1

Linaceae

Common flax

Flax

Linseed

Το Linum usitatissimum («λίνον το ωφελιμότατον» ή κοινώς λινάρι)

ανήκει στην οικογένεια των λινοειδών (Linaceae), η οποία περι-

λαμβάνει 230 περίπου είδη στις εύκρατες περιοχές και τις περιοχές

της Μεσογείου.

Το λινάρι είναι φυτό ιθαγενές της Δυτικής Ινδίας και της Μεσογείου.

Ως πηγή ινών λίνου, έχει καλλιεργηθεί τουλάχιστον από το 5.000

π.Χ. για το έλαιό του (λινέλαιο).

Τα τελευταία χρόνια, η χρήση του λιναρόσπορου στις τροφές και τα

διατροφικά προϊόντα, αλλά και για θεραπευτικούς σκοπούς, έχει

αυξηθεί σημαντικά, λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε βα-

σικά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, α- λινολενικό οξύ, διαιτητικές ίνες και

φυσικά φαινολικά αντιοξειδωτικά (Prasad K et al, 1998).

Ο λιναρόσπορος και τα συστατικά του (πρωτεΐνες, διαλυτές ίνες, λινο-

λενικό οξύ, ALA, λιγνάνες) διαθέτουν πολλές και ποικίλες ιδιότητες

και δράσεις (αντιοξειδωτικές, αντιδιαβητικές, αντι- ιογενείς, αντι-

βακτηριδιακές, αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές, αντι- αθηροσ-

κληρυντικές, αντι-υπερλιπιδαιμικές, αντι- αιμοπεταλιακές, οιστρο-

γονικές, αντι-οιστρογονικές, κ.ά. (βλ. παρακάτω).

Οι σπόροι του λιναριού είναι πλούσια πηγή ελαίου (λινέλαιο), το ο-

ποίο περιέχει πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, εύπεπτες πρωτεΐνες και

λιγνάνες. Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο συγκαταλέγονται μεταξύ

των πλουσιότερων φυσικών πηγών ALA, ενός ωμέγα– 3 λιπαρού

οξέος [Bloedon LT and Szapary PO, 2004].

Το λινολεϊκό οξύ, μία πλούσια πηγή ωμέγα – 3 λιπαρών οξέων, και το

ALA, παίζουν σημαντικό ρόλο στην δομική ακεραιότητα των κυτ-

ταρικών μεμβρανών.

2

Το λινάρι είναι ένα μικρό, ποώδες ετήσιο φυτό, με όρθιο, λείο στέλε-

χος, και φθάνει σε ύψος τα 1.2 μέτρα.

Τα φύλλα του έχουν χρώμα πράσινο, χωρίς μίσχο, σχήμα λόγχης και

πέφτουν όταν το φυτό ωριμάζει.

Ο φλοιός του βλαστού σταθεροποιείται από πολυάριθμες ίνες. Κάθε

βλαστός περιέχει 40 περίπου δέσμες ινών και κάθε δέσμη έχει μή-

κος 25 έως 70 εκ. Οι ίνες αποτελούνται από μεμονωμένα κυλινδρι-

κά κύτταρα, τα οποία συγκρατούνται μεταξύ τους με διάφορες

κολλώδεις ουσίες.

Τα άνθη του έχουν 5 πέταλα και χρώμα γαλάζιο ή μπλε, σπανιότερα

λευκό ή απαλό ροζ. Το φυτό ανθίζει Ιούνιο-Ιούλιο και συλλέγεται

τον Σεπτέμβριο.

Οι καρποί είναι στρογγυλοί, ξεροί, έχουν την μορφή κάψουλας και πε-

ριέχουν 10 περίπου γυαλιστερά, ωοειδούς σχήματος σπόρια. Οι

σπόροι του φυτού είναι αυτοί που χρησιμοποιούνται για θεραπευ-

τικούς σκοπούς.

Το λινάρι είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Πιστεύεται ότι η ποικιλία

Linum bienne Miller (αγριολινάρι) καλλιεργήθηκε ήδη από την προ-

ϊστορική εποχή και αργότερα αντικαταστάθηκε από το Linum

usitatissimum.

Το λινάρι κατάγεται από την Ασία. Σπόροι λιναριού και λινά υφάσμα-

τα έχουν ανακαλυφθεί στη Βαβυλώνα (7.000 π.Χ.) και σε πόλεις

των Αλπεων (5.000 π.Χ.), αν και φαίνεται ότι το λινάρι χρησιμοποι-

είται ήδη από τους προϊστορικούς ανθρώπους, δηλ. πριν περίπου

34.000 χρόνια.

Λινά υφάσματα έχουν ανακαλυφθεί στους τάφους αρχαίων Αιγυπτί-

ων, ενώ στη Νότια Μεσοποταμία το λινάρι καλλιεργείτο ήδη από το

5200 – 4000 π.Χ. Οι Βαβυλώνιοι καλλιέργησαν το λινάρι από το

3

3.000 π.Χ. και οι ταφικοί τους θάλαμοι απεικονίζουν την καλλιέργε-

ια του λιναριού και λινά υφάσματα.

Στην Ελλάδα, το λινάρι εισήχθη από την Κολχίδα, μετά την εποχή του

Ηροδότου, όπου ήταν γνωστό ως κλωστικό φυτό με το όνομα λί-

νον. Οι φαρμακευτικές ιδιότητες των σπόρων του λιναριού ήταν

γνωστές από την Αρχαιότητα.

Ο Ιπποκράτης συνιστούσε τον λιναρόσπορο για ανακούφιση από τα

εντερικά ενοχλήματα (650 π. Χ.) και ο Θεόφραστος (5ος και 4ος π.Χ.

αιώνας), την χρήση της κόλλας του λιναρόσπορου για την θεραπεία

του βήχα, ενώ ο Διοσκουρίδης (1ος αιώνας π.Χ.) αναφέρεται στις

μαλακτικές ιδιότητες του λιναρόσπορου.

Ο Γάϊος Κορνέλιος Τάκιτος (ιστορικός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας,

1ος αιώνας μ.Χ.) εγκωμίαζε τις αρετές του λιναριού.

Τα φύλλα και ο φλοιός των σπόρων του λιναριού περιέχουν κυανογε-

νικές γλυκοσίδες (λιναμαρίνη, λινουστατίνη και νεολουστατίνη).

Οι γλυκοσίδες αυτές μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα στο αίμα και την

νεφρική απέκκριση του θειοκυανικού (thiocyanate) στους ανθρώ-

πους που καταναλώνουν ωμό λινάρι ή λιναρόσπορο και είναι τοξι-

κές στα ζώα που το καταναλώνουν, δεδομένου ότι το λινάρι και ο

λιναρόσπορος, όταν συνθλιβούν, απελευθερώνουν κυανίδιο, μια

πολύ τοξική χημική ουσία [Evans WC, 1989; Cunnane SC et al, 1993].

Πάντως, οι γλυκοσίδες αυτές εξαφανίζονται στους ψημένους σπό-

ρους του λιναριού [Cunnane SC et al, 1993].

Αμινοξέα

Βιταμίνες Α, Β, D, Ε και F

Λινομαρίνη (ένα κυανογόνο γλυκοσίδιο)

Λινομαράση

Μεταλλικά στοιχεία

Διγλυκοζίτης σεκοϊσολαρισιρεσινόλης

Λιπαρά οξέα (στεαρικό, ολεϊκό, λινολεϊκό και α-λινολενικό οξύ)

Στερόλες (β-σιτοστερόλη, καμπεστερόλη, Δ5-αβεναστερόλη και

στιγμαστερόλη)

Τοκοφερόλες (γ-τοκοφερόλη, πλαστοχρωμανόλη-8)

Φλαβονοειδή

Φαινολικοί παράγοντες (φερουλικό, κουμαρικό οξύ και p- υδροξυ-

βενζοϊκό οξύ, διφυλλίνη και βανιλλίνη πινορεσινόλης)

4

Ισοφλαβόνες

Λιγνάνες

Τα κύρια διαιτητικά συστατικά του λιναρόσπορου είναι έλαιο, ιξώδεις

ίνες (γλίσχρασμα) πλούσιες σε λιγνάνες, πρωτεΐνες και μέταλλα.

Κορεσμένα λιπαρά οξέα

Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα

Ωμέγα 3

Ωμέγα 6

α-λινολενικό οξύ

Λινολεϊκό οξύ

Ολεϊκό οξύ

Γλίσχρασμα (5%)

Αδιάλυτες φυτικές ίνες

Διαλυτές φυτικές ίνες (d-ξυλόζη, L-γαλακτόζη, ραμνόζη, d- γαλακτο-

υρονικό οξύ)

Ασβέστιο

Κάλιο

Θείο

Μαγνήσιο

Νάτριο

Σίδηρος

Φωσφόρος

Χλώριο

Ψευδάργυρος

Μαγγάνιο

Φθόριο χαλκού

Σιλικόνη

Νικέλιο

5

Κοβάλτιο

Ιοδίνη

Μολυβδαίνιο

Χρώμιο

Ελεύθερες στερόλες - εστέρες στερολών

Κυανιογόνες γλυκοσίδες (λιναμαρίνη, λινουστατίνη, νεολινουστίνη)

Παράγωγα φαινυλπροπανίου

Υδρογονάνθρακες

Ο λιναρόσπορος είναι φυσιολογικά πτωχός σε κορεσμένα λίπη και

παρέχει μέτρια ποσά μονοακόρεστων λιπαρών οξέων (πίνακας 1).

Περίπου 73% των λιπαρών οξέων του λιναρόσπορου είναι πολυα-

κόρεστα.

Ο λιναρόσπορος περιέχει επίσης μικρότερα ποσά λινολεϊκού οξέος, ε-

νός ωμέγα – 6 λιπαρού οξέος. Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας

σε α-λινολενικό οξύ (ALA), ο λόγος των ωμέγα–3/ωμέγα–6 λιπα-

ρών οξέων στον λιναρόσπορο ανέρχεται σε 1:0.3.

