Lantegi Batuak-en hizkuntza modu inklusiboan erabiltzeko gida praktikoa

LANTEGI BATUAK-EN HIZKUNTZA MODU

INKLUSIBOANERABILTZEKO GIDA

PRAKTIKOA

LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN LANTEGI BATUAK-EN

ERABILTZEKO GIDA ERABILTZEKO GIDA ERABILTZEKO GIDA

Esan beste batera!

Argitaratzailea:

Lantegi Batuak FundazioaTxorierri etorbidea, 12 48180 Loiu

[email protected]

www.lantegi.com

www.ergohobe.net

Diru-asmorik gabeko erakundea gara,

urritasuna —batez ere adimen-urritasuna eta

Bizkaian— duten pertsonei egokitutako lan-

aukerak sortzen dituena.

Ekimen iraunkor eta lehiakorrak

sortu eta kudeatzen ditugu; pertsona

urrituen enplegagarritasuna sustatu, eta

gizarteratzeko eta laneratzeko hainbat

ibilbide eskaintzen dizkiegu: orientazioa eta

prestakuntza, okupaziorako eta enplegurako

programa bereziak, eta enplegu normalizatua

eskuratzeko bitartekaritza.

Argitalpen honen edukiak Creative Commons-en

lizentziaren erabilpena baldintzapean argitaratuak

dira. Argibide gehiago http://creativecommons.

org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.eu


INKLUSIBOAN ERABILTZEKO GIDA

PRAKTIKOA

1. 2. 3.Aurkezpena Sarrera Ideiak argituz…

4. 5. 6.Kontzeptu teorikoak

4.1 Androzentrismoa

4.2 Sexismoa

Hizkuntzaren erabilera ez

sexista egiteko baliabideen

laburpena

5.1 Lantegi Batuak-en

Euskeraz ere…

7. 8.Irudi bidezko komunikazioa Bibliografia



PRAKTIKOA

2



PRAKTIKOA

1. AURKEZPENA

Joan den 2008az geroztik, Berdintasun Plana garatu eta ezartzen

gabiltza Lantegi Batuak fundazioan, hau da, gure erakundean berdintasun

errealaren alde lan egin eta hori lortzeko beharrezkoak diren ekintzak

gauzatu eta abiaraziko dituen baliabidea. Bat baino gehiago dira

berdintasun plan horren zutabe nagusiak: sentsibilizazioa, prestakuntza-

ekintzak, gure prozesu bakoitzean genero-ikuspegia txertatzea, etab.

Hizkuntzaren erabilera da zutabe horietako beste bat.

Barne nahiz kapon komunikazioa izan ohi da, erakunde guztietan,

harremanak kudeatzeko oinarrietako bat. Egunero-egunero elkarrekin

komunikatzen diren 2.700 lagunek osatzen dugu Lantegi Batuak, elkarrekin

hitz eginez, e-mailen bidez, fax bidez, zirkular bidez, jakinarazpen bidez,

eta baita lanpostuan bertan elkarri uzten dizkiogun ohar txikien bidez ere.

Komunikatzeko modu horietako bakoitzak balio jakin bat dauka. Erakunde

bakoitzak bere jardunean erabiltzen dituen hizkerak eta irudiek, haren

kultura korporatiboa islatzen dute. Horregatik, hizkuntzak ere lagungarri

izan behar du gure erakundeko gizon eta emakumeek egiten duten lana

bistaratu eta aintzat hartzeko. Zentzu horretan, nahitaezkoa da hizkuntza

hori aldatu eta eboluzionatzea, beharra egonez gero.

Gida honen helburuak hauek dira: hizkuntza sexista eta androzentristaren

erabilera detektatu eta zuzentzea, eta irakurlearen hausnarketa sustatzea,

aldaketaren aurrean aldeko jarrera hartu dezan eta espresatzeko dituen

ohiturak hobetzeko ahaleginak egin ditzan.

Hori horrela, hizkuntza berdintasunean oinarrituta eta modu ez sexistan

erabiltzeko jarraibideak eta tresnak jaso ditugu hemen, bai euskaraz, bai erabiltzeko jarraibideak eta tresnak jaso ditugu hemen, bai euskaraz, bai erabiltzeko jarraibideak eta tresnak

gazteleraz.

Azkenik, irudiak erabiltzeari dagokionez ere zenbait gomendio jaso nahi izan

ditugu. Hizkuntza, izan ere, ez da idatzitako edo esandako hitzez soilik osatzen.

Irudien bidez ere komunikatzen gara; horien bidez ere islatzen ditugu gure

errealitatea eta gure ideiak. Horregatik, irudiak erabiltzeko modua eta horiek

erakusten dutena gure diskurtsoaren adierazgarri izango da.

2. SARRERA

Eskura ditugun zeinu multzoa da hizkuntza, ikusten, sentitzen edo

pentsatzen duguna adierazteko erabiltzen duguna.

Hizkuntza, era berean, gizon eta emakumeen arteko berdintasun erreala

lantzeko tresnarik funtsezkoenetakoa da. Hitzek, hitz horiek adierazteko

moduak, eta mezuak eraikitzeko erabiltzen ditugun esamoldeek zeresan

asko daukate gure buru barruko taxutzeaz, gure aurretiko jarreraz eta gure

aurreiritziez. Izan ere, hizkuntza bat ikasten dugunean, komunikatzeko

baliagarri izateaz gain, zenbait ezagutza, balio, aurreiritzi, estereotipo,

jarrera eta ideologia ere geureganatzen dugu. Ideiak eta gure inguruan

duguna definitzeko tresna dugu hizkuntza. Errealitatearen isla baino ez

da. Hizkuntzari ematen diogun erabilera aldatuz gero, errealitateari buruz

dugun kontzeptua ere aldatu egingo da. Errealitatea nola izendatu, halako

zentzua eta esanahia emango diogu.

Lantegi Batuak-en urte asko daramatzagu urritasunen bat duten pertsonen

integrazioaren alde lanean, eta badakigu zer-nolako garrantzia duen

gauza bakoitzari dagokion izena ematea. Ikusi dugunez, pertsona urrituez

jarduteko erabili izan ohi den hizkerak gizarteak unean-unean kolektibo

horri buruz zeukan iritzia ezagutzeko balio izan digu.

