Martijn Raaijmakers

‘Leef je Passie!’Voor iedereen die zijn Passies wil ontdekken en leven.Dit handboek gidst je in het leven vanuit ‘Hart en Ziel’.

Ieder mens kan op ieder moment

in z’n leven volop Passie ervaren

2

‘Leef je Passie!’

United by Passion FoundationTelefoon : 06 - 21 204 403E-mail : m.raaijmakers@unitedbypassion.comInternet : www.unitedbypassion.comBank : 01.97.77.42.63 (alle donaties)

InformatieZie voor informatie over presentaties en begeleiding door Martijn Raaijmakers: www.unitedbypassion.com en www.delendleiderschap.nl

Concept, teksten en fotografie© Martijn Raaijmakers

Omslagontwerp en vormgevingMartijn Raaijmakers en Steven Broeren / Zichtbaar Reclame Adviesbureau

TekstbewerkingEva van Otterlo / De Bovenkamer Tekst & Advies

CIP-gegevensISBN : 978-90-816866-1-7NUR-code : 728Trefwoord : levenskunst / spiritualiteit / verlichting / leiderschap

Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, of op welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3

4

Inhoudsopgave

Voorwoord 7

Leeswijzer 12

De inhoud van dit boek 16

‘Wakker’ wordenDefinitie van Passie 22

Spirituele groei 23

De Passie Piramide 26

Verruiming van het bewustzijn 34

De bewustzijnsladder 44

Op weg naar een verlichte samenleving 56

Harmonie 60

De Passie van het HartDe zeven Passiedrijfveren 66

Kern-Gaven 72

Kern-Waarden 78

Kern-Activiteiten 84

Kern-Overtuigingen 90

Kern-Groei 98

Kern-Bijdrage 116

Kern-Contact 122

De Passie van het Hart praktiseren 132

5

De Passie van de ZielEssentie van de Passie van de Ziel 146

Al(tijd) realiseerbaar 150

Grenzeloos verbonden 154

Opheffen van de oerverstrikking 162

Van ontspanning naar Zijn 168

Ontwaken en vrij zijn in nu-bewustzijn 174

Ademtocht 178

‘Ik ben’ als gevoelsbesef 182

Bewustzijn richten 188

Alle vormen zijn bewustzijnsobjecten 192

Splitsen van waarnemer en waarneming 194

Wereld 198

Denken 202

Voelen 210

Verstrikt raken met vormen 216

Fijn en pijn, twee kanten van dezelfde medaille 220

‘Aanwezigheid’ 226

Mediteren 232

Positie van je Ziel 238

De Passie van de Ziel praktiseren 242

Korte samenvattingKorte samenvatting 250

6

21e eeuw is aan zetLevende geschiedenis 260

De ‘positionele dans’ 262

Noodzaak 272

Intelligentie 276

Hervormen vanuit nu-bewustzijn 280

De nieuwe leider is een gepassioneerde geleider 286

Tot slotNawoord 292

United by Passion Foundation 296

Literatuurlijst 298

Bijlage met vragen 299

7

Voorwoord

‘Wie ben ik?‘

Deze vraag is voor ieder mens van belang en dus ook voor jou als

lezer van dit boek. Het is een wezenlijke vraag. Dit boek gidst je in het

vinden van het antwoord; er zijn twee mogelijkheden. Het eerste en

tevens beste antwoord is voor iedereen hetzelfde en luidt ‘Ik ben’. Na-

tuurlijk realiseer ik mij dat dit voor velen die dit boek net in handen

hebben een vaag antwoord is. Een tweede mogelijkheid, eenvoudig te

begrijpen, is als je je naam noemt en ‘iets’ concreets over jezelf vertelt.

Zoals bij mij, ‘ik ben Martijn Raaijmakers en schrijver van dit boek over

Passie’. In feite kun je vanuit twee verschillende lagen antwoord geven

op de vraag ‘wie ben ik?’. Dat zijn verschillende lagen van bewustzijn.

Je Passies zijn hiermee verbonden.

Zodra je weet wat je Passies zijn, weet je ook wie je bent. Zodra je dat

weet, kun je ook jezelf Zijn. Wat veel mensen, verspreid over de we-

reld, echter met elkaar gemeen hebben, is dat zij geen of slechts een

beperkt antwoord kunnen geven op de vraag ‘wat zijn jouw Passies?’

Toch geven veel van hen tegelijkertijd aan dat zij Passie zien als de

belangrijke essentie van hun leven. Vaak voegen zij daar dan aan toe

dat zij de neiging hebben om hier in het dagelijks leven aan voorbij te

gaan. En als Passie naar de achtergrond verdwijnt, ontstaat het gevaar

dat het leven als in een roes aan je voorbij gaat. De bezieling blijft dan

8

achterwege, het innerlijke vuur is in dat geval teruggebracht tot een

waakvlammetje.

Lange tijd heb ik zo geleefd. Ik was onbewust en deed mijn best om

mijn hoofd boven water te houden. Ik beleefde mooie momenten en

ook, vaak in eenzaamheid, hele moeilijke momenten. In eenzaamheid

omdat ik daar niet met anderen over sprak. In het wegdrukken van

gevoelens als ‘verdriet, boosheid of teleurstelling’ was ik bij wijze van

spreken Olympisch kampioen. Ook maakte ik mijzelf soms groter dan ik

was, in de hoop gezien en gehoord te worden. In de hoop eigenwaarde

te ervaren en daardoor kracht. Ik was zo gefocust op de buitenwereld

dat ik mijn innerlijk meestal vergat. Want in die buitenwereld hoopte ik

mijn Passie te vinden.

Pas toen ik mijn blik naar binnen richtte, maakte het zoeken plaats voor

vinden. Ik was toen ongeveer dertig jaar en ging ander werk doen. Ik

voelde intuïtief dat ik als persoon door mijn persoonlijke- en professio-

nele ervaringen, in het zelf leidinggeven en in het gedurende ruim tien

jaar intensief samenwerken met honderden managers en directeuren,

een verschil kon maken. Juist omdat ik op dat moment al uit ging van

het volgende. Iedereen wil gelukkig zijn. Dat is verbonden met ons

verlangen om met ‘Hart en Ziel’ te leven en te werken. Wij willen graag

krachtig zijn, vrijheid voelen, bewust en intens leven, veel genieten,

onze Passies kennen en deze in onze communicatie, onze relaties,

ons werk en ons leiderschap tot uitdrukking brengen. Precies in die

9

behoefte wilde ik als professional voorzien en andere mensen daarbij

ondersteunen. Dat voelde (en voelt) voor mij als mijn roeping. Door

professionele diensten aan te bieden die erop zijn om onder andere

motivatie, leiderschap, HRM, communicatie, teamspirit, loopbaankeuze

en duurzaamheid te ontwikkelen vanuit Passie. Met als uiteindelijke

droom; wereldwijd samenleven vanuit ‘Hart en Ziel’, op alle terreinen.

Zo startte ik in 2001 mijn eigen bedrijf, waaruit later de United by

Passion Foundation is ontstaan. Vlak na deze start zag ik ineens ‘intuïtief’

een piramide innerlijk voor mij. Ik wist gelijk dat dit een levensvisiemo-

del vol betekenis was. Korte tijd later kreeg deze piramide een naam:

‘De Passie Piramide’. In de jaren die daarop volgden ontvouwde zich

op basis van dit levensvisiemodel de gehele Passionaire visie op Passie.

Dit gebeurde door tal van ervaringen in mijn leven. Stap voor stap werd

ik meer bewust, meer ‘wakker’.

De inzichten over Passie die ik met mij meedroeg, deelde ik al vanaf

het begin met zoveel mogelijk mensen om mij heen. Dat waren onder

andere mensen die ik in mijn werk als Passionair begeleidde. Zo had

ik in 2010, het jaar waarin de Passionaire visie op Passie door ervaring

rond kwam, inmiddels vele honderden individuen en ook een groot

aantal teams begeleid. Ik ontdekte, mede hierdoor, de universele

waarde van de Passionaire visie op Passie. Het brengt namelijk ieder

mens die zich hier werkelijk voor openstelt, waar dan ter wereld, in de

ervaring van Passie. Geen enkel individu is daarvan uitgezonderd!

10

Het proces waarin deze visie zich aan mij ontvouwde, kwam in april

2010 tot een hoogtepunt. Ik kreeg toen ineens in het bijzijn van mijn

collega’s een serie van ingevingen. Het kwam erop neer dat ik naar

Nepal werd ‘geroepen’ met de ‘uitnodiging’ om mijn leven in Nederland

voor een paar maanden los te laten. Zowel mijn privéleven als mijn

werkzame leven. Ik besloot om deze roep te volgen. Daarin werd

ik onvoorwaardelijk gesteund door mijn gezin, mijn compagnon en

collega’s. Anderhalve week later zat ik in het vliegtuig. Ik was onder-

weg naar Kathmandu, de hoofdstad van Nepal. Emotioneel vond ik het

zwaar om zo plotseling mijn gezin achter te laten, maar intuïtief wist ik

dat het juist was om te gaan. Ik voelde namelijk dat deze reis verbon-

den was met mijn levensbestemming.

In Nepal heb ik een aantal bijzondere ervaringen gehad. De belang-

rijkste was in een grot op zo’n 4000 meter hoogte, waar in de 11e

eeuw een Tibetaanse yogi met de naam Milarepa heeft gezeten. De

foto op de voorkant van dit boek is vlakbij die grot gemaakt. Ik ervoer

in die grot een enorme verdieping, of zoals ik het noem verruiming,

van mijn bewustzijn. Deze bewustzijnservaring heeft een wezenlijke en

blijvende verandering in mijn leven gebracht. Sindsdien ervaar ik een

diepe geworteldheid in Zijn.

In de grot werd ik mij er ook van bewust dat het tijd was om dit boek

over Passie te schrijven. Dat ben ik na terugkomst uit Nepal dan ook vol

overgave gaan doen. Na een periode van tien jaar was de Passionaire

11

visie op Passie rond en volledig in alle facetten doorleefd. Het was tijd

om alle inzichten rond Passie bij elkaar te brengen in een boek en te

gaan delen met zoveel mogelijk mensen. Jij, de lezer van dit boek, bent

één van hen. Ik hoop, uit de grond van mijn Hart, dat dit boek jou helpt

om zoveel mogelijk Passie in je leven te ervaren. Dat is vanaf het begin

af aan mijn intentie geweest.

Omdat in Nepal de Passionaire visie op Passie is rondgekomen, heb

ik dit boek geïllustreerd met foto’s van mijn reis door de Himalaya.

Dat wat ik in het boek inhoudelijk heb opgeschreven, heeft mij ‘thuis-

gebracht’. Stap voor stap heb ik in de afgelopen tien jaar al deze

inzichten mogen ervaren. Daar ben ik dankbaar voor. Nu is het tijd om

het met jou te delen. Het feit dat je dit boek nu in je handen hebt, be-

tekent dat je er klaar voor bent om al deze inzichten tot je te nemen.

Dat staat los van je leeftijd. Want, ‘het is nooit te vroeg of te laat om je

Passies te leven!’

Namasté, Martijn Raaijmakers

2011, Nijmegen, Nederland

12

Leeswijzer

Ieder mens kan volop Passie in zijn of haar leven ervaren. Dat geldt

dus ook voor jou. Natuurlijk helpt het als je weet hoe je dit kunt

realiseren. Dit boek zal je daarin ondersteunen. De woorden die je

leest, zullen je gidsen. Zij zijn in feite niets meer dan richtingaanwijzers

die je naar het zelf ervaren geleiden. Zo zul jij je Passies ontdekken en

verder verdiepen!

Ik wil je nu eerst uitnodigen om innerlijk ruimte te maken. Je kunt dat

doen door ‘bestaande’ ideeën voorlopig los te laten. Hierdoor stel jij je

meer open voor het avontuur waar je nu aan gaat beginnen. Zo kun-

nen nieuwe ervaringen daadwerkelijk in je bewustzijn komen. Want als

jouw innerlijke deur dicht zit, kan er misschien wel een nieuwe ervaring

voor de deur staan, maar je zult deze niet ervaren. Eenvoudigweg

omdat de deur dicht is.

Zie dit boek voorlopig als een experiment. Je gaat daarbij voor jezelf na

wat de ‘Passionaire visie op Passie’ voor jou betekent en wat het met

je doet. De beste manier daarvoor is het avontuur volledig aan te gaan

en je ervoor open te stellen. Het woord experiment gebruik ik daarbij

bewust. Na afloop kun je zelf kiezen wat je met al je ervaringen gaat

doen. Vanzelfsprekend is dit helemaal aan jou.

13

Er is één specifiek idee dat je vanaf nu los kunt laten. Dat is het ‘oude’

idee over Passie. Er leeft namelijk een misverstand in onze samen-

leving over wat Passie is. Veel mensen hebben het idee dat hun Passie

één iets ofwel één vorm is. Daarmee gaan zij dit buiten zichzelf zoeken.

Zij gaan zoeken naar die ene vorm die past. Deze benadering is weinig

succesvol. Je blijft daardoor zoeken, zonder te vinden.

Dit boek gidst je juist naar binnen. Want alleen hier maakt het zoeken

plaats voor vinden. Van binnenuit komt Passie zo in je bewustzijn. Je

zult ontdekken dat Passie veel meer is dan slechts één vorm. Al lezende

word jij je namelijk volledig bewust van de werkelijke betekenis van

Passie. En dat besef is wezenlijk. Want hierdoor ben je in staat om je

Passies volop te gaan leven.

Het leven van je Passies betekent ‘wakker’ leven. Dat zal je gaandeweg

dit boek door eigen ervaring steeds duidelijker worden. De bewust-

zijnsoefeningen, die je verspreid over dit boek vindt, helpen je daarbij.

Ik geef je daarom de nadrukkelijke overweging mee om al deze oefe-

ningen te doen. Zij versterken je namelijk in het leven vanuit ‘Hart en

Ziel’. Zoals ik het noem, de Passie van het Hart en de Passie van de Ziel.

‘Leef je Passie!’ is een handboek dat je gidst in de ervaring van Passie.

Het is een boek om mee bezig te zijn. Doe dat vooral op de manier

die jou het beste past. De ene persoon zal dit boek met groot gemak

doorlezen en praktiseren. Terwijl een ander persoon een hobbel ervaart

14

bij bijvoorbeeld de Passie van de Ziel. Maak je daar vooral niet druk

om. Het is prima als je een hobbel tegenkomt. Laat dat stuk dan nog

even met rust. Werk met de inzichten die je tot op dat moment bent

tegengekomen. Laat ze op je inwerken, praat erover met andere men-

sen en vertaal de inzichten naar je eigen dagelijkse leven. Wanneer je

een impuls voelt om een stuk opnieuw te lezen, doe dat dan. Doe de

bewustzijnsoefeningen en herhaal deze. Merk wat dit alles met je doet.

Zodra je dan na een tussenpoos van een dag, een maand of een jaar

ervaart dat je weer verder wilt lezen vanaf de hobbel, volg dan die im-

puls. Het is heel goed mogelijk dat je het op dat moment wel makkelijk

leest en geen enkele hobbel meer ervaart. Op de één of andere manier

herken je dan de inzichten die je tegenkomt en voel je de behoefte om

hier veel mee bezig te zijn. Dit alles komt eenvoudigweg omdat je er

op dat moment aan toe bent.

Al met al verruim je gaandeweg jouw bewustzijn steeds verder. Je

wordt steeds ‘wakkerder’. Totdat je ineens totaal ontwaakt en volledig

bewust bent. Je hebt dan de hoogste staat van bewustzijn gereali-

seerd. Dat voelt ook voor jou als ‘thuiskomen’. Dat is het thuiskomen

van de Ziel die jij bent. Je gaat op in ‘Bewust Zijn’ en ervaart de stra-

lende en oneindig diepe innerlijke vrede die hiermee samengaat.

Deze bewustzijnservaring is voor jou heel wezenlijk. Je ervaart hoe je

verbonden bent met alles wat er is en je ontdekt in vol bewustzijn wie

15

je werkelijk bent. Het is deze ‘wakkere’ staat van bewustzijn die ook

doorvloeit naar je dagelijkse leven. Je bent steeds meer in het ‘hier en

nu’ aanwezig bij dat wat er op dat moment is. ‘Wakker’ en verbonden

met Zijn, leef je iedere situatie dan zoveel mogelijk recht uit het Hart.

Je beoefent de levenskunst van het leven vanuit ‘Hart en Ziel’ en daarin

ben je ook een bron van inspiratie voor anderen.

Geniet van je ervaringen!

16

De inhoud van dit boek

Wat is de werkelijke betekenis van Passie? Wat heeft Passie met ‘wak-

ker’ leven te maken? Welke twee soorten Passies draag je met je mee?

Wat drijft jou en hoe breng je dit goed in kaart? Wat is je ware gezicht,

wie ben je echt? Hoe kun je dagelijks leven vanuit ‘Hart en Ziel’?

Op al deze vragen geeft dit boek een antwoord. Op veel plekken zijn

voorbeelden uit de praktijk opgenomen. Deze verhelderen de Passio-

naire visie op Passie die beschreven staat. Het boek is zo samengesteld,

dat er een logische opbouw in zit. Alle inzichten neem je dan ook stap

voor stap tot je. Daarom geef ik je de overweging mee, als je dit boek

voor de eerste keer gaat lezen, om van het begin naar het einde toe te

lezen. Tegen het einde van dit boek vind je een samenvatting. Daarin

staat nog eens de essentie van dit boek over Passie beschreven. Met

dit alles wil ik het je zo makkelijk mogelijk maken, om je Passies te ont-

dekken en te gaan leven.

Rode draad

Dit boek kent de volgende rode draad die jou helpt in het realiseren van

meer kwaliteit van leven.

17

Definitie van Passie

Laat je inzien wat Passie is. Deze definitie is verwoord in één zin. Het

lezen van deze zin maakt dat je scherp voor ogen hebt wat Passie in

essentie is. Dit besef zorgt ervoor dat je jouw bewustzijn hierop kunt

gaan richten.

De Passie Piramide

Laat je inzien hoe jij er als gepassioneerd mens uit ziet. Dit levensvisie-

model laat je in één blik zien wat jouw mens-zijn inhoudt. Je ziet alle

dimensies van jezelf. Door het erkennen en onderhouden hiervan voel

je harmonie.

De bewustzijnsladder

Laat je inzien dat Passie sterk verbonden is met bewustzijn. Je begrijpt:

hoe meer bewustzijn, hoe meer Passie. Het model ‘de bewustzijnsladder’

toont je vier niveaus. Hierdoor kun je jouw bewustzijn gaan verruimen.

De Passie van het Hart

Laat je inzien wat de zeven universele Passiedrijfveren zijn. Je ontdekt

hierdoor hoe jij, net als ieder ander mens ter wereld, vanuit je Hart kunt

leven. Aan de hand van deze Passiedrijfveren, breng je jouw Passie van

het Hart op een groot vel papier in beeld. Dit wordt je persoonlijke

kompas. Het laat je zien onder welke innerlijke omstandigheden de

energie van jouw persoonlijkheid het makkelijkst kan stromen. Als je

deze innerlijke omstandigheden leeft, komt jouw persoonlijkheid volop

18

tot z’n recht. Ongeacht je levensomstandigheden, begin jij je daar dan

ook dagelijks voor in te zetten. Zo ben je gaandeweg steeds meer van-

uit je Hart aan het leven.

De Passie van de Ziel

Laat je inzien wat jouw ware identiteit en ware Zelf is. Door het her-

haaldelijk doen van bewustzijnsoefeningen, kom jij zelf tot deze we-

zenlijke ontdekking. De verbinding met je ware Zelf zorgt ervoor, dat

de ervaring van een stralende en oneindig diepe innerlijke vrede, in

je bewustzijn stroomt. Eén die altijd diep van binnen onvoorwaarde-

lijk aanwezig is. Ongeacht of het nou meezit of tegenzit in het leven

van je persoonlijkheid. Dat besef maakt dat je ook deze Passie steeds

meer leeft. Je leeft hierdoor steeds ‘wakkerder’ en begint volop te

stralen. Je wordt een bron van inspiratie voor andere mensen.

21e eeuw is aan zet

Laat je inzien waarom het noodzakelijk is, dat zoveel mogelijk mensen

in onze samenleving, binnen korte tijd hun Passies gaan ontdekken

en leven. Je wordt je ervan bewust dat jij hier betekenisvol aan kunt

bijdragen. Door zelf zoveel mogelijk te leven vanuit ‘Hart en Ziel’. En

daarin sta jij niet alleen. De leider van de 21e eeuw, de nieuwe leider,

volgt ook deze stroom van binnenuit. Op basis daarvan zet deze zich

onvoorwaardelijk in, om andere mensen te geleiden naar een ‘wakker’

leven. Hiervoor zijn grote hervormingen nodig in onze samenleving

en de nieuwe leider is zich daarvan bewust. Want alleen hierdoor kan

19

de ‘levende geschiedenis’, die de ervaring van Passie hindert, worden

doorbroken. Zo ontstaat er collectief ruimte voor een nieuwe ervaring.

Eén die verbonden is met de kern van ieder mens en die te maken

heeft met Passie!

20

21‘Wakker’ worden

22

Passieis datgene ervaren

wat je diep van binnen,

vanuit je kern,

graag wilt ervaren.

23

Spirituele groei

Er zijn nog veel mensen die moeite hebben met het woord spiritualiteit.

Hier zijn verschillende oorzaken voor. Zo komt het vaak voor dat men-

sen angstig zijn voor de veranderingen die in hun leven kunnen op-

treden, wanneer zij zich in spiritueel opzicht gaan ontwikkelen. Zonder

dat zij het weten, kan hun ego hierop van grote invloed zijn. Het ego

weet namelijk dat een spirituele ontwikkeling uiteindelijk tot ontmas-

kering zal leiden. Omdat je door eigen ervaring ontdekt dat je ware

identiteit zuiver bewustzijn is. Je komt er dan achter dat je persoonlijk-

heid dus niet je ware identiteit is. Het ego is bang voor deze ontdek-

king, want het vreest voor z’n voortbestaan.

Ook komt het veel voor dat men het begrip spiritualiteit automatisch

koppelt aan specifieke onderwerpen en negatieve ervaringen; zoals

bijvoorbeeld religieuze stromingen, helderzienden, tijdschriften of een-

voudigweg mensen in de omgeving. Dit alles is jammer. Want wanneer

je moeite hebt met het woord spiritualiteit, betekent dat in veel ge-

vallen, dat je minder of zelfs helemaal niet openstaat voor zingeving.

Daardoor blijf je al snel hangen in onbewuste patronen. Deze brengen

de ervaring van pijn en lijden met zich mee en houden deze ook in

stand.

Niet zelden zijn dan ook uitspraken te horen als ‘spiritualiteit is zwe-

verig’ of ‘daar ben ik te nuchter voor’. Juist deze percepties staan de

24

ervaring van Passie maar al te vaak rechtstreeks in de weg. Want wees

eerlijk, in hoeverre ben je werkelijk bereid om het experiment aan te

gaan, waarbij je jezelf voor honderd procent opent om nieuwe erva-

ringen op te doen, als je dit soort gedachten over spiritualiteit in je

hoofd hebt? Niet of heel beperkt blijkt in de praktijk. Je ketst hierdoor

onbewust en automatisch de mogelijkheden tot nieuwe ervaringen

af. En dat terwijl spiritualiteit niets meer betekent dan leven vanuit

‘Hart en Ziel’. Ofwel het leven van de Passie van het Hart en de Passie

van de Ziel.

Deze Passies zelf ervaren is van wezenlijk belang. Dit boek komt voort

uit ervaringen en is bedoeld om ook jou in de gelegenheid te brengen

makkelijk tot eigen ervaringen te komen. Daarbij staat het begrip be-

wustzijn centraal. Bewustzijn is iets dat je kunt laten groeien. Je kunt

het verruimen. Tenminste als je daar natuurlijk echt open voor staat.

Werkelijk geïnteresseerd bent in je ware aard en je daarvoor in wilt

zetten. Het feit dat je dit boek nu in handen hebt en leest, betekent dat

je daaraan toe bent. Blijkbaar is dit het moment waarop er meer Passie

in je leven mag gaan stromen!

De ervaring van Passie hoeft namelijk niet beperkt te blijven tot be-

paalde momenten in je leven, die toevallig komen aanwaaien. Zo kun

je leven, maar het hoeft zo niet te zijn. Inzicht in je Passies brengt de

mogelijkheid met zich mee om hier zelf actief mee aan de slag te gaan.

Je zet je dan in om je Passies overal en altijd te leven. Omstandigheden

25

die zich in je leven op willekeurige momenten voordoen, leiden je dan

niet meer af van je Passies. Integendeel, je gebruikt iedere situatie

om daarin je Passies tot uiting te brengen. Dat is een spiritueel leven.

Natuurlijk gaat dat niet ineens. Bij het ‘doen’ en ‘praktiseren’ van wat in

dit boek beschreven staat, zijn er volmaakte momenten en onvolmaak-

te momenten. Gebruik deze laatste als voeding voor je groei. Accepteer

het zoals het is en wees meer bewust. Spirituele groei betekent het

verruimen van je bewustzijn. Je gaat stappen maken op de ‘bewust-

zijnsladder’. Je wordt ‘wakker(der)’. Daar horen ook de onvolmaakte

momenten bij. De bewustwording hiervan brengt je in de gelegenheid

om een volgende stap te maken, in het nog meer leven van je Passies.

Diepte van je ademhaling

Ga voor jezelf eens na hoe je ademhaling is op dit moment. Hoe diep

gaat je ademhaling? Merk op hoe iedere inademing en uitademing ver-

loopt, zonder er wat aan te willen veranderen. Misschien zit je adem

hoog en eindigt iedere inademing boven in je borstkas. Mogelijk gaat

je ademhaling snel. Of wellicht is je ademhaling juist heel rustig en

adem je tot diep in je onderbuik door. Wees je bewust van hoe je

ademhaling op dit moment is. Herhaal deze gewaarwording een paar

keer per dag.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

26

De Passie Piramide

De Passie Piramide laat je zien hoe jij er als gepassioneerd mens uit

ziet. Het is een levensvisiemodel dat jou in één blik vertelt wat jouw

mens-zijn inhoudt. Je ziet zo alle dimensies van jezelf. Door het erken-

nen en onderhouden van deze dimensies voel je harmonie en heel-

heid. De Passie Piramide is het centrale hulpmiddel, om jezelf te ken-

nen en je Passies te leven. De gehele ‘Passionaire visie op Passie’ is dan

Fysieklichaam

Voelen (gevoelens)

Denken(gedachten)

Niet-fysieklichaam

Model 1: De Passie Piramide

Ziel

27

ook hieraan verbonden. Je kunt het model gebruiken als persoonlijk

kompas. Want zodra je de hele inhoud van deze levensvisie kent, blijft

De Passie Piramide je daarna herinneren aan alles waar deze visie voor

staat. Het geeft je zo richting op je levenspad. Want het laat je zien wie

je bent en wat je kunt doen om je beide Passies volop te laten stromen.

Alles aan De Passie Piramide heeft betekenis en is verbonden aan ele-

menten van de levensvisie. Zowel de hoeken, de punt, de onderkant

alsook de bovenkant. Dit zijn alle direct zichtbare onderdelen van de

piramide. Samen laten ze je zien wat jouw mens-zijn inhoudt. Ze ma-

ken je ervan bewust ‘wie je bent’.

De onderkant van De Passie Piramide, symbool voor je persoonlijkheid.

De Passie Piramide staat stevig. Deze stevigheid wordt bereikt door de

vier hoeken aan de onderkant, die samen het grondvlak vormen. Dit

grondvlak staat symbool voor jouw persoonlijkheid. Ieder van de vier

hoeken, geeft daarbij een dimensie van je persoonlijkheid aan.

Hoek 1: fysieke lichaam

De eerste willekeurige hoek van De Passie Piramide, staat symbool voor

de dimensie van je fysieke lichaam. Dit is het meest tastbare element

van je persoonlijkheid. Want jouw lichaam kun je tenslotte vastpakken

en aanraken. Het is een tastbaar ‘iets’. Je kunt je lichaam zien als een

soort ‘voertuig’. Want je kun je ermee verplaatsen, van de ene plek naar

de volgende plek. Verder kun je jouw lichaam beschouwen als een

28

‘werktuig’, want je kunt er handelingen mee verrichten. Wat je in je

hoofd bedenkt of wat je voelt, kun je dan ook tot uitdrukking brengen

met je lichaam. Door bijvoorbeeld ‘iets’ te vertellen, op te schrijven of

te maken. Je lichaam maakt dit alles mogelijk, mits het natuurlijk goed

functioneert. Het goed laten functioneren van ons lichaam hebben

wij voor een deel zelf in de hand. Wij kunnen dit in de positieve zin

beïnvloeden, door ons lichaam goed te onderhouden. Als wij er goed

voor zorgen, dan komt dat de conditie van ons lichaam ten goede.

Hoek 2: niet-fysieke lichaam

Wanneer je De Passie Piramide omdraait, staat lijnrecht tegenover de

hoek van het fysieke lichaam een andere hoek. Die hoek staat symbool

voor het tegenovergestelde van je fysieke lichaam. De tegenpool van

fysiek is niet-fysiek. Dus het tegenovergestelde van je fysieke lichaam

is dan ook je niet-fysieke lichaam. Hier zijn verschillende synoniemen

voor, zoals aura, subtiel veld en energielichaam. Wat is dat precies?

Het lichaam van ieder mens straalt energie uit. Dit kun je waarnemen,

als je jouw zintuigen vol bewustzijn hierop richt. Dan kun je het zowel

zien als voelen. Dit energieveld is rond het lichaam van ieder mens in

een soort eivorm aanwezig. Je kunt het vergelijken met het magne-

tisch veld rondom een magneet. Ook een magneet bestaat namelijk uit

een tastbaar gedeelte en een niet-tastbaar gedeelte. Dat niet-tastbare

gedeelte is het magnetisch veld rondom de magneet. Dit is te voelen

zodra je de twee magneten die op elkaar zitten van elkaar afhaalt,

29

één daarvan omdraait en vervolgens weer langzaam naar elkaar toe

beweegt. Dan voel je op een gegeven moment dat er als het ware ‘iets’

tussen de magneten in zit. Nog voordat zij elkaar feitelijk raken. Er zit

energie, een magnetisch veld, tussen.

Nu is er in onze samenleving iets opmerkelijks aan de hand. Ieder

mens neemt het magnetisch veld rondom een magneet, zonder enige

vorm van belemmering, voor waar aan. Tegelijkertijd doen veel mensen

het niet-fysieke lichaam, rondom de mens, nog af als onzin. En dat

terwijl de vergelijking, tussen het niet-fysieke lichaam rondom de mens

en het magnetische veld rondom een magneet, heel treffend is. Zelfs

heel makkelijk te ervaren is.

De afwijzing van het niet-fysieke lichaam is jammer en heeft ook con-

sequenties. Want iedereen die dit afdoet als onzin, doet zichzelf tekort.

Dat geldt dus ook voor jou als je dat doet. Je ontkent dan namelijk

een deel van jezelf. Daarmee raak je per definitie in onbalans. Deze

onbalans ontstaat omdat een deel van je persoonlijkheid niet in je

bewustzijn voorkomt. Dat kan weer tot klachten en problemen leiden

bij andere elementen van je persoonlijkheid. Want je persoonlijkheid is

een systeem waarin alle elementen elkaar continu beïnvloeden.

Natuurlijk kun je een eventuele onbalans ook doorbreken. Dit gebeurt

wanneer je als ‘ontkenner’ gaat experimenteren met de aanwezigheid

van het niet-fysieke lichaam. Dat zal er dan op een gegeven moment

30

toe leiden, dat je niet-fysieke lichaam zich aan je openbaart. En dat

verandert veel. Want daarmee is het niet-fysieke lichaam niet meer

een verhaal van iemand anders. De aanwezigheid ervan heb je dan

zelf ervaren. Deze ervaring zorgt voor een definitieve erkenning van dit

deel van je persoonlijkheid.

Hoek 3: denken

Eén van de twee overgebleven hoeken staat symbool voor de dimensie

van jouw denken. Dit is je ratio. Het is een vermogen waardoor je kunt

nadenken, redeneren, analyseren, herinneren, vooruitdenken, overwe-

gen en beslissen. Denken is ‘iets’ waar jij, net als de meeste andere

mensen, waarschijnlijk veel in het dagelijkse leven mee bezig bent. Zo-

veel zelfs dat het beter is, om in het kader van het goed onderhouden

van deze dimensie, minder te gaan denken. Dit zal ik later in dit boek

ruimschoots belichten, bij het hoofdstuk van de Passie van de Ziel.

Hoek 4: voelen

Tegenover de hoek die symbool staat voor de dimensie van het denken

is er nog een hoek over. Deze hoek staat symbool voor de dimensie

van het voelen. Ook dit vermogen maakt onderdeel uit van je persoon-

lijkheid. In zekere zin ervaren veel mensen, dat dit vermogen totaal

verschillend is van het denken. Het zijn als het ware elkaars uitersten.

Dat is ook te zien aan het feit dat ‘het denken’ en ‘het voelen’ aan de

onderkant van De Passie Piramide tegenover elkaar staan. Voelen is

‘iets’ dat jij ook kunt. Net als ieder ander mens ben jij in staat om,

31

naast gedachten, ook gevoelens waar te nemen. Gevoelens zoals bij-

voorbeeld blijheid, boosheid, verdriet en liefde. Voor ieder mens is het

belangrijk, dat zijn of haar gevoel makkelijk kan doorstromen. Dat er

geen blokkades zijn. Aan de andere kant is het ook belangrijk, dat je

gevoel niet met je op de loop gaat. In de zin van dat het bezit van je

neemt. Ook hier zal een nadere toelichting op volgen, bij de hoofdstuk-

ken de Passie van het Hart en de Passie van de Ziel.

Je persoonlijkheid in beeld

Al met al staat het grondvlak van De Passie Piramide dus symbool voor

je totale persoonlijkheid. De hoeken geven daarbij aan, uit welke vier

dimensies je persoonlijkheid bestaat. Die vier dimensies zijn je fysieke

lichaam, je niet-fysieke lichaam, je vermogen om te denken en je ver-

mogen om te voelen. De laatste twee elementen, denken en voelen,

vormen bij elkaar een psychologisch geheel. Dit is dan ook je psyche

ofwel je ego.

De persoonlijkheid van ieder mens, met z’n vier dimensies, komt het

best tot z’n recht onder bepaalde innerlijke omstandigheden. Diep van

binnen in jou schuilt het oerverlangen, om al deze omstandigheden te

leven. Door ze zelf te creëren en te scheppen als dagelijkse realiteit.

Dit is de realisatie van de Passie van het Hart. Wanneer jij deze ontdekt

en tot uitdrukking brengt, kan de energie van jouw persoonlijkheid het

eenvoudigst stromen. Je leeft dan vanuit je Hart.

32

De punt, symbool voor je ware identiteit

Dan is er nog één dimensie over en dat is de punt van De Passie

Piramide. Deze punt staat symbool voor de ware identiteit van ieder

mens. Vandaar dat dit ook wel het ware Zelf wordt genoemd. Voor het

begrip ware Zelf bestaan verschillende synoniemen. Zoals bijvoorbeeld

Ziel, hoger bewustzijn, geest, zuiver bewustzijn, waarnemend bewust-

zijn, stille waarnemer of getuigebewustzijn. Dit zijn allemaal verschil-

lende woorden, die dezelfde betekenis hebben.

De Passie van de Ziel is verbonden aan je ware identiteit. Dit is na-

melijk het oerverlangen, dat ook in jou aanwezig is, om je ware iden-

titeit te ontdekken en te ervaren. Om deze ervaring daarna blijvend

in je bewustzijn te houden en verder te verdiepen. De aanwezigheid

van jouw ware Zelf kan je alleen in het ‘hier en nu’ ervaren. Het is

een identiteitsniveau dat je persoonlijkheid overstijgt. Ook De Passie

Piramide laat dat zien. Het grondvlak van De Passie Piramide begeeft

zich namelijk op een lager niveau dan de punt. Wanneer ik spreek over

niveau, bedoel ik daarmee een ander niveau van bewustzijn. Met an-

dere woorden: wanneer je jouw bewustzijn verruimt en naar een hoger

niveau brengt, raak je als vanzelf in verbinding met je ware Zelf. Hoe je

dat kunt doen, daar gaan wij nu naar kijken.

33

Energie tussen je handen voelen

Ga voor jezelf allereerst eens na hoe je ademhaling is op dit moment.

Volg met zoveel mogelijk bewustzijn een paar cycli van ademhalingen.

Spreid dan je handen op schouderhoogte zodanig uit elkaar, dat het

lijkt alsof je een doos van ongeveer 1 meter breed in je handen hebt.

Zorg ervoor dat je handpalmen zich recht tegenover elkaar bevinden

en dat de vingers van iedere hand tegen elkaar zitten. Krom dan je

handen een klein beetje, waardoor ze enigszins de vorm van een

kommetje krijgen. Richt je bewustzijn op de sensaties die je voelt in

en rondom je hand. Beweeg dan je beide handen heel langzaam naar

elkaar toe. Voel goed na in hoeverre je een sensatie tussen je handen

ervaart. Dat kan voelen als een soort ‘ballon’ of een ‘strandbal’ die

zich tussen je handen bevindt. Of het voelt als een ‘drukkende kracht’

in je beide handpalmen. Welke sensatie je ook hebt, je ervaart hier-

mee de aanwezigheid van je niet-fysieke lichaam.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

34

Verruiming van het bewustzijn

Het leven vanuit ‘Hart en Ziel’, de Passie van het Hart en de Passie van

de Ziel, komt in essentie neer op bewust leven. En bewust leven, het

leven van deze Passies, is ook spiritueel leven. Spirituele groei komt

namelijk neer op de verruiming van je bewustzijn. Verzet tegen deze

groei van je bewustzijn, is dan ook verzet tegen de ervaring van Passie.

Je remt daarmee de ervaring van Passie in je leven of je blokkeert deze

Nu-bewustzijn

Ego-bewustzijn

Hoog

Laag

Model 2: Verruiming van het bewustzijn

35

zelfs volledig. Helaas komt dit laatste nog steeds veel voor. En dat

gebeurt al sinds mensenheugenis. Deze afremming of blokkade zorgt

ervoor dat wij, de mensen van vandaag de dag, voor enorme maat-

schappelijke uitdagingen staan.

Deze maatschappelijke uitdagingen zijn van een zodanige omvang, dat

het absoluut noodzakelijk is, dat een groot aantal mensen in onze samen-

leving de sprong maakt, van wat ik noem het ego-bewustzijn naar nu-

bewustzijn. Het gaat daarbij dus om een collectieve sprong, waarbij

in ieder geval een kritische massa mensen ontwaakt in nu-bewustzijn.

Deze bewustzijnssprong is evolutionair voorbestemd. Maar het is aller-

minst zeker dat dit ook werkelijk gaat gebeuren. Het is aan ons men-

sen om deze sprong ook daadwerkelijk te gaan maken. Doen wij dat

niet, dan zal de mensheid waarschijnlijk binnen nu en enkele genera-

ties enorme klappen te verduren krijgen. Of uiteindelijk zelfs helemaal

niet overleven. Dit door bijvoorbeeld de inzet van massavernietigings-

wapens of klimatologische veranderingen.

Wanneer mensen in grote aantallen hun Passies leven, brengt dat een

betekenisvolle verandering tot stand. De kracht hiervan is zodanig, dat

wij ons als vanzelfsprekend afwenden van het tot nu toe gevolgde

pad en onze samenleving gaan herinrichten. Centraal ijkpunt in deze

herinrichting, zal dan onze bezieling zijn. Wij zullen daarbij alles in het

werk stellen, om die zoveel mogelijk te leven en elkaar daarbij te on-

dersteunen. Dit klinkt misschien als ver weg, maar jij kunt nu al jouw

36

bijdrage hieraan leveren. Hoe? Door zelf je Passies zoveel mogelijk

te gaan leven en daarmee de sprong van ego-bewustzijn naar nu-

bewustzijn te maken!

Het maken van deze sprong, betekent dat je ‘wakker(der)’ wordt. Je

bent je dan van meer bewust. Je kunt dit vergelijken met ‘oogkleppen’

die je op hebt en waar jij je tot nu toe nooit bewust van bent geweest.

Juist omdat het nu in je bewustzijn komt, kun je deze ‘oogkleppen’ zelf

gaan verwijden en uiteindelijk verwijderen. In de praktijk betekent dit,

dat je bewustzijn zich dan verruimt. Je wordt je dan van meer bewust.

Zowel in de binnenwereld, als in de buitenwereld van je persoonlijk-

heid. Je gaat dus zowel innerlijk, als in je omgeving meer waarnemen.

Straks gaan wij kijken naar het model ‘de bewustzijnsladder’. Deze

laat je zien, dat er vier niveaus van bewustzijn te onderscheiden zijn.

Dit zijn vier niveaus, waarop jouw bewustzijn zich kan bevinden. Deze

vier niveaus zijn in essentie te vereenvoudigen tot twee hoofdniveaus.

Namelijk ego-bewustzijn en nu-bewustzijn.

Wat betekent ego-bewustzijn?

Wanneer je bewustzijn zich begeeft op het niveau van ego-bewustzijn,

ben je verstrikt met je persoonlijkheid. Je bent je dan niet bewust

van je ware Zelf, je ware identiteit. In deze bewustzijnstoestand ver-

bind je namelijk het wezenlijke gevoelsbesef van ‘Ik ben’ met je per-

soonlijkheid. Je denkt ten onrechte dat je jouw persoonlijkheid bent.

37

Kijkend naar De Passie Piramide, ben jij je dan niet bewust van de punt.

Alleen de dimensies van de onderkant van De Passie Piramide, zijn in je

bewustzijn. Deze verstrikking tussen je ware Zelf en je persoonlijkheid,

wordt ook wel identificatie met je persoonlijkheid genoemd.

Kenmerkend voor ego-bewustzijn is dat je in deze bewustzijnstoestand

onbewust ‘gevangen’ bent in je persoonlijkheid. Dat betekent dat je

opgaat in de activiteit van je psyche, dat uit denken en voelen bestaat.

Je zit hierin vast. Continu zijn er gedachten en gevoelens die komen

en gaan. De psyche van je persoonlijkheid is voortdurend in beweging.

De ene activiteit roept de volgende activiteit alweer op. Zo gaat het de

hele dag door. Al deze gedachten en gevoelens verduisteren als wolken

aan de hemel de aanwezigheid van je ware Zelf.

Ego-bewustzijn is een staat van begrensd bewustzijn. In die zin ben

je dus minder ‘wakker’. Het bewustzijn dat jij bent, blijft hangen in

de activiteit van de psyche. Dit komt voornamelijk door de ‘denker’ in

jou. Deze speelt op het niveau van ego-bewustzijn de hoofdrol. Vaak

zonder dat je het in de gaten hebt, zit deze denker in jou op z’n troon

en regeert met ijzeren greep. Het denken eist al het bewustzijn op

voor zichzelf. De denker benoemt, interpreteert en analyseert namelijk

zo’n beetje alles wat het in de buitenwereld ziet, hoort, voelt, proeft

en ruikt.

Daardoor beleef je veel op oppervlakkige wijze. Je kunt bijvoorbeeld

38

‘iets’ niet echt zien, want zodra je het ziet, benoemt de ‘denker’ in jou

wat het is. Het plakt er een label op. Wat er dan gebeurt, is dat er

razendsnel en geheel automatisch, een mentaal filter tussen jou en de

waarneming in komt te staan. Deze vervaagt het beeld dat je ziet. Je

ziet het niet echt en je blijft steken in een korte oppervlakkige waar-

neming. In feite ‘zie’ je alleen nog maar de gedachte over wat je ‘ziet’.

