LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG ...

download LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT  NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG  BANGUNAN GEDUNG HIJAU

of 21

Transcript of LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG ...

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    1/57

    Hal 1 dari 57 

    LAMPIRAN

    PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM

    DAN PERUMAHAN RAKYAT

    NOMOR 02/PRT/M/2015

     TENTANG

    BANGUNAN GEDUNG HIJAU

    BANGUNAN GEDUNG HIJAU

    BAB I

    BANGUNAN GEDUNG YANG DIKENAI

    PERSYARATAN BANGUNAN GEDUNG HIJAU

    A. 

    Latar Belaa!"

    Ba!"#!a! "e$#!" %a&'( $')ele!""araa! (erla!$a)a! a)a) e*a!+aata!,

    e)ela*ata!, e)e'*(a!"a!, )erta e)era)'a! (a!"#!a! "e$#!" $e!"a!

    l'!"#!"a!!-a, -a!" *e*'l'' $'*e!)' (erela!ta! sustainable  $a!

    *e!&a$' $a)ar +'l)+' e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" a$a )et'a

    taaa!!-a.

    Pe!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" -a!" (erela!ta! t'$a $aat

    $'')aa! $ar' !te) ara) )a)'al e!ataa! r#a!". U!t# 't#, )ala )at#

    #a-a *e%#$a! (a!"#!a! "e$#!" (erela!ta! a$ala $e!"a!

    *e!$r!" e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *e!eraa!

    r'!)'3r'!)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *e!$##!" e!"e*(a!"a!

    er*#'*a! (erela!ta!.

    D'araa! Perat#ra! Me!ter' '!' *a*# *e!$r!" )e*#a 'a a"ar

    $aat *e*(e!t# ara$'"*a $a! la ''r te!ta!" a)e (erela!ta!

    $ala* )et'a taa e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!".

    B. 

    Pe!"e!aa! Per)-arata! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#

    Pe!e!t#a! (a!"#!a! "e$#!" -a!" $'e!a' er)-arata! (a!"#!a! "e$#!"

    '&a# $'"l!"a! $ala* t'"a t'!"ata! e!"e!aa!, -a't# %a&'( mandatory ,

    $')ara!a! recommended , $a! )#arela voluntary  $e!"a!

    *e*ert'*(a!"a! *le)'ta) $a! et'!""'a! (a!"#!a! "e$#!" -a!"

    *er# a$a ete!t#a! Perat#ra! Me!ter' Peer&aa! U*#* N.24 Ta#!

    200 te!ta!" Per)-arata! Te!') Ba!"#!a! Ge$#!".

    Sela'! $ar' ert'*(a!"a! ter)e(#t, e!"e!aa! er)-arata! (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# $'t#a! (a"' (a!"#!a! "e$#!" -a!" !)#*)' e!er"', a'r

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    2/57

    Hal 2 dari 57 

    $a! )#*(er $a-a la'!!-a (erle(' )e'!""a *e*'l'' te!)' e!"e*ata!,

    $a!/ata# (a!"#!a! "e$#!" la'!!-a -a!" $'tetaa! le (#at'/%al'ta

    ata# "#(er!#r #!t# Pr6'!)' DKI Jaarta (er$a)ara! #r"e!)' $a!

    !$')' )erta e!eraa! e('&aa! e!"e*ata! e!er"', a'r $a! )#*(er

    $a-a la'!!-a $' $aera. Pe!"e!aa! er)-arata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'

    $aera $'la)a!aa! )e)#a' $e!"a! re!7a!a '!$# '*le*e!ta)' (a!"#!a!

    "e$#!" '&a#.

    Ba!"#!a! "e$#!" #!'a! '&a# -a!" *er#aa! #!'a! )e$era!a *'l'

    *a)-araat (e)erta l'!"#!"a! H2M ter*a)# #!'a! *a)-araat -a!"

    ete!t#a! e!"e!aa! er)-arata!!-a $'la#a! )e7ara )#arela, $aat

    $'e!a' er)-arata! (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    8. 

    Matr') Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a# -a!" D'e!aa! Per)-arata! Ba!"#!a!

    Ge$#!" H'&a# Ber$a)ara! K*le)'ta) $a! Ket'!""'a! Ba!"#!a!

    Ba!"#!a! "e$#!" -a!" $'e!aa! er)-arata! (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    *e!"'#t' la)'+'a)' (a!"#!a! "e$#!" )e)#a' $e!"a! ete!t#a! erat#ra!

    er#!$a!"3#!$a!"a! te!ta!" er)-arata! te!') (a!"#!a! "e$#!".

    Pe!"e!aa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# (er$a)ara! ert'*(a!"a!

    *le)'ta) $a! et'!""'a!, $'&ela)a! le(' $eta'l a$a *atr') (er'#t9

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    3/57

    Hal 3 dari 57 

    MATRIKS PENGGOLONGAN BANGUNAN GEDUNG YANG DIKENAKAN

    PERSYARATAN BANGUNAN GEDUNG HIJAU BERDASARKAN

    KOMPLEKSITAS DAN KETINGGIAN BANGUNAN

    Klas Fungsi

    DASAR KLASIFIKASI

    1. Kompleksitas 2. Ketinggian

    Sederhana idakSederhana

    Khusus inggi Sedang Rendah

    1 Bangunan gedung hunian biasa

    1a Bangunan gedung hunian tunggal (rumah

    tinggal, villa, rumah taman, rumah deret)

    1! Rumah asrama/kos, rumah tamu, hostel atau

    sejenisnya kurang dari 300 m2, ditinggali oleh

    maksimal 12 orang

    2 Bangunan gedung hunian yang terdiri atas 2 atau

    lebih unit hunian, yang masingmasing tem!at

    tinggal ter!isah3 Bangunan gedung hunian diluar "las 1 dan 2

    (asrama, rumah tamu, losmen, !anti #erdha, !anti

    $a$at)

    " Bangunan gedung hunian $am!uran (tem!at

    tinggal yang ada di bangunan klas %, &, ', , )

    5 Bangunan gedung kantor

    # Bangunan gedung !erdagangan

    *ermasuk ruang makan, ka+e, restoran, bar, toko

    dan kios sebagai bagian dari hotel dan motel,

    tem!at !otong rambut, salon, tem!at $u$i, !asar

    dan ruang !amer, re!arasi7 Bangunan gedung !enyim!anan atau gudang

    termasuk tem!at !arkir umum, gudang atau

    tem!at !amer barangbarang !roduksi untuk

    dijual atau $u$i gudang

    $ Bangunan gedung laboratorium, industri, !abrik,

    dan/atau bengkel mobil

    % Bangunan gedung umum

    %a Bangunan gedung !era#atan kesehatan,

    termasuk laboratorium sebagai bagian dari

    bangunan tersebut%! Bangunan gedung !ertemuan, termasuk

    bengkel kerja, #orksho!, laboratorium atau

    sejenisnya di sekolah dasar atau sekolah

    lanjutan, hall, B !eribadatan, B budaya,

    atau sejenis teta!i tidak termasuk setia!

    bagian dari bangunan klas lain,

    Legenda& Keterangan&

    -ajib (mandatory)  Ketentuan 'angunan (edung )i*au Fungsi

    Khusus ditetapkan oleh +enteri.isarankan (recommended) 

    .isarankan, dengan !enge$ualian !ada

    bangunan gedung dengan luasan

    tertentu

    ukarela (voluntary) 

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    4/57

    Hal " dari 57 

    D. 

    Ba!"#!a! Ge$#!" -a!" Me!"!)#*)' E!er"', A'r $a! S#*(er Da-a

    La'!!-a $e!"a! J#*la Sa!"at Be)ar $a! Me*'l'' Pte!)' Pe!"e*ata!

    S'"!'+'a!

    Ba!"#!a! "e$#!" -a!" *e!"!)#*)' e!er"', a'r $a! )#*(er $a-a la'!!-a$e!"a! *la )a!"at (e)ar $a! *e*'l'' te!)' e!"e*ata! )'"!'+'a!

    a$ala (a!"#!a! "e$#!"9

    1. 

    +#!")' #)aa (er#a (a!"#!a! "e$#!" era!tra!, "e$#!" *er)'al,

    $a!/ata# "e$#!" erte*#a!/a*era!:

    2. 

    +#!")' ))'al (#$a-a (er#a (a!"#!a! "e$#!" r#*a )a't, *#)e#*,

    $a!/ata# "e$#!" e!$'$'a!: $a!/ata#

    ;. 

    +#!")' #!'a! (er#a #!'a! (ert'!"at t'$a )e$era!a, )eert' r#*a)#)#!/aarte*e! $a!/ata# tel.

    E. 

    Ba!"#!a! Ge$#!" -a!" D'tetaa! le B#at'/

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    5/57

    Hal 5 dari 57 

    BAB II

    PERSYARATAN BANGUNAN GEDUNG HIJAU

    A. 

    Per)-arata! Taa Pe*r"ra*a!

    Per)-arata! taa e*r"ra*a! ter$'r' ata) e)e)#a'a! taa, e!e!t#a!

    (&e (a!"#!a! "e$#!" -a!" aa! $'tetaa! )e(a"a' (a!"#!a! "e$#!"

    '&a#, e!etaa '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a' e(#t#a!,

    e!etaa! *et$e e!-ele!""araa! r-e  project delivery system),  $a!

    e!"a&'a! ela-aa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    1. Ke)e)#a'a! Taa

    a. 

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'(a!"#! ar#) )e)#a' $e!"a! er#!t#a!

    laa! -a!" $'at#r $ala* ete!t#a! tata r#a!" $a! tata (a!"#!a!.

    (. 

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $')ele!""araa! a$a laa! -a!" tela

    *e*'l'' e!"at#ra! *e!"e!a' er#!t#a! laa! *ar )e)#a'

    $e!"a! re!7a!a tata r#a!" $a! re!7a!a tata (a!"#!a! $a!

    l'!"#!"a!, )erta e!"at#ra! laa! *'r -a!" *el'#t'9

    a. 

    er#!t#a! la!ta' $a)ar, la!ta' ata), $a! la!ta' (e)*e!: $a!

    (. 

    er#!t#a! laa! terte!t# (era'ta! $e!"a! !te) laa!.

    7. 

    Pe!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"e$ea!a!

    e)e'*(a!"a! ))'al, e!*', $a! l'!"#!"a! )erta *e*'l''

    '!er&a -a!" ter##r $ala* l'!"# a%a)a! er*#'*a!

    (erela!ta! a$a t'!"at9

    a%a)a! RTBL #)#)/te*at':

    a%a)a! er*#'*a! tra$')'!al, *')al!-a 9 (a!&ar, !a"ar',

    "a*!", $a! la'! )e(a"a'!-a: ata#

    %'la-a a$*'!')trat'+ RT, R

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    6/57

    Hal # dari 57 

    (. 

    (&e (a!"#!a! "e$#!" -a!" $'tetaa! le e*'l' (a!"#!a!

    "e$#!".

    ;. 

    K'!er&a Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a# Se)#a' Ke(#t#a!

    a. 

    *e!etaa! t#a! e*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# (e)erta

    r'ter'a e!7aa'a! '!er&a -a!" ter##r, real')t') $a! )e)#a'

    $e!"a! e(#t#a!.

    (. 

    r'ter'a e!7aa'a! '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a' $e!"a!

    er'!"at )ert'+'at (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a't# #ta*a, *a$-a,

    ata# rata*a )e)#a' $e!"a! )#*(er $a-a -a!" $'*'l''.

    7. 

    *e!etaa! )trate"', la!"a, $a! &a$%al #!t# *e!7aa'

    er'!"at )ert'+'at -a!" tela $'tetaa!.

    =. 

    Met$e Pe!-ele!""araa! Pr-e Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#

    a. 

    Me!etaa! *et$e e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    ter$'r' $ar' ; t'"a 'l'a! )e)#a' $e!"a! )#*(er $a-a -a!"

    *e*#!"'!a!, -a't#9

    '!er&a t'!""', ('a-a t'!""' (high performance, high cost)

    Met$e '!' $aat $''l' aa('la $ala* !$')'9

    l#a) taa (a!"#!a! ter(ata):

    (era$a $' a%a)a! '!te!)'ta) t'!""', $a!/ata#

    e(#t#a! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# (ert'!"at

    t'!""' $' ata) > $elaa! la!ta'.

    Met$e '!' *e*a)'*ala! e!""#!aa! te!l"' $a! )')te*

    *a!a&e*e! (a!"#!a! '!tar (smart building)   #!t# *e!"at#r

    e+')'e!)' )#*(er $a-a, -a't# (e(a! ('a-a '!6e)ta)' $''t#!")e(a!$'!" $e!"a! !'la' e!"e*(al'a!!-a $ala* er'$e %a&ar -a!"

    $aat $'ter'*a.

    '!er&a t'*al, ('a-a t'*al (optimum performance, optimum

    cost)

    Met$e '!' $aat $''l' &'a $ala* !$')'9

    !$')' l#a) taa *e*a$a':

    ( (era$a $' a%a)a! $e!"a! '!te!)'ta) )e$a!" : $a!/ata#

    7 e(#t#a! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# t'$a

    )e$era!a $e!"a! *la la!ta' = e*at ).$. > $elaa!

    la!ta'.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    7/57

    Hal 7 dari 57 

    Met$e '!' $'la#a! $e!"a! *e!-'!er"'a! e!$a-a"#!aa!

    $e)a'! a)'+ #!t# *e!"a)'la! '!er&a t'*al )e)#a' $e!"a!

    er)-arata!. D'araa! '!6e)ta)' ('a-a -a!" $'el#ara!

    relat'+ re!$a $'(a!$'!"a! $e!"a! !'la' '!6e)ta)'

    e*(a!"#!a! *elal#' e*a!+aata! te!l"' )e7ara *a)'*al

    )e(a"a'*a!a ter7a!t#* $ala* a!"a 1.

    '!er&a t'*al, ('a-a re!$a (optimum performance, low cost)  

    Met$e '!' $aat $''l' $e!"a! !$')'9

    !$')' l#a) taa *e*a$a' ata# (erle(' $e!"a! '!te!)'ta)

    ea$ata! (a!"#!a! re!$a: $a!/ata#

    e(#t#a! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'(a%a =

    e*at la!ta' e7#al' (a!"#!a! -a!" $'er#!t#a! #!t#

    er$a"a!"a!/&a)a $a! #!'a! (erea$ata! t'!""'.

    K'!er&a (a!"#!a! *e!"#ta*aa! $e)a'! a)'+, e!"ellaa!

    taa, )erta e!"t'*ala! e!""#!aa! e!er"' $a! a'r.

    D'araa! ('a-a '!6e)ta)' -a!" $'el#ara! $' (a%a !'la'

    e!"e*(al'a!!-a $ala* er'$e %a&ar -a!" $aat $'ter'*a.

    (. 

    Pe!etaa! *et$e e!-ele!""araa! r-e  project delivery system 

    $aat (er#a *et$e e!-ele!""araa! !6e!)'!al, *et$e

    ra!7a!" (a!"#!, ata# *et$e la'! -a!" ter'!te"ra)'.