Kontu handiz ibili gara estereotipo negatiboz beteriko hiztegia ez

erabiltzeko, eta jarrera proaktiboa izan dugu urritasunaren irudia hobetuko

duen hizkera geureganatzeko. Izan ere, hitzek ez daukate, berez, mundua

aldatzeko gaitasunik; hala ere, errealitate berriak eraikitzeko lagungarri dira:

hitzen bidez jendea baztertu edo barne hartu dezakegu.



PRAKTIKOA

4

Urritasuna ulertu eta izendatzeko modua aldatu egin da, gizon eta

emakumeen arteko harremanak aldatu diren bezala. Emakumeen

agerikotasuna eta gizartean duten zeregina aldatzen ari da; horregatik,

hizkuntza ere egoera berri horretara egokitu beharra dago. Hizkuntza gure

zerbitzura dagoen tresna baita, bizia eta malgua. Gizartean gertatzen diren

aldaketak islatzen ditu eta, horregatik, aldatu eta moldatu egin daiteke,

gizartearen etengabeko aldakei erantzuteko.

Sexista ez den hizkuntzak gu guztiok izendatzen gaitu, inor baztertu gabe.

Ez da kapritxo bat, ez da moda bat, berdintasuna lortzeko tresna baizik.

IZAN AUSARTAK:

Ez izan beldurrik inoren iritziei:

zergatik ez erakutsi aurrera egin

nahi dugula?

5

ZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAZERGATIK ERABILI NAHI DUGU HIZKUNTZAINLUSIBOA GURE ERAKUNDEAN:

• Hogeita hamar urte inguru daramagu

lanean urritasuna duten pertson

en

inklusioaren alde, eta espezi

alistak lanean urrita

suna duten pertsonen


alistak lanean urrita

suna duten pertsonen

gara berdintasunaren aldeko borrokan.


alistak

gara berdintasunaren aldeko borrokan.


alistak

• Gizon eta emakumeen artean baldintza

berdinak egotea lortzeko lanean ari

gara, diskriminazio oro baztertuz

eta pertsona ororen lan-

eta gizarte-

garapenerako ingurune a

proposa

sustatuz. garapenerak

o ingurune aproposa

sustatuz. garapenerak

o ingurune aproposa

• Desberdina izatea eta berdintasun-eza

ez dira gauza bera.

• Gure ustez, dibertsitateak eta

pertsona bakoitzaren desberdintasunak

berrikuntza eta sormena indartzen dute


berrikuntza eta sormena indartzen dute


lan inguruneetan, eta per

tsona bakoitzak

barruan duen onena eman dezake.lan ingurune

etan, eta pertsona bakoitzak

barruan duen onena eman dezake.lan ingurune

etan, eta pertsona bakoitzak



PRAKTIKOA

6

• Frogatu egin dugu badakigula

aldatzen, eboluzionatzen, ikasten eta

guztiontzako komunitate berdinagoa,

inklusiboagoa eta justuagoa

eraikitzen.

• Berdintasunean oinarrituta au

rrera

egitea, heztea eta sentsib

ilizatzea ez

da emakumeei, erakunde publikoei edo

ikastetxeei soilik dagokien zeregina

. da emakumeei, erakunde publikoei edo

ikastetxeei soilik dagokien zeregina

. da emakumeei, erakunde publikoei edo

Gure komunitatea osatzen dugun

gizarte-eragile guztioi d

agokigu, baita

gizarte hori osatzen dugun pertson

ei

ere.

• Urritasunen bat duten pertson

ek nahi

duten lekuan lan egiteko gai direla Urritasunen

bat duten pertsonek nahi

duten lekuan lan egiteko gai direla Urritasunen

bat duten pertsonek nahi

erakutsi badiogu gizarteari, nolatan e

z

gara gai izango hizkuntza justua

goa

erabiltzeko, emakumek gizartean

agerrarazteko, hizkuntza eraikitzaile

bat sustatzeko?

7



PRAKTIKOA

8

3. IDEIAK ARGITUZ…

Hona hemen gizon eta emakumeen arteko aukera-berdintasunaren

alorrean erabili ohi diren zenbait termino. Gida honen helburuak hobeto

ulertzeko lagungarriak izan daitezke. Bibliografian ageri diren hiztegi eta

gidetatik jaso dira definizio guztiak:

SEXUA/

Gizon eta emakumeen arteko desberdintasun biologikoak identifikatzen

ditu, unibertsal eta aldaezintzat jotzen direnak.

GENEROA/

Sexu batekin edo bestearekin jaiotzearen ondorioz kulturalki pertsona bati

esleitzen zaizkion balio, sentimendu, jarrera, jokabide, gaitasun, rol…eta

abarren multzoa da; betiere, gizarte bakoitzaren arabera, une historiko jakin

bakoitzean, gizon nahiz emakume batek zer egin edo izan beharko lukeen

kontuan hartuta. Laburbilduz, pertsonen garapen integralari mugak jartzen

dizkion egitura kulturala da.

Bai generoa, bai genero-harremanak “egitura sozialak” dira; hau da, aldatu

egiten dira gizarte batetik bestera, eta garai batetik bestera.

Gizarte bakoitzak sexu bakoitzari egozten edo esleitzen diona izendatzen

du. Gizon eta emakumeei esleitzen zaizkien ezaugarriak, eginkizunak eta

jokabideak ez dira desberdintasun biologikoen ondoriozkoak, “sexuaren

arabera emandako paperaren araberakoak” baizik; eta hori da, hain zuzen,

“naturaltzat edo normaltzat” barneratu duguna.

9

Bereizi eta banandu egiten da, batetik, alde biologikoa (sexuari dagokiona)

eta, bestetik, alde kulturala (generoaren bidez zehazten dena).

SEXISMOA/

Sexuaren arabera egiten den pertsonen diskriminazioa, sexu bata bestea

baino gutxiago dela uste delako.

Teoria hori sexu femeninoaren gutxiagotasunean oinarrituta dago, hau da,

gizon eta emakumeen arteko desberdintasun biologikoetan. Emakumeak

gizonak baino gutxiago direla kontsideratzen duen antolamendu sinbolikoa

eraikitzeak esan nahi du estereotipozko jarrerak nahiz jokabideak sortzen

direla, eta sexu bat bestearen mende uzten dela.

