www.vilt.be

Jonge vrouw zkt. landbouwbedrijf

Puzzelen voor een goede start

Over dikbillen en literatuur

Jezus van Malderen ontmoet Herman Brusselmans

CarrefOur-tOPman in de bieChtstOel

‘Niemand heeft baat bij te lage prijzen’

Magazine voor boer en buiten | Zomer 2007

+ dOssier kOrteketenverkOOP: alles over leurkaarten, voedselveiligheid,

sectorgidsen en SWOT-analyses.

www.sbb.be

Samen maken wij uw toekomstDe keuzes die u maakt bij een overname bepalen in grote mate de toekomst van uw bedrijf. Naast

juridische, financiële en fiscale aspecten bepalen ook de milieuwetgeving, de VLIF- en de

quotareglementering de leefbaarheid van uw activiteit. U moet dus kunnen vertrouwen op een adviseur

die u niet alleen fiscaal en juridisch vakkundig begeleidt, maar die net zo goed op de hoogte is van de

sectorwetgeving die bij een overname zeer belangrijk is. Meer dan 10.000 land- en

tuinbouwers en 4.500 vennootschappen vertrouwen vandaag al op SBB voor die

deskundige begeleiding.

Bovendien neemt ons Fonds voor Jonge Starters tijdens het eerste activiteiten-

jaar heel wat kosten voor zijn rekening. Zo houdt u meer over voor uw bedrijf.

Interesse? Meer info op www.sbb.be of in het SBB-kantoor bij u in de buurt.

Een overname?Ik kies een adviseurdie mijn sector kent.

boekhouding | fiscaliteit | vennootschappen | milieuadvies | agro bouwadvies | bedrijfseconomisch advies

SBB Partner voor bedrijvige mensen

JongeStarters

SBB Fonds

Beste Landgenoten,

a zeven magere jaren (of waren het er meer?) staat de zomer voor de deur in de landbouw. Of

de huidige hausse op de internationale markten het begin is van een voorspoedig tijdperk kan alleen de tijd uitwijzen. Maar momenteel ziet het er wel naar uit dat de gemiddelde marktprijzen de komende tien jaar ‘aanzienlijk hoger’ zullen zijn dan die van het voorbije decennium. Dat staat alvast te lezen in een rapport van de Europese Commissie. De opmars van de bio-energie speelt een belangrijke rol, net zoals de aantrekkende wereldeconomie onder aanvoering van landen zoals Rusland, China, India en Brazilië. Belangrijk voorbehoud: onder meer de marktmacht van supermarktketens zoals Carrefour en de steeds grilligere weerpatronen kunnen nog flink wat roet in het eten gooien.

Ook plattelandsrecreanten die in deze periode van het jaar de fiets van stal halen, moeten rekenen op wat medewerking van de weergoden. Over de land- en tuinbouwers hoor je hen niet of nauwelijks kla-gen. ‘Er is één procent kans op hinder,’ zegt Gilbert Calleyl van de vzw Vakantiegenoegens en van de Gentse werkgroep Fietsrecreatie. ‘Iedere fietser zoekt graag streken met veel boeren op.’ Omgekeerd proberen landbouwers door te dringen tot het hart-je van onze consumptiemaatschappij, desnoods tot in het centrum van Brussel. Nieuwsgierig gingen we een kijkje nemen in Boeregoed-Coté Soleil, een win-kel die 25 hoeveproducenten uit het Pajottenland en het Waalse Pays des Collines heropend hebben in de Arteveldestraat. Kan het project uitgroeien tot méér dan een sympathieke promotiestunt voor een lokaal verweven landbouw?

l zeggen we het zelf, aan dit nummer hebben literaire toppers meegewerkt. Op een boerde-

rij in het Gentse organiseerden we een ontmoeting tussen Herman Brusselmans, zoon van een veehan-delaar, en Jezus van Malderen, melkveehouder en amateur-dichter. Het leverde voor dit magazine een exclusieve pennenvrucht op over de mestproble-matiek. Die zwengelt mee de discussie aan over de beweiding van koeien. Vooral in Nederland blijven steeds meer koeien op stal, maar ook bij ons lijkt de trend ingezet. Een logische keuze? We vroegen het aan een overtuigde stalboer en een weideboer.

Veel leesplezier!

Griet Lemaire, hoofdredacteur

4 Jonge daadkracht Zeis23enoefenttweejaarhaar

droomberoepuit:AnneliesVercauteroverhetcreatievepuzzelwerkvoorhaarovername.

7 Oude Koeien / Vergeten kippenrassen

Hoewede‘vijftenigeKortrijkse’enhet‘Kempischhoen’inruildenvoorhybridemerkenuitdeVerenigdeStaten.

8 De Biechtstoel / Carrefour op de rooster

‘Wathoudtutegenommetdeboereningesprektegaan?’DirkLipsondervraagtCarrefour-topmanPascalLéglise.

10 Prettig platteland / Fietsen tussen tractoren

IndialoogmetGilbertCalleylvandevzwVakantiegenoegens:‘Eris1procentkansophinder.’

13 Vakwerk / Korteketenverkoop DeorigineleaanpakvanBoeregoed-

CotéSoleil.Plusdriepagina’svoladressen,weetjesentips:vanleurkaarttotswot-analyse.

18 Buitenlander / Jezus ontmoet Brusselmans

JezusvanMaldereninhetspoorvanstadsmensenschrijverHermanBrusselmans.

21 Column Hoeveelkaneenmensdragen?

Echtscheidingen,verstikkendedroogteeneenvloedgolfvanNederlanders.

22 Reporter te velde / Proefstation doorgelicht

TimVanHissenhovenuitDuffelinspecteerthetnagelnieuweproefstationvanSint-KatelijneWaver.

24 Uit de provincie / Klaar voor koolzaad

Overpersen,filtersenvoederkoeken.Koolzaad-specialistFonsVerlindenvandeprovincieVlaams-Brabant.

26 Uitgepraat / Koeien in de weide? StalboerRobCoeckelbergsuitLeffinge

tegenoverweideboerGeertVermanderuitSlijpe.

LandgenotenwordtuaangebodendoorVILT. HetVlaamsInformatiecentrumover

Land-enTuinbouwinformeerteenbreedpubliekoverdehedendaagseland-en

tuinbouw.Daarvoorkrijgthetmiddelenvanprivé-organisatiesendeoverheid.

13 Boeregoed-Coté Soleil

�

in dit nummer

4 Annelies Vercauter

22 Landbouw & literatuur

N

A

jonge daadkracht

andaagisze23jaarjong,eninseptember

baatzetweejaarmeehetouderlijkebe-

drijf uit. Annelies Vercauter runt samen

methaaroudersinhetOost-VlaamseErtveldeeen

bedrijfmet80zeugen,50melkkoeienmetjongvee,

en25hectareweidesenvoedergewassen.‘Hoewel

mijnouderseenbedrijfmetveeltoekomstmoge-

lijkhedenhebbenuitgebouwd,bleekhetergmoei-

Puzzelen voor een goede startVStel: je bent een jonge vrouw van 21 en je wilt net als je moeder

boerin worden. Wat doe je dan als je niet zomaar in het ouderlijke

bedrijf kunt stappen? Antwoord: je verzamelt al je wilskracht en je

zoekt tot je een haalbare oplossing vindt. Het verhaal van Annelies

Vercauter uit Ertvelde, die haar droomjob straks 2 jaar uitoefent.

� Landgenoten Zomer 2007

�

lijkomeenextrainkomentecre-

eren,’zegtAnnelies.‘Inzekerezin

hadikhetvoordeeldatmijnvier

jaar jongere zus geen interesse

voor landbouw heeft. Maar mijn

vader en moeder zijn respectie-

velijknogmaar48en46jaaroud

ennoglangnietvanplanomuitte

bollen.’

Landbouwster in hoofdberoep.

Vooraleer ze de helft van het ou-

derlijkebedrijfovernam,hadden

zichinhethoofdvanAnneliesal

tientallen mogelijke scenario’s

uitgetekend. Van op twee plaat-

sen melken tot een combinatie

meteenhalftijdsebureaujob.De

mooiste oplossing kwam echter

net voor haar eindexamens aan

dehogeschooluitdeluchtvallen.

De vrv-melkcontroleur die sinds

jaar en dag het Ertveldse bedrijf

opvolgde,verteldedatzijnjobzou

vrijkomen. Annelies liet er geen

grasovergroeienenverliettijdens

deblokperiodehaarstudentenkotomindethuis-

regiotesolliciteren.Metsucces,wantnogvoorde

diploma-uitreikinggingzealsmelkcontroleuraan

deslag.

VandaagvindtAnneliesnogal-

tijd dat ze zowel qua inhoud,

werkvolume als soepelheid

geenbeterbijberoephadkun-

nen vinden. ‘Ik vind melkvee

sowiesodeschoonstetakvandelandbouw.Ikkan

ookzelfmijnafsprakenmaken,zodatikallebezoe-

kenperfecttussenmijnanderetakenkaninplan-

nen.Eninmijngevalwashetbelangrijkdatvrvmij

netietsminderdaneenhalftijdsuurroosterkonge-

ven.Contractueelwerkik18,5uurinplaatsvande

normale19uurperweek,waardoorikvoorhetvlif

nognetbinnendecategorielandbouwerinhoofd-

beroepval.Andersmoetjewelerglangwerkenom

aldieinvesteringssteunterugteverdienen.’

Van papierwerk tot vrouwelijke feeling.Na

haareindexamenspasteAnneliessamenmethaar

vadereneenconsultantallesookoppapiernetjes

inelkaar.Omdatdatvoordebankenvoorhetover-

zettenvandevergunningendemakkelijksteweg

bleek,namAnneliesvoorlopigalleendehelftvan

dedierenendemachinesover.Daarnaastwerdon-

geveerdehelftvandegrondenopAnnelies’naam

gezet,terwijldegebouwennietindeovername

werdenbetrokken.‘Ommogelijkeproblemenmet

depachttevermijden,bleekdatdebesteoplos-

sing,’kniktAnnelies.‘Enopdiemaniergenietikvan

eengunstigerkadastraalinkomenterwijlikmijn

leningafbetaal.’

Met de overname heeft de jonge Oost-Vlaamse

eenechtejeugddroomgerealiseerd.Alseenvan

deweinigemeisjesgingAnneliesalvanafheteer-

stemiddelbaarvoluitvoordeboerenstielenvoor

eenlandbouwrichting,eenkeuzediezebevestig-

dedoordaarnagraduaatLandbouwenBiotech-

nologietevolgeninSint-Niklaas.Opheteerstege-

zichtgeenevidentparcoursinhetmannenbastion

datdelandbouwsectortochnogvaakis?Annelies:

‘Dat valt best wel mee. Bij

het eerste contact kijken

sommigen wat raar. Maar

alszemerkendatjeereven-

veelvanafweetalszij,gaat

datsnelover.Tenslottezijnwedagindaguitmet

hetzelfdebezig.Aldenkikdatjealsvrouw,bijvoor-

beeldophetvlakvandierenwelzijn,bepaaldeza-

kenmisschiennetietssnellerzietdaneenman.’