Ο λιναρόσπορος είναι εξαιρετικά πλούσιος σε διγλυκοζίτη της σεκοϊ-

σολαρισιρεσινόλης, σε επίπεδα 75-800 φορές υψηλότερα απ΄ όλα

τα άλλα, γνωστά μέχρι σήμερα, φυτά και λαχανικά (Westcott ND

and Muir AD, 1996; Thompson LU et al, 1997).

Ο λιναρόσπορος περιέχει επίσης ίνες και κόλλα, τα οποία προάγουν

την υγεία της λειτουργίας του εντέρου. Ο λιναρόσπορος περιέχει

περίπου 400 gr/kg ολικών διαιτητικών ινών, πλούσιων σε πεντο-

ζάνες, ενώ το πλήρες κλάσμα περιέχει 2-7% κόλλα (Axelson M et al,

1982).

Ο λιναρόσπορος είναι πηγή πρωτεϊνών καλής ποιότητας. Όπως άλλα

σπορέλαια, οι πρωτεΐνες οι εναποθηκευμένες στον λιναρόσπορο εί-

ναι λευκωματίνες και σφαιρίνες. Οι σφαιρίνες είναι οι κυριότερες

εναποθηκευμένες πρωτεΐνες του λιναρόσπορου, αποτελώντας το

58-66% των ολικών πρωτεϊνών του (Chung MWY et al, 2005).

6

Ο λιναρόσπορος δεν είναι μία πλήρης πρωτεΐνη, δοθέντος ότι μερικά

από τα αμινοξέα τα οποία τον καθιστούν πλήρη πρωτεΐνη είναι δι-

αθέσιμα μόνο σε ασήμαντα ποσά, αλλά ολοκληρώνεται ως πρωτεΐ-

νη όταν συνδυάζεται με γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ο λιναρόσπορος περιέχει σωρεία βιταμινών και μετάλλων : βιταμίνη

Α, Β1, Β2, C, D, E, κάλιο, φωσφόρο, μαγνήσιο, ασβέστιο, θείο, νάτρι-

ο, χλώριο, σίδηρο και ψευδάργυρο. Είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε κά-

λιο, παρέχοντας μικρά ποσά μαγνησίου, σιδήρου, χαλκού και ψευ-

δάργυρου.

Ασκορβικό οξύ/βιταμίνη C

Βιοτίνη

Θειαμίνη/Θειαμίνη Β1

Νιασίνη/νικοτινικό οξύ

Παντοθενικό οξύ

Πυριδοξίνη/βιταμίνη Β6

Ριβοφλαβίνη/βιταμίνη Β2

Φολικό οξύ

α-τοκοφερόλη

δ-τοκοφερόλη

γ-τοκοφερόλη

Βιταμίνη Εb

Βιταμίνη Κc

Καροτένια

Ασβέστιο

Κάλιο

Μαγγάνιο

Μαγνήσιο

Νάτριο

Σίδηρος

Φωσφόρος

Χαλκός

Ψευδάργυρος

7

Οι σπόροι του λιναριού (ολόκληροι ή αλεσμένοι) είναι πλούσιοι σε λιγ-

νάνες (lignans). Οι λιγνάνες είναι μία ομάδα φυτικών χημικών συσ-

τατικών και μία από τις μείζονες τάξεις των φυτο οιστρογόνων,

χημικές δηλ. ουσίες με οιστρογονικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Οι φυτικές λιγνάνες είναι πολυφαινολικά συστατικά προερχόμενα

από την φαινυλαλανίνη μέσω διμερισμού των υποκατεστημένων

κιναμμωμικών αλκοολών, οι οποίες είναι γνωστές ως μονολιγνόλες

(monolignols), σε ένα σκελετό διβενζοϋλομεθανίου. Η αντίδραση

αυτή καταλύεται από οξειδωτικά ένζυμα και ελέγχεται συχνά με

dirigent πρωτεΐνες.

Η σημαντικότερη λιγνάνη του λιναρόσπορου είναι η σεϊκοϊσολαρισι-

ρεσινόλη (secoisolariciresinol; SDG). Άλλες λιγνάνες που περιέχον-

ται στον λιναρόσπορο, σε μικρότερα ποσά, είναι η ισολαρισιρεσινό-

λη, η λαρισιρεσινόλη, η πινορεσινόλη, η ματαιρεσινόλη και άλλα πα-

ράγωγα του φερολικού οξέος (Sicilia Τ et al, 2003; Cardoso Carraro

JC et al, 2012).

Η σεϊκοσολαρισιρεσινόλη (SECO) είναι η αγλυκόνη της SDG (Mazur W

et al, 1996).

Η SDG-β-D-γλυκοσιδάση υδρολύει τον γλυκοπυρανοσιδικό δεσμό της

SDG και απελευθερώνει SECO (Obermeyer WR et al, 1995).

Η SDG είναι αποτέλεσμα σύζευξης των 8 και 8′ C-ατόμων της πλευρι-

κής αλύσου των 2 μορίων της κονιφερυλ-αλκοόλης και υπάρχει

στον λιναρόσπορο σε 2 ισομερείς μορφές (Bambagiotti- Αlberti M et

al, 1994).

Στον λιναρόσπορο, η SDG είναι αποθηκευμένη σε σύνδεση με έναν εσ-

τέρα με 3-υδροξυ-3-μεθυλγλουταρικό οξύ (HMGA) και άλλα φαινο-

λικά συστατικά, όπως γλυκοσίδες p-κουμαρικού και φερουλικού

οξέος, για να σχηματίσει ολιγομερή της SDG (Yuan JP et al, 2008).

Η SDG μετατρέπεται από τα βακτηρίδια του παχέος εντέρου στους ε-

νεργούς μεταβολίτες εντερολακτόνη και εντεροδιόλη (Borriello SP

et al, 1985; Wang LQ et al, 2000). Οι μεταβολίτες αυτοί έχουν ισχυ-

ρότερες αντιοξειδωτικές ιδιότητες από την πατρική λιγνάνη (SDG)

και ασθενείς οιστρογονικές ή αντι-οιστρογονικές δράσεις, ανάλογα

με τα βιολογικά επίπεδα της οιστραδιόλης [Brooks JD et al, 2004;

Hall C III et al, 2006].

8

Το όφελος στην υγεία που προκύπτει από τις λιγνάνες του λιναριού

βασίζεται στην αντιοξειδωτική τους ικανότητα ως μεσολαβητών

των υδροξυλικών ριζών και ως οιστρονικών συστατικών, οφειλό-

μενων στην δομική τους ομοιότητα με την 17-β-οιστραδιόλη.

Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της SDG σχετίζονται με την καταστολή

οξειδωτικών καταστάσεων οφειλόμενων στα είδη του οξυγόνου.

Η SDG διγλυκοσίδη και η αγλυκόνη της, σεϊκοσολαρισιρεσινόλη, έχει

πολύ μεγάλη αντιοξειδωτική ικανότητα και προστατεύει το DNA

και τα λιποσώματα από βλάβη ιδιαίτερα στα επιθηλιακά κύτταρα

στη διάρκεια του μεταβολισμού των βακτηριδίων του παχέος εντέ-

ρου (Rajesha J et al. 2006; Hu C et al. 2007).

Η λιγνάνη μειώνει τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών συμβαμάτων και

αναστέλλει την ανάπτυξη ορισμένων τύπων σακχαρώδη διαβήτη.

Ο λιναρόσπορος περιέχει 8-10 g/kg ολικά φαινολικά οξέα, 5 g/kg εσ-

τεροποιημένων και 3-5 g/kg, αιθεροποιημένων φαινολικών οξέων

(Oomah BD et al, 1995). Τα φαινολικά αυτά οξέα είναι είτε ελεύθε-

ρα, είτε συνδεδεμένα.

Τα ελεύθερα φαινολικά οξέα συνίστανται σε trans και cis-σιναπικό, o-

κουμαρικό, p- υδροξυκουμαρικό και βανιλλικό οξύ (Kozlowska H et

al, 1983; Babrowski KJ and Sosulski FW, 1984).

Τα περισσότερα φαινολικά οξέα, όπως το p-υδροξυβενζοϊκό, trans-

φερουλικό και trans-p-κουμαρικό οξύ, είναι συνδεδεμένα με εστέ-

ρες. Απ΄αυτά, το φερουλικό και το p-κουμαρινικό οξύ υπάρχουν σε

μεγάλες συγκεντρώσεις στον λιναρόσπορο (Beejmohun V et al,

2007). Ακόμα, ο λιναρόσπορος περιέχει ένα άλλο φαινολικό οξύ, το

καφφεϊκό οξύ και τις γλυκοσίδες του (Babrowski KJ and Sosulski FW,

1984).

Ο λιναρόσπορος περιέχει φλαβονοειδή με την μορφή γλυκοσιδών

(herbacetin 3, 8-O-diglucopynanoside, herbacetin 3, 7-O-dimethyl

ether και kaempferol 3, 7-O-diglucopyranoside (Qiu S et al, 1996).

Η herbacetin diglucoside (HDG) είναι ένας εστέρας συνδεδεμένος με το

μακρομόριο της λιγνάνης μέσω του 3-υδροξυ-3- μεθυλ- γλουταρι-

κού οξέος (HMGA) (Struijs K et al, 2007).

9

Ο λιναρόσπορος περιέχει τις φαινυλοπροπανοειδείς γλυκοσίδες λινο-

υσιταμαρίνη, λινοσιναμαρίνη και δοκοστερόλη (Luyengi L et al,

1993). Το n-βουτανολικό κλάσμα του λιναρόσπορου, εκτός των φα-

ινολικών οξέων και των γλυκοσιδών τους, περιέχει και ταννίνες

(Kasote DM et al, 2011a; Kasote DM et al, 2011b).