Er is dan, met andere woorden, geen sprake meer van zien zonder

gedachten ofwel puur zien. En zo gaat dat niet alleen met de ervaring

van zien. Hetzelfde gebeurt ook met horen, voelen, proeven en ruiken.

Dit gebeurt allemaal geheel automatisch in jou.

Zonder dat jij je er bewust van bent, kom je dus terecht in een denk-

beeldige wereld. De gedachten en gevoelens van je persoonlijkheid

beheersen je dan volledig. Ze hebben je in de greep. Geheel automa-

tisch en onbewust volg je alle gedachten en gevoelens die komen. De

denker in jou controleert zo je bestaan. In feite leef je in de toestand

van ego-bewustzijn dan ook als een soort ‘slapend’. Hoewel je opstaat

in de ochtend zodra je wakker bent geworden, breng je de dag vooral

door in een denkbeeldige wereld.

Die wereld kun je ook een psychologische wereld noemen. Dat is een

wereld waarin ‘tijd’ bestaat. Het denken deelt ervaringen namelijk op

in een verleden, een heden en een toekomst. Zelden ben je daardoor

nog in het ‘hier en nu’ aanwezig. Want tijd is in ego-bewustzijn een

serieuze factor. Haast continu ben je dan aan het denken over wat zich

39

in het verleden heeft voorgedaan, wat er in het heden gebeurt en wat

zich - mogelijk - nog voor gaat doen in de toekomst. Deze gedachten

roepen ook weer gevoelens op. En het bewustzijn dat jij bent, gaat op

in al deze gedachten en gevoelens.

In zekere zin kun je het zo zien. In het ‘hier en nu’, waar je persoonlijk-

heid zich op een bepaald moment in bevindt, daar ben jij niet écht aan-

wezig. Je bent dan namelijk in gedachten en gevoelens verzonken, die

gaan over ‘iets’ wat je in het verleden hebt meegemaakt, in het heden

meemaakt of mogelijk nog mee gaat maken. Wat er is in het ‘hier en

nu’ ontgaat je. Ook ervaar je in ego-bewustzijn een afgescheidenheid

van je omgeving. Je ervaart namelijk een ‘binnen’ en een ‘buiten’. Alles

binnen de grens van het lichaam van je persoonlijkheid, behoort dan

tot je ‘ik’. Alles daarbuiten ervaar je als ‘niet-ik’. Dat is in jouw beleving

de buitenwereld.

In ego-bewustzijn ga je volledig voorbij aan het ervaringsfeit, dat ‘tijd’

en ‘afgescheidenheid’ slechts creaties zijn van je eigen psyche, je eigen

brein. Door de verstrikking hiermee mis je het kostbaarste wat er is.

Namelijk dat wat er is in het ‘hier en nu’. Hierdoor blijf je onbewust

van je ware Zelf. Ook ontgaat je de stralende en oneindig diepe inner-

lijke vrede, die hier onvoorwaardelijk mee samengaat. Je krijgt in ego-

bewustzijn juist te maken met lijden. Zowel mentaal, emotioneel als fy-

siek. Dit is het directe gevolg van de verstrikking met je persoonlijkheid.

Hier zal ik bij het onderdeel de Passie van de Ziel uitvoerig op ingaan.

40

Natuurlijk kun je in de toestand van ego-bewustzijn een bepaalde mate

van ontspanning ervaren. Maar deze ontspanning is niet te vergelijken

met de onvoorwaardelijke ervaring in nu-bewustzijn. Ontspanning is

in ego-bewustzijn altijd voorwaardelijk. Er bestaat alleen ontspanning,

zolang de situatie waarin je persoonlijkheid zich bevindt prettig is.

Zodra deze situatie verandert, verdwijnt ook vaak het gevoel van

ontspanning. De innerlijke rust die ontstaat bij ontspanning in ego-

bewustzijn, is verder ook heel beperkt van aard. De ervaring van de

stralende innerlijke vrede die verbonden is met nu-bewustzijn, gaat

oneindig veel dieper.

De toestand van ego-bewustzijn blijft voortduren, tot het moment dat

jij je losmaakt van de ketenen van je psyche. Er ontstaat dan meer

ruimte in je bewustzijn. Hierdoor kom je terecht in de ervaring van nu-

bewustzijn.

Wat betekent nu-bewustzijn?

Wanneer je bewustzijn zich verruimt en samenvloeit met het ‘hier en nu’,

kom je terecht in de ervaring van nu-bewustzijn. Jij, zuiver bewustzijn,

bent dan niet meer gevangen in gedachten en gevoelens. Je komt er-

van los, door er als het ware bovenuit te stijgen. De punt van De Passie

Piramide staat hiervoor symbool. Hoewel er nog steeds gedachten en

gevoelens komen en gaan, hebben deze je niet meer in de greep. Je

neemt ze bewust en ‘wakker’ waar, vanuit een soort helikopterpositie.

Zonder dat je erdoor meegesleurd wordt. Je ‘ziet’ vanuit deze positie

41

hoe gedachten en gevoelens komen en gaan. Je bent erbij ‘aanwezig’,

zonder deze gedachten en gevoelens te zijn. Ook ‘zie’ je hoeveel ge-

dachten er vaak zijn en hoe snel zij elkaar opvolgen. Je wordt je ervan

bewust dat de psyche te vergelijken is met een snelstromende rivier.

Vaak woest kolkend en soms rustig kabbelend.

In nu-bewustzijn ben jij je bewust van een nieuwe realiteit. Eén die heel

wezenlijk is en die ver boven je persoonlijkheid uitstijgt. Het is een re-

aliteit die alleen te ervaren is in het ‘hier en nu’. Vandaar de naam

nu-bewustzijn. Omdat je bewustzijn zich verruimt en uitstijgt boven je

persoonlijkheid, kom je los van de rumoer van de psyche. Een stralen-

de en oneindig diepe innerlijke vrede dient zich hierdoor aan. Het is

de ervaring van een onvoorwaardelijke gelukzaligheid, die op dat mo-

ment in je bewustzijn stroomt.

Gaandeweg ontdek je dat deze bewustzijnstoestand altijd diep van

binnen in je persoonlijkheid aanwezig is. Deze is altijd te ervaren. On-

geacht of de levenssituaties van je persoonlijkheid nou meezitten of

tegenzitten. Het enige dat je voor deze ervaring hoeft te doen, is ‘wak-

ker’ worden en je verbinden met dit niveau van bewustzijn. Deze ver-

binding is tevens de verbinding met je ware Zelf. Je ervaart dat zuiver

bewustzijn je ware identiteit is. Achter het masker van je persoonlijk-

heid, komt dit ware Zelf ineens tevoorschijn.

Wanneer je nog verder doordringt in nu-bewustzijn en totaal ‘ontwaakt’,

42

maakt de ervaring van afgescheidenheid uiteindelijk plaats voor de er-

varing van eenheid. Dit is een staat van bewustzijn, die vrij is van iedere

vorm van begrenzing. Je ervaart dan dat zuiver bewustzijn de bron is

van al het leven en dat je daar diep van binnen één mee bent. Deze

bewustzijnstoestand van totaal ontwaakt zijn, wordt ook wel een een-

heidservaring genoemd.

‘Hardop’ denken herkennen

De toestand van ego-bewustzijn is nauw verbonden met denken.

Daarom is het ook zo van belang om de ‘denker’ in jou te gaan herken-

nen. Soms manifesteert deze zich hardop. Dat gebeurt op de momen-

ten dat je hardop tegen jezelf praat. Word je hiervan bewust. Let eens

op dit soort momenten van hardop denken. Op dergelijke momenten

profileert de ‘denker’ in jou zich nog nadrukkelijker. Word je bewust

van de verstrikking die hiermee samengaat. Het is de ‘denker’ in jou,

die zichzelf door hardop denken nog meer laat gelden. Zolang je dit

serieus blijft nemen, blijf je onbewust.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

43

44

De bewustzijnsladder

Zojuist heb je gezien hoe je jouw bewustzijn kan onderverdelen in twee

hoofdniveaus: namelijk ego-bewustzijn en nu-bewustzijn. Je weet in-

middels ook in essentie wat het verschil is tussen deze twee niveaus.

Daarom kunnen wij nu een stapje verder gaan. Ik laat je zien dat zowel

ego-bewustzijn als nu-bewustzijn, allebei weer zijn onder te verdelen

in twee subniveaus. Door deze onderverdeling ontstaan er in totaal

Al

Hoger

Kern

Diffuus

Hoog

Laag

Model 3: De bewustzijnsladder

45

vier niveaus van bewustzijn. Deze vormen bij elkaar het model ‘de

bewustzijnsladder’.

‘De bewustzijnsladder’ deelt de verruiming van je bewustzijn op in vier

treden. In volgorde van laag naar hoog zijn dat diffuus-bewustzijn,

kern-bewustzijn, hoger-bewustzijn en Al-bewustzijn. Dit zijn vier ver-

schillende niveaus van bewustzijn, die samen een soort innerlijke trap

vormen. Deze trap kun je betreden en aan de hand daarvan kun jij je

bewustzijn zelf praktisch verruimen. Elk niveau brengt andere ervarin-

gen met zich mee. Telkens wanneer je een trede hoger gaat, verruim

je jouw bewustzijn verder. Je wordt steeds ‘wakkerder’.

‘Wakkerder’ worden betekent dat jij je van meer bewust wordt. Dat

waar jij je bewust van was blijft en daar komt nog meer bij. Vergelijk

het met het op hebben van oogkleppen die steeds verder uit elkaar

gaan. Breng je beide handen maar eens naast je hoofd aan en beeld

daarbij uit dat deze twee nauwe oogkleppen symboliseren. Dit is de

meest beperkte staat van bewustzijn, die ik diffuus-bewustzijn noem.

Vervolgens breng je steeds meer ruimte tussen je handen aan. Op een

gegeven moment bereik je een punt, dat iedere vorm van begren-

zing is verdwenen. Dat punt staat symbool voor de hoogste en meest

‘wakkere’ staat van bewustzijn. Deze wordt op ‘de bewustzijnsladder’

met Al-bewustzijn aangeduid. Op dat punt is er totale ruimte. De be-

weging van je beide handen, van een begrensd bewustzijn naar een

onbegrensd bewustzijn, zie je ook terug in het model van ‘de bewust-

46

zijnsladder’. De witte kleur in het model geeft daarbij de mate van ver-

ruiming van je bewustzijn aan.

Het proces van ‘wakker’ worden kent vele verwoordingen. Naast deze

verwoording, spreek ik in dit boek bijvoorbeeld ook over het verruimen

van je bewustzijn en over spirituele groei. Als je kijkt naar deze laatste

term, zie je dat het Engelse woord ‘Spirit’ hierin is opgenomen. Dit

woord betekent - vertaald naar het Nederlands - geest. En het woord

geest is weer synoniem aan alle woorden, die je kunt gebruiken om de

punt van De Passie Piramide te benoemen. Daarom is het verruimen

van je bewustzijn gelijk aan spirituele groei. Het is toegroeien naar de

ervaring van ‘Spirit’.

Het is belangrijk om te weten dat, wanneer jij je bewustzijnstoestand

naar een hoger niveau brengt, dit niet blijvend is. Het vraagt een con-

tinue inzet om alert en ‘wakker’ te blijven. Doe je dit niet, dan ‘valt’ je

bewustzijn plotseling weer terug naar een lager niveau. Dit is logisch

om de volgende reden. Jij bent vanaf je vroege jeugd gewend geraakt

aan de toestand van ego-bewustzijn. Dit komt omdat verreweg de

meeste mensen om je heen, zich ook op die bewustzijnslaag bevinden.

Meer in het bijzonder, is dat vaak zelfs wat ik de toestand van diffuus-

bewustzijn noem. Jij bent, met andere woorden, dus opgegroeid in een

wereld vol ego-bewustzijn. En als je vanuit een ‘wakkere’ staat om je

heen kijkt, zie je dat de huidige wereld nog steeds vol ego-bewustzijn

is. Daardoor komen er dagelijks vele verleidingen op je af. Daarmee

47

bedoel ik impulsen, die je onbewust houden of die je uitnodigen weer

minder bewust te worden. Want het zijn impulsen die een beroep doen

op de activiteit van je psyche. Die dus gedachten en gevoelens bij je

oproepen. Op het moment dat je ingaat op deze uitnodigingen, en valt

voor deze verleidingen, val je dus weer omlaag op ‘de bewustzijns-

ladder’ naar een lager niveau. Daar blijf je dan op steken, tot je zelf

weer opkrabbelt en opnieuw een trede hoger gaat.

Ik zal je nu een toelichting geven op de specifieke kenmerken van de

vier verschillende niveaus van bewustzijn.

Diffuus-bewustzijn

In deze staat van bewustzijn, ben je verstrikt met je persoonlijkheid. Je

bent je niet bewust van je ware Zelf. Ook laat het leven vanuit je Hart

ruim te wensen over. In deze toestand leef je, zonder dat je het beseft,

met name op de automatische piloot. Zonder dat jij je ervan bewust

bent, maken je gedachten en gevoelens op dit niveau van bewustzijn

volautomatisch de dienst uit. Onbewust is je gedrag daardoor in sterke

mate vol met automatismen, patronen en conditioneringen.

Ook afweermechanismen dienen zich aan, als reactie op wat er in de

omgeving van je persoonlijkheid gebeurt. Zo druk je in deze bewust-

zijnstoestand bepaalde gevoelens vaak weg. Zij hopen zich dan op

en komen vervolgens op bepaalde momenten, ongecontroleerd en op

volkomen willekeurige wijze, tevoorschijn in allerlei situaties. Maar ook

48

daar ben jij je dan niet of slechts in heel beperkte mate van bewust.

De omgeving rondom je persoonlijkheid, de buitenwereld, wordt in

deze bewustzijnstoestand de maat. Je leeft daardoor als het ware ‘van

buiten naar binnen’ en dat heeft grote consequenties voor het energie-

niveau van je persoonlijkheid. Conflicten, in de binnenwereld en buiten-

wereld van je persoonlijkheid, komen en gaan. Je verliest hierdoor veel

kracht en energie. Vaak nestelen dergelijke belemmerende factoren

zich in je persoonlijkheid, waardoor blijvende energielekken ontstaan.

Veel mensen dragen dan ook meerdere energielekken met zich mee.

Zoals bijvoorbeeld beperkende opvattingen over zichzelf, diepe angsten

of onverwerkte gebeurtenissen. En helaas blijft het daar vaak niet bij.

Zolang je onbewust bent, zullen de bestaande energielekken groter

worden en komen er vaak ook nog eens nieuwe bij.

Op het niveau van diffuus-bewustzijn ervaar je afgescheidenheid ten

opzichte van je buitenwereld. Ook heb je oordelen over dat wat zich

daarin voordoet. Daarnaast heb je vaak ook oordelen over je eigen

persoonlijkheid. Niet zelden zie je in deze bewustzijnstoestand, één

of meer van de vier dimensies van je persoonlijkheid - fysiek lichaam,

niet-fysiek lichaam, denken en voelen - totaal over het hoofd. Of je ver-

plaatst ze zelfs door onervarenheid, in termen als ‘zweverig’, naar ‘t rijk

der fabeltjes. Hierdoor ontstaat een onbalans in je persoonlijkheid. Met

als gevolg, dat een gezonde conditie van ieder van de vier dimensies,

hierdoor onder druk komt te staan.

49

Diffuus-bewustzijn is de minst ‘wakkere’ staat van bewustzijn. Met an-

dere woorden: het ‘wakkere deel’ van je bewustzijn, is in deze staat

heel gering. Je leeft dan ook grotendeels onbewust. Je hebt als het

ware enorme ‘oogkleppen’ op. Het is deze staat van bewustzijn die we-

reldwijd, iedere dag, nog het gros van de mensen in haar greep heeft.

Kern-bewustzijn

Op het niveau van kern-bewustzijn, leef je minder op de automatische

piloot. Je bent je meer bewust van de automatismen, patronen, condi-

tioneringen en afweermechanismen, die je met je meedraagt. Je werkt

eraan om deze los te laten. Ook erken je de vier dimensies van je per-

soonlijkheid - fysiek lichaam, niet-fysiek lichaam, denken en voelen - en

je onderhoudt deze zo goed mogelijk.

In deze bewustzijnstoestand streef je ernaar, om volledig vanuit je Hart

te leven. Je bent je bewust van jouw zeven Passiedrijfveren, die samen

de Passie van het Hart vormen. Je brengt deze zo goed als je kunt tot

uitdrukking tijdens je dagelijkse leven. Dat is merkbaar aan de activitei-

ten die je doet en hoe je deze activiteiten doet. Daarin laat je namelijk

zoveel mogelijk je Hart spreken. Dat is waar je naar verlangt!

Wanneer je leeft vanuit kern-bewustzijn, kies je bewust voor ‘van binnen

naar buiten’ leven. Je volgt daarbij onder andere je intuïtie. Ook let je

op de aanwezigheid van zogeheten energielekken. Wanneer je deze

tegenkomt, neem je het initiatief om zo’n energielek te dichten. Dat

50

levert je dan krachtwinst op. Al met al leef je, op het niveau van kern-

bewustzijn, jouw Passie van het Hart zo optimaal mogelijk. Je zorgt er

hierdoor voor, dat de energie van jouw persoonlijkheid, makkelijk kan

stromen.

Maar ook op het niveau van kern-bewustzijn ervaar je jouw persoon-

lijkheid als enige realiteit. Je bent je namelijk, net als bij diffuus-

bewustzijn, niet bewust van je ware Zelf. Deze wordt nog steeds over-

schaduwd door alle gedachten en gevoelens, die in de psyche van je

persoonlijkheid omgaan en die al het bewustzijn voor zich opeisen.

Vanwege het ontbreken van je ware Zelf in je bewustzijn, ervaar je

dus ook nog steeds afgescheidenheid van je omgeving. Ook ervaar je

slechts de beperkte en voorwaardelijke innerlijke rust, die samengaat

met ontspanning.

Hoger-bewustzijn

Dit niveau van bewustzijn is wezenlijk anders dan de hiervoor genoem-

de niveaus, waarin je jouw persoonlijkheid als enige realiteit ervaart.

Als je bewustzijn zich namelijk verruimt, naar het niveau van hoger-

bewustzijn, doorbreek je de verstrikking met je persoonlijkheid. Je

maakt dan de stap van ego-bewustzijn naar nu-bewustzijn. Daarmee

ontstijg je dus je persoonlijkheid. Je wordt ‘wakkerder’ en je ontdekt

in het ‘hier en nu’, dat je persoonlijkheid niet je ware gezicht is. Ach-

ter het masker van je persoonlijkheid, komt ineens je ware identiteit

tevoorschijn. Het is zuiver bewustzijn, die je als je ware Zelf ervaart.

51

Daardoor stroomt de ervaring, van een stralende en oneindig diepe

innerlijke vrede, in je bewustzijn. En dat gebeurt ongeacht je persoon-

lijke omstandigheden op dat moment. Het maakt dus niet uit of het

op dat moment, in het leven van jouw persoonlijkheid, mee- of tegen-

zit. Deze ervaring is namelijk altijd onvoorwaardelijk, diep van binnen,

in jouw persoonlijkheid aanwezig. Je kunt je hier dus op ieder mo-

ment mee verbinden. Zodra je die verbinding in vol bewustzijn maakt,

stroomt de ervaring van deze hogere staat van ‘wakker zijn’ als vanzelf

in je bewustzijn.

Kenmerkend voor deze bewustzijnsstaat is dat je in het ‘hier en nu’,

de wereld heel bewust en intens ervaart. Het gaat hierbij om zowel

de binnenwereld, als de buitenwereld van je persoonlijkheid. Onder

binnenwereld versta ik je lichaam, je gedachten en je gevoelens. De

omgeving van je persoonlijkheid is de buitenwereld die je ervaart. Dit

alles benader je in de staat van hoger-bewustzijn, op ‘wakkere’ wijze,

open en vrij van oordeel. Dit doe je, door vanuit een hogere bewust-

zijnspositie - de punt van De Passie Piramide - onthecht en vol accep-

tatie waar te nemen, wat er is in het ‘hier en nu’.

Hoger-bewustzijn is verbonden met de realisatie van de Passie van de

Ziel. Deze staat voor het ontdekken, ervaren en verdiepen dat je ware

identiteit zuiver bewustzijn is. Je ontkoppelt in dat geval jouw bewust-

zijn, van je persoonlijkheid. Dit wordt ook wel deïdentificatie genoemd.

Hoe krachtiger jij je gaandeweg zetelt op dit niveau van bewustzijn,

52

hoe sterker je de stralende en oneindig diepe innerlijke vrede ervaart.

Je wordt je ervan bewust dat deze ervaring, verbonden is met je ware

Zelf. De ruimte waarin deze ervaring zich voltrekt, is namelijk het

bewustzijn dat jij bent. Hierdoor wordt het bewustzijn, dat jij bent,

zich met andere woorden, bewust van zichzelf als bewustzijn.

Al-bewustzijn

De hoogste staat van bewustzijn is Al-bewustzijn. In deze bewustzijns-

toestand is je bewustzijn onbegrensd. Het is de staat van totaal ‘wak-

ker’ zijn. Hierin ervaar jij, dat wij diep van binnen, in de diepste kern

van ons eigen wezen, wezenlijk één zijn met alles. Eén zijn met de

bron, met het Al, met het gemanifesteerde en ongemanifesteerde. De

ervaring van Al-bewustzijn kan worden aangeduid met diverse begrip-

pen. Er zijn met andere woorden verschillende synoniemen voor deze

‘verlichte’ bewustzijnstoestand in omloop. Voorbeelden daarvan zijn

mystieke ervaringen of ervaringen van eenheid, grenzeloze leegheid,

kosmisch bewustzijn, absoluut bewustzijn en ook eerste werkelijkheid.

Al-bewustzijn gaat het menselijk voorstellingsvermogen ver te boven.

Deze ervaring is inhoudelijk nauwelijks onder woorden te brengen.

Iedere poging daartoe, doet de ervaring dan ook per definitie te kort.

Ondanks deze beperking, reik ik je hier een metafoor aan, die enige

richting geeft. In een beeld uitgedrukt, is Al-bewustzijn te zien als een

‘oneindige oceaan van bewustzijn’. Het is een levende ruimte. Alles is

inbegrepen en één. Zowel dat wat vorm heeft, als dat wat vormloos is.

53

Vormen kunnen überhaupt niet bestaan zonder dit bewustzijn, zonder

deze ruimte. Het geeft iedere vorm bestaansrecht.

De Ziel van ieder mens is wezenlijk verbonden, met deze ‘oneindige

oceaan van bewustzijn’. Je kunt de Ziel in deze beeldspraak zien als

een ‘druppel’ uit die ‘oneindige oceaan’. En deze ‘druppel’ is ‘tijdelijk’

inwonend in jouw persoonlijkheid. Dat wordt vaak incarnatie genoemd.

De ‘druppel bewustzijn’ - je ware Zelf - is met andere woorden, ‘tijde-

lijk’ geïncarneerd in de vorm mens. Op het moment dat je het niveau

van Al-bewustzijn ervaart, is de ‘druppel’ weer even teruggekeerd naar

haar bron, ‘de oceaan’. Zij is ermee vervloeid en er weer één mee ge-

worden. De ervaring van deze ‘oneindige oceaan’, is de ervaring van

Al-bewustzijn.

In de staat van Al-bewustzijn, maakt de ervaring van afgescheiden-

heid plaats voor de ervaring van absolute eenheid. Deze ervaring gaat

gepaard met een ongekende gelukzaligheid. Je ervaart Al-bewustzijn

daarbij als oneindig, vormloos, liefdevol, onpersoonlijk en levend. Dit

bewustzijnsniveau is de volledige realisatie van de Passie van de Ziel.

54

Bewuste kop thee

Drink eens een kop thee, zoals je deze mogelijk nog nooit hebt ge-

dronken. Dat kun je doen, door daar circa een kwartier in stilte mee

bezig te zijn. Je ervaart de kop thee in deze oefening heel bewust. Dat

doe je door de thee vanuit je verschillende zintuigen, één voor één,

waar te nemen. Probeer bij ieder van je zintuigen zo opmerkzaam

mogelijk te blijven. Houd je volle bewustzijn bij het zintuig dat op

dat moment centraal staat. Wees mild voor jezelf als je afdwaalt en

afgeleid bent. Kom eenvoudigweg weer met je bewustzijn terug, bij

het ervaren van de kop thee, vanuit het zintuig waar je was gebleven.

Neem zo’n 4 minuten per zintuig. Kijk allereerst eens naar de thee.

Na het kijken kun jij je ogen sluiten. Voel vervolgens de warmte van

de thee. Ruik daarna zo bewust mogelijk de geur van de thee. Sluit af

met heel opmerkzaam de smaak te proeven. Houd de thee hiervoor

een tijdje in je mond. Zodra je de thee doorslikt, kun je deze volgen

op innerlijke sensaties.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

55

56

Op weg naar een verlichtesamenleving

Het bereiken van nu-bewustzijn betekent niet dat je ‘klaar’ bent.

Blijvend zetelen op dit hogere niveau van bewustzijn, vraagt namelijk

om een voortdurende alertheid en inzet, op ieder moment van de dag.

Wanneer je op een willekeurig moment het leven vanuit ‘Hart en Ziel’

vergeet, ‘valt’ op datzelfde moment het bewust leven (groten)deels

57

weg. Je raakt op zo’n moment weer meer onbewust en glijdt terug naar

een lager of het laagste niveau op de bewustzijnsladder.

Zo kan het voorkomen dat je het ene moment in de toestand van nu-

bewustzijn verkeert en het volgende moment weer in de toestand van

ego-bewustzijn. In dat geval dient zich dan weer onmiddellijk een be-

grensde realiteit aan. Deze realiteit is de ervaring van kern-bewustzijn

of diffuus-bewustzijn. Je raakt dan opnieuw verstrikt met je persoon-

lijkheid. Dit komt mede door alle verleidingen die er in het dagelijks

leven om je heen zijn en die je uitnodigen om weer onbewust te gaan

denken. Maar, stap voor stap, ben je in staat om door voortdurende

inzet, steeds langer en vaker te zetelen op het niveau van hoger be-

wustzijn. En dat maakt wezenlijk verschil.

De verruiming van jouw bewustzijn leidt er namelijk toe, dat je steeds

‘wakkerder’ en bewuster wordt. Met andere woorden: er verschijnt dan

steeds meer in jouw bewustzijn. Omdat je ruimte creëert, kan de er-

varing van de Passie van de Ziel volop gaan stromen. Het licht van

jouw bewustzijn wordt daardoor sterker. Ook je innerlijke kracht neemt

daardoor toe. Dat wat donker was, wordt ineens verlicht. En dat wat

voorheen woekerde in het donker, lost plotseling op in het licht van

jouw bewustzijn!

De druppel is de oceaan en de oceaan is in de druppel. Jij bent de

samenleving en de samenleving is in jou. Juist daarom kun jij bijdragen

58

aan een verlichte samenleving. Want wanneer je het licht van jouw

bewustzijn versterkt, zal ook jouw licht dat van anderen aanwakkeren.

Zo gaan er steeds meer lichtjes branden in de wereld om jou heen en

gaan wij samen op weg naar een verlichte samenleving.

Het zetelen op het niveau van hoger-bewustzijn, is van universele

waarde. De beweging op de bewustzijnsladder naar dit niveau van

bewustzijn doet er namelijk toe, voor alle mensen over de hele wereld.

Alleen dit niveau van bewustzijn doet uiteindelijk in z’n volheid recht

aan het Mens-Zijn. En een samenleving die collectief leeft op het niveau

van hoger-bewustzijn, is een samenleving vol gepassioneerde mensen.

Dat is een verlichte samenleving!

Mensen hebben het vermogen om te scheppen en te creëren. Dat wat

wij creëren vanuit diffuus-bewustzijn, is wezenlijk anders dan dat wat

wij creëren vanuit hoger-bewustzijn. Door te creëren vanuit dit hogere

niveau van bewustzijn, ontstaat een nieuwe werkelijkheid. Een werke-

lijkheid, die in de basis evolutionair voor ons is weggelegd. Het is aan

jou om die werkelijkheid manifest te maken. Eerst in jouw binnen-

wereld en daarna in jouw buitenwereld. De Passie Piramide helpt je

daarbij.

59

Energie rondom mensen zien

Ieder mens heeft een niet-fysiek lichaam. Je kunt je hiervan bewust

worden. Deze oefening helpt je in de waarneming daarvan. Kom al-

lereerst aan in het ‘hier en nu’, door het bewust volgen van je adem-

haling. Sluit indien mogelijk een moment je ogen en volg met zoveel

mogelijk opmerkzaamheid de cyclus van iedere ademhaling. Richt je

bewustzijn volledig op het volgen van je ademhaling. Blijf deze bewus-

te adem-haling praktiseren, ook als je jouw ogen weer opent. Richt je

bewustzijn dan op de mensen in je omgeving. Kijk met een perifere

blik. Dit is het tegenovergestelde van een heel gerichte en gefocuste

blik. Spreid je blikveld. Neem zoveel mogelijk de totale ruimte rondom

een persoon waar. Ga na in hoeverre je naast het lichaam van de

persoon een ‘subtiele uitstraling’ waarneemt, net buiten zijn of haar

lichaam. Deze oefening is in eerste instantie het beste te doen, wan-

neer je naar mensen kijkt die zich voor een effen en tevens lichte muur

bevinden.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

60

Harmonie

De Passie Piramide is een harmonisch model. Alle vier de dimensies

van jouw persoonlijkheid, zijn hierin met elkaar in balans. En je ho-

gere bewustzijn heeft een centrale positie erboven. Deze balans in je

persoonlijkheid is van belang. Zodra je één of meerdere dimensies van

je persoonlijkheid ontkent of vergeet, ontstaat er onbalans. Deze on-

balans staat jouw ervaring van de Passie van het Hart rechtstreeks

61

in de weg. Dat komt omdat deze Passie verbonden is aan je persoon-

lijkheid. En een onbalans in je persoonlijkheid, heeft als gevolg dat de

Passie van het Hart niet optimaal kan stromen.

De Passie van de Ziel is verbonden met de punt van De Passie Piramide.

Wanneer mensen niet weten en ervaren dat dit bewustzijnsniveau in

hen aanwezig is, leven zij spiritueel gezien onbewust. Dit is het (nog)

niet ervaren van je ware Zelf. Hoewel er in de afgelopen duizenden

jaren zeker mensen zijn geweest, die dit niveau van bewustzijn reali-

seerden, is het nog niet gekomen tot een grote doorbraak op collectie-

ve schaal. Verreweg de meeste mensen ervaren namelijk nog geen be-

wuste verbinding met de Passie van de Ziel. Dit betekent per definitie

dat zij ‘gevangen’ zijn in ego-bewustzijn. Zij leven spiritueel gezien dus

nog onbewust.

De gevolgen van deze ‘gevangenschap’ in ego-bewustzijn zijn over-

al om je heen te zien. Sla op een willekeurig moment de krant maar

eens open of bekijk een nieuwspagina op Internet. De meeste, zo niet

alle, berichten die je ziet en leest, zijn het gevolg van deze ‘gevangen-

schap’. Er is zelfs een grote kans dat ook de journalisten die over het

onderwerp verslag doen, net zozeer ‘gevangen’ zijn in ego-bewustzijn.

Al met al stroomt de Passie van de Ziel bij lange na nog niet volop in

onze samenleving. En juist daardoor is er sprake van een disharmonie

in onze samenleving. De vele pijnlijke gebeurtenissen, die zich hierin

voordoen, zijn daarvan het gevolg.

62

In de staat van hoger-bewustzijn ervaar je een stralende en onein-

dig diepe innerlijke vrede. Dit is het ervaren van een totale harmonie,

die ook wel de ervaring van Zijn wordt genoemd. Naarmate je door

het doen van bewustzijnsoefeningen meer op het niveau van hoger-

bewustzijn verankerd raakt, zal deze diepe en betekenisvolle innerlijke

harmonie steeds krachtiger gaan doorstromen naar je buitenwereld;

naar de omgeving rondom jouw persoonlijkheid. Zo draag je vanuit

een innerlijke harmonie bij aan een uiterlijke harmonie. Juist daarom

zei de Chinese filosoof Lao Tse waarschijnlijk al in de zesde eeuw voor

Christus: “Leiders moeten minder doen en meer Zijn.” Een wijsheid die

tot op de dag van vandaag van toepassing is en die leiders tegelijker-

tijd slechts incidenteel tot uitdrukking brengen.

De Passie van de Ziel ligt diep van binnen, in de kern van ieder mens,

te wachten totdat we er verbinding mee maken. Zodra je dat doet,

stromen de eerste ervaringen, hoe kortdurend dat in het begin ook is,

in je bewustzijn. Je begint spiritueel gezien te ontwaken. Vanuit deze

ervaringen ontdek je uiteindelijk zelf, dat ‘afgescheidenheid’ in wezen

een illusie is en dat eenheid en Al-bewustzijn, de diepste essentie van

het mens-zijn vormen.

Samenvattend helpt De Passie Piramide je als levensvisiemodel met

het ontdekken en leven van je Passies. De harmonie van het model

ontstaat, omdat jij je bewust bent van de vier elementen van jouw

persoonlijkheid. Deze komen tot uitdrukking via het grondvlak van

De Passie Piramide. Je weet dat de energie van jouw persoonlijkheid

63

het makkelijkst stroomt, onder bepaalde innerlijke omstandigheden.

Dit is de Passie van het Hart. Daar geef je dan ook zo goed mogelijk

uitdrukking aan. Je leeft zoveel mogelijk vanuit je Hart.

Daarnaast ben jij je bewust van je ware Zelf. De punt van De Passie

Piramide staat hiervoor symbool. Je ervaart dat zuiver bewustzijn je

ware identiteit is en dat je op dit niveau van bewustzijn, één bent met

alles. Ook in het dagelijks leven komt deze hogere staat van bewust-

zijn tot uiting. Je bent dan ‘wakker’ aanwezig bij dat wat er is in het

‘hier en nu’. Zowel in de binnenwereld, als in de buitenwereld van je

persoonlijkheid. De ‘dingen’ die je denkt, voelt en doet, gebeuren bij

jou dan in vol bewustzijn. Je leeft gepassioneerd. En daarmee draag jij

bij aan een verlichte samenleving!

Snelheid van spreken

Snel spreken is vaak gelijk aan veel denken. Dit gaat meestal samen.

Er is dus een grote kans dat, wanneer je snel spreekt, je ook sterk

verstrikt bent in de toestand van ego-bewustzijn. Let daarom eens op

je eigen snelheid van spreken. Vertraag je snelheid van spreken eens

tot heel rustig spreken. Hanteer vervolgens deze rustige spreeksnelheid

een tijdje. Verhoog daarna weer je snelheid van spreken tot wat het

was. Ervaar het verschil tussen de verschillende snelheden van spreken.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

64

65De Passie van het Hart

66

De zeven Passiedrijfveren

Je persoonlijkheid kenmerkt zich door een specifiek karakter en een

bepaalde structuur. Net als ieder mens, gedij je het best onder bepaal-

de innerlijke omstandigheden. Dat zijn de situaties waarin jij kracht

ervaart. Je voelt je dan als een vis in het water en je bent helemaal in

je element. Het stroomt dan in jouw persoonlijkheid.

K

ern

Ker

n

Kern

Kern Kern Kern Kern

Bij

dra

ge

Ac

tivite

iten

Waarden o

vertuigingen Gaven Groei Con

tact

Kern-Waarden Kern-Overtuigingen Kern-Gaven

Kern-Groei

Kern-ContactKe

rn-A

ctiv

iteite

nKe

rn-B

ijdra

ge

Model 4: De Passie van het Hart

67

Daarentegen zijn er net zozeer situaties waarin de kracht uit je weg-

vloeit en waarin je innerlijke conflicten, onzekerheid, twijfels en ge-

pieker ervaart. Op die momenten ben je uit je evenwicht en ervaar je

een ondermijning van de stabiliteit van jouw persoonlijkheid. Zolang je

routinematig leeft en je niet volledig bewust bent van de omstandig-

heden, waarbinnen jouw persoonlijkheid het best tot z’n recht komt,

zullen deze momenten zich onnodig veel voordoen. Het is namelijk

jouw persoonlijkheid, die deze momenten van instabiliteit creëert.

En die ‘wankele momenten’ zullen zich dus net zo lang voordoen, totdat

jij daar zelf verandering in aanbrengt. En dat kun je!

Verandering aanbrengen, betekent niet dat je situaties altijd kunt ver-

anderen. Soms kan dat wel en soms kan dat ook niet. Als je bijvoor-

beeld op dit moment een onverwacht telefoontje krijgt, waarin je hoort

dat een dierbaar persoon is overleden, kun je daar natuurlijk niets aan

doen. Zonder dat je erom hebt gevraagd, krijg je met deze situatie te

maken. Waar jij echter altijd volledige invloed op hebt, is hoe je met

iedere situatie omgaat.

Jij kunt ervoor kiezen, om alle situaties bewust vanuit ‘Hart en Ziel’ te

leven. Daarin dus je Passie van het Hart én je Passie van de Ziel tot

uitdrukking te brengen. Wanneer je dat in een specifieke situatie ook

daadwerkelijk doet, gebeurt er het volgende: je beleeft die situatie dan

vanuit nu-bewustzijn. Je bent er bij ‘aanwezig’. Dit is het leven van de

Passie van de Ziel. Daarnaast is je gedrag geheel in lijn, met de per-

68

soonlijke inhoud van jouw zeven Passiedrijfveren. De luiken van je Hart

staan in die situatie dan open. En dat blijkt uit de wijze, hoe je met die

situatie omgaat. Je leeft daarin je Passie van het Hart.

Op het moment dat jij als mens je Passie van het Hart leeft, doe je al-

les wat je doet vanuit je Hart. De wijze waarop deze Passie ontstaat, is

universeel. Het is op ieder mens, waar ook ter wereld, van toepassing.

Ongeacht verschillen in leeftijd, sekse, cultuur, intellectuele vermogens

en gezondheid. De Passie van het Hart ontstaat bij alle mensen door

zeven precies dezelfde Passiedrijfveren!

Hoewel deze Passiedrijfveren dus voor ieder mens hetzelfde zijn, is

de inhoud persoonsgebonden. Weer anders gezegd, de energie van

iedere persoonlijkheid, stroomt onder bepaalde innerlijke omstandig-

heden het makkelijkst. En daarin zijn er dus inhoudelijk verschillen

tussen mensen. Je kunt de zeven Passiedrijfveren daarbij zien als een

soort kapstok, waar je al jouw persoonsgebonden kenmerken aan op

kunt hangen. Als je dat ook doet, krijg je jouw Passie van het Hart heel

helder in beeld. Daardoor word jij je er volledig van bewust. Vanuit dit

bewustzijn, kun je ook volledig gaan leven naar deze Passie. Je maakt

dan de stap van diffuus-bewustzijn naar kern-bewustzijn. Je gaat leven

naar hoe je - diep van binnen - verlangt te leven. Je gaat leven vanuit

je Hart, vanuit de kern van je persoonlijkheid.

69

Een metafoor die ik veel gebruik bij mijn uitleg van de zeven Passie-

drijfveren, zijn de kleuren van de regenboog. Deze zal ik toelichten.

Een andere verwoording voor een bewuste samenleving, is een ver-

lichte samenleving. Bij licht kun je denken aan zonlicht. Wanneer je

zonlicht opvangt met een kristal, een prisma of een Passie Piramide

van glas, dan krijg je de zeven kleuren van de regenboog te zien. Dit

komt doordat het prisma het zonlicht als het ware opbreekt in kleine-

re stukjes. Iedere kleur noemen we binnen de natuurkunde een licht-

frequentie. In feite is (wit) zonlicht, dus de optelsom van de zeven

kleuren van de regenboog.

In het model van de Passie van het Hart, staat ieder van de zeven kleu-

ren symbool voor een Passiedrijfveer. Ieder van deze Passiedrijfveren

is even belangrijk. Elke Passiedrijfveer is betekenisvol en veroorzaakt

de ervaring van Passie, wanneer je daar uitdrukking aan geeft. Als je

leeft naar de volledige inhoud van alle Passiedrijfveren, dan ervaar je

de Passie van het Hart in de meest brede zin van het woord!

Ieder mens kan op basis van de zeven Passiedrijfveren, zijn of haar

Passie van het Hart in beeld brengen en daarnaar leven. Het mag dui-

delijk zijn dat, hoe beter je deze Passie in beeld hebt, des te groter

de kans is, dat je deze Passie in allerlei levenssituaties tot uiting gaat

brengen. En geen enkele situatie is daarvan uitgezonderd. Zo kun je

de inzichten van deze Passie meenemen in de keuze van de ‘meest

passende’ opleiding die je wilt gaan doen, de keuze van het beroep dat

70

je wilt gaan uitoefenen en het opvoeden van je kind(eren). Ook kun

je deze Passie tot uiting brengen in privérelaties met anderen zoals je

partner, kind(eren), familie, vrienden en in het contact met alle andere

mensen.

Ook professionele relaties kun je aangaan en onderhouden op basis

van jouw Passie van het Hart. Zoals relaties met je collega’s, leiding-

gevenden, klanten en leveranciers. Ook kun je zelf leidinggeven vanuit

deze Passie. Verder kun je, op basis van helderheid over jouw Passie

van het Hart, precies de vinger op de zere plek leggen, wanneer je op

een bepaald moment een onvoldaan gevoel hebt. Over welke situatie

dat dan ook gaat. In dat geval, kun je de weergave van jouw Passie

van het Hart erbij nemen en vervolgens precies met je vinger die ele-

menten aanwijzen, die op dat moment onder druk staan. Ook kun je

solliciteren of sollicitatiegesprekken afnemen, op basis van de Passie

van het Hart. Kortom, teveel mogelijkheden en vormen om op te noe-

men, waarmee je zelf deze Passie in je leven brengt!

Zoals de Passie van de Ziel samenhangt met ‘Zijn’, zo is de Passie van

het Hart verbonden met ‘Doen’. Zodra jij jouw handelingen voort laat

komen uit wat je Hart je ingeeft, ontstaat de ervaring van de Passie

van het Hart. Zo eenvoudig is het!

71

Lichaambewustzijn ‘wakker’ kloppen

Kom uit je hoofd, uit je denken, door je bewustzijn volledig te richten

op je lichaam. Vergroot je lichaamsbewustzijn, door dit als het ware

‘wakker’ te kloppen. Klop met je vingertoppen op alle lichaamsplekken

die je tegenkomt. Ga je hele lichaam hierbij van top tot teen langs. Doe

dit rustig en neem er echt de tijd voor. Wees er met zoveel mogelijk

bewustzijn bij aanwezig. Neem alle lichaamssensaties die zich aan-

dienen, zo intens mogelijk waar.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

72

Kern-Gaven

De Passiedrijfveer Kern-Gaven geeft een antwoord op de vraag:

‘Waar ben ik heel goed in?’

Ieder mens draagt een set van sterk ontwikkelde eigenschappen met

zich mee. Deze eigenschappen zijn voor veel mensen vaak zo vanzelf-

73

sprekend, dat zij zich hier niet zo bewust van zijn. Het is dan lastig voor

hen om te benoemen waar hun kracht ligt, wanneer daarnaar wordt

gevraagd. Je kunt deze eigenschappen je Kern-Gaven noemen. Syno-

niemen hiervoor zijn de volgende begrippen: kernkwaliteiten, talenten,

competenties en sterke positieve eigenschappen. In feite kun je dus al

deze begrippen gebruiken. Kies vooral degene uit die het beste bij je

past. Het gaat uiteindelijk om de lading waar het woord voor staat en

niet zozeer om het woord zelf.