    7. 

    Met$e e!-ele!""araa! !6e!)'!al (er#a e*')aa! a!tara

    taa ere!7a!aa! te!') $e!"a! taa ela)a!aa! !)tr#)'

    !a*#! *e!""#!aa! e!-e$'a &a)a -a!" terl'(at )e&a taa

    ere!7a!aa! )a*a' $e!"a! ela)a!aa! !)tr#)' $ala* ra!"a

    e!"e!$al'a! e*(a!"#!a!.

    $. 

    Met$e ra!7a!" (a!"#! ata# *et$e la'! -a!" ter'!te"ra)'

    $'la#a! #!t# *e!&a*'! etera$#a! a!tara a)'l ere!7a!aa!

    $a! a)'l ela)a!aa! !)tr#)'.

    5. 

    Pe!"a&'a! Kela-aa! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#.

    a. 

    *e!etaa! !)e)' te!') a%al, *e*'l' te!l"', $a!

    *ere!7a!aa! e*('a-aa! $e!"a! e!$eata! ('a-a )'l#) '$#

    (life cycle cost). 

    (.  *ela#a! a&'a! ela-aa! e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!"

    '&a# )e7ara *e!-el#r# $ar' )e"' te!'), e!*', ))'al, $a!

    l'!"#!"a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    8/57

    Hal $ dari 57 

    B. 

    Per)-arata! Taa Pere!7a!aa! Te!')

    Per)-arata! taa ere!7a!aa! te!') *el'#t' e!"ellaa! taa, e+')'e!)'

    e!""#!aa! e!er"', e+')'e!)' e!""#!aa! a'r, #al'ta) #$ara $ala* r#a!",

    *ater'al ra*a l'!"#!"a!, e!"ellaa! )a*a, $a! e!"ellaa! a'rl'*(a.

    1. 

    Pe!"ellaa! Taa

    Pe!"ellaa! taa $'t#a! #!t# *e!"#ra!"' $a*a !e"at'+

    e!""#!aa! laa! $ala* r)e) ela)a!aa! !)tr#)' (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# tera$a l'!"#!"a! $')e'tar!-a. Per)-arata! te!')

    e!"ellaa! taa *el'#t'9

    a. 

    Or'e!ta)' Ba!"#!a!

    Or'e!ta)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#) *e*ert'*(a!"a!

    !$')' +')' $a!/ata# l'!"#!"a! -a!" ter$aat a$a taa

    e*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *el'#t'9

    Or'e!ta)' $a! (e!t# *a))a (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    $'ra!7a!" #!t# $aat *e*a)'*ala! e!7aa-aa! ala*' $a!

    *e*'!'*ala! ra*(ata! ra$'a)' a!a) )'!ar *ataar' -a!"

    *a)# e $ala* (a!"#!a! "e$#!".

    Or'e!ta)', (e!t# *a))a, $a! e!a*'la! (a!"#!a! "e$#!"

    '&a# ar#) $')e)#a'a! $e!"a! (e!t# laa!, &ala!, (a!"#!a!

    )e'tar!-a, er"eraa! *ataar' t'a ta#!, ara a!"'!, 7#ra

    #&a!, $a! $e(# )erta ele*(a(a! #$ara )e'tar.

    (. 

    Pe!"laa! Taa

    Pe!"laa! taa a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'t#a! #!t#

    *e*'!'*ala! $a*a !e"at'+ tera$a l'!"#!"a! $a!

    *el'!$#!"', *e*#l'a!, $a! *e!'!"ata! #al'ta) l'!"#!"a!

    taa -a!" *el'#t'9

    erl'!$#!"a! tera$a )#*(er $a-a ala* a$a taa

    (a!"#!a!:

    e!"ellaa! a'r #&a!:

    erl'!$#!"a! a'r er*#aa!: $a!

    e!"ellaa! 6e"eta)', ta!a $a! !trl tera$a er)' taa.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    9/57

    Hal % dari 57 

    7. 

    Pe!"ellaa! Laa! Ter!ta*'!a)' L'*(a Baa! Ber(aa-a $a!

    Bera7#! B;

    Pe!"ellaa! laa! ter!ta*'!a)' l'*(a B; #!t# la)'

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a! #!t# *e*er(a''laa! ter!ta*'!a)' ter)e(#t )eal'"#) *e!"#ra!"' tea!a!

    e(#t#a! a$a laa!.

    Aa('la (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'(a!"#! $' laa!

    ter!ta*'!a)' l'*(a B; *aa %a&'( *ela)a!aa! e*#l'a!

    laa! terle(' $a#l# $e!"a! *e!"'#t' Perat#ra! Me!ter'

    L'!"#!"a! H'$# N*r ;; Ta#! 2004 te!ta!" Tata 8ara

    Me!"e!a' Pe*#l'a! Laa! Ter!ta*'!a)' L'*(a Baa!

    Ber(aa-a $a! Bera7#! $a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a!

    tera't la'!!-a.

    Kla)'+'a)' (aa! (era7#! $a! (er(aa-a *e!"'#t' Perat#ra!

    Pe*er'!ta N*r ?= Ta#! 2001 te!ta!" e!"ellaa! Baa!

    Ber(aa-a $a! Bera7#! $a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a!

    tera't la'!!-a.

    $. 

    R#a!" Ter(#a H'&a# RTH Pr'6at

    Pe!-e$'aa! RTH r'6at $ala* er)'l (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $'*a)#$a! #!t# *e!&a"a ea!eara"a*a! a-at' $a!

    te!)' re)aa! a'r $e!"a! 7ara *e!-e$'aa! !')(a ra)'

     -a!" 7## t'!""' a$a taa (a!"#!a!.

    RTH (a!"#!a! "e$#!" '&a# r'6at a$ala area

    *e*a!&a!"/&al#r $a!/ata# *e!"el*, -a!" e!""#!aa!!-a

    le(' (er)'+at ter(#a, te*at t#*(# ta!a*a!, (a' -a!"

    t#*(# )e7ara ala*'a *a##! -a!" )e!"a&a $'ta!a* $ala*

    er)'l (a!"#!a! -a!" $'er't#!"a! (e(a) $ar' )tr#t#r

    #ta*a (a!"#!a! "e$#!" $a! )tr#t#r la'! (a!"#!a! ata#

    erera)a! $' ata) er*#aa! $a!/ata# $' (a%a er*#aa!

    ta!a.

    RTH r'6at ar#) $'#a-aa! )e*a)'*al *#!"'! $aat

    *e!&a$' area re)aa! a'r #&a!, $e!"a! *e!e*ata!

    7e#!"a! swale  ata# re)aa! )ete*at, -a!" (er+#!")' #!t#

    *e!-'*a! a'r #&a! $ala* %at# )e*e!tara, e7#al' #!t#

    taa $e!"a! !$')' ta!a terte!t# -a!" t'$a *e*#!"'!a!

    #!t# $'&a$'a! re)aa! a'r #&a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    10/57

    Hal 1, dari 57 

    Per)-arata! RTH r'6at #!t# (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    )e)#a' $e!"a! er#!t#a! $a! *e*e!#' ete!t#a! '!te!)'ta)

    (a!"#!a! "e$#!" KDB, KLB, $a! KDH $ala* re!7a!a tata

    r#a!" %'la-a -a!" tela $'tetaa!, $'ta*(aa! 10@ $ar'

    l#a) taa (a!"#!a!.

    Dala* al l#a)a! RTH ter)e(#t )e(a"a'*a!a $')e(#t a$a

    #r#+ $ t'$a *e*a$a' ata# t'$a $aat $'la#a!

    e!a*(aa!, *aa $aat $'ta*(aa! $ala* (e!t# la'!

    *')al!-a )eert' ta*a! a$a ata (a!"#!a! "e$#!" roof

    garden , ta*a! $' tera) (a!"#!a! "e$#!" terrace garden , ata#

    ta*a! $' $'!$'!"/ta!a*a! ra*(at vertical garden  )e'!""a

    *e*e!#' *la ttal l#a)a! -a!" $'at#r a$a a!"a =.

    e. 

    Pe!-e$'aa! Jal#r Pe&ala! Ka' Pe$e)tr'a!

     Jal#r e&ala! a' *er#aa! &al#r -a!" *e!"#(#!"a! a!tar

    (a!"#!a! "e$#!" $' $ala* taa, ata# *e!"#(#!"a!

    (a!"#!a! "e$#!" e &ala! #ta*a $' l#ar taa.

    Ba!"#!a! "e$#!" '&a# %a&'( *e!-e$'aa! +a)'l'ta) e&ala!

    a' #!t# *e!7aa' &ar'!"a! tra!)rta)' #*#*, *e!#

    r#a!" #(l', $a! *e!# er)'l/al'!" )e'tar!-a.

    ;  Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra! $a! $eta'l

    e!-e$'aa! &al#r e&ala! a' *e!"'#t' Perat#ra! Me!ter'

    Peer&aa! U*#* N*r ;0 Ta#! 200 te!ta!" Per)-arata!

     Te!') a)'l'ta) $a! A)e)'('l'ta) Pa$a Ba!"#!a! Ge$#!" $a!

    L'!"#!"a!, Perat#ra! Me!ter' Peer&aa! U*#* N*r 2

     Ta#! 200> Te!ta!" Per)-arata! Te!') S')te* Prte)'

    Ke(aara! Pa$a Ba!"#!a! Ge$#!" $a! L'!"#!"a!, $a!

    Perat#ra! Me!ter' Peer&aa! U*#* N*r 0;/PRT/M/201=

    te!ta!" Pe$*a! Pere!7a!aa!, Pe!-e$'aa!, $a! Pe*a!+aata!

    Pra)ara!a $a! Sara!a Jar'!"a! Pe&ala! Ka' $' Ka%a)a!

    Pertaa! $a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a! tera't la'!!-a.

    +. 

    Pe!"ellaa! Taa Be)*e!

    Pe!"ellaa! taa (e)*e! $'*a)#$a! #!t# e!7e"aa!

    er#)aa! l'!"#!"a! a$a r#a!" (a%a ta!a *elal#'

    e*(ata)a! !'la' e+')'e! taa.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    11/57

    Hal 11 dari 57 

    N'la' e+')'e! taa (e)*e! $'er't#!"a! t'$a *ele('' $ar'

    !'la' KDB Ke+')'e! Da)ar Ba!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a#

     -a!" ter(a!"#!.

    ". 

    Pe!-e$'aa! Laa! Par'r

    Pe!-e$'aa! laa! ar'r a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $'tetaa! al'!" (a!-a ;0@ $ar' KDB -a!" $'''!a! $e!"a!

    *a)#$ *e*(er'a! r#a!" '&a# le(' (a!-a a$a taa

    (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    B'la*a!a $'(#t#a!, $aat $'(a!"#! "e$#!" ar'r )e7ara

    6ert'al $' ata) er*#aa! ta!a )e)#a' $e!"a! e(#t#a!

    $a!/ata# a$a la!ta' (e)*e! al'!" (a!-a $#a la').

    S')te* Pe!7aa-aa! R#a!" L#ar ata# Hala*a!

    S')te* e!7aa-aa! a$a r#a!" l#ar ata# ala*a! *e!""#!aa!

    )alar t*at')/)e!)r 7aa-a.

    '. 

    Pe*(a!"#!a! Ba!"#!a! Ge$#!" $' Ata) $a!/ata# $' Ba%a

     Ta!a, A'r $a!/ata# Pra)ara!a/Sara!a U*#*.

    Pe*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $' ata) ra)ara!a

    $a!/ata# )ara!a #*#* t'$a (le *e!""a!""# e!7aa-aa!

    ala*' $a! e!"a%aa! ala*' (a"' )ara!a $a! ra)ara!a #*#*

     -a!" a$a $' (a%a!-a.

    Pe*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $' (a%a ta!a -a!"

    *el'!ta)' ra)ara!a $a!/ata# )ara!a #*#* ar#) *e!eraa!

    r'!)' e!"e*ata! e!er"' $a! a'r $e!"a! *e*et'*(a!"a!

    er)-arata! +#!")' (a!"#!a! "e$#!" $' (a%a ta!a.

    Pe*(a!"a!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $' (a%a $a!/ata# $'

    ata) a'r ar#) *e!eraa! r'!)' e!"e*ata! e!er"', a'r, $a!

    *ela#a! e!"ellaa! l'*(a $*e)t' $' l#ar la)' -a!"

    t'$a *e!7e*ar' l'!"#!"a! )e)#a' $e!"a! ete!t#a!

    erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a! ('$a!" l'!"#!"a! '$#.

    2. 

    E+')'e!)' Pe!""#!aa! E!er"'

    E+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' $'t#a! #!t# *e!7aa' t'!"at e!er"'

     -a!" t'*al )e)#a' $e!"a! +#!")' (a!"#!a! "e$#!", *e!"#ra!"'

    $a*a !e"at'+ tera$a l'!"#!"a!, )erta *e!"#ra!"' ('a-a -a!"

    tera't e!""#!aa! e!er"' -a!" (erle('a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    12/57

    Hal 12 dari 57 

    E+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' $'er't#!"a! $e!"a! *e!eraa!

    e)-arata! te!') e+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' )e)#a' $e!"a! e$*a!

    $a! )ta!$ar te!') tera't, -a!" $'er'raa! *a*# *e!7aa'

    !)er6a)' e!er"' $e!"a! ')ara! 20325@.

    Per)-arata! te!') e+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' *el'#t'9

    a. 

    Sel#(#!" Ba!"#!a!

    Sel#(#!" (a!"#!a! a$ala ele*e! (a!"#!a! -a!" *e*(#!"#)

    (a!"#!a! "e$#!", (er#a $'!$'!" $a! ata tra!)ara! ata#

     -a!" t'$a tra!)ara! te*at )e(a"'a! (e)ar e!er"' ter*al

    (er'!$a le%at ele*e! ter)e(#t.

    K*!e! $ala* )el#(#!" (a!"#!a! -a!" ar#) $' $e)a'!

    #!t# *e!7aa' e+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' -a!" $''!"'!a!

    *el'#t' $'!$'!", ata, e*(#aa! 7ela, 6e!t'la)', a)e)

    (a!"#!a! "e$#!", 7aa-a ala*', a7a, e!e$#, $a! ee$aa!

    #$ara.

    E+')'e!)' e!""#!aa! e!er"' a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e7ara

    a#rat ar#) *e*ert'*(a!"a! !'la' a#*#la)' Roof Thermal

    Transfer Value (RTTV)   $a!/ata# Overall Thermal Transfer Value  (OTTV) .

    N'la' a#*#la)' RTTV   $a! OTTV   -a!" $'ere!a!a! a$ala

    *a)'*#* ;5

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    13/57

    Hal 13 dari 57 

    5?292001 te!ta!" Tata 8ara Pera!7a!"a! S')te* Ce!t'la)' $a!

