Haven van Antwerpen werkbladen - 1 -

Extra nota’s

Excursie

Landschappen in onze omgeving

havenlandschap

industrielandschap

Haven van Antwerpen werkbladen - 2 -

1. Opdrachten voor het ALGEMEEN PLAN

a) Overtrek de grens tussen België en Nederland in het groen.

b) Kleur op het havenplan ( Doe dit ook met alle kaarten in je excursiegids )

* Schelde : lichtblauw

* dokken : donkerblauw ( wat is een dok zie punt 2 )

c) Zoek op in je atlas ( pag. 13) en plaats volgende namen op de kaart.

* Leopolddok, Marshalldok, Churchilldok, .

* Boudewijnsluis, Berendrechtsluis, Zandvlietsluis

d) Kan je in het groen de weg aanduiden die een binnenschip volgt om van het

Albertkanaal in de haven te geraken??

e) Teken naar bestvermogen het “Deurganckdok”

2. Dokken

a) Bekijk aandachtig de vorm van de oevers van de Schelde en van de dokken

Wat is een opvallend verschil? _ De oevers van de Schelde zijn kronkelig_ _

_ _terwijl deze van een dok recht zijn _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

een dok is ontstaan door NATUUR / MENS

3. Woordenschat

Tijdens de excursie kunnen vaak enkele moeilijke woorden en termen gebruikt worden.

Zoek daarom als voorbereiding volgende woorden even op :

Dok : gegraven aanlegplaats voor een schip, een doodlopend stukje kanaal

kade : _oever van een dok, losplaats voor een schip _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

loods : _overdekte opslagplaats voor goederen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

aak : _ rivierschip, boot met een platte bodem _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

renovatie : vernieuwen van een oud gebouw, een oud gebouw een nieuwe functie geven

raffinaderij : _ fabriek waar men van aardolie tal van producten maakt ( zuiveren van olie )

container : _stalen bak die dient voor vervoer van allerlei stukgoederen _ _ _ _ _

overslag : _het rechtstreeks overplaatsen van het ene op het andere transportmiddel

erts : _gesteente dat een metaal bevat ( ijzer, goud, zink, nikkel ) _ _ _ _ _

natie ( veem) : _een bedrijf, gespecialiseerd in het behandelen en verschepen van goederen

petrochemie : _ bedrijfstak die uit aardolie een heel gamma van kunststoffen en producten maakt

Haven van Antwerpen werkbladen - 3 -

Algemeen plan

Haven van Antwerpen werkbladen - 4 -

E x c u r s i e p u n t 1 : D e l i g g i n g v a n d e A n t w e r p s e h a v e n

Waar staan we nu?

1. Op welke oever bevinden we ons

linkeroever / rechteroever

2.Staan we in het water is deze

hol / bol

3. De stad ligt op de

westeroever / oosteroever

4. Aan welke oever is de Schelde op

deze plek het diepst?

linkeroever / rechteroever

_ De rivier is er veel dieper, langs de holle oever stroomt het water veel_

_ sneller en wordt de bodem meer uit geschuurd _ De schepen kunnen er

gemakkelijker aanmeren_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

De Schelde is een getijdenstroom!!

Kijk naar de rivier : Ligt de bron 0 links van ons 0 rechts van ons

Het water stroomt nu normaal dus 0 van links naar rechts 0 van rechts naar links

Let op de stroomrichting van het water. Klopt het?? _ Neen _ _ _

Op dit ogenblik is er vloedstroom / ebstroom

Dus het niveau van de Schelde is aan het stijgen / dalen

Het verschil tussen laagtij en hoogtij kan zelfs 8 meter bedragen

Welke problemen geeft dit tijdens het laden en lossen van de schepen aan de kades?

_ Dit is niet interessant voor het laden en lossen omdat het schip tijdens deze

gebeurtenissen steeds op en af gaat _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Kan je hier de reden voor bedenken

Haven van Antwerpen werkbladen - 5 -

E x c u r s i e 2 : h e t e i l a n d j e

We rijden in de oude haven rond ( zie kaartje pag. 5 ).

Wat is je indruk van de gebouwen ( oud – nieuw ) : _ _vervallen oude gebouwen _ _

Gebeurt er hier veel laden en lossen : _ wij kunnen geen havenactiviteit zien _ _ _

Wat doet men nu met de oude gebouwen? ( 2 vb.) _ Ballet van Vlaanderen, The Block

( I en II ) zonnecentrum en museum, paintballcentrum, nieuwe lofts _ _

? Hoe noemde we dat vorig jaar weer : Een oud en vervallen gebouw een nieuwe

bestemming geven = _RENOVATIE _ / Reconversie_ _ _ _ _

! Vergeet niet dat binnen 5 à 10 jaar ( jullie zijn dan afgestudeerd ) dit wellicht een nieuwe, bruisende en trendy wijk zal zijn !