Funtsean, emakumeenganako gutxiespena eta balio-eza erakusten duen

jarrera da, emakumeen beraien edota egiten dutenaren aurrean.

ANDROZENTRISMOA/

Errealitatearen ikuspegi maskulinoa da. Ikuspegi honen berezko ezaugarria

da, gizona hartzen duela unibertsoko zentro, azterketarako parametro eta

errealitatea nahiz giza espeziearen esperientzia unibertsala analizatzeko

oinarri. Gizon-emakumeak gizonezkoarekin nahasten ditu. Sexismo-mota

espezifikoa da, eta emakumeak ezkutatuz eta horiek ez definituz adierazten

da, batez ere.

Ikuspegi teorikotik eta ezagutzaren ikuspuntutik eraikitako mundu-ikuskera

da, non gizonezkoak diren guztiaren ardatz eta neurri, gainerako guztia

ezkutatuz eta ikusezin bilakatuz, besteak beste, emakumeek gizarteari

egiten dizkioten ekarpenak.

MATXISMOA/

Emakumeen baliogabetzea oinarri duen jokabidea.

FEMINISMOA/

emakumeen eskubideak aldarrikatzen dituen pentsamenduaren korronte

filosofikoa da. Gizon eta emakumeen arteko eskubide-berdintasuna

defendatzen du, modu horretara, gizartearen egitura guztietan

berdintasunez parte hartzeko aukera izan dezaten.



PRAKTIKOA

10

Mugimendu sozial eta politikoa ere bada, gizon eta emakumeen arteko

aukera nahiz emaitza berdintasuna defendatzen duena. Berdintasun

horren helburua ez da homogeneizatzea, gizon eta emakumeen aniztasuna

aitortzea baizik.

Horrez gain, pentsamendu zientifikoa ere bada, errealitate globalaren

interpretazio-paradigma eskaintzen duen heinean, gizon zein emakumeena

alegia.

LENGOAIA/

Kultura adierazteko sistema da.

Pertsonek elkarrekin komunikatzeko erabiltzen duten zeinu multzoa,

errealitatea sinboloen bidez adierazteko gaitasuna duen gizarte-eraikuntza.

Eraikuntza sozial eta historikoa den heinean, gure pentsamoldea

baldintzatu eta munduari buruz daukagun ikuspegia zehazten du.

SEXISMO LINGUISTIKOA/

Diskurtsoko zenbait egitura eta mezutan emakumeenganako

diskriminaziozko tratamendua da, bai erabilitako terminoagatik, bai esaldia

bera eraikitzeko moduagatik.

BERDINTASUNA/

Baliokidetasun-erlazioa da, eta horren jatorrian dago pertsona guztiek balio

berbera dutela, haien arteko desberdintasunak alde batera utzita (sexua,

arraza, adina, urritasuna...).

Berdintasuna diziplina anitzeko terminoa da, eta generoaz bestelako

eremuak ere barne hartzen ditu, hala nola, sexu-joera, arraza edota etnia,

sinesmen erlijiosoak, urritasuna eta adina, eta gizartea osatzen duten

pertsona guzti-guztiek ongizate soziala eskuratzeko duten eskubidea

aipatzen du.



PRAKTIKOA

12

GENERO BERDINTASUNA/

Pertsona guztien balio-berdintasunean oinarrituriko baliokidetasun-erlazioa

da, pertsona horren sexua kontuan hartu gabe; horregatik, aukera nahiz

eskubide berberak izan behar dituzte.

Genero-berdintasunak esan nahi du gizon eta emakumeenganako

tratuan ekitatea egon behar duela, gizarte-egitura osatzen duten esparru

guztietara sartu, eraiki eta gozatzeari dagokionez: esparru politikoa

ekonomikoa, lanekoa, familiakoa, kulturala, osasuna, aisia… erakundea

edozein dela ere: hezkuntza arlokoa, osasunekoa, administrazio publikoa,

sektore pribatua eta, oro har, gizartea bera.

GIZON ETA EMAKUMEEN ARTEKO AUKERA-BERDINTASUNA/

Gizon eta emakumeen arteko berdintasunari dagokionez gizartean dauden

berdintasun-ezak zuzentzeko beharrizana. Gizon eta emakumeek hainbat

esfera nahiz jardueratan parte hartzeko duten aukera bermatzen du,

berdintasunean oinarrituta, betiere.

BERDINTASUNA URRITASUNAREN ALORREAN/

Kolektibo horrentzako berdintasunak esan nahi du gainerako herritarrek

dituzten aukera berdinak izatea parte hartzeari dagokionez (politikan,

kulturan, ekonomian eta gizartean) baita beste eremuetan ere, hala

nola, hezkuntzan, lan-merkatuan, mugikortasunean, komunikazioan eta

ingurunean integratzea, eta aisiaz eta kulturaz gozatzea.

TRATU BERDINTASUNA/

Pertsonak modu berean tratatzea, egoera berdinean daudenean, eta modu

desberdinean tratatzea, baldin eta horien egoera desberdina bada.

EKINTZA POSITIBOA/

“Diskriminazio positibo” gisa ere ezagutzen da; talde sozial, etniko, erlijioso,

belaunaldi, urritu eta abarrek pairatzen duten diskriminazioa prebenitu,

kendu edo konpentsatzera bideratutako neurri-multzoa da.

13



PRAKTIKOA

14

Konpentsatzeko elementua da, eta horren bidez, jokabide, jarrera eta

egiturek eragiten duten desabantaila-egoera orekatu daiteke, aldi baterako.

PARTAIDETZA-KUOTA/

Partaidetza kopuru edota espazio jakin bat erreserbatzean datza,

zenbait kolektibo sozialek jarduera sozialak, politikoak eta ekonomikoak

partekatzeko aukera izan dezaten. Ekintza positibo horren bidez,

presentzia-portzentaje zehatz batzuk ezartzen dira (emakumeak gizonen

aurrean, urritasunen bat duten pertsonak urritasunik ez dutenen aurrean...),

zenbait jardueretan pertsona horien parte-hartze maila eskasa orekatzeko

helburuarekin.

GENERO-AZTERKETA /

Tradizionalki rolak banatzeko moduaren ondorioz gizon eta emakumeen

artean dauden aldeak aztertzen ditu: baldintzak, beharrizanak, partaidetza-

indizeak, baliabide eta garapenerako aukera (prestakuntza, enplegua,

prestazioa...), aktiboen kontrola, erabakiak hartzeko gaitasuna etab.