Strakke taakverdeling. In de praktijk werken

vaderendochtermeteenvrijstrakketaakverde-

ling,waarbijAnnelieszich

iets sterker op het melk-

vee toespitst. ‘Vier op de

vijfochtendengaikeerst

op melkcontrole, terwijl

vaderzijneerstemelkron-

destart.Eventueelhelpik

hemnogschoonmakenindemelkstal,maartegen

tienuurdoenwenormaalonzevoederronde.Vader

indezeugenstal,ikbijhetjongveeendemelkkoei-

en.Nademiddagwerkenwemeestalsamenaan

groterekarweienofveldwerkzaamheden.Waarna

eenvanonsindelatenamiddageentweedevoe-

derrondebijdezeugendoet,eniktegen18uurop-

nieuwmelkgaanalyserenbijdebedrijvendieik

opvolg.’

Doordatdecombinatiemethaarbijkomendejob

perfectwerkt,wilAnneliesdemelkcontrolezolang

mogelijkmethaareigenbedrijfblijvencombine-

ren.‘Zolangmijnpaofeventueellatereenpartner

ondertussenkanmelken,zieikgeenenkelereden

omermeetestoppen,’kniktAnnelies.‘Eenvastin-

komenisaltijdmooimeegenomenvooreenstarter.

Endoordatikopverschillendebedrijvenkom,leer

iknogaltijdergveelbij.’

Drijfmest en vallende koeien.Allesbijelkaar

vindt Annelies dat ze ruim voldoende op de be-

drijfsvoeringweegtendatdesamenwerkingmet

haarvaderheelvlotverloopt.‘Ikvindhetbe-

‘Met 18,� uur per week blijft boeren voor het VLIF mijn hoofdberoep.’

‘Zolang mijn pa of later een partner kan melken, blijf ik controleur.’

>>>

langrijkstedatjevoldoendemetelkaaroverlegt,’

zegtAnnelies.‘Enbijvoorbeeldoverderantsoene-

ringdoenwedatallang.Hetwoordvanmijnva-

derweegtmisschienietszwaarderdoor.Maarhij

heeftookdemeesteervaringinhuisendatblijkt

vaaknuttigerdandetheoretischekennisdiejeop

schoolmeekrijgt.Hetploegenheefthijinderdaad

nognietuithandengegeven,maardaarzitikecht

nietoptewachten.Iedereen

doetwathijhetliefstedoet.Ik

rijlieverdrijfmestuit,danzie

je tenminste dat het iets op-

levertnaarmatejetankleeg

raakt.’

OplangeretermijnheeftAn-

nelies wel plannen omhet

bedrijf in een totaal andere

richtingtesturen:hetishaar

bedoeling om de varkens af

testotenenhetmelkveefors

uit te bouwen. ‘Met varkens

hebikgewoongeenband.Je

kent ze niet eens bij naam,

terwijlikgerusteenuuropeenstoelkanzittenom

mijnkoeienteobserveren.Alsikmochtkiezen,zou

ikonsmelkveeookopstrohoudeninplaatsvanop

zagemeelzoalsnu.Enneen,ikvindhetnietriskant

omindezetijdenvolopinquotumteinvesteren.Er

isnogcapaciteitinonzestal,enzelfsalshetquo-

tumafgeschaftwordt,zullendekoeienvolgensmij

echtnietuitdeluchtkomenvallen.’D

boer zkt. vrouw-deelneemster annelies vercauter: ‘als vrouw zie je bepaalde zaken net iets sneller dan als man.’

� Landgenoten Zomer 2007

jonge daadkracht

‘Diploma’s vergroten zeker je kansen’

De gemiddelde land- en tuinbouwer studeert, net als de rest van de maatschappij, alsmaar langer.

Toch stapt een minderheid nog altijd rechtstreeks van het secundair beroeps- of technisch onderwijs

in de praktijk. Dreigt dat geen problemen op te leveren in een sector die alsmaar complexer en professi-

oneler wordt? We vroegen het aan Ward Lootens, leraar veeteelt en stagebegeleider in het Vrij land- en

tuinbouwinstituut van Torhout. ‘Volgens mij doet iedereen die het aankan er beter aan om verder te stu-

deren aan een hogeschool. Maar slagen als landbouwer hangt van erg veel factoren af. Gedrevenheid,

motivatie, doorzettingsvermogen, permanente bijscholing zijn er een aantal van. Feit is dat voor wie

niet verder gestudeerd heeft, de administratie zwaar kan wegen. Voor die starters is het nog belangrij-

ker dan voor anderen om zich goed te laten omringen en informeren. Diploma’s alleen bieden volgens

mij geen garanties, maar vergroten zeker je slaagkansen, zowel binnen als buiten de landbouw.’

KIEZEN VOOR OVERNAME

Voor toekomstige land- en tuinbouwers

die nuttige tips kunnen gebruiken voor een

vlotte bedrijfsovername of start, heeft de

Groene Kring een boekje uitgewerkt van ruim

honderd pagina’s. Daarin komen niet alleen

financiële, fiscale en juridische aspecten aan

bod, er is ook aandacht voor de sociale en

economische aspecten van een overname.

Het boekje ‘Kiezen voor Overname’ is gratis

voor wie een bedrijfsleiderscursus of een

overnamekring volgt bij Groene Kring.

Voor andere geïnteresseerden kost het

12,� euro plus 2,� euro verzendingskosten.

Betalen kan op rekeningnummer

7��-�77��9�-11 met vermelding

‘Kiezen voor Overname’. Vergeet ook niet

uw adres te vermelden. Bestellen kan ook

via mail naar info@groenekring.be.

7

l eeuwen scharrelen er kippen rond op

deboerderij.Zevoorziendeboervaneie-

ren,enbelandendaarnaopzijnbord.Elke

streek heeftzijnrassen,zoalsdeBraekel ineen

bredecirkelrondAalst,dekippenvanBrugge,de

kippen van Ieper, de vijftenige Kortrijkse, of het

Kempischhoen,eenstevigeenvrijgrotekipinkoe-

koekskleuren. De vermaarde Mechelse koekoek

ontstaatpasnadatrond1850deBrahma-kipuit

IndiëaankomtindeAntwerpseZooengekruist

wordtmetlokalerassen.

Leghorns en forse Mechelse. Pasvanafeindne-

gentiendeeeuwgroeithetbesefdaterookgeld

kanwordenverdiendmetdekip-eneiproductie.

Boerengaanopzoek

naardebesterassen.

Traditioneelgaanze

ervan uit dat kleine,

lichte kipjes goede

leggers zijn, terwijl

zware kippen eerder geschikt zijn als braadkip.

Vanaf1895komteentrafiekvanLeghorn-kippen

uitItaliëopgang,heelproductievelegkippendie

opgroteschaalwordeningezet.Laterwordende

EngelseMinorcakipendeOrpingtonsingevoerd.

Rond 1900 is de Mechelse koekoek een befaam-

devleeskipenstaatderegiorondBrusselbekend

omzijnvetmesters.DeMechelsehanen,dieruim

6kilokunnenwegen,vindenvlothunwegnaarde

rijkelijkgedektestedelijketafels,totLondentoe.

Kippenvleesblijftnoglangvoorbehoudenvoorde

rijken,enwetenschapenonderwijsbestedentot

aandeEersteWereldoorlogweinigaandachtaan

dehoenderteelt.

Tussendetweewereldoorlogengroeitvooralde

legkippensector spectaculair: België wordt een

belangrijkeexporteurvaneieren.Hetwetenschap-

pelijkonderzoekrondkippengeneticadatinEnge-

landeind19deeeuwwasbegonnen,bereiktonze

strekenindejaren20.Eerstprobeertmendein-

heemserassenteveredelennaarhogereproducti-

viteit,maaralsnelwinnendeuitheemsehoenders

veld:delokaleklassiekersruimenplaatsvooren-

keldoelsoortenzoalsdeWitteLeghorn,deRhode

Island,hetWyandottehoenenhetHollandseBar-

nevelderhoen.

Productieve bastaarden. DeAmerikanengaan

nogeenstapverder:zekruisentweeheleraszui-

vereoudersvanverschillenderassen–eigenlijk

productenvansterkeinteelt–tothybriden,zeer

productieve en weerbare nakomelingen. Het

merkkuikenisgeboren,metdeAmerikaanseHy-

line-legkippen voorop. Vanaf de jaren 50 begint

ookbijonsdeopmarsvandergelijkehybriden,met

eendoorbraakindejaren60.Danneemtuitein-

delijkookdebraadkippenteelteenhogevlucht:

doordatdevraagnaarmagerenmalsvleesgroeit,

stijgtdeproductievoldoendeomookdeprijstela-

tendalen.

Vandaagzitdeproductievanouderdierenvanleg-

enbraadkippeninhandenvaneenpaarmultina-

tionals.Zijleverenhetgenetischemateriaalwaar-

uitperdagduizenden

uniforme eendags-

kuikens worden ge-

boren.Degenetische

verschralingdiedaar

hetgevolgvanis,leidtechtertottegenreacties.Or-

ganisatiesvanovertuigdenverzameleninEuropa

denazatenvandeeensbefaamderassen,omhet

levenderfgoedooklevendtehouden.Diegeneti-

scherijkdomkanimmersooitnoggoedvanpasko-

men.Daarnaastontdektenanderendatbepaalde

marktnichesbereidzijntebetalenvoorauthentie-

kesmaken.Netalseengoeieeeuwgeledenstaan

deBressekipendeMechelsekoekoekweerophet

menuvanexclusieverestaurants.D

Bron:LekkerDier!?Dierlijkeproductie

enconsumptieinde19een20eeeuw,

CentrumAgrarischeGeschiedenis,

www.cagnet.be

De vele hoenderrassen die Vlaanderen ooit rijk was, zijn vandaag

verbannen naar levenderfgoedparken en hobbytelers, terwijl in de

stallen hybride kippen rondlopen van merken als Hisex Brown of

Ross 308. Van bonte variatie tot uniform wit en bruin.

A

Van scharrelaars tot merkkippen

Rond 1900 is de Mechelse koekoek een befaamde vleeskip.

Vanaf de jaren �0 begint de opmars van de hybriden.

Mechelse Koekoek

oude koeien

‘Boeren moeten zich verenigen’

Dirk Lips: Colruyt is de prijskampioen, Delhaize

staat voor kwaliteit. Carrefour heeft een veel

minder duidelijk profiel. Hoe zit dat eigenlijk?

PascalLéglise:Allesonderhetzelfdedak,datisons

motto. Elk type klant moet in onze winkels zijn

gadingvinden.Vooraldieverschillendeklanten

hebbenweeenhelereeksmerken,zoalsbijvoor-

beeldonsmerkn°1datnaampereenjaaralhet

bestemerkwaswatprijspositioneringbetreft.Het

gamma’sLandsSouvenir,datnuisondergebracht

onderCarrefourSelection,profilerenwedanweer

heelduidelijkalseenmerkvanlokalekwaliteits-

producten,enookdatluktheelgoed.Daarnaast

hebbenweeenhelereekseigenproductenonder

hetCarrefourmerk,diehetkwaliteitsketenlabel

dragen.VandieproductenweetdeklantdatCar-

refourzecontroleertvanopdeboerderijtotinde

winkel.

Al die verschillende merken in één winkel, wordt dat

niet onoverzichtelijk voor de klant?

Deleesbaarheidvandeproductenindewinkelis

inderdaad een uitdaging. In onze kleine supers

kunnen we de kwaliteitsketenproducten nu al

heel gemakkelijk vi-

sueel onderscheiden

van de rest. In onze

hypermarktenzijnde

oppervlaktesveelgro-

ter,enhangenerveel

meer verschillende affiches en dergelijke. Maar

erwordthardaangewerkt,doordevolledignieu-

we marketingdirectie die aan de slag is gegaan

bijCarrefourBelgium.Deverschillendeaccenten

‘Denkt u dat wij er baat bij hebben dat de prijzen blijven zakken?’