Αντικαρκινικές (καρκίνος μαστού και προστάτη)

Αντι-αθηρωματικές

Αντιαλλεργικές

Αντιαρρυθμικές

Αντι-ασθματικές

Αντιδιαβητικές

Αντιλιπιδαιμικές

Αντιρευματικές (οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα)

Αντιϋπερτασικές

Αγχος, κατάθλιψη

Καλοήθης υπερτροφία προστάτη

Κολπικές λοιμώξεις

Κατακράτηση υγρών

Νόσος υπολειπόμενης προσοχής – υπερκινητικότητας (ADHD)

Ξηροφθαλμία

Πολλαπλή σκλήρυνση

Φλεγμονές

Αυξάνει την παραγωγή ενέργειας και την αντοχή

Βελτιώνει την όραση και την αντίληψη χρωμάτων

Βελτιώνει την ηπατική λειτουργία

Βελτιώνει την απορρόφηση του ασβεστίου

Βελτιώνει την διανοητική λειτουργία στους ηλικιωμένους

Βελτιώνει την συμπεριφορά των σχιζοφρενικών ασθενών

Βελτιώνει το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο στις γυναίκες

Αποτρέπει την συσσώρευση λίπους στους ιστούς και επομένως βοη-

θά στην απώλεια βάρους

Βοηθά στη θεραπεία του εκζέματος, της ψωρίασης και της πιτυρίδας

Δυναμώνει τα νύχια των χεριών και των ποδιών

Ενισχύει την λειτουργία του ανοσοποιητικού

10

Επιταχύνει την αποδρομή των sprains και των εκχυμώσεων

Καταπραΰνει ερεθισμούς ή μαλακώνει την τράχυνση του δέρματος

Μειώνει τον χρόνο της αποκατάστασης των καταπονημένων από

άσκηση μυών

Δρα ως μαλακτικό, καταπραϋντικό, αντιβηχικό, αντισηπτικό, αντιφ-

λεγμονώδες και καθαρτικό. Οι ώριμοι σπόροι μπορούν να χρησιμο-

ποιηθούν ως χαλαρωτικό, αποχρεμπτικό και καθαρτικό και ως κα-

τάπλασμα

Καταπραΰνει την γαστρίτιδα και τον ερεθισμένο λαιμό

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατάπλασμα για την πλευροδυνία,

αλλά και σε δοθιήνες, αποστήματα και έλκη

Το βάμμα του νωπού φυτού μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώ-

σεις βρογχίτιδας, αμηνόρροιας και αιμορροΐδων

Σε μία μελέτη, τα παιδιά σχολικής ηλικίας που κατανάλωναν συμπλη-

ρωματικό λινέλαιο λιγότερο από 1 κ.τ.γ. ημερησίως είχαν λιγότερο

συχνές και σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις από τα παιδιά που

δεν έπαιρναν συμπληρωματικό λινέλαιο.

Ο λιναρόσπορος μειώνει τα μεταγευματικά επίπεδα της γλυκόζης

[Cunnane SC et al, 1993] και προλαβαίνει την ανάπτυξη του σακχα-

ρώδη διαβήτη και των επιπλοκών του (Maritim AC et al, 2003;

Ugochukwu NH et al, 2003).

Διαιτολόγιο πλούσιο σε ALA μειώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη

[Nestel PJ et al, 1997].

Οι διαλυτές ίνες και άλλα συστατικά του λιναρόσπορου ενδέχεται να

επηρεάζουν την έκκριση της ινσουλίνης και τον μηχανισμό δράσης

της στη διατήρηση της ομοιοστασίας της γλυκόζης του πλάσματος

και, επομένως, να μειώσουν την μεταγευματική απάντηση (Kaul

MN et al, 2008] και να αυξήσουν την ανοχή [Lucas EA et al, 2002]

στη γλυκόζη.

Σε διαβητικά ζώα, διαιτολόγια εμπλουτισμένα με λιναρόσπορο βελτι-

ώνουν την δραστηριότητα των ηπατικών και νεφρικών αντιοξει-

δωτικών ενζύμων. Σε διαβητικούς αρουραίους, το διαιτητικό συμ-

πλήρωμα σπόρων λιναριού σε συνδυασμό με σπόρους κολοκύθας,

βελτιώνει τις δράσεις των αντιοξειδωτικών ενζύμων και τα επίπε-

δα της ανηγμένης γλουταθειόνης και μειώνει σημαντικά τα επίπεδα

11

της μαλοναλδιαλδεϋδης (ενός δείκτη υπεροξείδωσης των λιπιδίων)

[Makni M et al, 2011].

Σε μία τυχαιοποιημένη, διασταυρούμενη μελέτη, 25 μετεμμηνοπαυσι-

ακές γυναίκες που κατανάλωσαν 40 γρ λιναρόσπορου ημερησίως

εμφάνισαν μείωση των επιπέδων της γλυκόζης και της ινσουλίνης

στο αίμα [Lemay A et al, 2002].

Η κατανάλωση 40 gr προϊόντων αλεσμένου λιναρόσπορου ημερησίως

από υπερλιπιδαιμικούς άνδρες και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες

μειώνει το ομοιοστατικό μοντέλο εκτίμησης της αντίστασης στην

ινσουλίνη [Bloedon LT et al, 2008].

Σε μία τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχόμενη μελέτη

55 υπερχοληστερολαιμικών ασθενών, η λήψη 600 mg SDG ημερη-

σίως εμείωσε τις προγευματικές συγκεντρώσεις της γλυκόζης στο

πλάσμα κατά 25% [Zhang W et al, 2008].

Προκαταρκτικές μελέτες υποστηρίζουν ότι ο per os χορηγούμενος λι-ναρόσπορος έχει μικτές δράσεις στα επίπεδα του σακχάρου του ορού

Πάντως, προς το παρόν, ο λιναρόσπορος δεν μπορεί να συστηθεί για

την θεραπεία της υπεργλυκαιμίας ή του σακχαρώδη διαβήτη

Στα κουνέλια, ο λιναρόσπορος, λόγω των αντιοξειδωτικών ιδιοτήτων

των εμπεριεχόμενων λιγνανών, περιορίζει τον σχηματισμό των α-

θηροσκληρυντικών πλακών [Prasad K, 1997].

Σε ζωικά μοντέλα παχυσαρκίας, ο απολιπωμένος λιναρόσπορος ελατ-

τώνει σημαντικά τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης, της LDL και

των τριγλυκεριδίων [Bhathena SJ et al, 2003].

Σε υπερχοληστερολαιμικά κουνέλια ένα σύμπλοκο λιγνάνης μειώνει

το οξειδωτικό στρες, την ολική χοληστερόλη του ορού, την LDL χο-

ληστερόλη και τον λόγο ολικης χοληστερόλης/HDL και αυξάνει την

HDL-C του ορού [Prasad K, 2005].

Σε αρουραίους, η αντιλιπιδαιμική δράση του λιναριού δεν φαίνεται να

επάγεται μέσω του ήπατος, αλλά ενδέχεται να σχετίζεται με το ε-

πίπεδο της απορρόφησης της χοληστερόλης ή/και της επαναπορ-

ρόφησης των χολικών οξέων [Pellizzon MA et al, 2007].

Ο λιναρόσπορος, μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερόλης του ορού

και, σε κυτταρικό επίπεδο, μέσω των αντιπολλαπλασιαστικών και

12

αντιφλεγμονωδών του ιδιοτήτων μπορεί να αναστείλει την αρτη-

ριοσκλήρυνση στους ποντικούς [Dupasquier CMC et al, 2007].

Στα κουνέλια, η SDG περιορίζει την υπερχοληστερολαιμική αρτηριο-

σκλήρυνση [Prasad K, 2008].

Σε υπερχοληστερολαιμικούς ποντικούς το μείγμα σπόρων λιναριού

και κολοκύθας έχει αντι-αθηρογενετική και ηπατοπροστατευτική

δράση, πιθανώς επαγόμενη από τα ακόρεστα λιπαρά οξέα τα οποία

περιέχονται στο μείγμα [Makni M et al, 2008].

Ο λιναρόσπορος μειώνει σημαντικά τα επίπεδα της χοληστερόλης στο

αίμα σε αρουραίους (Abdel-Rahman et al, 2010) και προλαβαίνει

την αύξηση της χοληστερόλης του ορού σε ωοθηκεκτομηθέντα

χάμστερ [Lucas EA et al, 2011].

Η κατανάλωση διαιτητικών ινών από δημητριακά και φρούτα συνδέ-

εται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας καρδιοπάθειας.

Η ωφέλιμη αυτή δράση επιτυγχάνεται με διάφορους μηχανισμούς,

όπως :

η βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ [Jenkins DJA et al, 1975; Olsen

BH et al, 1997; Jenkins DJA et al, 2002],

η πτώση της αρτηριακής πίεσης [Vuksan V et al, 1999; Keenan JM et

al, 2002]

η βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη [Fukagawa Nk et al,

1990; Pereira MA et al, 2002] και

η βελτίωση της ινωδολυτικής δραστηριότητας [Pereira MA et al,

2000].

Οι μελέτες στον άνθρωπο έχουν δείξει ότι ο λιναρόσπορος μπορεί να

μειώσει, σε μέτριο βαθμό, τις συγκεντρώσεις της LDL, την μεταγε-

υματική απορρόφηση της γλυκόζης και μερικούς δείκτες φλεγμο-

νής και να αυξήσει τα επίπεδα των ωμέγα–3 λιπαρών οξέων, του

λινολενικού οξέος και του εϊκοσαπενταενοϊκού οξέος.

Σε μεσήλικες δυσλιπιδαιμικούς άνδρες, η διαιτητική συμπληρωματική

χορήγηση λινέλαιου (8 γρ. ημερησίως) πλούσιου σε α- λινολενικό

οξύ μειώνει σημαντικά την συστολική και διαστολική αρτηριακή

πίεση [Paschos GK et al, 2007; Ueshima H et al, 2007].

Σε υπερλιπιδαιμικούς ασθενείς, ο μερικά απολιπωμένος λιναρόσπορος

μειώνει την ολική χοληστερόλη, την LDL χοληστερόλη και την απο-

13

λιποπρωτεΐνη Β και Α, όπως και τις θειολικές πρωτεϊνικές ομάδες

του ορού, ένδειξη αυξημένης οξείδωσης [Jenkins DJ et al, 1999].