Het is belangrijk dat jij je er sterk van bewust bent, welke krachtige ei-

genschappen je van nature met je meedraagt. Die heb je namelijk niet

voor niets. Wanneer jij ervan doordrongen bent waar je kracht ligt, zul

je vanuit dit besef veel sneller ‘ja’ zeggen tegen situaties waarin je

deze kracht kunt laten stromen. Ook zul je nieuwe situaties gaan op-

zoeken en creëren, waarin je al jouw Kern-Gaven tot uitdrukking kunt

brengen. Door deze initiatieven schep je nog meer Passie in je leven.

Dat doe je zelf. Daarbij ben je in de basis van helemaal niemand af-

hankelijk. Het is aan jou!

Stel je eens voor dat jij en ik met elkaar in één ruimte zitten. En op

een gegeven moment komen er één voor één verschillende mensen de

ruimte binnenlopen. Niet zomaar mensen; het zijn mensen die jou alle-

maal kennen en die jij ook kent. Sommigen van hen ken je uit je hui-

dige levensfase en weer anderen ken je van vroeger. Zo zijn er vriend-

jes of vriendinnetjes die je ooit hebt gehad, kennissen, studiegenoten,

74

familieleden en collega’s van vroeger. Maar ook collega’s van nu en je

huidige gezin. En één voor één komen deze mensen de ruimte, waar

jij en ik zitten, binnenlopen. En één voor één, vragen wij aan ieder van

hen, wat zij in jou waarderen en waar jouw kracht ligt.

Natuurlijk zullen deze mensen dan allerlei eigenschappen van jou noe-

men. Ook zullen er verschillen zijn, in de verhalen die ze over jou ver-

tellen. Maar al heel snel gaat er wat opvallen. Bij de tweede, derde of

vierde persoon, ontdek je namelijk dat er een bepaalde rode draad is,

in datgene wat ze over jou vertellen. Dat zijn de eigenschappen, die

telkens weer genoemd worden. Eigenschappen die bij iedereen eigen-

lijk opvallen aan jou. Misschien zelfs eigenschappen, waar jij je niet of

nauwelijks bewust van was. Mede omdat ze zo vanzelfsprekend voor je

zijn. Vaak zijn dit eigenschappen waarvoor je relatief weinig hoeft te

doen. Dit zijn de vermogens die jij met je meedraagt en die je zo uit je

mouw schudt. Deze eigenschappen kun je jouw Kern-Gaven noemen.

Doe daar wat mee in de vorm die je past. Laat de kracht van deze ver-

mogens stromen. Dat is leuk om te doen en daar ben je ook goed in.

Ieder mens is in kracht uniek, op zijn of haar eigen manier. Zo kan een

Kern-Gave wellicht in naam hetzelfde zijn, toch geeft iedereen daar

op geheel eigen wijze een invulling aan. Vergelijk het met een per-

soonlijke vingerafdruk. Daarnaast vullen mensen elkaar in potentie

mooi aan. De één beschikt namelijk over een kracht, waar de ander

niet in die mate over beschikt. En zo is dat uiteraard ook andersom.

75

Wanneer die krachten samenkomen en vanuit het Hart gebundeld wor-

den, ten dienste van hetzelfde doel, dan ontstaat een prachtig palet.

Iedereen wordt dan uitgenodigd z’n bijdrage te leveren, door zijn of

haar persoonlijke kracht in te zetten. Wanneer mensen dit, recht uit het

Hart, ten dienste van een betekenisvol doel doen, zijn ze in staat om

boven zichzelf uit te stijgen. Wij zijn dus als mens in staat om tot fan-

tastische resultaten te komen, die werkelijk een verschil maken en zin

hebben. Dat is ook waarnaar wij verlangen.

Hoewel dit wellicht logisch klinkt, blijkt het in de praktijk toch vaak

anders uit te pakken. Zo zijn veel mensen (nog) niet in staat om, wan-

neer we ze daarom vragen, te benoemen wat al hun Kern-Gaven zijn.

Zij zijn vaak beter in staat te benoemen wat er allemaal ‘niet klopt’,

in de zin van waar zij zich nog in ‘moeten’ ontwikkelen. Ook komt het

binnen organisaties veel voor, dat mensen onbewust activiteiten doen

waar juist hun kracht niet zo ligt. Dat komt het stromen van de Passie

van het Hart, bij deze mensen, niet ten goede. Hun kracht wordt dan

gehinderd en kan in dat geval niet vrijuit stromen.

Mogelijk geldt het ook voor jou, dat een deel van je kracht niet volop

kan stromen op dit moment. Als je wilt, kun je daar zelf verandering

in aanbrengen. Word je daarvoor allereerst volledig bewust van jouw

Kern-Gaven. Breng deze voor jezelf in kaart. Stel jezelf daarna de vraag

‘in hoeverre stromen deze Kern-Gaven op dit moment in mijn leven?’

Mocht het zo zijn dat inderdaad een deel van je kracht onbenut blijft,

ga dan voor jezelf, na hoe je daar verandering in kunt gaan aanbrengen.

76

Leef je Kern-Gaven

Laat je kracht stromen!

Je draagt allerlei eigenschappen met je mee. De ene eigenschap is

sterker ontwikkeld dan de andere. Je kunt deze eigenschappen zien

als een cirkel van lampjes rondom jou als persoon. Ieder lampje staat

voor een vermogen. Alle lampjes branden. En er zijn een paar lampjes,

die het meest fel branden van allemaal. Deze lampjes staan symbool

voor je Kern-Gaven. Wees je daarvan bewust en laat de kracht hiervan

stromen, zo veel en zo vaak mogelijk.

77

Breng je Kern-Gaven in beeld

Pak een groot vel papier. Ga na waar jouw kracht ligt in z’n alge-

meenheid, op sociaal gebied en op het creatieve vlak. Beschrijf je

Kern-Gaven in één tot maximaal drie sleutelwoorden. Geef daarbij

achter iedere Kern-Gave, in één korte en krachtige zin, aan waar deze

voor staat. Je beschrijft daarmee de inhoudelijke betekenis van iedere

Kern-Gave.

Algemeen

Kern-Gave Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

Sociaal

Kern-Gave Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

Creatief

Kern-Gave Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

78

Kern-Waarden

De Passiedrijfveer Kern-Waarden geeft een antwoord op de vraag:

‘Wat vind ik heel belangrijk?’

Ieder mens hecht waarde aan bepaalde onderwerpen. De Passiedrijf-

veer Kern-Waarden, nodigt je uit om al deze onderwerpen helder voor

79

jezelf in beeld te hebben, hiervoor te gaan staan en met bewust gedrag

te leven.

Je Kern-Waarden geven aan wat je waardevol vindt in het leven. Als

je deze Passiedrijfveer goed voor jezelf in kaart brengt, krijg je in de

breedte te zien, wat belangrijk is voor jou. Zo krijg je helder in beeld wat

je levensidealen zijn en waaraan je waarde hecht in specifieke contex-

ten. Zoals wat je belangrijk vindt in de omgang met andere mensen,

in de relatie met je levenspartner, in de opvoeding van je kind(eren),

ten aanzien van je woonomgeving en het onderwijs dat je wilt gaan

volgen. Ook krijg je goed in beeld, wat je belangrijk vindt aan je werk-

omgeving, de inhoud van het werk dat je doet en in de omgang met

je leidinggevende en collega’s. Je Kern-Waarden geven niet alleen een

volledig beeld van hoe jij het liefst leiding ontvangt. Je krijgt net zozeer

een goed beeld, van hoe je zelf het liefst leiding geeft. Je eigen au-

thentieke leiderschapsstijl, komt door je Kern-Waarden bovendrijven.

Alle hiervoor beschreven levensidealen en waarden, die van toepassing

zijn op specifieke contexten, kun je voor jezelf inventariseren. Dat kun

je doen door je bewustzijn op al deze facetten te richten en jezelf een-

voudigweg de vraag te stellen wat je hierin belangrijk vindt. Voel na,

onder welke omstandigheden, jij het beste tot je recht komt. Word je

hiervan bewust en schrijf je conclusies op. Breng zo al je Kern-Waarden

één voor één in beeld.

80

Je kunt jouw Kern-Waarden helder in beeld krijgen, door niet alleen in

te zoomen op wat je waardevol en belangrijk vindt, maar ook door je

bewustzijn te richten op de tegenpolen van je Kern-Waarden. Dat kun

je doen door jezelf vragen te stellen, zoals ‘waar heb ik een hekel aan?’,

‘wat vind ik echt vervelend?’ en ‘wat zijn dingen waaraan ik mijzelf

kan irriteren?’. Vanuit jouw antwoorden op deze vragen, kun je gaan

kijken naar de ‘positieve tegenhangers’ van al deze elementen. Als je

bijvoorbeeld een ontzettende hekel hebt aan oneerlijkheid, dan is de

positieve tegenhanger daarvan eerlijkheid. Daar hecht je dan blijkbaar

veel waarde aan.

Zodra je al je Kern-Waarden hebt geïnventariseerd, kun je daar ook heel

bewust naar gaan leven. En dat kan overal en altijd. Wanneer je dat

doet, ben je echt jezelf. Dat is niet alleen prettig voor jezelf, omdat je

daardoor kracht ervaart, ook voor andere mensen is het prettig. Zij er-

varen jou dan namelijk als ‘authentiek’. Je staat voor dat wat je belang-

rijk vindt en je handelt ernaar. Dat geeft duidelijkheid, anderen weten

zo waar zij aan toe zijn. Ook werkt het vaak inspirerend voor mensen,

om anderen trouw te zien blijven aan zichzelf. En ja, het kan betekenen

dat je daardoor soms opvalt, omdat je in je handelen afwijkt, van dat

wat je anderen ziet doen. Soms is er dus ook moed voor nodig om je-

zelf te zijn. Maar de beloning is groot. Bewust je Kern-Waarden tot ui-

ting brengen, veroorzaakt net als bij de andere Passiedrijfveren, de

ervaring van Passie. Want trouw zijn aan je Kern-Waarden, is trouw zijn

aan jezelf en dat voelt altijd goed.

81

Andersom gaat dat natuurlijk ook op. Wanneer je niet trouw bent aan

je eigen Kern-Waarden, betekent dat automatisch, dat je ook niet

trouw bent aan jezelf. En dat leidt altijd tot krachtverlies. Je persoon-

lijkheid wordt er namelijk instabieler door. Zo ontstaan er door het niet

leven van je eigen Kern-Waarden innerlijke conflicten. Met alle bijbe-

horende gedachten en gevoelens van dien. Bijvoorbeeld angst, ver-

driet, teleurstelling of boosheid. Als je persoonlijkheid de neiging heeft

om dergelijke sensaties weg te drukken en deze dus niet bewust waar

te nemen, wil dat niet zeggen dat ze er niet zijn. Je kunt dit dan sym-

bolisch vergelijken, met het beeld van de struisvogel die zijn kop in het

zand steekt. Op zo’n moment woekert het innerlijke conflict dan ver-

der, buiten het bereik van het ‘wakkere’ deel van je bewustzijn.

Je Kern-Waarden geven dus aan, hoe jij het liefst wil zijn in alle situa-

ties. Dit komt overeen met hoe je het diep van binnen, vanuit je kern,

beleeft. Hier volledig uitgelijnd naar handelen, geeft veel kracht. En

dat straalt dan ook weer van je af. Net zozeer straalt het tegenoverge-

stelde van je af, als je er niet naar handelt.

Bij het in kaart brengen van deze Passiedrijfveer, is het ook belang-

rijk om al je Kern-Waarden eens goed te onderzoeken of deze wel echt

van jou zijn. Mogelijk kom je namelijk Kern-Waarden op het spoor,

die bij nader inzien, in vergelijking tot andere Kern-Waarden, toch niet

zo belangrijk voor je zijn. Het kan zijn dat je deze ooit ergens op

je levenspad bent tegengekomen en hebt geadopteerd. Bijvoorbeeld

82

omdat je er andere mensen over hebt gehoord. Zoals je ouders, docen-

ten, vrienden, familieleden of collega’s. Mocht je tot de conclusie komen

dat een Kern-Waarde je niet meer past, laat deze dan los. Breng de

Kern-Waarde dan, symbolisch gezegd, naar je persoonlijke museum.

Leef je Kern-Waarden!

Sta voor dat wat je belangrijk vindt in het leven!

Wees je ervan bewust wat je belangrijk vindt in het leven. Zowel in het

algemeen, als in je privéleven en in je werk. Breng al je Kern-Waarden

in beeld. Zodra je dat hebt gedaan, kun je deze tot leven gaan bren-

gen. Door overal en altijd voor je Kern-Waarden te staan en deze tot

uitdrukking te brengen in iedere situatie, die je op je levenspad tegen-

komt.

83

Breng je Kern-Waarden in beeld

Pak een groot vel papier. Ga na wat jij in z’n algemeenheid belangrijk

vindt in het leven. Dit zijn de waarden en idealen, die er overal en al-

tijd, voor jou toe doen. Breng in aanvulling daarop, voor jezelf in kaart

wat je belangrijk vindt in je privéleven. Kijk daarbij naar je woonom-

geving en (indien van toepassing) de relatie met je levens-partner en

de opvoeding en omgang met je kind(eren). Druk al je Kern-Waarden

uit, in één tot maximaal drie sleutelwoorden. Geef achter iedere Kern-

Waarde, in één korte en krachtige zin, aan waar deze voor staat. Je

beschrijft daarmee de inhoudelijke betekenis van iedere Kern-Waarde.

Algemeen Overal en altijd van toepassing

Kern-Waarde Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

Privé Woonomgeving, relatie en kinderen

Kern-Waarde Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

Werk Werkomgeving, werkinhoud en leidinggeven

Kern-Waarde Korte en krachtige uitleg (in één zin)

…………………… …………………………………………………………………………

…………………… …………………………………………………………………………

84

Kern-Activiteiten

De Passiedrijfveer Kern-Activiteiten geeft een antwoord op de vraag:

‘Wat doe ik het liefst?’

De ervaring van Passie komt ook in je bewustzijn, zodra je zoveel mo-

gelijk datgene doet, wat je leuk vindt om te doen. Dit zijn de activitei-

85

ten waar je geen genoeg van kunt krijgen. Telkens weer geef jij je hier-

aan over en beleef je het plezier in het doen van deze activiteit. Er is

daarbij overigens een verschil, in dat wat je het liefste doet en dat waar

je goed in bent. Er zijn namelijk bij veel mensen activiteiten te noemen

waar ze misschien wel goed in zijn, maar waar ze weinig plezier aan be-

leven, als ze die activiteit ook daadwerkelijk doen. Wellicht gaat dat

ook op voor jou.

Breng (nog meer) Passie in je leven, door vooral die activiteiten te doen,

die je graag doet en die je een blij gevoel geven. Net zoals bij de an-

dere Passiedrijfveren is het waardevol, om al je Kern-Activiteiten eens

goed in kaart te brengen. Richt je bewustzijn daarbij op zowel privé-

activiteiten, als op activiteiten waarmee je tijdens je werk graag bezig

bent. Ga er eens goed voor zitten en duik ook in je eigen levensge-

schiedenis. Zet de bril van deze Passiedrijfveer op en vind al die acti-

viteiten, die je in je leven tot nu toe hebt gedaan en waar je nog steeds

een warm gevoel bij hebt. Het kan zijn dat hier activiteiten tussen

zitten, die je op dit moment in je leven doet. Ook kan het zijn dat je

activiteiten tegenkomt, die je ooit met veel plezier hebt gedaan en

waarmee je op een bepaald moment bent gestopt. Die daarna naar

de achtergrond zijn verdwenen. Maar waarbij je merkt, zodra deze op-

nieuw in je bewustzijn komen, door het in kaart brengen van deze Pas-

siedrijfveer, dat je deze activiteiten graag weer zou willen oppakken.

86

Verzamel zo als een strandjutter alle activiteiten, die je nog steeds

heel leuk vindt om te doen. Ga eens terug naar je jeugd en herontdek

wat je als kind heel leuk vond. Wellicht vind je hierdoor iets, wat nog

steeds van waarde is. Stel jezelf eens vragen, zoals ‘wat deed ik vroe-

ger graag?’, ‘wat waren mijn hobby’s?’ en ‘wat interesseerde mij?’.

Daarna kun je voor jezelf de antwoorden eens onderzoeken op actu-

aliteit. In hoeverre zitten er activiteiten tussen, die je graag weer zou

willen oppakken?

Bij het uitpluizen van je levensgeschiedenis op ‘leuke activiteiten’, kun

je ook je ervaring van stages, bijbaantjes en banen die je hebt gehad

meenemen. Kijk eens in detail naar de taken en activiteiten, die toen

onderdeel van je werk uitmaakten. Haal vervolgens die activiteiten er

tussenuit, die je nog steeds heel leuk vindt om te doen. Natuurlijk kun

je hier ook je huidige werk bij betrekken. Destilleer ook hier de leukste

activiteiten uit en breng daarna alle Kern-Activiteiten bij elkaar in één

overzicht. Daarna kun je hier tot slot de activiteiten aan toevoegen, die

je nog nooit hebt gedaan en graag zou willen doen. Zo krijg je te zien,

met welke activiteiten jij in ‘werktijd’ het liefste bezig bent. Je krijgt

de activiteiten van je ideale baan in beeld!

Door het in beeld brengen van je Kern-Activiteiten, word jij je bewust

van wat je het liefste doet. Kies er daarna voor om je Kern-Activiteiten

heel bewust te gaan leven. Ga zoveel mogelijk die activiteiten doen, die

je graag wil doen en blijf ze doen. Leef deze activiteiten, want ze zijn

87

verbonden met je kern. Het zorgt ervoor dat jouw Passie van het Hart

kan stromen. Doe dit naast je privéleven, ook in je werk. Ga voor jezelf

na of je huidige baan voldoende voorziet, in dat wat je het liefste doet.

En als dat niet zo is, overweeg dan om in gesprek te gaan met je hui-

dige werkgever en samen te onderzoeken welke mogelijkheden er

zijn, om je baan beter te laten aansluiten op je Kern-Activiteiten.

Natuurlijk kun je ook besluiten om op weg te gaan naar een nieuwe

baan, die jou biedt wat je graag wil doen. Of je creëert je eigen baan.

Soms is er geen vorm te vinden, die voorziet in wat jou het beste past.

Dan kun je natuurlijk ook proberen je eigen vorm te creëren. Bijvoor-

beeld door, eventueel samen met je huidige of nieuwe werkgever, een

baan te creëren die wel goed aansluit. Of door voor jezelf te beginnen

als zelfstandig ondernemer.

Leef je Kern-Activiteiten!

Doe de dingen die je leuk vindt om te doen, zo veel en

zo vaak mogelijk, zowel in je privéleven als in je werk!

Creëer nog meer Passie in je leven, door vooral die activiteiten te doen,

die je het liefste doet. Inventariseer daarom voor jezelf welke activitei-

ten dit zijn. Kijk daarbij goed naar je (verre) verleden, het heden en de

toekomst. Breng zo al je Kern-Activiteiten in beeld. Vanuit dit besef kun

88

je deze tot leven brengen en ze (nog meer) gaan doen.

Breng je Kern-Activiteiten in beeld

Pak een groot vel papier. Ga na wat jouw Kern-Activiteiten zijn. Breng

zo in kaart, wat je zowel privé als in je werk het liefste doet. Kijk niet

alleen naar het heden. Duik net zo goed in je recente en verre verle-

den. Blik ook vooruit naar de toekomst. Welke activiteiten, die je nog

nooit hebt gedaan, zou je graag willen doen?

Activiteiten privé

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Activiteiten werk

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

89

90

Kern-Overtuigingen

De Passiedrijfveer Kern-Overtuigingen geeft een antwoord op de vraag:

‘Waar ga ik vanuit?’

Je overtuigingen zijn vaak diep in je psyche geworteld. Zij hebben een

enorme invloed op je leven. Of je daar nou blij mee bent of niet. Veel

91

van je levenservaringen komen dan ook voort, uit de overtuigingen

die je met je meedraagt. Dat geldt niet alleen voor je verleden, maar

net zozeer ook voor je hedendaagse leven en je toekomst. Want, er is

iets bijzonders te vertellen over de psychologische werking van over-

tuigingen. Alle overtuigingen dragen namelijk een bijzondere kwaliteit

in zich. Dat is de kwaliteit van een ‘zichzelf waarmakende voorspelling’.

De betekenis hiervan is als volgt: ‘wat je gelooft dat waar is, heeft ook

de neiging om uit te komen’.

De kwaliteit van een ‘zichzelf waarmakende voorspelling’, werkt daarbij

naar twee kanten. Zij werkt zowel in de positieve zin, als in de beper-

kende zin. Wanneer de overtuiging ‘positief geladen’ is, zal deze de

nodige positieve bevestigingen brengen. Als je bijvoorbeeld de over-

tuiging ‘ik doe ertoe als mens’ met je meedraagt, zal het leven je die

bevestiging geven. Dat geldt ook voor overtuigingen zoals ‘mensen

kunnen bij mij zichzelf zijn’ of ‘als ik mijn Passies leef, dan vergroot dat

de kwaliteit van mijn leven enorm’.

Wanneer een overtuiging echter ‘negatief geladen’ is, zal je ook de

bevestiging daarvan tijdens je leven ervaren. Voorbeelden hiervan zijn,

‘ik ben als een dubbeltje geboren en zal nooit een kwartje worden’,

‘mensen zijn niet te vertrouwen’ en ‘ik ben een enorme controlfreak’.

Dit zijn allemaal overtuigingen die natuurlijk ergens door zijn ontstaan,

maar die tegelijkertijd een remmend effect hebben op je ervaring van

Passie. Daarom noem ik dat beperkende overtuigingen. Verreweg de

92

meeste mensen blijken in de praktijk dergelijke overtuigingen met zich

mee te dragen. Met alle gevolgen van dien. Beperkende overtuigingen

brengen namelijk een negatieve belevingswereld met zich mee. Dat

houdt je, mede ‘gevangen’, op het niveau van diffuus-bewustzijn.

Kies daarom heel bewust al je overtuigingen. Toets iedere overtuiging

die je met je meedraagt. Trek in vol bewustzijn, je overtuigingen als het

ware één voor één als een soort jas aan en voel na of die jas lekker zit.

Stel jezelf de vragen: ‘wat voor ervaringen brengt het mij als ik deze

overtuiging vasthoud?’ en ‘in hoeverre bekrachtigt deze overtuiging mij

in het ervaren van Passie in mijn leven?’ Omarm vervolgens alleen

die overtuigingen, waarvan je zeker weet dat die je heel veel moois

gaan brengen en kracht zullen geven. Laat daarbij alle overtuigingen

los, die een beperkende invloed op je leven hebben. Breng ze naar je

persoonlijke museum!

Dat kun je onder andere doen, door de overtuiging te onderzoeken op

juistheid en ermee te spelen. Draai de overtuiging bijvoorbeeld eens

om. Verwoord deze dan in tegenovergestelde vorm. Als je dat doet, ver-

andert de beperkende overtuiging ‘innerlijke rust, daar heb ik niks mee’

in de overtuiging ‘innerlijke rust, daar ik heb veel mee’. Vind voor jezelf

vervolgens argumenten, waarom dit laatste waar is. Neem hier vooral

ook de tijd voor. Je kunt bijvoorbeeld ergens een blaadje neerleggen,

met deze positief geladen overtuiging erop. Telkens wanneer je weer

een argument vindt, kun je deze onder de overtuiging opschrijven.

93

Vind zo op z’n minst tien redenen, waarom deze ‘nieuwe’ overtuiging

waar is. Kijk naar al deze redenen en voel wat het met je doet. Je zal

merken wat voor verschil het maakt. In het geval van het hiervoor ge-

noemde voorbeeld, wordt dit positieve verschil veroorzaakt door de

verandering van slechts één woord.

Een andere manier om aan je overtuigingen te werken, is de betekenis

ervan nader te onderzoeken en de overtuiging vervolgens te ‘polijsten’.

Je gaat de overtuiging dan met meer nuance beschrijven, waardoor

de negatieve lading verdwijnt. Zo verandert de overtuiging ‘ik ben een

trage lezer’, daardoor wellicht in de overtuiging ‘ik lees graag rustig en

met veel bewustzijn, zo kan ik wat ik lees het beste tot mij nemen en

ook echt beleven’. Of in de volgende variant. ‘ik lees bij voorkeur rustig,

want alles wat ik lees, geef ik graag gevoelsmatig een plekje in mijzelf’.

Door dit soort bijstellingen lost de negatieve lading vaak op.

Werken aan de realisatie van de Passie van de Ziel, is weer een andere

benadering. De ervaringen die je hierdoor krijgt, maken dat al je ge-

dachten en dus ook je overtuigingen, in een heel ander licht komen te

staan. Dat is het licht van je bewustzijn. Hier kom ik later in dit boek,

bij het onderdeel de Passie van de Ziel, op terug.

Je overtuigingen hebben dus een belangrijke invloed op jouw leven.

Mede op basis hiervan, bepaal jij bijvoorbeeld aan welke zaken je jouw

tijd, geld en energie wil besteden. Zo ‘helpen’ jouw overtuigingen je in

94

het dagelijks leven, bij het maken van allerlei keuzes. Je overtuigingen

zijn dan ook altijd aan ‘iets’ verbonden. Al je overtuigingen gaan name-

lijk ‘ergens’ over, ze zijn verbonden aan een bepaald onderwerp. Dat

geldt ook voor je Kern-Overtuigingen. Dit zijn de overtuigingen, die de

ervaringen van Passie in je leven bekrachtigen. Deze kunnen gaan over

een aantal onderwerpen. Zo kan een Kern-Overtuiging gaan over het

leven in z’n algemeenheid. Dit zijn de overtuigingen, die in feite op ie-

der mens van toepassing zijn. Zoals de overtuiging ‘pluk de dag’. Weer

andere Kern-Overtuigingen, gaan echt alleen over jouw persoonlijk-

heid. Zoals bijvoorbeeld ‘ik geniet graag van het leven’. Daarnaast zijn

er ook Kern-Overtuigingen, die gaan over een professionele context.

De overtuiging ‘Passie kan binnen een hele organisatie ervaren wor-

den’, is daar een voorbeeld van.

De overtuigingen die mensen met zich meedragen, komen niet uit de

lucht vallen. Zij ontstaan vanuit eigen ervaringen en de ervaringen van

andere mensen. Dat gaat ook op voor jou. Uit al deze ervaringen trek

je ‘vroeg of laat’ conclusies, die je vervolgens voor waar aanneemt. In

dit proces van het jezelf toe-eigenen van allerlei overtuigingen, spelen

natuurlijk allerlei aspecten een belangrijke rol. Zoals bijvoorbeeld de

cultuur waarin je bent opgegroeid, de opvoeding die je hebt gehad en

het onderwijs dat je hebt genoten. Hoezeer overtuigingen natuurlijk

ergens vandaan komen, hoeven deze niet de rest van je leven vast te

staan. Zoals je hebt gezien kun je daar, als je wilt, verandering in aan-

brengen. Dat gebeurt overigens niet alleen bij overtuigingen die één

95

individu met zich meedraagt.

Er zijn namelijk ook overtuigingen, die door een grote groep mensen in

de samenleving worden gedragen. Dat ook deze overtuigingen kunnen

veranderen, laat onze geschiedenis op tal van fronten zien. Zo dachten

wij bijvoorbeeld nog maar een paar honderd jaar geleden, dat de aarde

plat was. Als je op dat moment in het openbaar had uitgesproken dat

de aarde rond was, dan werd je op de brandstapel gezet. En nu is ieder-

een er inmiddels van overtuigd, dat de aarde rond is.

Juist omdat je overtuigingen zo bepalend zijn voor veel van je levens-

ervaringen, nodig ik je uit om altijd alert te zijn op de overtuigingen die

je met je meedraagt. Toets ‘de lading’ die iedere overtuiging heeft. Ga

voor jezelf na wat je te wachten staat, als je dit blijft of gaat geloven.

Hierdoor kom je erachter of de overtuiging je bekrachtigt of belemmert

in de ervaring van Passie. Neem ook de overtuigingen van andere men-

sen niet zomaar over. Houd daarbij in je achterhoofd, hoe snel over-

tuigingen bij veel mensen ontstaan. Gemiddeld komen deze namelijk

voort uit slechts één tot zo’n zeven ervaringen. Dus uit een beperkt aan-

tal ervaringen, zijn mensen geneigd conclusies te trekken, die leidend

worden in hun leven. Voor veel mensen betekent dit, dat zij die over-

tuigingen daardoor voor de rest van hun leven met zich meedragen.

96

Leef je Kern-Overtuigingen!

Kies voor de overtuigingen die je bekrachtigen in het leven vanuit

je Hart!

Het is belangrijk om je Kern-Overtuigingen in kaart te brengen. Dit zijn

de overtuigingen die voor jou betekenisvol zijn, die je kracht geven en

die je ondersteunen op je levenspad. Kies deze heel bewust en laat de

kracht hiervan voor je werken. Zij dragen namelijk de kwaliteit van veel

mooie ervaringen en mogelijkheden met zich mee. Zij bekrachtigen jou

in de ervaring van jouw Passie van het Hart!

97

Breng je Kern-Overtuigingen in beeld

Pak een groot vel papier. Beschrijf hierop je Kern-Overtuigingen.

Verdeel deze daarbij onder in drie rubrieken. In de rubriek ‘algemene

overtuigingen’ plaats je de overtuigingen die in feite op ieder mens

van toepassing zijn. In de rubriek ‘persoonlijke overtuigingen’ plaats

je de overtuigingen die echt alleen over jou gaan. Tot slot kun je in de

rubriek ‘professionele overtuigingen’ alle werkgerelateerde overtuigin-

gen opnemen.

Algemene overtuigingen

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Persoonlijke overtuigingen

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Professionele overtuigingen

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

98

Kern-Groei

De Passiedrijfveer Kern-Groei geeft een antwoord op de vraag:

‘Waarin wil ik mijzelf ontwikkelen?’

Ieder mens heeft de intrinsieke behoefte om zich te ontwikkelen en

te groeien. Dat geldt dus ook voor jou. Ga voor die groei en hanteer

99

daarin vooral je eigen tempo en vorm. Jij hebt namelijk je eigen ont-

wikkelstijl. Dit is de manier, waarop jij je bij voorkeur ontwikkelt. Zie

dit als een soort blauwdruk, die je met je meedraagt. Deze blauwdruk

geeft aan, hoe jij het liefste stapjes maakt en groeit in het je eigen

maken van kennis en vaardigheden.

Volg ook je innerlijke verlangen bij de ontwikkeling van jezelf. Het ge-

beurt in de praktijk namelijk vaak, dat mensen zichzelf ‘vergeten’ bij

de keuze van ontwikkelpunten. Zij ontwikkelen zich dan plichtsgetrouw

in thema’s, waarvan hun omgeving vindt dat zij zich daarin zouden

moeten ontwikkelen. Zonder na te gaan of deze thema’s wel aansluiten

op hun innerlijke verlangen. Een gemiste kans. Want hierdoor komt

het veel voor, dat mensen een kant opgaan die ze eigenlijk niet wil-

len. Als je een kijkje zou nemen in hun Hart, zouden zij die tijd liever

gebruiken voor wat anders. Doe jezelf dit niet aan. Volg ook bij deze

Passiedrijfveer, de stroom van binnenuit. Merk welk groeiverlangen er

diep van binnen in je leeft. Dit verlangen geeft aan, waarin jij jezelf

graag wil ontwikkelen. Geef daar vervolgens op de voor jou passende

manier invulling aan.

Onderscheid in twee soorten ontwikkelpunten

Bij het in kaart brengen van al je ontwikkelpunten, helpt het om te

werken met twee verschillende rubrieken waaronder je al deze pun-

ten verdeelt. Dit draagt bij aan helderheid voor jezelf. Er zijn name-

lijk verschillende soorten ontwikkelpunten. De eerste rubriek noem ik

100

Kern-Uitdagingen. Hieronder vallen alle onderwerpen die te maken heb-

ben met kennis en vaardigheden. Daarnaast zijn er onderwerpen die

je helpen met het vergroten van je innerlijke kracht. Deze onderwer-

pen vallen in de tweede rubriek, die ik Kern-Vrijheid noem. Het woord

‘vrijheid’ heeft te maken met de ervaring van een psychologische vrij-

heid. Daarmee bedoel ik, dat je innerlijk de vrijheid en kracht ervaart,

om overal en altijd, je Passie van het Hart te leven. Dat je als mens dus

echt authentiek bent. Zonder enige remming of blokkade.

Kern-Uitdagingen

Onder Kern-Uitdagingen vallen dus alle onderwerpen die te maken

hebben met kennis en vaardigheden. Dit zijn de uitdagingen die jouw

persoonlijkheid graag wil aangaan. Mogelijk ben je daar op dit moment

in je leven al volop mee bezig, of wellicht wil je deze uitdagingen op

korte termijn oppakken. Ook kan het zijn dat je er nog even mee wacht,

totdat de tijd rijp is. Je Kern-Uitdagingen zijn verbonden met alle con-

texten in je leven. Zo kunnen er onderwerpen tussen zitten waar je

in je privéleven wat mee wilt. Of onderwerpen die met name samen-

hangen met het werk dat je doet. Weer andere onderwerpen zijn ver-

bonden met zowel je privéleven als je werk.

Soms benadrukken mensen uit je omgeving de onderwerpen waarin

jij je kunt ontwikkelen. Mogelijk geven ze je bijvoorbeeld het advies

om een bepaalde opleiding te doen of moedigen ze je aan om naar

een specifieke cursus toe te gaan. Ook kan het zijn dat je van anderen

101

meekrijgt dat het leuk is om een bepaald instrument te gaan bespelen.

Of dat het relevant is voor je werk om je in een bepaalde vaardigheid te

bekwamen. Wellicht krijg je de overweging mee, om een onderbelichte

eigenschap van jezelf in het zonnetje te zetten, door al je energie

hierop te richten en hiermee aan de slag te gaan. Om deze uiteindelijk

uit te laten groeien tot een kracht.

Vaak zijn dergelijke adviezen goedbedoeld. Soms echter hangen deze

samen met de persoonlijke belangen van de adviseur zelf. Wat daar-

om bij al deze adviezen belangrijk is, is om na te gaan wat jij wilt.

Dat kun je doen, door diep van binnen goed ‘na te voelen’, waarin jij

jezelf graag wilt ontwikkelen. Gebruik daar onder andere je intuïtie bij.

Hoe je dat kunt doen, staat beschreven bij de Passiedrijfveer Kern-

Contact. Als je tot de conclusie komt dat je het ontwikkelpunt daad-

werkelijk graag wil oppakken, overweeg dan serieus om dit ook te

doen. Blijkbaar leeft er op dat moment een verlangen in jou, om hier-

mee aan de slag te gaan. Wanneer je tot de conclusie komt dat je er

niet zoveel bij voelt of er zelfs weerstand bij ervaart, laat het dan los.

Volg je Hart bij het maken van de keuze, waarin jij jezelf wilt ont-

wikkelen. Ontwikkel jezelf bij voorkeur alleen in die onderwerpen, die

aansluiten op je innerlijke verlangen.

Bij het werken aan en realiseren van je Kern-Uitdagingen, kun je jezelf

laten inspireren door de Amerikaanse hoogleraar Mihaly Csikszentmi-

halyi. Deze man heeft zich uitvoerig verdiept in de ervaring van ‘flow’.

102

Voordat hij zijn boek hierover uitgaf, heeft hij eerst 25 jaar onderzoek

naar dit fenomeen gedaan. ‘Flow’ staat volgens Mihaly Csikszentmihalyi

voor de optimale ervaring. Hij beschrijft deze in zijn boek als volgt:

Het is wat de zeiler voelt wanneer hij hoog aan de wind over het

water vliegt, de wind zijn haren in zijn gezicht blaast en de boot zich

stampend een weg door de golven baant – zeilen, romp, wind en

zee neuriën een melodie die vibreert in de aderen van de zeiler.

Het is wat de schilder voelt wanneer er een zekere spanning ontstaat

tussen alle kleuren op het doek en er voor zijn ogen een nieuw ding,

een levende vorm ontstaat. Het is wat de vader voelt wanneer zijn

kind voor het eerst op zijn glimlach reageert. Zulke gebeurtenissen

doen zich niet alleen voor in gunstige omstandigheden: mensen die

een concentratiekamp hebben overleefd of zich uit levensgevaarlijke

situaties hebben weten te redden, herinneren zich vaak dat zij tijdens

deze zware beproevingen bijzonder mooie momenten meemaakten,

bijvoorbeeld wanneer zij in het bos een vogel hoorden zingen, een

moeilijke opdracht hadden voltooid of een broodkorst deelden met

een vriend. In tegenstelling tot wat wij doorgaans denken, zijn mo-

menten als deze, de beste momenten in ons leven, niet de passieve,

receptieve, ontspannende ogenblikken – ofschoon die ook prettig

kunnen zijn, vooral als we daarvoor hard hebben gewerkt. De beste

momenten doen zich meestal voor wanneer iemand iets wil bereiken

wat moeilijk en de moeite waard is, en zichzelf een taak oplegt die

het uiterste vergt van zijn lichaam en geest. De optimale ervaring is

103

dus iets wat wij doen gebeuren.1)

Mihaly Csikszentmihalyi legt uit dat het voor de ervaring van ‘flow’ on-

der andere van belang is, dat de uitdaging die iemand aangaat, min of

meer in balans moet zijn met z’n vaardigheid op dat terrein. Wanneer

er sprake is van onbalans, kan er namelijk verveling of juist angst ont-

staan. In dat geval blijft de ervaring van ‘flow’ achterwege. Ik zal dat

verduidelijken met de volgende twee voorbeelden:

Voorbeeld: klimmen in de Belgische Ardennen

Stel je eens voor dat je ontzettend goed kunt bergbeklimmen. Ver-

schillende toppen, waaronder in de Himalaya, heb je al bedwongen.

Je hangt al jarenlang aan steile rotswanden. Mogelijk zelfs zonder

hulpmiddelen en zonder enige vorm van zekering. Dan vraagt ie-

mand of je meegaat naar de Belgische Ardennen, om daar te gaan

klimmen. Als je al meegaat, zal het wellicht heel gezellig zijn, maar

met jouw achtergrond in de bergsport, zal je er weinig uitdaging

vinden. Op het sportieve vlak zul je eerder verveling ervaren. Want

er is een onbalans. De uitdaging is in verhouding tot je vaardigheid

veel te klein.

Voorbeeld: beklimming Mont Blanc

Stel je nu eens voor dat je helemaal geen ervaring hebt in het be-

klimmen van bergen en steile rotswanden. En ineens vraagt iemand

of je mee gaat om de top van de Mont Blanc, die zo’n 4810 meter

1) Csikszentmihalyi, Mihaly. Flow, Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2001

104

telt, te gaan beklimmen. Je zegt ‘ja’ en daar hang je op een gegeven

moment, op tweehonderd meter hoogte aan een steile rotswand. Je

kijkt naar beneden en je ervaart angst. Ook hier is er dan sprake van

een onbalans. Want de uitdaging is in verhouding tot je vaardigheid

juist veel te groot.

Wanneer je voelt dat jij je ergens in wilt ontwikkelen, kijk dan eerst

goed naar de verhouding, tussen de omvang van de Kern-Uitdaging die

je aan wilt gaan en de mate van vaardigheid die je hierin hebt. Zorg

ervoor, dat er tussen deze aspecten altijd een goede verhouding is. Zo

kun jij ‘flow’ in je ontwikkeling realiseren.

Kern-Vrijheid

De meeste mensen willen uiteindelijk het liefst hun Passie van het

Hart voluit leven. Spontaan en vrij reageren, hun levenspad gaan zon-

der belemmeringen en stralend door het leven gaan. En dat gaat

meestal niet vanzelf. Veel mensen komen tijdens hun leven obsta-

kels tegen. Deze obstakels blokkeren de stroom van binnenuit. Zo zal

dat waarschijnlijk ook bij jou, in meer of mindere mate, het geval zijn.

Tot het moment, dat jij je daarvan bewust wordt en vanuit dit bewust-

zijn er aan gaat werken, om deze obstakels één voor één naar jouw

‘persoonlijke museum’ toe te brengen. Ieder obstakel dat jij loslaat,

zal daarbij jouw ervaring van Passie ten goede komen. Natuurlijk is

het zo dat alle problemen, waar wij mensen mee te maken hebben,

‘ergens’ door zijn ontstaan. Niets van wat je ‘denkt, voelt en doet’, komt

105

zomaar uit de lucht vallen. De vraag is alleen, hoe je jezelf het beste

kunt ontdoen van dergelijke obstakels. Daar kun je verschillende we-

gen in volgen. Wegen die er allemaal op zijn gericht, om de last waar

je vanaf wilt, naar je ‘persoonlijke museum’ toe te brengen. Zo zijn er

talrijke wegen die je kunt volgen op de laag van je persoonlijkheid. Ik

zal er daarvan twee beschrijven, één met een biografische invalshoek

en één met een zogeheten systemische invalshoek. Beide vormen, en

vele andere vormen die niet vermeld zijn, begeven zich op de laag

van je persoonlijkheid. Zij zijn allemaal werkzaam op de laag van ego-

bewustzijn. Een andere weg die je kunt gaan, is het loslaten van een

last vanuit nu-bewustzijn. Deze zal ik daarna beschrijven.

Biografische benadering

Een veel voorkomende benadering op de laag van ego-bewustzijn, is

dat je jouw psyche gaat richten op je levensgeschiedenis. Dit komt in

veel verschillende vormen voor. Deze benadering nodigt je uit om te

kijken wat er achter je ligt. Dat heeft vaak betrekking op je huidige le-

ven. Het leven wat je tot nu toe hebt gehad. Soms wordt er zelfs verder

dan je huidige leven gekeken. De aandacht wordt dan gericht, op de

aanwezigheid van zogeheten vorige levens.

De benadering waarbij je levensgeschiedenis centraal staat, is erop

gericht om te kijken naar de situaties, die je op je levenspad bent

tegengekomen. Hierdoor komen mogelijk situaties boven water, die

de oorzaak zijn van de last, die je ‘vandaag de dag’ met je meedraagt.

106

De bewustwording hiervan, en het eventueel opnieuw doorleven van

een dergelijke situatie in je psyche, kan een bevrijding van de last

opleveren. Ik zal hier een praktijkvoorbeeld van geven.

Voorbeeld van biografische oorzaak: ‘dichtklappen’

Een man vertelde mij dat hij last had van ‘dichtklappen’ bij onver-

wachte kritiek en dreiging. Hij had boeken hierover gelezen en cur-

sussen gevolgd. Maar helaas, het was nog niet gelukt om zijn pro-

bleem op te lossen. En hij wilde er dolgraag vanaf. Vrij vlot kwamen

wij erachter, dat de eerste situatie in zijn leven, waarin hij op een

onverwachte manier met iets kritisch werd geconfronteerd, een situ-

atie was waarbij hij zo’n vijf jaar oud was. Hij zat op school en werd

door zijn moeder opgehaald. Hij vroeg haar of hij alvast naar huis

mocht lopen. Aangezien het maar een paar honderd meter was, zei

zijn moeder dat dat goed was en gaf hem de sleutel van hun huis.

Net toen hij voor de deur van zijn huis stond, en de sleutel in het slot

stak, hoorde hij geluiden achter zich en keek om. Hij zag verschil-

lende oudere jongens, die hem aankeken en dreigende taal uitsloe-

gen. Op dat moment koos de jongen instinctief voor een bepaald

soort verdediging. Hij balde zijn rechter vuist waarin de sleutel was

opgeborgen, dook ineen en wachtte vol spanning af tot het moment

dat zijn moeder verscheen. Z’n gebogen en gespannen lichaamshou-

ding, sprak boekdelen. Het was een duidelijk voorbeeld van ‘dicht-

klappen’. En dat ‘dichtklappen’ heeft zich daarna nog diverse keren

in zijn leven herhaald. Tot het moment dat hij als veertigjarige op

107

een bepaald moment bij mij kwam en er vanaf wilde. Zijn ‘dichtklap-

pen’ had dus een duidelijke oorzaak. En dit inzicht bleek voor hem

essentieel bij het loslaten van het ‘dichtklappen’.