    Pe!"!$')'a! U$ara a$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra!, $a! $eta'l

    e!eraa! )')te* 6e!t'la)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"'#t' SNI

    5?292001 te!ta!" Tata 8ara Pera!7a!"a! S')te* Ce!t'la)' $a!

    Pe!"!$')'a! U$ara a$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    7. 

    S')te* Pe!"!$')'a! U$ara

    S')te* Pe!"!$')'a! #$ara a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $'*a)#$a! #!t# *e*e!#' e)eata! $a! e!-a*a!a!

    e!"#!' (a!"#!a! "e$#!".

     Te*erat#r #$ara $ala* r#a!"3r#a!" #!'a! a$a (a!"#!a!"e$#!" '&a# $'tetaa! (er')ar 25 8 $#a #l# l'*a $era&at

    8el7'#) 1 8 $a! ele*(a(a! relat'+ (er')ar a!tara 0@

    10@.

    R#a!"a!3r#a!" -a!" *e*erl#a! te*erat#r #)#) $' l#ar

    !'la' )e(a"a'*a!a $' ata), *e!"'#t' e$*a! $a! )ta!$ar te!')

     -a!" (erla#.

    S')te* e!"!$')'a! #$ara a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    *e*e!#' !'la' e+')'e!)' *'!'*#* $ar' eralata! tata #$ara -a!"

    $'er)-arata! $ala* SNI ;4092000 te!ta!" K!)er6a)' E!er"'

    S')te* Tata U$ara a$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra!, $a! $eta'l

    e!eraa! )')te* e!"!$')'a! #$ara a$a (a!"#!a! "e$#!"

    '&a# *e!"'#t' SNI ;4092000 te!ta!" K!)er6a)' E!er"' S')te*

     Tata U$ara a$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    $.  S')te* Pe!7aa-aa!

    S')te* e!7aa-aa! a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a!

    #!t# *e!"t'*ala! e!-a*a!a! $a! r$#t'6'ta) e!"#!'

    (a!"#!a! $e!"a! e!"era)'a! -a!" t'*al $a!

    *e*ert'*(a!"a! a)e ra*a l'!"#!"a! $a! ('a-a.

    S')te* e!7aa-aa! a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# *el'#t'

    )')te* e!7aa-aa! ala*' $a! )')te* e!7aa-aa! (#ata! -a!"$'"#!aa! aa('la )')te* e!7aa-aa! ala*' t'$a *a*#

    *e!7aa' t'!"at e!7aa-aa! *'!'*al -a!" $'er)-arata!

    'l#*'!a)'.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    14/57

    Hal 1" dari 57 

    S')te* e!7aa-aa! ala*' ar#) $'re!7a!aa! *elal#'

    e!"laa! (#aa! )e7ara *a)'*al "#!a *e!er#)a! 7aa-a

    e r#a!" $ala* a$a (a!"#!a! "e$#!".

    S')te* e!7aa-aa! (#ata! ar#) *e*ert'*(a!"a! +#!")'

    r#a!"a!, t'!"at e!7aa-aa! *'!'*al, el* re!$era!)'

    %ar!a, te*erat#r %ar!a, $a! !a)' e!"el*a! la*#.

    F!a)' e!"el*a! la*# *e*erat'a! eter)e$'aa!

    e!7aa-aa! ala*' daylighting .

     

    Pere!7a!aa! )')te* e!7aa-aa! (#ata! t'$a (le *ele(''

    $a-a l')tr' *a)'*#* er *eter er)e"' e7#al' #!t# +#!")'

    r#a!"a! $a!/ata# +a)'l'ta) terte!t# )e(a"a'*a!a $'er)-arata!.

    U!t# *e!'!"ata! e+')'e!)' e!er"' a$a )')te* e!7aa-aa!

    (#ata! (a!"#!a! "e$#!" '&a#, $aat $'re!7a!aa!

    *e!""#!aa! $'**er $a!/ata# )e!)r  photoelectric   #!t#

    )')te* e!7aa-aa! ala*' a$a e)ter'r $a! '!ter'r (a!"#!a!

    "e$#!".

    S')te* e!7aa-aa! (#ata! a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    )e)#a' $e!"a!9

    $a-a l')tr' *a)'*#* er *2  e7#al' tera$a +#!")'

    $a!/ata# +a)'l'ta) terte!t# )e(a"a'*a!a $'er)-arata!:

    l#a) area *a)'*#* ;0 *2  #!t# )at# )aelar #!t# )at#

    *a7a* eer&aa! ata# )at# el* eer&aa!:

    e!""#!aa! )e!)r/e!"e!$al' e!7aa-aa! $ala* +#!")'

    terte!t#, *')al!-a a!tara la'! r#a!" ta!""a, r#a!" t'let,

    r#a!" )e!a*, )e(a"a'*a!a $'er)-arata! $ala* SNI

    14?92000 te!ta!" K!)er6a)' E!er"' S')te* Pe!7aa-aa!B#ata! Pa$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra! $a! $eta'l

    e!eraa! )')te* e!7aa-aa! a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    *e!"'#t' SNI 2;492001 te!ta!" Tata 8ara Pera!7a!"a! S')te*

    Pe!7aa-aa! Ala*' a$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#

    $a! SNI 14?92000 te!ta!" K!)er6a)' E!er"' S')te*

    Pe!7aa-aa! B#ata! Pa$a Ba!"#!a! Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    e. 

    S')te* Tra!)rta)' $ala* Ge$#!"

    S')te* tra!)rta)' $ala* "e$#!" $'*a)#$a! #!t#

    *e!"t'*ala! t'!"at e*#$aa! $a! e!-a*a!a! (a"'

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    15/57

    Hal 15 dari 57 

    e!"#!' (a!"#!a! "e$#!" $e!"a! *e*erat'a! !)#*)'

    e!er"' $a! %at# te*# -a!" $'(#t#a!.

    S')te* tra!)rta)' $ala* "e$#!" ar#) *e*erat'a!

    !)#*)' e!er"' -a!" $'(#t#a!, )')te* *a!a&e*e! lal# l'!ta)

    6ert'al, $a-a ta*#!" e!#*a!", $a! %at# te*# -a!"

    $'erl#a!.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra!, $a! $eta'l

    e!eraa! )')te* ta!)rta)' $ala* "e$#!" *e!"'#t' SNI

    5?;92001 te!ta!" Tata 8ara Pe!eraa! S')te* Tra!)rta)'

    Cert'al $ala* Ge$#!" ata# e$')' ter(ar#.

    +.  S')te* Kel')tr'a!

    Pere!7a!aa! )')te* el')tr'a! a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $'*a)#$a! #!t# *e!"'!$ar' te!)' e*(r)a! e!er"',

    *elal#'9

    e!"el*a! (e(a! l')tr' ar#) $'re!7a!aa! #!t#

    )et'a r#a!"a!, ata# el* (e(a! l')tr': $a!

    (  e*a)a!"a! alat ##r e!er"' l')tr' ata#

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    16/57

    Hal 1# dari 57 

    D'er't#!"a! $e!"a! *e!eraa! er)-arata! te!') e+')'e!)'

    e!""#!aa! a'r $' (a%a )e)#a' $e!"a! e$*a! $a! )ta!$ar $'erle

    !)er6a)' a'r *'!'*al 10@.

    E+')'e!)' e!""#!aa! a'r *el'#t'9

    a. 

    S#*(er A'r

    Pere!7a!aa! )#*(er a'r ar#) *e*erat'a! al3al (er'#t9

    *e!"'!$ar' e*aa'a! a'r ta!a )e(a"a' )#*(er a'r r'*er:

    (  eter)e$'aa! )#la' a'r $ar' e!-e$'a &a)a )ete*at: $a!

    aa('la )#la' a'r $ar' e!-e$'a &a)a t'$a *e*a$a' *aa

    $'#a-aa! )e*a)'*al *#!"'! $'la#a! e!-e$'aa! a'r

    )e7ara *a!$'r' -a!" $'"#!aa! #!t# e(#t#a! )e#!$er:

    Pe!-e$'aa! a'r )e7ara *a!$'r' #!t# e(#t#a! )e#!$er

    $'erle a!tara la'! *elal#' e!""#!aa! a'r $a#r #la!",

    e!""#!aa! a'r #&a!, $a! e!""#!aa! a'r !$e!)a)' $ar' #!'t

    e!"!$')'a! #$ara.

    ;  Cl#*e )')te* e!a*#!"a! a'r #&a! -a!" $'"#!aa! $ala*

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# #!t# e!-e$'aa! a'r )e7ara *a!$'r'

    $'er't#!"a! 0,05 l#a) la!ta' $a)ar (a!"#!a! *2, ata#

    $')e)#a'a! $e!"a! !$')' 7#a7a )ete*at.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra!, $a! $eta'l

    )#*(er a'r a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"'#t' SNI

    ?0592005 te!ta!" Tata 8ara Pere!7a!aa! S')te* Pla*('!" ata#

    e$')' ter(ar#.

    (. 

    Pe*aa'a! A'r

    Pe*aa'a! a'r $'er't#!"a! (er$a)ara! e(#t#a! a'r #!t#e!"#!'/e!""#!a (a!"#!a! "e$#!", e(#t#a! a'r $'!"'!

    $a!/ata# a'r a!a), e(#t#a! a'r #!t# eralata! $a! *e)'!

     -a!" *e*erl#a! e!a*(aa! a'r )e7ara terat#r ata# ter#)

    *e!er#), e(#t#a! a'r #!t# *#a a'r la*, $a! e(#t#a!

    a'r la'!!-a.

    2  U!t# *e!'!"ata! e+')'e!)' e!""#!aa! a'r, erl# $'a)a!"

    alat ##r e!""#!aa! a'r submeter  a$a9

    )')te* e*aa'a! a'r $ar' e!-e$'a a'r:

    )')te* e*aa'a! a'r $a#r #la!": $a!

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    17/57

    Hal 17 dari 57 

    )')te* a)a! a'r ta*(aa! la'!!-a aa('la e$#a )')te* $'

    ata) t'$a *e*a$a' *aa $'la#a! e!-e$'aa! a'r )e7ara

    *a!$'r'.

    Pe*aa'a! )#*(er a'r r'*er -a!" (era)al $ar' e!-e$'a &a)a

    $a! a'r ta!a, $'er't#!"a! *a)'*#* 40@ $ar' ttal

    e(#t#a! a'r ta!a *e!"#ra!"' e(#t#a! a'r er ra!".

    Pe*e!#a! )el')' e(#t#a! a'r -a!" t'$a (')a $'e!#' le

    )#*(er a'r r'*er )e(a"a'*a!a ter)e(#t $' ata) ar#) $'erle

    e!-e$'aa! a'r )e7ara *a!$'r'.

    7. 

    Pe!""#!aa! Peralata! Sa!'ter He*at A'r #ater $i%tures 

    Pe!""#!aa! eralata! )a!'ter e*at a'r water fi%tures $'*a)#$a! #!t# *e!'!"ata! e+')'e!)' e!""#!aa! a'r a$a

    (a!"#!a! "e$#!".

    Peralata! )a!'ter e*at a'r water fi%tures  a$a (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# *el'#t' l)et, era! a'r, #r'!al, a!7#ra! a'r

    shower , ('$et, $a! la'!3la'!.

    ;  Pe!""#!aa! eralata! )a!'ter e*at a'r  (water fi%tures)   ar#)

    *e*'l'' aa)'ta) e!"e*ata! a'r -a!" $'er't#!"a!

    *'!'*#* *e!"'#t' ta(el )e(a"a' (er'#t9

    N. Pera!"at )a*(#!"a! a'r Kaa)'ta) *a)'*al

    1

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    18/57

    Hal 1$ dari 57 

    *e!$##!" e!-a*a!a! $a! e)eata! e!""#!a (a!"#!a! "e$#!"

    '&a#.

    Per)-arata! te!') #al'ta) #$ara $a! e!-a*a!a! $ala* r#a!"

    *el'#t'9

    a. 

    Pelara!"a! *er

    Pelara!"a! *er a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'la#a!

    *elal#' lara!"a! *er a$a )el#r# (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    2  Lara!"a! *er $'la#a! $e!"a! 7ara *e!-e$'aa! ra*(#

    $'lara!" *er #!t# )el#r# (a"'a! (a!"#!a! "e$#!"

    ter*a)# area '!t# *a)#, &e!$ela, $a! area *a)#!-a #$ara

    )e"ar $ar' l#ar e $ala* (a!"#!a! "e$#!" $e!"a! ra$'#)

    *'!'*#* 10 *.

    (. 

    Pe!"e!$al'a! Kar(!$')'$a 8O2 $a! Kar(!*!)'$a 8O

    1  Set'a r#a!" tert#t# a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# )eert'

    *')al!-a r#a!" erte*#a!, a#$'tr'#* $a!/ata# r#a!"

    !+ere!)' -a!" (erte!)' *e!er'*a a#*#la)' !)e!tra)' 8O2

    ar#) $'le!"a' $e!"a! alat *!'tr 8O2  -a!" $'le!"a'

    $e!"a! alar* $a! )')te* 6e!t'la)' *ea!') -a!" (erera)'t*at') &'a a*(a!" (ata) 8O2 tela *ele%at' a*(a!" (ata)

    a*a!, -a!" $'tetaa! 4.000 *"/* ata# 5.000 (a"'a! $ala*

    )eta.

    2  Set'a area ar'r tert#t# a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    (erte!)' *e!er'*a a#*#la)' !)e!tra)' 8O ar#) $'le!"a'

    $e!"a! alat *!'tr 8O -a!" $'le!"a' $e!"a! alar* $a!

    )')te* 6e!t'la)' *ea!') -a!" (erera)' t*at') &'a a*(a!"

    (ata) 8O tela *ele%at' a*(a!" (ata) a*a! -a!" $'tetaa! 24

    *"/* ata# 2 (a"'a! $ala* )eta.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra! $a! $eta'l

    e!"e!$al'a! 8O $a! 8O2 *e!"'#t' SNI 02;292005 te!ta!" N'la'

    A*(a!" Bata) NAB Fat K'*'a $' U$ara Te*at Ker&a ata# e$')'

    ter(ar#.

    7. 

    Pe!"e!$al'a! Pe!""#!aa! Baa! Pe*(e# (Refrigerant)

    Pe!""#!aa! (aa! (aa! e*(e# (refrigerant) tata #$ara -a!"

    $'"#!aa! ar#) *e!"a!$#!" *ater'al a*a! $a! t'$a

    (er(aa-a (a"' e!"#!' $a! l'!"#!"a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    19/57

    Hal 1% dari 57 

    Baa! e*(e# (refrigerant) tata #$ara ar#) *e!""#!aa!

    (aa! -a!" t'$a *e!"a!$#!" &hloro $luoro &arbon  88.

    Kete!t#a! e!""#!aa! (aa! e*(e# (refrigerant) a$a

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"'#t' )ta!$ar te!').

    5. 