Τα εϊκοσανοειδή που περιέχονται στα ωμέγα–3 λιπαρά οξέα τα οποία

υπάρχουν στον λιναρόσπορο βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία

μειώνοντας την χοληστερόλη του αίματος. Το ALA και οι διαιτητι-

κές λιγνάνες έχουν αντι-λιπιδαιμικές ιδιότητες, οι οποίες μειώνουν

τον κίνδυνο των καρδιαγγειακών νοσημάτων [Mandasescu S et al.

2005].

Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, η χορήγηση λιναρόσπορου συνοδε-

ύεται από ελάττωση των επιπέδων της απολιποπρωτεΐνης Α-1 και

Β, αλλά δεν επηρεάζει τους βιοδείκτες του οστικού μεταβολισμού

[Lucas EA et al, 2002; Mandasescu S et al, 2005].

Το ALA και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να έχουν αντιαρρυθμικές

δράσεις [Christensen JH et al, 2005; Matthan NR et al, 2005;

Mozaffarian D, 2005].

Ο λιναρόσπορος προστατεύει από την ανάπτυξη αρτηριοσκληρυντι-

κής καρδιαγγειακής νόσου μέσω διαφόρων μηχανισμών, όπως η

μείωση της χοληστερόλης του ορού, της συγκόλλησης των αιμοπε-

ταλίων και των δεικτών της φλεγμονής, η βελτίωση της ανοχής

στην γλυκόζη και οι αντιοξειδωτικές δράσεις [Bloedon LT and

Szapary PO, 2004].

Η συμπληρωματική διαιτητική πρόσληψη λιναρόσπορου αυξάνει τα

επίπεδα της εντερολακτόνης του ορού, η οποία μειώνει την συχνό-

τητα της οξείας ισχαιμικής καρδιοπάθειας και κατά συνέπεια τους

θανάτους από στεφανιαία ανεπάρκεια [Tarpila A et al, 2005].

Η καθημερινή κατανάλωση 40 γρ. λιναρόσπορου τροποποιεί πολλούς

από τους δείκτες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων (Dodin S et

al, 2005; Mandasescu S et al, 2005; Bloedon LT et al, 2008).

Η κατανάλωση ελαιοκράμβης (canola) και λινέλαιου έχει καρδιοπροσ-

τατευτικές δράσεις μειώνοντας τα επίπεδα των λιπιδίων

[Gillingham LG et al, 2011].

H εντερολακτόνη πιστεύεται ότι είναι το κύριο ενεργό συστατικό του λιναρόσπορου το οποίο επάγει τις αθηροσκληρυντικές προστα-

τευτικές του δράσεις [Fuchs D et al, 2007].

14

Προκαταρκτικές έρευνες υποστηρίζουν ότι τα συμπληρώματα του

λιναρόσπορου, χορηγούμενα για διάστημα έως 2 μηνών, χαμηλώνο-

υν την αρτηριακή πίεση

Προς το παρόν όμως, λόγω περιορισμένων πληροφοριών, η χρήση

του λιναρόσπορου δεν συνιστάται για την θεραπεία της υπέρτασης

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο φαίνεται ότι έχουν αντι- λιπιδαιμι-κές ιδιότητες

Προκαταρκτικές μελέτες έχουν δείξει μικτά αποτελέσματα των προ-

ϊόντων του λιναρόσπορου στα λιπίδια

Ο λιναρόσπορος και οι λιγνάνες του, λόγω των αντιοξειδωτικών και

αντι-λιπιδαιμικών τους ιδιοτήτων, μπορεί να έχουν ωφέλιμες δράσε-ις στον σχηματισμό των αρτηριοσκληρυντικών πλακών ή στα καρ-

διαγγειακά νοσήματα

Πάντως, δεν έχει ξεκαθαρισθεί κατά πόσον ο συμπληρωματικός λι-

ναρόσπορος προλαβαίνει ή βελτιώνει τα καρδιαγγειακά νοσήματα

και οι δόσεις/δοσολογικά σχήματα για τα νοσήματα αυτά δεν έχουν

καθιερωθεί

Το 2005 ο λιναρόσπορος ήταν ένας από τους συχνότερα χρησιμοποι-

ούμενους παράγοντες για την θεραπεία του καρκίνου του μαστού

[Boon HS et al, 2007].

Σε μία τυχαιοποιημένη, διασταυρούμενη, μελέτη 28 μετεμμηνοπαυσι-

ακών γυναικών, η κατανάλωση 5 ή 10 gr λιναρόσπορου ημερησίως

εμείωσε τα επίπεδα της 17-β- οιστραδιόλης και της θειικής οιστρό-

νης και αύξησε τα επίπεδα της προλακτίνης του ορού [Hutchins AM

et al, 2001].

Η εντερολακτόνη και η εντεροδιόλη μπορεί να μειώσουν τον πολλαπ-

λασιασμό των κυττάρων και να αναστείλουν την δραστηριότητα

της αρωματάσης, της 5-α-ρεδουκτάσης και της 17-β- υδροξυστερο-

ειδικής αφυδρογονάσης, περιορίζοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης

15

καρκίνου του μαστού, του προστάτη και άλλων ορμονο - ευαίσθη-

των καρκίνων [Hutchins AM et al, 2001].

Σύμφωνα με 1 μετα-ανάλυση, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα έχουν προστα-

τευτική δράση, αλλά, σε προ- και μετ-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες,

τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο

ανάπτυξης καρκίνου του μαστού [Saadatian-Elahi M et al, 2004]. Τα

ολικά κορεσμένα λιπαρά οξέα συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο α-

νάπτυξης καρκίνου του μαστού μόνο στις μετεμμηνοπαυσιακές γυ-

ναίκες [Saadatian-Elahi M et al, 2004].

Σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με πρόσφατο καρκίνο του μαστού, ο

λιναρόσπορος μειώνει τον δείκτη σήμανσης Ki-67 (ένα δείκτη πολ-

λαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων) και το score c-erbB2 και

αυξάνει τον δείκτη απόπτωσης [Thompson LU et al, 2005].

Η ανυδρο-σεκοϊσολαρισιρεσινόλη έχει τροποποιητική αντικαρκινική

δράση και το εκχύλισμά της από τις λιγνάνες του λιναρόσπορου εί-

ναι συγκριτικά περισσότερο αποτελεσματικό από την σεκοϊσολα-

ρισιρεσινόλη (Lehraiki A et al, 2010).

Ο διαιτητικός συνδυασμός λινέλαιου (8%) με πρωτογενή αντικαρκινι-

κά φάρμακα μειώνει την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού κατά

~89% για διάστημα 4 εβδομάδων, συγκριτικά με την πρωτογενή

φαρμακευτική θεραπεία μόνη της (Mason JK et al, 2010).

Εδώ οι πληροφορίες είναι αντικρουόμενες.

Σε μία μελέτη ανδρών με καρκίνο του προστάτη, ο λιναρόσπορος, χο-

ρηγούμενος σε δόση 30 gr ημερησίως επί 30 ημέρες, εμείωσε την

ανάπτυξη του όγκου κατά 40-50%, συγκριτικά με τους ασθενείς

που έλαβαν δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά ή placebo [Flaxseed slows

prostate tumor growth, 2007].

Σε μία μικρή μελέτη, ο πολλαπλασιασμός των καρκινικών κυττάρων

του προστάτη μειώθηκε και η απόπτωση αυξήθηκε σε άνδρες που

έπαιρναν 30 gr λιναρόσπορου ημερησίως [Demark-Wahnefried W et

al, 2001].

Σε άλλη μελέτη, ο συνδυασμός του λιναρόσπορου με διαιτολόγιο πτω-

χό σε λιπαρά έθεσε υπό έλεγχο την ανάπτυξη του προστατικού όγ-

κου και εμείωσε τα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου

και τον πολλαπλασιασμό των νεοπλασματικών κυττάρων [Demark

- Wahnefried W et al, 2004].

Άλλες μελέτες υποστηρίζουν ότι το ALA αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυ-

ξης καρκίνου του προστάτη, αν και στις μελέτες αυτές το ALA δεν

16

προέρχονταν από τον λιναρόσπορο [Nash GK, 2007; Flaxseed slows

prostate tumor growth, 2007].

Οι ωφέλιμες δράσεις του λιναρόσπορου στον καρκίνο του προστάτη μπορεί να οφείλονται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες και τις αντιαγ-

γειογενετικές δράσεις που διαθέτουν οι λιγνάνες [Flaxseed slows

prostate tumor growth, 2007].

Οι άνθρωποι που καταναλώνουν μεγαλύτερα ποσά διαιτητικών φυτο-

οιστρογόνων, όπως οι μεταβολίτες και οι πρόδρομοι της λιγνάνης

που περιέχονται στον λιναρόσπορο, μπορεί να έχουν μικρότερο

κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα, συγκριτικά με τα άτο-

μα που καταναλώνουν μικρότερα ποσά φυτο-οιστρογόνων

[Schabath MB et al, 2005].

Οι αρουραίοι που διατρέφονται με λιναρόσπορο, καθαρμένη λιγνάνη

λιναρόσπορου ή λινέλαιο προστατεύονται από την ανάπτυξη καρ-

κίνου του παχέος εντέρου [Dwivedi C et al, 2005; Bommareddy A et

al, 2006; Williams D et al, 2007].

Τα ωμέγα–6 και –3 λιπαρά οξέα που περιέχονται στο λινέλαιο μπορεί

να αναστείλουν την ανάπτυξη χημικά προκληθέντων όγκων σε πε-

ιραματόζωα, μειώνοντας την πιθανότητα δημιουργίας όγκων του

παχέος εντέρου (Bhatia E et al, 2011).

Ο λιναρόσπορος ή τα συστατικά του μπορεί να έχουν ωφέλιμες δρά-

σεις και στον καρκίνο του δέρματος [Bommareddy A et al, 2006;

Hall C III et al, 2006].

