LAÕI SUAÁT

32
LAÕI SUAÁT

description

LAÕI SUAÁT. Ch ư ơng 4 LAÕI SUAÁT 4 tieát ) 1 Khaùi nieäm vaø caùc loaïi laõi suaát 2 Laõi suaát vaø tæ suaát lôïi töùc 2.1 Caùc coâng cuï nôï 2.2 Hieän giaù 2.3 Tæ suaát lôïi töùc 3 Caùc nhaân toá quyeát ñònh laõi suaát thị tröôøng - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of LAÕI SUAÁT

Page 1: LAÕI SUAÁT

LAÕI SUAÁT

Page 2: LAÕI SUAÁT

Chương 4 LAÕI SUAÁT4 tieát )

1 Khaùi nieäm vaø caùc loaïi laõi suaát2 Laõi suaát vaø tæ suaát lôïi töùc• 2.1 Caùc coâng cuï nôï• 2.2 Hieän giaù• 2.3 Tæ suaát lôïi töùc• 3 Caùc nhaân toá quyeát ñònh laõi suaát thi tröôøng• 3.1 Cung caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vay • 3.2 Söï thay ñoåi laõi suaát thò tröôøng• 4 Caáu truùc ruûi ro vaø caáu truùc kyø haïn cuûa

laõi suaát • • Giaûng phaàn 1 , 2 , 3 • Sinh vieân töï tìm hieåu vaø nghieân cöùu

phaàn 4

Page 3: LAÕI SUAÁT

• I. KHAÙI NIEÄM VAØ CAÙC LOAÏI LAÕI SUAÁT• 1. Khaùi nieäm laõi suaát - Tieàn laõi (interest) laø chi phí cho vieäc söû

duïng voán vay - Laõi suaát: ( rate of interest) laø tæ leä %

giöõa tieàn laõi treân toång soá voán vay• Laõi suaát laø giaù caû maø ngöôøi ñi vay phaûi

traû cho vieäc söû duïng tieàn cuûa ngöôøi cho vay. Noùi khaùc ñi, laõi suaát laø soá tieàn phaûi traû ñeå thueâ möôïn voán trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.

LS ñöôïc hình thaønh treân cô sôû thoûa thuaän giöõa ngöôøi ñi vay & ngöôøi cho vay vôùi nhieàu yeáu toá aûnh höôûng nhö: thôøi haïn vay, ruûi ro tín duïng, chi phí cô hoäi…

Page 4: LAÕI SUAÁT

2- Caùc loaïi laõi suaát :• Trong neàn kinh teá thò tröôøng voán vay

chuû yeáu döôùi daïng tieàn teä, do ñoù söùc khoeû cuûa ñoàng tieàn bieåu hieän qua tæ leä laïm phaùt trong töøng thôøi kyø cuõng aûnh höôûng ñeán giaù voán vay laø laõi suaát.

• Do ñoù, ngöôøi ñaàu tö thöôøng quan taâm ñeán caùEc loai LS sau:

- Laõi suaát danh nghóa(nominal interest rate-NIR)

Loaïi laõi suaát naøy ñöôïc nieâm yeát treân baùo chí, nieâm yeát taïi caùc ngaân haøng, treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng khaùc

Page 5: LAÕI SUAÁT

- Laõi suaát thöïc (real interest rate - RIR) Laø soá laõi maø ngöôøi vay phaûi traû

tính theo giaù trò thöïc teá, noùi caùch khaùc ñaây laø loaïi laõi suaát ñöôïc vaän haønh trong khoâng gian vaø thôøi gian maø trong ñoù laïm phaùt ñöôïc giaû söû baèng khoâng.

RIR = NIR - tæ leä laïm phaùt

Trong ñôøi soáng kinh teá haàu nhö khoâng coù quoác gia naøo duy trì ñöôïc tæ leä laïm phaùt baèng 0 nhö giaû ñònh.ï.