    Pe!"e!$al'a! Pe!""#!aa! Mater'al

    Pe!"e!$al'a! e!""#!aa! *ater'al $ala* (a!"#!a! "e$#!"

    $'*a)#$a! #!t# *e!"#ra!"' *la at e!7e*ar -a!"

    *e!'*(#la! (a#, 'r'ta)', $a! (er(aa-a tera$a e)eata! $a!

    e!-a*a!a! e!""#!a (a!"#!a!.

    Per)-arata! *ater'al ra*a l'!"#!"a! ter$'r' $ar'9

    a. Pe!"e!$al'a! Pe!""#!aa! Mater'al Ber(aa-a

    Fat e!7e*ar )e(a"a'*a!a $'*a)#$ a$a (#t'r a ('a)a

    $'te*#a! a$a e%ar!a, ela'), ereat, a-# laa!,

    +#r!'t#r, erta) ela') $'!$'!", e!#t# ata )eert' methilene

    chloride (dhicloromethane), arsenic, asbestos, he%avalent

    chromium, 'he%ane, trichloroethylene (T&), formaldehyde,

    T*&+T&+ (chlorinated penjina- api), + (bisphenol ),

     phthalates, asbestos , $a! la'!3la'!.

    2  Pe*a)a!"a! (aa! *ater'al -a!" *e!"a!$#!" at e!7e*ar

    ar#) $'la#a! )e)#a' $e!"a! r)e$#r -a!" (erla# $a!

    $'la#a! le e!-e$'a &a)a -a!" *e*'l'' eal'a! $'

    ('$a!"!-a.

    Kete!t#a! e*a)a!"a! *ater'al -a!" *e!"a!$#!" at e!7e*ar

    )e(a"a'*a!a $'*a)#$ a$a (#t'r ( *e!"'#t' e$*a! $a!

    )ta!$ar te!').

    (. 

    Pe!""#!aa! Mater'al Ber)ert'+'at Ra*a L'!"#!"a! eco labeling 

    Ba!"#!a! "e$#!" '&a# $'(a!"#! $e!"a! )e*a)'*al

    *e!""#!aa! *ater'al (a!"#!a! -a!" (er)ert'+'at ra*a

    l'!"#!"a! (er#a9

    *ater'al (a!"#!a! -a!" (er)ert'+'at e73la(el: $a!

    *ater'al (a!"#!a! lal.

    Ba!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *e!"a$)' r'!)'3r'!)'

    e*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" a$at ata# -a!" *e!""#!aa!

    ele*e! $e!"a! la!""a* tra$')'!al %a&'( *e!""#!aa! *ater'al

    lal ata# )#()t't#)' -a!" (era)al $ar' )#*(er le"al.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    20/57

    Hal 2, dari 57 

    Mater'al lal ata# )#()t't#)'!-a )e(a"a'*a!a $'*a)#$ $' ata)

    $'(#t'a! $e!"a! etera!"a! le"al $a! *e*ert'*(a!"a!

    telaa el"') tere7'l -a!" )e)#a' $e!"a! erat#ra!

    er#!$a!"3#!$a!"a!.

    Kr'ter'a *ater'al (a!"#!a! ra*a l'!"#!"a! *e!"'#t'

    ete!t#a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a!.

    Pe!"ellaa! Sa*a

    Pe!"ellaa! )a*a a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a! #!t#

    *e!'!"ata! e)eata! e!""#!a, a*a! (a"' l'!"#!"a! $a!

    er#(aa! er'la# e!""#!a (a!"#!a! "e$#!" '&a#, )erta

    *e!"#ra!"' (e(a! t'*(#la! )a*a ta.

    Per)-arata! te!') e!"ellaa! )a*a ter$'r' ata)9

    a. 

    Pe!eraa! Pr'!)' ;R reduce, reuse, recycle 

    Pe!eraa! r'!)' ;R reduce, reuse, recycle  $'*a)#$a! #!t#

    *e!"#ra!"' )a*a -a!" $'t'*(#la! le e*'l', e!""#!a,

    $a!/ata# e!"ella (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *el'#t' a!tara

    la'!9

    e*(ata)a! t'*(#la! )a*a:

    e!$a#ra! #la!" )a*a: $a!/ata#

    e*a!+aata! e*(al' )a*a.

    Pe!eraa! r'!)' ;R $'la#a! a!tara la'! $e!"a!9

    *e!""#!aa! (aa! -a!" $aat $'"#!aa! #la!", (aa! -a!"

    $aat $'$a#r #la!", $a!/ata# (aa! -a!" *#$a $'#ra' le

    r)e) ala*: $a!/ata#

    *e!"#*#la! $a! *e!-eraa! e*(al' )a*a $ar' r$#

    $a!/ata# e*a)a! -a!" )#$a $'"#!aa!.

    (. Pe!eraa! S')te* Pe!a!"a!a! Sa*a

    Pe!eraa! )')te* e!a!"a!a! )a*a a$a (a!"#!a! '&a# ter$'r'

    ata) e*'laa!, e!"#*#la!, $a! e!"laa! )a*a -a!"

    $'*a)#$a! #!t# *e!a*(a !'la' *a!+aat $ar' )a*a $a!

    *e!"#ra!"' $a*a l'!"#!"a!.

    S')te* e!a!"a!a! )a*a a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# ter$'r'

    ata)9

    e!-e$'aa! +a)'l'ta) e*'laa! )a*a $e!"a! e!"el*a!

    $a! e*')aa! )a*a )e)#a' $e!"a! &e!'), *la, $a!/ata#

    )'+at )a*a:

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    21/57

    Hal 21 dari 57 

    e!-e$'aa! +a)'l'ta) e!"#*#la! )a*a )e*e!tara $a!

    *ela#a! e!"a*('la! $a! e*'!$aa! )a*a $ar' )#*(er

    )a*a e te*at e!"#*#la! )a*a )e*e!tara ter)e(#t

    )e7ara ter&a$%al: $a!

    e!-e$'aa! +a)'l'ta) e!"laa! )a*a r"a!' )e7ara *a!$'r'

    $a!/ata# el'(ata! 'a et'"a #!t# *e!a*(a !'la' *a!+aat

    $a! *e!"#ra!"' $a*a l'!"#!"a!.

    7. 

    Pe!eraa! S')te* Pe!7atata! T'*(#la! Sa*a

    S')te* e!7atata! t'*(#la! )a*a $'la#a! #!t# *e!"eta#'

    (eraa (e)ar *la )a*a -a!" $aat $'#ra!"', $'"#!aa!

    e*(al', $a!/ata# $'$a#r #la!".Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra! $a! $eta'l

    e!eraa! e!"ellaa! )a*a *e!"'#t' Perat#ra! Pe*er'!ta N.

    >1 Ta#! 2012 te!ta!" Pe!"ellaa! Sa*a R#*a Ta!""a $a!

    Sa*a Se&e!') Sa*a R#*a Ta!""a $a!/ata# e$*a!/)ta!$ar

    te!') $a! erat#ra! tera't la'!!-a.

    ?. 

    Pe!"ellaa! A'r L'*(a

    Pe!"ellaa! a'r l'*(a a$a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a!

    #!t# *e!"#ra!"' (e(a! a'r l'*(a -a!" $'a)'la! $ar' (a!"#!a!

    "e$#!" tera$a l'!"#!"a! $a! *e!7e"a t'*(#l!-a e!#r#!a!

    #al'ta) l'!"#!"a! $' )e'tar (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    Per)-arata! te!') e!"ellaa! a'r l'*(a *el'#t'9

    a. 

    Pe!-e$'aa! a)'l'ta) Pe!"ellaa! L'*(a Pa$at $a! L'*(a 8a'r

    Se(el#* D'(#a!" e Sal#ra! Pe*(#a!"a! Kta

    Ba!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" terleta $' $aera ela-a!a! )')te*

     &ar'!"a! a'r l'*(a ta %a&'( *e*a!+aata! &ar'!"a! ter)e(#t.

    Ba!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" t'$a terleta $' $aera ela-a!a!

    )')te* &ar'!"a! a'r l'*(a %a&'( *e*'l'' +a)'l'ta) e!"ellaa!

    l'*(a a$at $a! l'*(a 7a'r.

    a)'l'ta) e!"ellaa! a'r l'*(a $'la#a! #!t# a'r l'*(a

    $*e)t' blac- water  )e(el#* $'(#a!" e )al#ra! e*(#a!"a!

    ta.

    (. 

    Da#r Ula!" A'r -a!" Bera)al $ar' A'r L'*(a (/rey #ater)  

    A'r l'*(a grey water  $ar' (a!"#!a! "e$#!" '&a# $aat

    $'"#!aa! e*(al' )etela $'r)e) *elal#' )')te* $a#r #la!" a'r

    water recycling system .

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    22/57

    Hal 22 dari 57 

    S')a a'r l'*(a grey water  -a!" t'$a $aat $'*a!+aata!

    e*(al' $a! $'(#a!" e )al#ra! e*(#a!"a! ta ar#)

    *e*e!#' )ta!$ar (a# *#t# )e)#a' Ke#t#)a! Me!ter'

    L'!"#!"a! H'$# N*r 112 Ta#! 200; te!ta!" Ba# M#t#

    A'r L'*(a D*e)' ata# e$')' ter(ar#.

    A'r $a#r #la!" -a!" $'"#!aa! e*(al' ar#) *e*e!#' )ta!$ar

    (a# *#t# )e)#a' $e!"a! ete!t#a! er#!$a!"3#!$a!"a!.

    A'r $a#r #la!" -a!" $'*a)#$ $' ata) $'"#!aa! )e(a"a' a'r

    )e#!$er *')al!-a #!t# e!""el!tra!  flushing , e!-'ra*a!

    ta!a*a!, 'r'"a)' laa!, $a! e!a*(aa! a'r e!$'!"'! ma-eup

    water cooling towe r.

    Kete!t#a! *e!"e!a' tata 7ara, er)-arata!, ##ra!, $a! $eta'l

    e!eraa! *e!"'#t' ete!t#a! er#!$a!"3#!$a!"a! ('$a!"

    e!"ellaa! a'r l'*(a.

    8. 

    Per)-arata! Taa Pela)a!aa!

    Per)-arata! a$a taa ela)a!aa! ter$'r' ata) r)e) !)tr#)' '&a#,

    rat' er'la# '&a#, $a! ra!ta' a) '&a#.

    1. 

    Pr)e) K!)tr#)' H'&a#

    Pr)e) !)tr#)' '&a# ar#) *e*'l'' 7ara er&a $a! te!l"' -a!"

    $aat *e*a)'*ala! !'la' -a!" '!"'! $'7aa' $e!"a! *e*'!'*ala!

    e*(r)a! ata# l'*(a -a!" $'a)'la! a$a )et'a r)e) !)tr#)'.

    Per)-arata! r)e) !)tr#)' '&a# ter$'r' ata)9

    a. 

    Met$e Pela)a!aa! K!)tr#)' H'&a#

    Met$e ela)a!aa! !)tr#)' '&a# *er#aa! e!eraa! *et$e

    !)tr#)' $e!"a! *e*ert'*(a!"a! a$a *'!'*al')a)'

    e*')'/l#ta! ata# $a*a !e"at'+ (a"' l'!"#!"a! )e'tar la)'

    !)tr#)'. Met$e ela)a!aa! !)tr#)' '&a# a!tara la'! )e(a"a'

    (er'#t9

    *ela#a! e!&a$%ala! )et'a taa e"'ata! $e!"a!

    *e*ert'*(a!"a! t'!"at a#ra)' $a! e)t'*a)' $et'l:

    *ela#a! e*a!ta#a! $a! e6al#a)' ata) e)el#r#a! r)e)

    !)tr#)' $a! e"'ata!3e"'ata! !)tr#)' #!t#

    *e!'!"ata! r$#t'6'ta):

    *ela#a! e6al#a)' e"'ata! $a! er(a'a! )e7ara !t'!#: $a!

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    23/57

    Hal 23 dari 57 

    *ela#a! '!6a)' $ala* al *et$e !)tr#)' -a!"

    $'er"#!aa!.

    (. 

    Pe!"t'*ala! Pe!""#!aa! Peralata!

    Pe!""#!aa! eralata!, ter*a)# alat (erat, $'la#a! )ee+')'e!

    *#!"'! *elal#' ere!7a!aa! -a!" *ata!" $e!"a!

    *e*ert'*(a!"a! al3al )e(a"a' (er'#t9

    *ela#a! e!"a%a)a! era)'!al eralata! #)#)!-a alat

    (erat )erta e*el'araa! eralata! )e7ara (erala:

    *e!"era)'a! eralata! (erat -a!" *e*'l'' ''! la' +#!")':

    *e*erer&aa! eratr eralata! alat (erat -a!" (er)ert'+'at:

    $a!

    *e*'!'*ala! %at# &e$a eralata! !)tr#)' #)#)!-a alat

    (erat.

    7. 

    Pe!eraa! Ma!a&e*e! Pe!"ellaa! L'*(a K!)tr#)':

    Ma!a&e*e! e!"ellaa! l'*(a !)tr#)' $'t#a! #!t#

    *e*'!'*ala! l'*(a -a!" $'a)'la! )ela*a !)tr#)'

    (erla!")#!", (a' (er#a )')a *ater'al *a##! )a*a $'

    l'!"#!"a! r-e, -a!" $'la#a! $e!"a!9

    e*aa'a! *ater'al ter*a)# alat (a!t# -a!" $'"#!aa! a$a

    ela)a!aa! !)tr#)' ar#) $'t'*ala! "#!a *e!ea!

    t'*(#la! )a*a !)tr#)' $e!"a! e!$eata! r'!)' ;R

     -a't# *e!"#ra!"' (reduce) , *e!""#!aa! e*(al' (reuse)   $a!

    *e!$a#r #la!" *ater'al !)tr#)' (recycle) :

    *e!-'aa! area e*'laa! $a! e!"#*#la! )')a *ater'al

    ela)a!aa! !)tr#)' )e(el#* $'"#!aa! e*(al' $a!/ata#

    $'$a#r #la!": $a!

    *e!-e$'aa! te*at e!-'*a!a! *ater'al $e!"a! (a' "#!a

    *e!'!"ata! #)'a *ater'al )e'!""a e!""#!aa! *ater'al

    *e!&a$' e+et'+ $a! *e!"#ra!"' 6l#*e *ater'al )')a.

    $. 

    Pe!eraa! K!)er6a)' A'r a$a Pela)a!aa! K!)tr#)'

    K!)er6a)' a'r $'la#a! $e!"a! e!"t'*ala! e!""#!aa! a'r

     -a!" $'erl#a! "#!a *e!&a"a e)e'*(a!"a! *#a a'r ta!a

    #)#)!-a $' l'!"#!"a! r-e )e(a"a' $a*a $ar' ela)a!aa!!)tr#)'. Pe!"t'*ala! e!""#!aa! a'r '!' $'la#a! $e!"a!

    e!$eata! r'!)' ;R (reuse, reduce, dan recycle)   $a! )e*a)'*al

    *#!"'! *ela#a! ere)aa! a'r e*(al' e $ala* ta!a, $e!"a!