GENERO-IKUSPEGIA/

Gizon eta emakumeen artean dauden desberdintasunak kontuan hartu eta

horiei arreta ematea, jarduera edo esparrua edozein dela ere.

ZEHARKAKOTASUNA/

Politika, ekintza eta helburuen baitan genero-ikuspegia txertatzea,

plangintza-unetik bertatik gizon nahiz emakumeen gain izan ditzakeen

ondorioak kontuan hartuta, horiek aplikatu, gainbegiratu edota ebaluatzen

diren bakoitzean. “Mainstreaming” bezala ere ezagutzen da; berdintasunari

buruzko helburu espezifikoak politika, ekintza eta helburu orokorretan

txertatzeko erabiltzen den terminoa da.

GENEROAREN ARABERAKO ERAGINAREN EBALUAZIOA/

Buruturiko ekintzak ebaluatzen dira, gizonengan edo emakumeengan

duten eragina berdina den ala ez aztertzeko. Horrela, ekintza horiek

egokitu daitezke, diskriminazioaren efektuak neutralizatzeko eta gizon eta

emakumeen arteko berdintasuna sustatzeko.15

GENERO-ADIERAZLEAK /

Gizon eta emakumeen egoera azaltzeko erabiltzen diren analisi-aldagaiak

dira. Datuak sexuaren arabera bereiztea oinarrizko adierazlea da, eta horren

bidez errealitatea azaltzen duten beste adierazle batzuk lortu daitezke.



PRAKTIKOA

16

4. HIZKUNTZAREN ERABILERA

SEXISTA DETEKTATZENJarraian, hizkuntzaren bidez eman daitezkeen berdintasun-ezaren egoerak

hobeto ulertzeko zenbait kontzeptu teoriko azalduko ditugu.

ANDROZENTRISMOA ETA SEXISMOA

Goian aipaturiko androzentrismoak eta sexismoak hizkuntzaren inguruan

egunero egiten dugun erabileran dute isla, eta ondorengo efektuak

eragiten dituzte:

EZKUTATZEA: Emakumeak ikusezin bilakatzea, hizkuntzan aipatu gabe

gelditzen direlako.

Sexu bata zein bestea izendatzerakoan genero gramatikal maskulinoa

erabiltzean gertatzen da gehienbat. Emakumeak ikusezin bilakatzeaz gain,

ulermena eragozten du, txarto ulertzeak gertatu daitezkeelako.

Gizakia adierazteko gizon hitza erabiltzean ere gertatzen da hori, bai eta

gaztelerazko jauzi semantikoaren bidez ere (“El seguro médico cubre a

todos los trabajadores y sus mujeres”).

Lanbideak aipatzeko bertsio maskulinoa erabiltzea, femeninoa behartuta Lanbideak aipatzeko bertsio maskulinoa erabiltzea, femeninoa behartuta Lanbideak

geratzen delako edo zuzena ez delako aitzakiaz (nahiz eta hori egia ez

izan), diskurtsoan emakumeen presentzia isilarazteko dagoen beste

moduetako bat da.

MESPRETXUA: emakumeak edo horiek gizartean duten egitekoa

mespretxatu eta infantilizatu egiten da zuzen-zuzenean, edota gizonekiko

mendetasun-egoeran jartzen dira.17

Gazteleraz, ustezko dualetan agertzen da gehienbat (zorro/zorra),

hutsune lexikoetan (caballerosidad, hombre de bien, misoginia, arpía),

tratamenduetan (nena, niña, chavalita) eta kortesia-erabilera asimetrikoetan

(señorita, señora de…).

Ikus ditzagun hizkuntzan azaltzen diren zenbait adibide androzentrismoaz

eta sexismoaz:

4.1 ANDROZENTRISMOA LENGOAIAN:

Errealitatea ikuspegi maskulino batetik abiatuta ikusi, ulertu eta izendatzeko

modua da androzentrismoa; gizona jartzen du gauza guztientzako ardatz

eta gauza guztien neurri.

Hizkuntzan aplikatuta, emakumeak eta horien errealitatea ezkutatzen du

diskurtsoan.

Adibideak:

4.1.1 GENERIKO FALTSUAK: GENERIKO GISA AGERTZEN DIREN HITZAK, HALA IZAN EZ ARREN

Esaterako, gizon hitza erabiltzea gizakia edo pertsona adierazteko.

EZKUTATZEN DAEl hombre ha superado grandes barreras a lo largo de la historia

El monitor es una figura clave en nuestra organización

AGERIAN JARTZEN DALas personas /La humanidad/ (Los) hombres y (las) mujeres han superado grandes barreras a lo largo de la historia

Monitoras y monitores son una figura clave en nuestra organización



PRAKTIKOA

18

4.1.2 MASKULINO GENERIKOA NEURRI GABE ERABILTZEA, GIZON ETA EMAKUMEAK IZENDATZERAKOAN

Sexu biak aipatzerakoan balio maskulinoa erabiltzea, baita erabilera hori

justifikatuta ez dagoen testuinguruetan ere. Oso ohikoa da, esaterako,

inprimakietan, soilik gizonezkoek bete beharrekoak balira bezala.

Erabilera horrek, ordea, ez ditu pertsona guztiak barne hartzen. Are

gehiago, emakumeak ezkutatu eta ikusezin bilakatzeaz gain, nahastea

eragiten du.

EZKUTATZEN DAFirma el usuario

Firma: el tutor

Firma: los padres

AGERIAN JARTZEN DAFirma la persona usuaria

Firma: tutora /tutor

Firma: la familia

EZ EGIN KASURIK BESTEEK DIOTENARI:

Talde mistoei buruz ari garenean, maskulinoan eta femeninoan

izendatzea ez da errepikatzea. Gazteleraz, trabajadoras y

trabajadores, madres y padres, usuarios y usuarias esatean, ez

dugu informazioa bikoizten. Bikoiztea kopia berdin-berdina

egitea da, eta kasu honetan pertsona guztiak eta horien

aniztasuna izendatu nahi ditugu, ez besterik.

19

4.1.3 APOSIZIO ERREDUNDANTEAK

Horrelako kasuetan, emakumeen sexu-izaera azpimarratzen da beste

ezaugarri garrantzitsuago batzuen gainetik.

