjera po shfrytëzojnë për tëpërkeqësuar mosmarrëveshjetekzistuese dhe për të fuqizuar nd-jekësit e tyre që të kryejnë sulmetë dhunshme. Mungesa e vë-mendjes nga autoritetet ndaj kë-tyre çështjeve mund të rrezikojësuksesin e fundit të diplomacisënë rajon.

Dje në "Reporter.al"

E diel 11 Nëntor 2018 - 23ZBAVITJE

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

-Kurrë mos e ndalni armikun kurpo bën një gabim.

-Aftësia nuk ka shumë vlerë pamundësinë.

-Historia është versioni i ngjarjevetë kaluara për të cilat njerëzitkanë vendosur të bien dakord.

-Në politikë, absurditeti nuk ështëhandikap.

-Njerëzit e famshëm e humbasindinjitetin kur i sheh nga afër.

-Kushtetuta duhet të jetë eshkurtër dhe e paqartë.

-Një lider është një tregtar meshpresë.

-Një njeri do të luftojë më shumëpër interesat se sa për tëdrejtat.

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Gustav kompozitor.6. Në krye të kryesisë.7. Lexohet në pentagram.11. Sastre aktore.12. Gjysmë akordi.15. Dhjetë angleze.16. Satira pë zë.18. Eshtë situata e tensionuar.21. Pak teatrale.22. Bëhet me mea culpa.24. Fundi i një samurai.25. Mbeten në fund.26. Lind në kokë.28. Në radhë të parë.29. Inicialet e Camus30. Një verë në Paris.31. Partizani i vogël... në një film tonin.33. Litra pa kufij.35. Eshtë fatë.

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

VERTIKAL1. Të çara ato të Shollohov.5. Fillojë luftën.6. Liszt kompozitor.8. Marsi në Areopag.9. Kështu fillon filmi.11. Gjysmë linear.12. Një freskues në tavan.18. Eshtë gazeta Panorama.20. Mund të jenë kamikaze.21. Masat pa kufij23. Venier e spektaklit italian.25. Sophia e kinemasë.26. Safin tenist.29. Eshtë makut, i pangopur.31. Eshtë faqe ene.32. Një kafshë qe hap... galeri.33. Një fytyrë e keqe.35. Preken nga sindroma Basedow.37. Italia në Internet.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

36. Një pjesë e kinematografisë.37. Një pjesë e akademisë.39. Kufijtë e tretjes.40. Mbyll të çarën.41. Erik çiklist.43. Një pjesë e medaljes.44. Njësi matëse e shpërthimit atomik.46. Pak torturuese.48. Ka privilegjin e jetës51. Mbyllin një spital.52. Mbyllet me dorezë.53. Ishin kalorësit si Rolandi54. Ndal në... kryqëzim.

VERTIKAL1. Janë enigmatikë.2. Mund të jenë parabolike.3. Ishte xhelozja e Olimpit.4. Kufijtë e lëvizjes.5. Fillojnë radhitjen.

6. Janë kushte.8. Totem pa ekstreme.9. Mbyllin kanate.10. Shoqëronte Edipin e verbër.13. Eshtë gjeli.14. Moore aktore.17. Janë forcat e Reneas.19. Janë përmasa.20. Fund dhjetori.23. Mbyllin dritaren.26. Fillojnë matjet.27. Duhen ruajtur.32. I bën një serenatë Rosina-s.34. Gjysmë rabini38. Mustafa.. Ataturk.40. Të parat në Amsterdam.42. Ai i muzave është Helikona.45. Një pjesë e gadishullit47. Muzika e Eminem.49. Fillojnë operacionin.50. Kapen të parat.52. Kufijtë e drejtëzës.

38. Fillojnë vonë.39. Krijoi James Bond.40. Ishulli i Odiseut.42. Van der portier.43. Një karamele aromatike.44. Mund të shkojnë... nga frika.