Systemische benadering

De biografische benadering laat zien, dat je soms gehinderd wordt

door ‘situaties’, die zich ergens in jouw leven hebben voorgedaan. Deze

situaties zijn dan de oorzaak van de last die je met je meedraagt.

Maar ook het systeem waar jij onderdeel van bent, of was, kan hier de

oorzaak van zijn. Je kunt bij een systeem denken aan bijvoorbeeld je

familie van herkomst, je huidige gezinssituatie of de organisatie waar

je werkzaam bent. De systemische benadering zoomt in op dergelijke

systemen. Zij kijkt naar de systemen waar jouw persoonlijkheid on-

derdeel van was of is. Mogelijk zijn hier namelijk oorzaken te vinden,

voor de last die je ervaart en waar je graag vanaf wilt.

Een dergelijke last komt voort uit verbondenheid. Alle mensen binnen

een systeem zijn namelijk met elkaar verbonden. Ook is er binnen een

systeem altijd sprake van wederzijdse interactie en beïnvloeding. Dat

gebeurt niet alleen door middel van verbale- en non-verbale commu-

nicatie. Interactie vindt ook plaats door middel van energie. Dit wordt

ook wel energetische overdracht genoemd. Dit is een meer subtiele en

‘onzichtbare’ wijze van interactie. Ik zal de werking ervan verduidelij-

ken met een voorbeeld.

108

Voorbeeld: plastic bekertje

Stel je eens voor dat je midden in een vierkante ruimte van 10 me-

ter bij 10 meter staat. En midden in die ruimte staat een tafel met

daarop een plastic bekertje. Dit bekertje is tot aan de rand gevuld

met water. Verder staat er in de ruimte een enorme stellage met

geluidsapparatuur. Stel je eens voor dat dit dezelfde apparatuur is,

die normaal voor popconcerten wordt gebruikt, zoals in bijvoorbeeld

stadions. Verder heb je de beste gehoorbescherming op, die je maar

kunt voorstellen. En dan ineens gaat de muziek aan met vol volume.

Als wij dan samen naar het bekertje kijken, wat zien wij dan? Het

bekertje en het water wat daarin zit, begint te trillen. Met als gevolg,

dat het water over de rand stroomt.

Het bekertje resoneert in dit voorbeeld mee met ‘onzichtbare’ geluids-

golven. Deze geluidsgolven hebben, net als andere vormen van ener-

gie, een bepaalde trillingsfrequentie. Dit zorgt ervoor dat het bekertje

gaat trillen. Hoewel het misschien nieuw voor je is, werkt het binnen

systemen net zo. De energetische krachten binnen een systeem trillen

door in ieder individu, die daar onderdeel van uitmaakt. In zekere zin

kun je het lichaam van jouw persoonlijkheid, daarom beschouwen als

een soort van ‘resonantielichaam’. Je lichaam resoneert namelijk mee

met andere mensen, die ook deel uitmaken van het systeem.

Zo kan het gebeuren, dat jij zonder dat je het beseft, voelt wat een

ander voelt. Ongeacht of dat nou een bekende of onbekende van je is.

109

Je resoneert ‘gewoon’ met de ander mee. Hierdoor kun je bijvoorbeeld

een bepaalde stemming overnemen. Aangezien je psyche een systeem

is, kan deze stemming weer bepaalde gedachten oproepen. Zo kan

het zijn dat je met dezelfde dynamiek als de ander te maken krijgt.

Dit kan er uiteindelijk zelfs toe leiden, dat er een lotsverbondenheid

ontstaat. En dat terwijl de oorzaak van dit alles, in essentie van buiten

je persoonlijkheid komt.

De energetische overdracht tussen mensen komt veel voor. Alleen zijn

mensen zich daar meestal niet van bewust. Dat heeft er onder an-

dere mee te maken, dat men eenvoudigweg het bestaan van deze

overdracht niet kent. En als men er zich wel van bewust is, zal men

daar niet zo snel met anderen over spreken. Dit heeft vaak te maken

met de angst om voor ‘gek’ te worden versleten. Echter, probeer het

zelf maar eens uit. Experimenteer met energetische overdracht als

het kan. Stel, je komt in een ruimte waar één ander persoon is en je

merkt dat je ineens hoofdpijn krijgt. Leg dit dan, in het kader van het

experiment, eens bij de ander neer, in de vorm van een vraag: ‘heb jij

misschien op dit moment hoofdpijn?’ Merk dan wat er gebeurt.

Binnen een systeem bestaan dus energievelden. Dit kun je ook krach-

tenvelden of dynamieken noemen. Sommige daarvan versterken jou

als individu en weer andere verzwakken jou. Zo’n verzwakking kan zich

als het ware in je nestelen. Je raakt dan verstrikt, met ‘iets’ of ‘iemand’

uit het systeem. Die verstrikking dient zich dan aan in de vorm van een

110

last. Die last is de ‘klacht’ die je met je meedraagt en waar je graag

vanaf wilt. De systemische benadering helpt je daarbij. Ook hiervan zal

ik een praktijkvoorbeeld geven.

Voorbeeld van systemische oorzaak: claustrofobie

Een man vertelde mij dat hij last had van angsten in kleine ruimtes

en donkere ruimtes. Hij wilde er graag vanaf. Tijdens ons gesprek

ontdekte hij waarmee deze ‘last’ samenhing. De broer van zijn oma

was, ten tijde van de tweede wereldoorlog, gevangen genomen op

een oorlogsschip. Dit schip is getorpedeerd en gezonken. Zijn oud-

oom is daarbij overleden. De angst van deze man, die in het donker

in een kleine cel zat, is uiteindelijk terecht gekomen bij de man die

ik ontmoette. Alleen al dit inzicht was voor hem enorm bevrijdend.

Combinatie van oorzaken, zowel biografisch als systemisch

Ik heb je tot nu toe geïnformeerd over twee verschillende oorzaken die

er kunnen zijn, voor een last die je als mens met je meedraagt. Zo kan

een last voortkomen, uit één of meerdere situaties die zich voor heb-

ben gedaan in je levensgeschiedenis. Ook kan een last voortkomen uit

het systeem, waar je als persoon onderdeel van was of bent. Maar er is

nog een mogelijkheid die zich voor kan doen. Dit is namelijk dat je last

een ontstaansgrond kent, die zowel biografisch als systemisch is. Ook

hier zal ik een voorbeeld uit de praktijk van geven.

111

Voorbeeld van biografische en systemische oorzaak: migraine

Een vrouw vertelde mij dat zij veel last had van migraine. Zo erg

zelfs, dat zij soms een aantal dagen thuis in het donker in bed lag.

Zij kon op die momenten geen enkele prikkel van buiten verdragen.

Zij ontdekte tot haar verbazing, dat zij door haar migraine, verbon-

den was met het overlijden van een dierbare collega, jaren daarvoor.

Deze collega overleed aan een hersentumor. Tijdens ons gesprek

hierover, voelde zij de migraine opkomen. Bij het doen van de ont-

dekking, was deze ineens volledig weg. Het inzicht bleek ook voor

haar heel helend.

Helende kracht van nu-bewustzijn

Hoewel de genoemde voorbeelden hebben laten zien, hoe de verschil-

lende benaderingen helend zijn geweest voor de betrokken personen,

wil ik er toch ook een kritische kanttekening bij plaatsen.

Je psyche is dol op problemen en uitdagingen. Het kan zich hier aardig

op uitleven en doet dat ook elke dag opnieuw. Dagelijks zijn er in jouw

psyche, veel gedachten en gevoelens. Later in dit boek zal je ontdek-

ken, bij het onderdeel de Passie van de Ziel, dat juist deze werking

van je psyche, je vaak gevangen houdt in een ego-bewustzijn. Het is

namelijk de activiteit van je psyche die je in de weg staat, om de stap

van ego-bewustzijn naar nu-bewustzijn te maken. De staat van ‘nu-be-

wustzijn’, wordt door je psyche, als het zich daar al bewust van is, vaak

nog even uitgesteld. Eerst wil het namelijk de problemen van jouw

112

persoonlijkheid oplossen en de uitdagingen daarvan aanpakken. Pas

als dat is voltooid, ontstaat er eventueel ruimte voor ‘nu-bewustzijn’.

Als je dit laat gebeuren, blijf je hoe dan ook verstrikt in ego-bewustzijn.

Iedere vorm van lijden, is in essentie het resultaat van de verstrikking

met je persoonlijkheid. Zolang je persoonlijkheid voor jou de enige

realiteit is, zul je hiermee geconfronteerd worden. Goede en minder

goede momenten zullen elkaar dan afwisselen. Als je jouw last, jouw

lijden, alleen wilt bestrijden met analyses in je psyche en speurwerk

in de systemen waar je onderdeel van bent, ben je water naar de zee

aan het dragen. Hierdoor blijft de activiteit van je psyche, je ware Zelf

namelijk overschaduwen. Zolang dat het geval is, blijf je te maken

krijgen met lijden. Laat daarom de volgende zin eens op je inwerken:

‘Dat wat woekert in het donker, lost op in het licht van je bewustzijn’.

Juist door op de bewustzijnsladder omhoog te gaan en je bewustzijn te

tillen naar het niveau van nu-bewustzijn, schijnt het licht van je bewust-

zijn sterker. In deze ‘wakkere staat’ neem je onmiddellijk bepaalde

‘klachten’ waar, zodra deze zich aandienen in je bewustzijn. Ongeacht of

deze nu van fysieke aard, niet-fysieke aard, emotionele aard of mentale

aard zijn en ongeacht de oorzaak. Door blijvend diep in de staat van nu-

bewustzijn te verkeren, lossen deze klachten ‘vroeg of laat’ als vanzelf op.

Ik wil je daarom graag de volgende overweging meegeven. Bewandel

zoveel mogelijk een rechtstreekse weg naar de staat van nu-bewustzijn.

113

Laat je niet ‘vangen’ door het idee dat je eerst nog wat zaken moet

oplossen en dat je dan pas in die richting kunt gaan. Dit idee houdt

namelijk de verstrikking met het ego-bewustzijn in stand. En waar gaat

het nu uiteindelijk om? Is dat verstandelijk uitrafelen en analyseren

waardoor problemen zijn ontstaan, om het daarna na verloop van

tijd ‘hopelijk’ los te kunnen laten? Of wil je onmiddellijk, de stralende

en oneindig diepe innerlijke vrede ervaren, die verbonden is met nu-

bewustzijn? Je wilt het obstakel toch loslaten? Doe het in het ‘hier en

nu’!

Op het moment dat je jouw persoonlijke obstakels alleen maar via de

biografische, systemische en intuïtieve weg benadert, maak je verstan-

delijk gezien misschien wel stapjes, maar je blijft ondertussen wel op

de laag van ego-bewustzijn ‘hangen’. Daarbij leert de praktijk ook: ‘Hoe

meer je weet, hoe meer je beseft hoe weinig je eigenlijk weet’. Er is al-

tijd weer meer te ontdekken en te weten. Meer om over na te denken.

Via de weg van de psyche ben je dus nooit klaar. Wanneer je zuiver en

alleen deze weg volgt, blijft de dimensie van je ware Zelf, als een zon

achter de wolken verscholen. Zij kan dan niet haar helende werking

doen.

Nu-bewustzijn is te realiseren in het ‘hier en nu’. Je kunt op dit moment al

in die ervaring komen. Stel het niet uit, doe het nu. Wees ‘wakker’, zie wat

er is, zonder je ermee te verbinden en te identificeren. Dat wat er is, komt

en gaat. Wees je daarvan bewust. Neem je beperkende overtuigingen,

114

emotionele lijden, fysieke lijden, ongezonde neigingen en patronen

waar. Richt het licht van je bewustzijn er op, wees erbij aanwezig. Duik

daarbij zo diep mogelijk in de toestand van nu-bewustzijn. Wees zo

‘wakker’ mogelijk. Het onderdeel De Passie van de Ziel, zal je daarin

gidsen.

Leef je Kern-Groei!

Ontwikkel je alleen in die onderwerpen, waarvan je diep

van binnen voelt, dat jij je daarin graag wilt ontwikkelen!

Breng je Kern-Groei in kaart. Wees je bewust van datgene waar jij

jezelf graag in wilt ontwikkelen. Niet omdat je omgeving het zegt, maar

omdat jij diep van binnen zelf het verlangen voelt, om daarmee aan de

slag te gaan. Pak het daarna op en doe dat op het door jou gewenste

moment. Maak het je op jouw manier en in jouw tempo eigen. Volg

je persoonlijke ontwikkelstijl bij het werken aan ieder ontwikkelpunt.

Wees je bewust van de noodzaak van een balans, tussen de Kern-

Uitdaging die je aangaat en de mate van vaardigheid die je daarvoor

hebt. Realiseer je bij de onderwerpen van Kern-Vrijheid, dat ‘echte’

vrijheid alleen te ervaren is in ‘nu-bewustzijn’. Hier ben je vrij van ie-

dere vorm van lijden.

115

Breng je Kern-Groei in beeld

Pak een groot vel papier. Beschrijf hierop alle onderwerpen waarbij je

voelt dat jij je daarin graag wilt ontwikkelen. Maak een onderscheid

tussen onderwerpen. Vermeld alle onderwerpen die te maken hebben

met het opdoen van kennis en vaardigheden, onder het etiket Kern-

Uitdagingen. Onder het etiket Kern-Vrijheid, kun je alle onderwerpen

vermelden die betrekking hebben op het vergroten van je innerlijke

kracht en je innerlijke vrijheid.

Kern-Uitdagingen (vergroten van kennis en vaardigheden)

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Kern-Vrijheid (vergroten van innerlijke kracht en vrijheid)

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

116

Kern-Bijdrage

De Passiedrijfveer Kern-Bijdrage geeft een antwoord op de vraag:

‘Wat wil ik bijdragen aan de samenleving?’

Net als ieder ander mens, heb jij de intrinsieke behoefte om met jouw

leven, ‘iets wezenlijks’ bij te dragen aan de wereld om je heen. Hiermee

117

draag je bij aan het welzijn van ‘iets’ of ‘iemand’ in de samenleving.

Het kan zijn, dat jij je vanuit jouw Hart gaat inzetten voor de natuur,

voor dieren of voor mensen. Jouw bijdrage is daarbij per definitie be-

tekenisvol.

Natuurlijk zijn er variaties in reikwijdte. Zo kan het bijvoorbeeld een bij-

drage zijn richting één persoon. Ook kan het een bijdrage zijn richting

veel mensen over de hele wereld. In beide gevallen is het een bijdrage

aan de samenleving die ertoe doet. Ze zijn allebei even belangrijk.

In beide vormen, en alles wat daartussen zit, stroomt exact dezelfde

kwaliteit. Deze vormen hebben elkaar nodig en vullen elkaar juist aan!

Synoniemen voor het woord Kern-Bijdrage, zijn de begrippen persoon-

lijke missie, levenstaak en roeping. Sommige mensen ontdekken deze

al vroeg in hun leven. Zij volgen van jongs af aan hun persoonlijke

missie in het leven. Voor de meeste mensen gaat echter op, dat hun

Kern-Bijdrage voortkomt uit diverse ingrijpende ervaringen, die zij op

hun levenspad zijn tegenkomen. Deze ervaringen kunnen elkaar in re-

latief korte tijd opvolgen, maar kunnen ook net zo goed verspreid zijn

over een lange periode. Soms zelfs tientallen jaren. Tot er een moment

aanbreekt, waarop de energie van al deze ervaringen samenkomt en

zich transformeert tot een vorm. Die vorm is dan de Kern-Bijdrage die

je wil leveren. Ineens popt deze op in je bewustzijn. Je hebt dan de

kans om hiermee aan de slag te gaan en deze Passiedrijfveer volop tot

leven te brengen.

118

Het moment waarop jij je bewust wordt van jouw Kern-Bijdrage, kan

op twintigjarige leeftijd, veertigjarige leeftijd, zestig- of zeventigjarige

leeftijd zijn. Bij ieder mens komt er een levenspunt, waarop hij of zij

deze innerlijke roep kan horen. Die roep dient zich dan aan in de vorm

van een verlangen om ‘een verschil te gaan maken’ in ‘iets’. Dit komt

voort uit je eigen ervaringen. Dat maakt ook dat je er zo verbonden

mee bent en dat jij je hiervoor, vanuit je Hart, wil inzetten.

Ik zal je nu een aantal praktijkvoorbeelden geven van deze Passiedrijf-

veer. Het zijn allemaal voorbeelden van mensen, die zich na specifieke

ervaringen, juist voor dat thema zijn gaan inzetten.

Een man die zijn beide ouders aan een bepaalde vorm van kanker

heeft verloren en die zich vervolgens inzet voor de oprichting van

een nieuw soort kliniek, die baanbrekende resultaten behaalt in de

bestrijding van die vorm van kanker.

Een vrouw die onderdeel uitmaakt van het arbeidsproces en daar, te-

gen alle maatschappelijke ontwikkelingen in, uitstapt om er fulltime

voor haar kinderen te kunnen zijn. Dit nadat zij haar werk, tegen

haar gevoel in, lange tijd voorrang heeft gegeven.

Een bestuurder die zich, na het gedurende lange tijd ervaren van

een ongezonde vorm van winstbejag, inzet voor een nieuwe kijk op

leiderschap en de beoefening daarvan.

119

Een boer die zich inzet om mensen weer dichter bij de natuur te

brengen, nadat hij zelf vaak heeft ervaren, dat veel mensen zo ver

van de natuur af staan.

Een vrouw die zich inzet voor kinderen die moeilijke levensomstan-

digheden hebben beleefd en die hen helpt dit een plekje in hun

leven te geven. Omstandigheden die zij zelf, vanuit haar eigen jeugd,

herkent.

Leef je Kern-Bijdrage!

Open jezelf voor jouw Kern-Bijdrage, word je hiervan

bewust en maak een verschil in onze samenleving!

Stel je open voor deze Passiedrijfveer. Houd een deel van je bewust-

zijn gericht op je innerlijke wereld. Voel wat situaties in de buitenwe-

reld met je doen. Merk het verlangen op dat in jou broeit. Een diep

verlangen dat ‘geleefd’ wil worden en waarmee je een verschil maakt

voor de wereld om je heen. Dat is een verschil dat ertoe doet. Maak

het voor jezelf niet kleiner. Bagatelliseer het niet. Erken je inner-

lijke wens en handel ernaar. Dat is een daad die wezenlijk bijdraagt.

Het brengt jou de ervaring van jouw Passie van het Hart.

120

Breng je Kern-Bijdrage in beeld

Pak een groot vel papier. Teken of schrijf hierop wat jou bezighoudt.

Maak zichtbaar wat voor jou ingrijpende gebeurtenissen zijn geweest.

Visualiseer dit met foto’s of symbolen. Kijk naar wat je hebt op ge-

schreven bij de andere Passiedrijfveren. Voel hoe alles met elkaar ver-

bonden is. Word je al doende bewust, van het verschil dat jij kunt

maken. Durf te dromen en geef hier vorm aan.

Kern-Bijdrage

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

121

122

Kern-Contact

De Passiedrijfveer Kern-Contact geeft een antwoord op de vraag:

‘Wat ervaar ik intuïtief?’

De Passiedrijfveer Kern-Contact, staat voor het gebruik van je menselijke

intuïtie. Maar wat is intuïtie eigenlijk? Daarvoor hanteer ik de volgende

123

definitie: ‘Intuïtie is het vermogen van ieder mens om, zonder naden-

ken en door onmiddellijke ingeving, informatie innerlijk waar te ne-

men.’ Als in een flits, in een onmiddellijke ingeving, ‘weet’ je ineens

iets. Zonder dat daar nou een uitvoerig proces, van denken en infor-

matieverwerking, aan vooraf is gegaan. En de inzichten die deze flitsen

je brengen, blijken vaak heel betekenisvol te zijn. Als je er maar ruimte

voor creëert en naar luistert.

Hoe kan je dat doen? Door mensen, situaties en levensvragen intuïtief

te benaderen, je bewust te worden van de informatie die dit je brengt

en daarnaar te handelen. Dit luisteren naar je intuïtie en daarnaar han-

delen kan ieder mens. Het is in feite dan ook de normaalste zaak van

de wereld. Vandaag de dag is er veel over intuïtie te lezen, te horen en

te zien. De praktijk leert daarbij, dat de wijze van presenteren van in-

tuïtie, er bij veel mensen toe leidt, dat zij zich voor hun eigen intuïtieve

vermogens sluiten. Zij haken af of verwijzen intuïtie naar het rijk der

fabeltjes. Daarmee sluiten zij dus ook de poort van hun eigen intuïtie.

Hier zijn meerdere redenen voor. Zo wordt intuïtie soms als speciaal

vermogen van enkelingen gezien. Ook worden de enkelingen, die er in

het openbaar mee verschijnen, vaak nogal mysterieus gepresenteerd.

Zo zien wij op televisie ineens kaarsen branden, horen wij zachte mu-

ziekjes en wordt er nauwgezet toegewerkt naar een climax, waarin er

ineens contact is met een overleden persoon.

124

Intuitie is betekenisvol voor ieder mens. Het is tenslotte ook één van

de zeven Passiedrijfveren. En toch plaats ik tegelijkertijd wel een kri-

tische kanttekening bij intuïtie. Want, intuïtieve vermogens maken je

niet meer of minder spiritueel dan andere mensen. De bewustzijnslad-

der heeft je laten zien, dat spiritualiteit veel meer is dan ‘helder zien’.

Blijf dus vooral met twee voeten op de aarde staan. ‘Helder zien’ is nog

steeds zien. En zien is verbonden aan je persoonlijkheid, ongeacht of

je ‘gewoon ziet’ of daarnaast ook nog wat ‘verder’ weg ziet. In de zin

van ‘helder zien’.

Ook met krachtige intuïtieve vermogens, kun je dus nog steeds zeer

verstrikt zijn met je persoonlijkheid. Met andere woorden, gevangen

zijn in de toestand van ego-bewustzijn. Het komt dan ook voor dat zo-

geheten ‘mediums’, de ervaring van ‘nu-bewustzijn’ niet kennen. Om-

dat zij verstrikt zijn in ego-bewustzijn. Hun persoonlijkheid is voor hen

de enige realiteit. Daardoor ontlenen zij identiteit aan hun ‘intuïtieve

vermogens’. Zonder ooit maar één bewuste ervaring te hebben gehad

van nu-bewustzijn. In het verlengde hiervan citeer ik graag een stukje

tekst van Williges Jäger, Benedictijner monnik en zenboeddhist, zoals

hij dat beschrijft in zijn boek ‘Elke golf is de zee’.

Ik wijs in ieder geval op bepaalde gevaren. En het grootste gevaar

is nu juist dat je de weg halverwege afbreekt. Overigens is dit niet

mijn ontdekking, maar zijn het de grote mystieke tradities van de be-

langrijke religies die steeds opnieuw ervoor waarschuwen, spirituele

125

nevenverschijnselen als telekinese, profetisme, visioenen, extases,

levitatie, zogenoemde reïncarnatie-belevingen en dergelijke een te

groot gewicht toe te kennen. Natuurlijk kunnen zulke ervaringen

voor een bepaalde persoon, en wellicht ook voor een hele groep, van

betekenis zijn, maar ze zijn geen doel op zichzelf. En vooral mogen

ze niet worden verstaan als teken van een bijzondere uitverkiezing.

Want tenslotte hebben deze paranormale begaafdheden met spiri-

tualiteit niet veel te maken. Het gaat daarbij om potenties die alle

mensen in aanleg bezitten, maar die sommige mensen kunnen ont-

wikkelen en andere niet – net zoals er ook mensen zijn die muzikaal

begaafd zijn en andere bij wie deze aanleg minder is ontwikkeld.2)

Intuïtie is een natuurlijk vermogen dat jij, net als ieder ander mens,

tot je beschikking hebt. Gooi je intuïtie als vermogen, niet op één hoop

met ‘iets’ wat je op televisie hebt gezien of met een ‘helderziend per-

soon’ die je kent. Dat zijn namelijk echt verschillende dingen. Open zelf

de deur van je intuïtieve vermogens. Luister er vaak naar en ontwikkel

je erin. Gewoon in het alledaagse leven, zonder het ‘mysterieus’ te

maken. Laat je verbazen en verwonderen, door wat er zo nu en dan op

je pad komt. Zonder dit tot de hoogste waarheid te verheffen. Het doet

zich voor op de laag van de persoonlijkheid en is voor jou als persoon

relevant. Net als de andere Passiedrijfveren. Niet meer en niet minder.

Iedere dag kun je mensen, situaties en levensvragen intuïtief bena-

deren. Onder dit laatste versta ik vragen, die gaan over dingen die je

2) Jäger, Willigis. Elke golf is de zee, Rotterdam: Asoka, 2005

126

bezighouden in het leven en waar je graag een antwoord op wilt. Dit

kunnen essentiële levensvragen zijn en ook vragen over alledaagse

situaties. Leg vanuit ‘innerlijke rust’ een dergelijke vraag voor aan je

‘onderbuik’. Wacht dan af en merk hoe er daarna ineens een antwoord

in je bewustzijn verschijnt.

Kies voor deze benadering bij voorkeur een rustig moment. Een mo-

ment waarop je alleen bent en je jouw bewustzijn kunt richten op het

thema, de vraag of de situatie waar je wat mee wilt. Verwoord dat wat

je bezighoudt in een korte en krachtige open vraag. Laat deze vraag

vervolgens een paar keer door je gedachten heen gaan. Laat dan de

vraag los, sluit je ogen, knik je kin wat naar beneden richting je borst-

been en leg je handen op je onderbuik. De beste innerlijke houding,

is daarbij een houding waarbij je alert en nieuwsgierig afwacht wat er

komt. Totdat er dus ineens ‘iets’ in je bewustzijn verschijnt.

‘Het antwoord’ dat in je bewustzijn verschijnt, kan een innerlijk beeld

zijn, in de zin van een soort foto of film. Het kan ook een woord zijn of

een zin, een symbool, een geluid, een geur of een gevoel. Soms is het

een volledig antwoord op je vraag, een andere keer kan het een deel

van het antwoord zijn. In ieder geval is het antwoord altijd relevant.

Het kan zelfs zijn dat er iets opkomt, waarbij je in eerste instantie

denkt ‘nou dat kan het niet zijn, nog even verder zoeken’. Doe dat

niet. Wees je bewust van het allereerste dat er in je opkomt, nadat je

jezelf innerlijk hebt opengesteld voor de gestelde vraag. Registreer het

127

eerste ‘antwoord’ als een waardevol puzzelstukje. Uit ervaring blijkt dat

namelijk altijd zo te zijn.

Soms is het gelijk duidelijk, wat de betekenis van het ‘antwoord’ is.

Andere keren is dat nog niet gelijk het geval. Dan heeft het nog wat tijd

nodig, om als het ware te rijpen. De volle betekenis komt in dat geval

meestal op een later moment. Ik zal een aantal praktijkvoorbeelden

van ‘intuïtieve momenten’ geven.

Praktijkvoorbeeld: ineens buikpijn bij overlijden moeder

Een man vertelde mij iets over wat hij in zijn leven had meegemaakt

en waarvan alleen zijn partner op de hoogte was. Op een bepaald

moment in zijn leven was hij bij een bijeenkomst. Tijdens deze bij-

eenkomst kreeg hij ineens een enorme buikpijn. Deze pijn was zo

sterk, dat hij deze niet kon ‘wegwuiven’. Hij kromp dan ook letterlijk

ineen van de pijn. Dit tot verbazing van de mensen om hem heen,

die hem kende. Nadat hij enigszins op adem was gekomen en weer

rechtop kon staan, hoorde hij zijn mobiele telefoon rinkelen. Toen hij

opnam hoorde hij een familielid, die hem vroeg gelijk naar zijn ou-

derlijk huis te komen. Daar aangekomen bleek dat zijn dierbare moe-

der, op exact hetzelfde tijdstip als de intense buikpijn was overleden.

128

Praktijkvoorbeeld: wel of geen kinderwens?

Een academisch opgeleide vrouw met een verantwoordelijke baan,

vertelde mij dat zij al lange tijd bezig was met het vinden van een

antwoord op de vraag of zij wel of niet een derde kinderwens had.

Ik vertelde haar dat ik ervan overtuigd was dat zij het antwoord al

wist en dat het antwoord zich in haar bevond. Ongelovig keek zij

mij aan. Daarop vertelde ze me, dat ze al twee jaar lang iedere dag

aan het nadenken was over deze vraag. Daarna vroeg zij mij haar te

helpen met het vinden van het antwoord in haarzelf. Ik legde haar de

oefening uit, die ik hiervoor heb beschreven. Vervolgens verrichtte zij

deze oefening. Enkele seconden nadat zij haar ogen had gesloten en

haar handen op haar onderbuik had gelegd, deed zij haar ogen weer

open. Tranen vloeiden. Zij vertelde mij dat zij het antwoord wist. Het

antwoord was in dit geval ‘ja’. Ruim een jaar later vierden zij, haar

man en twee andere kinderen, de geboorte van hun derde kind.

Praktijkvoorbeeld: omgang met kinderen na scheiding

Een man kwam voor hem totaal onverwacht, in een scheiding met

zijn vrouw terecht. Zijn vrouw verliet hem en nam hun kinderen mee.

Hij ontdekte dat zij al een tijd een relatie had met een andere man.

Dat deed hem ontzettend zeer. Hij vertelde geëmotioneerd, dat hij

bezig was met advocaten en dat hij zoekende was naar hoe hij rich-

ting zijn kinderen hier het beste mee om kon gaan. Een dag later

belde hij mij op. Hij was het ‘intuïtieve experiment’ aangegaan. Het

antwoord stond letterlijk haaks op zijn neiging om met de hulp van

129

een advocaat, een harde juridische strijd aan te gaan, zoals hij van

plan was. Hij vertelde mij, dat hij diep van binnen voelde, dat het ’t

beste was om zijn kinderen de ruimte te geven. Hen te laten gaan.

En ook om hen te stimuleren een binding aan te gaan met de nieuwe

partner van zijn ex-vrouw. Zo moedigde hij bijvoorbeeld zijn jongste

dochter daarna aan, een mooie tekening voor deze man te maken.

Hoe moeilijk dit ook voor hem was. Mede hierdoor hield hij een goe-

de band met zijn ex-vrouw, zijn kinderen en kreeg hij ook een goede

band met de nieuwe partner van zijn ex-vrouw.

Ieder mens heeft plotselinge intuïtieve ingevingen en kan levensvragen

op intuïtieve wijze benaderen. Dat geldt ook voor jou. Mogelijk was jij

je tot nu toe hier niet van bewust. Dan is het in feite slechts een kwes-

tie van je bewustzijn hiervoor te openen. De bewuste intuïtieve mo-

menten zullen daarna als vanzelf ontstaan. Wees ook alert in je leven

op eventuele momenten van synchroniciteit. Dat wordt soms ook wel

‘betekenisvol toeval’ genoemd. Het begrip synchroniciteit is afkomstig

van Carl Gustav Jung. De auteur van het boek ‘ Synchroniciteit’, Joseph

Jaworski, citeert Jung als volgt over dit begrip:

‘Een zinvolle samenloop van twee of meer gebeurtenissen waarbij iets

anders dan de waarschijnlijkheid van het toeval in het geding is’. 3)

Uit de vele momenten van synchroniciteit, in mijn eigen leven en dat

van anderen, heb ik kunnen opmaken dat er als het ware een soort

3) Jaworski, Joseph. Synchroniciteit, Zeist: Uitgeverij Christofoor, 2006

130

onderstroom bestaat. Eén die werkzaam is onder het levenspad van

alle mensen. Deze stroom komt af en toe in situaties naar boven als

‘betekenisvol toeval’. Ook daar zal ik een praktijkvoorbeeld van geven.

Praktijkvoorbeeld: ontmoeting oud-collega

Een man nam na een gesprek ’s avonds laat afscheid van mij. Terwijl

hij wegliep dacht hij er aan om, na vijf jaar, weer eens contact op te

nemen met een oud-collega. De volgende ochtend reed de man in alle

vroegte voor de files uit, naar een ander deel van het land. Omdat

het kantoor nog niet open was, dronk hij een kop koffie in een nabij

gelegen hotel. Tot zijn verbazing ontmoette hij daar in de vroege

morgen zijn oud-collega, die hij al vijf jaar niet meer had gezien.

Ook in jouw leven doen zich toevalligheden voor. Dit kunnen momen-

ten van synchroniciteit zijn. In de zin dat het je als een soort richting-

aanwijzer, naar ‘iets’ relevants verwijst. Benader dergelijke momenten,

van mogelijke synchroniciteit, altijd intuïtief. Zo kun je achterhalen of

het werkelijk van waarde voor je is of dat je de situatie los kunt laten.

De overweging die ik je rondom synchroniciteit meegeef, is om je voor

de aanwezigheid hiervan te openen, zonder daarbij alles te gaan zien

als een teken. Onderzoek het altijd intuïtief, als er mogelijk sprake is

van ‘betekenisvol toeval’. Kijk wat je ermee kunt doen, wanneer je in-

tuïtief voelt dat deze situatie voor jou belangrijk is en handel daarnaar.

Merk hoe je leven zo in een ‘betekenisvolle stroomversnelling’ komt.

131

Leef je Kern-Contact!

Laat je verstand vormgeven, wat je onderbuikgevoel je ingeeft!

Wees je bewust van je ‘intuïtieve vermogens’ en maak hiervan gebruik

in je dagelijkse leven. Ook deze Passiedrijfveer, bekrachtigt jou namelijk

in het ervaren van jouw Passie van het Hart. Benader mensen, situaties

en (open) levensvragen zoveel mogelijk van binnenuit. Ga na wat je

daarbij voelt en handel er vervolgens naar. Houd tevens een deel van je

bewustzijn gericht op eventuele momenten van synchroniciteit. Zodra

synchroniciteit zich in een situatie voor lijkt te doen, kun je deze situa-

tie intuïtief benaderen. Mocht het zo zijn, dat deze situatie betekenisvol

voor je is, handel er dan naar. Breng zo je leven in een stroomversnel-

ling. Het zal je helpen, om je levenspad vol Passie te bewandelen.

Kern-Contact

De Passiedrijfveer Kern-Contact, is even belangrijk als de andere

Passiedrijfveren. Toch neemt deze Passiedrijfveer een eigen plekje in

tussen de andere Passiedrijfveren. Je kunt je ‘intuïtie’ namelijk niet in

kaart brengen. Het is een vermogen dat jij met je meedraagt en dat je

iedere dag opnieuw kunt inzetten. Daarom moedig ik je aan, dit ook te

doen. Dit kan je iedere dag opnieuw, verschillende keren doen.

132

De Passie van het Hart praktiseren

De Passie van het Hart nodigt je uit, om de energie van jouw persoon-

lijkheid volop te laten stromen. Echt vanuit je Hart te gaan leven. Je

kunt dat doen, door je bewust te zijn van de zeven Passiedrijfveren.

Breng op basis hiervan, jouw Passie van het Hart volledig voor jezelf in

kaart. Doe dat bij voorkeur op één groot vel papier. Gebruik eventueel

hiervoor de zogeheten mindmap-techniek. Dit is een praktisch hulp-

133

middel dat je goed ondersteunt bij het in kaart brengen van je Passie

van het Hart. Maak van dit betekenisvolle vel papier een soort schilde-

rij. Illustreer het naar wens met kleuren en beelden. Doe er een lijst

omheen en kijk er vooral heel veel naar. Zo word jij je volledig bewust,

van jouw Passie van het Hart.

Iedere keer dat je hiernaar kijkt, zie je hoe de energie van jouw per-

soonlijkheid het makkelijkst kan stromen. Dit zijn de innerlijke om-

standigheden die je graag zo vaak mogelijk wil ervaren. Je bent je er

hierdoor van bewust, hoe jouw persoonlijkheid het best tot z’n recht

komt. Dit bewustzijn maakt het mogelijk om hiernaar te leven. Doe dit

ook. Zet je actief in voor de realisatie van deze Passie. Gebruik iedere

situatie om daarin je Passie van het Hart tot uitdrukking te brengen.

Je maakt daarmee als het ware een ‘Hartafdruk’ van jezelf, in iedere

situatie die zich voordoet. Want net als bij de Passie van de Ziel, gaat

het ook bij de Passie van het Hart, om ‘de weg is het doel’. Je hoeft

niet te wachten. Verwar deze Passie niet met iets dat je in de toekomst

hoopt te verwezenlijken. Begin ermee in het ‘hier en nu’. Iedere situ-

atie leent zich ervoor om je Passies te leven. Geen enkele situatie is

daarvan uitgezonderd!

Iedereen heeft het vermogen om te scheppen. Ieder mens creëert.

Natuurlijk ziet dat wat jij creëert vanuit de toestand van diffuus-

bewustzijn, er heel anders uit, dan dat wat jij creëert vanuit de toe-

stand van kern-bewustzijn. En creëren doe je sowieso. Iedere dag op-

134

nieuw. In feite is namelijk alles wat jij doet, te zien als een creatie. Om

zoveel mogelijk te creëren vanuit kern-bewustzijn, is het belangrijk om

je Passie van het Hart, zo goed mogelijk in beeld te hebben. Want dan

kun je jouw Hart veel makkelijker laten stromen in dagelijkse situ-

aties. Doe jezelf een plezier en hang de weergave van jouw Passie van

het Hart ergens op. Zodanig dat je er veel naar kijkt. Dat maakt de

kans veel groter, dat je ook volop naar al deze inzichten gaat leven. Dat

je Passie zelf creëert en dus ook volop in je leven ervaart.

Momenten van bezinning

Laat, wanneer je naar de weergave van jouw Passie van het Hart kijkt,

iedere Passiedrijfveer eens goed op je inwerken. Kijk naar wat hierbij

vermeld staat. Ga voor jezelf eens na, in hoeverre die Passiedrijfveer

stroomt in jouw leven. Wellicht ben je hier tevreden over of misschien

ook niet. Als dat laatste het geval is, bekijk dan hoe je hier verandering

in kunt aanbrengen. Ga dan voor jezelf eens na, hoe deze Passiedrijf-

veer meer in je leven tot uitdrukking kan komen.

Creëer momenten van bezinning, om met je Passie van het Hart bezig

te zijn. Voel daarbij goed na wat jou het beste past. Misschien is dat

wel een streep in je agenda op een bepaald moment of wellicht spreekt

het je aan om een persoonlijk actieplan voor deze Passie te maken. Het

kan ook zijn, dat een dergelijke structuur je niet zo aanspreekt en dat

je de realisatie van de Passie van het Hart meer spontaan tot uitdruk-

king wil brengen. Mogelijk helpt het je in dat geval om een reminder

135

ergens neer te leggen, op te hangen of in je broekzak te steken. Iede-

re keer dat je deze reminder ziet, hoort of voelt, kun je voor jezelf na-

gaan, hoe het met je Passie van het Hart is op dat moment. Gebruik

daarvoor je creativiteit, want die heb je!

Relaties

Je Passie van het Hart is te zien als een soort blauwdruk voor je ideale

leven. Tenslotte geeft deze prachtig weer onder welke omstandigheden

jij volop vanuit je Hart leeft. Ga de uitdaging eens aan, om hier met

andere mensen over te praten. Dergelijke gesprekken kun je bijvoor-

beeld hebben met je ouders, partner, kind(eren), vrienden, collega’s en

leidinggevende. Zo leren zij jou beter kennen. Ook ben je tegelijkertijd

een bron van inspiratie voor hen. Grote kans dat zij daardoor namelijk

voor zichzelf nagaan, hoe hun Passie van het Hart er eigenlijk uitziet.

Je zult merken, hoe je daardoor op een andere manier, die meer intens

en wezenlijk is, met elkaar in gesprek bent.

Dit intense en wezenlijke contact, leidt vaak tot een verdieping van de

onderlinge relatie. Het maakt over en weer de weg -nog meer- vrij voor

de ervaring van Passie. Zo kun je bijvoorbeeld op basis van je Kern-

Waarden, aan anderen ‘jouw recept’ geven voor een bloeiende relatie.

Vraag daarbij ook om ‘het recept’ van de ander. Praat met elkaar over

hoe jullie relatie eruit ziet, als jullie daarin beiden volop tot je recht

komen. Creëer samen een helder beeld van hoe jullie praktisch met

elkaar omgaan, als de relatie optimaal is. Als je daar vervolgens samen

136

bewust rekening mee houdt en naar handelt, komt een duurzame ver-

dieping in de relatie als vanzelf tot stand. De verbinding tussen jullie

wordt dan nog sterker.

Wissel bijvoorbeeld met je leidinggevende uit, hoe deze het beste met

jou om kan gaan. Leg uit dat hoe meer hij of zij daar rekening mee

houdt, hoe meer jij je als een ‘vis in het water’ voelt. Dat werpt na-

tuurlijk ook z’n vruchten af. Niet alleen voor jou, maar ook voor de

organisatie waar je werkzaam bent en in het contact met je leiding-

gevende. Het mooie is daarbij, iedere keer als jij met iemand over je

Passie spreekt, ben je er zelf weer bewust mee bezig. Je raakt er meer

en meer van doordrongen. Dat vertaalt zich ook naar je handelingen.

Je komt zo in een opwaartse spiraal terecht. Van daaruit creëer je

steeds meer Passie in je eigen leven. Die Passie komt over bij anderen.

Je nodigt hen daardoor uit, om ook hun Passie meer te gaan leven.

Bij een gevoel van ontevredenheid

Als je een gevoel van ontevredenheid hebt over bepaalde vormen in

je leven, geeft de weergave van jouw Passie van het Hart richting

aan de oplossing. Bijvoorbeeld wanneer je een bepaalde mate van on-

tevredenheid ervaart, in de relatie met je levenspartner, in de opvoe-

ding van je kind(eren) of in je werk. Neem in dat geval een ‘time-out’

en ga er eens rustig voor zitten. Door dan te kijken naar je Passie van

het Hart, kun je jouw vinger precies op de zere plek of plekken leggen.

Dat maakt het een stuk eenvoudiger om er wat mee te gaan doen.

137

Want als je weet wat er aan de hand is, kun je namelijk ook gaan kijken

naar de oplossing die daarvoor nodig is. Kijk wat ervoor nodig is om het

gevoel van ontevredenheid weg te nemen. Probeer de vorm zodanig bij

te stellen, dat deze weer past. Wellicht is de oplossing in jezelf te vin-

den of misschien is er een gesprek voor nodig. Mogelijk allebei of meer

dan dat. En als een vorm echt niet meer past, overweeg dan om deze

los te laten.

Nieuwe baan

Mocht het zo zijn, dat je tot de conclusie komt dat het voor je Passie

van het Hart beter is om bijvoorbeeld van werk te veranderen, doe

dat dan. Ga op zoek naar een baan die beter past. Laat je ook hierbij

leiden, door de weergave van jouw Passie van het Hart. Kijk ernaar en

wees je sterk bewust van de contouren van jouw ideale baan. Laat je

hierbij onder andere leiden door je Kern-Waarden. Deze geven aan wat

je belangrijk vindt in je leven. Zowel in het algemeen, als binnen de or-

ganisatie waar je werkzaam bent, de rol die je daar vervult en in de

relatie met je leidinggevende.

Verder geven je Kern-Activiteiten, bij het vinden van je ideale baan,

aan wat je inhoudelijk het liefste wil doen. Dit zijn de activiteiten waar

je graag zoveel mogelijk mee bezig bent. De baan die jou het beste

past, is tevens een baan die jou erin voorziet, om je Kern-Gaven volop

te laten stromen en te benutten. Bij voorkeur ten dienste van jouw

Kern-Bijdrage. De cirkel van je ideale baan is helemaal rond, als de

138

organisatie je ook ondersteunt in je Kern-Overtuigingen en je voorziet

in de ontwikkeling, de Kern-Groei, die je graag door wilt maken.