Op Agriflanders was het al te merken: Carrefour, marktleider op de Belgische distributiemarkt,

zoekt toenadering tot de producenten. ‘We moeten elkaar dringend beter leren kennen,’

zegt Pascal Léglise, directeur Kwaliteit en Duurzame Ontwikkeling van Carrefour Belgium.

vilt-voorzitter Dirk Lips zoekt uit waarom.

de Biechtstoel

pascal léglise, directeur kwaliteit en duurzame ontwikkeling van carrefour belgium, naast biechtvader dirk lips.

8 Landgenoten Zomer 2007

9

i

‘Boeren moeten zich verenigen’(bio,eerlijkehandel,kwaliteitsketenenz.)worden

voortaanondergebrachtonderéénnoemer:het

Carrefour-merk.

Is de consument volgens u bereid meer te betalen

voor meer kwaliteit?

Ja,alshetechtlekkerderenmerkbaarbeterisop

zijnbord,danwilhijmeerbetalen.Dierenwelzijn

enmilieuzijninmijnopinieookeenonderdeelvan

kwaliteit.Deklantdenktdaarnietaantijdenshet

eten,maarhetspeeltweleenrol.Alseenmilieu-

of dierenwelzijnsthema negatief in het nieuws

komt,zienwedeverkooptochdalen.Langsdean-

derekantblijftdeprijsergbelangrijkvoordecon-

sument.Viamarketingkunnenwedatwelprobe-

rentebeïnvloeden,bijvoorbeelddoorgewonekip

aanteprijzenvoorelkedag,enkwaliteitsketenkip

ofpouletdeBressealseenfeestelijkerproductte

positioneren.

De landbouwer levert het hele jaar door dezelfde

kwaliteit: is het niet vreemd dat daar telkens een

andere prijs tegenover staat?

Wijvragenonsookafinhoeverredelandbouwers

correctwordenbetaald.Hetvaltonsechterwel

op dat we vooral

klachtenhorenin

periodes dat de

export niet goed

loopt. Op andere

momentenismenblijkbaarweltevreden.Voorde

productenvanonzekwaliteitsketenswillenwein

elkgevalnagaanwateencorrecteprijsis.Datisniet

zoeenvoudig,wantmeestalhebbenwegeenechte

referentie.Wewillenzoekennaareencorrectebe-

talingsmethodediegarantiesbiedtvoordeboeren.

Voorbepaaldeproducten,zoalsbijvoorbeeldwit-

blauwrundvlees,valthetteoverwegenomaaneen

lastenboekeenminimumprijstekoppelen.Wewil-

lendaaroverpratenmetdeboeren.Wijkopenper

jaar30.000stierenaanvan1200landbouwers,via

ampernegenveehandelaars.Delandbouwsector

enwij–detweeuiterstenvandeketen–moeten

elkaarbeterlerenkennen.Westaanvoordezelfde

uitdaging:wewillenallemaalmeerverkopen,te-

geneencorrecteprijs.Denktudatwijerbaatbij

hebbendatdeprijzenblijvenzakken?

Als je de prijzenoorlog ziet, zou je denken van wel.

Nee, bij lage prijzen moet je je volume immers

steeds opdrijven. En op een bepaald moment

houdthetgewoonop.OnzeFransecollega’szijn

altijdverbaasdalszehierinBelgiëdeconcentra-

tievansupermarktenzien:inFrankrijkzitermak-

kelijk30,40kilometertusseneenCarrefoureneen

anderesupermarkt.HierinBelgiëheeftdeconsu-

mentechtdekeuze,endaardoorisdeprijzenoor-

loghierzosterk.

Wat houdt u tegen om met de boeren in gesprek

te gaan?

Delandbouwerszoudenzichmeermoetenvereni-

gen.Wijkunnennietmet1200rundertelersgaan

praten.Ikbenonlangsaandepraatgeraaktmet

een Franse boer van een coöperatieve. Zij lever-

denaaneencentraalinkoopplatformendatinspi-

reerdehenomookeencentraalverkoopplatform

opterichten.Hetgrotevoordeel,zoverteldehij,

wasdatzenurechtstreeksdoordeinkoopdirec-

teurwerdenontvangen.Datisdewegdiedeland-

bouwhiermoetinslaan.Hetbestebewijsisonze

goedesamenwerkingmetdeveilingen.Zijzijneen

aanspreekpuntvooronsenzespelenheelgoedin

opwatdeverschillendedistributeursnodigheb-

ben.Alseenleverancierbijonskomtmeteenmar-

ketingvoorsteldatvooronzeklanteninteressantis,

zijnwealtijdbereidteluisteren.

Boeren met een idee zijn dus welkom bij Carrefour?

Ja, natuurlijk. Zeker initiatieven die meedenken

met de marketing hebben meteen een streepje

voor.ZozijnookdePinova-appelsinonsassorti-

mentgekomen.Diemensenkwamenbijonsaan-

kloppen met een volledig uitgewerkt concept,

compleet met certificering, controles, analyse-

resultaten...Wehebbendatlastenboekzogoed

alsvolledigovergenomen.Welatenbijvoorbeeld

ook tomatentelers nieuwe variëteiten uitprobe-

ren,ookalgaathetsomsmaaromtwintigofdertig

kisten.Zoietsvraagtvanonseenserieuzeinveste-

ringophetvlakvanlogistiek,maarwegaanervan

uitdatdeconsumentnieuwezakenmoetkunnen

proeven.

Geldt dat ook voor sierteelt- en

boomkwekerijproducten?

Natuurlijk,dedeurvanonzeinkoopdienstofonze

kwaliteitsdienst staat altijd open. Voor snijbloe-

menhebbenwenueennieuweaanpak.Debloe-

menrayons krijgen meer ruimte en de leveran-

ciers onderhouden

zelf de stand. Zij halen

verwelkendeboeketten

bijvoorbeeld veel snel-

ler uit het rek dan wij

zouden doen. De nieu-

weaanpakwerkt,voorhenenvoorons,wantde

verkoopstijgt.ZoveralssommigeAmerikaanse

distributieketensgaanweechterniet:daarwor-

denderekkensomsperlopendemeteraandele-

veranciersverhuurd.Datzieikhiernognietmet-

eengebeuren.D

Info en contact:

PascalLéglise,

DirecteurKwaliteit&DuurzameOntwikkeling:

tel.027291794of0474729298,

fax027292460

DirectieVerseTraditioneleGoederen(aankoop),

PhilippeDeVos:

tel.027292317,

fax027292733

‘Wat houdt u tegen om met de boeren in gesprek te gaan?’

‘Boeren met een idee zijn altijd welkom bij Carrefour.’

de Biechtstoel

anmountainbikersoverwielertoeristen

totrecreanten:fietsersvindjetegenwoor-

diginallematenengewichten.Vorigjaar

loktenfietsevenementenalsdeGentseBuitenband

(ziekader)meerdeelnemersdanooit.Ditvoorjaar

leekhettijdensdeBloesemfeesteninHaspengouw

alsoferbijwijlenééngrootpelotondoordefruit-

boomgaardentrapte.‘Iederefietserzoektgraag

strekenmetveelboerenop,’zegtGilbertCalleylvan

Vakantiegenoegens,eenvzwdiemet45.000leden

veruitdegrootstevereniginginVlaanderenisvoor

recreatieffietsen,wandelenenkamperen.

Alleen sporadisch contact.Dezestigjarigeinwo-

nervanHeusdenbijGentisalsferventfietserniet

alleenvasteklantopdeGentseBuitenband,hijis

ookmede-organisatorvanfietstochten.Alslidvan

dewerkgroepFietsrecreatievanderegioGent-Eek-

lo,tekenthijperjaareenvijftalfietsrittenuitvoor

de leden van Vakantiegenoegens. Gilbert: ‘Mijn

grootsteuitdagingisomdedeelnemers,envoor-

aldandestadsbewoners,plekjestelatenontdek-

kenwaarnaarzelaternogeenswillenterugkeren.

Somshoorikdathetonvoorstelbaarisdatjeopeen

boogscheutvanhetcentrumvanGentzoveelgroe-

nepareltjesvindt.Eenmooiercomplimentkanik

menietindenken.’

Hoeweldeuitgestippeldepadenvaaklangsweides

enakkerskronkelen,blijkendefietsersmaarweinig

echtcontactmetdeboerentehebben.‘Wezoeken

welzoveelmogelijkgroenop,maarmeestalrijden

VFietsen is een van de populairste

manieren om van het Vlaamse

boerenlandschap te genieten.

Maar staan deze sportieve

genotzoekers ook al eens stil bij

de boeren achter dat landschap?

We vroegen het aan Gilbert

Calleyl, lid van de vzw Vakantie-

genoegens en van de Gentse

werkgroep Fietsrecreatie.

Fietsersenlandbouw

‘Je hebt 1% kans op hinder’

10 Landgenoten Zomer 2007

Prettig Platteland

11

weopdeopenbareweg.Hetgebeurtslechtsspora-

dischdatweeensbijeenlandbouweraankloppen

omdoorgangtekrijgenoverzijnterreinofomeen

stopplaatsintelassen.Enmeestalisdatdanvia

iemanddiedeboerinkwestiekent.’

Fietsweer = tractoren op de baan.Gilbertwijst

ergraagopdatVakantiegenoegenssindsjaaren

dageengoedeverstandhoudingmetdelandbou-

wers onderhoudt,

doordat de organi-

satieveelaandacht

besteedtaanveilig-

heid en het inper-

ken van mogelijke

overlast.‘Hetiseenbasisgegevendatmensenhet

liefstfietsenalshetmooiweeris,terwijlboerenop

diezelfdedagenhunveldenwillenbewerken.Daar

moetjemeelerenlevenenbeidepartijenmoeten

watooglerenhebbenvoorelkaar.Maaropaldie

jarenkanikdenegatievereactiesvanboerennog

steedsopéénhandtellen.’

Voorpubliekstochtenmaaktdefietsverenigingal-

tijdgebruikvanwegkapiteins,diedefietsersvei-

ligdoorhetauto-entractorverkeermoetenlood-

sen.DaarnaastvindtGilbertheteenbelangrijke

taak van deorganisatieomhaar deelnemers in

dehandtehouden.‘Onzeledenzijnsowiesoiets

ouderenveroorzakenglobaalminderhinderdan

jongeren. Maar je

hebtalsorganisator

ookeenverantwoor-

delijkheid. Met een

bevoorradingzonder

vuilnisbakken werk

jezelfzwerfvuilindehand.Enalsjebijvoorbeeld

kinderenmaïskolvenzietafbrekenzonderdathun

ouderseropreageren,ishetalsorganisatorjetaak

omzoweloudersalskinderenaantespreken.’

Meer trage wegen. Voorts pleit de Oost-Vla-

ming voor de nodige flexibiliteit en een doorde-

weekseportiegezondverstand.‘Alsfietserweetje

datjeophetplattelandteallentijdevanhetgroen

endegezondeluchtkuntgenieten,alleenhebje

één procent kans op wat hinder,’ zegt hij. ‘Voor

eentochtmetveeldeelnemerskunjedeboeren

langsjetrajectwelinlichten,maarzijmoetenhun

werkdoen.Daaromvindikheteenbrugteverom

teverwachtendatzijhunwerkschemaoverhoop

gooien. Het is meestal zelfs makkelijker om bij-

voorbeeldjerustplaatsteverleggenalseenboer

jedaarhindert.’