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα καταστέλλουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου

από τα ουδετερόφιλα και τα μονοκύτταρα, όπως και την παραγω-

γή IL-1, TNF και LBT4 [Prasad K et al, 1998].

Οι λιγνάνες μπορεί να ανταγωνίζονται τον υποδοχέα του παράγοντα

ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων και να αναστέλλουν την παρα-

γωγή ελεύθερων ριζών οξυγόνου από τα ουδετερόφιλα [Prasad K

et al, 1998; Prasad K, 1999].

Η εντεροδιόλη και η εντερολακτόνη έχουν τριπλάσια αντιοξειδωτική

δράση από την SDG, in vitro, και αναστέλλουν την υπεροξείδωση

των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων [Kitts DD et al, 1999] μειώνο-

17

ντας την οξείδωση της LDL, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην

αθηρογένεση [Bloedon LT and Szapary PO, 2004].

Το μεθανολικό εκχύλισμα του λιναρόσπορου έχει δοσοεξαρτώμενες

αντιοξειδωτικές δράσεις, in vitro. Παρόμοια, αντιοξειδωτικές ιδιό-

τητες έχουν και τα φαινολικά οξέα (όπως το p-κουμαρικό και το φε-

ρουλικό οξύ) τα οποία περιέχονται στον λιναρόσπορο (Yuan JP et al,

2008).

Τα φλαβονοειδή (μη-γλυκοζυλιωμένη ερμπασετίνη και ερμπασετίνη 3,

7-O-διμεθυλ) μπορεί να εκκαθαρίζουν ελεύθερες ρίζες.

Η SDG μειώνει το οξειδωτικό στρες σε αρουραίους με διαβήτη τύπου 2

[Prasad K, 2001].

Στους σκύλους, η προθεραπευτική χορήγηση λιναρόσπορου μειώνει

την καρδιακή δυσλειτουργία και την κυτταρική βλάβη από την εν-

δοτοξίνη [Pattanaik U and Prasad K, 1998].

Ο λινόσπορος προστατεύει από τις βλάβες μετά από ακτινοβόληση με

ακτίνες Χ για ογκολογικές θεραπείες (Lee JC et al, 2009).

Η SDG εκκαθαρίζει άμεσα υδροξυλικές ρίζες, in vitro.

Στον άνθρωπο, ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο δεν φαίνεται να έχουν

αντι-οξειδωτικές δράσεις [Prasad K, 2005; Bloedon LT et al, 2008].

Αυξάνει την νεφρική απέκκριση της εντεροδιόλης και της εντερο-

λακτόνης [Shultz TD et al, 1991]

Αυξάνει την εντερική αποβολή της εντεροδιόλης, της εντερολακτό-

νης και της μεταιρεσινόλης [Kurzer MS et al, 1995]

Αυξάνει την αναλογία του 2-υδροξυ-οιστρογόνου και της 16 α- υδρο-

ξυοιστρόνης στα ούρα [Haggans CJ et al, 1999; Haggans CJ et al,

2000]

Μειώνει σημαντικά τα επίπεδα στον ορό της 17-β-οιστραδιόλης και

της θειικής οιστρόνης και αυξάνει τα επίπεδα της προλακτίνης

[Hutchins AM et al, 2001]

Εχει δυνητικές αντι-οιστρογονικές δράσεις στον θετικό στους υπο-

δοχείς των οιστρογόνων καρκίνο του μαστού [Bergman Jungestrom

M et al, 2007].

Περιορίζει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης (εξάψεις προσώπου,

νυχτερινές εφιδρώσεις) [Dodin S et al, 2005 ; Lewis JE et al, 2006;

Pruthi S et al, 2007] εξίσου με την ορμονική συμπληρωματική θερα-

πεία [Lemay A et al, 2002].

18

Στους αρουραίους, το λινέλαιο μειώνει την υπερτροφία των λιπο-

κυττάρων, τα επίπεδα της MCP-1 και του TNF-a και την διήθηση

του λιπώδους ιστού από Τ λεμφοκύτταρα [Baranowski M et al,

2012].

Η SDG μειώνει σημαντικά την υπερλιπιδαιμία, υπερχοληστερολαι-

μία, υπερινσουλιναιμία και υπερλεπτιναιμία και την άθροιση του

λίπους στο ήπαρ και τα σπλάγχνα ποντικών [Fukumitsu S et al,

2008].

Σε υγιείς υπέρβαρους ενήλικες, το λινέλαιο (α-λινολενικό οξύ) ε-

λαττώνει τα επίπεδα της αδιπονεκτίνης, ανεξάρτητα από τους πο-

λυμορφισμούς του γονιδίου της αδιπονεκτίνης [Nelson TL et al,

2007].

Σε παχύσαρκα άτομα οι έρευνες είναι περιορισμένες και δεν έχουν δείξει όφελος στην απώλεια βάρους ή μείωση του δείκτη μάζας σώ-

ματος

Πάντως, ο λιναρόσπορος μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο στη θεραπεία

της φλεγμονής της συνδεόμενης με την παχυσαρκία

Το ALA και το λινολεϊκό οξύ που περιέχονται στον λιναρόσπορο ενδέ-

χεται να μετατρέπονται σε διαφορετικά λιπαρά οξέα τα οποία α-

ποδίδουν διαφορετικές τάξεις εικοσανοειδών, οι οποίες έχουν δια-

φορετικές δράσεις στην φλεγμονή, την συγκόλληση των αιμοπετα-

λίων και την αγγειοσύσπαση.

Το ALA μετατρέπεται σε EPA και DHA, τα οποία παράγουν εϊκοσανοε-

ιδή εμπλεκόμενα στην μείωση της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων,

την αγγειοσύσπαση και την θρόμβωση. Το λινολεϊκό οξύ μετατρέ-

πεται σε αραχιδονικό οξύ, το οποίο παράγει εϊκοσανοειδή με αντί-

θετες δράσεις [Bloedon LT and Szapary PO, 2004].

Οι ωφέλιμες καρδιαγγειακές δράσεις του λιναρόσπορου οφείλονται

κυρίως στο εμπεριεχόμενο ALA .

H SDG έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες [Ogborn MR et al, 1999] και

δρα ως ανταγωνιστής του παράγοντα ενεργοποίησης των αιμοπε-

ταλίων [Hall AV et al, 1993].

Σε ασθενείς με νεφρικά νοσήματα και σε ποντικούς ο λιναρόσπορος

αναστέλλει την συγκόλληση των αιμοπεταλίων την επαγόμενη από

19

τον παράγοντα ενεργοποίησης των αιμοπεταλίων [Hall AV et al,

1993].

Σε υγιή άτομα και σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα το λινέλαιο

μειώνει την συγκόλληση των αιμοπεταλίων και τον χρόνο αιμορ-

ραγίας [Allman MA et al, 1995; Nordstrom DC et al, 1995]. Παρόμοια,

ο λιναρόσπορος μειώνει την συγκόλληση των αιμοπεταλίων την

προκαλούμενη από την θρομβίνη [Bierenbaum ML et al, 1993].

Το λινέλαιο αυξάνει τον λόγο EPA/αραχιδονικό οξύ αιμοπεταλίων, έν-

δειξη ότι μειώνει την συγκόλληση των αιμοπεταλίων [Allman MA et

al, 1995].

Άλλες μελέτες υποστηρίζουν ότι το λινέλαιο δεν έχει αντι- αιμοπετα-

λιακές δράσεις [Prasad K, 2005; Li D et al, 1999] και δεν επηρεάζει

τους δείκτες της φλεγμονής στον άνθρωπο.

Παρόμοια, το ALA δεν φαίνεται να έχει αντι-αιμοπεταλιακές δράσεις

στον άνθρωπο [Bloedon LT and Szapary PO, 2004].

Μειώνει την έκφραση της IL-1 και το VCAM-1 στους αορτικούς ιστο-

ύς υπερχοληστερολαιμικών ποντικών [Dupasquier et al, 2007]

Αναστέλλει την απελευθέρωση διαφόρων φλεγμονωδών κυτταροκι-

νών (TNF-a, IL-1β και IL-6) [Tetta C et al, 1990].

Μειώνει κατά 30%, την παραγωγή TNF-a και IL-1β από μονοπύρηνα

κύτταρα σε υγιείς εθελοντές [Caughey et al, 1996].

Μειώνει την CRP και την IL-6 [Paschos GK et al, 2005]

Μειώνει τα επίπεδα του διεγερτικού παράγοντα των αποικιών των

μονοκυττάρων (M-CSF) στον ορό [Paschos GK et al, 2005].

Αναστέλλει το πρωτεϊνικό εξίδρωμα, την αγγειακή διαπερατότητα

και την μετανάστευση των λευκοκυττάρων στα πλευριτικά εξιδρώ-

ματα [Kaithwas G and Majumdar DK, 2013]

Μειώνει την sVCAM-1 και την sE-σελεκτίνη [Thies et al, 2001; Rallidis

LS et al, 2004].

Μειώνει τα επίπεδα της IL-6 και της IL-10, αλλά αυξάνει τα επίπεδα

του TNF-a, σε ποντικούς [Chavali SR et al, 1998].

Αναστέλλει την γονιδιακή έκφραση του TNF-a και την μεταγραφική

δραστηριότητα την εξαρτώμενη από τον NF-kB [Ren J and Chung SH,

2007].

20

Το λινέλαιο γενικά καταστέλλει τους μεσολαβητές της φλεγμονής και το α-λινολενικό οξύ έχει δοσοεξαρτώμενη δράση.