VERTIKAL1. Bëhet duke vënë në lojë.2. Pak origjinale.3. Thahet me bonifikim4. Në fund djathtas.5. Ishte Gjermania e Honecker-it.7. Hidhet një për shesh.9. Kokëkuqja në pit stop.10. I famshëm ai i Sizifit.12. Eshtë në pikën më veriore e Sh-qipqërisë.13. Një diktator shtypës

14. Lëvizja Socialiste Spanjole.15. I kanë çift radhët.16. Janë llahtare.17. Poeti kur nuk pi.19. Fillojnë periudhën.22. Omar që qe aktor.24. Si sezonale.25. Janë banorët në Riga.26. Carey këngëtare.27. Nuk i tregohen babait.28. Bëjnë arte me re.29. Kush ka... e ka humbur toruan.30. Një stacion orbital.31. Fillojnë profesionin.33. Gibernau i MotoGp.34. I kanë të ndryshme tutat36. Gjysmë ditari.38. Varet me re.41. Kufijtë e kujtesës.42. Sapo fillonjë.

-Froni është vetëm një stol i mbuluar nga kadifja.-Është thënë se demokracia është forma më e keqe e

qeverisjes, përveç gjithë të tjerave që janë provuar.-Një komb që i vë taksë vetes për prosperitetin është si një

njeri brenda në kovë, që përpiqet ta ngrejë veten ngadoreza.

-Një paqësor është dikush që ushqen njëkrokodil, me shpresën se do të jetë i funditqë do të hahet

-Gënjeshtra ka bërë gjysmën e rrugës rreth eqark botës, kur e vërteta sapo është nisur.

-Keni armiq? Mirë. Kjo do të thotë se keniluftuar për dikë dikur në jetën tuaj.

P E T E R P A M O R E

A M E N K B A N O R E T

R D A M I T A E D E M A

P I E A N A T E M A T T

R T E L E P A T I A T

E K O N O M I K E R E S

K E N E T A T E R O B E R T

E M J R E T E H R O M B I

S I N G E R A I N A T I N

I S A J D I T E A R I T M O

S H I I N E N E M R I R

D A M A R I A K T E T E

S P O T P B A A L F A

A S O P E R E T A T A S

U O P E R A T D O R A

L I P L I P O T I M I A

M O N O T O N I A I R O N

L I Z T O R T L O N A

A T I A N T E U E N I

D I T A I I L U M I S

A M A N E T A L G A T F

E I R I S A R E N E

S T O L I K U R A T A R

P M A K E T E L E H T E

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19

20

21 22 23 24

25 26 27 28

29 30 31

32 33 34

35 36 37 38

39 40 41 42

43 44

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15

16 17 18 19 20

21 22 23 24

25 26 27

28 29 30 31 32

33 34 35 36

37 38 39 40

41 42 43

44 45 46 47

48 49 50 50 51 52

53 54

D R I T A R E T B O T E

O R A P F B E L A T

B I K O L O N E L B I

I F I T O R E T T E K

K O M E N T E T E L E

H A R E M E R E F R A T

T A M T A M A S R T A

S A E D N S T I

D T E K S T M I T E T

E H R R I K I L O N I

M I R I A M K R E R E T

I T A P I N A T I O

12 6 10 2 15 10 4 15 1 11

1 9 3 7 8 2 7 16 11 1

4 1 10 5 3 9 3 8 2 12 3 8

2 9 16 6 4 2 8 6 9 2

18 12 1 15 2 8 1 11 2 7 8 3

6 11 1 15 9 1 8 1 1 8

4 3 1 3 8 11 16 8 2

2 7 9 3 2 4 3 8 2 16

15 2 7 7 7 S 6 O 10D 1 A 16 6

7 3 12 9 3 8 11 17 6 11

1 11 3 12 11 6 4 10 9 1 9 6

8 3 8 1 18 10 3 9 1 3 17

E diel 11 Nëntor 201824 - REKLAME