Nu er tot Gilberts vreugde alsmaar meer fiets-

routenetwerken bewegwijzerd worden, is fiet-

senvolgenshemeenuniekekansomdejongere

generaties met de land-

bouwincontacttelaten

komen.‘Voormensenvan

mijnleeftijd,enzekerals

jezoalsikindeWesthoek

geboren bent, is de boe-

renstielnogvanzelfsprekend.Maarveeljongeren

ontdekkendelandbouwalleendoorwattefietsen

langsgewassendiezemeestalnieteensherken-

nen.’EenanderepositieveevolutievindtGil- >>>

Fietsersbond:‘Rekening houden met plots opduikende fietser’

Wat zijn volgens de Fietsersbond de belangrijkste knelpunten voor wie op het platteland fietst?

En vooral, wat kunnen boeren eraan doen? ‘Onze actiepunten focussen zich voornamelijk op

de stedelijke omgeving,’ zegt Stef Leroy, algemeen secretaris van de Fietsersbond. ‘Daar zijn

nog de meeste infrastructuuraanpassingen nodig. Maar ook de wegen op het platteland zijn

zeker nog voor verbetering vatbaar. Ik denk aan fietspaden, maar vooral ook aan het openstel-

len van meer trage wegen, die nu al te vaak worden omgeploegd. Op dat vlak zou er samen met

de landbouwers nog veel vaker naar een constructieve oplossing moeten worden gezocht.’

‘Voorts pleiten we ervoor dat boeren zich bewuster worden van het feit dat een fietser op sommige

baantjes plots kan opduiken. We begrijpen dat het tijdens de veldwerkzaamheden druk is, maar

moddersporen die op het wegdek achterblijven, maken de weg gevaarlijk glad voor fietsers. Ook

zeker het overwegen waard, is om een beschermingsplaat op tractoren te monteren waardoor

fietsers niet meer tussen die grote wielen kunnen terechtkomen. Je kunt er als boer ook rekening

mee proberen te houden dat er op weekdagen minder fietsers zijn dan in het week-

end. Of zelfs waarschuwingsbordjes zetten voor fietsers dat je met veldwerk-

zaamheden bezig bent. Ook het matigen van snelheid - vertragen en desnoods

stoppen - kan soms aangewezen zijn. Stel je maar eens het schrikbeeld van

een jongere voor als een pikdorser op een smalle weg tegen redelijke

snelheid uit de tegenovergestelde richting komt aangereden. Tot slot

nog dit: prikkeldraad langs smalle paadjes heeft al vele lelijke won-

den veroorzaakt, terwijl dat eenvoudig kan worden opgelost door

de prikkeldraad langs de binnenkant van de palen te spannen...’

‘Met stopplaatsen zonder vuilbakken werk je zwerfvuil in de hand.’

‘Het landschap wordt de laatste jaren goed in stand gehouden.’

‘Fietsen laat jongeren vaak kennismaken met landbouw.’

!

bertdaterdejongstejarenbijruilverkavelingen

meerenmeeraandachtaanwegenvoorfietsers

enwandelaarswordtbesteed.‘Vooralinmijnge-

boortestreekmerkikdateropdiemanier,inover-

legmetdelokaleboeren,heelwattragewegenzijn

bijgekomen.’

Als geroutineerd fietser heeft Gilbert door de ja-

ren heen ook het boerenlandschap aanzienlijk

zienveranderen. ‘Opdeeersteplaatsmerkjena-

tuurlijk dat er heel

wat landbouwgrond

verkaveldis.Ikwoon

zelf in Heusden bij

Gent, op een plaats

waarvroegeraardappelenwerdengeteeld.Alleen

alhierinHeusdenenDestelbergenzijnerdevoor-

bijedertigjaardrieduizendinwonersbijgekomen.

Alvindikookdathetlandschap,waarhetmooiis,

de laatste jaren goed in stand wordt gehouden.

Je ziet vooral dat het echte platteland wat ver-

der wegschuift van de steden. Ikzelf moet al bij-

nanaarhetMeetjeslandofdeVlaamseArdennen.

Maareigenlijkvaltzelfsdatmee:inVlaanderenis

hetplattelandnooitechtverweg.’D

‘We kloppen maar sporadisch bij een landbouwer aan.’

12 Landgenoten Zomer 2007

Van boerderij naar boerderij op de Buitenband

De Gentse Buitenband kun je gerust omschrijven als een perfect huwelijk tussen landbouw

en fietsen. Wie van het landelijke groen in de rand van Gent wil genieten, kan zich op zon-

dag 22 juli op vier landbouwbedrijven inschrijven voor een fietslus van 2�, �� of 80 kilometer.

Dit jaar is het evenement van de Landelijke Gilden van het gewest Gent al toe aan zijn 17de

editie en dat het een stevige reputatie heeft opgebouwd, blijkt onder meer uit het record-

aantal deelnemers van vorig jaar: de organisatie telde maar liefst 7��9 inschrijvingen.

‘In Gent en omstreken staat de Buitenband genoegzaam bekend als gezondste activiteit van de

Gentse Feesten,’ zegt organisator Luc Vanacker. ‘Vorig jaar hebben we een recordaantal mensen

bereikt. Dus gaan we dit jaar uiteraard op ons vertrouwde pad verder, maar met sterk vernieuwde

routes. We zorgen opnieuw voor duidelijke bewegwijzering langs de mooiste plekjes rond Gent, waar-

bij je met verschillende aspecten van de landbouw kennismaakt. Bovendien kun je op onze vertrek-

boerderijen in Drongen, Zwijnaarde, Wondelgem en Desteldonk weer terecht voor een lekkere maal-

tijd en voor allerhande animatie tijdens of na het fietsen. De Gentse Buitenband is fietsen en feesten.’

www.buitenband.be

De fietsers zoeken graag landbouwstreken op, maar hebben slechts sporadisch contact met de boer.

Vakwerk – korteketenVerkooP

1� 1�

e boeren die vandaag deel uitmaken

van Boeregoed, werden in 2004 aan-

gezocht door de stad Brussel. De sche-

penvaneconomieenhandelspeeldemethetidee

om elke weekdag ergens in Brussel een biologi-

scheboerenmarkttehouden.Datbleeklogistiek

echterniethaalbaar.‘Omdatergeenschotinde

zaakkwam,hebbenwemetvijfboerenzelfeen

coöperatieopgericht,’zegtJean-PierreDeLeener,

bioboer uit Sint-Pieters-Leeuw. Het uiteindelij-

keresultaatwaseenwinkelwaarbio-,hoeve-en

streekproducten via de korte keten worden ver-

kocht.Dewinkelopendeinoktober2005,maarin

juli2006sloothijalweerzijndeuren.

‘We wilden te veel ineens,’ zegt Jean-Pierre. De

stad wilde immers niet alleen een winkel met

kwaliteitsproductenineenmoeilijkebuurt,maar

tegelijkookeentewerkstellingsprojectvoorlang-

durigwerklozen.Intotaalkregenveertienmen-

sen een opleiding. Drie ervan werden ingescha-

keldindewinkel.‘Datwasdevoornaamstefout:

wehaddenhetbeheervandewinkelnietmogen

overlatenaaniemanduithettewerkstellingspro-

ject, die er de zelfstan-

digheid en de drive niet

voorhad.Metallerespect

hoor,wantopuitvoerend

vlak hebben die mensen

goedwerkgeleverd.Nadesluitinghebbenzeook

meteen ander werk gevonden, net als de mees-

tedeelnemersoverigens.Datopzichiseigenlijk

al een mooi resultaat. Maar los daarvan za- >>>

In iedere Landgenoten zetten we rond één thema nuttige vakkennis in de kijker. Dit keer verdiepen we ons in de korteketenverkoop.

D

Boeregoed in hartje Brussel25 hoeveproducenten uit het Pajottenland en het Waalse Pays des Collines en een biologische boeren-

coöperatie uit Sicilië verkopen samen hun producten in een eigen winkel in hartje Brussel. Boeregoed-

Coté Soleil is de naam van de winkel, en van de boeren-consumentencoöperatie die erachter zit. Het

was echter een verhaal van vallen en opstaan.

‘In het begin wilden we te veel ineens.’

tenwijwelmetdeverantwoordelijkheidvaneen

financieeldebacle.’

Potentieel cliënteel. Omdat ze al zoveel tijd,

energieengeld inhetprojecthaddengestoken,

enookomdatBoeregoedweldegelijkeenpoten-

tieelcliënteelbleektehebben,beslotendeboe-

ren een nieuwe start te nemen. Eind mei open-

deBoeregoedopnieuwzijndeuren.‘Hetconcept

ishetzelfde:verseensmakelijkeproductenaan

eerlijke prijzen, rechtstreeks van boer naar con-

sument,metzoweinigmogelijktransportentus-

senhandel.Alswebinneneenstraalvanhonderd

kilometer de biologische variant vinden, verko-

pen we bioproducten. Zijn die er niet, dan kie-

zenwevoorhoeve-enartisanaleproducten.Voor

producten die hier niet te vinden zijn, zoals ba-

nanenofolijfolie,grijpenwealtijdterugnaarde

biovariant.’

De coöperatieve vennootschap van de vijf land-

bouwerswerdintussenuitgebreidtoteencoöpe-

ratiewaarinookconsumentenparticiperen.‘Toen

westopten,kregenweheelwatreactiesvanons

cliënteelenvanorganisatieswaarweaanlever-

den.Zevroegenons

om door te gaan,

maarwijwildenniet

meer alleen de ver-

antwoordelijkheid

dragen.’ZostaptedevzwOvermolen–eensocia-

leorganisatieactiefinBrussel–inBoeregoed.Ook

eendertigtalconsumentenkochtaandelen,inruil

vooreenkortingophunaankopen,enenkeleleve-

ranciershebbenschuldenomgezetinaandelen.

Meerkapitaal,eennieuwegerant,eenbeterepro-

motieensamenwerkingmetconsumenten,moe-

tendewinkelophetjuistepadkrijgen.‘Nuishet

onzeverantwoordelijkheid,’aldusJean-Pierre.Om

deomzettevergroten,komterookeenaanbod

voordescholen,organisatiesenbedrijvenuitde

buurt. En intussen werd

beslistomdewinkeluitte

breiden. ‘We verkochten

al belegde broodjes, en

wehaddenondervonden

dateenverbruikszaalechteentroefzouzijn.Toen

kwamhetaanpalendepandvrij,envoila.Weheb-

benerditkeerallevertrouwenin,omdaterhier

inBrusselzekereenmarktisvoorwatBoeregoed

biedt.Wantondanksdemankeservicedeeerste

keerzijndeklantentochblijvenkomen.’

Landbouw 2015.Zoudennietmeerthuisverko-

pers moeten inspelen op de gigantische afzet-

marktendiedestedenzijn?‘Inprincipewel.Maar

hetistocherganders:opjebedrijfkomendemen-

senzichéénkeerperweekbevoorraden.Indestad

kopen mensen veel kleinere hoeveelheden, wat

betekentdatjemeerklantenmoethebbenomeen

goedeomzettedraaien.Enalsboeralleenlijkthet

mijniethaalbaar,doordepersoneelskost,dehuur,

dekostenvanjewinkelinrichting,enzovoort.’

Intussen heeft Boeregoed 25 leveranciers, waar-

vansommigencoöperantenzijnenandereniet.