Το α-λινολενικό οξύ, σε μικρές δόσεις (<14 gr ημερησίως), δεν επη-ρεάζει, ενώ σε μεγαλύτερες (>14 gr ημερησίως) καταστέλλει τους

μεσολαβητές της φλεγμονής

Σε μία τυχαιοποιημένη μελέτη 22 ασθενών με ΡΑ που έλαβαν λινέλαιο

ή πλασέμπο επί 3 μήνες τα επίπεδα των EPA και DHA στο αίμα των

ασθενών δεν αυξήθηκαν και οι ασθενείς που πήραν λινέλαιο δεν εί-

χαν καμμιά διαφορά από πλασέμπο όσον αφορά τα συμπτώματα,

τα εργαστηριακά ευρήματα και τα κλινικά σημεία στη φυσική εξέ-

ταση [Nordstrom DC et al, 1995].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η συμπληρωματική χορήγηση α-λινολενικού οξέος επί 3 μήνες δεν φαίνεται να έχει αποτέλεσμα στη ρευματοειδή αρθρίτιδα

Σε ποντικούς με ένα μοντέλο νεφρικού λύκου, η διαιτητική χορήγηση

του λιναρόσπορου επί 14 εβδομάδες καθυστέρησε την εμφάνιση

της πρωτεϊνουρίας και εμείωσε την συνολική θνησιμότητα, συγ-

κριτικά με μάρτυρες [Hall AV et al, 1993].

Σύμφωνα με μία ελεγχόμενη μελέτη 40 ασθενών με νεφρικό ΣΕΛ, ο λι-

ναρόσπορος έχει νεφροπροστατευτική δράση [Clark WF et al,

2000].

Σε μία απλή–τυφλή, τυχαιοποιημένη μελέτη, 9 ασθενείς με ΣΕΛ που

πήραν 30 gr λιναρόσπορου ημερησίως και πρεδνιζόνη επί 1 χρόνο

είχαν βελτίωση της νεφρικής λειτουργίας [Clark WF et al, 2001].

Μερικές μελέτες υποστηρίζουν ότι η καθημερινή χρήση του λινα-ρόσπορου μπορεί να βελτιώσει την σπειραματική διήθηση και τα ε-

πίπεδα της κρεατινίνης του ορού σε ασθενείς με νεφρικό ΣΕΛ

Rashid S, Jin Y, Ecoiffier T, et al. Topical omega-3 and omega-6 fatty

acids for treatment of dry eye. Arch Ophthalmol 2008; 126:219.

21

Σε ποντικούς, η τοπική θεραπεία με α-λινολενικό οξύ μειώνει σημαντι-

κά τα σημεία και τις φλεγμονώδεις αλλοιώσεις του συνδρόμου ξη-

ροφθαλμίας [Rashid S et al, 2008].

Li N, He J, Schwartz CE, Gjorstrup P, Bazan HE. Resolvin E1 improves tear production and decreases inflammation in a dry eye mouse mod-

el. J Ocul Pharmacol Ther. 2010 Oct;26(5):431-9.

Σε ένα μοντέλο ποντικών με ξηροφθαλμία η άμεση τοπική εφαρμογή

ρεσολβίνης Ε1 (η οποία προέρχεται από EPA ωμέγα-3) βελτίωσε

σημαντικά την παραγωγή των δακρύων και ελάττωσε την φλεγμο-

νή (Li et al, J. Ocular Pharm and Therapeutics, 26: 431-439; 2010).

Στον άνθρωπο, τα ωμέγα–3 και ωμέγα – 6 λιπαρά οξέα per os μπορεί

να βελτιώσουν τα συμπτώματα του συνδρόμου ξηροφθαλμίας

[Miljanovic B et al, 2005; Kokke KH et al, 2008; Rashid S et al, 2008;

Wojtowicz JC et al, 2011; Kangari H et al, 2013].

Miljanovic, B.; Trivedi, K. A.; Dana, M. R.; Gilbard, J. P.; Buring, J. E., and Schaumberg, D. A. Relation between dietary n-3 and n-6 fatty acids

and clinically diagnosed dry eye syndrome in women. Am J Clin Nutr.

2005 Oct; 82(4):887-93.

Στις γυναίκες, η αυξημένη διαιτητική κατανάλωση n-3 λιπαρών οξέων

συνδέεται με μειωμένη συχνότητα συνδρόμου ξηροφθαλμίας

[Miljanovic B et al, 2005].

Kokke KH, Morris JA, Lawrenson JG. Oral omega-6 essential fatty acid treatment in contact lens associated dry eye. Cont Lens Anterior Eye

2008; 31:141.

Σύμφωνα με μία τυχαιοποιημένη, διπλή–masked, placebo- ελεγχόμενη

μελέτη σε 76 γυναίκες που φορούσαν φακούς επαφής, η χορήγηση

ωμέγα-6 λιπαρών οξέων per os ανακουφίζει από τα συμπτώματα

του συνδρόμου ξηροφθαλμίας [Kokke KH et al, 2008].

Wojtowicz JC, Butovich I, Uchiyama E, et al. Pilot, prospective, ran-domized, double-masked, placebo-controlled clinical trial of an ome-

ga-3 supplement for dry eye. Cornea 2011; 30:308.

Σε μία προοπτική, τυχαιοποιημένη, διπλή– masked, πλασέμπο – ελεγ-

χόμενη μελέτη 36 ασθενών με σύνδρομο ξηροφθαλμίας η καθημε-

ρινή χορήγηση συμπληρώματος ωμέγα - 3 (300 mg DHA + 450 mg

EPA + 1.000 mg λινέλαιου) για διάστημα 90 ημερών εξαφάνισε τα

συμπτώματα και αύξησε την ποσότητα και τον όγκο των παραγό-

22

μενων δακρύων, συγκριτικά μόνο με 7% στην ομάδα του πλασέμπο

[Wojtowicz J et al, 2011].

Kangari H, Eftekhari MH, Sardari S, et al. Short-term Consumption of Oral Omega-3 and Dry Eye Syndrome. Ophthalmology 2013; 120 :

2191.

Σε μία τυχαιοποιημένη, διπλή – τυφλή, πλασέμπο - ελεγχόμενη κλινική

μελέτη σε 64 ασθενείς με συμπτώματα συνδρόμου ξηροφθαλμίας, η

θεραπεία με 2 κάψουλες ωμέγα-3 (κάθε κάψουλα περιείχε 180 mg

εϊκοσαπενταενοϊκού οξέος και 120 mg, δοκοσαεξαενοϊκού οξέος)

καθημερινά επί 30 ημέρες εμείωσε τον ρυθμό της εξάτμισης των

δακρύων, αύξησε την έκκριση των δακρύων και βελτίωσε τα συμ-

πτώματα της ξηροφθαλμίας [Kangari H et al, 2012].

23

Κάψουλες 1200 mg λινέλαιου 2 φορές ημερησίως

Συστατικά : ωμέγα – 3, λινέλαιο, βιταμίνη Ε και βιταμίνη Β6.

Δόση : 3 κάψουλες ημερησίως.

24

Συστατικά : ωμέγα -3 λιπαρά οξέα (ιχθυέλαια), έλαιο λιναρόσπορου,

έλαιο βοράγου και ρίζα Turmeric

Lubricant Eye drops

Για καλύτερη ενυδάτωση και ανακούφιση από την ξηροφθαλμία

ολόκληρο το περιεχόμενο ενός κοντέϊνερ μπορεί να χρησιμοποιηθεί

και στους 2 οφθαλμούς σε διάστημα 5 λεπτών μετά το άνοιγμα και

τουλάχιστον 4 φορές ημερησίως

Nutrition Omega-3 supplement

2 κάψουλες περιέχουν βιταμίνη E 100 IU, λινέλαιο 500 mg, EPA 225

mg (από ιχθυέλαια) και DHA 50 mg (από ιχθυέλαια).

Για καλύτερο αποτέλεσμα η θεραπεία πρέπει να διαρκεί πέραν των

4-8 εβδομάδων

Συστατικά : DHA και EPA ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από ιχθυέλαια, ALA

ωμέγα - 3 λιπαρά οξέα από λινέλαιο, GLA ωμέγα - 6 λιπαρά οξέα

από έλαιο βοράγου, λακτοφερρίνη και κουρκουμίνη.

Δόση : 2-3 σταγόνες στους πάσχοντες οφθαλμούς, όσο συχνά χρειά-

ζεται.

25

Συστατικά (ανά 4 κάψουλες) : Βιταμίνη C 60 mg, βιταμίνη Β-6 (ως

φωσφορική-5-πυριδοξάλη) 4 mg, α-λινολενικό οξύ (από λινέλαιο)

500 mg, δοκοσαεξαενοϊκό οξύ (από ιχθυέλαια) 160 mg, εϊκοσαπεν-

ταενοϊκό οξύ (από ιχθυέλαια) 240 mg, γ-λινολενικό οξύ (από καρ-

δαμέλαιο) 300 mg, σύμπλοκο βλεννίνης 250 mg, φωσφατιδυλοχο-

λίνη (από λεκιθίνη σόγιας) 10 mg, φωσφατιδυλαιθανολαμίνη (από

σόγια λεκιθίνης) 10 mg, φυτοστερόλες (από φυτικά έλαια) 500 mg,

εκχύλισμα Turmeric (curcuma longa) (ως σύμπλοκο κουρκουμίνης

3) 150 mg.

Δόση : 4 κάψουλες ημερησίως σε διηρημένες δόσεις με τα γεύματα.

Συστατικά : Το σκεύασμα αυτό βασίζεται στην κλασική Κινεζική

φόρμουλα Six-Ingredient Pill με Rehmannia (Liu Wei Di Huang

Tang) και περιέχει : Cornus, Rehmannia, Alisma, Dioscorea, Poria,

Moutan plus Bilberry, Lycium Berry, White Peony, American Ginseng,

Chrysanthemum Flower, Gingko, Licorice, Wild Yam, Shou Wu και

Hoelen.

Δόση : 15 σταγόνες μέσα σε μια ουγκιά νερό 3 φορές ημερησίως per

os προ φαγητού.

Ενεργά συστατικά : Euphrasia HPUS 5x, Alumina HPUS 10x,

Arsenicum album HPUS 12x, Nux moschata HPUS 6x: Nux m, Zincum

metalicum HPUS 10x, Pulsatilla HPUS 8x, Sepia HPUS 8x:

Δόση : Οσο συχνά χρειάζεται, ανάλογα με τα συμπτώματα του ασθε-

νούς.