De zeven Passiedrijfveren, helpen je al met al met het vinden van je

ideale baan. Door te kijken naar de volledige weergave van jouw Passie

van het Hart, heb je een totaalbeeld van wat jou in essentie drijft. Je

ideale baan sluit hier goed op aan. Vanuit de heldere contouren van

je Passie van het Hart, kun jij actief aan de slag gaan met het vinden

van die baan. Wees daarbij ook alert op eventuele momenten van syn-

chroniciteit, die zich voordoen. De praktijk leert dat een ‘nieuwe’ baan

die beter aansluit op je Passie, soms vanuit een heel onverwachte hoek

tevoorschijn kan komen.

Mocht je een sollicitatiegesprek hebben, neem dan de weergave van

jouw Passie van het Hart mee. Leg deze op tafel en neem alles punt

voor punt door. Stel jezelf de vraag ‘wil ik hier wel werken?’ als je ge-

sprekspartner niet openstaat voor jouw Passie. Bijvoorbeeld als deze

jouw Passie, onder het mom van ‘idealistisch’, van tafel veegt. Ga na

in hoeverre jullie op dezelfde golflengte zitten. Toets ook goed of alle

Passiedrijfveren goed aansluiten, op de baan waarvoor je solliciteert.

Als er hiaten zijn, overweeg dan goed of je het überhaupt wel wilt doen.

Waarschijnlijk staan dergelijke hiaten namelijk het stromen van jouw

Passie van het Hart in de weg.

139

Vallen en opstaan

Hoewel je vol energie met je Passie van het Hart bezig kunt zijn, zal dit

met momenten van ‘vallen en opstaan’ gepaard gaan. Zo kan het zijn,

dat je af en toe weer even terugvalt op de bewustzijnsladder naar dif-

fuus-bewustzijn. Bijvoorbeeld wanneer jij erachter komt, dat je in een

bepaalde situatie niet trouw bent gebleven aan je Kern-Waarden, ter-

wijl jij je dat nog zo had voorgenomen. En datzelfde kan natuurlijk ook

gebeuren met iedere andere Passiedrijfveer. Je zal soms een misser

ervaren in het uitdrukken van je Passie. Geeft niks, je bent een mens

en geen robot. Zie het als een kans om te groeien en nog bewuster te

worden. Weet ook dat je ware Zelf, hier totaal los van staat. Het is slechts

een gemiste kans op het niveau van je persoonlijkheid. Niet meer

dan dat.

Fouten bestaan niet

Als jij je ontwikkelt, ga je bepaalde dingen anders doen. Daardoor kan

het gebeuren dat, wanneer je na een jaar terugkijkt, je tot de conclusie

komt dat je ‘iets’ een jaar daarvoor ‘fout’ hebt gedaan. Wees voorzichtig

met dergelijke conclusies. Ze kunnen een krachtige en beperkende uit-

werking in je psyche hebben. Terwijl dat eigenlijk niet nodig is. Juist

omdat jij in het afgelopen jaar bent gegroeid, doe je bepaalde dingen

anders. Je hebt een evolutie doorgemaakt. Hoezeer je een jaar daar-

voor ook vanuit de beste bedoelingen bepaalde dingen deed, kan het

zijn dat je er later, door nieuwe inzichten, weer anders tegenaan kijkt. In

die zin bestaan er geen fouten. Wat bestaat, is een evolutie van jezelf.

140

Synchroniciteit

Je weet inmiddels dat jouw leven in een stroomversnelling kan komen,

door alert te zijn op eventuele momenten van synchroniciteit. Heb

daarom tijdens je dagelijkse leven, oog voor situaties die mogelijk ‘be-

tekenisvol toeval’ kunnen zijn. Onderzoek of deze situaties je ‘iets’ te

vertellen hebben. Ervaar daarbij ook, dat er hiervoor twee verschil-

lende benaderingen bestaan, met ieder hun eigen kwaliteiten. Je kunt

namelijk over de betekenis van ‘iets’ gaan nadenken. En daarnaast kun

je de betekenis van ‘iets’ intuïtief navoelen. Ontdek zelf door ervaring

het verschil.

Conditie elementen van De Passie Piramide

De Passie Piramide maakt je in één beeld bewust, van alle dimensies

waaruit jouw mens-zijn bestaat. Zo laat deze je de verschillende ele-

menten zien, waaruit jouw persoonlijkheid is opgebouwd. Daarnaast zie

je ook je ware Zelf. Zorg goed voor al deze dimensies. Je zal daardoor

innerlijk een betekenisvolle harmonie ervaren. Wissel de momenten

van denken af met momenten van niet-denken. Laat je gevoel stromen.

Houd de tranen niet tegen als ze komen, laat ze er zijn en identificeer

je er niet mee. Neem waar hoe deze tranen komen, er zijn en weer

gaan. Zo geldt dat voor al je gevoelens, laat ze toe. Zorg ook goed voor

je lichaam en wees je bewust van de energie rondom jouw lichaam en

dat van anderen. Leef als een heel mens.

141

Realiseer je droom

Durf hardop te dromen over wat je graag wilt creëren, hoe nieuw of

anders dat ook is. Die droom is er niet voor niets. Voel na wat het on-

derwerp voor je betekent. Vind uit hoe je jouw droom kunt realiseren.

Wellicht is er een lange tijd voor nodig of misschien ook wel niet. Dit

tijdsbestek doet er in essentie niet toe. Ga op pad. Iedere stap die je

zet in de realisatie van je droom, hoe klein ook, is er één. Je bent op

dat moment al bezig, om deze droom tot werkelijkheid te maken.

Volg je Hart!

142

Energetische overdracht in ontmoetingen

Voor deze oefening is een flinke mate van lichaamsbewustzijn noodza-

kelijk. Wanneer je jezelf daarin hebt geoefend, kun je gaan experimen-

teren met energetische overdracht in ontmoetingen. Wanneer je bij-

voorbeeld weet dat je iemand gaat ontmoeten, kun je vlak voor deze

ontmoeting je bewustzijn richten op je lichaam. Begin daarbij eerst

met je ademhaling. Volg een aantal cycli van ademhalingen. Richt ver-

volgens je bewustzijn op je hele lichaam. Maak als het ware een korte

scan van top tot teen. Neem daarbij opmerkzaam waar, welke sensa-

ties zich aandienen. Kom dan in beweging en stap in de ontmoeting

met de ander. Houd daarbij een deel van je bewustzijn gericht op je

lichaam. Neem waar in hoeverre deze ontmoeting een bepaalde ver-

andering in je lichaam teweeg brengt. Zo ja, benoem deze verandering

dan hardop richting de andere persoon en vraag in hoeverre deze de

door jouw beschreven lichaamssensatie bij zichzelf herkent.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

143

144

145De Passie van de Ziel

146

Essentie van de Passie van de Ziel

Ieder mens wil zich graag goed voelen. Het liefst zo vaak mogelijk.

De Passie van de Ziel laat je ervaren dat dit kan. Op ieder moment van

je leven en dus in iedere levenssituatie!

Diep van binnen, in jouw persoonlijkheid, is namelijk een stralende en

oneindig diepe innerlijke vrede aanwezig. Het enige dat ervoor nodig is

147

om dit te ervaren, is om je ermee te verbinden. Wanneer je dat doet,

stroomt de ervaring als vanzelf in je bewustzijn. Je ontdekt en beseft

hierdoor ook wie je werkelijk bent. Van achter het masker van je per-

soonlijkheid komt ineens je ware gezicht tevoorschijn. Je wordt ‘wak-

ker’ en ervaart je eigen ziel. Het is zuiver bewustzijn wie je bent.

Zuiver bewustzijn is niet van deze wereld. Het is een hogere dimensie.

Eén die de vorm mens overstijgt. De punt van De Passie Piramide staat

hiervoor symbool. Zuiver bewustzijn is de bron van al het leven. Het is

de diepste essentie van iedere vorm, die in deze wereld bestaat. Zowel

van mens, dier als natuur. Op dit wezenlijke niveau is alles één. Ervaar

het zelf. Dat kun je vanuit een hoge mate van ‘wakkerheid’.

Verruim je bewustzijn. Overstijg je persoonlijkheid. Dat heeft niets met

zweven te maken. Je wordt juist ‘wakkerder’. Ervaar de stralende en

oneindig diepe innerlijke vrede en verdiep deze ervaring. Laat je Ziel, in

vol bewustzijn, z’n weg terugvinden naar huis en opgaan in haar bron.

148

Basisoefening 1: volgen van je ademhaling

Kom aan in het ‘hier en nu’ door het bewust volgen van je ademhaling.

Sluit je ogen en volg met zoveel mogelijk opmerkzaamheid de cyclus

van iedere ademhaling. Tel daarbij iedere uitademing. Begin bij één en

tel tot en met tien. Als je daar bent aangekomen, begin je weer voor-

aan bij één. Wees mild voor jezelf, als je tussendoor de tel kwijt raakt.

Je was dan weer even afwezig. Het belangrijkste is dat je er weer bent.

Begin gewoon opnieuw bij één. Blijf je bewustzijn gericht houden op

het volgen van je ademhaling. Blijf er zo ‘wakker’ mogelijk bij aanwe-

zig. Laat eventuele gedachten en gevoelens, als wolken aan de hemel,

aan je voorbij trekken. Laat ze komen en gaan. Jij blijft onverstoorbaar

bij het volgen van je ademhaling. Het tellen helpt je daarbij om uit de

trekkracht van je psyche te blijven. Doe deze oefening minstens één

minuut. Langer mag natuurlijk ook.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

149

150

Al(tijd) realiseerbaar

De Passie van de Ziel is een oerverlangen, dat in ieder mens aanwezig

is. Het geeft de aanzet tot een spirituele groei, waarin je ontdekt en

ervaart dat je ware gezicht zuiver bewustzijn is.

Wanneer je de Passie van de Ziel realiseert, wordt het bewustzijn -dat

jij bent- zich bewust van zichzelf als bewustzijn. Dit is een zuiver be-

151

wustzijn. Het is te ervaren als oneindig, vormloos, vibrerend en liefde-

vol. Alles wat bestaat, komt voort uit deze bron en keert er uiteindelijk

weer naar terug.

Iedereen kan de Passie van de Ziel realiseren en ervaren. Ook jij. Open

jezelf hiervoor. Zodra je dat doet, zul je diep van binnen het oerverlan-

gen herkennen. De erkenning die hieruit volgt, maakt dat je bewust-

zijnsoefeningen gaat doen. Je wordt daardoor ‘wakkerder’ en gaat een

trede hoger op de bewustzijnsladder. Je maakt dan de stap, van het

niveau van kern-bewustzijn naar dat van hoger-bewustzijn.

Hierdoor ontwaak je uit de illusie van je persoonlijkheid. Je komt er-

achter, dat je persoonlijkheid slechts een ‘voertuig’ en ‘werktuig’ is voor

het hogere bewustzijn dat jij bent. Dit hogere bewustzijn is je ware

Zelf. Deze is tijdelijk inwonend in jouw persoonlijkheid. Tijdelijk omdat,

vroeg of laat, jouw persoonlijkheid ophoudt te bestaan.

De Passie van de Ziel kan overal en altijd gerealiseerd worden. Het

maakt daarbij niet uit waar je bent, wat je doet of hoe laat het is. Ook

maakt het niet uit hoe de levenssituatie van je persoonlijkheid op dat

moment is. In de zin van of het op dat moment, in het leven van je

persoonlijkheid, nou meezit of juist tegenzit. Want of je gezond bent

of ziek, veel geld bezit of juist weinig geld tot je beschikking hebt, in

Nederland woont of in Australië, man bent of vrouw, jong of oud, de

Passie van de Ziel is in essentie onder alle omstandigheden en door

152

iedereen te realiseren.

Basisoefening 2: volgen van je ademhaling

Deze oefening is grotendeels identiek aan basisoefening 1, die in het

voorgaande hoofdstuk is beschreven. Alleen hoef je nu niet iedere

uitademing te tellen. Bij het volgen van iedere cyclus van ademhalen,

ga je in plaats daarvan je hand als hulpmiddel gebruiken. Kies zelf of

jij je linker- of rechterhand voor deze oefening gaat inzetten. Druk

vervolgens, zodra je inademt, als eerste je duim en wijsvinger tegen

elkaar aan. Bij de volgende inademing, druk je jouw duim en middel-

vinger tegen elkaar aan. Daarna je duim en ringvinger. En tot slotte je

duim en pink. Daarna begin je weer van vooraf aan. Blijf ook bij deze

oefening, onverstoorbaar, bij het volgen van je ademhaling. Het kop-

pelen van iedere nieuwe inademing aan een hernieuwde vingerzetting

helpt je, net als bij het tellen van je ademhaling, om uit de trekkracht

van je psyche te blijven. Doe ook deze oefening minstens één minuut.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

153

154

Grenzeloos verbonden

Veel mensen hebben er moeite mee om zich echt te verbinden met

anderen. Het contact tussen hen en anderen is vaak oppervlakkig.

De diepere verbinding ontbreekt. Dit is een logisch gevolg van het

ontbreken van de verbinding met hun ware Zelf. Want:

Je ervaart alleen een oneindig diepe en grenzeloze verbondenheid

155

met anderen, wanneer je in vol bewustzijn, verbonden bent met je

ware Zelf.

Als deze bewuste verbinding met het ware Zelf ontbreekt, verdwijnt

de bezieling naar de achtergrond. Wat dan nog rest, is een oppervlak-

kig bestaan. De persoonlijkheid blijft daarin namelijk ‘over’ als enige

realiteit. Daarbinnen is de denker in ons dan bepalend. Deze wil graag

alles verklaren, begrijpen en controleren. Voor je het weet raak je daar-

door verstrikt in een web van gedachten, waarbij de ene gedachte de

volgende gedachte veroorzaakt. Zo gaat het dan de hele dag door. Dit

is een toestand die de meeste mensen, over de hele wereld, dagelijks

beheerst. Zij zijn daarmee ‘gevangen’ in hun denken. De uitknop is

voor hen onvindbaar.

Wanneer de denker de regie heeft over ons bestaan, zijn wij continu

druk bezig, met het verwerken van informatie. De denker wil graag al-

les begrijpen en deelt daarom het bestaan op in informatie-eenheden.

Alle informatie krijgt een plekje en wordt als het ware in een hokje

ingedeeld. Het denken is voortdurend bezig met ‘dat hoort hier’ en

‘dat hoort daar’. De muren van het hokje vormen daarbij een grens.

Hierdoor is alles binnen het hokje afgescheiden van de rest. Alles krijgt

zo een betekenis en wordt voorzien van een etiket. De denker maakt

de wereld zo begrijpelijk, hanteerbaar en controleerbaar. En hierdoor

ontstaan ook de vele interpretaties, verwachtingen en oordelen. De

denker vindt namelijk overal wel wat van.

156

Voor veel mensen geldt, dat de denker in hen vaak doodsbenauwd is,

dat deze iets niet kan begrijpen of kan overzien. Want als daar sprake

van is, raakt de denker de regie kwijt. Dit controleverlies wil de denker

graag voorkomen. Mede daarom is de denker vaak zo nadrukkelijk aan-

wezig tijdens het dagelijkse leven. Dat wordt ook nog eens versterkt

door de wereld om ons heen. Het feit dat wij sinds mensenheugenis

onbewust ‘gevangen’ zijn in ons denken, heeft namelijk inmiddels tot

een uiterst complexe wereld geleid. Een wereld die voortdurend een

beroep doet op ‘blijven denken’.

Op veel momenten komen er dan ook allerlei impulsen op ons af. Dit

zijn allemaal verleidingen die ons aan het denken houden of zetten.

Ons denken is daardoor continu actief en draait zo almaar door.

Zo gaat dat dag in en dag uit, maand na maand. Al snel verstrijken er

zo vele jaren. Veel mensen weten daardoor de uitknop van hun denken

niet te vinden. Het denken is voor hen zo vanzelfsprekend, dat ze niet

meer in de gaten hebben, dat ze voortdurend aan het denken zijn. Zij

kunnen er dan niet meer mee stoppen.

Het feit dat veel mensen onbewust voortdurend aan het denken zijn,

heeft geleid tot de vele vormen van waanzin, die wij overal in de we-

reld om ons heen kunnen zien. Wij hebben met elkaar een wereld ge-

creëerd waarin denken centraal staat. En nog steeds groeit de hoeveel-

heid impulsen, die een beroep doet op ons denken. De waanzin zal dus

nog verder toenemen, totdat mensen op collectieve schaal doorbreken

157

in nu-bewustzijn. Daarvoor is het natuurlijk wel eerst van belang, dat

mensen zich er bewust van worden dat zij zoveel denken. Dat het den-

ken hen, net zoals bij vele andere mensen, ‘gevangen’ houdt in ego-

bewustzijn. Vanuit dit besef, kunnen zij zich dan losmaken van deze

ketenen. Eenvoudigweg door in vol bewustzijn over te stappen van

denken naar niet-denken.

Ook jij kunt er vanaf nu voor kiezen, om je denken zuiver en alleen voor

praktische doeleinden te gaan gebruiken en niet meer dan dat. Tussen

de momenten van denken in, breng je dan in vol bewustzijn ruimte

aan. Dat zijn momenten van niet-denken. Zodra je daar mee begint, zul

je al gauw merken, dat deze momenten van niet-denken je goed doen.

Ook ontdek je dat je dit iedere dag opnieuw bewust kunt toepassen.

Al doende word jij je bewust van de wezenlijke verdieping, die hierdoor

in je leven ontstaat. Het brengt je de ervaring van een stralende en

oneindig diepe innerlijke vrede. Een ervaring die van binnenuit komt en

altijd onvoorwaardelijk aanwezig is.

Wees echter wel alert! Want er is een maar. Het is de denker in jou, die

vreest voor deze momenten van niet-denken. Want daardoor neemt

z’n macht over jouw bestaan plotseling af. Als een ballon die wordt

doorgeprikt en vervolgens leegloopt. De denker huivert daarvan. Want

dit is een totaal gebrek aan controle. Angst, de trouwe bondgenoot van

het denken, komt dan op. Als je niet alert en ‘wakker’ genoeg bent,

zorgt dit ervoor dat je weer aan het denken slaat. Zelfs zonder dat je

158

het in de gaten hebt. Je bent op zo’n moment dan opnieuw, onbewust

aan het denken.

Toch is de Passie van de Ziel - bij nadere beschouwing - geen bedrei-

ging voor de denker in jou. Integendeel zelfs. Het zal deze juist helpen,

om veel beter tot z’n recht te komen. Door het creëren van momenten

van niet-denken, kan de denker als het ware even op adem komen. Dit

zorgt ervoor dat de denkkracht toeneemt. Wanneer je deze denkkracht

vervolgens in vol bewustzijn gebruikt, voor de realisatie van jouw Pas-

sie van het Hart en Passie van de Ziel, kan deze betekenisvol doorstro-

men. Je ervaart daardoor een grote mate van ‘zingeving’.

Bevrijd je ware Zelf, uit de onbewuste gevangenschap van je denken.

Breng op ‘wakkere’ wijze, ruimte tussen de momenten van denken

aan. Deze ruimte is vrij van grenzen. Jouw bezieling komt daarmee

van de achtergrond naar de voorgrond. Dat ervaar je niet alleen zelf,

je straalt dat ook uit. Deze bewuste verbinding met je ware Zelf maakt,

dat je ook grenzeloos verbonden bent met anderen. Het leven kan

zodoende optimaal door je heen stromen.

159

Grenzeloos verbonden

Alle grenzen zijn bedacht.

Door het loslaten ontstaat ruimte.

In deze ruimte volgt een diepere verbondenheid.

Dit is de verbinding met je ware Zelf.

Je ware Zelf is zonder grenzen.

Je raakt grenzeloos verbonden met anderen.

Passie kan volop stromen!

160

De ‘denker’ herkennen

‘De denker in jou heeft een stem, herken deze stem en wees je ervan

bewust dat jij niet de denker bent.’

Kom los van de stem, die je hoort in je hoofd. Oefen jezelf daarom in

het herkennen van deze stem. Sluit je ogen en doe één van de twee

basisoefeningen in het volgen van je ademhaling, gedurende minimaal

één minuut. Daarna laat je het tellen van je ademhaling, of het koppe-

len van je ademhaling aan een nieuwe vingerzetting, los. Blijf zonder

‘hulpmiddel’, met zoveel mogelijk bewustzijn, je ademhaling volgen.

Activeer vervolgens ook de ‘denker’. Laat deze in je hoofd ‘iets’ vertel-

len. Het maakt daarbij niet uit wat het is. Het gaat erom dat je in vol

bewustzijn je ademhaling blijft volgen en daarnaast ook getuige bent

van de innerlijke stem die je hoort. Dit is de stem van de ‘denker’

in jou. Neem deze stem heel opmerkzaam waar. Want als je hele-

maal opgaat in het luisteren naar deze stem, en dus het volgen van

je ademhaling ‘vergeet’, ben je opnieuw met de ‘denker’ verstrikt ge-

raakt. Je bent dan opnieuw onbewust aan het denken.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

161

162

Opheffen van de oerverstrikking

De meeste mensen in onze samenleving zijn zich niet bewust van hun

ware Zelf. En dat dit zo is, is niet vreemd. Al vele duizenden jaren leven

wij namelijk als mensheid met de illusie, dat wij onze persoonlijkheid

zijn. Ook wij, de huidige generatie, hebben dat van vorige generaties

overgenomen. Het is deze oerverstrikking, tussen ons ware Zelf en

onze persoonlijkheid, die de mensheid nog steeds in haar greep heeft.

163

En ook de huidige generatie is druk in de weer, om deze oerverstrikking

door te geven aan de volgende generatie. Die van de kinderen van deze

tijd.

De mis-identificatie met de persoonlijkheid, is de moeder van alle ver-

strikkingen. Mede daarom spreek ik over de oerverstrikking. Het is deze

oerverstrikking, die per definitie lijden veroorzaakt, in welke vorm dan

ook. Al het lijden in onze samenleving, zowel persoonlijk als collectief,

is in essentie hiervan het gevolg. Niet alleen het lijden dat zich op dit

moment voordoet, ook het lijden dat zich in de historie heeft voorge-

daan. Lijden bestaat namelijk al sinds mensenheugenis en duurt voort

tot op de dag van vandaag. Dat is de tweede reden waarom ik het de

oerverstrikking noem. Het verwijst naar de inmiddels lange historie.

Natuurlijk zijn er mensen in onze samenleving, die zijn doorgebroken

in nu-bewustzijn. Zij hebben zich losgemaakt van de ketenen van ego-

bewustzijn. Deze mensen waren er al ook in het verleden. Maar tot nog

toe, net als in de historie, zijn de meesten nog in de ban van ego-be-

wustzijn. De samenleving die wij met elkaar hebben gecreëerd, en die

wij dagelijks om ons heen ervaren, is een samenleving die ‘gebouwd’

is vanuit de oerverstrikking. Het is een samenleving die voortkomt uit

ego-bewustzijn en waarin het denken overheerst. En juist dit denken

overschaduwt bij de meeste mensen hun ware Zelf, waardoor hun per-

soonlijkheid als enige realiteit overblijft.

164

Veel mensen dragen hierdoor de opvatting met zich mee, dat het be-

wustzijn een product is van het brein. Dat is vanuit het perspectief van

ego-bewustzijn ook logisch. Want men ervaart tenslotte de persoonlijk-

heid, als enige realiteit. Daarbinnen speelt het denken de hoofdrol. In

feite heeft ‘de denker’ in iedere persoonlijkheid, zichzelf die hoofdrol

toebedeeld. Wanneer het ‘hoger-bewustzijn’ als ware Zelf zou erken-

nen, ondermijnt het denken z’n eigen positie. Het denken is bang dat

zijn hoofdrol wordt overgenomen. Daarom is er bij veel mensen inner-

lijk verzet, als zij zich in spiritueel opzicht ontwikkelen. Het is daarbij

‘de denker’ in hen, die zich verzet.

De opvatting dat bewustzijn een product is van het brein, is ook zicht-

baar in de medische wetenschap. Dit is bijvoorbeeld terug te vinden,

in hoe men aankijkt tegen het begrip ‘klinisch dood’. In de medische

wetenschap heerst de opvatting, dat wanneer er geen registratie meer

is van hartslag, ademhaling en hersenactiviteit, er ook geen bewustzijn

meer is. Begrijpelijk, want de achterliggende opvatting is, dat het be-

wustzijn een product is van het brein.

Toch toont de praktijk aan dat deze opvatting niet klopt. Verdiep je

maar eens in de zogeheten bijna-dood ervaringen. Je ontdekt dan, dat

er veel mensen zijn die op een bepaald moment medisch gezien

‘klinisch dood’ waren en die wel degelijk op dat moment bewustzijns-

ervaringen hadden. Dankzij een succesvolle reanimatie, konden deze

mensen hun ervaringen later met anderen delen. Over het onderwerp

165

bijna-dood ervaringen, is inmiddels veel literatuur voorhanden. Lees

bijvoorbeeld eens het boek ‘Eindeloos Bewustzijn’ van cardioloog Pim

van Lommel.

Ook zogeheten ‘uittredingen uit het eigen lichaam’ tonen aan, dat de

opvatting, dat bewustzijn een product is van het brein, geen juiste weer-

gave van de werkelijkheid is. Bij een ‘uittreding uit het eigen lichaam’

stappen mensen, terwijl zij zich daar bewust van zijn, uit hun lichaam.

Zij stijgen daar dan vaak bovenuit en ‘zien’ zichzelf - hun persoonlijk-

heid - bijvoorbeeld liggen op een bed of een bank. Dit fenomeen komt

niet alleen voor bij mensen die een bijna-dood ervaring hebben gehad,

maar wordt net zo goed ervaren door mensen in het dagelijkse leven.

Dat zij hier nog niet veel over praten, heeft meer te maken met het feit,

dat deze ervaringen afwijken van de ‘oude’ opvatting over bewustzijn:

dat dit een product is van het brein. Veel mensen, die dergelijke erva-

ringen hebben gehad, hebben dan ook de neiging om de dialoog met

anderen hierover uit de weg te gaan. Want zo’n dialoog betekent vaak

een confrontatie met de ‘oude’ opvatting. En een dergelijke confronta-

tie draagt het risico met zich mee, dat anderen je ‘voor gek’ verslijten.

Daarom loopt men niet met deze ervaringen te koop.

Iedereen die beter ‘kijkt’ en zich echt openstelt voor nieuwe ervarin-

gen, zowel van zichzelf als van andere mensen, ontdekt en ervaart

dat bewustzijn geen product is van het brein. De ‘oude’ opvatting over

bewustzijn, is zelfs de omgekeerde werkelijkheid. Jouw psyche bestaat

166

namelijk dankzij bewustzijn. Het zijn je gedachten en gevoelens, die

bestaan in de ruimte, die je jouw bewustzijn kunt noemen. Het be-

wustzijn geeft je denken en voelen dus bestaansrecht. Anders gezegd,

zonder dit bewustzijn, zijn er überhaupt geen gedachten en gevoelens.

Voor veel mensen is dit inzicht misschien wel net zo revolutionair, als

de switch van de opvatting dat de aarde plat is, naar de ervarings-

wijsheid dat de aarde rond is. Toch ‘weet’ iedereen diep van binnen,

dat het zo is.

En het is deze ‘innerlijke weet’ die een aantrekkingskracht met zich

meedraagt. Dit is merkbaar als het oerverlangen, dat in jou en in ie-

der ander mens aanwezig is, om verder te ‘kijken’. Dit oerverlangen is de

Passie van de Ziel. Deze maakt dat jij op weg gaat, naar de ervaring van je

ware Zelf. Daardoor zul je deze ook ontdekken, bewust ervaren en verder

gaan verdiepen. Dit is de meest wezenlijke vorm van ‘thuiskomen’.

De Passie van de Ziel is gelijktijdig met de komst van de oerverstrik-

king ontstaan. De Passie van de Ziel brengt je, wanneer jij je daar in-

nerlijk voor openstelt, in beweging. Je gaat door het voelen van dit oer-

verlangen, op weg naar je eigen ervaringsantwoord op de wezenlij-

ke vraag: ‘wie ben ik?’ Dat maakt, dat jij je ware gezicht achter het

masker van jouw persoonlijkheid ontdekt. Dit is het moment, waarop

je ‘wakker’ wordt. Je ontwaakt uit de illusies, die samenhangen met

ego-bewustzijn.

167

Waarschijnlijk hebben de ‘wakkere’ ervaringen van mensen, die lang

geleden leefden, al geleid tot de vorming van het woord persoonlijk-

heid. Dit woord komt voort uit het Latijnse begrip persona. Eén van de

betekenissen hiervan is masker. En feitelijk is dat ook wat er in de toe-

stand van ego-bewustzijn gebeurt. Je persoonlijkheid verhult, als een

soort masker, je ware identiteit. Als jij de Passie van de Ziel realiseert,

hef je deze oerverstrikking op!

Dagelijkse handelingen

Er zijn veel handelingen die je iedere dag opnieuw verricht. Vaak doe

je deze handelingen op de automatische piloot. Breng juist daarom

hier eens verandering in aan. Maak het doen van die dagelijkse hande-

lingen, tot het belangrijkste, dat er op dat moment is. Breng al je be-

wustzijn naar het wassen van je handen, het kammen van je haar, het

smeren van je boterham en het poetsen van je tanden. Ervaar in vol

bewustzijn, alle sensaties die daarmee samengaan. Wanneer je merkt

dat je was afgeleid, kom je eenvoudigweg weer met je bewustzijn

volledig terug bij de sensaties die behoren bij de dagelijkse handeling,

die je op dat moment aan het doen bent. Zo maak je van het doen van

dagelijkse handelingen ineens een spirituele oefening. Ze helpen je

namelijk om zoveel mogelijk te leven vanuit ‘Hart en Ziel’.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

168

Van ontspanning naar Zijn

Er is een groot verschil tussen de staat van ontspanning en de erva-

ring van Zijn. De staat van ontspanning verschijnt, wanneer je een

gewenste situatie ervaart. Die situatie ervaar jij als gewenst, omdat

het prettig is voor je persoonlijkheid. Denk bijvoorbeeld aan een goed

gesprek, lezen, sporten, muziek luisteren of maken, reizen, een strand-

wandeling maken of helemaal niks doen. Iedereen heeft zo z’n eigen

169

voorkeur voor bepaalde activiteiten. Hoewel de ene activiteit meer fy-

sieke inspanning vergt dan een andere activiteit, hebben al dit soort

activiteiten met elkaar gemeen, dat de psyche er rustiger van wordt.

Het ontspant zich meer. Misschien herken je het wel, dat je bijvoor-

beeld door te sporten ‘je hoofd leeg kunt maken’. Indirect zegt dat dus

ook weer iets over de constante activiteit van je psyche.

De toestand van ontspanning hangt samen met jouw persoonlijkheid.

Je kunt het zien als een toestand van relatieve en voorwaardelijke

innerlijke rust. Ik noem het relatief en voorwaardelijk, omdat het situ-

ationeel is. Je ervaart ontspanning zolang de situatie, waarin jij je be-

vindt, voor jou prettig is. Dat gaat samen met een bepaalde mate van

innerlijke rust. Maar deze staat van ontspanning, slaat op een bepaald

moment weer om naar een gevoel van spanning. Dit gebeurt zodra

de situatie in negatieve zin verandert of als je in een nieuwe situatie

terechtkomt, die je als onprettig, oncomfortabel, onrustig of onveilig

ervaart.

Prettige momenten maken dat jij je lichamelijk en geestelijk ontspant.

Een gevoel van innerlijke rust komt dan in je op. Aangezien jouw per-

soonlijkheid een systeem is, werkt dat door in alle facetten van het sys-

teem. In een toestand van ontspannenheid staat bijvoorbeeld je huid

minder strak, is je ademhaling lager en is je psyche rustiger. Je zit op

zo’n moment ‘lekker in je vel’. Deze staat van ‘ontspanning’ hangt, zoals

je net hebt gezien, samen met situaties die zich voordoen in je leven.

170

Het is daarmee vorm- en tijdgebonden. Het ontstaat namelijk door een

bepaalde situatie. Die situatie is een vorm. En deze doet zich voor op

een bepaald moment, dat is de tijd.

Wanneer jij je alleen richt op het ervaren van gewenste omstandig-

heden, blijf je ‘hangen’ in een toestand van beperkt bewustzijn. De

dimensie van nu-bewustzijn gaat dan aan je voorbij. Ook maak jij je in

dat geval afhankelijk van deze gewenste omstandigheden. Je gaat er

dan namelijk onbewust vanuit, dat jij je alleen kunt ontspannen als de

omstandigheden, die je ervaart, gewenst zijn. Deze afhankelijkheid is

beperkend van aard. Je persoonlijkheid is namelijk verbonden met de

aardse realiteit. Deze realiteit is een geheel van ontelbaar veel vormen.

Al deze vormen bestaan slechts tijdelijk. Ze komen en ze gaan. Geen

enkele vorm bestaat voor altijd. Ook de door jou gewenste omstandig-

heden dus niet. Natuurlijk kunnen gewenste omstandigheden in je

leven verschijnen. Maar vroeg of laat verdwijnen deze vaak ook weer.

Waarom zou jij je tegen dat laatste verzetten? Het is onderdeel van het

leven. Geniet van zo’n vorm zolang deze er is en speel ermee. Zonder

je eraan te hechten. Wanneer een vorm verdwijnt, ontstaat er tenslotte

ook weer ruimte voor iets nieuws.

Wees je ervan bewust, dat de ervaring van Zijn onvoorwaardelijk en

absoluut is. Met onvoorwaardelijk bedoel ik, dat de ervaring los staat

van de situaties die zich voordoen in het leven van je persoonlijkheid.

Het maakt dus niet uit of de situatie, waar jij je op een bepaald moment

171

in bevindt, gewenst of ongewenst is. Diep van binnen, is bij jou name-

lijk altijd, een stralende en oneindig diepe innerlijke vrede aanwezig.

De ervaring hiervan is niet in woorden te vangen. Daarom hou ik het

bij de ervaring van Zijn. Wanneer je in vol bewustzijn deze bewustzijns-

toestand ervaart, ontdek je zelf, hoe wezenlijk en absoluut deze is. Je

ervaart dan een oneindige ruimte.

De poort naar deze ervaring van Zijn, vind je in het ‘hier en nu’. Door

volledig ‘wakker’ en heel opmerkzaam in het moment aanwezig te zijn,

komt deze ervaring als vanzelf in je bewustzijn. Het is de ervaring van

Zijn, die verbonden is met je ware Zelf. Het zuivere bewustzijn, dat jij

bent, en de stralende en oneindig diepe innerlijke vrede, zijn namelijk

één.

172

Natuurgeluiden

Ga voor het doen van deze oefening eens naar buiten. Kies een plek

waar je deze oefening graag wilt doen. Je kunt ergens gaan staan of

gaan zitten. Kom daar op die plek eerst aan in het ‘hier en nu’, door

het bewust volgen van je ademhaling. Sluit je ogen en volg enige tijd,

met zoveel mogelijk opmerkzaamheid, de cyclus van iedere ademha-

ling. Richt dan een deel van je bewustzijn op de geluiden in de natuur,

terwijl je jouw ogen gesloten houdt. Neem waar, welke natuurgeluiden

komen en gaan. Ondertussen blijf je ook de bewuste ademhaling prak-

tiseren. Doe deze oefening zolang als je wilt.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

173

174

Ontwaken en vrij zijn in nu-bewustzijn

Door bewustzijnsoefeningen te doen en te herhalen, kom je steeds

meer in de toestand van nu-bewustzijn terecht. Er is dan bij jou sprake

van spiritueel ontwaken. Je gaat je ware Zelf, het zuivere bewustzijn

dat jij bent, bewust ervaren.

175

Dit bewustzijn was tot dan toe langdurig ‘gevangen’ in je persoonlijk-

heid. Je zat vastgeketend in ego-bewustzijn. En ergens diep van bin-

nen, heb jij die ‘gevangenschap’ altijd al gevoeld. Juist daarom verlang

je instinctief zo naar volledige vrijheid. Je wil je namelijk ontdoen van

het vastgeketend zijn, de ‘gevangenschap’, in ego-bewustzijn. Als je

goed naar je innerlijke stem luistert op dit moment, dan weet je dat dit

waar is voor jou. Want de Passie van de Ziel in jou wil geleefd worden.

Door de stap te maken van ego-bewustzijn naar nu-bewustzijn, kom je

los van je persoonlijkheid. Je ontdoet je van de ketenen die je zo lang

hebben gebonden. Er ontstaat ruimte. En die ruimte ervaar je gevoels-

matig als heel wezenlijk. Het is ‘iets’ dat ver boven je persoonlijkheid

uitstijgt. Het is het ervaren van jezelf, als bewustzijn. Het verlangen

naar volledige vrijheid en ruimte, is in werkelijkheid dus het verlangen

naar het ervaren van je ware identiteit, je ware Zelf. Want, jij bent die

ruimte!

Bij het ervaren van nu-bewustzijn, ontwaak je uit de illusie van je per-

soonlijkheid. Er stroomt dan een nieuwe en wezenlijke dimensie in het

‘wakkere’ deel van je bewustzijn. Dat is een vormloze dimensie, waarin

voortdurend een stralende en oneindig diepe innerlijke vrede, onvoor-

waardelijk, aanwezig is. Menselijke problemen, die op het niveau van

ego-bewustzijn altijd groot zijn, zijn hier in nu-bewustzijn hooguit klein.

Rondom het probleem bevindt zich dan een zee van ruimte. Dat is de

ruimte van zuiver bewustzijn die jij bent.

176

Aanwezig zijn bij een gespannen gezichtsuitdrukking

Veel mensen kennen de ervaring van spanning en stress. Wanneer

daar sprake van is, is dat ook vaak van hun gezicht af te lezen. Ex-

perimenteer er eens mee hoe het is, om zo’n gespannen gezichts-

uitdrukking van jezelf waar te nemen. Doe deze oefening zodra je in

een gespannen toestand vertoeft. Neem op zo’n moment een time-

out. Kom dan eerst aan in het ‘hier en nu’, door het bewust volgen van

je ademhaling. Sluit je ogen en volg enige tijd, met zoveel mogelijk

opmerkzaamheid, de cyclus van iedere ademhaling. Richt dan een deel

van je bewustzijn op je gespannen gelaatsuitdrukking, terwijl je met

de rest van je bewustzijn je ademhaling blijft volgen. Neem met name

de sensaties in je gelaat, zo bewust mogelijk waar. Blijf bij al deze

sensaties aanwezig. Ga na in hoeverre je als het ware ‘zonnestralen’

achter je gespannen gelaatsuitdrukking ervaart. Mogelijk breken deze

‘zonnestralen’ zelfs door je gespannen gezichtsuitdrukking heen. Dit

zijn de stralen van je ware Zelf. Het stralende bewustzijn dat jij bent.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

177

178

Ademtocht

Het realiseren van de Passie van de Ziel is een levenskunst. Het vraagt

om een voortdurende opmerkzaamheid. Iedere dag opnieuw. Geen

dag in het leven van jouw persoonlijkheid is daarvan uitgezonderd.

Continu komen er namelijk verleidingen op je af, die je uitnodigen om

weer minder bewust te worden. Dit zijn impulsen die je verleiden om

weer in je denken te stappen. Zodra je voor zo’n verleiding valt, glijd

179

je weer af naar een lager niveau van bewustzijn. Je raakt dan opnieuw

verstrikt in ego-bewustzijn.

Het bewuste ademhalen helpt je, om diep(er) geworteld te raken in

Zijn. Daarom vind je in dit deel van het boek veel oefeningen, waarbij

het doen van ‘bewust ademen’ telkens weer centraal staat. Je adem-

haling vindt namelijk plaats in het ‘hier en nu’. Zodra je een bewuste

verbinding maakt met je ademhaling, kom je onmiddellijk met je be-

wustzijn in het ‘hier en nu’ aan.

Bij het doen van de oefeningen, zul je echter merken hoe groot de trek-

kracht van je denken is. Het ene moment ben je alert en ‘wakker’ bij

je ademhaling aanwezig en het volgende moment raak je weer onbe-

wust. Het denken heeft je dan weer volledig voor zichzelf opgeëist. Dit

besef groeit bij jou gaandeweg. Het volgende moment dat je weer op-

nieuw alert en ‘wakker’ bent, besef jij namelijk dat je vlak daarvoor nog

onbewust was.

Het realiseren van de Passie van de Ziel, gaat dan ook met vallen en

opstaan gepaard. Wees mild voor jezelf op het moment dat je in een

‘wakkere’ staat terugkijkt, op onbewuste momenten van daarvoor.

Accepteer het zoals het is. Geef je eraan over. Blijf ‘wakker’. Blijf bij je

ademhaling. Dit helpt je om aanwezig te blijven, bij dat wat er is. Wan-

neer je bijvoorbeeld aan het mopperen gaat over de hoeveelheid van

onbewuste momenten, is er innerlijk verzet. Je bent op zo’n moment

180

weer onbewust aan het denken.

Wanneer je dagelijks bewustzijnsoefeningen doet, maak je een spiri-

tuele groei door. Je zetelt daardoor gaandeweg steeds meer op het

niveau van hoger-bewustzijn. Je wordt ‘wakkerder’. De momenten van

niet-denken nemen toe. De ruimten tussen denken en niet-denken

worden ook steeds groter. En als je denkt, gebeurt dat steeds meer in

vol bewustzijn. Bewuste ademhaling helpt je in dit groeiproces. Je

adem heb je namelijk altijd bij de hand. Het is symbolisch gezegd

een soort ‘veiligheidskoord’, dat je op ieder moment tot je beschikking

hebt en waardoor je verankerd blijft in het ‘hier en nu’. Dat gebeurt

zolang je jouw adem bewust blijft volgen.

181

1-minuut meditaties

Kies vandaag of deze week momenten, voor het doen van verschil-

lende 1-minuut meditaties gedurende de dag. Herinner jezelf daar ook

aan. Deze meditatieve momenten kun je gewoon tijdens je dagelijkse

leven doen. Waar mogelijk sluit je jouw ogen en anders houd je deze

gewoon open. Kom tijdens de 1-minuut meditaties aan in het ‘hier

en nu’, door het bewust volgen van je ademhaling. Volg gedurende die

minuut, met zoveel mogelijk bewustzijn, de cyclus van iedere ademha-

ling. Na afloop ga je gewoon weer verder met je bezigheden.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

182

‘Ik ben’ als gevoelsbesef

Ieder mens ervaart het wezenlijke gevoelsbesef van ‘Ik ben’. Dit ge-

voelsbesef, is de aanwezigheid van het zuivere bewustzijn dat jij bent.

Veel mensen koppelen dit gevoelsbesef van ‘Ik ben’ automatisch aan

hun persoonlijkheid. Zij denken dat hun persoonlijkheid en het ge-

voelsbesef van ‘Ik ben’ bij elkaar horen en hetzelfde zijn. Dit is de oer-

verstrikking.

183

Door dagelijks bewustzijnsoefeningen te doen, groeit bij jou de be-

wustwording, dat het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ niet van deze wereld

is. Het is de aanwezigheid van een andere dimensie, in de aardse reali-

teit. Dat dit zo is, kun je alleen ervaren door bewustzijnsoefeningen te

doen. Zolang je er alleen over nadenkt, zal de ervaring aan je voorbij

gaan. Het is juist van belang om het denken los te laten en in de erva-

ring van het doen te stappen. Alleen dan zal de dimensie van Zijn, zich

aan je openbaren.