‘Vooronsvertegenwoordigtdewinkeleenmeer-

afzet,maarhoeveelmeer,datvaltnogtebezien.’

Daarnaastspeeltookidealismeeengroterol.‘Als

boereneenplaatsenrespectwillen,isdeconsu-

menthunnatuurlijkebondgenoot.Boeregoedis

lid van Landbouw 2015, een bundeling van ver-

scheidenederdewereld-, landbouw-,milieu-en

consumentenorganisatiesdietegen2015wereld-

wijdeenduurzamelandbouwwillenrealiseren.

Consumeren wat lokaal wordt geproduceerd,

iseenvandebasisprincipes.Endatisprecies

waarBoeregoedvoorstaat.’D

‘De markt is mijn leven’

Willem Dewicke van ’t Eendenhof in Veurne

begon tien jaar geleden met zijn hoeve-

slagerij. Hij wilde vooral een eerlijke prijs

voor zijn vlees. ‘Liever een klein bedrijf

met een vast inkomen als slager, dan een

megabedrijf dat afhankelijk is van de

grillen van de internationale markt.’

Na twee jaar trok Willem ook naar de

markt. ‘Ik had het idee opgevat om naar

de markt in Diksmuide te gaan met mijn

potten paté en hoofdvlees, om mensen

naar de winkel te lokken. Maar toen bleek

dat je zelfs daarvoor een wagen met

koeltogen nodig hebt.’ Willem kocht zo’n

wagen, en toen was hij vertrokken.

Nu doet hij op drie dagen tijd vijf wekelijkse

markten, waarvan drie boerenmark-

ten. Intussen heeft hij een marktwagen

van 8 meter lang. ‘De markt is echt mijn

leven geworden. Als ik kon herbegin-

nen, dan was ik marktkramer geworden.’

Nochtans hoor je vaak dat het zo’n gesloten

wereldje is? ‘Dat gevoel heb ik nooit gehad.

Het bevalt mij enorm. Ik heb altijd in het

verenigingsleven gezeten, ben altijd graag

onder de mensen geweest. Op mijn eentje

op de boerderij zitten, is niks voor mij.’

Om op de markt te staan, heb je een

leurkaart nodig. En je moet ook een

standplaats krijgen of kopen. ‘Soms is er

geen plaats, en dan sta je op de wachtlijst

tot er een plaats vrijkomt. Voor ons is dat

meegevallen, omdat er niet zoveel zijn

met vlees. Voor aardappelen, groenten

of zuivel zijn er wel meer kandidaten.’

‘Ook idealisme speelt een grote rol.’

‘In de stad kopen de mensen kleinere hoeveelheden.’

1� Landgenoten Zomer 2007

1�

Vakwerk – korteketenVerkooP

Wie aan hoeveverkoop of een andere vorm van korteketenverkoop wil doen, wordt geconfronteerd

met een heel stel regels. Maar laat je niet ontmoedigen: er zijn ook heel wat instanties die je met

raad en daad kunnen bijstaan.

Wezettendevoornaamsteregelsenvoorschriften

opeenrijtje.Deregelgevingisechteruitgebreiden

complex,zodatjespecifiekvoorjouwbedrijfmoet

uitmakenwatvantoepassingis.

1. Ondernemingsnummer?Als je enkel zelf geproduceerde producten ver-

koopt,hoefjegeenondernemingsnummerteheb-

ben.Alsjeechterproductenvancollega’sofande-

renverkoopt,hebjeerweleennodig.Daarvoor

moetjejelatenregistrerenbijdeKruispuntbank

voorOndernemingen.

Omeenondernemingsnummertekunnenverkrij-

genmoetjeje‘basiskennisbedrijfsbeheer’kunnen

bewijzen,diejehebtverworvenviaeencursus,of

uiteenaantaljaarberoepspraktijk.

2. LeurkaartAlsjebuitenjebedrijf,bijvoorbeeldopeenmarkt,

productenaandemanbrengt,danhebjeeenleur-

kaartnodig.Jekuntzeaanvragenviajegemeen-

tebestuur.Voordethuisleveringvanbijvoorbeeld

melkbijeenvastcliënteelisgeenleurkaartnodig.

�. Belastingen•Je dient je belastingaangifte in onder het nor-

maalstelsel?Danveranderterniets:jeschrijft

deuitgaveneninkomstenvanderechtstreekse

verkoopgewoonmeein.

•Jemaaktgebruikvanhetforfaitairestelsel?Dan

moeternogeenafrekeningwordentoegevoegd

vanbepaaldewinstenuitderecht-

streekseverkoop.

�. Btw

Ophetvlakvanbtwzijnerdriemogelijkheden:

•De landbouwregeling:alsjeuitsluitendopde

hoeveverkooptendeproductenhoogstenseen

primairebehandelingondergaan(bv.melkver-

werkentotyoghurt,boterofkaas),dankunjebin-

nendelandbouwregelingblijven,waarbijeral-

leeneenfactuurmoetwordenopgemaaktalsde

klantzelfbtw-plichtigis.Leveringenopmarkten

endeur-tot-deur-verkoopzijnuitgeslotenvande

landbouwregeling.

•�De normale regeling:alsjenietuitsluitendop

dehoeveverkoopt,ofalsjenevenactiviteiteen

niet-primairehandelingbetreft(bv.hoevevlees,

ijs,wijn,vruchtensappen,enz.),danbenjevoor

jevolledigeberoepswerkzaamheid,dusookvoor

jelandbouwactiviteit,onderworpenaandenor-

maleregelingvandebtwenmoetjedusvooral-

leseenbtw-boekhoudingbijhouden.Opdezere-

gelkanechtereenuitzonderingwordengemaakt

alserookvoordenevenactiviteiteenforfaitaire

regelingbestaat,zoalsbijvoorbeeldhetgevalis

voordeslagerijen.

•�Eengemengderegeling:deproductieblijftvallen

onderlandbouwregeling,maarvoordeverkoop

houjeweleenbtw-boekhoudingbij.

�. Voedingsmiddelenhygiëne•�Jemoetjealshoeveproducentlatenregistreren

bijhetVoedselagentschapendealgemenevoe-

dingsmiddelenwetgevingvolgen.Voorbepaalde

activiteitenisnietalleenregistratienodig,maar

eentoelating(bv.hoeveslagerijen)ofeenerken-

ning(bv.zuivelverwerking,maarookhoeveslage-

rijendievleesverwerken).

•�Ookalshoeveproducentmoetjeinordezijnmet

dewetgevingopautocontrole,meldingsplichten

traceerbaarheid in de voedselketen. In principe

moetjebedrijfeenautocontrolesysteemhebben.

Voor kleine ondernemingen gelden echter een

aantalversoepelingen.Zijkunnenzichrichtenop

desectorgidsendiedoordesectorenzelfzijnuit-

gewerktendoorhetFAVVzijngoedgekeurd.Hoe-

veslagersmoetendegidsvoordeautocontrolein

deslagerijvolgen.Deautocontrolegidsvoorhoe-

vezuivelmoetnogdefinitiefwordengoedgekeurd.

�. Bouw- en milieuvergunning•Bijbepaaldebouwwerken,maarinbepaaldege-

vallenookvooreenfunctiewijzigingvaneenge-

bouw,hebjeeenstedenbouwkundigevergun-

ningnodig.Devuistregelisdathoeveverkoopin

agrarischgebiedkan,alsminstens75procentvan

deaangebodenwaarafkomstigisvanheteigen

bedrijf.Ookmoetdelandbouwproductieeenvol-

waardigeactiviteitblijvenenmageenbedrijfniet

uitgroeientoteenhorecazaak.

•�Voortskaneenveranderingvandemilieuvergun-

ningofeennieuwemilieuvergunningnodigzijn.

�. Andere•Erisookeenreglementeringmetbetrekkingtot

tekoelenvoedingsmiddelen.

•�Jemoetderegelsnaleveninverbandmetprijsen

etikettering.

7. Beenhouwer-spekslagerOm op je bedrijf of bijvoorbeeld op een markt

vleesproductenaandemantebrengen,moetje

eenvergunningbeenhouwer-spekslageraanvra-

gen.Daarvoormoetjeondermeerjeberoepsvaar-

digheidkunnenbewijzen.Jeaanvraagdienjein

bij de federale overheidsdienst Economie, kmo,

MiddenstandenEnergie.Jekuntnatuurlijkookeen

samenwerkingopzettenmetiemanddieeenver-

gunningbeenhouwer-spekslagerheeft.

Hoeveverkoop: de vuistregels

uILVO - TAD Hoevezuivel:

Begeleidingbijmelkkwaliteitsproblemen,

assistentiebijthuisverwerking

(technologischenhygiënisch)

enbegeleidingbijpara-tbc.

Brusselsesteenweg370

9090Melle

tel.092723062

fax092723001d

Isabel.deboosere@ilvo.vlaanderen.be

www.ilvo.vlaanderen.be/hoevezuivel

Steunpunt Hoeveproducten (KVLV)

Remylaan4b

3018Wijgmaal

tel.016243954

fax016243909

steunpunthoeveproducten@kvlv.be

steunpunthoeveproducten.servicepuntagra.be

Hoeveverkoperskunnenzichgratislaten

registrerenopwww.fermweb.be

Innovatiesteunpunt

HetInnovatiesteunpuntheefteenreeks

brochuresuitgebrachtrondmarketing:

• Je eigen producten verkopen, hoe doe je dat?

• Korteketenvermarkting op uw biobedrijf

• De stad zien als kans, hoe doe je dat?

Postbus40

3000Leuven

tel.016286120

fax016286129

info@innovatiesteunpunt.be

www.innovatiesteunpunt.be

Vlaams Agrarisch Centrum

HetVACheeftdriebrochuresuitgegeven:

•RegelgevingRechtstreekseVerkoop

vanHoevevlees

•RegelgevingRechtstreekseVerkoop

vanHoevezuivel

•RegelgevingRechtstreekseVerkoop

vanAardappelen,GroentenenFruit

Ambachtsweg20

9820Merelbeke

tel.092525919

fax092524066

vac@vacvzw.be

www.vacvzw.be

Voedselagentschap

WTCIII

SimonBolivarlaan30

21steverdieping

1000Brussel

tel.022083411

info@favv.be

www.favv.be

VLIF

Voorbepaaldeinvesteringendietemaken

hebbenmethoeveverkoopkunje

vlif-steunkrijgen.

Vlaamslandbouwinvesteringsfonds

Ellipsgebouw(4deverdieping)

KoningAlbertII-Laan35,bus41

1030Brussel

tel.025527470

fax025527471

www.vlaanderen.be/landbouw

Federale Overheidsdienst Economie,

KMO, Middenstand en Energie

Vooruitgangstraat50

1210Brussel

tel.022775111

fax022775107

info.eco@mineco.fgov.be

ContactpuntKruispuntbank

van Ondernemingen (kbo):

tel.025486400

fax025486877

helpdesk.bce@mineco.fgov.be

Provincies

West-Vlaanderen:050407018

(BrugsOmmeland+Westhoek)

en051275552(Leiestreek)

Oost-Vlaanderen:092678679

Limburg:011237111

Vlaams-Brabant:016267272

Antwerpen:014852707

VLAM

Zievolgendepagina

Adressen

1� Landgenoten Zomer 2007

1

u 17

Vakwerk – korteketenVerkooP

7 TIPSvoor hoeveverkopers

2

3

4

5

6

4 Vind jezelf opnieuw uit

Weesalertvoorveranderingenindemarktenblijf

jezelfheruitvinden.Organiseerbijvoorbeeldgere-

geldeenactie:eenjaarlijksevenement,eenpro-

motie,eenuitbreidingvanjeassortiment(bv.bij

feestdagen).Speelbijzo’nactiejetroevenuit,zoals

deversheidendetypischesmaakvanjeproducten.