EZKUTATZEN DALa manifestación terminó con la lectura de un manifiesto de las mujeres periodistas

(la expresión “las periodistas” marca el género por sí sola, sin necesidad de añadir “mujeres”)

Le rescató una mujer bombero

La brigada está compuesta por tres mujeres jardinero

AGERIAN JARTZEN DALa manifestación terminó con la lectura de un manifiesto de las periodistas

Le rescató una bombera

la brigada está compuesta por tres jardineras

4.1.4 TITULAZIOAK ETA LANBIDEAK

Gaztelerazko “ingeniera”, médica”, “técnica” edo “árbitra” bezalako hitzak

ez-ohikoak izan dira orain dela gutxi arte. Hala ere, zuzenak dira.

Jokabide okerra da, emakumeez hitz egitean, genero maskulinoa

erabiltzea, hiztegiak forma femeninoa jaso arren. Erabilera horrek

komunztadura-akats gramatikala eragiten du.

EZ ZUZENALa médico opina que su paciente…

Su madre es juez

La jefe de taller reunió a la plantilla

Asistieron a la reunión la técnico de prevención y el jefe de taller

ZUZENALa médica opina que su paciente…

Su madre es jueza

La jefa de taller reunió a la plantilla

Asistieron a la reunión la técnica de prevención y el jefe de taller



PRAKTIKOA

20

4.2 HIZKUNTZA SEXISTA

Sexismoak sexuaren araberako balioak, rolak eta gaitasunak esleitzen dizkie

norbanakoei. Horrez gain, gizonezkoei erreferentzia egiten dien guztiari

garrantzia eman eta aintzat hartzen du, emakumeak gutxietsiz. Jarrera

horrek emakumeak eta haiek egiten edo esaten dutena mespretxatu eta

gutxiesten du.

Hizkuntzaren alorrera eramanda, emakumeek egiten dutena mespretxatzea

eta infantilizatzea dakar. Honako egituren bidez gauzatzen da:

4.2.1 1. JAUZI SEMANTIKOA

Termino maskulino bat ustez generikoki erabiltzen da, baina geroago

ikusten da termino hori espezifikoa zela (gizonezkoei zuzendua):

KANPO UZTEN DALa gente se deja influir más por sus mujeres que por las encuestas

Los europeos consumen una cantidad excesiva de alcohol y en el caso de las mujeres, de tabaco

BARNE HARTZEN DALa gente se deja influir más por sus parejas que por las encuestas

En Europa, los hombres consumen una cantidad excesiva de alcohol y las mujeres de tabaco

4.2.2 USTEZKO DUALAK

Femeninoan esan edo maskulinoan esan, esanahi desberdina duten

terminoak:

› Zorro / zorra.

› Mujer pública / hombre público.

› Fulano / fulana.

21

4.2.3 HITZ OKUPATUAK

Sarritan, batez ere zenbait lanbide edo kargutan, forma femeninoak

“hitz okupatuak” izan ohi dira. Horrek zaildu egiten du berdintasunean

oinarrituriko erabilera, emakumeez ari direnean; izan ere, askotan, forma

femeninoen esanahia behe-mailakoa edo negatiboa izaten da, forma

maskulinoen ondoan.

› Secretario / secretaria.

› Jardinero/ jardinera.

› Técnico / técnica.

4.2.4 HUTSUNE LEXIKOAK

Forma femeninorik ez duten hitzak, ezaugarri positiboak adierazten

dituztenak; eta forma maskulinorik ez duten hitzak, ezaugarri negatiboak

adierazten dituztenak.

EMAKUMEAKMisoginia

Arpía

Maruja

Víbora

GIZONAKCaballerosidad

Hombría

4.2.5 SIMETRIARIK EZA TRATAMENDUAN

Emakumeak menpeko egoeran uzten dituzten kortesia-tratamenduak, edo

emakumeak infantilizatzen dituzten tratamendu moduak.

Aurkezpenak egiteko moduan ere gertatzen da. Izena edo/eta abizena

desberdin erabiltzea da beste kasu bat, aipatzen dugun pertsona

gizonezkoa edo emakumezkoa den kontuan hartuta:



PRAKTIKOA

22

EMAKUMEAKLa Caballé

Espe

Señorita*

Señora de…*

Viuda de…*

GIZONAKJosep Carreras

(Mariano) Rajoy

*Señora de, señorita, viuda de… etab, emakumeak egoera zibilaren bidez

deskribatzen dituzten adibideak dira (mendetasun egoeran), titulazio

akademikoa edo izen-abizenak erabili beharrean. Halakorik ez da ia inoiz

gertatzen gizonezkoen kasuan.

4.2.6 GUTXIESTEA EDO INFANTILIZATZEA

Femeninoa den guztia gutxietsi egiten da sarritan, ezaugarri maskulinoak

goragoko maila batean egon ohi direlako.

Adjektiboak:

EMAKUMEAKDébil

Endeble

Delicada

Soñadora

Sentimental

GIZONAKFuerte

Enérgico

Protector

Práctico

Racional

23

Lagunarteko tratamenduak:

EMAKUMEAKNena

Chavalita

Bonita

GIZONAKCampeón

Chavalote

Chicarrón

4.2.7 DEITURA SEXUDUNAK

Gizonezkoak definitzeko, haien kargua, ofizioa edo lanbidea erabiltzen

da; emakumezkoak, aldiz, oraindik ere sexuaren, familiaren edo egoera

zibilaren arabera identifikatzen dira (aita, senarra).

El seguro indemnizará a los accidentados: tres mujeres y dos arrantzales.

EZ ERABILI FEMENINOA

DESKALIFIKATZEKO



PRAKTIKOA

24

5. BALIABIDEEN LABURPENA

Jarraian, gorago ikusi ditugunak bezalako egoerak saihesteko zenbait

baliabide proposatzen dizkizugu. Baliabide-sorta anitza da, hizkera

integratzaileagoa erabiltzen ohitu gaitezen.

5.1 SAIHESTU MASKULINO GENERIKOA

Sexu biak izendatzeko modu ugari dago, maskulinora jo beharrik gabe.