    7ara9

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    24/57

    Hal 2" dari 57 

    *e!-e$'aa! e!a*#!"a! a'r #&a! $e!"a! aa)'ta)

    )e*a)'*al *#!"'! #!t# $'*a!+aata! )e(a"a' )#*(er a'r

    a$a ela)a!aa! !)tr#)':

    #!t# ela)a!aa! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# $e!"a!

    l#a) $a! *le)'ta) terte!t#, %a&'( *ela#a! *a!a&e*e!

    #ra)a! a'r dewatering)  a$a taa "#!a *e!"#ra!"' 6l#*e a'r

    (#a!"a!, (er#a9

    e*(#ata! )#*#r a!ta# $a! *ela#a! e!"a*ata!

    tera$a e!#r#!a! a'r ta!a )e)#a' $e!"a! ere!7a!aa!

    #ra)a! a'r dewatering)  -a!" $')et#':

    *ela#a! e!"a*ata! tera$a e*#!"'!a! ter&a$'

    e!#r#!a! *#a ta!a $' )e'tar la)' ela)a!aa!

    !)tr#)' (er$a)ara! ra$'#) e!"ar# #ra)a! a'r

    dewatering :

    *e!"a*('l la!"a e!"a*a!a! $a! e!a!""#la!"a!

    tera$a e!"ar# !e"at'+ -a!" t'*(#l a'(at #ra)a! a'r

    dewatering  a$a, (a' la)' !)tr#)' *a##! l'!"#!"a!

    )e'tar!-a: $a!

    )e*a)'*al *#!"'! *e*a!+aata! e*(al' a'r a)'l

    #ra)a! a'r dewatering)   *elal#' )')te* e!-ar'!"a! a'r

    )e(a"a' )ala )at# )#*(er a)a! a'r (er)' a$a

    ela)a!aa! !)tr#)'.

    *e!""#!aa! )#*#r re)aa! $a!/ata# la* e!a*#!"a! a'r

    #&a! -a!" $'*a)#$a! #!t# *e!&a"a e)e'*(a!"a! a'r

    ta!a $a! *e!"#ra!"' al'ra! a'r er*#aa!.

    *ela#a! *a!a&e*e! e!""#!aa! a'r )e)#a' $e!"a! #al'ta) -a!" $'(#t#a!.

    tata 7ara, er)-arata!, $a! $eta'l e!eraa! !)er6a)' a'r a$a

    ela)a!aa! !)tr#)' *e!"'#t' ete!t#a! te!') te!ta!"

    !)er6a)' a'r.

    e. 

    Pe!eraa! K!)er6a)' E!er"' Pa$a Pela)a!aa! K!)tr#)'

    K!)er6a)' e!er"' a$a ela)a!aa! !)tr#)' $'la#a! $e!"a!

    *e!"'*le*e!ta)'a! *a!a&e*e! e!er"' -a!" ter$'r' ata) e+')'e!)'

    *et$l"' $a! e!"t'*ala! e!""#!aa! eralata! -a!" e*at

    e!er"', $e!"a! 7ara9

    Me!-#)#! SOP *a!a&e*e! e!er"' $a! a!$#a! ela)a!aa!

    !)er6a)' e!er"':

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    25/57

    Hal 25 dari 57 

    Mela#a! *a!a&e*e! e!er"' a$a ela)a!aa! !)tr#)' a$a

    )et'a #r#ta! ela)a!aa! eer&aa! !)tr#)', -a!" *el'#t'

    ta' t'$a ter(ata) a$a9

    Pela)a!aa! *!'tr'!" e!""#!aa! l')tr' )ela*a taa

    !)tr#)' $'(a!$'!"a! $e!"a! *a!a&e*e! !)er6a)'

    e!er"' -a!" tela $'tetaa!:

    Pe*a)a!"a!

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    26/57

    Hal 2# dari 57 

    e!"e*ata! $a! !)er6a)' e!er"':

    2  e!"e*ata! $a! !)er6a)' a'r: $a!

    e!"e*ata! $a! !)er6a)' )#*(er $a-a la'!!-a, #)#)!-a

    )#*(er $a-a -a!" t'$a $aat $'er(aar#'.

    ;. 

    Ra!ta' Pa) H'&a#

    Ra!ta' a) '&a# a$a r)e) !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    $'$aat $ar' e*a) $a! )#(3ela)a!a/)#( !tratr -a!"

    (er!tr'(#)' *ela)a!aa! r$#)' !)tr#)' $e!"a!

    *e*ert'*(a!"a! r'!)' $a#r '$# (life cycle time)   $ar' a)a!

    ter)e(#t $e!"a! *e*ert'*(a!"a! al )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    Pe!""#!aa! Mater'al K!)tr#)'

    Pe!""#!aa! *ater'al a$a ela)a!aa! !)tr#)' ar#) $'la#a!

    )et'*al *#!"'! a"ar e*aa'a! )#*(er $a-a le(' e+')'e!, $a!

    *e!"#ra!"' l'*(a !)tr#)' (er#a )')a *ater'al. Pe!""#!aa!

    *ater'al ar#) *e*ert'*(a!"a! al3al )e(a"a' (er'#t9

    e!"t'*ala! e*a!+aata! *ater'al lal )e(a"a' (aa!

    !)tr#)':

    e!"t'*ala! e!""#!aa! *ater'al -a!" ra*a l'!"#!"a!:

    e!&a$%ala! e!"'r'*a! $a! e*a!+aata! *ater'al $e!"a! teat:

    ere!7a!aa! $a! e!etaa! r'ter'a alat (erat -a!" aa!

    $'"#!aa!: $a!

    5  *e*'!'*ala! e*a)a! *ater'al.

    (.  Pe*'l'a! Pe*a) $a!/ata# S#( !tratr

    Pe*'l'a! e*a) $a!/ata# )#( !tratr a$a !)tr#)' '&a#

    $'la#a! $e!"a! *e*ert'*(a!"a! al3al )e(a"a' (er'#t9

    *e*er't#!"a! telaa ar(! -a!" al'!" re!$a $e!"a!

    *e*ert'*(a!"a! la)' erlea! alat (erat $a!/ata#

    *ater'al -a!" $'er"#!aa!.

    *e!"#ta*aa! e!""#!aa! e*a) alat $a!/ata# *ater'al

    lal )e*a)'*al *#!"'!.

    7. 

    K!)er6a)' E!er"'

    K!)er6a)' e!er"' a$a ela)a!aa! ra!ta' a) $'la#a!, (a'

    *elal#' e*'l'a! *ater'al *a##! e*a) $a! )#( !tratr

     -a!" *e!&ala!a! r'!)'3r'!)' e!"e*ata! e!er"' $'a!tara!-a

    *el'#t'9

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    27/57

    Hal 27 dari 57 

    Mela#a! a#$'t e!er"' a$a eralata! -a!" $'"#!aa!.

    2  Mere!7a!aa! $a! *e!etaa! at#ra! tera't !)er6a)' e!er"'.

    Mere!7a!aa! e!""#!aa! alat (erat e*at e!er"'.

    Prat' ra!ta' a) '&a# a$a taa ela)a!aa! !)tr#)'(a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"'#t' ete!t#a! te!') tera't.

    D. 

    Per)-arata! Taa Pe*a!+aata!

     Taa Pe*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala taa (a!"#!a!

    "e$#!" ter)e(#t $'"#!aa! )e)#a' $e!"a! +#!")' -a!" $'re!7a!aa!. Pa$a

    taa e*a!+aata! '!' $'la#a! e"'ata! e*el'araa!, era%ata! $a!

    e*er')aa! (erala -a!" $'*a)#$a! #!t# *e*ertaa!a! er+*a

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$a !$')' at#al -a!" $'ere!a!a!

    $'(a!$'!"a! $e!"a! tar"et '!er&a a$a ere!7a!aa!.

    Per)-arata! e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# (er#a e!eraa!

    *a!a&e*e! e*a!+aata! -a!" ter$'r' ata)9

    1. 

    Or"a!')a)' $a! Tata Kella Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#

    Or"a!')a)' $a! tata ella (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a! #!t#

    *e!&a*'! ter)e$'a!-a ele*(a"aa!/ '!)t't#)' $a! )#*(er $a-a -a!"

    (erta!""#!" &a%a( ata) e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $e!"a!

    *ela)a!aa! e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a! era%ata!

    (a!"#!a!. L'!"# $ar' r"a!')a)' $a! tata ella (a!"#!a! "e$#!"

    '&a# *el'#t' )tr#t#r r"a!')a)', +#!")', ta!""#!" &a%a( $a!

    e%a&'(a!, !')(a )#*(er $a-a *a!#)'a, $a! r"ra* e*(eala!,

    elat'a!, $a! e*a"a!"a!.

    2. 

    Sta!$ar Oera)'!al $a! Pr)e$#r SOP Pela)a!aa! Pe*a!+aata!

    SOP Pela)a!aa! Pe*a!+aata! a$ala )era!"a'a! '!)tr#)' $eta'l

    tert#l') (er#a a!$#a! -a!" $'(a#a! $ala* ra!"a ela)a!aa!

    r)e) e"'ata! e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a! era%ata!

    $e!"a! t#a! *e*ertaa!a! '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a#. SOP

    Pela)a!aa! Pe*a!+aata! *el'#t'9

    a. 

    Pr)e$#r, r'!7'a! e"'ata!, $a! *et$e -a!" $'erl#a! $ala*

    ela)a!aa! e*el'araa!, era%ata!, $a! e*er')aa! (erala,

    r"ra* er&a e*el'araa! $a! era%ata!, erle!"aa!, $a!

    eralata! -a!" $'erl#a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    28/57

    Hal 2$ dari 57 

    (. 

    L'!"# e*el'araa! $a! era%ata! )erta e*er')aa! (erala

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# *el'#t' e)e)#a'a! tar"et '!er&a (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# -a!" ter$'r' ata)9

    e!"ellaa! taa:

    e+')'e!)' e!""#!aa! e!er"':

    e+')'e!)' e!""#!aa! a'r:

    #al'ta) #$ara $ala* r#a!":

    e!""#!aa! *ater'al ra*a l'!"#!"a!:

     

    e!"ellaa! )a*a: $a!

    ?  e!"ellaa! a'r l'*(a,

    $'(a!$'!"a! $e!"a! '!er&a a$a e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!"

    '&a#.

    ;. 

    Pe!-#)#!a! Pa!$#a! Pe!""#!aa! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a# #!t#

    Pe!"#!'/Pe!""#!a

    Pa!$#a! e!""#!aa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# #!t#

    e!"#!'/e!""#!a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'*a)#$a! )e(a"a'

    a!$#a! rat') )ear'3ar' -a!" *e*#at )trate"', *a!+aat, $a!

    r'!7'a! e"'ata! -a!" $aat $'la#a! le e!"#!'/e!""#!a $ala*

    *e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# a"ar teta ter&a"a '!er&a!-a.

    Pa!$#a! e!""#!aa! '!' *el'#t'9

    *'t*e! e!""#!a:

    '$e!t'+'a)' )'t#a)' )aat '!':

    ere!7a!aa! e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a#:

    '*le*e!ta)':

    e6al#a)' $a! e!'!&a#a!: )erta

    #a-a e!'!"ata! e)a$ara! e!"#!' (a!"#!a! "e$#!" *e$'a

    a*a!-e, erat#ra! e!"#!'a! $a! )e(a"a'!-a.

     Tata 7ara, a!$#a! ela)a!aa!, $a! $eta'l e!eraa! *a!a&e*e!

    e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!"'#t' ete!t#a! te!')

    tera't.

    E. 

    Per)-arata! Taa Pe*(!"ara!

     Taa e*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala taa e*(!"ara!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $e!"a! *e!""#!aa! e!$eata! $e!)tr#)'

     -a!" $'la#a! $e!"a! *e!"#ra' *!e!3*!e! (a!"#!a! $e!"a!

    t#a! *e*'!'*ala! )a*a !)tr#)' $a! *e!'!"ata! !'la' "#!a

    $ar' *ater'al #!'a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    29/57

    Hal 2% dari 57 

    Per)-arata! e*(!"ara! (er#a e)e)#a'a! $e!"a! re!7a!a te!')

    e*(!"ara! -a!" ter$'r' ata) r)e$#r e*(!"ara! $a! #a-a

    e*#l'a! taa l'!"#!"a!.

    1. 

    Pr)e$#r Pe*(!"ara!Pr)e$#r e*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" a$ala tata 7ara er&a $ala*

    *e!&ala!a! eer&aa! e*(!"ara!, (er$a)ara! e!$eata!

    $e!)tr#)'. Pr)e$#r e*(!"ara! *e*#at *et$l"' '$e!t'+'a)'

    *!e! (a!"#!a! -a!" aa! $'$a#r #la!", $'*a!+aata! e*(al',

    $a!/ata# $'*#)!aa!, ela)a!aa! e"'ata! e*(!"ara!, $a!

    ela)a!aa! $#*e!ta)' a$a )el#r# taa e*(!"ara!.

    2. 

    Ua-a e*#l'a! taa l'!"#!"a!, -a!" *el'#t'9a  #a-a e*#l'a! taa (a!"#!a!, *el'#t' 9

    *e!"'$e!t'+'a)' 6e"eta)' )e'tar (a!"#!a! "e$#!" a"ar

    ter'!$ar $ar' er#)aa!, $a!/ata# *ela#a! e*'!$aa!

    /e!a!a*a! #la!":

    *e!#t# laa! e*(!"ara!:

    *ela#a! #a-a3#a-a e!"e!$al'a! er)' $a! )e$'*e!ta)':

    $a!

    *e*'!'*ala! $a*a !e"at'+ $ar' e"'ata! e*(!"ara!

    tera$a l'!"#!"a! )e'tar, a!tara la'! e(')'!"a!, $e(#,

    e*a7eta! a'(at *('l')a)'/ $e*('l')a)', )erta er'!$aa!

    *ater'al $a!/ata# eralata! $a! e!-'*a!a! tera$a rert',

     &ala!, $a! a%a)a! )e'tar la)' e*(!"ara!.

    #a-a e!"ellaa! l'*(a !tr#)', -a!" $'+#)a! a$a r'!)'

    e*#l'a! (aa! material recovery)   tera$a *ater'al $a!/ata#

    l'*(a !)tr#)' -a!" $aat $'er"#!aa! e*(al', *el'#t'9

    t'!"at r)e!ta)e $ar' *ater'al $a!/ata# l'*(a !)tr#)'

     -a!" t'$a (era7#!, -a!" $aat $'er"#!aa! e*(al':

    e!-e$'aa! la)' e!"#*#la!, e*')aa!, $a! e!-'*a!a!