Page 6: LAÕI SUAÁT

Ñaëc bieät ñoái vôùi caùc ngaân haøng ñeå baûo ñaûm quaù

trình huy ñoäng ñaït hieäu quaû, noùi caùùch khaùcñeå RIR luoân > 0 caùùc ngaân haøng luoân phaûigiöõ cho NIR> tæ leä laïm phaùt. Ñaây laø ñieàuhoaøn toaøn khoâng ñôn giaûn neáu ngaân haøngaùp duïng chính saùch laõi suaát coá ñònh. Ñieàunaøy giaûi thích lyù do vì sao, cheá ñoä laõi suaátthaû noåi ñaõ vaø ñang coù xu höôùng aùp duïng taïihaàu heát caùc NHTM treân theá giôùi.

Phaân tích öu & nhöôïc ñieåm cuûa laõi suaát coá ñinh & laõi suaát thaû noåi ?

Page 7: LAÕI SUAÁT

Ñoái vôùi laõi suaát coá ñònh, ngaân haøng coù saün khung laõi suaát huy ñoäng, ñieàu naøy giuùp ngaân haøng coù theå tính toaùn khaù chính xaùc lôïi nhuaän thu veà. Tuy nhieân vaán ñeà thöông löôïng veà chi phí voán giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng seõ bò trieät tieâu haïn cheá tính chaát linh hoaït cuûa coâng cuï laõi suaát.

• Ñoái vôùi laõi suaát thaû noåi, ngaân haøng coù theå ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi söï bieán ñoäng cuûa moâi tröôøng kinh doanh. Trong ñieàu kieän ñoù, laõi suaát treân thò tröôøng lieân ngaân haøng seõ ñöôïc choïn laøm cô sôû ñeå xaùc ñònh laõi suaát ngaân haøng

Page 8: LAÕI SUAÁT

Aùp duïng laõi suaáát thaû noåi toû ra phuø hôïp vôùi nguoàn voán huy ñoäng daøi haïn, maët khaùc naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa caùc ngaân haøng hôn.

Sư đa dang cua thò tröôøng taïo neân nhieàu boä phaän thi tröôøng khác nhau, töø đó các loai LS thi tröôøng seõ phaùt sinh như: LS treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, LS treân thò tröôøng hoái đoái, LS treân thò tröôøng chöùng khoán..

Page 9: LAÕI SUAÁT

Moâ hình laõi suaát thò tröôøng ñöôïc xaùc ñònh theo

coâng thöùc sau: in = ir + p + rp +lp Trong đó in : LS danh nghóa ir : LS thöïc ( khoâng tính ñeán yeáu toá

ruûi ro) p : tæ leä laïm phaùt döï kieán rp : nhu caàu buø ñaéEp ruûi ro (do thôøi

haïn ñaàu tö, khaû naêng ngöôøi ñi vay bò vôõ nôï …)

lp : nhu caàu buø ñaéEp tính loûng (tieàn maët luoân coù tính loûng cao hôn so vôùi caùc loaïi taøi saûn taøi chính khaùc

Page 10: LAÕI SUAÁT

II- Laõi Suaát & Tæ[ Suaát Lôïi Töùc ( YIELD )

1- Giơi thiêu môt sô cac công cu nơ• Xeùt veà maët kyõ thuaät, caùc coâng cuï nôï coù

theå ñöôïc phaân chia thaønh 4 nhoùm: caùc khoaûn nôï ñôn, traùi phieáu chieát khaáu, traùi phieáu coupon vaø caùc khoaûn nôï thanh toaùn coá ñònh. Caùc loaïi coâng cuï nôï khaùc nhau caên baûn veà thôøi gian thanh toaùn (Timing of payments)

• - Nôï ñôn (Simple loan)• Vôùi khoaûn nôï ñôn, thì khi ñi vay ngöôøi vay nôï

ñoàng yù traû cho ngöôøi cho vay goàm: tieàn goác coäng vôùi tieàn laõi khi ñaùo haïn. Khi P laø tieàn goác vaø i laø laõi suaát.

FV (Future value) giaù trò thanh toaùn töông lai • FV = P + iP = P(1+ i ).

Page 11: LAÕI SUAÁT

• Ví duï: Ngaân haøng ACB cung caáp cho coâng ty A moät khoaûn nôï ñôn 10,000 USD vôùi kyø haïn 1 naêm vaø laõi suaát 10%. Sau moät naêm coâng ty A phaûi traû cho Ngaân haøng ACB toång soá tieàn laø : 10.000 + (10% x 10.000) = 11.000 ñoâla (tieàn goác 10.000 ñoâla vaø tieàn laõi 1.000 ñoâla).