EZLos trabajadoresLos trabajadores participarán en las reuniones de equipo

Avisad a los delegadoslos delegados de prevención

BAITrabajadores y trabajadorasTrabajadores y trabajadorasparticiparán en las reuniones de equipo

El personalEl personal participará en las reuniones de equipo

Avisad a las delegadas y las delegadas y delegadosdelegados de prevención

25

Emakumeak eta gizonak aipatzeaz gain, hitz generiko errealak eta

kolektiboak erabili daitezke:

Personal

Plantilla

Equipo (de)

Profesionales

Responsables

Personal médico

Personal técnico

Dirección

Equipo directivo

…

5.2 EZ ERABILI GIZON HITZA, GIZAKIA ADIERAZI BEHAR DUGUNEAN

EZEl hombre, a lo largo de toda su historia…

BAIEl ser humano / las personasser humano / las personas, a lo largo de toda su historia…

HITZ EGITERAKOAN:

Zaindu ahozko hizkuntza: Lagunarteko elkarrizketa izan

arren, gure ingurunean erabiltzen ditugun esamoldeek gure

nortasuna eta heziera salatzen dute; beraz, besteengana

islatzen dugun irudian eragin zuzena dauka.

Aurreko horrek garrantzi berezia hartzen du hitzaldi edota

aurkezpenak egiterakoan: hizlariak, bere buruaz gain,

erakundea ere ordezkatzen duelako.



PRAKTIKOA

26

5.3 ERABILI FEMENINO PLURALA (MUJERES) EDO IZEN BEREIZIAK

(Emakume bakoitza, emakume bat, etab.) emakume bakoitza bereizia

delako, ez daudelako bi emakume berdin, gizonekin gertatzen den

moduan. Biztanleen erdia ez da kolektibo bat, kolektibo-multzoa baizik.

EZEl paro afecta a la mujerla mujer con discapacidad en mayor medida

Hoy es el día de la mujer trabajadora

Es un problema que afecta a lamujer maltratada

“Es un curso dirigido a estudiantes, mujeres, desocupados e inmigrantes” (no se tiene en cuenta que las mujeres pueden ser inmigrantes, estudiantes o desocupadas)

BAIEl paro afecta a las mujeres con discapacidad en mayor medida

Hoy es el día de las mujeres trabajadoras

Es un problema que afecta a cada mujer maltratada

“Es un curso dirigido a personas desocupadas, jubiladas, estudiantes e inmigrantes”

5.4 TARTEKATU

Femeninoa eta maskulinoa: Genero bat beti bestearen aurretik aipatzeak

lehentasuna edo hierarkia adierazten du. Ez dago inolako justifikazio

gramatikalik erabilera hori azaltzeko.

Las trabajadoras y los trabajadores; los usuarios y las usuarias; las madres y

los padres…

EZ GAITEZEN ESTEREOTIPOETAN ERORI:

Forma maskulinoak ez du zertan aurretik joan

BEHAR; erabili bata zein bestea: zure diskurtsoa

aberastu eta berdintasunaren alde egingo duzu.

27

5.5 KARGUAK ETA LANPOSTUAK

Kargu eta lanpostuen aipamena femeninoan edo maskulinoan egingo da,

kasuen arabera:

La directora de área

El director de la unidad de negocio

La jefa de taller

La monitora

La técnica de prevención

Etc.

Galdetegi edo gutunak bezalako dokumentu irekietan (ez dakigunean

agiria bete edo sinatuko duena zein sexutakoa den), sexu biak aipatuko

dira, termino generikoak erabilita betiere:

Beneficiaria/o; Persona beneficiaria

Asociado/a; Persona asociada

Interesada/o

El/La jefe/jefa de taller

La/El monitora/monitor

Las/los usuarias/usuarios etc.



PRAKTIKOA

28

5.6 LANBIDE ETA KARGUEN KASUAN, ERABILI FORMA FEMENINOA EMAKUME BATEZ ARI GAREN BAKOITZEAN

Hona hemen gazteleraz oker erabiltzen diren zenbait lanbide: Forma

femeninoa erabiltzea da zuzenena, emakume batez ari garelako.

› Médica

› Abogada

› Doctora

› Técnica

› Ministra

› Graduada social

› Ingeniera

› Arquitecta

› Árbitra

› Jueza

› Bombera

› Presidenta

› Jardinera

5.7 ERABILI ADITZ INPERTSONALAK ETA GENERO MARKARIK GABEKO IZENORDAINAK

EZLos directores de las unidades de negocio decidirán

Los responsablesLos responsables seleccionarán a los candidatos

Las personas con discapacidad pedirán a los monitores

BAISe decidirá en las unidades de negocio

Se seleccionará a las personas candidatas

Las personas con discapacidad pedirán a sus responsablessus responsables…

29

5.8 EL, LOS, AQUEL, AQUELLOS ERABILI BEHARREAN, QUIENES, QUIEN, LAS PERSONAS QUE… ERABILI…

EZEl queEl que tenga cualquier pregunta, puede dirigirse al responsable del servicio

BAIQuien tenga alguna duda, puede dirigirse a su responsable de servicio

5.9 UNO, TODO, ALGUNO ERABILI BEHARREAN, PERSONA, CADA, CUALQUIER, QUIEN ERABILI

EZTodo el que quiera apuntarse…

Si algunoalguno está interesado…

BAIQuien quiera apuntarse…

Cualquier personaCualquier persona interesada…

5.10 KASU BATZUETAN, ORDEZTU PARTIZIPIO ETA IZENORDEAK FORMA ZUZENAGOENGATIK

EZSi estás interesado en contactar con nosotros, llama al teléfono…

BAIPuedes contactarnos llamando al teléfono…

Contáctanos llamando al teléfono…



PRAKTIKOA

30

5.11 ZAINDU KOMUNZTADURA

EZLa técnico de procesos es licenciada en ingeniería

BAILa técnica de procesos es licenciada en ingeniería

5.12 ZENBAIT KASUTAN POSIBLE DA SUBJEKTUA EZ ZEHAZTEA

Izenordain pertsonalaren ordez erakundearen izena erabiltzea ere posiblea

da.

EZNosotros trabajamos en tres ámbitos…

BAITrabajamos en tres ámbitos…

En Lantegi BatuakEn Lantegi Batuak, trabajamos en tres ámbitos…

5.13 ERABILI HIZKUNTZA ZUZENA

Hizkuntza inklusiboa diogunean, ez dugu esan nahi barrak (os/as) edo @

erabili behar direnik.