    *ater'al -a!" $aat $'$a#r #la!":

    ;  e!7atata! ata) *ater'al !)tr#)' -a!" $'(#a!", $'$a#r #la!",

    $'"#!aa! e*(al', $a!/ata# $')'*a! $a!/ata# $'*a!+aata!

    e*(al' #!t# e!""#!aa! $' *a)a *e!$ata!": $a!

    e!7atata!/$#*e!ta)' ata) r)e) e*(!"ara! $a! r)e)

    e!""#!aa! e*(al' a$a (a"'a! (a!"#!a! "e$#!".

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    30/57

    Hal 3, dari 57 

    BAB III

    PENYELENGGARAAN BANGUNAN GEDUNG HIJAU

    A. 

    Pe!-ele!""araa! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a# a$a Ba!"#!a! Ge$#!" Ya!" Tela D'*a!+aata!

    1. 

    Pr'!)' A$ata)'

    Pr'!)'3r'!)' a$ata)' (a!"#!a! "e$#!" -a!" tela $'*a!+aata! 

    a$ala )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    Pe*e!#a! Kela'a! #!")'

    A$ata)' (a!"#!a! "e$#!" -a!" tela $'*a!+aata! ar#)

    *e*erat'a! r'ter'a3r'ter'a er)-arata! te!') (a!"#!a!

    "e$#!" a"ar t'$a *e!""a!""# ela'a! +#!")' (a!"#!a! a$a )aat

    e*a!+aata!. A$ata)' (a!"#!a! "e$#!" '!' t'$a (le *e!"#ra!"'

    er)-arata! e)ela*ata! )tr#t#r (a!"#!a!.

    (.  Pert'*(a!"a! B'a-a Oera)'!al Pe*a!+aata! $a! Per't#!"a!

     T'!"at Pe!"e*(al'a! B'a-a -a!" D'ter'*a ata) Pe!"e*ata!

    A$ata)' (a!"#!a! "e$#!" -a!" tela $'*a!+aata!$'re*e!$a)'a! ar#) *e*erat'a! e)el#r#a! ('a-a

    era)'!al e*a!+aata! $a! er't#!"a! t'!"at e!"e*(al'a!

    ('a-a -a!" $aat $'ter'*a ata) e!"e*ata! (acceptable paybac-). 

    7. 

    Pe!7aa'a! Tar"et K'!er&a -a!" Ter##r

    Pe*e!#a! er)-arata! te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    ter##r )e)#a' $e!"a! tar"et '!er&a -a!" $'tetaa!, $'la#a!

    e*el'araa!, e*er')aa! (erala $a! era%ata! -a!" $'t#a!

    #!t# *e*ertaa!a! '!er&a -a!" $'tetaa! ter)e(#t.

    2. 

    Pe!eraa! A$ata)'

    a. 

    Pert'*(a!"a! Pe!eraa! A$ata)'

    Pe!eraa! a$ata)' a$a (a!"#!a! "e$#!" -a!" tela $'*a!+aata!

    $aat $'la#a! )e7ara (ertaa $e!"a! ert'*(a!"a!9

    t'!"at e!eraa! te!l"' )')te* (a!"#!a!: $a!

    )trate"' e*'l' $a!/ata# e!"ella (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $ala* e*e!#a! er)-arata! a!tara la'! +'!a!)'al $a!

    eter)e$'aa! )#*(er $a-a *a!#)'a.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    31/57

    Hal 31 dari 57 

    (. 

    S')te* -a!" Daat D'teraa! A$ata)'

    S')te* -a!" $aat $'teraa! a$ata)' a$a (a!"#!a! "e$#!" -a!"

    tela $'*a!+aata! $'la#a! $e!"a! ert'*(a!"a!9

    a)'l a#$'t tera$a )')te* $a!/ata# *!e! (a!"#!a!,

    )eert'9

    )')te* e!7aa-aa!:

    )')te* e!"!$')'a! #$ara: $a!

    )')te* e!"ellaa! a'r l'*(a.

    te!)' '!er&a -a!" $aat $'t'!"ata!

    Se(a"a' 7!t aa('la (er$a)ara! ert'*(a!"a! la' +#!")',

    '!er&a ter##r $a! ('a-a e!*') $'erle a!-a )')te*

    e!7aa-aa! -a!" $aat $'t'!"ata! '!er&a!-a, *aa )')te*

    e!7aa-aa! a$a (a!"#!a! "e$#!" %a&'( *e*e!#'

    er)-arata! te!ta!" er)-arata! te!') e!7aa-aa! )e)#a'

    $e!"a! Ba( III Per)-arata! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#, Ba"'a!

    Ket'"a Per)-arata! Taa Pere!7a!aa! Te!'), Pa)al > A-at ;

    #r#+ $.

    ;. 

    Pe!eraa! A$ata)' a$a Ba!"#!a! Ge$#!" 8a"ar B#$a-a

    Pe!eraa! a$ata)' a$a (a!"#!a! "e$#!" 7a"ar (#$a-a -a!"

    $'le)tar'a! )ela'! *e*e!#' er)-arata! ele)tar'a!, "a ar#)

    *e*erat'a! (a%a a$ata)' ter)e(#t9

    a. 

    t'$a *e!-e(a(a! er#(aa! !+'"#ra)' 6')#al: $a!

    (. 

    t'$a *e!-e(a(a! !+l' tera't $e!"a! +#!")' (a!"#!a!.

    B. 

     Taaa! Pe!-ele!""araa! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#

     Taaa! e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# ter$'r' ata) taa

    e*r"ra*a!, ere!7a!aa! te!'), ela)a!aa!, e*a!+aata!, $a!

    e*(!"ara!.

    1. 

     Taa Pe*r"ra*a!

     Taa e*r"ra*a! a$ala ra!"a'a! e"'ata! ere!7a!aa! a%al

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *e!e!t#a! )e&a# *a!a e!7aa'a!

    '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $a! eterl'(ata! e*a!"# ee!t'!"a!

    )ea!&a!" r)e) e!-ele!""araa! "#!a *e!&a*'! tere!#'!-a '!er&a

     -a!" $''!"'!a!. Pe*r"ra*a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# ar#)

    $'la)a!aa! )e7ara teat, )')te*at') $a! *e!&a$' $a)ar $ar' la!"a3

    la!"a )ela!t!-a.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    32/57

    Hal 32 dari 57 

    Al#r taaa! e*r"ra*a! a$ala )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    e*r"ra*a! $'la#a! le e*'l' $a!/ata# e!-e$'a &a)a -a!"

    *ete! $ala* e!-#)#!a! r"ra* (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    (. 

    e!e!t#a! +#!")' $a! la)'+'a)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a'

    $e!"a! e(#t#a! -a!" $''!"'!a!.

    7. 

    e*'l'a! la)' #!t# (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'re*e!$a)'a!

    )eert' a$a a%a)a!3a%a)a! a$at (a!"#!a!, laa!

    ter!ta*'!a)' -a!" e!$a $'#l'a!, la)' $e!"a! '!te!)'ta)

    (a!"#!a! "e$#!" -a!" t'!""', $a!/ata# la)' -a!" tere!a

    e!"at#ra! %a&'( (a!"#!a! "e$#!" '&a# $a!/ata# )e)#a' $e!"a!

    ete!t#a! e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)'

    #!t# DKI Jaarta.

    $. 

    e!e!t#a! t'!"at e!7aa'a! '!er&a -a!" $'er)-arata! -a!"

    ter(a"' ata) (a!"#!a! "e$#!" '&a# (ar# ata# (a!"#!a! "e$#!"

     -a!" tela $'*a!+aata!.

    e. 

    e!e!t#a! '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" '!"'! $'7aa'

    $'la#a! $e!"a!9

    *e*er'raa! tar"et '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    (er$a)ara! a$a !'la' rata3rata '!er&a (a!"#!a! a$a

    #*#*!-a $' a%a)a! -a!" $'re!7a!aa!: $a!

    *e!e!t#a! a)#*)' '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    $''!"'!a! )e)#a' $e!"a! ete!t#a! -a!" $'tetaa! le

    e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI

     Jaarta ata# $aat $'tetaa! *'!'*al 25 @ #!t# !)er6a)'

    e!er"' $a! 10@ #!t# !)er6a)' a'r $' ata) !'la' '!er&a

    (a!"#!a! "e$#!" a$a #*#*!-a a$a a%a)a! -a!" (el#*

    $'te!t#a! tar"et 7aa'a! '!er&a!-a.

    +. 

    '$e!t'+'a)' e*a!"# ee!t'!"a! -a!" terl'(at $ala*

    e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#, )e&a taa ere!7a!aa!

    te!'), ela)a!aa! !)tr#)', e*a!+aata!, $a! e*(!"ara!.

    ". 

    e!etaa! !)e)' a%al (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" a!tara la'!

    *el'#t' '$e!t'+'a)' r#a!"3r#a!" #ta*a $a! e!#!&a!", alter!at'+3

    alter!at'+ $e)a'! $a! te!l"' -a!" $aat $'er"#!aa!, $a!

    ere!7a!aa! e*('a-aa! (er$a)ara! e!$eata! ('a-a )'l#)

    '$# (a!"#!a! )e)#a' $e!"a! '!er&a -a!" $''!"'!a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    33/57

    Hal 33 dari 57 

    e!-#)#!a! a&'a! ela'a! e*(a!"#!a! (a!"#!a! "e$#!" '&a#,

     -a!" *el'#t' a!tara la'! e)e)#a'a! la)' (er$a)ara! re!7a!a

    tata r#a!" $a! re!7a!a '!$# -a!" (erla#, )erta a&'a! ela'a!

    e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $ar' )e"' te!'), e!*',

    ))'al, $a! l'!"#!"a!.

    '. 

    e!e!t#a! *et$l"' e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    $'re*e!$a)'a! $e!"a! 'l'a!3'l'a! )e(a"a' (er'#t9

    '!er&a t'!""', ('a-a t'!""' (high performance, high cost)0

    '!er&a t'*al, ('a-a t'*al (optimum performance, optimum

    cost)0 $a!

    '!er&a t'*al, ('a-a re!$a (optimum performance, low cost).

     &. 

    e!etaa! r'ter'a e!-e$'a &a)a -a!" *ete! (er$a)ara!

    #al'ta) $a!/ata# e!"ala*a! -a!" *e!$##!" e!-ele!""araa!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $a! r'ter'a te!a"a al' -a!" *ete!,

    ter*a)# *et$e e*'l'a! -a!" *e!$##!" green procurement ,

     -a't# e+')'e!)' e!""#!aa! erta) $a! alat t#l'), )')te* &ar'!"a!

    ter!e)' '!ter!et $e!"a! )#*(er $ata $a! '!+r*a)' $aat $'a)e)

    $e!"a! a*a! *elal#' e!"a$aa! eletr!' (eprocurement .

    ela)a!aa! e*r"ra*a! a$a )el#r# taa ere!7a!aa! te!'),

    ela)a!aa! !)tr#)', e*a!+aata!, $a! e*(!"ara! -a!"

    $'$a)ara! ata) e&ela)a! l'!"# eer&aa!, e!$a!aa!, &a$%al $a!

    e!"ellaa! r')'.

    l. 

    aa('la l'!"# eer&aa! ar#) $'el*a! $ala* )#(3)#(

    eer&aa!, eer&aa! ar#) $'$a)ara! ata) *et$e e!-ele!""araa!

     -a!" al'!" t'*al (er$a)ara! )#*(er $a-a -a!" ter)e$'a.

    *. 

    e!"ellaa! r')' $a! eter(ata)a! -a!" a$a *el'#t' e)ela*ata!,

    e)eata!, te!)' (e!7a!a ala*, $a! er#(aa! 'l'*.

    !. 

    e!-#)#!a! Lara! A'r Taa Pe*r"ra*a! -a!" (er')'

    $#*e!ta)' e)el#r#a! taa e*r"ra*a!, $a! re*e!$a)'3

    re*e!$a)' )erta r'ter'a3r'ter'a te!'), -a!" $aat $'e*(a!"a!

    *e!&a$' Kera!"a A7#a! Ker&a ere!7a!aa! te!') (a!"#!a!

    "e$#!" '&a#.

    2. 

     Taa Pere!7a!aa! Te!')

     Taa ere!7a!aa! te!') a$ala ra!"a'a! e"'ata! e!-#)#!a!

    $#*e! ere!7a!aa! te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a' $e!"a!

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    34/57

    Hal 3" dari 57 

    re*e!$a)' $a! r'ter'a -a!" tela $'tetaa! $ala* Lara! A'r

     Taa Pe*r"ra*a! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#.

    Al#r taa ere!7a!aa! te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala )e(a"a'

    (er'#t9

    a. 

    Pere!7a!aa! $'la#a! le e!-e$'a &a)a ere!7a!aa! -a!"

    *ete! -a!" *e*'l'' )ert'+'at eal'a! $'('$a!"!-a *e!"'#t'

    ete!t#a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a! te!ta!" &a)a !)tr#)'.

    (. 

    Pela)a!aa! '$e!t'+'a)' 'a -a!" tera't $ala* e"'ata!

    ere!7a!aa! te!'), ter*a)# era! )et'a 'a -a!" tera't,

    *e!etaa! %a'l )et'a 'a -a!" ter'$e!t'+'a)' #!t# *ela#a!

    !ta $a! *e*(a!"#! er&a)a*a t'* -a!" e+et'+.

    7. 

    Pela)a!aa! *#!'a)' -a!" e+et'+ a!tara )e*#a 'a tera't

    $'la#a! $e!"a! 7ara r$'!a)' #!t# *e!-a*aa! t#a!,

    l'!"#, $a! tar"et '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a#,

    *e!-)'al')a)'a! era! )e*#a 'a, $a! e!"a*('la! )l#)' ata)

    ta!ta!"a! e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    $. 

    Pe!etaa! r'ter'a ra!7a!"a! te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a'

    $e!"a! tar"et '!er&a/tl ##r/)ert'+'at -a!" $')eaat'.

    e. 

    Pe!-#)#!a! $#*e! ere!7a!aa! te!') -a!" ter'!te"ra)', $e!"a!

    7ara *ela#a! r$'!a)' a!tara )e*#a 'a -a!" terl'(at,

    ter*a)# *ela#a! !)#lta)' te!') ea$a TABGH, *ela#a!

    ))'al')a)' )erta *#!'a)' e+et'+ $e!"a! l'!"#!"a! taa la)'

    (a!"#!a!, *e!"ela(ra)'a! er)-arata! te!') a$a taa

    ere!7a!aa!, $a! *e*(#a el#a!" #!t# *e!7'taa! '!6a)'

    $ala* ere!7a!aa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    +. 

    $#*e! ere!7a!aa! te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e*#at9

    re!7a!a ar)'tet#r:

    re!7a!a )tr#t#r:

    re!7a!a *ea!'al $a! eletr'al:

    re!7a!a tata r#a!" l#ar:

    re!7a!a tata r#a!" $ala*/'!ter'r:

     

    )e)'+'a)' te!'):

    re!7a!a a!""ara! ('a-a:

    er't#!"a! re$#)' e*')' ar(!:

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    35/57

    Hal 35 dari 57 

    er't#!"a! te!') e!7aa'a! e+')'e!)' e!er"':

    10 

    er't#!"a! te!') e!7aa'a! e+')'e!)' a'r:

    11 

    er't#!"a! te!') e+')'e!)' )#*(er $a-a la'!!-a: $a!