• - Traùi phieáu chieát khaáu• Ñoái vôùi loaïi traùi phieáu chieát khaáu,

ngöôøi ñi vay traû cho ngöôøi cho vay moät khoaûn thanh toaùn ñôn baèng ñuùng meänh giaù cuûa traùi phieáu.

Page 12: LAÕI SUAÁT

. Ví duï, coâng ty A phaùt haønh traùi phieáu chieát khaáu coù thôøi gian moät naêm vôùi meänh giaù laø 10.000 ñoâla. Khi ñoù coâng ty A nhaän ñöôïc soá tieàn vay laø 9.091 ñoâla vaø thanh toaùn 10.000 ñoâla sau moät naêm.

Noùi caùch khaùc khi mua traùi phieáu,ngöôøi mua chæ thanh toaùn khoaûn tieàn thaáp hôn so vôùi meänh giaù nhöng khi trái phieáu ñaùEo haïn seõ đöôïc hoaøn traû theo ñuùng meänh giaù cuûa traùi phieáu. Phaàn cheânh leäch giöõa meänh giaù vôùi soá tieàn mua traùi phieáu ñöôïc xem laø tieàcn laõi maø coâng ty phaùt haønh traùi phieáu ñaõ chieát (tröø) tröôùc cho ngöôøi ñaàu tö

Page 13: LAÕI SUAÁT

• - Traùi phieáu coupon• Phaùt haønh traùi phieáu coupon, ngöôøi

ñi vay thöïc hieän thanh toaùn nhieàu laàn soá tieàn laõi theo ñònh kyø vaø thanh toaùn tieàn vôn goác khi ñaùo haïn. Moät traùi phieáu coupon phaûi ghi roõ ngaøy ñaùo haïn, meänh giaù, ngöôøi phaùt haønh (chính phuû, coâng ty…) vaø laõi suaát coupon. Laõi suaát coupon ñöôïc xaùc ñònh baèng soá tieàn thanh toaùn coupon haøng naêm chia cho meänh giaù.

Page 14: LAÕI SUAÁT

Giaû söû moät traùi phieáu ñöôïc phaùt haønh vôùi meänh giaù P, thôøi haïn 10 naêm, LS haøng naêm laø i

Khi đoù + Tieàn laõi đöôïc traû đònh kyø haøng naêm = Pi

+ Đeán ngaøy ñaùo haïn, ngöôøi phát haønh trái phieáu phaûi thanh toaùn cho ngöôøi mua = P + Pi

Loaïi coâng cuï nôï naøy thöôøng gaây aùp löïc cho ngöôøi ñi vay ôû thôøi đieåm đáo haïn .

- Nơ vay thanh toán coá ñònh Hình thöùc naøy thöôøng đöôïc caùc NHTM aùp

duïng khi cho vay daøi haïn. Nhaèm giam bôùt nhöõng khoù khaên taøi chính cho ngöôøi ñi vay, ôû moãi kyø ( thaùng, quyù, naêm ) soá tieàn phaûi traû bao goàm: nôï goác & laõi vay đöôïc áp dung theo 2 cách .

:

Page 15: LAÕI SUAÁT

Cách 1 Nôï goác seõ traû daàn ( phaân boå ñeàu ) ôû moãi kyø haïn

tieàn laõi ( tính theo soá dö nôï hoaëc theo nôï goác ñaõ hoaøn traû)

Caùch 2 Nôï goác & laõi vay ñöôïc phaân boå ñeàu cho caùc kyø haïn

2- Hieän giaù ( PV : present value ) Do coù söï khaùc nhau veà thôøi gian cuûa caùc

coâng cuï nôï, neân seõ raát khoù khaên trong vieäc so saùnh möùc thu nhaäp cuûa chuùng. Vì theá, chuùng ta phaûi duøng phöông phaùp hieän giaù Khaùi nieäm hieän giaù cho pheùp chuùng ta giaûi thích taïi sao moät ñoâla nhaän ñöôïc hoâm nay coù giaù trò lôùn hôn moät ñoâla nhaän ñöôïc trong töông lai (moät ñoâla hoâm nay coù theå ñöôïc ñaàu

tö ñeå kieám lôøi)