Barrak erabiltzeari dagokionez, diskurtsoa edo idazkia oztopatu besterik

ez dute egiten; hala ere, zenbait kasutan erabili litezke, guztiz beharrezkoa

baldin bada.

A bilduaren kasuan, horren funtzioa ez da sexu bien presentzia adieraztea;

beraz, hori erabiltzea ere ez da guztiz zuzena. Gainera, ikusarazteko orduan

ez du askorik laguntzen.

Hizkuntza inklusiboa diogunean, bi sexuetan pentsatzea eta diskriminatzen

ez duten hitzak erabiltzea esan nahi dugu, hau da, mendekotasun egoerarik

sortzen ez duten hitzak eta emakumeak eta haien lorpenak ikusarazteko

lagungarri direnak erabiltzea.

31

5.14 ESAN BESTE ERA BATERA!

Kontua ez da beti hitz bat beste baten ordez jartzea edo hitza kentzea.

Batzuetan, ideia berriro pentsatu eta beste era batera adierazi behar da.

Garrantzitsuena mezua errespetatzea da.

DATUEN ERABILERA:

Sexuaren araberako informazioa eman behar

da, ahal dela. Modu horretara, argi izango dugu

zer eragiten dien emakumeei, zer gizonei, eta

zein den bien artean egon daitekeen aldea.



PRAKTIKOA

32

LANTEGI BATUAK-EN…

Lantegi Batuak fundazioan sarritan aurkitzen ditugu hizkuntzaren erabilera

sexista egitera garamatzaten terminoak. Hona hemen horiei erantzuna

emateko aukera posible batzuk:

MonitorMonitor y monitora

Las monitoras y los monitores

Jefe de taller

Jefe y jefa de taller

Las jefas y los jefes de taller

Jefatura de taller

Usuario Persona usuaria

DirectorEquipo de dirección

Directores y directoras

Padres

Padres y madres

Familias

Progenitores

Trabajador

Personal

Plantilla

Trabajadoras y trabajadores

TutorTutor o tutora

Tutoría

Los responsables Sus responsables

Coordinadores

Coordinación

Coordinadores y coordinadoras

Quien coordina

Operador postal independiente

Empresa Operadora postal independiente

Emprendedor(es) social(es)

Emprendedores y emprendedoras sociales

Personas emprendedoras

33

Contacta con nosotros Contáctanos

Miembros de la Comunidad

Personas que integran la Comunidad, Componentes de la Comunidad, Integrantes de la Comunidad

Estamos especializados Somos especialistas

Los candidatos preseleccionados

Las candidaturas preseleccionadas

Cada alumnoEl alumnado

Quien participe en el curso

Estamos inmersosNos hemos inmerso

Estamos en mitad de un proceso…

Manual de usuario Manual de uso

Clave de usuario Clave de usuaria/o

Estamos capacitados Tenemos capacidad

Estamos acostumbrados

Tenemos costumbre

Nos hemos acostumbrado

Avisad a los jefes de taller

Avisad a los monitores

Avisad a sus responsables

Es una herramienta útil para estar informados

Es una herramienta informativa últil

Es una herramienta útil para tener información…

Los interesadosSi estas interesado /

Quien tenga interés / Si te interesa



PRAKTIKOA

34

6. EUSKARAZ ERE…

Euskaraz genero gramatikalik ez badago ere, zenbait kasutan modu

sexistan erabiltzen da hizkuntza.

Alde batetik, maskulinoak edo femeninoak diren terminoak erabiltzen

ditugunean (andrea, gizona, neska, semea, alaba…):

Gizon hitza erabiltzea gizakiaz ari garenean; gizon hitzarekin osaturiko

terminoek diskurtso androzentrista sortzen dute. Androzentrista

da, halaber, genero biei dagokien errealitatea izendatzeko genero

maskulinodun marka erabiltzea (esaterako, “anaitasuna”).

Generodun hitzei ematen zaien erabilera: emakumea, andrea, emaztea,

neska, sexistak dira, beste hizkuntzetan gertatzen den bezala, baldin eta

egoerak, jarrerak edota pertsonak modu peioratiboan deskribatzeko

erabiltzen badira.

Beti negarrez emakumea bezala (Siempre llorando como una mujer)

Beti txutxumutxuka, emakumeak bezala! (¡Siempre cuchicheando como las mujeres!)

Bestalde, gaztelerak ere eragin argia izan du euskaran. Kalkoen edo

generiko faltsuen erabilera (“aitak” erabiltzea “gurasoak” erabili ordez,

etab.). Horiek dira adibide batzuk.

35

Jauzi semantikoa eta asimetria euskaraz ere gertatzen dira: gizon eta

emakumeen gorputzeko atalak erabiltzea jarrerak deskribatzeko edota

adjektiboei esanahi bat edo beste emateko.

Jarraian, Euskararen erabilera ez sexista egiteko Emakundek emandako

zenbait gomendio jaso ditugu:

- Gizon, gizaseme eta gizonezko formak maskulinoak dira. Forma

orokorrerako gizaki eta giza- erabili behar da.

“Izena+gizon” egitura erabili beharrean, “-ari” atzizkia edo “langile” erabiliko

dugu.

EZLege gizona

Itsas gizona

Alkatesa

BAILegelari

Itsaslangilea

Alkatea / Alkate jauna/ Alkate andrea

- Euskaraz dauden hitz elkarketak edo forma egokia erabili (seme-alabak,

neska-mutilak) eta ez erdaratatik etorri diren kalkoak ez erabili: (“semeak”;

“mutilak”).

EZSemeak

Mutilak

Aitak

Erregeak

…

BAISeme-alabak

Neska-mutilak

Gurasoak

Errege-erregina



PRAKTIKOA

36

EZZuzendari jauna

BAIZuzendaria

Zuzendari jauna/andrea

Zuzendari andrea *

zuzendari jauna *

* zein generotakoa den dakigunean

- Ez erabili “-sa” atzizkia. Zubereraz oraindik erabiltzen duten arren,

hegoaldean “-ren emaztea” esateko erabiltzen da. Generoa zehaztu nahi

badugu, neska ala mutil erabili:

EZAktoresa lan egiten du

BAIAktorea da

Neska dantzaria da

- Hikan, ez dugu talde misto bati zuzendutako mezuan erabiliko.