Hamerookopdeduurzaamheid:jeverkoopteen

lokaal product rechtstreeks aan de consument,

zonderoverbodigtransportofverpakkingen.

Doe de SWOTStaeensstilbij jesterkten,zwakten,kansenen

bedreigingen,doormiddelvaneenzogenaamde

SWOT-analyse:

- Klanten.Watwillenzijanderszienaanjehoeve-

verkoop?Waaroverzijnzetevredenenwaarover

niet?Watvindenzebelangrijkenwatniet?

- Omgeving.Jeomgevingkaneengroteinvloed

hebbenopjehoeveverkoop.Bepaaldeevenemen-

tenkunnenkansenzijnterwijlwegenwerkeneen

bedreigingkunnenvormen.

- Concurrenten.Eenanderehoeveproducentinje

buurthoeftgeenconcurrenttezijn.Jekuntsamen

eenevenementorganiserenofeenfolderuitbren-

gen,ofzelfselkaarsproducteninhetassortiment

opnemen.Alsjeallebeihetzelfdeverkoopt,moet

jejeonderscheidenvandeanderehoeve.

- Jezelf.Neemookjezelfeensonderdeloep.Wat

zijndesterkeenzwakkepuntenvanjehoevever-

koop?Watdenkjijdatjeklantenappreciërenaan

jehoeveverkoop?

Maak keuzes

Nazo’nanalysekunjeeendoelgroepeneendoel-

stellingkiezen,ookbijvoorbeeldvooreenactie.

Opwiegajejerichten?Vasteklantenofpassan-

ten?Jongegezinnenofouderen?Enwatwiljebe-

reiken?Datjeklantvakerlangskomtofdathijper

keermeerproductenkoopt?

Klant is koningJeklantenhebbenallerleibehoeftenenwensen,

maarjemoetafwegenwathaalbaarisvoorjezelf.

Alszeeenbrederassortimentwensen,gadannaof

jezelfbijkomendeproductenkuntmaken.Willen

zeruimereopeningsuren?Bekijkdanofjedatkunt

combinerenmetjeanderebedrijfstaken.

Communiceer!Communicatieisvaakdesleuteltotsucces.Deel

flyersuitoverjehoevewinkelofadverteerinde

lokalepersoverjeopendeurdag.Laatjeklanten

proevenalsjejeassortimentuitbreidtenbiedze

zelfeenklantenkaartaan.Vertelookhetverhaal

vanjeproductenenjebedrijf.

Communiceerookalsertijdensdeteeltofhetpro-

ductieprocesietsisfoutgelopen.Verteljeklanten

desgevallenddatheteenslechtaardappeljaaris.

Alszedanenkelerotteaardappelenvinden,zullen

zezichnietbedrogenvoelen.

Bouw aan vertrouwenNatuurlijkwiljejeklantenbestandsteedsuitbrei-

denmetnieuweklanten,maarhetisookbelangrijk

omjevasteklantentebehouden.Beloonhenmet

eenklantenkaartofeenevenementspeciaalvoor

hen,ofdoorhengoedopdehoogtetehouden.

Prijszetting: zoek evenwicht

Prijsenkwaliteithangensamenvoorjeklant:als

deprijstelaagis,vraagtjeklantzichafofermis-

schienietsmisis.Maaralsdeprijshoogis,moet

dekwaliteitooknavenantzijn.Waardegrensbij

jouwproductenligt,moetjezelfondervinden.Pas

jeprijzenniettevaakaanencommuniceeraltijd

overderedenen.Neemzekerookeenseenkijkje

indesupermarkt,dekleinhandel,opdemarktof

bijeenanderehoeveproducent.Hoeveproducten

hebben een meerwaarde en mogen in principe

meerkosten.

Hoeveproducenten kunnen gratis deel-

nemen aan het project Lokale Marketing

voor Hoeveproducenten van VLAM.

Meer informatie bij Sara De Preter,

tel. 02 552 81 58 of sara.depreter@vlam.be.

Via VLAM kun je ook een Erkend Verkoop-

punt Hoeveproducten worden.

Meer info op www.hoeveproducten.be.

18 Landgenoten Zomer 2007

peciaalvoorditnummerhebbenwetwee

bekendeVlamingeninpetto.Melkveehou-

derenamateur-dichterWilfriedVerdoodt,

demandiesindsdeboerenbetogingtegenAgen-

da2000als‘JezusvanMalderen’bekendstaat,leek

onshetperfectebindmiddelomsamenmetHer-

manBrusselmanseenbrugtussenlandbouwen

literatuurteslaan.Detweeontmoettenelkaarop

neutraalterreininderandvanGent:ophetvar-

kens-enmelkveebedrijfvanJanenAnjaDegrande-

VerheeckeinLovendegem.

Van beesten tot poëzie. Hetiseenzonnigena-

middagalsHermanBrusselmansmetzijngezin–

ookzijnvrouwTaniaenzijnhondjeEddiezijnvan

de partij – op ’t Kla-

vertjeshof arriveert.

Naareigenzeggenis

hetjarengeledendat

hij een boerderij be-

zocht,maarde50-jarigeschrijvervoeltzichnogal-

tijdmetdelandbouwverbonden.‘Ikbengeborenin

eenkoeienstal,alszoonvaneenveehandelaar.Dat

isnogietsandersdanboer.Maarikbenooktussen

debeestenopgegroeidenikzalbijvoorbeeldnooit

eenlekkerebiefstuklatenliggen.Waaromikdan

toch een totaal andere richting ben uitgegaan?

Goh,omdatdebeestenstieltehardisvoormij.Je

bentnooiteenshelemaalopjegemak.Enzeker

inmijnjongejarenvoeldeikechteendrangomte

schrijven.’

TerwijlAnjaonsmeeneemtnaardezeugenstalmet

groepshuisvestingenautomatischeherkenning,

doetJezuszijnliterairetoekomstplannenuitde

doeken.Wevernemendatzijneerstepoëziebundel

eindaugustusinderekkenzoumoetenliggenen

datdie,naasttieneigengedichten,vooralwerkzal

Herman Brusselmans schopte het als zoon van een veehandelaar

tot veelgelauwerd schrijver. Wij lieten hem op een boogscheut van

zijn woonplaats Gent kennismaken met de moderne landbouw en

met de dichtende melkveehouder Jezus van Malderen.

Herman Brusselmans

‘De beestenstiel is veel te hard’

S

‘Een lekkere biefstuk zal ik nooit laten liggen.’

19

bevattendatdoorboe-

ren, boerinnen, boe-

renzonenen-dochters

uit heel Vlaanderen is

ingestuurd.‘Ikhebnet

nog een paar gedich-

tenontvangenvanAnja’sdochterSofie,’zegtJezus,

waarnahijdebekendeschrijvervraagtomnaar

eengedichtteluisterendathijspeciaalvoordege-

legenheidinBrusselmans’eigenconfronterende

stijlheeftgeschreven(ziekaderpg.20).

Boek over de billenman?Nagoedkeurendgeknik

vandeGentseauteurvuurtJezuseenheikelevraag

af:‘Kunjevanschrijveneigenlijkrijkworden,Her-

man?’Waaropdielaconiekantwoordt:‘Alleshangt

afvanhoeveeljeverkoopt,hé.ErzijninVlaande-

rennietveelmensendievanhunpenleven.Toenik

destijdsbeslootomhetalsschrijvertewagen,was

datwaarschijnlijkeenevengrootrisicoalsdatik

eenboerderijzouovernemen.Maarrijk...Hetisin-

derdaadmogelijk.Jemoetwelzorgendatjevanin

hetbegingoedbent.Ikzouzeggen:koopeengro-

tedoospostzegelsenstuurjetekstennaarzoveel

mogelijkuitgeverijen.’

EvenlaterzienweHermanBrusselmansnaastde

zeugenstaleenstalmettweedikbillenbinnenglip-

pen. ‘Aha, het prach-

tige fenomeen van

debillenman,’grijnst

hij.‘Weetjedatik,als

ik met de motor on-

derwegben,nogaltijdafentoestopomnaareen

weidekoeientekijken?Jekuntjerootsnietont-

kennen.Ikhebnogeenpakboeiendeherinnerin-

Buitenlander

Herman Brusselmans

‘De beestenstiel is veel te hard’

‘Ja, het is mogelijk om rijk te worden van schrijven.’

‘Met de motor stop ik nog altijd om wat naar koeien te kijken.’

herman brusselmans, zijn vrouw Tania en jezus luisteren naar anja’s uitleg over haar zeugenstal met groepshuisvesting.

Misverstand

Men praat er altijd over

Het is zogezegd vergif en het stinkt

Het verdoezelt de grond, ’t is stront

Alsof de boer de enige is die het produceert.

Neen, het is niet alleen de boer zijn stront

Hij komt zelfs uit een hoer haar kont.

Maar één ding is men vergeten,

Men heeft maar pas gegeten of

men heeft al gescheten.

Moest het niet vuil zijn en stinken

Men zou er niet over verpinken.

Wat de meeste mensen vergeten

Waar mest is gesmeten, groeit rijkelijk hun eten.

Want mest is voedsel voor de grond

En houdt de bodem gezond.

Maak de boer dus geen verwijten

Of ge zult uw leven in honger verslijten.

Jezus van Malderen

genaanmijnjongejaren.Maarikvermoeddatdie

onbewustpaszullenopborrelenalsmijnvaderooit

overlijdt.Ikhoopnatuurlijkdatdatnoglangzaldu-

ren,maarikachtdekanswelgrootdatikooiteens

eenboekschrijfoverdeveeboerenen-handelaars

uitmijnjeugd.’

Ontspannend platteland.Terwijlweeenpaar

foto’smakenmetdediepgroeneweilandenrond

het Klavertjeshof als achtergrond, vraagt Jezus

aanHermanBrusselmansofhijhetdrukkestads-

levennooitvooreenrustigboerenerfzouwillen

ruilen.Delangharigeschrijverschudtechterreso-

luutneen:‘IkleefpalinhetcentrumvanGenten

datzouikechtnietmeerkunnenmissen.Vergeet

nietdatschrijveneeneenzamestielis.Jezituren

achtereencomputer.Alsikdanbuitenstap,wilik

middeninhetlevenzittenenmensenzien.Ikhou

ookvandebuiten,maarhetplattelandassocieerik

veeleermetontspanning.’D

20 Landgenoten Zomer 2007

21

coluMn

DederdereeksvanBoerzkt.Vrouwisgestart.Ziendedeelnemersde

consequentiesvaneenmogelijkhuwelijkvoldoendeonderogen?In1866

werdeninonslandamperveertigechtscheidingenopgetekend,in2003

warenerdat31.355.Ergernog,alshetvanblidafhangt,wordtindetoe-

komsteenverplichteomgangregelingvankrachtindienerdierenaanwe-

zigzijnbijeenechtscheiding.Hetmoeteenrechtenprioriteitwordendat

iedereenzijndierenkanblijvenzien,ongeachtwiedeschuldigeisbijeen

echtscheiding.Deeneweekdevarkensbijdeenepartnerendekoeienbij

deandere?