==================================================================

E x c u r s i e p u n t 3 : H a v e n u i t r u s t i n g : a l g e m e e n p l a n

Afhankelijk van de activiteit in de haven verplaatsen we ons door de haven!

Daarom hebben jullie zo’n plan gekregen om de weg te zoeken.

Telkens we stoppen duiden we deze aan op ons algemeen plan

Duid aan op de schets : voorkaai, lichter, zeeschip, walkraan, spoorweg, opslagplaats

Voorkaai

Loods, opslagplaats spoorweg

walkraan zeeschip

lichter

weg

Haven van Antwerpen werkbladen - 6 -

Telkens we een goed uitzichtpunt hebben vullen we van een willekeurig schip

een scheepsfiche in ( zie achteraan je bundel )

Scheepsfiche

Naam schip = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Herkomst = _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

soort 0 tanker 0 autoschip 0 containerschip 0 bulkcarrier ( massagoed )

ander = ………

Ook vullen bij elke stopplaats een dokfiche in = een steekkaartje waarop we enkele

eenvoudige dingen proberen aan te duiden. ( Je zal wel snel merken dat dit niet altijd lukt, maar ja ).

Dokfiche

kaainummer : _ _ 168 _ _ _ _ Firma : _ AST ( antwerpse suiker terminal )

Welk soort heftuig Waar ligt het opgeslagen Hoe wordt het product aangevoerd

0 kraan

0 zuiger

0 laadbrug

0 pompinstallatie

0 containerbrug

0 elevatorband

0 silo

0 tank

0 loods ( magazijn )

0 koelinstallatie

0 afdak

0 open lucht

0 vrachtwagen

0 trein

0 binnenschip

0 pijpleiding

0 zeeschip ( aanvoer rietsuiker )

En afgevoerd ?? Welke goederensoort Welke verhandeling ?

0 vrachtwagen

0 trein

0 binnenschip

0 pijpleiding

0 zeeschip

0 massagoederen

0 stukgoederen

0 voornamelijk laden

0 vooral lossen

0 men doet nu aan overslag

0 geen zichtbaar

Haven van Antwerpen werkbladen - 7 -

E x c u r s i e p u n t 4 : h e t G r a a n d o k

Hier kunnen we een idee te krijgen van een havenlandschap.

Zoek onze staanplaats en schrijf een (S3) op onze

standplaats.

Lijkt dit op een typisch havenlandschap?

0 Ja ik zie dat wat ik normaal in een haven verwacht!

0 Nee, hier overheerst eerder industrie in plaats van havenactiviteit!

Opdrachtje bij de tekening.

* Zet in de kaders bij de tekening de volgende nummers op de juiste plaats

1. pier 2. silo

3. graanzuiger 4. graantanker

5. binnenschip 6. graandok

* Vul de tekst aan met de juiste nummers

Op de vooruitstekende _1__ rijden _3__ die het graan uit de __4__ zuigen en het storten

in het ruim van een langsliggend _5__.

Een deel van het graan wordt tijdelijk opgeslagen in _2__

=================================================================

Dokfiche van het Marchalldok

kaainummer : _441 ( namiddag ) _ firma : _ Total _ _ _ _ _ _ _ _

Welk soort heftuig Waar ligt het opgeslagen Welk type van landinwaarts vervoer

0 kraan

0 zuiger

0 laadbrug

0 pompinstallatie

0 containerbrug

0 elevatorband

0 silo

0 tank

0 loods ( magazijn )

0 koelinstallatie

0 afdak

0 open lucht

0 vrachtwagen

0 trein

0 binnenschip

0 pijpleiding

Welke bestemming Welke goederensoort Welke verhandeling ?

0 overzee

0 naar hinterland

0 niet te bepalen

0 massagoederen

0 stukgoederen

0 voornamelijk laden

0 vooral lossen

0 men doet nu aan overslag

0 geen zichtbaar

Haven van Antwerpen werkbladen - 8 -

E x c u r s i e p u n t 5 : A a r d o l i e

Aanvoer grondstof

Welke grondstof wordt hier aangevoerd? _ aardolie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Hoe wordt ze aangevoerd? _ in enorme tankers , of via pijpleidingen

Hoe wordt ze opgeslagen? _ In grote witte silo’s, tanks _ _ _ _ _

Kan je enkele beveiligingen zien tegen een mogelijke brand ?

_dijkjes rond iedere tank, duidelijk aanwezige brandblussers en brandkranen, drijvende

daken op de tanks

Verwerking grondstof

De eerste bewerking gebeurt in de

_raffinaderij _ _ zoals Fina en Esso.

Daar worden verschillende

petroleumproducten afgetapt.

b.v. _diesel_ _ en _benzine _ .

Ook wordt er nafta afgetapt. Dit is het

basisproduct van een hele industrie:

_ petrochemie _ _ _ _ _ _ _ _

Deze industrie is verantwoordelijk voor de

welvaart van onze maatschappij. Je zou

verbaasd zijn van het aantal producten dat

gemaakt wordt van deze grondstof.