Συστατικά : Sulfur HPUS 6X, Nux V HPUS 12X, Euphrasia (Eyebright)

HPUS 5X, Alumina HPUS 10X, Arsenicum album HPUS 12X, Nux mosch

HPUS 6X, Zincum m HPUS 10X.

Δόση : 1 έως 2 σταγόνες στους πάσχοντες οφθαλμούς όσο συχνά χρε-

ιάζεται.

Συστατικά : Βιταμίνη A (ως παλμιτική ρετινόλη) 1000 IU 20% RDA,

βιταμίνη C (ως ασκορβικό ασβέστιο 100 mg RDA 167% και παλμι-

τικό ασκορβύλιο), βιταμίνη D (χοληκαλσιφερόλη) 59 IU, βιταμίνη E

(ως μικτό έλαιο τοκοφερόλης) 32 IU 107% RDA, βιταμίνη B6 (ως

φωσφορική-5-πυριδοξάλη) 8 mg 400% RDA, θειικό μαγνήσιο 20

26

mg 5% RDA, GLA και DHA EFA's 802 mg * (ως σπορέλαιο Black

Currant και μουρουνέλαιο), βλεννοπολυσακκχαρίδες (σύμπλοκο

βλεννίνης 250 mg *, εκχύλισμα (ρίζα) Turmeric (Curcuma longa)

100 mg *, λακτοφερρίνη 10 mg.

Δόση : 4 κάψουλες ημερησίως.

Ενεργά συστατικά : Πολυσορβάτη 80, παλμιτική ρετινόλη (ένας τύ-

πος βιταμίνης Α).

Δόση : 1 ή 2 σταγόνες στους πάσχοντες οφθαλμούς όσο συχνά χρειά-

ζεται.

Το σκεύασμα αυτό έχει εγκριθεί από το FDA για χρήση ως λιπαντικό για

την ανακούφιση από τα συμπτώματα του συνδρόμου ξηροφθαλμίας ή

την μείωση του περαιτέρω ερεθισμού των οφθαλμών .

Συστατικά : Βιταμίνη E (d-α τοκοφερόλη) 10 IU, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

(από ιχθυέλαια) 600 mg, EPA (εϊκοσαπενταενοϊκό οξύ) 300 mg, DHA

(δοκοσαεξαενοϊκό οξύ) 200 mg, άλλα ωμέγα -3s λιπαρά οξές 100 mg

Δόση : 1 κάψουλα 1-5 φορές ημερησίως με τα γεύματα

Ολες οι μέχρι τώρα μελέτες, υποστηρίζουν ότι τόσο στα πειραματό-ζωα, όσο και στον άνθρωπο, τα προϊόντα των ωμέγα-3 λιπαρών ο-

ξέων βελτιώνουν τα συμπτώματα και αυξάνουν την παραγωγή δακ-

ρύων σε ασθενείς με σύνδρομο ξηροφθαλμίας

Ο λιναρόσπορος (όχι το λινέλαιο) έχει καθαρτικές δράσεις.

Σε μεγάλες όμως δόσεις ή όταν λαμβάνεται με ανεπαρκείς ποσότητες

υγρών, μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του εντέρου.

Σε ασθενείς με καλοήθη υπερτροφία του προστάτη το εκχύλισμα των λιγνανών του λιναρόσπορου μπορεί να ανακουφίσει από τα

συμπτώματα του κατώτερου ουροποιητικού.

27

Οι ορμονικές δράσεις του λιναρόσπορου μπορεί να βελτιώσουν τα

συμπτώματα της κυκλικής μασταλγίας, η οποία χαρακτηρίζεται

από πόνο και ευαισθησία των μαστών στις γυναίκες.

Περιορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι το α-λινολενικό οξύ από το λι-

νάρι, σε συνδυασμό με αργινίνη και RNA ζυμομύκητα, μπορεί να

αυξήσει το σωματικό βάρος σε ασθενείς με HIV.

Το ADHD συνδέεται συνήθως με ελάττωση των επιπέδων των ωμέγα

– 3 λιπαρών οξέων στο αίμα [Young GS et al, 2005].

Σε μία πιλοτική μελέτη, η συμπληρωματική χορήγηση λινέλαιου και

βιταμίνης C βελτίωσε σημαντικά τα συμπτώματα του ADHD (εμεί-

ωσε τα συνολικά score της υπερκινητικότητας) [Joshi K et al, 2006].

Σε ποντικούς, η μακροχρόνια συμπληρωματική χορήγηση λιναρόσ-

πορου προστατεύει τους πνεύμονες από λοιμώξεις από Streptococ-

cus pneumoniae [Saini A et al, 2010].

Το λινέλαιο φυσιολογικοποίησε τα επίπεδα της TSH σε μία γυναίκα

με νόσο Grave [Breese McCoy SJ, 2011].

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο μπορεί να προλάβουν τα επεισόδια

της μανίας ή υπομανίας σε διπολικούς ασθενείς [Stoll AL et al, 1999]

Σύμφωνα με μερικές αναφορές περιπτώσεων και κλινικές μελέτες

στον άνθρωπο, ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο φαίνεται ότι είναι

καλά ανεκτά, με λίγες μόνον ανεπιθύμητες ενέργειες [Basch E et al,

2007]

Γαστρεντερικές διαταραχές (διάρροια, ναυτία, εντερικός και κοιλια-

κός πόνος, έμετοι, εντερική απόφραξη)

Κεφαλαλγίες

Ερυθροκυττάρωση

Αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη

Κακουχία

Μανία ή υπομανία (σε διπολικούς ασθενείς)

Παράταση ωχρινικής φάσης

28

Ταχύπνοια

Πνευμονοπάθεια (σε καλλιεργητές λιναρόσπορου)

Πρόσληψη ή απώλεια βάρους

Αντιδράσεις υπερευαισθησίας (μετά από επαγγελματική έκθεση)

(κνησμός παλαμών, πελμάτων, οφθαλμών, κνίδωση, ρινική απόφρα-

ξη, δύσπνοια, φτάρνισμα, υδαρείς κενώσεις)

Το λινέλαιο συνδέεται με αντιδράσεις υπερευαισθησίας τύπου 1

[Basch E et al, 2007]. Ενας ασθενής εμφάνισε δύσπνοια 2-3 λεπτά

αφού έφαγε ένα πολύσπορο ψωμί [Lezaun A et al, 1998] και ένας

άλλος, οφθαλμικό κνησμό μετά την κατανάλωση λινέλαιου [Alonso

L et al, 1996].

Η διαχείριση και διαδικασία παραγωγής των προϊόντων λιναριού

μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο θετικοποίησης της αντιγονικής δο-

κιμασίας στον λινόσπορο και να προκαλέσει υπερευαισθησία

[Alonso L et al, 1996].

Σε μία μελέτη, το 50% των εργαζόμενων που εκτέθηκαν σε προϊόντα

λιναριού είχαν θετικές αντιγονικές δοκιμασίες [Zuskin E et al, 1992].

Πολλές από τις ανεπιθύμητες ενέργειες του λιναριού συνδέονται με

αλλεργία στον λιναρόσπορο [Alonso L et al, 1996; Lezaun A et al,

1998; Basch E et al, 2007] :

Διάρροια

Γενικευμένη κνίδωση

Εντονη διάχυτη κακουχία

Κνησμός παλαμών

Κοιλιακός πόνος

Ναυτία/έμετοι

Πτερνίσματα

Ρινική συμφόρηση

Υδρόρροια

Ο λιναρόσπορος μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικά ενοχλήματα

παρόμοια με άλλες διαιτητικές ίνες, όπως μετεωρισμό, κοιλιακό

πόνο, διάρροια, δυσπεψία, ναυτία και τυμπανισμό [Dodin S et al,

2005]. Η μαζική κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων λιναρόσπορου

με/ή χωρίς επαρκείς ποσότητες νερού μπορεί να προκαλέσει α-

πόφραξη του εντέρου [Basch E et al, 2007].

29

Παρά τις εκπληκτικές αντιφλεγμονώδεις και άλλες ιδιότητες, ο λινα-

ρόσπορος και το λινέλαιο δεν έχουν χρησιμοποιηθεί εκτεταμένα και

δεν φαίνεται, σύμφωνα με περιορισμένες πληροφορίες, να έχει δρά-

ση στη ρευματοειδή αρθρίτιδα

Στον νεφρικό λύκο, το λινέλαιο έχει νεφροπροστατευτική δράση και μπορεί να βελτιώσει την νεφρική λειτουργία, αν και χρειάζονται πε-

ρισσότερες μελέτες πριν βγεί οριστικό συμπέρασμα

Παρόμοια, το λινέλαιο μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία του συν-δρόμου ξηροφθαλμίας, αλλά χρειάζονται και εδώ περισσότερες έρε-

υνες πριν βγεί οριστικό συμπέρασμα

Ο λιναρόσπορος, επειδή περιέχει κόλλα, μπορεί να εξασθενήσει την

απορρόφηση των συγχορηγούμενων per os φαρμάκων, γι΄ αυτό και

τα φάρμακα αυτά συνιστάται να χορηγούνται 1 ώρα πριν ή 2 ώρες

μετά την λήψη του λιναρόσπορου

Θεωρητικά, ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο μπορεί να αυξήσουν τις

δράσεις των αντιπηκτικών, αντιαιμοπεταλιακών, αντιυπερλιπιδαι-

μικών, αντιυπερτασικών και σταθεροποιητών της διάθεσης παρα-

γόντων και των ΜΣΑΦ, αν και δεν έχουν αναφερθεί κλινικές περιπ-

τώσεις [Basch E et al, 2007].

Ο λιναρόσπορος, λόγω των φυτο-οιστρογόνων που περιέχει, μπορεί

να έχει ασθενείς οιστρογονικές ή αντι- οιστρογονικές δράσεις και

επομένως να αλληλεπιδράσει με per os χορηγούμενα αντισυλληπ-

τικά ή ορμονικούς συμπληρωματικούς παράγοντες [Basch E et al,

2007].