    12 

    er'raa! )'l#) '$# (a!"#!a!:

    ". 

    $ala* *e!-#)#! $#*e! re!7a!a te!') (a!"#!a! "e$#!" '&a#,

    e!-e$'a &a)a ere!7a!a ar#) *e*ert'*(a!"a! e*a*#a!

    e*a) tera't $e!"a! (ata) *a)'*#* e!""#!aa! e!er"', a'r

    $a! )#*(er $a-a la'!!-a.

    e!"a&'a! #la!" tera$a a)'l ere!7a!aa! te!') #!t#

    *e*a)t'a! #al'ta) a)'l ere!7a!aa! te!'), *el'#t' a&'a!

    tera$a e!7aa'a! a)'l ere!7a!aa! te!') )e)#a' $e!"a!

    taaa! ere!7a!aa! te!'), a&'a! tera$a eter(a!"#!a!

    constructability , el'(ata! t'* '!$ee!$e! #!t# *ela#a! a&'

    #la!", $a! value engineering   aa('la $'erl#a! $a! )e)#a' $e!"a!

    e(#t#a!.

    '.  (er)a*a $e!"a! e*'l' (a!"#!a! "e$#!" '&a#, e!-e$'a &a)a

    ere!7a!a te!') *e!"aa! er*!a! I'! Me!$'r'a!

    Ba!"#!a! "e$#!" IMB $a! *ela#a! e!$a+tara! (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# ea$a '!)ta!)' te!') tera't $a!/ata# SKPD -a!"

    *e*('$a!"' (a!"#!a! "e$#!".

     &. 

    e!-'aa! Lara! A'r Taa Pere!7a!aa! Te!') -a!" ter$'r'

    $ar' $#*e!ta)' taa ere!7a!aa! te!'), $a! e!-'aa!

    $#*e!3$#*e! -a!" $'erl#a! (er#a "a*(ar3"a*(ar re!7a!a

    $eta'l detailed engineering drawings , )e)'+'a)' $a! re*e!$a)'

    te!'), )erta er't#!"a! te!') -a!" $aat $'*a!+aata! )e(a"a'

    (a"'a! $ala* $#*e! e!"a$aa! a$a taa ela)a!aa!

    !)tr#)'.

    e!"e!$al'a! $ar' taa ere!7a!aa! te!') $'la#a! a$a )et'a

    a'r e"'ata! $e!"a! *e*erat'a! etera$#a! a)'l a!tar

    e"'ata! *elal#' $a+tar e!$al' chec-list  tera$a $#*e!

    ere!7a!aa! te!').

    ;. 

     Taa Pela)a!aa! K!)tr#)'

     Taa ela)a!aa! !)tr#)' a$ala ra!"a'a! e"'ata!

    e*(a!"#!a!/ela)a!aa! !)tr#)' +')' (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    36/57

    Hal 3# dari 57 

    (er$a)ara! $#*e! ere!7a!aa! te!') (a!"#!a! -a!" *e*#at

    er)-arata!3er)-arata! te!') "#!a *e!7aa' '!er&a -a!" $''!"'!a!.

    Al#r taa ela)a!aa! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala

    )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    ela)a!aa! $'la#a! le e!-e$'a &a)a ela)a!aa! !)tr#)'

     -a!" *ete! $' ('$a!"!-a.

    (. 

    e!-#)#!a! $#*e! re!7a!a ela)a!aa! !)tr#)' (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# -a!" *e*#at *et$l"' $a! r)e$#r era)' )ta!$ar

    POS e!"ellaa! )#*(er $a-a $ala* ra!"a e*e!#a!

    er)-arata! r)e) !)tr#)' '&a#, rat' er'la# '&a# $a!

    ra!ta' a) '&a# -a!" $'er"#!aa! $a! e!-#)#!a! "a*(ar er&aela)a!aa! !)tr#)' (shop drawings). 

    7. 

    $#*e! re!7a!a ela)a!aa! !)tr#)' %a&'( $'*#!'a)'a!

    $e!"a! e!-e$'a &a)a tera't la'!!-a e!-e$'a &a)a ere!7a!a te!')

    $a! e!-e$'a &a)a *a!a&e*e! !)tr#)' $a! 7al! e*'l'

    $a!/ata# e!"ella (a!"#!a! "e$#!" '&a# #!t# *e*erle

    e)eaata! (er)a*a.

    $. 

    e!"aa! er''!a! ea$a '!)ta!)' te!') -a!" *e*('$a!"'

    e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" $' $aera, -a!" $aat $'*#la'

    a$a taa ere!7a!aa! te!') $a! $aat (er!)#lta)' $e!"a!

     TABGH.

    e. 

    ela)a!aa! !)tr#)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a' $e!"a!

    $#*e! ere!7a!aa! te!') $a! $#*e! ela)aaa! !)tr#)'

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $a! *e!"a7# ea$a tar"et '!er&a/tl

    ##r/)ert'+'at -a!" $')eaat'.

    +. 

    Pela)a!aa! r$'!a)' $e!"a! '!)ta!)' te!') tera't "#!a

    *ela#a! e*er')aa! ela'a! +#!")' $a!/ata# *e!""#!aa!

    e!-e$'a &a)a e!"a&' te!') -a!" *ete! $' ('$a!"!-a.

    ". 

    elara! a)'l e*er')aa! ela'a! +#!")' (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    ra!"a *e*erle Sert'+'at La' #!")' SL #!t# (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# (ar#.

    a)'l $ar' ela)a!aa! !)tr#)' ter$'r' ata) (a!"#!a! "e$#!"

    '&a#, Lara! A'r Taa Pela)a!aa! K!)tr#)', -a!" *e*#at

    "a*(ar ter(a!"#! (as built drawings), $#*e!ta)' )el#r# taaa!

    ela)a!aa! !)tr#)' +')', e$*a! e!"era)'a! $a!

    e*el'araa!, $#*e! er''!a!, )erta $#*e! er*!a!

    e*er')aa! ela'a! +#!")' (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    37/57

    Hal 37 dari 57 

    =. 

     Taa Pe*a!+aata!

     Taa e*a!+aata! a$ala ra!"a'a! e"'ata! e!""#!aa! (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# )e)#a' $e!"a! +#!")'!-a, ter*a)# e"'ata! e*el'araa!,

    e*er')aa! (erala, $a! era%ata! (a!"#!a! a"ar '!er&a -a!"$''!"'!a! teta ter&a"a.

    Al#r taa e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    e*a!+aata! $'la#a! le e*'l' $a!/ata# e!"ella (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# *elal#' $'6')' -a!" (erta!""#!" &a%a( ata)

    e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a! era%ata! (a!"#!a! ata#

    e!-e$'a &a)a -a!" *ete! $' ('$a!"!-a.

    (. 

    $'6')' -a!" (erta!""#!" &a%a( ata) e*el'araa!, e*er')aa!

    (erala, $a! era%ata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!-#)#! re!7a!a

    e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a! era%ata! (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# a"ar '!er&a!-a teta ter&a"a )e)#a' $e!"a! #*#r

    la-a!a!.

    7. 

    e*'l' $a!/ata# e!"ella $aat *e!""#!aa! e!-e$'a &a)a -a!"

    *ete! )e)#a' $e!"a! ete!t#a! erat#ra! er#!$a!"3#!$a!"a!

    ('$a!" &a)a !)tr#)' $ala* ela)a!aa! e"'ata! e*el'araa!,era%ata! (a!"#!a! "e$#!" '&a#, $a! e*er')aa! (erala,.

    $. 

    e*'l' $a!/ata# e!"ella $aat *ela)a!aa! e"'ata! ))'al')a)',

    r*)' $a! e$#a)' tera$a e!""#!a $a! e!"#!' (a!"#!a!

    "e$#!" "#!a *e!'!"ata! e)a$ara! e!""#!a te!ta!" r'!)'

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $ala* e"'ata! )ear'3ar', ter*a)#

    *e!-#)#! a!$#a! e*a!+aata! (a"' e!""#!a/e!"#!'.

    e. 

    a!$#a! )'!"at (a"' e!""#!a/e!"#!' (a!"#!a! "e$#!" '&a#

    *e*#at tata 7ara rat') #!t# (er!tr'(#)' ea$a ter&a"a!-a

    '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# ter)e(#t. Pa!$#a! ter)e(#t al'!"

    t'$a *e*#at a!$#a! e*at e!er"', a!$#a! e*at a'r, a!$#a!

    e!"ellaa! )a*a, $a! a!$#a! e*a)a!"a! $a! e!""#!aa!

    eralata! -a!" *e!""#!aa! l')tr'.

    +. 

    e"'ata! e*el'araa!, e*er')aa! (erala $a! era%ata!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'la)a!aa! )e)#a' $e!"a! re!7a!a -a!"

    tela $'tetaa!.

    ". 

    e!"ellaa! ra!"a'a! e"'ata! e*a!+aata! ter*a)# *ela#a!

    e"'ata! monitoring   $a! e6al#a)' ata) )')te* $a! *!e!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'la)a!aa! $ala* ra!"a

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    38/57

    Hal 3$ dari 57 

    *e*ertaa!a! '!er&a )e)#a' $e!"a! t'!"at tar"et '!er&a/tl

    ##r/)ert'+'at -a!" $')eaat'.

    e!""#!aa! '!6a)' *et$l"' $a! te!l"' $ala* ela)a!aa!

    e"'ata! e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a! era%ata!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a#.

    '. 

    ela)a!aa! e6al#a)' '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# al'!" )e$''t

    )at# al' $ala* #r#! %at# 12 $#a (ela) (#la!.

     &. 

    a#$'t '!er&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'la)a!aa! )e7ara le('

    *e!$ala* aa('la (er$a)ara! e"'ata! e*el'araa!, era%ata!

    $a! e*er')aa! (erala (a!"#!a! "e$#!" '&a# *e!#!a!

    '!$'a)' e!#r#!a! '!er&a -a!" (erte!)' *e!&a$' *a)ala

    (potential problem .

    e!-#)#!a! lara! e"'ata! e*el'araa!, era%ata! $a!

    e*er')aa! (erala (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e(a"a' $a)ar

    e!"aa! er*!a! ela'a! +#!")' er'$e (er'#t!-a "#!a

    *e*erle SL er'$e (er'#t!-a SL era!&a!"a!.

    l. 

    e!-a*a'a! lara! e"'ata! e*el'araa!, era%ata! (a!"#!a!,

    $a! e*er')aa! (erala "e$#!" '&a# ea$a '!)ta!)' te!') tera't

    #!t# $'ter('ta! SL er'$e (er'#t!-a SL era!&a!"a!.

    *. 

    #!t# (a!"#!a! "e$#!" -a!" $'l'!$#!"' $a! $'le)tar'a!, )ela'!

    *ela#a! a#$'t '!er&a, erl# *ela#a! a&'a! '$e!t'+'a)'

    *e!-el#r# tera$a *!e! (a!"#!a! ter#ta*a *!e!

     -a!" %a&'( $'l'!$#!"' $a! $'le)tar'a! $ala* *e!-#)#! $#*e!

    te!') ere!7a!aa! #!t# *e!-e)#a'a! e!eraa! er)-arata!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $e!"a! ete!t#a! er#!$a!"3#!$a!"a!

    te!ta!" (a!"#!a! "e$#!" 7a"ar (#$a-a.!.

     

    a)'l taa e*a!+aata! (a!"#!a! "e$#!" '&a# ter$'r' ata)

    $#*e! re!7a!a e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a!

    era%ata! (e)erta lara!!-a )e7ara er'$', a!$#a! rat')

    e!""#!aa! (a"' e*'l' $a! e!""#!a, $#*e!ta)' )el#r# taa

    e*a!+aata!, $a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" tela $'la#a!

    e*el'araa!, e*er')aa! (erala $a! era%ata! )e)#a' $e!"a!

    '!er&a -a!" $'tetaa!.

    D#*e! re!7a!a e*el'araa!, e*er')aa! (erala, $a!

    era%ata! (e)erta lara!!-a $a! a!$#a! rat') e!""#!aa!

    (a"' e*'l' $a! e!""#!a $'"#!aa! )e(a"a' (a"'a! $ar' e!"aa!

    e*er')aa! ela'a! +#!")' taa (er'#t!-a "#!a *e*erle

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    39/57

    Hal 3% dari 57 

    SL er'$e (er'#t!-a SL era!&a!"a! )erta e!'la'a! $ala*

    ra!"a )ert'+'a)'.

    5.  Taa Pe*(!"ara!

     Taa e*(!"ara! a$ala ra!"a'a! e"'ata! $e!"a! e!$eata!

    $e!)tr#)' -a't# *e!"#ra' *ater'al $a!/ata# *!e! (a!"#!a!

    $ar' (a!"#!a! ter(a!"#! -a!" $'t#a! #!t# *e*'!'*ala! )a*a

    !)tr#)' $a! *e!'!"ata! !'la' "#!a *ater'al $e!"a! 7ara

    *e!$aata! *ater'al ata# *!e! (a!"#!a! -a!" *a)' $aat

    $'"#!aa! e*(al' reuse  $a! #!t# *e!$aata! *ater'al (ar#

    *elal#' r)e) )'l#) #la!" recycle .

    Al#r taa e*(!"ara! a$ala )e(a"a' (er'#t9

    a. 

    e*(!"ara! $'la#a! le e!-e$'a &a)a -a!" *ete! $'

    ('$a!"!-a.

    (.  ela)a!aa! '$e!t'+'a)' *!e! (a!"#!a! -a!" $aat $'$a#r

    #la!", $'*a!+aata! e*(al' $a!/ata# $'*#)!aa!.

    7. 

    e!-#)#!a! $#*e! re!7a!a te!') e*(!"ara! RTB -a!"

    *e*#at a!tara la'! *et$l"' e*(!"ara! $a! e!"ellaa!

    )#*(er $a-a -a!" *el'#t' a!tara la'! a)e *ater'al, te!a"a,

    eralata! -a!" $'er"#!aa!, e!""#!aa! e!er"' $a! a'r.

    $. 

    $ala* *e!-#)#! RTB ar#) *e*ert'*(a!"a! e!$eata! )'l#)

    $a#r *ater'al tert#t# cradle to cradle  $ala* $a#r

    #la!"/e*a!+aata! e*(al'/e*#)!aa! *ater'al a)'l e"'ata!

    e*(!"ara!.

    e. 

    e!"aa! er*!a! er)et#a! ata) RTB ea$a e*er'!ta

    a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)'  #!t# DKI Jaarta -a!"$'t#a! ea$a SKPD -a!" *e*('$a!"' (a!"#!a! "e$#!" $a!

    SKPD tera't la'!!-a, $')erta' $e!"a! lara! tera'r a)'l

    e*er')aa! )e7ara (erala a$a taa e*a!+aata!.