Het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ is niet ‘iets’ wat je kunt begrijpen. Want

het is in essentie vormloos. Ook is het onpersoonlijk. Dat wil zeggen

dat de ‘Ik ben’ die jij ervaart, precies dezelfde ‘Ik ben’ is, die iemand

anders ervaart. Het is precies hetzelfde zuivere bewustzijn, die tijdelijk

‘inwonend’ ofwel ‘geïncarneerd’ is in jouw persoonlijkheid en in die van

andere mensen. Wanneer je diep doordringt in nu-bewustzijn, kom

je zelf tot deze ervaring. De meeste mensen zijn zich er echter nog

niet van bewust, dat het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ voortkomt uit een

andere dimensie en dat dit los staat van hun persoonlijkheid. Ik spreek

daarbij over ‘nog niet’, omdat dit kan veranderen. Ieder mens is name-

lijk heel goed in staat, om te ontwaken in nu-bewustzijn.

Zuiver bewustzijn, ‘Ik ben’, heeft het vermogen om zich bewust te zijn

van wat er is. Wanneer dat bewustzijn gericht is op de binnen- en buiten-

wereld van jouw persoonlijkheid, neemt het waar wat zich daarin voor-

doet. Als het bijvoorbeeld gericht is op het denken, neemt het de ge-

184

dachten waar, die op dat moment in de psyche rondgaan. Wanneer het

gericht is op het voelen, neemt het de gevoelens waar. In die zin kun

je ‘Ik ben’ ook waarnemend bewustzijn noemen.

De bewuste ervaring van ‘Ik ben’, is gelijk aan de bewuste ervaring van

je ware Zelf. Dat is precies hetzelfde. Dit ware Zelf is er bij iedereen,

altijd en overal. Of je nu wakker bent of slaapt, het maakt niet uit. Zo is

het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ er ook nu, terwijl je deze woorden leest.

En het was er ook 10 minuten geleden. Misschien was er op dat moment

een andere stemming in je persoonlijkheid, maar het is nog steeds de-

zelfde ‘Ik ben’ die alles waarneemt. Die zich bewust is van wat er is, in

en rond je persoonlijkheid. Zo was hetzelfde gevoelsbesef van ‘Ik ben’

er ook een paar uur geleden, een dag geleden, een maand geleden, een

jaar geleden en tien jaar geleden. Het kan er eenvoudigweg niet niet-

zijn.

Met andere woorden, zolang jouw persoonlijkheid bestaat op deze

aardbol, zolang al draag jij dit gevoelsbesef van ‘Ik ben’ met je mee.

Het zuivere bewustzijn, dat jij bent, is vanaf het begin af aan aanwe-

zig in jouw persoonlijkheid. Natuurlijk zijn de situaties die zich hierin

voordoen telkens weer verschillend. Zo heeft jouw persoonlijkheid een

historie, in de vorm van een levensverhaal. Ook bestaat er voor jouw

persoonlijkheid een heden en een toekomst. Maar het gevoelsbesef

van ‘Ik ben’, is altijd in ieder van deze levenssituaties aanwezig. Er

is altijd die onveranderlijke en tijdloze ‘Ik ben’ die alles ervaart. Deze

185

bevindt zich in het ‘hier en nu’. Of je nu wakker bent, droomt of in een

diepe droomloze slaap verkeert, ‘Ik ben’ is er altijd.

Van 1879 tot en met 1950 heeft in India een bekende wijze geleefd met

de naam Sri Ramana Maharshi. Zijn wijsheden zijn onder andere op-

geschreven door een schrijver en filosoof met de naam Paul Brunton.

In het boek ‘Gesprekken’ citeert hij Sri Ramana Maharshi als volgt over

‘Ik ben’:

De drie toestanden zijn eigen aan het denken. Het Zelf blijft altijd

onaangetast. Het is de substantie die door al deze drie toestanden

heen loopt. De waaktoestand gaat voorbij, ‘ik ben’ blijft; de droom-

toestand gaat voorbij, ‘ik ben’ blijft; de slaaptoestand gaat voorbij,

‘ik ben’ blijft; zij herhalen zichzelf, maar nog steeds is er IK BEN.

De toestanden zijn als beelden die in een bioscoop over het scherm

gaan. Maar het scherm blijft onveranderd. 4)

4) Sri Ramana Maharshi. Gesprekken, Deventer: Uitgeverij Ankh-Hermes, 2002

186

Een ‘stille’ hand

Leg je hand eens in stilte op een dier of een ander mens. Waar mo-

gelijk sluit je de ogen en anders houd je deze gewoon open. Kom dan

aan in het ‘hier en nu’, door het bewust volgen van je ademhaling.

Richt vervolgens een deel van je bewustzijn op je hand en datgene

waar je hand contact mee maakt. Met de rest van je bewustzijn, blijf

je jouw ademhaling volgen. Neem alle sensaties in en rond je hand,

zo opmerkzaam mogelijk waar. Blijf bij al deze sensaties, gedurende

enige tijd, in stilte aanwezig.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

187

188

Bewustzijn richten

‘Naar binnen’

Zuiver bewustzijn, dat jij bent, kan zich zowel naar buiten als naar

binnen richten. Als het bewustzijn zich naar binnen richt, vervloeit

het met haar bron, het wordt daar één mee. Dit is de toestand van

Al-bewustzijn. Dat is de hoogste staat van bewustzijn. Die toestand

is onbegrensd. Op de bewustzijnsladder is dit te zien als het hoogste

189

niveau. In deze meest ‘wakkere’ staat, is er alleen zuiver en vormloos

bewustzijn. Het is onvoorstelbaar, onze menselijke psyche kan zich

daar geen enkele voorstelling van maken.

Ook in de toestand van absoluut bewustzijn, die door sommigen ook

wel de eerste werkelijkheid wordt genoemd, blijft het gevoelsbesef van

‘Ik ben’ bestaan. Het bewustzijn is zich daarin volledig bewust van

zichzelf, als vormloos en zuiver bewustzijn. Dergelijke ervaringen wor-

den ook wel eenheidservaringen of mystieke ervaringen genoemd. Het

is de toestand waarin metaforisch gezien De Passie Piramide, als die

gemaakt is van bevroren oceaanwater, smelt, één wordt met de oceaan

en vervolgens zichzelf beseft als de oceaan. Je wordt je dan ‘Bewust-

van-Zijn’.

Het is deze ervaring, die een antwoord geeft op de wezenlijke vraag

‘wie ben ik?’ en waarvan het antwoord door ervaring luidt:

Ik ben het vormloze en zuivere bewustzijn, de levende ruimte, waar-

in alle vormen zich tijdelijk manifesteren, dat kan worden samenge-

vat met de woorden ‘Ik ben’.

In essentie is het antwoord op de vraag ‘wie ben je?’ dus voor iedereen

hetzelfde en dat is ‘Ik ben’. Van alle woorden die er zijn, geven deze

nog wel het beste richting, in het spreken over de ervaring van de

Passie van de Ziel. Want deze ervaring doet je beseffen dat je één bent

190

met alles wat bestaat en dat afgescheidenheid slechts voorkomt op

de laag van ego-bewustzijn. Iedere toevoeging achter de woorden ‘Ik

ben’, roept opnieuw de illusie van afgescheidenheid op. Het nodigt je

uit om opnieuw onbewust te worden.

‘Naar buiten’

Bewustzijn kan zich ook naar buiten richten. Als het dat doet, gaat het

afzonderlijke vormen waarnemen. De aardse realiteit verschijnt dan in

het bewustzijn. Dit is een wereld vol verscheidenheid, want het is een

wereld vol met vormen. Dit kunnen onder andere vormen zijn, die zich

voordoen in de binnenwereld van jouw persoonlijkheid. Voorbeelden

daarvan zijn sensaties van je fysieke en niet-fysieke lichaam, gedach-

ten, dromen, gevoelens en intuïtieve indrukken die je ervaart. Ook is

er een ongekend groot aantal vormen in de buitenwereld van jouw

persoonlijkheid. Zoals mensen, dieren, natuur, materiële objecten en

energieën. Alles wat ‘iets’ is, is een vorm. Je kunt het als afzonderlijke

vorm waarnemen.

191

Beseffen dat je spreekt

Word je eens bewust van het spreken van je eigen persoonlijkheid.

Merk dat je in staat bent om, terwijl je persoonlijkheid aan het spreken

is, hier tegelijkertijd bewust getuige van te zijn. Bij het doen van deze

oefening, helpt het als je rustig spreekt. Je kunt deze oefening zowel

alleen voor jezelf doen en tevens terwijl je met één of meerdere perso-

nen in gesprek bent. Laat je persoonlijkheid daarbij gewoon vertellen

wat het wil vertellen. Wees erbij aanwezig. Neem zo ‘wakker’ mogelijk

ieder woord waar dat wordt uitgesproken. Besef dat het je persoonlijk-

heid is die spreekt en dat jij dit spreken waarneemt vanuit een hogere

dimensie. Wees de bewuste en stille getuige van het spreken.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

192

Alle vormen zijn bewustzijnsobjecten

Alles is één. Alle vormen die jij waarneemt, in de binnenwereld en

buitenwereld van jouw persoonlijkheid, komen voort uit dezelfde bron.

Die bron is zuiver bewustzijn. Zij bestaan in een ruimte en die ruimte

is het bewustzijn dat jij bent. Je kunt vormen daarom ook bewustzijns-

objecten noemen. Het zijn objecten die in het bewustzijn komen en

gaan. Zij komen voort uit het vormloze en verschijnen. Daarna gaan zij

193

weer op in het vormloze.

Vormen kunnen dus slechts bestaan omdat er een zuiver bewustzijn is,

een levende ruimte, waarin ze kunnen verschijnen. Iedere vorm is daar-

bij iets. Het stelt iets voor en je kunt het waarnemen. Het kan gezien,

gehoord, gevoeld, geroken of geproefd worden. Het maakt daarbij niet

uit wat het is. Alles wat je waar kunt nemen, is per definitie een vorm

ofwel een bewustzijnsobject. Het is een object in bewustzijn.

Wees je bewust van de ruimte

Sluit je ogen en kom aan in het ‘hier en nu’, door het bewust volgen

van je ademhaling. Volg enige tijd, met zoveel mogelijk opmerkzaam-

heid, de cyclus van iedere ademhaling. Richt vervolgens een deel van

je bewustzijn op de wereld van je persoonlijkheid. Met de rest van je

bewustzijn, blijf je jouw ademhaling volgen. Wees de bewuste getuige,

van wat er is in het ‘hier en nu’. Merk welke beelden, geluiden, gevoe-

lens, geuren of smaaksensaties uit de wereld zich aandienen. Laat ze

komen en gaan. Wees er stil en alert bij aanwezig. Word je bewust

van de ruimte, waarbinnen deze ‘objecten in bewustzijn’ bestaan. Ga

er dieper in. Merk hoeveel ‘stille ruimte’ er om het object heen is.

Besef dat jij deze ruimte bent. Dit is de dimensie van Zijn, het zuivere

bewustzijn dat jij bent.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

194

Splitsen van waarnemer en waarneming

Zoals je net hebt gelezen, is alles wat je kunt waarnemen een vorm.

Iedere vorm is een bewustzijnsobject. Het is een object in bewust-

zijn. Een object is ‘iets’ en dat ‘iets’ kun je waarnemen. Er is dus een

verschil, tussen dat wat je kunt waarnemen en dat wat waarneemt.

Objecten kunnen worden waargenomen. Datgene wat al deze objecten

195

waarneemt, is de waarnemer. Dit wordt ook wel het subject genoemd.

Het subject dat waarneemt, is het zuivere bewustzijn dat jij bent. Als

je alle objecten wegneemt, is er nog steeds zuiver bewustzijn. Dit is de

onveranderlijke en tijdloze ‘Ik ben’.

Er is dus een groot verschil tussen object en subject. Dat wordt nog

eens benadrukt door de volgende wijsheid:

‘Dat wat kan worden waargenomen, kan niet de waarnemer zijn.’

Deze wijsheid kan ik nog wat concreter maken, door het toe te spitsen

op de verschillende zintuigen, die ieder mens met zich meedraagt.

Daardoor ontstaan de volgende wijsheden:

‘Dat wat gezien kan worden, is niet de ziener.’

‘Dat wat gehoord kan worden, is niet de luisteraar.’

‘Dat wat gevoeld kan worden, is niet de voeler.’

‘Dat wat geroken kan worden, is niet de ruiker.’

‘Dat wat geproefd kan worden, is niet de proever.’

196

Bewuste stiltemomenten in gesprekken

Bewuste stiltemomenten kun je ook creëren in gesprekken met andere

mensen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de ontmoeting met één per-

soon of met een groep personen, zoals bij een vergadering. Spreek

van te voren met elkaar af, dat je één of meerdere stiltemomenten van

minimaal één minuut tijdens het gesprek gaat aanbrengen. Op deze

momenten haalt iedere betrokkene bewust adem. Na de minuut, gaan

jullie weer gewoon verder, met waar jullie gebleven waren.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

197

198

Wereld

De wereld die in jou bestaat, is vol met vormen. Vol met bewustzijns-

objecten. Je neemt deze waar. Zo neem je waar wat er is buiten je per-

soonlijkheid. Dat is je buitenwereld. Ook neem je waar wat er innerlijk

is, dus in de binnenwereld van je persoonlijkheid.

199

Binnenwereld

In je binnenwereld neem je verschillende soorten vormen waar. Prakti-

sche voorbeelden hiervan zijn gevoelens, intuïtieve sensaties en licha-

melijke sensaties, zoals bijvoorbeeld pijn of tintelingen. Ook neem je

gedachten waar, sensaties die samenhangen met je niet-fysieke li-

chaam en dromen. Want ook een droom kun je tenslotte waarnemen.

Als er een droom is, is er ook altijd een dromer van die droom. Die dro-

mer is dezelfde ware Zelf, het vormloze en zuivere bewustzijn, waarbin-

nen de droom zich afspeelt. Ook de droom is dus een vorm, een object,

die verschijnt in het bewustzijn dat jij bent.

Buitenwereld

Net als in je binnenwereld, zijn er ook in je buitenwereld tal van vor-

men die je waarneemt. Dit zijn alle vormen die zich buiten de grens

van je lichaam bevinden. Praktische voorbeelden daarvan zijn mensen,

dieren, bomen, planten, stenen, verkeerslichten en huizen. Dit zijn

allemaal voorbeelden van materie. Het zijn fysieke objecten die je vast

kunt pakken. Zij hebben een vaste vorm. Ook zijn er objecten in je bui-

tenwereld, die je kunt waarnemen en die geen vaste vorm hebben.

Denk aan zuurstof, temperatuur, wind en geluiden.

Tijdelijkheid

Alle vormen in de wereld, zowel in je binnenwereld als in je buitenwe-

reld, bestaan slechts tijdelijk. Dat kan 1 seconde, 1 dag, 1 maand, 1

jaar, 100 jaar of nog langer zijn. Maar er komt een punt, dat ze niet

200

meer bestaan. Er is altijd een begin en een einde. Op dat moment gaat

de vorm weer terug naar haar oergrond. Dat is het vormloze en zuivere

bewustzijn. Dit kun je ook Al-bewustzijn of absoluut bewustzijn noe-

men.

Bewuste waarnemer

De vormen die je waarneemt, in je binnenwereld en buitenwereld, zijn

objecten. Jij bent het bewustzijn, de ruimte, waarin die objecten be-

staan. Wees aanwezig bij alle bewustzijnsobjecten die zich aandienen,

zonder ermee verstrikt te raken. Wees de bewuste waarnemer van wat

er is.

Oefenen in bewust Zijn:

Laat de volgende wijsheid eens in vol bewustzijn op je inwerken:

Er zijn gedachten, maar je bent niet je gedachten;

Er zijn gevoelens, maar je bent niet je gevoelens;

Er zijn dromen, maar je bent niet je dromen;

Er zijn verlangens, maar je bent niet je verlangens;

Er is een lichaam, maar je bent niet je lichaam;

Er is een niet-fysiek lichaam, maar je bent niet je niet-fysieke lichaam;

Er zijn intuïtieve indrukken, maar je bent niet je intuïtieve indrukken;

Je bent de ruimte, waarin al deze bewustzijnsobjecten bestaan!

201

202

Denken

Iedere gedachte is een bewustzijnsobject. Het is een denkvorm die

verschijnt, in het bewustzijn dat jij bent.

In je dagelijkse leven is denken ruimschoots aanwezig. Er leven na-

melijk veel gedachten in je binnenwereld. Vaak is het zo, dat de ene

gedachte de volgende gedachte oproept. Zo ontstaat al snel een aan-

203

eenschakeling van gedachten. Zonder dat jij je daar bewust van bent.

Het denken neemt je dan compleet in beslag. Je gaat volledig op in de

gedachten, die zich voortdurend aandienen. Voor je het weet, ben je

als het ware continu achter al je gedachten aan het aanhollen.

Het is de kunst om deze vicieuze denkspiraal te doorbreken. En dat

kun je. Daarvoor is het belangrijk om te weten wat denken is en hoe

gedachten zich in jou manifesteren. Dat zorgt ervoor dat je gedachten

innerlijk gaat herkennen. Zodra je denkvormen herkent, is het een stuk

eenvoudiger om deze los te laten, wanneer ze zich aandienen. Hier-

door realiseer jij de staat van hoger-bewustzijn. In die toestand neem

je gedachten in vol bewustzijn waar, zonder ermee verstrikt te zijn.

Je neemt iedere gedachte waar als denkvorm, die verschijnt in het

bewustzijn dat jij bent.

Wat is denken eigenlijk? In feite is denken niet meer, dan het innerlijk

gebruik van je zintuigen om te zien, te horen, te tasten, te proeven en

te ruiken. Naast het feit dat jij deze zintuigen inzet, om de buitenwereld

rondom je persoonlijkheid te ervaren, gebruik je dezelfde zintuigen

ook als je denkt.

Zien, horen, aftasten, proeven en ruiken

Gedachten dienen zich onder andere visueel aan. Dus in de vorm van

beelden. Door middel van verbeelding, verschijnen stilstaande en be-

wegende beelden in je hoofd, voor je ‘innerlijke oog’. Dit vermogen

204

komt ook in onze taal tot uiting. Kijk maar eens naar het woord ‘denk-

beeldig’, waarin de begrippen ‘beeld’ en ‘denken’ treffend zijn samen-

gevoegd tot één woord. Jij hebt dus het vermogen om als vanzelf beel-

den in je hoofd te zien. Deze creëer je zelf met je gedachten. Zodra je

dat doet, neem je andere beelden waar, dan de beelden van de omge-

ving waar je op dat moment aanwezig bent.

Denken betekent dus onder andere ‘innerlijk zien’. Deze beelden in je

hoofd gaan, net als alles wat je ziet in de buitenwereld van je per-

soonlijkheid, gepaard met een enorme variëteit aan details. Zo zijn er

verschillen in kleur, afstand, diepte, kaders, ruimte en scherpte. Je kunt

hier zelfs verandering in aanbrengen. Want je hebt met je verbeeldings-

kracht het vermogen, om alle innerlijke beelden te veranderen. Probeer

het maar eens. Zie in gedachten een voor jou dierbaar persoon voor je.

Geef dan, als je deze persoon voor je ziet, hem of haar eens een an-

dere haarkleur. Zoals je zult merken, gaat dat heel eenvoudig.

Naast beelden, ben je ook in staat om geluiden in je hoofd waar te

nemen. Dit is het auditieve deel van het denken. Het gaat daarbij om

geluiden die, net als bij het zien, afwijken van de geluiden die op dat

moment te horen zijn in je omgeving. Ook deze geluiden zijn een pro-

duct van je brein. Een veel voorkomend fenomeen is het horen van

een ‘stem in gedachten’. Dat kan bijvoorbeeld de stem van jezelf zijn

of de stem van iemand anders. De denker in jou presenteert zich vaak

in deze denkvorm.

205

Je bent bijvoorbeeld op dit moment deze tekst aan het lezen. Ook daar-

in is de auditieve component van het denken aanwezig. Als je leest

hoor je namelijk een stem in je hoofd. Let daar maar eens op. Die stem

ken je. Het is de stem van je eigen persoonlijkheid, die de tekst aan het

lezen is. Dat gebeurt allemaal in je hoofd, in je denken. Deze stem is,

zolang je natuurlijk niet hardop voorleest, voor andere mensen in je

omgeving niet waarneembaar en innerlijk wel voor jou.

Grappig experiment kan zijn om de stem van jezelf, die je hoort tij-

dens het lezen, eens te veranderen in de stem van iemand anders.

Merk maar dat dit kan. Je wordt dan als het ware voorgelezen door ie-

mand anders. Ook het innerlijke horen kent, net als het zien, een brede

variëteit. Zo kunnen de geluiden die je hoort hard of zacht zijn, van ver

weg of dichtbij komen en een hoge of lage toon hebben.

Jouw denken bestaat verder uit het vermogen om ‘dingen’ innerlijk af

te tasten. Ook hier is een gevarieerd onderscheid van sensaties in te

ervaren. Zo maak jij bijvoorbeeld een onderscheid in warm of koud,

vast of vloeibaar, stug of flexibel en glad of ruw. Ook ben je in staat om

smaak in je gedachten op te roepen. In dat geval heb je de innerlijke

ervaring van zoet, zuur, zout of bitter. Tot slot ben je ook in staat om in

je denken heel veel verschillende geuren te ervaren.

Het probleem van het denken

In de wereld van vandaag de dag lijden veel mensen. Dit lijden is het

206

gevolg van voortdurend onbewust denken. Je bent onbewust aan het

denken, als tijdens het denken de bewuste verbinding met je ware Zelf

ontbreekt. Als je dus niet in het volle licht van je bewustzijn aan het

denken bent. Je vertoeft dan in de toestand van ego-bewustzijn. Deze

toestand is de oorzaak van al het lijden. Of dat nou fysiek, mentaal of

emotioneel is. Daarbij is de omvang van het lijden op het niveau van

diffuus-bewustzijn, verreweg het grootst.

In de toestand van ego-bewustzijn hol je als het ware blind achter alle

onwillekeurige, automatische en in veel gevallen repeterende gedach-

ten aan. En dat zijn er vaak nogal wat. Je hebt niet in de gaten, dat

je hierdoor sterk in een gedachtenwereld leeft. Het eigenlijke leven in

het ‘hier en nu’, gaat in dat geval voor een groot deel of volledig aan

je voorbij.

Gedachten halen je bewustzijn weg uit het moment. Zij nemen je mee

naar vervlogen tijden en de toekomst. Of je gedachten verleiden je om

na te gaan denken over het heden. En denken over het heden is we-

zenlijk anders, dan met vol bewustzijn in het ‘hier en nu’ aanwezig zijn.

Want het denken reduceert de oneindige diepte van het ‘hier en nu’ en

de dimensie van Zijn, tot een eindig en zeer beperkt heden.

Continu loert het gevaar van onbewust worden, in tal van verschillende

vormen. De ene keer flitsen er beelden door ons hoofd, die ons bewust-

zijn opeisen. Een ander moment is het de stem van de denker in ons.

207

Ook kan het een tastwaarneming, een geur of smaak zijn, die ons uit

het ‘hier en nu’ haalt. ‘Wakker’ blijven vraagt dan ook om voortdurende

opmerkzaamheid.

Boven je denken uitstijgen

Alle gedachten zijn waar te nemen. En zoals je al eerder hebt ingezien:

‘dat wat kan worden waargenomen, kan niet de waarnemer zijn’. Ge-

dachten zijn dus niets meer dan objecten, in het bewustzijn dat jij bent.

Jij bent het waarnemende subject. Je bent het vormloze bewustzijn en

de ruimte, waarin al deze gedachten kunnen bestaan. Daarin komen en

gaan alle gedachten, terwijl ‘Ik ben’ blijft.

Gedachten zijn vormen. Het zijn bewustzijnsobjecten die veelvuldig

verschijnen. De trekkracht van gedachten is groot. Een gedachte eist

als het ware al het bewustzijn voor zichzelf op. Als dat gebeurt, ben je

onbewust geworden. Aangezien dit gevaar continu op de loer ligt, is het

van belang om voortdurend heel alert te zijn. Dat is een kwestie van

bewustzijnsoefening. En dat kun je!

Oefen jezelf erin, om in het ‘hier en nu’ gedachten die verschijnen, stil

en opmerkzaam waar te nemen. Zonder je erdoor mee te laten sle-

pen. Merk hoe al deze gedachten komen en gaan. Merk ook op dat het

gevoelsbesef van ‘Ik ben’ blijft. Herken de diverse denkvormen. Dit zijn

de verschillende vermommingen, waarin gedachten zich in jouw be-

wustzijn aandienen. Je weet nu waar je jouw opmerkzaamheid op kunt

208

richten. De denkvorm kan zich namelijk aandienen als innerlijk ‘zien,

horen, aftasten, proeven of ruiken’. Verbind je bij het waarnemen van

deze gedachten, met het gevoelsbesef van ‘Ik ben’. Neem waar hoe de

gedachten, in welke vorm dan ook, komen en gaan. Wees je bewust

van de ruimte rondom alle gedachten. Want jij bent die ruimte!

Oordelen loslaten

Ga de uitdaging eens aan om na te gaan, in hoeverre de ‘denker’ in

jou oordeelt, over mensen die je tijdens het dagelijkse leven op je pad

tegenkomt. Wees alert op de gedachten die ontstaan, wanneer een

ander persoon in je bewustzijn komt. Dat kan op tal van manieren zijn.

Zo kan het zijn dat je in gedachten met iemand bezig bent. Of je komt

fysiek iemand tegen. Bijvoorbeeld omdat je iemand aan de overkant

van de straat ziet lopen of omdat je met iemand in gesprek bent. Merk

op in hoeverre je een oordeel hebt over deze persoon. Als dat zo is,

laat het oordeel dan los. Streef ernaar om de ander zoveel mogelijk vrij

van enig oordeel tegemoet te treden.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

209

210

Voelen

Ieder gevoel, dat samenhangt met de persoonlijkheid, is een bewustzijns-

object. Het is een gevoelsvorm die verschijnt, in het bewustzijn dat jij

bent.

Het denken heeft een uitwerking op jou, die veel verder gaat dan je ge-

dachten alleen. Aangezien je persoonlijkheid te zien is als een systeem,

211

beïnvloedt het denken ook de andere elementen van je persoonlijkheid,

zoals je gevoelens. Ook dit gebeurt in de toestand van ego-bewustzijn,

meestal onbewust en automatisch.

Je gedachten en je gevoelens vormen samen een psychologisch ge-

heel. Dit kun je kortweg je psyche of ego noemen. Voelen is dus, naast

het denken, het tweede aspect van je psyche. En net als bij het den-

ken, is de trekkracht van gevoelens groot. Ook gevoelens nodigen je

uit om onbewust te worden of te blijven. Je kunt dus net zo goed door

gevoelens, ondergedompeld zijn in de toestand van ego-bewustzijn.

Wanneer dat het geval is, eisen deze gevoelens al het bewustzijn op

voor zichzelf. Je bent dan als het ware het gevoel op zo’n moment.

Om te voorkomen dat dit gebeurt, is het belangrijk om te weten wat

voelen nu eigenlijk is en hoe gevoelens zich in jou openbaren. Net als bij

het denken zorgt dit ervoor dat je gevoelens herkent, zodra zij zich aan-

dienen. Je kunt gevoelens dan door je heen laten stromen, zonder er-

mee verstrikt te raken. Je blijft ‘wakker’. Vanuit hoger-bewustzijn neem

je dan waar, hoe gevoelens in jouw persoonlijkheid komen en gaan.

Het ontwarren van ‘voelen’

In ons dagelijks taalgebruik spreken wij veel over voelen en gevoel.

Maar wat is gevoel eigenlijk? Ergens weten wij allemaal wel wat wij

er ongeveer mee bedoelen, maar wat is nu bijvoorbeeld het verschil

tussen voelen en emoties?

212

Gevoelens kennen verschillende verschijningsvormen. Zo kun je iets

aanraken of op afstand bevoelen. Ook kun je geëmotioneerd zijn, een

bepaalde stemming ervaren, ergens gevoel voor hebben, intuïtief voe-

len, een onderbuikgevoel ervaren, op je gevoel afgaan en sensaties van

je lichaam ervaren. Al deze gevoelens doen zich voor, maar ze zijn daar-

mee nog niet hetzelfde. Ieder van de genoemde gevoelsvormen heeft

een specifieke betekenis. Die is als volgt:

Voelen:

De verzamelnaam voor het waarnemen van sensaties in de buitenwe-

reld van je persoonlijkheid, door aftasting én het innerlijk waarnemen

van emoties, stemmingen, intuïtie, onderbuikgevoel en sensaties van

je lichaam.

Aftasting:

Fysieke en niet-fysieke objecten in de buitenwereld van je persoonlijk-

heid benaderen en met gebruik van de huid aftasten. Zowel door daad-

werkelijke aanraking, als door het object vanaf afstand energetisch te

benaderen.

Emotie:

De energielading die ontstaat in je lichaam, als gevolg van psychologi-

sche processen en energetische overdracht.

213

Stemming:

De mentaal-emotionele toestand, waarin je psyche gedurende een

bepaalde tijd verkeert.

Ergens gevoel voor hebben:

Het natuurlijke vermogen van je persoonlijkheid om, vanuit gemak en

kracht, bepaalde activiteiten te verrichten.

Intuïtie:

Het vermogen van ieder mens om, zonder nadenken en door onmiddel-

lijke ingeving, informatie innerlijk waar te nemen.

Onderbuikgevoel:

Een deelvermogen van intuïtie, waarbij je zonder nadenken en door

onmiddellijke ingeving, gevoelsmatig iets weet.

Op je gevoel afgaan:

Vertrouwen op je intuïtie en daarnaar handelen.

Sensaties van je lichaam:

Het voelen van prikkels van je fysieke lichaam, waaruit je jouw gesteld-

heid van dat moment kunt opmaken.

214

Alle hiervoor genoemde vormen van voelen hangen samen met je per-

soonlijkheid. Ook dit zijn objecten, die verschijnen in het bewustzijn

dat jij bent. Oefen jezelf erin om in het ‘hier en nu’ gevoelens waar te

nemen, zonder je erdoor mee te laten slepen. Laat gevoelens, als deze

zich aandienen, eenvoudigweg er zijn. Accepteer het zoals het is en blijf

er met vol bewustzijn bij aanwezig. Zonder er iets aan te willen veran-

deren. Merk hoe alle gevoelens komen en gaan. Terwijl het gevoelsbe-

sef van ‘Ik ben’ blijft. Wees je bewust van het bewustzijn waarbinnen al

deze gevoelens zich voordoen. Want jij bent dat bewustzijn!

215

Uit emoties blijven

‘Een emotie ontstaat op de plaats waar verstand en lichaam elkaar

ontmoeten en is de reactie van het lichaam op het verstand; je zou ook

kunnen zeggen: een afspiegeling van het verstand in het lichaam.’ 5)

Dit citaat van Eckhart Tolle geeft de verbondenheid tussen emoties en

denken treffend weer. In het verlengde hiervan nodigt deze bewust-

zijnsoefening je uit, om los te komen van de emoties die zich aandie-

nen in je persoonlijkheid. Wees bij het doen van deze oefening alert op

de emoties die zich tijdens je dagelijkse leven aandienen. Veranker je-

zelf dieper in het ‘hier en nu’, zodra een emotie verschijnt. Sluit op dat

moment je ogen en volg enige tijd, met zoveel mogelijk opmerkzaam-

heid, de cyclus van iedere ademhaling. Richt vervolgens een deel van

je bewustzijn op de emotie die er is. Blijf als bewuste getuige aanwezig

bij de emotie, zolang deze er is. Je hoeft er niets aan te veranderen.

Neem de emotie in vol bewustzijn waar. Laat daarbij het volgende be-

sef door je heengaan: ‘Er zijn emoties, maar je bent niet deze emoties.’

Ervaar dat jij het zuivere bewustzijn bent, waarin alle emoties kunnen

bestaan.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

5) Eckhart Tolle, De kracht van het nu, Ankh-Hermes B.V., 2009

216

Verstrikt raken met vormen

Telkens wanneer je een trede lager gaat op de bewustzijnsladder, raakt

het bewustzijn dat jij bent, verder verwijderd van haar bron. Vormen

dienen zich dan aan. Zodra je van de laag nu-bewustzijn in de laag van

ego-bewustzijn terecht komt, raak je verstrikt met deze vormen. Het

is een verstrikking, omdat jij je op dat moment niet meer bewust bent

van je ware identiteit. Deze wordt dan namelijk overschaduwd door de

217

activiteit van je psyche.

De binnenwereld en buitenwereld van je persoonlijkheid, blijft in deze

toestand over als enige realiteit. Wat er dan gebeurt, is dat je alleen

nog maar vormen ofwel objecten waarneemt en die heel serieus neemt.

Je bent je er dan niet van bewust, dat dit slechts ‘objecten in bewustzijn’

zijn. Je hebt alleen nog ‘oog’ voor deze objecten en gaat voorbij aan

het meest wezenlijke van alles: het gevoelsbesef van ‘Ik ben’. Daar-

door gaan alle vormen met je op de loop. Je bent dan volledig in

de ban van ego-bewustzijn en onbewust verstrikt geraakt met de ge-

dachten en gevoelens van je persoonlijkheid.

Wanneer dat het geval is, wordt je haast continu geleefd door allerlei

gedachten en gevoelens. De ene gedachte roept de volgende gedachte

op. Uiteraard gaat dat ook gepaard met alle bijbehorende gevoelens.

Deze gedachten en gevoelens nemen bezit van je. Je gaat er helemaal

in op. Wanneer je bijvoorbeeld meemaakt dat iemand iets doet wat jou

boos maakt, neemt die boosheid bezit van je. Je lichaam vult zich dan

met spanning, je hoofd loopt rood aan en er spoken allerlei gedachten

over die ander en de situatie in je hoofd rond. Je bent er helemaal vol

van. En dat gebeurt allemaal, zonder dat je er bewust voor hebt geko-

zen. Tenslotte kies je er niet zelf voor om je lichaam met spanning te

vullen, je hoofd rood te maken en allerlei gedachten in je hoofd op te

roepen. Het gebeurt allemaal als vanzelf.

218

Vergelijk het met een bioscoopbezoek. Het gebeurt veel dat, wanneer

mensen naar een film zitten te kijken, zij helemaal in die film opgaan.

Het besef van ‘het is maar een film’, is op zo’n moment verdwenen. Er is

alleen nog maar film. In de toestand van ego-bewustzijn werkt dat pre-

cies zo. Mensen gaan in deze bewustzijnstoestand, helemaal op in de

gedachten en gevoelens die zich aandienen. Het bewuste gevoelsbesef

van ‘Ik ben’, is op zo’n moment verdwenen. Het bevindt zich buiten het

‘wakkere deel’ van hun bewustzijn.

219

Beelddenken herkennen

‘Het denken manifesteert zich onder andere door beelden die zich

aandienen in je hoofd.’

Deze bewustzijnsoefening nodigt je uit, om los te komen van de denk-

beelden, die zich aandienen in je hoofd. Daarvoor is het van belang om

dergelijke denkbeelden te herkennen, zodra deze verschijnen in je da-

gelijkse leven. Deze oefening helpt je daarbij. Veranker jezelf hiervoor

eerst in het ‘hier en nu’. Sluit je ogen en volg enige tijd, met zoveel

mogelijk opmerkzaamheid, de cyclus van iedere ademhaling. Richt

vervolgens een deel van je bewustzijn op de activiteit van je brein.

Merk welke innerlijke beelden verschijnen. Blijf er als bewuste getuige

bij aanwezig. Neem in vol bewustzijn waar, hoe deze denkbeelden

komen en gaan. Laat daarbij het volgende besef door je heengaan: ‘Er

zijn denkbeelden, maar ik ben niet deze denkbeelden.’ Ervaar dat jij

het zuivere bewustzijn bent, waarin alle denkbeelden kunnen bestaan.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

220

Fijn en pijn, twee kanten van dezelfde medaille

Je psyche is geneigd om voortdurend bezig te zijn, met het labelen en

waarderen van de wereld om je heen. Alle situaties die zich voordoen,

voor hebben gedaan of voor kunnen doen, kun je daarbij uiteindelijk

terugbrengen tot twee polariteiten. Namelijk de polariteiten ‘fijn’ en

‘pijn’.

221

Alles wat je in de categorie ‘fijn’ plaatst, ervaart je psyche als gewenst

en ontvang je doorgaans met open armen. Bij het voelen van pijn komt

je ego echter in verzet, het wil zo snel mogelijk van deze spanning af.

Het voelt zich bedreigd. Dit verzet manifesteert zich, in de toestand van

ego-bewustzijn, in een aantal vormen. Deze vormen hebben met elkaar

gemeen, dat het verschillende vormen van ‘wegdrukken’ zijn.

Zo kun je bijvoorbeeld een soort pantser om je heen maken, waarop

de pijnlijke situatie als het ware afketst. Denk hierbij aan het negeren

of ontwijken van een ongewenste situatie, die zich in je buitenwereld

voordoet. Je sluit je dan innerlijk hiervoor af. Als de pijn desondanks

toch voelbaar is, wil je daar meestal zo snel mogelijk vanaf. Projectie is

een manier die je ego daarbij helpt. In dat geval plaats je de pijn als

het ware buiten jezelf, door deze te projecteren op iemand anders.

Bij projectie maak je iemand anders verantwoordelijk voor de pijn,

de ongewenste gedachten en gevoelens, van je eigen persoonlijkheid.

Vaak gebruikt je ego daar een willekeurige aanleiding voor. Iets wat

zich voordoet, gebruikt je ego als aanleiding, om je spanning in af te

laten vloeien. In werkelijkheid gaat deze spanning dus niet over de

willekeurige situatie waarop het ego zich concentreert. De eigenlijke

oorzaak van de spanning, hangt samen met iets heel anders. Maar

daar wil het ego niets van weten, omdat het te bedreigend is.

Naast projectie zijn er nog meer manieren voor het ego om de pijn af

222

te laten vloeien. Zoals bijvoorbeeld in sport en seksuele gedragingen.

In sommige situaties is er echter geen afvloeiing van pijn mogelijk. In

dat geval kan je ego z’n laatste ‘wegdruktroef’ inzetten en dat is de pijn

verwijzen naar de catacomben van je psyche. Het ego wil dan zo de

bedreigende pijn wegnemen.

Zo worden er, in de toestand van ego-bewustzijn, heel wat ongewenste

gevoelens buiten het bereik van het ‘wakkere deel’ van je bewustzijn

opgeslagen. In de hoop ze nooit meer tegen te komen. Maar dat blijkt

onmogelijk. Diep in je psyche woekert dat alles verder. Het neemt je

zelfs nog meer in de greep. Alleen ben jij je daar niet van bewust.

Dit alles voltrekt zich namelijk buiten je bewuste blikveld. Het zit dan

verscholen in je onbewuste denkpatronen, automatismen en reflexen.

Het zet zich vast op plaatsen in je lichaam en dat kan weer tot allerlei

klachten en ziektes leiden. En wanneer de pijn dan toch, af en toe naar

boven komt, probeert je ego de pijn te verdoven. Door bijvoorbeeld je

persoonlijkheid aan te zetten tot eten, drinken, drugs, medicijnen, te-

levisie kijken of andere vormen van afleiding.

Het ‘wegdrukken’ van gevoelens van pijn, hindert de ervaring van

Passie. Zowel de Passie van het Hart als de Passie van de Ziel. Het

leven is namelijk te zien als een continue stroom, waarin zich allerlei

situaties voordoen. Gewenste en ongewenste situaties komen en gaan.

Zolang jij de neiging blijft volgen, om vast te willen houden aan wat

‘fijn’ is en weg te drukken wat ‘pijn’ is, verzet jij je tegen deze natuur-

223

lijke stroom. Je blijft daarmee vastgeketend in ego-bewustzijn.

De oplossing en bevrijding is in essentie heel eenvoudig. Accepteer

wat er is en wat zich aandient in het ‘hier en nu’. Verbind je met het

niveau van hoger-bewustzijn. Wees aanwezig bij dat wat er is. Neem je

gedachten en je gevoelens waar. Merk ook op welke wegdrukpatronen

zich daarbij innerlijk aandienen. Wees je er tevens van bewust, dat je

gedachten zich vaak innerlijk herhalen. Dit is symbolisch te zien als

een plaat die blijft hangen. Telkens weer speelt zich in het denken een

bepaalde situatie of redenering af, met alle bijbehorende gevoelens.

Deze herhaling in gedachten, van wat zich voor heeft gedaan of wat

zich voor zou kunnen doen, houdt je in een kwellende greep. Net zo-

lang totdat jij je hiervan losmaakt, door je bewustzijn te verruimen

naar het niveau van hoger-bewustzijn.

Vanuit hoger-bewustzijn ontdek je, dat ‘fijn’ en ‘pijn’ twee verschillende

kanten van dezelfde psychologische medaille zijn. Beide ervaringen zijn

namelijk verbonden met je psyche. Zij doen zich daarin voor en be-

staan dus alleen op de laag van ego-bewustzijn. Euforie en depressie

maken in die zin geen verschil. Wanneer je vertoeft in ego-bewustzijn,

zijn het twee verschillende vormen, waarin de oerverstrikking tot uiting

komt. Door in het ‘hier en nu’ bij je gedachten en gevoelens ‘aanwezig’

te zijn, kom je los van deze oerverstrikking.

224

Bewust lopen

Oefen jezelf eens in bewust lopen. Kom daarvoor eerst volledig aan

in het ‘hier en nu’. Sluit je ogen en volg dan enige tijd, met zoveel

mogelijk opmerkzaamheid, de cyclus van iedere ademhaling. Open na

verloop van tijd je ogen, terwijl je de bewuste ademhaling blijft prak-

tiseren. Kom vervolgens in beweging door te gaan lopen. Richt daarbij

in stilte een deel van je bewustzijn op dit lopen. Met de rest van je

bewustzijn, blijf je jouw ademhaling volgen. Wees de bewuste getuige

van het lopen. Laat eventuele gedachten en gevoelens die verschijnen

tijdens het lopen, als wolken aan de hemel, aan je voorbij trekken. Blijf

verankerd in het ‘hier en nu’ met je bewustzijn. Experimenteer daarbij

ook met verschillende looptempo’s. Loop zowel snel, op gewone snel-

heid, langzaam als heel langzaam. Ervaar de verschillen in sensaties,

tussen de diverse loopsnelheden. Ervaar welk looptempo je helpt, om

in het ‘hier en nu’ te zijn en te blijven.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

225

226

‘Aanwezigheid’

De staat van ‘aanwezigheid’ is verbonden met nu-bewustzijn. Op het

moment dat je dit niveau van bewustzijn bereikt, ben je namelijk ook

per definitie ‘aanwezig’. Wat dat betekent is het volgende. Je bent op

zo’n moment, gezeteld in Zijn, in vol bewustzijn aanwezig bij dat wat

er is in het ‘hier en nu’. Het is dan ook een uiterst ‘wakkere’ staat van

bewustzijn. Deze hogere bewustzijnstoestand, kun je in één woord uit-

227

drukken met de term ‘aanwezigheid’. Het is de aanwezigheid van je ware

Zelf, die je in vol bewustzijn ervaart.

De ‘bewustzijnsladder’ laat zien, dat nu-bewustzijn is onder te brengen

in twee niveaus. Namelijk hoger-bewustzijn en Al-bewustzijn. Op het

niveau van Al-bewustzijn, gaat het zuivere bewustzijn dat jij bent op in

haar bron. Het bewustzijn dat jij bent, verruimt zich dan tot een abso-

luut geheel. Je ervaart ‘alles is één’. Dit is een bewustzijnstoestand van

totaal ontwaakt zijn. Het is de meest ‘wakkere’ staat. Dit wordt ook wel

een verlichte staat van bewustzijn genoemd. Het bewuste gevoelsbe-

sef van ‘Ik ben’, verruimt zich in deze toestand tot het meest wezenlijke

niveau. Het ervaart zichzelf als de bron van alle vormen die er zijn.