Ach,deverkiezingenzijnachterderug,enduskunnendemeestgekkebe-

leidsvoorstellenweerenkelejarenindekast.Hoogtijdombijtepraten

overdeklimaatverandering.KrisPeetersenVeraDuazullenwellichtnooit

eeneigenfilmmaken,maarineenonderlingdebatpratenzeveelenergie-

keroverdetoekomstvanonzeplaneetdanAlGore.Eenuittrekseluiteen

kranteninterview.Peeters:‘Elkepartijkaneengoedklimaatbeleidvoeren,

daarvoorisGroen!nietnodig.’Dua:‘Ikbetwistdattenvolle.’Peeters:‘Ikhad

nietsandersverwacht.’Alleendevraagofwebinnendriejaarnieuwetar-

werassenmoeteninzaaien,blijftonbeantwoord.

NieuwsgierigrijdenwenaarhetproefcentruminBeitem,waartientallen

hectareproefveldensindsdegrilligezomervanvorigjaarkreunenonder

verstikkendedroogteperiodes,verwoestendeplensbuienenveeltehoge

temperaturen.Ofhetklimaatverhevenistotonderzoeksprioriteitnummer

één?Depraktijkonderzoekerskijkenonsaanmetdeogenvandeovermoe-

digeIcarus.Veelbelangrijkerzijnblijkbaardebladvlekkenziekte,bruine

roestendejongstemaatregelvanhetWest-Vlaamseprovinciebestuur.

Datheeft23.000eurovrijgemaaktvooralternatieveomgangsregelingen

metvraatzuchtigehoutduiven.Man,man,man.

Ineenpogingomdelandbouwalsnogtijdigtewaarschuwenvoordege-

volgenvansmeltendegletsjerszettenwekoersrichtingNederland.Alsze

daarevenlaconiekomspringenmetdeklimaatveranderingstaatstraks

hethalvelandonderwater.DeWageningseexpertJanVerhagenlijktech-

ternietonderdeindruk:‘Julliezijnwelvanergvergekomen?’‘Detoekomst

vandeagrarischesectorstaatophetspel,’antwoordenwegedecideerd.

Demankaneenbulderlachnauwelijksonderdrukken.‘Luistereenshier,

jongens.Aandetemperatuurstijgingpastdelandbouwzichmoeiteloos

aan.Meernog,hetwijzigendeklimaatbiedtvolopkansenaanonzeagra-

rischeondernemersingrotedelenvandewereld.What’stheproblem?’

Eenlangestiltevalt,totVerhagenplotsweerhetwoordneemt:‘Enálshet

ooitverkeerdzouaflopen,verhuizenwemetz’nallentochgewoonnaar

Vlaanderen?’LaatPatrickDewaeldanalstublieftmaarweerministervan

BinnenlandseZakenworden!

Troebelklimaat

22

TimVanHissenhovenuitDuffel–geboren

ineenfamilievanglastelersenwerkzaam

bijeenproducentvanplantmateriaal–is

behoorlijkonderdeindrukvandenieuweserres

vanhetProefstation.Debufferketelmetdubbel-

trapscondensor, het volledig gesloten drainwa-

tercircuit met uv-ontsmetting, en natuurlijk de

verblindendwitte,zesmeterhogeserresmeteen

glasmaatvan1,25meter,waarindetomatenop

substraatgotenwordengekweekt:hetspreektal-

lemaaltotdeverbeeldingvandehovenierszoon.

‘Zekerinvergelijkingmethetoudeproefstation,is

hetindrukwekkend,’zegtTim.‘Onzeregiokaneen

modernproefstationechtgebruiken.Wewaren

watachteropgeraakt,maarnukunnenweterug

mee.’Hetheeftechterwelerglanggeduurdvoor

hetnieuweproefstationeenfeitwas.‘Datkanikal-

leenbeamen,’zegtdirecteurRafDeVis.‘In1992is

debeslissinggenomenenin1995zijndegronden

aangekocht.Maarpasinjuli2005–enkelelegisla-

turenlater–werdhetprojectuiteindelijkgoedge-

keurd.’

Tim: Welke zaken kunnen jullie in het nieuwe

proefstation doen, die vroeger niet haalbaar waren?

RafDeVis:Vroegerwarenweinhetalgemeenheel

beperktinonzemogelijkheden.Veelmeerdande

rassenproevenkondenweeigenlijknietdoen.Nu

kunnen weook werkenrondbemesting,gewas-

bescherming, begieting, substraten, maar ook

bijvoorbeeldrondenergieenklimaatregeling.En

voorheteerstdoenweookonderzoekindeasper-

geteelt.

Energie is, naast arbeid en ruimtelijke or-

dening, een cruciaal thema voor glastelers.

Warmtekrachtkoppeling wint meer en meer veld.

Waarom hebben jullie niet voor WKK gekozen?

Vooreenwkkzijnwenetietsteklein.Iksluitechter

nietuitdatweophetvlakvanenergienoginveste-

ringendoen.Wezoudenbijvoorbeeldkunnensa-

menwerkenmeteentuinderuitdebuurt.Energie

isinelkgevaleenvanonzeaandachtspunten.Zo

loopternueenonderzoeknaargesloten-enhalf-

openkassystemen.

Wat willen jullie bereiken met dat onderzoek

naar de gesloten kas?

Hetgaatomeeniwt-onderzoeksprojectdatwe

uitvoeren in samenwerking met de Universiteit

Leuvenenvito(Vlaamseinstellingvoortechnolo-

gischonderzoek).Enerzijdsgaanwenahoewede

productieenkwa-

liteitvantomaten

kunnen optimali-

serendoormiddel

van zo’n(semi)ge-

slotenkassysteem.

Anderzijdsishetvooraldeuitdagingomeentech-

nischsysteemtevindenwaarmeewedewarmteof

energiekunnenopslaanalswezenietnodigheb-

benenzeweerbeschikbaarmakenalswezewel

nodighebben.InNederlandgebruikenzedaarvoor

watervoerendezandlagenindegrond,maarhier

opdeBoomsekleimoetenweandereoplossingen

zoeken.Zo’nonderzoekoverstijgtonzemogelijk-

heden:doordatjeonmogelijkallescenario’skunt

uittesten, moet je met voorspellende modellen

werken.Daarvoorrekenenweopdeexpertisevan

dekul-envito-onderzoekers.

Is de gesloten kas dan een reële optie

voor de toekomst?

Wewetendateenechtegeslotenkaseenutopie

is,maarwatweuithetonderzoekleren,kanwel

eendeelvandeoplossingzijn.DekennisdieinNe-

derlandisopgedaan,krijgjeechterzomaarnietlos.

Wewillendusvooraldenodigekennisopbouwen,

zodatwetelersdieinteressehebbenvoordegeslo-

tenofsemi-geslotenkasdenodigeinfoenadvies

kunnengeven.

De groentetelers uit het Mechelse konden dit voorjaar

– eindelijk – hun nieuwe proefstation gaan bewonderen. We

gingen met een jonge maar volbloed tuinderszoon op bezoek

in Sint-Katelijne-Waver. Hoe denkt de volgende generatie over

de rol van het Proefstation voor de Groenteteelt?

rePorter te Velde

‘Nu zijn we terug mee’

22 Landgenoten Zomer 2007

‘Tuinders weten dat onze proeven in praktijkomstandig- heden gebeuren.’

T

in de nieuwe, zes meter hoge serres kweekt het proefstation tomaten op goten.

2�

Hoe loopt momenteel de samenwerking tussen

de proeftuinen? Hoe wordt er overleg gepleegd?

Worden resultaten uitgewisseld of vergeleken,

bijvoorbeeld bij rassenproeven?

Opdatvlakiserdelaatstejarentochheelwatver-

anderd,zekervoorwathetpraktijkonderzoekbe-

treft.Wezijnnuverplichtomonspraktijkonder-

zoekopelkaarafstemmen.

In het najaar, nadat we

onze technische comités

hebben gehad met onze

leden, gaan we samenzit-

tenmetdeanderepraktijkcentra,omonzeonder-

zoekspistesopelkaaraftestemmenentezorgen

daterzoweinigmogelijkoverlappingenzijn.Be-

paaldeproevendoenwewelnogdubbel,zoalsde

segmentatieproevenbijtomatenofderassenproe-

venvoorsla.Inbepaaldegevallenishetimmers

juist zinvol om dezelfde proef in uiteenlopende

omstandighedentedoen,meteenanderebodem,

eenanderklimaat.

Is er dan geen sprake meer van concurrentie

tussen de proeftuinen?

Omprojectenenprojectsubsidiesbinnentehalen,

voortoegepastonderzoekoflangetermijnonder-

zoek,moetenwewelnogaltijdmetelkaarincom-

petitie gaan. Gezonde concurrentie is goed, en

zelfsnodig,maarhetistocheenbeetjeeendub-

belesituatie,aangezienwerondanderezakenwel

samenwerken.

Doen jullie ook nog rassenproeven

bij hoveniers zelf?

Vroegerdedenwedatvooralomdatweonvoldoen-

deruimtehadden.Nuproberenwehettochzoveel

mogelijkhiertedoen,aangezienwehierdichtinde

buurtvandepraktijkkomen.Datisookonzegroot-

stetroef:alseenproefhierisgebeurd,weetdetuin-

derdatheteenproefinpraktijkomstandigheden

was.Integenstellingtotoppakwegeenuniversi-

teitzijnerhieropdezotsteurenmensenaanwe-

zig,ombijvoorbeeldhetklimaatofeenteeltopte

volgen.Opditmomentzittenwemetonzekassen

watvooropdemeestebedrijven,terwijlwevroe-

gerachterliepen.Maarbinneneenpaarjaarzullen

debedrijvenonsalsnelhebbenbijgebeend.

Tim vindt dat alvast een goede zaak: ‘Het proef-

stationmoetvooruitkijken,ennietstilstaanbijde

ouderebedrijvendie

eigenlijkaanhetuit-

bollenzijn.Hetgaat

heel snel in de tuin-

bouw, en als je als

praktijkcentrumietswilbetekenenvoordetuin-

ders,danmoetjemeezijn.Nulijkendiekassenvan

zesmeterenormhoog.Maardatzeimentwintig

jaargeledenookvankassenvandriemeterhoog.

Binnenkortisdiezesmeterdestandaard.’D

rePorter te Velde

‘We weten dat een echte gesloten kas een utopie is.’

‘Binnenkort is die zes meter de standaard.’

tim van hissenhoven uit duffel naast raf de vis, directeur van het proefstation voor de groenteteelt.

2�

Over de rendabiliteit van de koolzaadteelt in Vlaanderen en in het bijzonder de productie van pure

plantaardige olie (ppo) is het laatste woord nog niet gezegd. ‘Wij willen in elk geval klaarstaan voor

de telers als de doorbraak er komt,’ zegt Fons Verlinden van de provincie Vlaams-Brabant.

Vlaams-Brabant rijdt op ppo

egin jaren 90 werd er bij de provincie

Vlaams-Brabant al toegepast onderzoek

rondkoolzaadteeltgedaan.Dedalendeolie-

prijzendedendeinteresseechtertanen.Driejaar

geleden nam Fons Verlinden de draad weer op.