    +. 

    ela)a!aa! e"'ata! e*(!"ara! )e)#a' $e!"a! $#*e! RTB

     -a!" $'tetaa! )etela *e!$aata! er)et#a! $ar' SKPD -a!"

    *e*('$a!"' (a!"#!a! "e$#!" $a! SKPD tera't la'!!-a, -a!"

    $'tetaa! le (#at'/%al'ta ata# "#(er!#r #!t# Pr6'!)' DKI

     Jaarta.

    ". 

    ela)a!aa! e"'ata! e*(!"ara! $'la#a! $e!"a! e!$eata!

    $e!)tr#)' )e)#a' $e!"a! re!7a!a te!') e*(!"ara! $a!

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    40/57

    Hal ", dari 57 

    *et$e -a!" $'#)#la! $ala* RTB $a! *e!"a7# ea$a tar"et

    '!er&a ata# tl ##r.

    ela)a!aa! e"'ata! e*(!"ara! $'#a-aa! )e*a)'*al

    *#!"'! $'la#a! )e7ara *a!#al $a!/ata# *e!""#!aa!

    eralata! (erat )e7ara at'3at'.

    '. 

    e*'l'a! $a! e*')aa! *!e! (a!"#!a! -a!" $aat $'$a#r

    #la!", $'*a!+aata! e*(al', $a!/ata# $'*#)!aa!.

     &. 

    ela)a!aa! $#*e!ta)' a$a )et'a taaa! e*(!"ara!,

    ter!a)# $a+tar *!e! (a!"#!a! $a!/ata# *ater'al -a!" $aat

    $'er"#!aa! e*(al' $a! $')'l#) #la!".

    elara! a)'l e"'ata! e*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" ea$a

    SKPD -a!" *e*('$a!"' (a!"#!a! "e$#!" "#!a *ela#a!

    e*#ta'ra! $ata (a!"#!a! "e$#!".

    l. 

    a)'l taa e*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" '&a# ter$'r' $ar'

    Lara! A'r Taa Pe*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    *e*#at $#*e!ta)' e)el#r#a! taa e*(!"ara!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    41/57

    Hal "1 dari 57 

    BAB IC

    PENYELENGGARAAN H2M

    A. 

     Taa Pe!-#)#!a! D#*e! RKH2M

     Taa e!-#)#!a! $#*e! RKH2M *er#aa! la!"a a%al #!t#

    *ela#a! e!'!"ata! aa)'ta) *a)-araat $a! *e*(a!"#!

    e)eaata! (er)a*a te!ta!" e!-ele!""araa! #!'a! '&a#.

    La!"a3la!"a $ala* e!-#)#!a! $#*e! RKH2M a$ala )e(a"a'

    (er'#t9

    1. 

    *'!'*al ter'l' )at# l'!"#!"a!/a*#!" -a!" ter)ele)' er

    a(#ate!/ta -a!" *a)-araat!-a *e*'l'' *'!at #!t#

    *ela)a!aa! e*(a!"#!a!/era%ata! (a!"#!a! "e$#!" #!'a!

    #!t# *e*e!#' er)-arata! #!'a! '&a#.

    2. 

    aa('la $'(#t#a!, $aat $'(e!t# le*(a"a e)%a$a-aa! *a)-araat

    #!'a! '&a# "#!a *ela#a! e!$ataa!, '$e!t'+'a)', $a! e!e!t#a!

    r'r'ta) $ala* '*le*e!ta)' #!'a! '&a# $' *a)-araat, ter*a)#

    )e*a $a! *ea!')*e !tr'(#)' -a!" aa! $'la#a!.

    ;. 

    re)e!ta)' te!') $ar' aarat Pe*er'!ta/e*er'!ta a(#ate!/ta

    ata# e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta $a!/ata# 'a -a!"

    *ete! -a!" $'t#! #!t# *e!-a*a'a! *et$e ere!7a!aa!

    te!'), ela)a!aa!, e!"a%a)a! $a! e*a!+aata! #!'a! '&a#

    ea$a *a)-araat -a!" (era)al $ar' l'!"#!"a!/a*#!" -a!"

    ter)ele)'.

    =. 

    e!$a*'!"a! te!') le aarat Pe*er'!ta/e*er'!taa(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta $a!/ata#

    'a -a!" *ete! -a!" $'t#! $ala* *ela#a! '$e!t'+'a)'

    a!at*' $e!a, ta*a, $a! t!"a! $ar' #!'a! -a!" $'#)#la!

    $ala* e*e!#a! t'!"at '!er&a -a!" $''!"'!a!.

    5. 

    e!-#)#!a! DED $a! RAB $ar' a)'l '$e!t'+'a)' #!'a! )e$era!a

    '&a#, )e)#a' $e!"a! t'!"at '!er&a -a!" $'araa! ter7aa' *el'#t'

    e!"#ra!"a! !)#*)' e!er"', e!"#ra!"a! !)#*)' a'r, e!"ellaa!)a*a )e7ara *a!$'r', e!""#!aa! *ater'al (a!"#!a! lal $a!

    ra*a l'!"#!"a! $a! t'*a)' +#!")' r#a!" ter(#a '&a#

    eara!"a!.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    42/57

    Hal "2 dari 57 

    e!-#)#!a! re!7a!a te!') !)tr#)', re!7a!a ela)a!aa!

    !)tr#)', re!7a!a e!"a%a)a! !)tr#)', re!7a!a era%ata! $a!

    e*a!+aata! #!'a! '&a# $')erta' $e!"a! e!&ela)a! !tr'(#)' $a!

    *ea!')*e elat'a! te!') -a!" $'erl#a! )erta re!7a!a e!$a!aa!

    $a! !tr'(#)' -a!" $')eaat' $ar' *a)-araat $a!/ata#

    Pe*er'!ta/e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)'

    #!t# DKI Jaarta.

    B. 

     Taa Pela)a!aa! K!)tr#)'

     Taa ela)a!aa! !)tr#)' *er#aa! (e!t# $ar' #a-a e!'!"ata!

    !)er6a)' e!er"', a'r, $a! )#*(er $a-a la'!!-a )e(a"a'*a!a ter7a!t#*

    $ala* $#*e! RKH2M -a!" $''*le*e!ta)'a! ea$a (a!"#!a!

    "e$#!" #!'a! *a)-araat.

    La!"a3la!"a $ala* taa ela)a!a! !)tr#)' a$ala )e(a"a'

    (er'#t9

    1. 

    '$e!t'+'a)' ela)a!a !)tr#)' le e!$a*'!" $ar'

    Pe*er'!ta/e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)'

    #!t# DKI Jaarta. Pela)a!aa! !)tr#)' $aat $'la#a! le*a)-araat $a!/ata# e!-e$'a &a)a ela)a!a !)tr#)'.

    2. 

    elat'a!/e!$a*'!"a! te!') le Pe*er'!ta/e*er'!ta

    a(#ate!/ta ata# e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta ea$a

    e*'l'/e!""#!a #!'a! $a! ela)a!a $a! !)tr#)' *e!"e!a'

    er)-arata! te!'), *et$l"' !)tr#)', $a! er*a)alaa!

    !)tr#)'.

    ;. 

    *ela#a! e!"a%a)a! te!') )e7ara (erala tera$a #!'a! '&a#

    #!t# *e!&a*'! r)e) al' e!"eta#a! transfer -nowledge)  ea$a

    *a)-araat $aat terla)a!a $e!"a! (a'.

    =. 

    *e*(er'a! e!'la'a! a'r *e!"e!a' 7aa'a! '!er&a !)er6a)'

    e!er"' $a! a'r $a! )#*(er $a-a la'!!-a a$a a)7a !)tr#)'

    )e(el#* $'*a!+aata!.

    8. 

     Taa Pe*a!+aata!

     Taa e*a!+aata! H2M ter$'r' $ar' taa e*el'araa!, e*er')aa!

    (erala $a! era%ata! (a!"#!a! -a!" #ta*a!-a $'la#a! le

    e*'l'/e!""#!a #!'a!. La!"a3la!"a -a!" $'la#a! a$a taa

    e*a!+aata! a$ala9

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    43/57

    Hal "3 dari 57 

    1. 

    Ma)-araat *ela#a! e*el'araa! $a! era%ata! ata) #!'a!

    '&a#!-a (er$a)ara! $#*e! RKH2M -a!" $')eaat'.

    2.  Pe*er'!ta $a!/ata# e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta

    e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta *ela#a! e*a!ta#a! $a!e6al#a)' )e7ara (erala te!ta!" ela'a! +#!")' $a! '!er&a #!'a!

    '&a#.

    ;. 

    Pe*er'!ta $a!/ata# e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta

    e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta *e*(er'a! a$6') te!')

    ea$a e*'l'/e!""#!a #!'a! '&a# te!ta!" *et$e e*el'araa!

    $a! era%ata! (a!"#!a! (er$a)ara! ata) er*'!taa! $ar'

    e*'l'/e!""#!a #!'a!.

    =. 

    Pe*er'!ta $a!/ata# e*er'!ta a(#ate!/ta ata# e*er'!ta

    e*er'!ta r6'!)' #!t# DKI Jaarta $aat *ela#a! e!$ataa!

    te!ta!" #!'a! '&a# )e(a"a' (a"'a! $ar' e!$ataa! (a!"#!a! "e$#!".

    D. 

     Taa Pe*(!"ara!

     Taa e*(!"ara! (a!"#!a! "e$#!" '&a# a$ala taa e*(!"ara!

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# $e!"a! *e!""#!aa! e!$eata! $e!)tr#)'

    $e!"a! *elea) *!e!3*!e! (a!"#!a! -a!" -a!" (ert#a!

    *e*'!'*ala! )a*a !)tr#)' $a! *e!'!"ata! !'la' "#!a $ar'

    *ater'al #!'a!. La!"a3la!"a -a!" $'la#a! a$a taa

    e*(!"ara! a$ala9

    1. 

    '$e!t'+'a)' ata) (a"'a!3(a"'a! *!e! #!'a! -a!" aa! $'(#a!",

    $'$a#r #la!", $'er"#!aa! e*(al', $a!/ata# $'&a$'a! )a*a

    !)tr#)' #!t# e!""#!aa! $' *a)a *e!$ata!".

    2. 

    ela)a!aa! e*(!"ara! (er$a)ara! re!7a!a -a!" ter7a!t#*

    $ala* $#*e! RKH2M -a!" $'$#*e!ta)'a! )e7ara le!"a.

    ;. 

    e*')aa! )a*a !)tr#)' (er$a)ara! ate"r' *ater'al -a!"

    $aat $a! t'$a $aat $'$a#r #la!".

    =.  e!"'r'*a! )a*a !)tr#)' #!t# $'ella )e7ara *a!$'r' ata#

    $')eraa! ea$a 'a et'"a.

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    44/57

    Hal "" dari 57 

    BAB C

    PELAPORAN DAN PENDATAAN

    Pelara! $a! e!$ataa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'la)a!aa! $ala* ra!"a

    *e!"eta#' t'!"at '*le*e!ta)' e!-ele!""araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a# $'

    $aera, )erta eerl#a! ere!7a!aa! $a! e!"e*(a!"a! e('&aa! $' *a)a

    *e!$ata!" $ala* ra!"a e!'!"ata! !tr'(#)' e!"e*ata! e!er"',

    e!"e*ata! a'r, $a! )#*(er $a-a la'!!-a )e7ara ter##r.

    A. 

    Pelara! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#

    1. 

    Pelara! a$a Taa Pe*r"ra*a!

    Pelara! a$a taa e*r"ra*a! $'la#a! a$a a'r taa

    e*r"ra*a! (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" $')#)#! le e*'l'/

    e!"ella (a!"#!a! "e$#!" '&a# ata# e!-e$'a &a)a -a!" *ete!

    $ala* e!-#)#!a! r"ra* (a!"#!a! "e$#!" '&a#, -a!" $'t#a!"a!

    $ala* $#*e! Lara! A'r Pe*r"ra*a! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a#.

    Lara! A'r Pe*r"ra*a! Ba!"#!a! Ge$#!" H'&a# *e*#at9

    a. 

    $#*e!ta)' e)el#r#a! taa e*r"ra*a!: $a!

    (. 

    re*e!$a)' )erta r'ter'a te!') -a!" $aat $'e*(a!"a!*e!&a$' Kera!"a A7#a! Ker&a (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!"

    *el'#t'9

    1  +#!")' $a! la)'+'a)' (a!"#!a! "e$#!" '&a# )e)#a' $e!"a!

    ate"r' %a&'(, $')ara!a! $a! )#arela:

    la)' -a!" tela $'te!t#a! )erta etera!"a! re!7a!a ta

     -a!" $'erl#a!:

    )tat#) (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" $'(a!"#! -a!" *el'#t'

    (a!"#!a! "e$#!" '&a# (ar# $a!/ata# (a!"#!a! "e$#!" -a!"

    tela $'*a!+aata!:

    tar"et '!er&a -a!" e!$a $'7aa' -a!" $'(a!$'!"a! $e!"a!

    !$')' )eert' #*#*!-a (business as usual)   $ala* al

    e!"e*ata! e!er"', e!"e*ata! a'r, $a! )#*(er $a-a

    la'!!-a -a!" ter7a!t#* $ala* re!7a!a '*le*e!ta)' (a!"#!a!

    "e$#!" '&a# a(#ate!/ta ter)e(#t:

    aa('la tar"et '!er&a (a!"#!a! "e$#!" t'!"at a(#ate!/ta

    (el#* ter)#)#!, *aa $'tetaa! #!t# !)er6a)' e!er"'

    )e(e)ar 25@ $a! 10 @ #!t# !)er6a)' a'r:

     

    '$e!t'+'a)' e*a!"# ee!t'!"a! -a!" terl'(at $ala*

    e)el#r#a! r)e) e!-ele!""araa! $a! era! $a! t#"a) $ar'

    JDIH Kementerian PUPR

    http://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.htmlhttp://birohukum.pu.go.id/produk-hukum.html

  • 8/20/2019 LAMPIRAN PERATURAN MENTERI PEKERJAAN UMUM DAN PERUMAHAN RAKYAT NOMOR 02/PRT/M/2015 TENTANG B…

    45/57

    Hal "5 dari 57 

    *a)'!"3*a)'!" 'a, a!tara la'! e*'l'/e!"ella, e!-e$'a

     &a)a ere!7a!a, e!-e$'a &a)a ela)a!a !)tr#)' +')',

    e!""#!a (a!"#!a! "e$#!" '&a#, $'6')' era%ata! $a!

    e*el'araa! (a!"#!a! "e$#!" '&a#, $a! SKPD tera't:

    !)e)' a%al (a!"#!a! "e$#!" '&a# -a!" *el'#t' '$e!t'+'a)'

    e(#t#a! r#a!"3r#a!" #ta*a $a! e!#!&a!", alter!at'+ $e)a'!

    $a! te!l"' -a!" $'er"#!aa!