Op het niveau van hoger-bewustzijn, kenmerkt ‘aanwezigheid’ zich door

bewuste waarneming. Dat betekent dat je als stille en bewuste getuige

waarneemt, wat er is in het ‘hier en nu’. Vanuit je verbondenheid met

Zijn, neem je waar wat zich voordoet in de wereld. Zowel in als rondom

je persoonlijkheid. Zo neem je bijvoorbeeld heel opmerkzaam het den-

ken waar. Je bent je bewust van de gedachten die zich aandienen.

Zonder dat je met deze gedachten verstrikt raakt. Je neemt enkel waar,

hoe deze gedachten komen en gaan.

Soms zijn dat er onstuimig veel. Gedachten volgen elkaar dan in hoog

tempo op. De ene gedachte veroorzaakt dan alweer de volgende ge-

dachte, en zo gaat het maar door. De activiteit van je denken, is in dat

228

geval te vergelijken met de beweging van een woeste rivier. Soms is je

denken echter relatief rustig. Dan is het meer te vergelijken met een

kabbelend beekje. Hoe dan ook. Vanuit de toestand van ‘aanwezigheid’

laat je al deze gedachten, als wolken aan de hemel, aan je voorbij

waaien. Je blijft verbonden, met de hogere dimensie van Zijn.

‘Aanwezigheid’ beperkt zich niet alleen tot gedachten. Vanuit het ni-

veau van hoger-bewustzijn, neem je net zozeer alle gevoelens waar

die komen en gaan. Je blijft bij al deze gevoelens aanwezig, zolang ze

er zijn. Zonder er wat van te vinden en dus over na te gaan denken.

Je blijft gezeteld in Zijn. Je neemt al deze gevoelens waar, als objecten

in bewustzijn. Net zozeer ben jij je ervan bewust, dat de sensaties van

je fysieke en niet-fysieke lichaam, en alle vormen in de buitenwereld,

allemaal bewustzijnsobjecten zijn. Hoe groter je mate van ‘aanwezig-

heid’ is, hoe meer intens je bewustzijnservaringen worden. Want wan-

neer je diep geworteld raakt in Zijn, ontstaat er ook een diepte in je

waarneming. Je bent je er dan van bewust, dat alle vormen voortko-

men uit dezelfde bron.

‘Aanwezig zijn’ betekent dus dat je, gezeteld in Zijn, onthecht waar-

neemt wat zich voordoet in het ‘hier en nu’. Deze onthechting wordt

ook wel de-ïdentificatie genoemd. Je bent dan namelijk losgekomen

van je persoonlijkheid, de oerverstrikking is doorbroken. Op zo’n mo-

ment identificeer jij je niet meer met je persoonlijkheid. Je bent je dan

namelijk bewust van je ware identiteit en dat is zuiver bewustzijn.

229

Wanneer je bewustzijnsobjecten, zoals gedachten of gevoelens, ont-

hecht waarneemt, bestaat er een betekenisvolle ruimte rondom het

waargenomen object. Die ruimte is het bewustzijn dat jij bent. Die

ruimte zorgt ervoor, dat je er niet mee verstrikt raakt. Het bewustzijns-

object kan je dan niet opeisen voor zichzelf. Opeisen betekent dat je

er helemaal in opgaat. Als dat gebeurt, is er alleen nog maar object en

geen ruimte meer rondom het object. Je bent op zo’n moment afwezig

en opnieuw verstrikt geraakt.

Bij onthechte waarneming daarentegen, neem je bijvoorbeeld pijn in

het fysieke lichaam van je persoonlijkheid waar, zonder de pijn te zijn.

Zo neem je ook onthecht de stemming van je persoonlijkheid waar,

zonder je daardoor mee te laten slepen. Ook de emoties, zonder daarin

weg te zakken. Of de gedachten die zich aandienen, zonder in gedach-

ten verzonken te raken. Of intuïtieve waarnemingen, zonder deze tot

hoogste waarheid te bestempelen. Door onthecht aanwezig te zijn bij

alles wat er is, ervaar je een stralende en oneindig diepe innerlijke

vrede, die onlosmakelijk verbonden is met de dimensie van Zijn.

Afwezigheid

Vertoeven in ego-bewustzijn, is dus anders gezegd een bewustzijns-

toestand van ‘afwezig zijn’. Er is geen sprake van de bewuste getuige

van de waarneming zijn. Je maakt daarmee als het ware een ‘vrije val’,

van de laag van nu-bewustzijn naar de laag van ego-bewustzijn. Je

wordt daarmee spiritueel gezien weer onbewust. Het psychologische

230

concept ‘tijd’ dient zich aan, waarmee verleden, heden en toekomst op

het toneel verschijnen. Ook lijden dient zich dan onvermijdelijk aan.

Dat kan een psychologisch lijden, een fysiek lijden of een combinatie

van beide zijn.

Wortelen in Zijn

Wanneer je goed geworteld bent in Zijn, heb je voortdurend een stuk

van je bewustzijn in verbinding met deze dimensie. Je kunt de verbin-

ding daarbij zien als een veiligheidskoord, dat zorgt voor een goede

verankering. Deze verankering zorgt ervoor, dat je ‘aanwezig’ blijft bij

dat wat er is. Daardoor wordt jij je ook steeds bewuster van de ver-

strikkingen, neigingen, driften, verlangens, patronen en conditionerin-

gen, die je persoonlijkheid met zich meedraagt. Vanuit je groeiende

mate van ‘aanwezigheid’ kun je deze dan loslaten. Want zoals je al

eerder hebt ingezien: ‘dat wat woekert in het donker, lost op in het

licht.’ Dat is het licht van jouw bewustzijn. Het bewustzijn dat je bent.

Bewustzijnsoefeningen helpen je om het licht van jouw bewustzijn

steeds feller te maken. ‘Aanwezigheid’ is namelijk niet een bewust-

zijnsniveau dat zomaar ontstaat. Het vraagt om inzet. Je maakt dit

bewustzijnsniveau actief, zodra je er zelf verbinding mee maakt. Daar

is stilte, rust en opmerkzaamheid voor nodig. Als je gehaast met ‘iets’

bezig bent, verlies je meestal weer het bewuste gevoelsbesef van ‘Ik

ben’. Jij, als bewuste getuige van de waarneming, raakt dan weer af-

wezig. De realisatie van de Passie van de Ziel, is dan ook te zien als een

231

levenskunst, die je iedere dag opnieuw kunt praktiseren. Het vraagt om

voortdurende inzet om ‘wakker’ en ‘aanwezig’ te blijven, bij dat wat er

is. Het beoefenen van meditatie kan je daarbij helpen.

Dieper doordringen in Zijn

Kies een rustige plek en neem minimaal een half uur de tijd voor deze

oefening. Deze bewustzijnsoefening nodigt je namelijk uit, om dieper

in de dimensie van Zijn door te dringen. Nog ‘wakkerder’ te worden.

Sluit hiervoor je ogen en kom aan in het ‘hier en nu’ door het bewust

volgen van je ademhaling. Volg, met zoveel mogelijk opmerkzaam-

heid, de cycli van iedere ademhaling. Wees met je volledige bewustzijn

aanwezig bij je ademhaling. Laat eventuele ‘objecten in bewustzijn’

die zich aandienen, voor wat ze zijn. Word zoveel mogelijk één met

je ademhaling. Laat je adem je zo diep mogelijk meevoeren in de di-

mensie van Zijn. Ervaar hoe het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ ook in deze

uiterst ‘wakkere’ staat van bewustzijn blijft bestaan.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

232

Mediteren

Meditatie helpt je bij de realisatie van de Passie van de Ziel. Als je

mediteert, creëer je namelijk een exclusief moment van nu-bewustzijn.

Je beoefent op zo’n moment het doen van een bewuste ademhaling.

Dit helpt je om zo ‘wakker’ mogelijk in het ‘hier en nu’ aanwezig te zijn.

Dergelijke momenten maken dat je meer en meer geworteld raakt in

Zijn. Je tilt je bewustzijn daarmee naar een hoger niveau. Dat werkt

233

ook door in je dagelijkse leven. Je raakt zodoende steeds meer ‘aan-

wezig’ bij dat wat er is.

Je kunt mediteren op een traditionele wijze. Je zit dan op de grond,

eventueel op een meditatiekussen of -bankje, in een meditatiehouding.

Maar er zijn meerdere manieren. Je kunt namelijk net zo goed mediteren

terwijl je loopt, ligt, staat of zit op een stoel. Neem in ieder geval wel al-

tijd als je zit, zoveel mogelijk een ‘wakkere’ houding aan. Hang bijvoor-

beeld niet achterover of voorover. Zit zoveel mogelijk fier rechtop. Een

rechte rug helpt je om ‘wakker’ te blijven. De energie van je lichaam

kan zo goed doorstromen.

Verder kun je langere tijd mediteren, zoals een half uur, een uur of zelfs

een hele dag. Dit hoeft overigens niet. Je kunt gedurende je dag ook

diverse kortere meditatiemomenten creëren. Het verankeren van je be-

wustzijn op het niveau van hoger-bewustzijn, is ook heel goed mogelijk

door een aantal keren per dag een ‘1-minuut meditatie’ te doen. Dat

kan zelfs in de file, wachtend in de rij voor de kassa in de supermarkt,

lopend naar je werk, luisterend naar muziek, kokend achter het fornuis

en bij het afwassen. Dit zijn allemaal voorbeelden van dagelijkse situa-

ties, die zich uitstekend lenen voor het beoefenen van ‘aanwezigheid’.

Want daar is meditatie uiteindelijk voor bedoeld. Niet om ‘slechts’ en-

kele momenten van je leven heel ‘wakker’ te zijn, in de vorm van die

paar keer dat je langere tijd mediteert. Nee, het gaat er juist om zoveel

234

mogelijk ‘wakker’ te zijn tijdens je dagelijkse leven. Ook korte medi-

taties helpen je daarbij. Mede ook omdat deze eenvoudig zijn te reali-

seren. Korte meditatieve momenten zijn makkelijker in te passen in je

dagelijkse leven. Je kunt het in feite overal en altijd praktiseren. Geen

enkele situatie is daarvan uitgezonderd!

Wat is meditatie?

Mensen blijken meditatie in de praktijk op verschillende manieren uit

te leggen. Op de vraag ‘wat is mediteren voor jou?’, zijn dan ook tal

van antwoorden te horen. Voorbeelden hiervan zijn het luisteren naar

muziek, het doen van yoga, het lezen van religieuze of filosofische tekst-

en, zingen, het doen van ontspanningsoefeningen, het volgen van ge-

leide visualisaties en zo nog veel meer.

Ik ben het er volledig mee eens, dat al deze activiteiten voor een per-

soonlijkheid prettige activiteiten kunnen zijn. Er is alleen wel een kri-

tische kanttekening bij te plaatsen. Los van het ‘plezier’ dat iemand

hieraan beleeft, is het ook heel goed mogelijk om al deze activiteiten

te verrichten, vanuit een toestand van ego-bewustzijn. Op het moment

dat daar sprake van is, noem ik het geen meditatie. Want waar het bij

meditatie om gaat, is het volgende:

Meditatie is een spirituele oefening, waarbij je er zelf voor kiest om je

bewustzijn gedurende een bepaalde tijd zo goed mogelijk naar bin-

nen te richten, om zo diep mogelijk door te dringen en te verblijven

235

in nu-bewustzijn. Alle activiteit is erop gericht om het niveau van

hoger-bewustzijn te realiseren of zelfs te overstijgen, door in een

staat van Al-bewustzijn te verkeren.

Laten wij eens kijken wat de auteur Ken Wilber, ook wel de ‘Einstein’

van het menselijk bewustzijn genoemd, in zijn boek ‘Overgave en Strijd’

over meditatie vertelt:

Waar het bij meditatie of kontemplatie om gaat - ongeacht in het

Oosten of in het Westen, christelijk, moslim, boeddhistisch of hin-

doeïstisch - is inderdaad ons te bevrijden van de ‘optische illusie’ dat

wij slechts gescheiden ego’s zijn die los staan van elkaar en van de

eeuwige geest, en in plaats daarvan te ontdekken, dat als we een-

maal bevrijd zijn uit de gevangenis van de individualiteit, we één zijn

met God en dus één met alle manifestatie, op een volmaakt tijdloze

en eeuwige manier. 6)

Sri Ramana Maharshi, de bekende wijze uit India, vertelt in het boek

‘Gesprekken’ het volgende over meditatie:

Mediteren op een object zal je niet helpen. Daarom moet je leren

beseffen dat subject en object één zijn. Bij het mediteren op een

object vernietig je dat besef van één zijn en creëer je dualiteit. Medi-

teer alleen op het Zelf. Probeer je bewust te worden dat het lichaam

niet jij is, de emoties niet jij zijn, het intellect niet jij is. Wanneer dit

6) Wilber, Ken. Overgave en strijd, Amsterdam: Uitgeverij Karnak, 1998

236

alles het zwijgen is opgelegd, zul je merken dat er iets anders is;

houd daaraan vast en het zal zichzelf openbaren. 7)

In hetzelfde boek is nog een citaat van Sri Ramana Maharshi over

meditatie opgenomen:

Visioenen en geluiden die zich tijdens het mediteren voordoen, moe-

ten als afleidingen en verleidingen worden beschouwd. De aspirant

moet zich door geen van deze laten verleiden. Visioenen geven het

mediteren iets extra’s en niets meer dan dat. 8)

Het is zeker waar dat het beoefenen van meditatie, in de zin van wat

ik daaronder versta, allerlei prettige bijwerkingen heeft voor iedere per-

soonlijkheid. Zo kan meditatie het denken sterker maken, de concen-

tratie vergroten, tot ontspanning leiden en de last van psychische en

fysieke klachten verminderen of zelfs helemaal laten verdwijnen. Maar

dit alles is niet het uiteindelijke doel.

Het model van de bewustzijnsladder laat je zien dat nu-bewustzijn uit

twee lagen bestaat, namelijk hoger-bewustzijn en Al-bewustzijn. Bij

meditatie worden beiden geoefend en gepraktiseerd, waarbij het in

essentie uiteindelijk gaat, om het verwezenlijken van een hogere staat

van bewustzijn, gedurende je dagelijkse leven. Meditatie is dus kort-

weg te zien, als het cultiveren van nu-bewustzijn. Daarin worden alle

activiteiten vanuit ‘aanwezigheid’ verricht en ben je vrij van identificatie

7) 8) Sri Ramana Maharshi. Gesprekken, Deventer: Uitgeverij Ankh-Hermes, 2002

237

met je persoonlijkheid.

Een warm stiltebad

Deze bewustzijnsoefening is nagenoeg gelijk aan de bewustzijns-

oefening ‘Dieper doordringen in Zijn’, van het hoofdstuk hiervoor. Het

verschil is, dat je er bij deze oefening voor kiest om gedurende nog

langere tijd stil en ‘wakker’ te zijn. Ga daarbij uit van minimaal ander-

half uur. Zorg ervoor dat je alleen bent. Voorkom afleiding door andere

mensen, een telefoon die rinkelt, een wekker die afgaat of muziek

die op de achtergrond speelt. Deze bewustzijnsoefening kun je zowel

binnen als buiten doen. Kies in dat laatste geval wel voor een rustige

plek, bijvoorbeeld ergens in de natuur.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

238

Positie van je Ziel

Tussen ‘hemel en aarde’

De positie van je Ziel is in het levensvisiemodel ‘De Passie Piramide’

aangeduid met de punt. Op de ‘bewustzijnsladder’ is dat het niveau

van hoger-bewustzijn. Deze posities symboliseren dat je Ziel zich tus-

sen ‘hemel en aarde’ bevindt. Je Ziel begeeft zich op het grensvlak van

twee dimensies. Dat is de aardse realiteit, waarin jouw persoonlijkheid

239

bestaat en de dimensie van Zijn. Het vormloze en zuivere bewustzijn.

De aardse realiteit bestaat uit een wereld vol met vormen. Iedere vorm

is een manifestatie. Het is ‘iets’. Zuiver bewustzijn is ‘niet iets’. Het is de

vormloze bron, van waaruit alle vormen ontstaan en daar uiteindelijk

ook weer naar terugkeren. Het bewustzijn, dat jij bent, bevindt zich dus

precies op het grensvlak, tussen ongemanifesteerd en gemanifesteerd

bewustzijn.

De naam hogere Zelf of hoger-bewustzijn, wordt gebruikt om aan te ge-

ven, dat je ware Zelf boven je persoonlijkheid uitstijgt. Hoger-bewust-

zijn is daarmee wezenlijk anders dan bijvoorbeeld je intellectuele ver-

mogens. Want een intellectueel vermogen is een denkvermogen en is dus

verbonden aan je persoonlijkheid. Daarentegen stijgt hoger-bewustzijn

boven je persoonlijkheid uit. Het kan het denken aanschouwen, zonder

ermee verstrikt te zijn.

Zolang het bewustzijn, dat jij bent, gericht is op het waarnemen van

vormen, zal het zich hiervan bewust zijn. De wereld zal zich dan in het

bewustzijn, als geheel van objecten, manifesteren. Dat zijn alle vormen

uit de binnenwereld én de buitenwereld van je persoonlijkheid. Zodra

bewustzijn zich richt op haar bron, zal het hierin opgaan. Er één mee

worden. Op dat moment is er geen scheiding meer tussen waarnemer

en waarneming. Er is alleen ‘Bewust Zijn’.

240

De ‘aanwezigheid’ van een bloem, plant of boom

Laat je inspireren door de volledige ‘aanwezigheid’ van een bloem, een

plant of een boom. Experimenteer hier eens mee. Kom bij het doen

van deze bewustzijnsoefening eerst volledig aan in het ‘hier en nu’.

Sluit je ogen en volg dan enige tijd, met zoveel mogelijk opmerkzaam-

heid, de cyclus van iedere ademhaling. Open na verloop van tijd je

ogen, terwijl je de bewuste ademhaling blijft praktiseren. Richt daarbij

in stilte een deel van je bewustzijn op de bloem, de plant of de boom

die je ziet. Blijf met de rest van je bewustzijn jouw ademhaling volgen.

Laat eventuele gedachten en gevoelens, die verschijnen tijdens het

kijken, als wolken aan de hemel aan je voorbij trekken. Blijf met je

bewustzijn verankerd in het ‘hier en nu’. Besef de totale ‘aanwezigheid’

van de bloem, de plant of de boom. Word één met deze ‘aanwezigheid’.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

241

242

De Passie van de Ziel praktiseren

Maak van ieder moment het belangrijkste moment

van je leven en beleef deze vanuit nu-bewustzijn!

De Passie van de Ziel en de Passie van het Hart kunnen uitstekend naast

elkaar bestaan. De Passie van de Ziel nodigt je uit, om ieder moment

zo nu-bewust mogelijk te leven. De Passie van het Hart nodigt je uit,

243

om de energie van je persoonlijkheid, recht uit het Hart, zo makkelijk

mogelijk en volop te laten stromen.

Door van ieder moment het belangrijkste moment van je leven te maken

en te beleven vanuit nu-bewustzijn, praktiseer je de Passie van de Ziel.

Iedere dag opnieuw. Met de realisatie daarvan ben je namelijk nooit

klaar. Want de realisatie van de Passie van de Ziel, is geen doel op zich.

De weg is het doel. Deze weg bestaat uit alle levenssituaties, die je

dagelijks op je levenspad tegenkomt. Bewandel dit pad dan ook zoveel

mogelijk vanuit de staat van nu-bewustzijn.

Hierdoor ben je namelijk vrij van tijd en blijf je uit de greep van de

dwangmatige en continue processen, die zich afspelen in je psyche.

Omdat je, verankerd in het ‘hier en nu’, vanuit een hoger niveau van

bewustzijn, aanwezig bent bij dat wat er is. Zo beleef je ieder moment

nu-bewust. ‘Wakker’ neem je dan waar wat zich in het ‘hier en nu’

voordoet. Zowel in de binnenwereld als in de buitenwereld van je per-

soonlijkheid. Je bent je ervan bewust dat dit één is. Er bestaat slechts

één wereld.

Leef! Ervaar het leven zo intens mogelijk. Zie een bloem en blijf kijken,

wees erbij ‘aanwezig’. Laat het eventuele commentaar van de denker in

jou voor wat die is. Wat deze ook over de bloem vertelt. Ruik eraan en

laat deze sensatie door je heen gaan. Merk op hoe het is om bij deze

bloem ‘aanwezig’ te zijn. Kijk naar de schakering van de blaadjes en

244

blijf kijken. Laat haar kleuren op je inwerken. Voel de ‘aanwezigheid’

van de bloem en wordt er één mee. Raak diep verankerd in het ‘hier

en nu’!

Wees ‘aanwezig’ bij alles wat je doet en laat je raken door een zons-

ondergang, het neerdwarrelen van een herfstblad, het zien van een

spelend kind, het horen van het getjilp van een vogel. Geniet, en neem

waar hoe je geniet. Wees ‘aanwezig’ bij het proeven van een kop thee,

bij het horen van het kabbelende water, bij het voelen van de wind

op je huid, bij het horen van de stilte, bij het ruiken van de geur van

lentebloesem, bij het volgen van je ademhaling, bij het waarnemen van

een gedachte, bij het voelen van je hand die de hand van een ander

raakt. Leef!

Wees ‘aanwezig’ bij de emotie die zich in je aandient, bij het voelen van

de energie tussen je handen, bij de pijn in je lichaam, bij het diep in

de ogen van de ander kijken, bij het de ander diep in jouw ogen laten

kijken, bij het spreken, bij het lopen, bij het luisteren, bij het eten en

drinken, bij het horen van de regendruppels die tikken op het dak, bij

het voelen van de warmte van de zon op je huid, bij het poetsen van

je tanden, bij het voelen van hoe je voeten staan op de grond, bij het

rollen van de tranen over je wangen, bij het voelen van het leven in

je handen, bij het ontvangen van een compliment en bij het lachen

om een grap. Blijf ‘wakker’ en beleef alles wat je doet, zo nu-bewust

mogelijk!

245

Creëer exclusieve en stille momenten van intens nu-bewustzijn. Help

jezelf hieraan herinneren, door een signaal af te laten gaan of iets in

je broekzak te steken, dat je eraan herinnert op de momenten dat je

het weer voelt. Zet een streep in je agenda. Of kies een aantal vaste

momenten op de dag. Ga dan staan, zitten, liggen of lopen en duik zo

diep mogelijk in nu-bewustzijn. Beoefen het ‘wakker Zijn’. Verbind je

met je adem, de trouwe bondgenoot, die je in het ‘hier en nu’ brengt

en houdt.

Ervaar de ‘aanwezigheid’ in de vorm van ‘Ik ben’ bij alles wat er is. Laat

de stralende en oneindig diepe innerlijke vrede in je bewustzijn stro-

men en er zijn. Soms krachtig en op de voorgrond, soms subtiel en meer

op de achtergrond. Wees je bewust van de gelukzaligheid die dit brengt!

246

Het ware Zelf van anderen ‘zien’

Ieder mens heeft dezelfde ware Zelf. Door het doen van deze oefening,

ervaar jij hoe het is om je daarmee te verbinden. Verbind je eerst met

je eigen ware Zelf. Kom aan in het ‘hier en nu’, door het bewust volgen

van je ademhaling. Sluit je ogen en volg, met zoveel mogelijk opmerk-

zaamheid, de cyclus van iedere ademhaling. Richt je bewustzijn zo vol-

ledig mogelijk op je ademhaling. Laat de ‘objecten in bewustzijn’ voor

wat ze zijn. Wees zoveel mogelijk één met je ademhaling. Laat je adem

je zo diep mogelijk in de dimensie van Zijn voeren. Open na verloop

van tijd je ogen, terwijl je de bewuste ademhaling blijft praktiseren.

Laat eventuele gedachten en gevoelens, als wolken aan de hemel, aan

je ware Zelf voorbij trekken. Blijf verankerd in het ‘hier en nu’, met het

gevoelsbesef van ‘Ik ben’. Ga dan op pad, bijvoorbeeld naar buiten de

straat op. Richt je bewustzijn op de mensen die je ziet. Besef dat hun

persoonlijkheid een masker is, waarachter hun ware Zelf huist. Verbind

je in stilte met dit ware Zelf, van ieder mens dat je tegenkomt. Doe dat

vanuit een sterke mate van ‘aanwezigheid’.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

247

248

249Korte samenvatting

250

Korte samenvatting

Passie is datgene ervaren wat je diep van binnen, vanuit je kern, graag

wilt ervaren.

Diep van binnen, in de kern van je persoonlijkheid, verlang jij naar be-

paalde ervaringen. Dit verlangen is in essentie universeel. Het is in jou

en in ieder ander mens, waar dan ook ter wereld, aanwezig en in de

251

basis hetzelfde. Dit verlangen bestaat al duizenden jaren. In die zin kun

je het een oerverlangen noemen. In de Passionaire visie op Passie is

dit verlangen tweeledig. Jij hebt namelijk twee oerverlangens. Dat is de

Passie van het Hart en de Passie van de Ziel. En deze twee Passies,

hangen nauw samen met jouw wens om gelukkig te zijn.

Vanuit de ‘oude kijk op geluk’, die tot op de dag van vandaag nog

steeds voortleeft, zoeken veel mensen geluk buiten zichzelf. Zij maken

hun geluk afhankelijk van externe omstandigheden, zoals het hebben

van een goede baan of het hebben van succes. Zo lang mensen zich

alleen blijven richten op het leven van deze ‘oude kijk op geluk’, zo lang

zullen zij onbewust blijven.

Het gevolg daarvan is namelijk, dat zij de stralende en oneindig diepe

innerlijke vrede, die altijd onvoorwaardelijk in hen aanwezig is, niet

ervaren. Ook zijn zij zich er dan niet van bewust, dat je iedere situatie

vanuit je Hart kunt leven. Dit alles is het ware geluk, dat overal en altijd

te realiseren is. Ongeacht of de omstandigheden in het leven van je

persoonlijkheid, nou mee- of tegenzitten. Dat is leven vanuit ‘Hart en

Ziel’. Of nog concreter gezegd, het leven van de Passie van het Hart en

de Passie van de Ziel.

Passie heeft veel te maken met ‘wakker’ worden en daar zijn bezinnings-

momenten voor nodig. Bezinnen op je Passie, betekent dat je loskomt

van de automatische piloot en je daadwerkelijk bewust wordt van hoe

252

je leeft. Dergelijke momenten van bezinning zijn belangrijk. Juist deze

momenten kunnen het verschil maken in de kwaliteit van je leven. Dat

is natuurlijk wel afhankelijk van wat je daarna doet, met de inzichten

die je op een bepaald moment hebt. De momenten van bezinning kun-

nen ertoe leiden, dat je ontwaakt uit een onbewuste manier van doen,

die je eigenlijk helemaal niet wilt. Of die misschien zelfs wel schadelijk

is voor jezelf of anderen.

De bewustzijnsladder

Het model van ‘de bewustzijnsladder’ laat je zien, dat je mate van

‘wakkerheid’ is onder te brengen op één van de vier niveaus. Dit zijn

vier niveaus van bewustzijn. Het model visualiseert het proces van ont-

waken, naarmate je hoger gaat op de ‘ladder’. Want je Passies ont-

dekken, betekent dat je wakker(der) wordt. Je bent je dan van méér

bewust. Zowel in de binnenwereld, als in de buitenwereld van je per-

soonlijkheid. De vier niveaus van bewustzijn staan weergegeven in het

volgende overzicht:

Diffuus-bewustzijn:

Je leeft onbewust van ‘buiten naar binnen’. De buitenwereld is daarbij

de maat. Met alle bijbehorende patronen, overlevingsmechanismen

en conditioneringen. Diffuus-bewustzijn betekent, dat je grotendeels

op de automatische piloot je leven leeft. Je ervaart je persoonlijkheid

op dit niveau van bewustzijn als je ware identiteit.

253

Kern-bewustzijn:

Je leeft bewust van ‘binnen naar buiten’. Vanuit je Hart. Jouw binnen-

wereld is dan de maat. Je bent volledig bewust van je eigen persoonlijk-

heid, met alle bijbehorende Passiedrijfveren. Deze Passiedrijfveren

leef je ook zo bewust mogelijk. Net als bij diffuus-bewustzijn, ervaar

je op dit niveau je persoonlijkheid als je ware identiteit.

Hoger-bewustzijn:

Op dit niveau van bewustzijn, doorbreek je de oerverstrikking tussen

je ware Zelf en je persoonlijkheid. Je ontdekt en ervaart dat je ware

identiteit zuiver bewustzijn is. Daardoor stroomt ook de ervaring van

een stralende en oneindig diepe innerlijke vrede, in je bewustzijn. Dit

is onvoorwaardelijk geluk. Ongeacht hoe je persoonlijke omstandig-

heden zijn, is deze ervaring altijd diep van binnen aanwezig. Het is

de aanwezigheid van je ware Zelf. Je ervaart vanuit deze staat van

bewustzijn, de binnenwereld en buitenwereld van je persoonlijkheid,

heel bewust. De omgeving rondom je persoonlijkheid, benader je

vrij van oordelen, vrij van verwachtingen en vrij van interpretaties.

Je neemt waar wat er is in het ‘hier en nu’, zonder daarmee verstrikt

te zijn. Je bent één, met de stille en bewuste getuige.

Al-bewustzijn:

Dit is het hoogste niveau van bewustzijn, vrij van iedere vorm van

begrenzing. Het is bewustzijn zonder grenzen. Hierin ontdek je en

ervaar je, dat wij diep van binnen, in de diepste kern van ons eigen

254

wezen, wezenlijk één zijn met alles. Je ervaart het bewustzijn, dat jij

bent, op dit niveau als oneindig, vormloos, onpersoonlijk, liefdevol

en levend. Dit is de toestand van verlicht bewustzijn.

De Passie Piramide

De Passie Piramide is een levensvisiemodel. Het staat symbool voor

een heel en gepassioneerd mens. Een hoger-bewust mens, die leeft

in volledige harmonie, met zichzelf en z’n omgeving. Dat is een mens

die leeft vanuit ‘Hart en Ziel’. De Passie Piramide is dan ook een

holistisch en spiritueel model. Met vier hoeken aan de onderzijde, is er

veel stevigheid. Alle vier de hoeken hebben betekenis en staan voor

de verschillende dimensies van het mens-zijn. Deze dimensies zijn het

fysieke lichaam, het niet-fysieke lichaam, het denken en het voelen.

Samen, alle vier de hoeken bij elkaar, vormen ze de persoonlijkheid.

Het denken en het voelen, vormen bij elkaar de psyche ofwel het ego.

De persoonlijkheid is te zien als het ‘voertuig en werktuig’. De punt van

De Passie Piramide staat symbool, voor het ware Zelf van ieder mens.

De harmonie van het model wordt in de praktijk bereikt door het vol

erkennen en goed onderhouden van alle vijf de dimensies.

De Passie van het Hart

Ieder mens bloeit op onder een aantal innerlijke omstandigheden. Als

die van toepassing zijn, kan de energie van de persoonlijkheid het mak-

kelijkst stromen. Deze innerlijke omstandigheden zijn helder in kaart

te brengen, aan de hand van de zeven universele Passiedrijfveren.

255

Iedere Passiedrijfveer dekt een eigen lading en geeft antwoord op een

specifieke vraag.

Kern-Gaven : waar ben ik heel goed in?

Kern-Waarden : wat vind ik heel belangrijk?

Kern-Overtuigingen : waar ga ik vanuit?

Kern-Activiteiten : wat doe ik het liefst?

Kern-Groei : waarin wil ik mijzelf ontwikkelen?

Kern-Bijdrage : wat wil ik bijdragen?

Kern-Contact : wat ervaar ik intuïtief?

Zodra je als mens stilstaat bij de bovenstaande vragen en de antwoor-

den hierop vindt, krijg je jouw Passie van het Hart volledig in beeld. Het

wordt je dan helder, wat jou in essentie als mens drijft. Deze bewust-

wording maakt het mogelijk, om hier ook bewust naar te gaan leven.

En vrij leven vanuit het Hart, is ook waar jij naar verlangt. Dit brengt je

rechtstreeks in de ervaring van Passie! De Passie van het Hart.

De Passie van de Ziel

Diep van binnen, in de kern van je persoonlijkheid, schuilt naast de

Passie van het Hart nog een oerverlangen. Dat is de Passie van de

Ziel. Wanneer je verbinding maakt met deze Passie, kom je in bewe-

ging. Je ontdekt en ervaart in het ‘hier en nu’, dat je ware identiteit

zuiver bewustzijn is. Je ervaart dat je één bent met alles. Het bewust-

zijn dat jij bent, is zich dan bewust van zichzelf als bewustzijn. Dit is

256

het gevoelsbesef van ‘Ik ben’ of in andere woorden de ‘ervaring van

Zijn’. Deze ervaring ontstaat vanaf het niveau hoger-bewustzijn op de

‘bewustzijnsladder’. En dat niveau is voor iedereen bereikbaar. In feite

hoef je niets meer te doen, dan je te verbinden met je eigen essentie.

Verwachtingen loslaten

In je dagelijkse leven ontmoet je vaak mensen. Experimenteer er eens

mee hoe het is, om deze mensen ‘vrij van verwachtingen’ te ontmoe-

ten. Laat eventuele verwachtingen die je van hen hebt los. Treed hen

tegemoet vanuit een veld van ruimte. Zonder dat daar voorwaardelijk-

heden, in de zin van verwachtingen, mee samenhangen. Ervaar in de

ontmoeting de ruimte die hierdoor ontstaat, zo bewust mogelijk.

Merk hoe het is om deze oefening te doen en welk verschil het maakt.

257

258

25921e eeuw is aan zet

260

‘Levende geschiedenis’

Veel mensen zijn zich - in meer of mindere mate - nog niet bewust van

de inzichten die in dit boek beschreven staan. Dat beperkte bewust-

zijn, heeft onmiddellijk ook consequenties voor hun kwaliteit van leven.

Want hoe kun je tenslotte jezelf zijn, als je jouw ware Zelf nog niet

kent? En hoe kun je vanuit je Hart leven, als je niet weet hoe je dat

kunt doen? Het leven vanuit ‘Hart en Ziel’ blijft hierdoor op de achter-

261

grond. Het ego staat daarentegen juist op de voorgrond. Het profileert

zich heel nadrukkelijk. De persoonlijkheid lijkt daarmee nog maar de

enige realiteit te zijn. Er is dan sprake van de oerverstrikking in ego-

bewustzijn.

Het woord ‘oer’ verwijst naar de lange geschiedenis die deze verstrik-

king inmiddels heeft. Al duizenden jaren zijn mensen op collectieve

schaal, onbewust in de ban van hun psyche. Hoewel er natuurlijk uit-

zonderingen zijn, woekert het ego al sinds mensenheugenis rond in

onze binnen- en buitenwereld. Met alle desastreuze gevolgen van dien.

Wij hoeven daar helaas niet lang naar te zoeken. De waanzin van het

ego, is namelijk niet alleen terug te vinden in onze geschiedenis. Want

net zoals de geschiedenis van de mens doordrongen is van ‘menselijk

lijden’, herhaalt dit ‘menselijk lijden’ zich tot op de dag van vandaag.

In die zin is er sprake van een ‘levende geschiedenis’. Overal om ons

heen, zijn de gevolgen van de verstrikking met ego-bewustzijn te zien.

Wij hebben deze oerverstrikking als het ware in de vorm van een esta-

fettestokje overgenomen, van voorgaande generaties.

262

De ‘positionele dans’

‘Ken uzelf’

Voor ieder mens is het van belang z’n ware Zelf te kennen. Ook in de

geschiedenis is deze boodschap terug te vinden. Zo werd de spreuk

‘Ken Uzelve’ bijvoorbeeld al in de Griekse oudheid gebruikt. Deze

spreuk was onder andere als inscriptie terug te vinden in de tempel van

Apollo, in Delphi. Ook de Oudgriekse filosoof Socrates (circa 470 - 399

263

voor Chr.) schijnt deze spreuk vaak gebruikt te hebben.

‘Ken uzelf’ is een uitnodiging die vandaag de dag, meer dan twee-

duizend jaar later, nog steeds evenveel waarde heeft. Hoewel er sinds-

dien veel tijd is verstreken, zijn wij als mensheid nog niet in staat

geweest, om op collectieve schaal door te breken in nu-bewustzijn.

Want nog steeds kennen veel mensen hun ware Zelf niet. Het beeld dat

zij van zichzelf hebben, blijft daardoor beperkt tot een psychologisch

beeld. Wanneer je aan hen vraagt ‘wie ben je?’ beschrijven ze in het

antwoord dat zij geven, alleen hun eigen persoonlijkheid. Dit is het

resultaat van de nog ‘levende geschiedenis’.

Wie ben je?

Wanneer mensen antwoord geven op de vraag ‘wie ben je?’, vertellen

zij dus doorgaans iets over hun persoonlijkheid. Het gebeurt dan vaak

dat ze hun antwoord beginnen met ‘Ik ben’ en daar vervolgens ‘iets’

aan verbinden. Deze verbinding kan met tal van onderwerpen zijn.

Mensen kunnen namelijk verschillende deuren van zichzelf openen.

Zoals bijvoorbeeld het noemen van hun naam. In dat geval zeggen

ze ‘Ik ben’ en voegen daar dan hun naam aan toe. Of zij vertellen iets

over het gezin, waarin zij zijn opgegroeid. Zoals bijvoorbeeld ‘Ik

ben het jongste kind uit een gezin van vier kinderen’. Ook kan het

zijn dat zij hun beroep noemen. In dat geval klinkt het antwoord als

‘Ik ben’ om vervolgens hun beroep te noemen. Of zij vertellen over hun

nationaliteit, zoals bijvoorbeeld ‘Ik ben een Nederlander’.

264

Zo zijn er nog tal van verbindingen mogelijk, die volgen op de woorden

‘Ik ben’. Verder vertellen mensen in het beantwoorden van ‘wie ze zijn’,

ook meteen ‘wie ze niet zijn’. Dat gebeurt als vanzelf. Zo geeft het ant-

woord ‘ik ben een Nederlander’ automatisch aan, dat deze persoon

geen ‘Amerikaan’ is. Ook hanteren mensen in het dagelijks leven, bij het

vertellen over en laten zien van ‘wie ze zijn’, één van de twee verschil-

lende manieren van doen. Dit zijn de ‘authentieke dans’ en de ‘positi-

onele dans’.

‘Authentieke dans’

Bij de ‘authentieke dans’ laten mensen zichzelf zien, precies zoals ze

zijn. Puur en authentiek. Wanneer zij feiten over hun persoonlijkheid

vertellen, komen die feiten precies overeen met de waarheid, zoals zij

die zelf ervaren. Ze houden niets achter en verbloemen ook niets. Dat

wat mensen over hun persoonlijkheid vertellen, maken ze ook niet

mooier of slechter dan het is.

‘Positionele dans’

Bij de ‘positionele dans’ daarentegen, kiezen mensen zorgvuldig posi-

tie. Daarbij draait het om het creëren, onderhouden en beschermen

van een bepaald ‘imago’. Dat is een ‘bedachte’ identiteit. Het authen-

tieke verdwijnt bij deze manier van doen naar de achtergrond. Op de

voorgrond verschijnt een manier van doen, die past bij het ‘imago’. Het

denken is de grote creator van hiervan.

265

Veel mensen zijn in het dagelijkse leven bezig met hun imago. En dat

komt tot uiting in de ‘positionele dans’. Het draait bij hen dan vaak om

vragen als ‘wat hoort er bij mijn imago?’, ‘wat heb ik eraan voor mijn

imago?’, ‘hoe kan ik mijn imago beschermen en behouden?’ en ‘wat is

er nodig om mijn imago te verbeteren?’.

Het zorgvuldig gekozen gedrag dat hieruit volgt, is de ‘positionele dans’.

Deze dans gaat dan ook vaak gepaard met ingehoudenheid en mas-

kering van gevoelens en de waarheid. Het is te zien als een soort opge-

voerd toneelstuk en daar doen nog steeds veel mensen aan mee. Het

is dan ook een collectief toneelstuk. Vreemd genoeg gebeurt dat vaak,

zonder dat de toneelspelers zelf in de gaten hebben, dat zij toneel-

speler zijn. Zozeer gaan zij op in hun imagorol. Zij zijn dan daadwer-

kelijk, het door hun ‘bedachte’ imago geworden.

Versterkers en verzwakkers

De ‘positionele dans’, rondom een imago, kenmerkt zich door een

bepaalde manier van doen. Dat komt tot uiting in zowel bepaalde

materiële en immateriële vormen. Zo wil bijvoorbeeld menig ‘Harley-

motorrijder’ liever niet gezien worden op z’n motor met driedelig

pak, aktetas en laptop. Ook wil de gemiddelde directeur liever niet

lunchend in een sterrenrestaurant worden gezien, samen met een

zwerver. Het zijn beiden voorbeelden van het in stand houden van

een bepaald imago. Sommige aspecten passen daar goed bij. Zij be-

krachtigen het imago. Dit zijn de zogeheten ‘versterkers’. Deze worden

266

begeerd en verzameld. Weer andere aspecten verzwakken of onder-

mijnen juist het imago. Dit zijn de ‘verzwakkers’. Deze vormen

worden zoveel mogelijk buiten de deur gehouden, omdat ze risicovol

zijn. Want als het namelijk tegenzit, stort hierdoor het zorgvuldig op-

gebouwde imago, de ‘bedachte’ identiteit, in elkaar.

Kuddedier

Veel mensen herkennen de ‘positionele dans’ en toch doen velen hier

in het dagelijkse leven nog aan mee. Terwijl ze graag anders zouden

willen, als je diep in hun Hart kijkt. Waarom gebeurt dat? Dat heeft

onder andere te maken, met hoe wij onze samenleving hebben inge-

richt. Dergelijk gedrag zien wij zoveel om ons heen, dat het lijkt alsof

het zo hoort. Daardoor bewegen wij onbewust en ‘automatisch’ mee,

om erbij te horen. Als een soort kuddedier volgen wij andere mensen

in deze manier van doen. Zonder erbij stil te staan of dit eigenlijk wel

wezenlijk bijdraagt aan ons geluk en welzijn. Daar komt ook de ‘oude’

kijk op geluk nog eens bij.

De ‘oude’ kijk op geluk

De ‘oude’ kijk op geluk geeft ons mensen de indruk, door de afwezig-

heid van nu-bewustzijn, dat het ervaren van een aangenaam en vredig

gevoel, afhankelijk is van de omstandigheden die zich voordoen in ons

leven. Wanneer je deze ‘oude’ kijk op geluk adopteert, is het gevolg

daarvan, dat je in sterke mate gericht raakt op de buitenwereld. Je

let dan voortdurend op wat zich daarin voordoet. De omstandigheden

267

in de buitenwereld worden de maat. Dit doe je zonder dat jij je daar

bewust van bent. Hierdoor ga je al snel meedoen aan de ‘positionele

dans’. Om zodoende de omstandigheden gunstig te beïnvloeden. In de

hoop daarmee je geluk te realiseren.

Door deze kijk op geluk, die zelfs in menig woordenboek is terug te

vinden, komt de ervaring van geluk buiten jezelf te liggen. Je maakt

je dan afhankelijk van wat zich voordoet in je ‘buitenwereld’. Als die

omstandigheden gunstig zijn, ervaar je geluk. Als ze sterk tegenvallen,

dan ervaar je ongeluk. Je maakt hiermee je gevoelstoestand tot een

soort ‘speelbal’ van externe omstandigheden. Afhankelijk van hoe de

omstandigheden zijn, rolt deze bal de ‘goede’ kant of de ‘verkeerde’

kant op.