‘Sindsdeaccijnsvrijstellingvoorppoisdeproductie

enverkoopvankoolzaadolieeconomischinteres-

santvoorlandbouwers,’zegtVerlinden.‘Oplange

termijnblijftdedieselprijsechterdekritischefac-

tor:pasalsdeolieprijzeneenbepaaldniveauover-

schrijden,ishetrendementvankoolzaadhoogge-

noeg.Ookdegraanprijzenspeleneenrol.Bijhoge

graanprijzen,zoalsvorigjaar,zijnboerenminder

geneigdomkoolzaadtetelen.Bovendienisernog

altijd–onterecht-angstvoordiezogezegdnieu-

weteelt.’

Ontleed en goed bevonden. Bij de provincie

Vlaams-Brabantwillenzeklaarstaanomdekool-

zaadtelersteondersteunen.Expertiseopbouwen

kostimmerstijd.IndeproeftuininHerentwer-

deneenkoolzaadpersmetbijbehorendefilterge-

plaatst.‘Vorigjaarhebbenweonzeeersteoogst

binnengehaald,enditjaarzijnwedanbeginnen

persen.’

Opditmomentconcentreerthetonderzoekzich

ondermeeropdekwaliteitvandeolie.‘Weheb-

benonzeolielatenontleden,enderesultatenwa-

renperfect.Wevreesdenvoorhogemineralewaar-

B

2� 2� Landgenoten Zomer 2007

uit de ProVincie

den(calcium,fosfor,magnesium)maarallesbleef

mooibinnendeperken.’Ophetvlakvanzwevende

onzuiverheden scoor-

dedeoliemindergoed.

‘We gaan onze filter

nuafstellentotopeen

halvemicron,inplaats

vanéénmicron.Danis

ookdatprobleemvandebaan.Zo’nontledingiste

duurvoordetelers.Aandehandvanonzeresulta-

tenkunnenwehenadviserenoverpersingenzui-

vering.’

Veevoer, brandstof of mest?Ookdeverschil-

lendeafzetmogelijkhedenvoordekoolzaadkoe-

ken worden nu onderzocht. ‘Als veevoeder met

30% eiwit zou je er 6 oude Belgische frank per

kilovoorkunnenkrijgen.Weonderzoekenechter

ookdemogelijkheidomhetkoolzaadschrootals

brandstoftegebruiken:1,6kilokoekenbevateven-

veelenergieals1literstookolie.Datisalheelwat

meerdandie6frank.’EentuinbouweruitHulden-

bergverbrandtnukool-

zaadschrootmeeinzijn

houtverbrandingsin-

stallatie, met goed re-

sultaat. ‘Almoetjewel

voorzichtigzijn:doorde

oliehaalthetkoolzaadschrootheelsnelerghoge

temperaturen.’Ookdemogelijkheidomkoolzaad-

pelletstegebruikenalstraagwerkendemeststof,

voorgazonsbijvoorbeeld,wordtbekeken.

Dienstwagens op ppo.Hetsluitstukvandekool-

zaadcyclusisnatuurlijkhetgebruikvandeppo.

DeprovincieVlaams-Brabantliettweedienstwa-

gensombouwendienuopzelfgepersteolierijden.

‘Ikvinddatookeenmustvoorlandbouwersdie

overwegenomppotegaanverkopen.Opdiema-

niertoonjedatjegelooftinjeproduct,’zegtFons.

DeombouwvanpersonenwagensisinVlaanderen

eenbezigheidvaneenhandvolkleinebedrijfjesen

idealisten,dieveelalDuitseombouwkitsgebrui-

ken.DeproeftuindeedeenberoepopLucSablain

dieviazijnbedrijfjeSabbecoinbijberoepauto’s

ombouwt.

Afhankelijkvandebrandstofpompvandewagen

kan er gewerkt worden met een of twee tanks.

De koude koolzaadolie is immers erg dik, te dik

voorsommigepompen.Indatgevalwordtdewa-

geneerstwarmgeredenopdieseluitdeenetank,

waarnawordtovergeschakeldopppouitdetwee-

detank.‘Ouderemodellenzijnmeestalmakkelij-

keromtebouwendandemodernecommonrail-

systemen,’aldusSablain.‘Overigenszouikhetniet

iedereenaanraden.Watmenvroegeroverdiesels

zei,geldtnuvoorkoolzaadolie:jemoetvoldoende

kilometersdoenendemotormoetvoldoendebe-

lastworden.Alsjealleenbinnenjedorprondrijdt,

moetjetevaakkoudstarten.’Overigenskunnen

ooktractorenwordenomgebouwd,watvooralin-

teressantkanzijnvoorloonwerkers(ziekader).

Vicieuze cirkel. Deombouwvaneenpersonen-

wagen kost zo’n 2000 euro(inclusief 21% btw).

Daarstaattegenoverdatppozo’n20%goedko-

perisdandiesel,dankzijdeaccijnsvrijstelling.Die

wordtechterelkjaaropnieuwbekeken,wathet

vertrouwen niet bevor-

dert. Daarnaast is er ook

een bevoorradingspro-

bleem.Koolzaadolietank-

stationszijnopeenhand

te tellen, en dus moeten

gebruikers meteen een

grotehoeveelheidaankopen.LucSablain:‘Hetis

eenbeetjeeenvicieuzecirkel:mensendurvenniet

overschakelenomdatkoolzaadoliemoeilijktevin-

denis.Anderzijdsdurvendeboerendeinvestering

nietaanomdatzetwijfelenofervoldoendevraag

is.Ikhebhiereentaxibedrijfaandedeurgehaddat

interessehad.Maardiemensenhebbenjaarlijks

100.000literolienodig,enaangeziendeaccijns-

vrijstellingenkelgeldtvoorinVlaanderengepro-

duceerdkoolzaad...’D‘Op lange termijn blijft de dieselprijs de kritische factor.’ Tractor op ppo

Geert Robijns uit Wilsele heeft een tractor

die rijdt op koolzaadolie. Hij doet tuinaan-

leg, loonwerk en werftransport, zodat hij

voor een groot deel van zijn activiteiten

op witte diesel moet rijden. ‘De tractor,

van het merk Deutz, kostte mij 2000 euro

extra. Ik heb uitgerekend dat ik die meer-

kost op ��00 uren kan terugverdienen.’

Het idee voor de tractor kwam van invoerder

Gaspart. ‘Ik had al een tractor met twee

tanks, om van witte naar rode diesel te

kunnen omschakelen. Toen ik opnieuw een

tractor met twee tanks vroeg, stelde Gaspart

mij voor om meteen ook op koolzaadolie om

te schakelen. Ik vertrek telkens op diesel,

maar eens de motor 70° bereikt, schakelt

hij automatisch over op koolzaadolie.’

Al rijdend merkt Robijns geen enkel verschil,

op de geur na. Het tanken is een ander paar

mouwen. ‘Er zijn hoe dan ook maar een

paar leveranciers. Ik heb een aantal grote

tanks staan die ik laat vullen, maar om die

olie vervolgens in mijn tractor te krijgen…

Wij heffen tegenwoordig gewoon de hele

tank op met de clark en gieten de olie zo

in de tractor. Echt praktisch is dat niet. Ja,

over de bevoorrading vloek ik wel eens.

Maar voor de rest ben ik enthousiast. Ik heb

ook al zeker tien keer controle gehad op de

baan, en heb nog nooit problemen gehad.’

2�

‘1,� kilo koeken bevat evenveel energie als 1 liter stookolie.’

‘De consument wacht op een groter aanbod. De boer op een grotere vraag.’

2�

uitgePraat

Grazen er straks geen koetjes meer in onze weides? In Nederland

houdt al zeventien procent van de melkveehouders zijn dieren het

hele jaar in de stal. In Vlaanderen loopt het nog niet zo’n vaart: maar

vier procent van de Vlaamse boeren zou zijn koeien niet meer laten

grazen. Welke aanpak verkiest jouw boerenverstand?

Koeien op stal of in de wei?

Rob Coeckelbergs,

Leffinge, stalboer

‘Ik heb een 85-tal melkkoeien, die ik al zes jaar niet meer laat grazen omdat dat efficiën-

ter is. Een weide die niet begraasd wordt, geeft een veel grotere grasopbrengst. Zeker

in de zware poldergrond veroorzaken koeien al snel slijk en dus een verminderde gras-

groei. Bovendien kun je mest die in de stal geproduceerd is, heel wat efficiënter sprei-

den. Dat leidt tot een meeropbrengst van 20 tot 25 procent, en het zorgt voor minder

uitspoeling naar het grondwater.’

‘Eigenlijk heb ik op mijn bedrijf ook te weinig grond om mijn koei-

en eventueel te laten grazen, maar als ik mijn boekhouding

bekijk, wil ik zeker niet terugkeren. Ik haal duidelijk betere

resultaten sinds ik niet meer beweid. De ziektedruk bij

de koeien is absoluut niet hoger, het enige verschil is

dat de klauwen één keer extra verzorging nodig heb-

ben. Voor de rest is de vruchtbaarheid homogener en is

het voor mij makkelijker werken.’

‘In de toekomst zullen volgens mij alsmaar meer koeien

het jaar rond op stal blijven. Dat merk je al in Nederland. En als

het quotum wegvalt, verwacht ik dat een 1500-tal melkveehou-

ders enorm zullen groeien, waardoor de aantallen niet meer

op begrazing afgestemd zullen zijn. Het enige nadeel is

eventueel dat koeien in het landschap een zekere char-

me hebben. Maar de consument moet weten wat hij

wil: we kunnen niet én de nitraatrichtlijn respec-

teren én aan competitieve prijzen produceren én

onze koeien in de wei houden.’

Geert Vermander,

Slijpe, weideboer

‘Volgens mij blijft het nog altijd economisch interessanter om je koeien gewoon gras te

laten eten. Ik kan best geloven dat opstallen een grotere drogestofopbrengst oplevert,

alleen moet je ook de kost van het binnenhalen, van je grotere mestopslag en van het

voederen verrekenen. Ook dierenwelzijn blijft een argument, als ik zie hoe uitgelaten

koeien na de winter naar de wei huppelen. Om koeien het jaar rond op stal te houden,

heb je een aangepaste stal nodig.’

‘Cruciaal is wel dat je een goede weidemanager moet

zijn, die het beste rendement uit zijn weides haalt. Dat

betekent dat je continu moet inspelen op weersver-

anderingen en het gras moet inschatten om je weide-

planning al dan niet bij te sturen. Maar dat vind ik

juist een uitdaging, een manier om mijn vakman-

schap te bewijzen.’

‘Toch denk ik ook dat er straks meer en meer koeien op

stal zullen blijven. Ik heb nu zestig melkkoeien en de

gemiddelde bedrijfsgrootte zal alleen maar verder toene-

men. Op de duur zal het dan ook niet meer mogelijk zijn om

voldoende weides rondom je stallen te vinden. Ik moet

mijn koeien nu al soms 800 meter drijven en veel ver-

der lijkt mij echt niet haalbaar. Persoonlijk evolueer

ik trouwens nu al naar het iets langer op stal la-

ten, zodat ik een betere eerste snede gras kan

ophalen.’D

2� Landgenoten Zomer 2007

27

Afgiftekantoor Gent XLandgenoten 10Tijdschrift-kwartaalbladKwartaal 2, 2007

België-Belgique9099GentX

bc 10292

V.u.DirkLips–p.a.ViltKoningAlbertii-laan–1030Brussel

p509285

Boeren van morgenlezen vandaag

het nieuws

www.vilt.be iederedaghetagrarischenieuwsuitVlaanderen

enderestvandewereldgratisinjemailbox.

Meerinformatie:tel.025528191