UITZICHT

HAVENLANDSCHAP INDUSTRIELANDSCHAP

__loodsen, kranen, schepen _schoorstenen, fabrieken

_______________________ __rook, ____________

Haven van Antwerpen werkbladen - 9 -

E x c u r s i e p u n t 6 : S l u i s v e r r i c h t i n g e n

Eerst moeten we weten hoe een sluis werkt.

Waterpeil

Kijk eens naar de Schelde en het water in de dokken. Staat het water even hoog??

Neen _ _ Wat nu !??

Hoe staat het Scheldewater nu?? 0 Lager dan het water in de haven

0 hoger

Bekijk de huidige situatie in de sluis en leg me uit welke van de 2 onderstaande schema’s het best past.

Gesloten wil zeggen : Dat ieder schip dat in de haven wil komen, een

sluis moet passeren. Geen enkel schip kan RECHTSTREEKS de haven

invaren.

Nadeel : tijdverlies + grote schepen kunnen de haven niet invaren!

Op deze plaats kunnen we duidelijk zien waarom we Antwerpen een

gesloten haven noemen.

Haven van Antwerpen werkbladen - 10 -

E x c u r s i e p u n t 7 : c o n t a i n e r h a v e n .

De trots van de Antwerpse haven.

Sinds enkele jaren is de nieuwe

containerhaven in de Schelde in werking en

worden dagelijks meer dan 20 schepen per

dag gelost of geladen.

Wat is het voordeel om dit stuk haven in de Schelde te bouwen en niet in de dokken?

0 De schepen kunnen sneller gelost worden, en de kranen kunnen vlot omhoog en omlaag

0 De containerschepen kunnen niet door de grote Berendrechtsluis.

0 Het is goedkoper om schepen te lossen in de Schelde

0 De goederen in de containers bederven niet.

Eens de containers op de kant gezet kunnen ze op verschillende manieren vervoerd

worden naar het hinterland.

Hinterland = _ Gebieden, landen, streken die bevoorraad worden door de haven _ _ _

manieren :

1. _ trein_ _ _ _ _ _

2. _ binnenschip _ _ _ _

3. _ vrachtwagen _ _ _ _ _

Haven van Antwerpen werkbladen - 11 -

T u s s e n e x c u r s i e p u n t 7 e n 8 : h e t v e r k e e r s l a n d s c h a p

Voor het goederenvervoer van en naar de haven zijn goede verkeerswegen nodig.

1. Een uitgebreid _ spoorwegen _ _ net

2. _ autosnel wegen b.v. E _313 _ _ en E _19 _ _

3. binnenscheepvaart:

a. verbinding met Rijn langs _ Schelde-rijnkanaal_ _ _ _

b. verbinding met het Maasbekken langs _ Albertkanaal _ _ _ _ _ _

Het verkeer rond Antwerpen : We rijden met de bus van Merksem naar de linkeroever.

Schrijf in de kadertjes de namen van de autosnelwegen en tel het aantal rijstroken die naar de Kennedytunnel toe rijden.

Schrijf zelf bij deze tekening je commentaar over de dagelijkse problemen van files!

A 12 Bergen

Op Zoom

centrum

E 19 Breda

E313 Aken

E 19 Brussel

A 12 Boom,

Brussel

Haven van Antwerpen werkbladen - 12 -

Excursiepunt 8: de Kalmthutse heide

Tijdens deze wandeling staan hier en daar informatieve panelen opgesteld.

De bedoeling is echter maar enkele eenvoudige vragen op te lossen.

Geef de naam van tenminste 3 typische heideplanten

_ struikheide, pijlgras, dopheide _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Bomen die als allereerste bomen een onbegroeid stuk grond veroveren, noemen we

pioniers!

Welke boom verovert als eerste de heide?

_ de den, omdat zijn zaadjes superlicht zijn en door de wind zeer ver meegevoerd kunnen

worden, ook is het een boom die weinig eisen stelt aan de grond waar hij opstaat

Tracht enkele kenmerken te vinden of trucjes te bedenken om volgende bomen uit

mekaar te houden

Berk = _ _wit-zwart gekleurde schors _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Eik = _ _ typisch gelobde blaadjes, mooie donkerbruine schors met vaak mos aan de regenzijde

Den = _ _geen blaadjes, maar naalden die per 2 samen staan _ _ _ _ _ _

Als je in een dennenbos onder de bomen kijkt , zie je weinig begroeiing. Hoe komt dat?

_ _ door het dikke naaldendek kan er geen zonlicht onder de bomen vallen

Hoe kan je een onderscheid maken tussen een natuurlijk en een aangeplant bos?

_ _in een natuurlijk bos staan de bomen ongeordend en ongelijk verspreid _ _ _

Het laatste vraagje is voor de specialisten :

Is het heidelandschap een echt natuurlijk landschap? Verklaar

_ Neen, van nature uit evolueer een heidelandschap naar een bos toe _ _ _ _