Pareko tratamendua eman behar zaie emakume eta gizonei:

EZEtxebarria jauna eta Mirentxu

Gizonak alde batetik eta neskak bestetik

BAIEtxebarria jauna eta Garai andrea

Gizonak alde batetik eta emakumeak bestetik

37

- Pertsonak izen, abizen, kargu bidez identifikatu behar dira, ez sexuaz:

EZMiren Azkarate andrea

BAIMiren Azkarate Kultura sailburua

Gutun eta idazkiak hasteko gomendioak.

GOIBURUETANAnd. /Jn. agurgarria,

Lagun (andre-jaun / jaun-andre) agurgarriak,

Bezero andre-jaunak,

Zuzendari and. / Zuzendari jn.,

Epaile jn. /Epaile and.,

Izen + abizenak,

Dagokionari

Langile guztioi,

Agur beroa,

SINADURETANAdeitasunez, Begirunez, Sinatzen duena(k); Sinatua

Jabea

…



PRAKTIKOA

38

7. IRUDI BIDEZKO KOMUNIKAZIOA

Ikusmen bidezko hizkuntzan, irudiek transmititzen duten mezua hitzen

bidez adierazitakoa baino indartsuagoa eta zuzenagoa izaten da sarritan.

Mezuak jakinarazteko orduan, beraz, ezin dugu ahaztu irudiek izan

dezaketen indarra. Horregatik, hain zuzen ere, arreta berezia jarri behar

dugu, bai erabiltzen ditugun irudietan, bai irudi horiei ematen diegun

erabileran.

Lanean eta elkarren arteko jardunean ari diren pertsonak irudikatzen

dituzten argazkiak erabiltzen ditugu barne-dokumentuetan, argitalpenetan,

aurkezpenetan eta Interneten. Erabilera horietako bakoitzak ideologia,

intentzioa, kultura eta abar transmititzen dute. Horregatik, aparteko arreta

ipini behar zaie kasu hauei:

› Generoaren rol tradizionalak ez irudikatzea

› Emakumeak beren errealitatean ikusaraztea - ez ikuspegi

maskulino batetik.

› Emakumeen eta gizonen arteko oreka numerikoa

› Dokumentu berean agertzen diren irudien tamaina

› Argazki mistoak daudenean, emakumeei eta gizonei ematen zaien

kokapena

› Aniztasuna: adina, kultura, aukera sexuala, fisikoa…

› Emakumeak subjektu aktibo gisa irudikatzea

39

DESOREKA OREKA

ROL TRADIZIONALAK BERDINTASUN ROLAK



PRAKTIKOA

40

EREDUAK:

8. BIBLIOGRAFIA

Esku artean duzun gida egiteko honako lanak hartu ditugu kontuan:

› “¿Cómo dices? Guía para una comunicación con Equidad de

Género”. Mugarik Gabe.

› “Cuida tu lenguaje, lo dice todo”. Instituto Asturiano de la Mujer.

Consejería de Presidencia, Justicia e Igualdad del Gobierno del

Principado de Asturias.

› “El lenguaje instrumento de igualdad”. Mercedes Bengoechea

Bartolomé. Aukera-berdintasunaren printzipioa aplikatzeari buruzko

mintegia, Aunaza-Camal proiektuak burutzen dituzten teknikariei

zuzendurikoa. Zaragoza, 2003ko abenduaren 18a. Iniciativa

Comunitaria Equal.

› “El lenguaje, más que palabras. Propuestas para un uso no sexista

del lenguaje”. Ana Rincón. Emakunde - Emakumearen Euskal

Erakundea. 1998.

› “En dos palabras”. Gemma del Olmo Campillo y Ana Méndez

Miras. Emakumearen Institutua. Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa,

2003.

› “Euskararen erabilera ez sexista”. Amelia Barquín. Emakunde-

Emakumearen Euskal Erakundea, 2008.

› “Guía de lenguaje para el ámbito de la empresa y el empleo”.

Emakunde-Emakumearen Euskal Erakundea 2011.

41

› “Guía para la comunicación sin barreras”. Natxo Martínez Rueda

e Irantzu Rojo. IparHegoa-Ikasketa Sindikaletarako Fundazioa. LAB,

2009.

› “Hablamos de Leyes”. Charo Guerrero Martín y Eulalia Lledó Cunill.

Emakumearen Institutua, Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa 2008.

› “Hablamos de Salud”. Aitana Garí Pérez. Emakumearen Institutua,

Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioa 2006.

› “Hizkera ez sexistaren gidak-Guía de lenguaje no sexista”.

Berdintasun Kontseilua. Basauriko Udala.

› “Lenguaje administrativo no sexista”. Mª Isabel Menéndez

Menéndez. Instituto Andaluz de la Mujer. Consejería para la igualdad

y bienestar social y Consejería de economía y hacienda de la Junta

de Andalucía.

› “Manual de lenguaje administrativo no sexista”, Antonia M.

Medina Guerra (coord..), Marta Concepción Ayala Castro y Susana

Guerrero Salazar. Asociación de estudios históricos sobre la mujer

de la Universidad de Málaga y Área de la Mujer del Ayuntamiento de

Málaga, 2002.

› “Nombra”. Carmen Alario, Mercedes Bengoechea, Eulalia Lledó

y ana Vargas. Emakumearen Institutua. Lan eta Gizarte Gaietako

Ministerioa, 1995.

› “Orientaciones sobre uso no sexista del lenguaje administrativo”.

Mª del Rosario Pizarro Celis. Instituto canario de la mujer.

› “Por la igualdad, Unidas en la diversidad”, CERMI, Comité Español

de Representantes de personas con discapacidad.

› “Porque las palabras no se las lleva el viento…-Por un uso no

sexista de la lengua”- Ayuntamiento de Quart de Poblet.

Honako beste iturri hauek ere kontsultatu ditugu:

www.rae.es

www.fmujeresprogresistas.org

www.emakunde.es

www.nodo50/mujeresred/lenguaje.html

http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1078235452

“Euskara hizkuntza sexista al da?”



PRAKTIKOA

42

Lantegi Batuak-en hizkuntza modu inklusiboan erabiltzeko gida praktikoa

Education

Transcript of Lantegi Batuak-en hizkuntza modu inklusiboan erabiltzeko gida praktikoa