Page 16: LAÕI SUAÁT

Neáu goïi FV ( future value ) laø giaù trò thanh toaùn töông lai, I laø laõi suaát ñeán kyø thanh toaùn thì coâng thöùc tính hieän giaù theo moâ hình giaûn ñơn ( traû goác & laõi moät laàn khi ñaùo haïn ) là :

FV= PV + PVi = PV ( 1+i ) hay FV (1+i) Neáu coù nhieàu kyø haïn thanh toaùn

(n) thì PV đöôïc tính theo coâng thöùc : FV1 + FV2 +…+ FVn

1+i ) (1+ i ) (1+i )

PV =

PV =

Page 17: LAÕI SUAÁT

3- Tyû suaát lôïi töùc ( Yield) Khaùc vôùi laõi suaát chæ tieâu naøy

thöôøng ñöôïc vaän duïng ñeå[ xaùc ñònh hieäu quaû voán ñaàu tö khi kinh doanh chöùng khoaùn hay caùc daïng taøi saûn taøi chính coù theå chuyeån nhöôïng treân TTTC

Tröôùc khi nghieân cöùu tæ suaát lôïi töùc caàn xeùt ñeán caùc chæ tieâu sau :

+ Lôïi suaát danh nghóa ( Nominal Yield ) laø laõi suaát coá đònh maø nhaø phaùt haønh ñaõ xaùc ñònh khi phaùt haønh traùi phieáEu

Ví duï : Coâng ty A phaùt haønh traùi phieáu meänh giaù $1000, LS 10% , coâng ty seõ traû cho ngöôøi mua traùi phieáu $100 năm

n

Page 18: LAÕI SUAÁT

+ Lôïi suaát hieän haønh (Current yield) theå hieän hieäu quaû[ voán ñaàcu tö, ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc :

LS hieän haønh = tieàn laõi(C) chi phí ñaàu tö (P)

Ví du : Moät traùi phieáu coù meänh giaù $1000,

LS 10 % nhöng ngöôøi ñaàu tö ñaõo mua ñöôïc vôi giaùE $ 800 ( thaáp hôn meänh giaù) vì vaäy LS hieän haønh cuaû Traùi phieáu laø:

$100 $800

= 12,5% > Lai suât danh nghia

Page 19: LAÕI SUAÁT

+ Tæ suaát lôïi töùc ( yield - to - maturity hay rate of return)

Đaây laø chæ tieâu xaùc ñòcnh tæ leä lôïi nhuaän maø nhaø ñaàu tö seõ nhaään đöôïc neáu giöõ caùc coâng cuï đaáu tö daøi haïn nhö traùi phieáu cho ñeán ngaøy đaùo haïn Do giá traùi phieáu coù theå taêng, giaûm treân thò tröôøng neân LS danh nghia hay LS hieän haønh khoâng đo löôøng heát hieäu quaû cuûa voán đaàu tö. Vì vaäy ñaâây laø moät chæ tieâu quan troïng thöôøng đöôïc vaän duïng trong thöïc teá

Phöông phaùp tính : PP 1: ngöôøi ñaàu tö söû duïng moät baûng

tính saün thöôøng goïi laø cuoán saùch cơ baûn ( basis book )

Page 20: LAÕI SUAÁT

PP 2 : dưa trên công thưc tông quat sau: C + Pt+1 - Pt

Pt Pt

Trong đo, R la ti suât lôï tưc C tiên lai ( tinh theo LS danh nghia ) Pt la gia cua trai phiêu ơ thơi điêm t Pt+1 la gia cua trai phiêu ơ thơi điêm t+1

Giaû söû môt traùi phieáu coù meänh giaù laø $1.000, laõi suaát coupon laø 8%. Ông A mua vơi giá $ 1000 . Sau moät naêm, oâng ta baùn traùi phieáu vôùi giaù $1100 thì tyû suaát lôïi töùc (R) traùi phieáu laø:

80 + 1100 - 1000 1000 1000

R =

= 18 % R =

Page 21: LAÕI SUAÁT

Trong trương hơp ông A ban đươc vơi gia $1000(băng vơi mênh gia) thi ti suât lơi tưc la:

80 + 1000 - 1000

1000 1000

Trương hơp ông A ban trai phiêu vơi gia $900 thi ti suât lơi tưc la :

80 + 900 – 1000

1000 1000

= 8 % R =

= 0,2 % R =

Page 22: LAÕI SUAÁT

Tom lai : Môi quan hê giưa gia & cac loai lai suât la :

Đưng trên goc đô ngươi ban :

_ Nêu trai phiêu đươc ban > mênh gia

Ti suât lơi tưc > LS danh nghia > LS hiên hanh

_ Nêu trai phiêu đươc ban vơi gia = mênh gia

LS danh nghia = LS hiên hanh = Ti suât lơi tưc

_ Nêu trai phiêu ban < mênh gia

Ti suât lơi tưc < LS danh nghia < LS hiên hanh

LƯU Y :

Đưng trên goc đô ngươi mua trương hơp 1 & 2 se co biêu hiên ngươc lai Ơ VI TRI CUA TI SUÂT LƠI TƯC

Page 23: LAÕI SUAÁT

III. CAÙC NHAÂN TOÁ QUYEÁT ÑÒNH LAÕI SUAÁT THÒ TRÖÔØNG

1. Cung - caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vayMôt sô vân đê cân đươc thông nhât vê thuât ngư :• Trai phiêu la hang hoa• Ngươi mua TP la ngươi cho vay / ngươi cung câp

vôn / ngươi sơ hưu hang hoa• Ngươi ban la ngươi phat hanh TP / ngươi huy đông

vôn / ngươi co quyên sư dung hang hoa• Gia ca TP la lai suât

1.1. Ñöôøng caàu• Ñöôøng caàu traùi phieáu phaûn

aùnh moái quan heä giöõa giaù caû traùi phieáu vaø soá löôïng traùi phieáu maø ngöôøi cho vay mua

Page 24: LAÕI SUAÁT

• . Xeùt traùi phieáu chieát khaáu coù thôøi gian ñaùo haïn 1 naêm vôùi meänh giaù 10.000 ñoâla. Neáu giaù caû traùi phieáu laø 8.000 ñoâla thì ngöôøi mua seõ muoán mua loaïi traùi phieáu naøy nhieàu hôn so vôùi möùc giaù 9.500 ñoâla. Söï töông taùc giöõa giaù caû vaø soá löôïng traùi phieáu seõ hình thaønh neân ñöôøng caàu traùi phieáu höôùng veà phiaù döôùi coù daïng nhö hình (3.1a). Ñoàng thôøi, vôùi quan ñieåm quyõ cho vay laø haøng hoùa, chuùng ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc laõi suaát cuûa traùi phieáu. ÔÛ möùc giaù chieát khaáu laø 8.000 ñoâla thì laõi suaát (i) cuûa traùi phieáu laø:

• (10.000 - 8000) / 8000 = 25%• Neáu ôû möùc giaù chieát khaáu laø 9.500

ñoâla thì laõi suaát traùi phieáu laø:• ( 10.000 – 9500 ) / 9500 = 5,3%

Page 25: LAÕI SUAÁT

• Hinh (3.1 a) Hinh (3.1b)

Giaù caû traùi phieáu (P:$)

KL giaù trò traùi phieáu, (B $)

9.500

8.000

B

A

Laõi suaát ( i %)

Quyõ cho vay, (L $)

25%

5,3%

A

B

Hình 3.1a: Caàu traùi phieáu Hình 3.1b: Cung quyõ cho vay

Bd

Ls

Page 26: LAÕI SUAÁT

• 1.2. Ñöôøng cung

• Ñöôøng cung traùi phieáu moâ taû khoái löôïng traùi phieáu ñöôïc cung caáp bôûi ngöôøi ñi vay töông öùng vôùi caùc möùc giaù khaùc nhau. Trôû laïi ví duï traùi phieáu chieát