Vanuit het idee dat geluk afhankelijk is van externe omstandigheden,

is het logisch dat je de neiging hebt, om alle omstandigheden nauwlet-

tend in de gaten te gaan houden en één voor één te beoordelen. Jouw

denken heeft het hier maar druk mee, want het speelt de hoofdrol

in dit hele proces. Hoe beter de omstandigheden zijn, hoe groter de

geluksbeleving lijkt te zijn. Jouw denken treedt dan ook op als grote

organisator en strenge scheidsrechter in het beïnvloeden van de om-

standigheden. Vooruitkijken op mogelijke situaties en daar goed op

inspelen is dan heel belangrijk. Je houdt je omgeving daarom scherp

in de gaten. Je let goed op wat zich daarin voordoet. Hierdoor blijft je

denken voortdurend ‘doorhollen’. Er is geen ruimte voor de ervaring van

268

‘Hart en Ziel’. Omdat het denken al het bewustzijn voor zichzelf opeist.

Dat gebeurt elke dag weer. Mede ook omdat er iedere dag opnieuw veel

in je omgeving gebeurt. Kijk maar eens naar de hoeveelheid impulsen

die er op je afkomen en die je uitnodigen, om na te blijven denken.

Impulsen

De hoeveelheid impulsen die er dagelijks op je afkomen, zijn er onvoor-

stelbaar veel. Niet alleen via ontmoetingen, telefoontjes en berichten

van mensen die je kent of ontmoet. Ook via billboards, internet, radio,

televisie, dagbladen en magazines. Deze zijn mede afkomstig uit de

reclame- en marketingwereld die, vaak ten gunste van de portefeuille

van de opdrachtgever en die van zichzelf, grote invloed hebben op jouw

denkbeelden. Zo zijn er ontelbaar veel spreuken, zoals bijvoorbeeld ‘je

bent wat je eet, koop product x’ en ‘product y is voor stoere mannen

en vrouwen’, die ons laten geloven dat het toch wel heel belangrijk is,

om de diensten en producten van die organisatie te kopen. Dergelijke

spreuken doen direct en indirect een appèl op je imago. De producten

lijken nodig te zijn, om erbij te blijven horen. En veel mensen geloven

dat ook. Zij nemen onbewust deze opvattingen aan als waarheid en

dansen automatisch mee.

Verbinden of niet-verbinden?

Vanuit de ‘positionele dans’ ontstaat ook een sterke en dwangmatige

neiging, om het gedrag van andere mensen te gaan toetsen en beoor-

delen. Want een ‘positionele danser’, ziet mensen namelijk vaak als

269

‘versterker’ of ‘verzwakker’ van zijn imago. In dat geval ga je na of jij

jezelf in de ander herkent en of de ander bij je imago past. Als dat zo

is, dan heb je de neiging om je met de ander te verbinden. Wanneer

dat niet zo is, heb je juist de neiging om geen verbinding met de ander

aan te gaan. Dan wijs je die verbinding af. Deze innerlijke keuze, van

verbinden of afwijzen, bepaalt daarna natuurlijk ook je gedrag in de

desbetreffende situaties. Je handelt ernaar.

Door het afwijzen van de verbinding ontstaat een gevoelsmatige af-

stand. Deze afstand uit zich bijvoorbeeld in minder of geen oogcontact.

Of je luistert niet meer met volle aandacht naar de ander. De interesse in

de ander verdwijnt, samen met je invoelend vermogen, naar de achter-

grond. Je zet als het ware een stap terug ten opzichte van de ander.

Je sluit je dan voor hem of haar. Dit is het sluiten van je Hart. In het

alledaagse leven, zien mensen elkaar dan bijvoorbeeld niet meer staan

of lopen. En als er wel contact is, gaat dat vaak samen met afstande-

lijkheid, rationaliteit, cynisme, kilheid, botheid, irritaties en conflicten.

Als jij daarentegen, als ‘positionele danser’, een stuk(je) van jezelf in

de ander herkent en vindt dat de ander bij je imago past, maak je

juist wel verbinding. Stel, je raakt aan de praat met een voor jou nog

onbekend persoon. Zelf ben je een fanatiek tennisser en de ander ver-

telt je op een gegeven moment, dat deze dol is op tennissen. Je ant-

woordt dan al snel in termen van ‘ik tennis ook’. En vervolgens ontstaat

er een levendig gesprek over de laatste wedstrijd, de club waar je lid

270

van bent of over Wimbledon. Ziedaar, de verbinding is gemaakt. Je

verbindt jezelf dus met de ander, omdat je een stukje van jezelf in hem

of haar herkent. Je komt dan als het ware een stap dichterbij. Je stelt

jezelf open en er is sprake van toenadering tot elkaar. Omdat je in de

ander een ‘gelijkgestemde’ ervaart. Zo ontstaan veel hechte relaties en

vriendschappelijke contacten. En dat alles omdat wij onszelf in de an-

der herkennen. Wat zou er gebeuren, als mensen op collectieve schaal

ontdekken, dat zij hetzelfde ware Zelf hebben als andere mensen?

Hoe lang nog?

Sinds mensenheugenis dansen mensen de ‘positionele dans’. Zo lang

al heeft deze dans dagelijks velen in haar ijzeren greep. Veel men-

sen leven hierdoor nog steeds onbewust. De bewuste ervaring van de

Passie van het Hart en de Passie van de Ziel ontbreekt in hun bewust-

zijn. Daardoor ontbreekt ook de diepere en intense verbinding met

andere mensen, dieren en de natuur. De kwaliteit van leven staat hier-

door inmiddels voor mens, dier en natuur ernstig onder druk. Dat is

iedere dag overal om ons heen te ervaren. Het is daarom tijd om te

stoppen met ‘positioneel dansen’. Want, er is inmiddels een noodzaak

om ‘wakker’ te worden!

271

272

Noodzaak

De kwaliteit van ons bewustzijn, bepaalt de kwaliteit van de wereld om

ons heen. Diffuus-bewustzijn creëert een wereld vol met lijden. Hoger-

bewustzijn creëert een gezonde en duurzame wereld. Zo eenvoudig is

het. Kijkend naar hoe het is met onze ‘buitenwereld’, kunnen wij dus

zien hoe het is met de kwaliteit van ons bewustzijn. En ja, dat confron-

teert ons met een hele harde realiteit. Daar is niks zweverigs aan. De

273

bedreigende crisis waar onze samenleving in terecht is gekomen, is

namelijk het gevolg van de crisis waar wij zelf in zitten. En de oorzaak

van die crisis, is in essentie de oerverstrikking met ego-bewustzijn.

Het is tijd om daar een einde aan te maken en op grote schaal ‘wak-

ker’ te worden. Wij hebben onze planeet, onze leefomgeving, inmid-

dels aanzienlijk uitgeput. Wij zijn afgedreven van de natuur en hebben

zodanige middelen tot onze beschikking, dat wij daarmee de totale

mensheid kunnen vernietigen. Hoe komen wij er überhaupt toe om

dergelijke middelen te creëren, te scheppen?

Onze samenleving is, verwoord in een beeldspraak, ‘ernstig ziek’. De

huidige generatie en de eerstvolgende generatie, staan voor zeer grote

maatschappelijke uitdagingen. De 21e eeuw is aan zet. Want het voort-

bestaan van de mensheid, is allerminst vanzelfsprekend. Het is naïef

om te veronderstellen, dat onze huidige levenswijze op langere termijn

goed blijft gaan. De ‘ernstige ziekte’ waarmee wij te maken hebben, is

de ‘gevangenschap’ in het ego-bewustzijn. In het bijzonder, is dat de

toestand van diffuus-bewustzijn.

Doorgaan op het huidige pad is geen optie. Dat is inmiddels overduide-

lijk. Een evolutiestap in het menselijk bewustzijn is absoluut noodzake-

lijk. Niet door één of enkele mensen, maar op collectief niveau. Het is

nodig, dat wij ons met elkaar inzetten voor een ‘wakkere’ samenleving.

Dit is te zien als een nieuwe dimensie die aanbreekt. De dimensie van

274

een verlichte samenleving. Dat is een samenleving waarin de mens

als vorm blijft bestaan, maar zonder verstrikking met ego-bewustzijn.

Alleen als mensen op grote schaal ‘ontwaken’, zal er een werkelijke

verschuiving ontstaan in onze levenswijze. Een verschuiving die recht

doet aan ieder mens en waardoor wij op weg gaan richting een duur-

zame en gezonde wereld. Essentieel in dit proces van ‘ontwaken’ is dat

mensen ervaren, dat het hogere niveau van bewustzijn al in hen aan-

wezig is. Men hoeft er slechts verbinding mee te maken. Ieder mens

die zich hier werkelijk voor openstelt, kan dat ervaren. Het is zelfs één

van onze Passies, om dit blijvend te ervaren en te verdiepen.

Al deze ervaringen zijn heel wezenlijk. Want wij kunnen als mensheid

alleen duurzaam voortbestaan, als wij er wereldwijd in slagen, om veel

mensen te geleiden in de essentiële stap naar hoger-bewustzijn. Daar

zijn grote hervormingen in onze samenleving voor nodig. Zoals bijvoor-

beeld in het onderwijs. Want in hoeverre worden kinderen en jongeren

nadrukkelijk begeleid, in het leven van de Passie van het Hart en de

Passie van de Ziel? Juist, slechts beperkt of zelfs helemaal niet. Van

jongs af aan drillen wij hen om hun hersenen te gebruiken. Wij leren

kinderen en jongeren dat hun intelligentie zo ongeveer het belangrijk-

ste is. Daar bedoelen we, in de traditionele zin, vaak eenvoudigweg

‘goed en snel’ kunnen denken mee.

275

Helaas gebeurt het daarbij maar ook al te vaak, dat wij kinderen en

jongeren tevens leren om hun gevoelens te onderdrukken, of zelfs te

wantrouwen. Met alle gevolgen van dien. Wij drukken hen daarmee in

de toestand van diffuus-bewustzijn. Vanuit deze bewustzijnstoestand,

groeien zij uiteindelijk dan op tot volwassenen. Hoe lang blijven wij

daarmee nog doorgaan?

Het is belangrijk dat wij ‘wakker’ worden en ons allemaal realiseren:

de kwaliteit van ons bewustzijn bepaalt de kwaliteit van de wereld om

ons heen!

276

Intelligentie

In onze samenleving hechten we veel waarde aan het begrip intel-

ligentie. Het is dus ook volkomen logisch, dat dit begrip onder andere

zo diep in ons onderwijssysteem geworteld is. Wij hebben zelfs testen

gecreëerd, waarmee wij de mate van intelligentie van iemand kunnen

meten en uit kunnen drukken in een getal. Menig onderwijs- en assess-

mentinstituut, werkt hier dan ook nauwgezet en plichtsgetrouw mee.

277

Op basis van deze testen geven we lessen, trekken we conclusies over

personen, stippelen we carrières uit en ga zo maar door. Dergelijke tes-

ten zijn dan ook van grote invloed op de maatschappelijke posities die

mensen bekleden. En ja, mensen ontlenen er ook eigenwaarde ofwel

identiteit aan. Intelligentie is belangrijk in onze samenleving.

Maar hoe ‘logisch’ is het, dat wij intelligentie zo verheerlijken? Wat is

intelligentie eigenlijk? En hoe staat intelligentie ten opzichte van nu-

bewustzijn? Dit zijn belangrijke vragen voor ons als mens. Laten wij

daarom eerst eens kijken, naar mijn antwoord op de vraag: wat is

intelligentie?

Het vermogen om informatie-eenheden in de psyche waar te nemen,

te analyseren, op te slaan en te verbinden met andere informatie-

eenheden, waarbij de mogelijkheid bestaat om hier ook naar te han-

delen.

Kijkend naar deze definitie, is dus te zien dat intelligentie in essentie

een psychologisch vermogen is. Het begrip intelligentie, is daarbij tra-

ditioneel bezien sterk verbonden met IQ, het intelligentiequotiënt.

Met dit getal druk je de mate van intelligentie van iemand uit. Toch

treedt er langzaam een verandering op, in ons denkbeeld over intel-

ligentie. Zo zijn er inmiddels ook mensen die veelvuldig intelligentie in

een veel breder perspectief plaatsen. Zo spreken zij bijvoorbeeld over

emotionele intelligentie, praktische intelligentie, spirituele intelligentie,

278

creatieve intelligentie, motorische intelligentie en sociale intelligentie.

Intelligentie is dan ook een psychologisch vermogen, dat gedifferentieerd

kan worden naar verschillende onderwerpen!

Intelligentie is verbonden met onze persoonlijkheid. Het heeft met

psychologische activiteit te maken, die je eventueel in handelingen om

kunt zetten. Het is waardevol, omdat wij vanuit onze intelligentie kun-

nen scheppen en creëren. Tegelijkertijd is het ook gevaarlijk. Want wij

kunnen ons letterlijk gaan identificeren met onze psyche en daardoor

verstrikt raken in ego-bewustzijn. En daar is al duizenden jaren, tot op

de dag van vandaag, sprake van. De oerverstrikking in ego-bewustzijn,

is nog steeds ‘levende geschiedenis’. Hierdoor is de inmiddels bedrei-

gende crisis in onze samenleving ontstaan.

De mensheid staat dan ook in deze 21e eeuw voor een fundamentele

keuze. Blijven wij onbewuste toeschouwers of gaan wij ons werkelijk

inzetten voor een gezonde wereld? Dat kunnen wij doen, door vanuit

‘Hart en Ziel’ onze krachten te bundelen en ons vervolgens gezamenlijk

te richten op de ingrijpende hervormingen, die nodig zijn in de wereld

om ons heen.

279

280

Hervormen vanuit nu-bewustzijn

De hervormingen die in onze samenleving nodig zijn, beginnen met

een individuele keuze, die ieder mens voor zichzelf kan maken. Ook jij.

Deze keuze is het antwoord dat je geeft op de vraag: Wil jij vanaf nu

zoveel mogelijk leven vanuit ‘Hart en Ziel’? Zo ja, leef op die wijze. Zet

je hiervoor in en nodig anderen uit om dat ook te doen. Want als wij

op elkaar blijven wachten, gebeurt er tenslotte niet veel. Wanneer jij

281

leeft vanuit ‘Hart en Ziel’, heeft dat direct invloed op de kwaliteit van

leven. Want weet je nog? ‘De kwaliteit van ons bewustzijn bepaalt de

kwaliteit van de wereld om ons heen’. Jij kan dus bijdragen aan een

wezenlijk verschil!

Het hervormen van onze samenleving, gaat samen met het laten stro-

men van energie. Als wij geen energie richten op hervormingen, zullen

deze eenvoudigweg ook niet tot stand komen. En zoals je hebt gezien,

begint het stromen van deze energie bij een individuele keuze. Zo ook

bij jou. Eén van de energievormen, die nodig is voor het hervormen

van onze samenleving, is geld. Geld is een middel dat ons kan helpen.

Laten wij daarom eens kijken naar dit middel.

Geld is een psychologisch concept. Ik zal dat verduidelijken met een

voorbeeld. Als je in de oertijd een koffer met papieren geld voor een

holbewoner had neergezet, dan had deze er ook veel plezier aan ge-

had. Alleen zou dit plezier er iets anders hebben uitgezien, dan in de

samenleving van nu. Door met vuurstenen de vlam over te brengen,

had de holbewoner er een tijdje warmte aan kunnen ontlenen. Niets

aan de hand. Maar stel je voor, je geeft dezelfde koffer cadeau aan

een willekeurig persoon in de 21e eeuw. Vervolgens gaat vlak daarna

een dief met deze koffer aan de haal. Dan bestaat de kans, dat deze

persoon, in een zware depressie terecht komt.

De betekenis van geld, is dus de betekenis die wij er zelf met onze ge-

282

dachten aan geven. En vanuit het perspectief van de psyche van veel

mensen, is geld heel belangrijk. Want dan kun je in vrijheid gaan le-

ven, aldus het veel voorkomende mentale beeld. Dit mentale beeld is

verbonden met de ‘oude’ kijk op geluk.

Ook binnen organisaties is geld heel belangrijk. In de beleving van

veel leiders van organisaties, draait het om geld. Hun inspanningen

zijn er dan ook op gericht, om zoveel mogelijk geld te verzamelen.

Geld is voor veel leiders het hoofddoel. Uit de dagelijkse praktijk blijkt

dat daarvoor veel moet wijken. Daardoor is er binnen veel organisaties,

weinig of geen ruimte voor de bezieling van mensen. Sterker nog, in

veel organisaties is ‘de mens’ gereduceerd tot een productiemiddel.

Zodra dit middel niet meer voldoet, vervang je het en neem je gewoon

een nieuwe.

Het bezit van geld is in onze samenleving, waarbinnen veel mensen

vertoeven in diffuus-bewustzijn, gelijk aan het bezit van macht. Menig

schandaal heeft dat keer op keer in onze geschiedenis laten zien.

En die schandalen zijn terug te vinden in alle geledingen van onze

samenleving, van families tot organisaties, van sport tot politiek, van

profit organisaties tot religieuze instellingen en zo verder. Geld wordt

vaak opgehoopt en komt, soms zelfs in buitensporige hoeveelheden,

bij sommigen in de samenleving terecht. Zij verkrijgen daarmee macht

over anderen. En die macht gebruikt men vaak voornamelijk, ten gunste

van de eigen persoonlijkheid. Hoe lang blijven wij dit normaal vinden?

283

Kijk bijvoorbeeld eens naar de hoeveelheid mensen, die wereldwijd

nog steeds sterven door een tekort aan voedsel en drinken. Dit maat-

schappelijke probleem bestaat alleen, omdat in onze samenleving nog

veel mensen vastzitten in ego-bewustzijn. Terwijl dit feitelijk binnen

heel korte tijd zou zijn opgelost, als wij allemaal zouden leven vanuit

‘Hart en Ziel’. Er is namelijk wereldwijd bezien voedsel en drinken ge-

noeg. En ook aan het ontbreken van de middelen, die nodig zijn om dit

probleem op te lossen, ligt het niet. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar

de hoogstaande kwaliteit van onze technologie, de infrastructuur en de

logistieke systemen. Wij hoeven daar alleen maar gebruik van te ma-

ken. Het gaat erom, dat wij het belangrijk genoeg vinden. En daarvoor

is een collectieve doorbraak in nu-bewustzijn noodzakelijk.

Mensen die (nog) gevangen zitten in hun ego-bewustzijn, geven

geld een andere betekenis en zullen er dus ook anders mee omgaan,

dan mensen die nu-bewustzijn ervaren. Iedereen die in nu-bewustzijn

leeft, is namelijk vrij! Leven is voor hen een levenskunst. De kunst

om ‘Hart en Ziel’ tot uiting te brengen, in alles wat zij doen. Ik noem

dat je Passies leven, de Passie van het Hart en de Passie van de Ziel.

Wanneer wij deze Passies volop in ons leven laten stromen, ontstaat er

een betekenisvolle verschuiving.

Het leven vanuit ‘Hart en Ziel’, maakt namelijk verschil in heel veel

opzichten. Slechts één daarvan is de omgang met geld. Als je al geld

verzamelt en gebruikt, zal het ten dienste komen te staan van het leven

284

vanuit ‘Hart en Ziel’. De besteding van geld, wordt daarmee een directe

uitdrukking van Passie. Een verlichte samenleving heeft dan ook in

een mum van tijd, maatschappelijke problemen zoals bijvoorbeeld

hongersnood beëindigd. En daar blijft het niet bij. Als mensen hun

Passies gaan ontdekken en leven, dan ontvouwt zich heel organisch

een totale hervorming in onze samenleving. Dat is een wezenlijk en

tegelijkertijd creatief proces.

Oude vormen die niet meer passen laten we dan los, of stellen we

zodanig bij dat ze wel weer passen. Nieuwe vormen, die ons onder-

steunen in het leven van onze Passies, voegen wij dan toe. Grote ver-

anderingen zullen zich hierdoor onder andere aandienen in de politiek,

het onderwijs, de gezondheidszorg, het bedrijfsleven, als in families

en gezinnen. Al deze veranderingen ontstaan vanuit de ervaring van

Passie op collectieve schaal. Voor het geleiden van deze evolutionaire

veranderingen in de 21e eeuw, zijn nieuwe leiders nodig. Leiders die

kiezen voor het leven vanuit ‘Hart en Ziel’.

285

286

De nieuwe leider is een gepassioneerde geleider

Het is van essentieel belang, zowel voor ieder individueel mens als voor

de totale samenleving, dat er een hoge mate van ‘wakkerheid’ ont-

staat. Dit hogere niveau van bewustzijn, maakt het namelijk mogelijk

om verantwoorde en inspirerende keuzes te maken. Onze Passies zijn

daarmee verbonden.

287

Passie is dan ook de sleutel tot het ontstaan van een geïnspireerde

samenleving. Daarin spelen gepassioneerde leiders een onmisbare rol.

Door te leven vanuit ‘Hart en Ziel’ zijn zij een voorbeeld voor anderen.

Zij nodigen uit om ook ‘wakker’ te leven en het beste uit jezelf te halen.

Nieuwe leiders geleiden de mensen om hen heen, naar de ervaring van

Passie. Het effect daarvan is direct merkbaar. Bezieling wordt voelbaar

als betekenisvolle en drijvende kracht. Het gaat stromen!

De leider van de 21e eeuw, de nieuwe leider, is een mens die zelf zo-

veel mogelijk leeft vanuit ‘Hart en Ziel’. Deze leider volgt de stroom van

binnenuit. Hij of zij zet zich onvoorwaardelijk in, om andere mensen te

geleiden naar leven vanuit ‘Hart en Ziel’.

Binnen organisaties geleid de nieuwe leider daarbij op basis van twee

essentiële principes. Deze kun je in één woord samenvatten met BeZin.

Het deel ‘Be’ staat voor de bedrijfseconomische kant van de organisa-

tie, in de breedste zin van het woord. Dit is het eerste principe. Dat

heeft betrekking op het waarborgen van de continuïteit van bijvoor-

beeld een team of een gehele organisatie. Veel krachten zijn onder dit

principe te scharen. Zoals bijvoorbeeld techniek, capaciteit, logistiek,

administratie, commercie, geld en zo nog veel meer. Dit principe is

wereldwijd algemeen bekend. Verreweg de meeste leiders zijn zich

hiervan sterk bewust en zijn hier ook veel mee bezig.

288

Dat is anders voor het tweede principe. Hier is nog veel in te doen. Het

tweede principe staat namelijk voor het waarborgen van de zingeving,

van bijvoorbeeld een team of een gehele organisatie. Hier staat het

deel ‘Zin’ voor symbool. Zingeving kun je uitsluitend ervaren, wanneer

mensen kunnen leven - en dus ook werken - vanuit de Passie van het

Hart en de Passie van de Ziel. De nieuwe leider is zich hier sterk van

bewust en zet zich daar onvoorwaardelijk voor in. Het deel ‘Zin’ is na-

melijk net zo belangrijk, als het deel ‘Be’. Ze hebben elkaar nodig.

Het begrip leider kan overigens heel ruim worden opgevat. Een leider is

een mens die andere mensen leidt, bijstaat of gidst op hun levenspad.

Voorbeelden hiervan zijn politici, directeuren, managers, leidinggeven-

den, coaches, trainers, therapeuten, psychologen, onderwijzers, op-

voeders, counselors enzovoort. Voor ieder van hen heb ik de volgende

boodschap:

Je hebt een wezenlijke rol te vervullen. Een rol waarbij je anderen on-

dersteunt, om te leven en te werken vanuit ‘Hart en Ziel’. Wees je

bewust van de noodzaak die er is en het verschil dat jij daarin kunt ma-

ken! Maak ruimte en stap zelf in de ervaring van Passie, om deze daar-

na blijvend te verdiepen. Vind gelijkgestemden, want die zijn er! Creëer

een bundeling van krachten en versterk elkaar. Sta zo op als een ‘wak-

kere’ geleider en zet je in voor een mooiere wereld, die duurzaam kan

voortbestaan. Een wereld waarin mensen, volop vanuit ‘Hart en Ziel’

kunnen leven!

289

290

291Tot slot...

292

Nawoord

Als je jouw Passie van het Hart leeft, breng je de zeven universele

Passiedrijfveren iedere dag opnieuw, in iedere situatie, tot uitdrukking.

Het leven van deze Passiedrijfveren zorgt ervoor, dat de energie van

jouw persoonlijkheid makkelijk kan stromen. Ook ben jij je bewust van

de vier elementen waaruit jouw persoonlijkheid bestaat. Je fysieke

lichaam, niet-fysieke lichaam, denken en voelen, zijn allemaal in jouw

bewustzijn. Je onderhoudt deze dimensies van je persoonlijkheid zo

goed mogelijk.

Door het leven van de Passie van de Ziel, leef je vanuit een hoge

mate van ‘wakkerheid’. Je bent je bewust van je ware Zelf. Het is zui-

ver bewustzijn wie je bent. Dit komt tot uitdrukking met de woorden

‘Ik ben’. Juist door het ervaren van dit gevoelsbesef, ben je losgekomen

van de oerverstrikking met het ego-bewustzijn. Je identificeert je niet

meer met je persoonlijkheid. Er is een fysiek lichaam en een niet-fysiek

lichaam, er zijn gedachten en gevoelens, maar je bent dit alles niet.

Je ervaart zuiver en onpersoonlijk bewustzijn als je ware Zelf.

Je streeft ernaar om iedere dag in verbinding te zijn met je ware Zelf.

Hierdoor ervaar je ook de stralende en oneindig diepe innerlijke vrede,

die verbonden is met Zijn. Je bent je ervan bewust, dat deze ervaring

altijd onvoorwaardelijk en diep van binnen in je persoonlijkheid, aan-

wezig is. Dit is de aanwezigheid van je ware Zelf. In je dagelijkse leven

293

verricht je daarom handelingen zoveel mogelijk vanuit een hoge mate

van ‘wakkerheid’. Vanuit deze toestand ben jij je ook bewust van de ac-

tiviteit in je psyche. Je neemt opmerkzaam en onthecht de gedachten

en gevoelens waar, die in je psyche komen en gaan. Je leeft vanuit

nu-bewustzijn.

Met alles wat er is, ervaar je dan een diepe verbinding. Je bent je ervan

bewust, dat alles voortkomt uit dezelfde bron. Daardoor maak je ook

verbinding met het ware Zelf van andere mensen, die je op je levens-

pad ontmoet. En dat is voor hen vaak weer inspirerend. Je nodigt hen

uit om ook ‘wakker’ te leven. Om net als jij zoveel mogelijk te leven

vanuit ‘Hart en Ziel’. Ook kom je andere ‘wakkere’ mensen tegen. Je

verbindt je met hen. Gaandeweg wordt deze groep steeds groter. Zo

wordt het ‘licht van het bewustzijn’ in onze samenleving steeds sterker.

Steeds meer mensen beoefenen daardoor de levenskunst om te leven

vanuit ‘Hart en Ziel’. Kinderen en jongeren leren dan op school niet

alleen om te denken. Zij leren net zozeer om zich te ontwikkelen in

‘aanwezigheid’. Zij leren, om het contact met hun bron vast te houden.

En wij, volwassenen, zijn voor hen daarin het levende voorbeeld. Wij

zetten daarbij onze menselijke vermogens in, om te creëren wat ons

Hart ons ingeeft. Zo creëren wij een heel andere wereld. Zo’n wereld is

een verlichte samenleving!

294

Een verlichte samenleving is een samenleving, waarin mensen verlost

zijn van de oerverstrikking tussen ‘Ik ben’ en hun persoonlijkheid. Dit

wordt verwezenlijkt door een goede verankering in het ‘hier en nu’.

In een verlichte samenleving komen verschillende dimensies in harmo-

nie bij elkaar. Namelijk de aardse dimensies, die verbonden zijn met de

vorm Mens, en de dimensie van Zijn, als de vormloze bron van alles.

Tijdens een mondiale verschuiving, van ego-bewustzijn naar nu-bewust-

zijn, wordt het machtsbolwerk van het ego doorgeprikt als een ballon.

Onbewust zijn, spanning en lijden verdwijnen daardoor. Dit alles maakt

plaats voor ‘aanwezigheid’, ruimte en innerlijke vrede. De ervaring van

Zijn stroomt dan in ons en dat is ook waar wij naar verlangen.

Het leven is dan meer een soort kunstvorm. Daarbij gaat het ons, om

het voortdurend realiseren van de Passie van het Hart en de Passie van

de Ziel. Wij laten dan de ervaring van Zijn stromen, in alles wat wij

vanuit ons Hart doen. Tevens ervaren wij Zijn, in alle vormen om ons

heen. Laat het zo Zijn...

Namasté,

‘Ik ben’

295

De wereld om ons heen, is de spiegel van ons innerlijk.

Zo binnen, zo buiten. Onze wereld is onze eigen creatie.

Wanneer wij ‘wakker’ worden, gaan wij innerlijk Passie ervaren.

Als wij van binnen Passie ervaren, gaan wij creëren vanuit Passie.

Dan verandert de wereld om ons heen,

in een gepassioneerde wereld!

296

Passiecratie: massaal vanuit onze Passies, op democratische

basis, samenleven! Voor deze droom zetten wij ons als inspiratie-

netwerk in, met krachtige initiatieven. Met ‘Hart en Ziel’ leven,

is de enige weg om een echt duurzame wereld te creëren.

Stevig fundament

Wij handelen vanuit een stevige basis. Deze bestaat uit een heldere

visie op Passie (op micro, meso en macroniveau) en onze motor de

United by Passion Foundation. Via onze website unitedbypassion.

com delen wij iedere dag gratis inspiratie. Zoals boeken, films, in-

terviews, artikelen, spreuken, e-learning, livestreamsessies en meer.

Met onze droom voor ogen, richten wij ons vanuit dit fundament op

4 pijlers zoals weergegeven op de volgende pagina.

Passiecratie: massaal vanuit onze Passies, op democratische basis, samenleven! Voor deze droom zetten wij ons als inspiratie-netwerk in, met krachtige initiatieven. Met ‘Hart en Ziel’ leven, is de enige weg om een echt duurzame wereld te creëren.

1

Stevig fundament

Wij handelen vanuit een stevige basis. Deze bestaat uit een heldere visie op Passie (op micro,

meso en macroniveau) en onze motor de United by Passion Foundation. Via onze website

unitedbypassion.com delen wij iedere dag gratis inspiratie. Zoals boeken, �lms, interviews,

artikelen, spreuken, e-learning, livestreamsessies en meer. Met onze droom voor ogen, richten

wij ons vanuit dit fundament op 4 pijlers:

1. Delen met nieuwe leiders

Via o.a. de website delendleiderschap.nl bieden wij begeleiding en brengen wij leiders samen voor

het nieuwe leiderschap, om visies en ervaringen te delen en te co-creëren.

2. Delen met kinderen en jongeren

Wij delen op-maat inzichten en materialen over Passie met kinderen en jongeren, opvoeders en

onderwijsprofessionals, en bieden hen daarin persoonlijke begeleiding.

3. Delen met je omgeving

Vanuit de website delen.nl brengen wij met slimme software gratis mensen bij elkaar voor het de-

len van dromen, goederen, ervaringen, netwerk, talenten, inzet en kennis.

4. Delen met evenementen

Wij delen inspiratie en mooie momenten ook via (grootschalige) bijeenkomsten, waarbij veel

mensen tegelijkertijd samenkomen, zoals voor een congres, theaterstuk of festival.

297

1. Delen met nieuwe leiders

Via o.a. de website delendleiderschap.nl bieden wij begeleiding en

brengen wij leiders samen voor het nieuwe leiderschap, om visies en

ervaringen te delen en te co-creëren.

2. Delen met kinderen en jongeren

Wij delen op-maat inzichten en materialen over Passie met kinderen

en jongeren, opvoeders en onderwijsprofessionals, en bieden hen

daarin persoonlijke begeleiding.

3. Delen met je omgeving

Vanuit de website delen.nl brengen wij met slimme software gratis

mensen bij elkaar voor het delen van dromen, goederen, ervaringen,

netwerk, talenten, inzet en kennis.

4. Delen met evenementen

Wij delen inspiratie en mooie momenten ook via (grootschalige)

bijeenkomsten, waarbij veel mensen tegelijkertijd samenkomen,

zoals voor een congres, theaterstuk of festival.

United by Passion FoundationE-mail : m.raaijmakers@unitedbypassion.comInternet : www.unitedbypassion.com

DonatiesBank : 01.97.77.42.63 (alle donaties)

298

Literatuurlijst

1. Csikszentmihalyi, Mihaly. Flow, Amsterdam:

Uitgeverij Boom, 2001, 4e druk, pagina 17 en 18

2. Jäger, Willigis. Elke golf is de zee, Rotterdam:

Asoka, 2005, 4e druk, pagina 60

3. Jaworski, Joseph. Synchroniciteit, Zeist:

Uitgeverij Christofoor, 2006, 5e druk, pagina 9

4. Sri Ramana Maharshi. Gesprekken, Deventer:

Uitgeverij Ankh-Hermes, 2002, pagina 95

5. Tolle, Eckhart. De kracht van het nu, Deventer:

Uitgeverij Ankh-Hermes, 2009, 20e druk, pagina 33

6. Wilber, Ken. Overgave en strijd, Amsterdam:

Uitgeverij Karnak, 1998, 3e druk, pagina 28

7. Sri Ramana Maharshi. Gesprekken, Deventer:

Uitgeverij Ankh-Hermes, 2002, pagina 59

8. Sri Ramana Maharshi. Gesprekken, Deventer:

Uitgeverij Ankh-Hermes, 2002, pagina 40

299

Bijlage met vragen

Als je wilt, kun je bij het in kaart brengen van jouw Passie van het Hart,

gebruik maken van de onderstaande vragen. In dat geval kun je

een vraag lezen en op je in laten werken. Vind vervolgens jouw ant-

woord(en) op de vraag. Denk er niet alleen over na, voel ook na wat

jouw antwoord is. Nodig jezelf uit, om bij veel vragen na te gaan:

‘waarom is dat zo voor mij?’ Dit helpt je om alle kenmerken, die ver-

bonden zijn aan jouw Passiedrijfveren, helder in beeld te krijgen. Er

zitten ook vragen tussen die op elkaar lijken. Dat is bewust gedaan.

Door een vraag net iets anders te stellen, komt er namelijk soms weer

nieuwe informatie naar boven.

Wat zijn jouw levensmotto’s?

Welke behoeften heb je tot nu toe in je leven gehad?

Welke mensen hebben grote invloed gehad op je leven en hoe kwam dat?

Waar ben jij je hele leven (eigenlijk) al mee bezig? Wat doe jij telkens weer in je leven?

Wat is het belangrijkste in je leven?

Wat kan de kwaliteit van je leven nog verder vergroten?

Als er geen beperkingen zouden zijn in de vorm van geld, gezondheid en tijd, hoe zou je leven er dan uit zien?

Wat zijn in essentie de tien meest doorslaggevende momenten in jouw leven geweest tot nu toe?

Welke tien mensen hebben veel invloed op jouw leven gehad tot nu toe?

300

Wat zijn in essentie de tien meest cruciale keuzes in jouw leven geweest tot nu toe?

Waar geloof je in?

Wat vind je belangrijk?

Waarin ben je altijd al goed geweest?

Waarvan weet jij zeker dat het waar of mogelijk is, terwijl dat voor anderen onmogelijk lijkt?

Waarin maak jij verschil in vergelijking tot anderen?

Als je nu diep in je Hart kijkt, wat kom je dan tegen?

Wat zou er wat jou betreft meer in je leven mogen zijn?

Welke dingen zou je nog willen doen in het leven die nu onhaalbaar lijken?

Welke prestaties zou je willen verrichten in je werk die zo goed als onbereikbaar zijn?

Stel dat je kon toveren, welke tot nu toe nog onbereikbare situatie zou je dan realiseren?

Wat wil je graag nog eens doen?

Waar heb je een hekel aan?

Wat zijn jouw belangrijkste overtuigingen in het leven?

Hoe zou jouw levenspartner je omschrijven?

Wat valt op aan jou als jij in je beste doen bent?

Welke mogelijkheden en beperkingen zijn er voor jou?

Wat is een gevoel dat je vaker zou willen hebben?

Waarin zou jij je graag verder willen ontwikkelen?

Waarin wil jij je graag verder bekwamen?

Wat boeit je?

Welke activiteiten zijn een uitdaging voor je?

301

Op welke momenten verveel je je?

In hoeverre zijn er terugkerende momenten waarop je dingen doet die je met tegenzin doet?

Welke opleiding wil je eigenlijk al heel lang doen?

Welke cursus zou je nog graag willen volgen?

Stel dat je een nieuwe hobby mag kiezen, welke zou dat zijn?

Welke levensthema’s draag jij met je mee?

Welke ontwikkelmogelijkheden draag je al langer met je mee?

Welke uitdagingen wil je graag nog eens aangaan?

Hoe tevreden ben je over je leefomgeving?

Als je fantaseert over je toekomstige leven, wat fantaseer je dan?

Welke verlangens heb je?

Welke idealen wil je graag verwezenlijken in je leven?

Wat wil je over één, twee, vijf of tien jaar graag verwezenlijkt hebben?

Welke belemmeringen kom je tegen als je volledig je pad gaat en jezelf bent?

Welke voorvallen in het verleden, die niet zo leuk waren, hebben je gevormd?

Hoe was jij als kind thuis, op school en in je vriendenkring?

In hoeverre speelt een geloof een belangrijke rol in jouw opvoeding?

Wat is jouw eerste herinnering als klein kind?

Wat voor werk heeft jouw vader of moeder (allemaal) gedaan en welke impact heeft dat op jou gehad?

Wat heb je van je vader, moeder, broer(s) of zus(sen) geleerd?

Welke ziekte(s) heb je van dichtbij meegemaakt en in hoeverre hebben deze je gevormd?

Wat zijn je behoeften in het kader van je leefomgeving?

302

Hoe is de keuze tot middelbaar onderwijs en vervolgonderwijs tot stand gekomen?

Wanneer je volledig af gaat op je gevoel, hoe ziet je leven er dan uit?

Welke lessen bieden de moeilijke periodes in je leven?

Welke vormen van ontspanning kies je bij voorkeur?

Wat is een thema in je leven waar je al heel lang over piekert?

Welke behoeften kun je matigen waardoor Passie meer ruimte krijgt?

Wat ontroert je?

Welke krachtige eigenschappen draag je met je mee?

Waar ben je echt goed in?

Wat heb je altijd al goed gekund?

Wat waarderen andere mensen in jou?

Voor welke dingen wordt vaker je hulp gevraagd in je privéleven?

Voor welke dingen wordt vaker je hulp gevraagd in je werk?

Wat vind je leuk om te doen?

Wat is iets waarvoor jij je hand niet omdraait maar wat eigenlijk best wel moeilijk is?

Wat waarderen jouw ouders in jou?

Wat is iets dat je dag en nacht kan doen zonder verveeld te raken?

Waarvoor mag ik je wakker maken?

Welke gaven heb je?

Welke meerwaarde voeg je toe aan het leven van anderen, eenvoudigweg om wie je bent?

Welk effect heb je op andere mensen?

Met welk goede doel voel jij je sterk verbonden?

Stel dat je heel veel geld hebt, wat zou je dan (gaan) doen?

Hoe wil je idealiter dat dierbaren jou herinneren na je overlijden?

303

Wat kun je bijdragen aan de wereld?

Wat is je roeping?

Stel, je kunt jouw kinderen slechts drie belangrijke dingen nalaten, welke zijn dat?

Waar ben je enorm trots op?

Wat zou jij anders doen dan jouw ouders?

Wat wil jij graag doorgeven aan een volgende generatie?

Welke conclusies trekken andere mensen uit hun leven omdat ze jou kennen?

Wat is het beste dat je kunt doen en waar anderen iets aan hebben?

Wat zou jij achter willen laten aan de wereld?

Wat zijn de mooiste momenten tot nu toe geweest in je leven en waarom?

Wat ga je doen als je weet dat je stervende bent en nog korte tijd te leven hebt?

Wat vind je het leukst om te doen?

Wat zou je graag willen doen waarvan je vermoedt dat het heel leuk is?

Stel je wint de lotto van 16 miljoen euro, hoe verandert dat je leven?

Hoe ontspan jij je het liefst?

Wat doe je het liefst alleen, met je gezin en met je vrienden?

Hoe ziet jouw ideale vakantie eruit?

Wat zijn voor jou in je privéleven de belangrijkste momenten?

Welke hobby’s heb je?

Wat versta je onder een goede balans tussen je privéleven en je werk?

Wat zou je veel meer willen doen in je leven?

Wat vind je zo belangrijk, dat je daar bij wijze van spreken je leven voor zou willen geven?

Welke personen bewonder je en waarom?

304

Van welke beslissingen in je leven heb je spijt?

Waar heb je echt een hekel aan?

Waaraan kan jij je zoal ergeren?

Waar schaam jij je voor?

Wat lees je graag?

Wat zijn jouw belangrijkste kernwaarden in het leven?

Welke mensen zijn een voorbeeld voor je?

Welke waarden heb je van huis uit meegekregen?

Wat vind je belangrijk in je werk?

Hoe ontvang jij het liefst leiding?

Hoe ziet jouw ideale leidinggevende eruit?

Wat stel jij je voor bij een ideale baan?

Als je terugkijkt op vroegere (bij)banen, wat was daarin het leukste om te doen?

Wat zijn jouw belangrijkste overtuigingen in het leven?

Waar zul je altijd voor blijven staan?

Wat kun jij toevoegen aan het grotere geheel?

Wat wil jij graag doorgeven aan de volgende generatie?

Welke blokkades onderbreken jouw innerlijke stroom?

Wat zijn levensthema’s waar je al lang over piekert?

Wat valt in de positieve zin altijd wel aan jou op?

Welke eigenschappen van jou droegen bij aan prestaties waar je trots op bent?

Wat is voor jou ‘gewoon’, terwijl anderen dat juist in jou waarderen?

Wat zijn jouw kerngaven?

Op welke momenten geniet je intens?

305

Wat is de werkelijke betekenis van Passie? Wat heeft Passie met ‘wakker’ leven te maken?Welke twee soorten Passies draag je met je mee? Wat drijft jou en hoe breng je dit goed in kaart?Wat is je ware gezicht, wie ben je echt?Hoe kun je dagelijks leven vanuit ‘Hart en Ziel’?

United by Passion www.unitedbypassion.com

Op al deze vragen geeft dit boek een antwoord. De auteur van dit boek,

Martijn Raaijmakers, is sinds 2001 actief als Passionair en Inspirator. Hij

is schrijver van de boeken ‘Leef je Passie!’, ‘Leiderschap van de 21e

eeuw’ en ‘Natuurlijk Leiderschap’. Martijn is oprichter van het unieke

en grote inspiratienetwerk United by Passion. Hij is specialist in het

nieuwe leiderschap en heeft inmiddels vele duizenden mensen mogen

inspireren, met tal van inzichten over leven, werken en leidinggeven

vanuit Hart en Ziel. Mensen helpen met het ontdekken en leven van hun

Passies is zijn persoonlijke missie.

Dit boek inspireert. Het nodigt je uit om nog meer Passie in je leven

te brengen. Aan de hand van een heldere uitleg, praktische voor-

beelden en vele oefeningen, beschrijft het de unieke Passionaire

visie op Passie. De lezer wordt als vanzelf meegevoerd in de ervaring

van Passie. En dat maakt dit boek zo bijzonder. Het gidst je naar bin-

nen. Je maakt op basis van de vele inzichten een ervaringstocht in je

eigen innerlijke wereld. En dat maakt verschil. Want, je zal ontdekken

dat je op ieder moment van je leven volop Passie kan ervaren. Het lezen

van ‘Leef je Passie!’ is een belevenis. Het maakt je ‘wakker’ en bewust.

Je ervaart daardoor een betekenisvolle Zin. Eindelijk kun je volop vanuit

‘Hart en Ziel’ gaan leven!