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορεί να ενισχύσουν τις δράσεις των αντι-

πηκτικών φαρμάκων (ασπιρίνη, βαρφαρίνη, κλοπιδογρέλη), αυξά-

νοντας τον κινδυνο αιμορραγίας.

Τα συμπληρώματα ωμέγα - 3 λιπαρών οξέων μπορεί να αυξήσουν τα

επίπεδα του σακχάρου του αίματος νήστεος, γι΄αυτό και πρέπει να

συγχορηγούνται με προσοχή σε ασθενείς θεραπευόμενους με αντι-

διαβητικά φάρμακα (γλιπιζίδη, γλυβουρίδη, Glucophage, ινσουλίνη).

30

Η διαιτητική αύξηση της ποσότητας των προσλαμβανόμενων ωμέγα-

3 λιπαρών οξέων μπορεί να ενισχύσει την δράση των αντιχοληστε-

ρολαιμικών παραγόντων (ατορβαστατίνη, λοβαστατίνη, σιμβαστα-

τίνη).

Η προσθήκη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (ιδιαίτερα EPA) στην θεραπεία

με ετρετινάτη και τοπικά κορτικοειδή μπορεί να βελτιώσει τα συμ-

πτώματα της ψωρίασης.

Ο λιναρόσπορος, λόγω των περιεχόμενων ινών, μπορεί να ενισχύσει ή

αυξήσει τις δράσεις των καθαρτικών

Σε λήπτες μοσχευμάτων θεραπευόμενους με κυκλοσπορίνη, η προσ-

θήκη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να μειώσει τις επιπλοκές (υ-

πέρταση, νεφρική βλάβη) της κυκλοσπορίνης.

Στα πειραματόζωα, η θεραπεία με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνει τον

κίνδυνο ανάπτυξης ελκών από τα ΜΣΑΦ (ιμπουπροφαίνη, ναπροξέ-

νη).

Ο λιναρόσπορος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο και τον χρόνο αιμορ-

ραγίας.

Προσοχή σε ασθενείς με αιμορραγικά νοσήματα ή θεραπευόμενους με φάρμακα, βότανα ή συμπληρώματα διατροφής που μπορεί να αυ-

ξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας

Ο λιναρόσπορος πρέπει να αποφεύγεται σε άτομα με γνωστή αλλερ-

γία ή υπερευαισθησία στο λιναρόσπορο, το λινέλαιο ή τα συστατικά

του ή σε άλλα μέλη της οικογένειας του φυτού Linaceae

Ο λιναρόσπορος μπορεί να προκαλέσει πτώση της αρτηριακής πίε-

σης

31

Προσοχή σε υπερτασικά άτομα και σε άτομα που παίρνουν φάρμα-κα, βότανα ή συμπληρώματα διατροφής τα οποία επηρεάζουν την

αρτηριακή πίεση

Ο λιναρόσπορος πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς

που κάνουν χρήση καθαρτικών, δεδομένου ότι, ιδιαίτερα σε μεγάλες

δόσεις (>30 γρ. ημερησίως) προκαλεί μαλακές κενώσεις. Θεωρητικά,

η ταυτόχρονη χρήση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διάρροιας .

Ο λιναρόσπορος, επειδή περιέχει α-λινολενικό οξύ, πρέπει να αποφε-

ύγεται σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη ή σε άτομα με κίνδυνο

ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη

Ο λιναρόσπορος μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του σακχάρου του αί-

ματος.

Προσοχή σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή χαμηλά επίπεδα σακ-

χάρου στο αίμα και θεραπευόμενους με φάρμακα, βότανα ή συμπλη-

ρώματα διατροφής τα οποία επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου

στο αίμα

Συνιστάται παρακολούθηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα στη διάρκεια της θεραπείας με λιναρόσπορο και τροποποίηση των

αντιδιαβητικών φαρμάκων (εάν χρειάζεται)

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο πρέπει να χρησιμοποιούνται με προ-

σοχή σε ασθενείς με υπερτριγλυκεριδαιμία , γιατί μπορεί να αυξήσο-

υν ή να μειώσουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων

Ο λιναρόσπορος πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς

θεραπευόμενους με φουροσεμίδη ή κετοπροφαίνη, γιατί μπορεί να

μειώσει την απορρόφηση των φαρμάκων αυτών

Επειδή ο λιναρόσπορος περιέχει συστατικά παρόμοια με οιστρογόνα

μπορεί να μεταβάλλει τις δράσεις άλλων παρόμοιων παραγόντων

Η κατανάλωση άωρου λιναρόσπορου πρέπει να αποφεύγεται, γιατί

μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση

32

Οι σπόροι του λιναριού δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ανοιχτές

πληγές ή εκδορές του δέρματος

Ο λιναρόσπορος, λόγω των οιστρογονικών του ιδιοτήτων, πρέπει να

χορηγείται με προσοχή σε γυναίκες με ορμονευαίσθητες καταστάσε-

ις

Οι ασθενείς με στένωμα του οισοφάγου ή του εντέρου ή εντερική

απόφραξη πρέπει να αποφεύγουν τον λιναρόσπορο (όχι το λινέλαιο).

Η κατανάλωση του λιναρόσπορου χωρίς επαρκή υγρά μπορεί να

προκαλέσει απόφραξη του εντέρου

Οι ασθενείς με οξεία ή χρόνια διάρροια, ευερέθιστο έντερο, εκκολ-

πωματίτιδα ή φλεγμονώδεις εντεροπάθειες πρέπει να αποφεύγουν

τον λιναρόσπορο λόγω των καθαρτικών του ιδιοτήτων

Οι πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό πρέπει να αποφεύγουν τον λινα-

ρόπσορο, αν και δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για τις περιπ-

τώσεις αυτές

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο πρέπει να αποφεύγονται στην διάρκε-

ια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας [Basch E et al, 2007; Ernst E,

2002].

Οι μελέτες στα πειραματόζωα έχουν δείξει ότι ο λιναρόσπορος/ λινέ-

λαιο μπορεί να έχουν βλαπτικές δράσεις και δεν υπάρχουν επαρκε-

ίς πληροφορίες για τον άνθρωπο [Knudsen VK et al, 2006; Basch E et

al, 2007]. Ο λιναρόσπορος μπορεί να διεγείρει την εμμηνορρυσία ή

να ασκήσει άλλες ορμονικές δράσεις και να προκαλέσει βλάβες στο

ανθρώπινο κύημα [Basch E et al, 2007].

Το α-λινολενικό οξύ (σε κάψουλες λινέλαιου) μπορεί να καθυστερήσει

την έναρξη του τοκετού, αν και αυτό δεν έχει αποδειχθεί.

Η κατανάλωση ωμού λιναρόσπορου ή μέρους του φυτού του λιναριού

μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του κυανιδίου στο αίμα. Πάντως, ο

κίνδυνος αυτός υπάρχει κυρίως σε ζώα που βοσκούν και οι γλυκο-

σίδες αυτές δεν έχουν ανευρεθεί σε ψημένους λιναρόσπορους

[Cunnane SC et al, 1993].

Ο λιναρόσπορος και το λινέλαιο, σε μεγάλες δόσεις, μπορεί να προκα-

λέσουν αδυναμία, αστάθεια στη βάδιση, παράλυση ή σπασμούς

[Lezaun A et al, 1998]. Οι εκδηλώσεις αυτές ενδέχεται να σχετίζον-

ται με την φυσιολογική ισορροπία μεταξύ ALA και λινολεϊκού οξέ-

ος, δεδομένου ότι η ανεπάρκεια ALA συνδέεται με νευρολογικές δι-

αταραχές [Holman RT et al, 1982].

33

Λινέλαιο : 1 - 2 κουταλιές της σούπας ή 1-2 κάψουλες ημερησίως.

Η συνιστώμενη ημερήσια δόση για τους περισσότερους ανθρώπους

είναι τουλάχιστον 1.000 mg 1-3 φορές ημερησίως.

1 κ.τ.σούπας λιναρόσπορου σε 150 mL υγρών per os 2-3 φορές η-

μερησίως

2-3 κ.τ. σούπας λιναρόσπορου σε 10πλάσια ποσότητα νερού per os

45 gr ημερησίως per os

5-25 gr per os ημερησίως για διάστημα έως 4 μηνών

40 gr λιναρόσπορου per os ημερησίως

25-40 γρ. ημερησίως (σε γυναίκες με εμμηνοπαυσιακές εξάψεις του

προσώπου)

300 και 600 mg εκχυλίσματος λιγνάνης λιναρόσπορου per os ημε-

ρησίως επί 4 μήνες.

5-25 gr καθημερινά per os επί 4 μήνες .

Αρτοσκευάσματα (περιεχόμενος λιναρόσπορος 25-50 gr) per os για

διάστημα έως 6 μηνών

30 gr λιναρόσπορου per os καθημερινά

30 gr λιναρόσπορου per os ημερησίως επί 2 εβδομάδες .

Αρτοσκευάσματα (περιεχόμενος λιναρόσπορος 25-50 gr) per os για

διάστημα έως 6 μηνών

34

Λινέλαιο (200 mg λινολενικού οξέος) σε 2 δόσεις σε συνδυασμό με

25 mg βιταμίνης C ημερησίως επί 3 μήνες per os

Αρτοσκευάσματα (περιεχόμενος λιναρόσπορος 25-50 gr) per os για

διάστημα έως 6 μηνών

15-50 γρ. ημερησίως

Με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, φαίνεται ότι ο λιναρόσπορος

και το λινέλαιο είναι ασφαλή σε δόσεις έως 50 γρ. ημερησίως

Το FDA δεν έχει αναγνωρίσει επίσημα την ασφάλεια του λιναρόσπο-

ρου ή του λινέλαιου, αν και επιτρέπει την προσθήκη λιναρόσπορου

στις τροφές έως 12% του βάρους του προϊόντος [Basch E et al,

2007]

Το άρθρο αυτό ολοκληρώθηκε στις 14 Απριλίου 2015

Συγγραφέας : Κων. Θ. Τέμπος, Ιατρός Ρευματολόγος

e-rheumatology.gr