• khaáu coù thôøi gian ñaùo haïn 1 naêm, meânh giaù 10.000 ñoâla. Khi giaù caû traùi phieáu ôû möùc 9.500 ñoâla thì ngöôøi ñi vay saün loøng cung caáp traùi phieáu nhieàu hôn so vôùi möùc giaù 8.000 ñoâla. Ñöôøng cung traùi phieáu, Bs höôùng ñi leân nhö hình (3.2a). Xeùt goùc ñoä quyõ cho vay laø haøng hoùa. ÔÛ möùc giaù 9.500 ñoâla thì laõi suaát chieát khaáu traùi phieáu laø 5,3%. Trong khi ñoù, ôû möùc giaù 8.000 ñoâla thì laõi suaát laø 25%. Laõi suaát gia taêng töø 5,3% leân 25% seõ laøm haïn cheá khaû naêng ñi vay cuûa ngöôøi ñi vay. Vì theá, ñöôøng caàu quyõ cho vay, Ld doác xuoáng nhö hình (3.2b)

Page 27: LAÕI SUAÁT

• Hinh 3.2

Giaù caû traùi phieáu (P:$)

KL giaù trò traùi phieáu, (B $)

9.500

8.000

C

D

Laõi suaát ( i %)

Quyõ cho vay, (L :$)

25%

5,3%

D

C

Hình 3.2a: Cung traùi phieáu Hình 3.2b: Caàu quyõ cho vay

Bs

Ld

Page 28: LAÕI SUAÁT

• 1.3. Ñieåm caân baèngGiaù caû • Ñeå xaùc ñònh ñieåm caân baèng,

chuùng ta ñaët choàng hình (3.1a) leân hình (3.2a), töông töï, ñaët choàng hình (3.1b) leân hình (3.2b). Keát quaû laø, ñöôøng cung vaø ñöôøng caàu traùi phieáu cuõng nhö ñöôøng cung vaø ñöôøng caàu quyõ cho vay caét nhau laàn löôït taïi ñieåm E nhö hình (3.3a) vaø hình (3.3b). Taïi ñieåm E löôïng cung baèng löôïng caàu vaø möùc giaù caân baèng cuûa traùi phieáu laø P* vaø laõi suaát caân baèng quyõ cho vay laø i*.

Page 29: LAÕI SUAÁT

• Hinh 3.3

Giaù caû traùi phieáu (P $)

KL giaù trò traùi phieáu, (B $)

9.500

8.000

C

D

Laõi suaát ( i %)

Quyõ cho vay, (L $)

25%

5,3%

D

C

Hình 3.3a: Cung –caàu traùi phieáu Hình 3.3b: Cung - caàu quyõ cho vay

Bd Ld

B

A

A

B

Ls

Bs

Caàu vöôït quaù Caàu vöôït quaù

Cung vöôït quaù Cung vöôït quaù

P* i*E E

Page 30: LAÕI SUAÁT

• 2. Söï thay ñoåi laõi suaát thò tröôøng• Laõi suaát thò tröôøng ñöôïc hình thaønh

theo söï töông taùc cuûa quan heä cung caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vay.

• 2.1. Caùc nhaân toá laøm thay ñoåi ñöôøng caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vay

• Coù naêm nhaân toá cô baûn aûnh höôùng ñeán ñöôøng caàu traùi phieáu vaø quyõ cho vay:

• Thu nhaäp bình quaân.• Lôïi töùc vaø laïm phaùt kyø voïng.• Ruûi ro.• Tính loûng• Chi phí thoâng tin.

Page 31: LAÕI SUAÁT

• 2.2. Caùc nhaân toá laøm thay ñoåi ñöôøng cung traùi phieáu vaø quyõ cho vay

• Coù boán yeáu toá cô baûn laøm thay ñoåi ñöôøng cung traùi phieáu vaø quyõ cho vay:

• *Lôïi nhuaän kyø voïng cuûa voán ñaàu tö.• *Chính saùch thueá.• *Laïm phaùt kyø voïng. *Vay nơ cua chinh phu• IV. CAÁU TRUÙC RUÛI RO VAØ CAÁU

TRUÙC KYØ HAÏN CUÛA LAÕI SUAÁT

Page 32: LAÕI SUAÁT

1. Caáu truùc ruûi ro cuûa laõi suaát 1.1. Ruûi ro vôõ nôï 1.2. Tính loûng 1.3. Chi phí thoâng tin 1.4. Thueá2. Caáu truùc kyø haïn cuûa laõi suaát