1

Coláiste Lurgan, Ráiteas Misin 2012

Bunaíodh Coláiste Lurgan chun cúrsaí Gaeilge den scoth a chur ar

fáil do scoláirí gur mian leo cur lena gcumas labhartha Gaeilge.

Déantar é seo i dtimpeallacht spreagúil, shábháilte ina gcothaítear

meas ar an gcultúr gaelach agus grá don teanga Ghaeilge.

Baintear úsáid as cur i láthair ilmheánach agus cur chuige nua-

aimseartha chun foghlaim na Gaeilge a dhéanamh níos tarraingtí

do scoláirí an lae inniu.

Tá sé mar chuspóir ag Coláiste Lurgan féachaint chuige, go

mbrathfaidh aon scoláire a bhíonn ar chúrsa Gaeilge anseo, slán

sábháilte ó aon sórt mí-úsáid, tromaíocht, bulaíocht nó faillí.

Tugtar tús áite i gcónaí don scoláire i ngach gné den chúrsa agus

féachtar chuige gurb iad na cleachtais sábháilteachta is fearr a

leantar.

Déantar é freisin trí roghnú cúramach a dhéanamh ar fhoireann uile

an Choláiste idir mhúinteoirí agus eile.

Déantar roghnú agus maoirseacht an-chúramach ar na tithe lóistín

ina bhfanann na scoláirí, ar na múinteoirí agus ar an bhfoireann

uile a fhostaíonn an Coláiste.

Tá freagracht ar chuile oibrí sa Choláiste cearta an scoláire a

chosaint ar chuile bhealach.

Oibríonn chuile dhuine ar fhoireann an Choláiste, mná tí san

áireamh, as lámha a chéile, chun na críche seo.

2

Coláiste Lurgan, Ráiteas Sábháilteachta 2012 Tá sé mar chuspóir ag Coláiste Lurgan a chinntiú, i gcás scoláirí a

thagann ar aon cheann de chúrsaí Gaeilge an Choláiste, go

mbrathfaidh siad sábháilte agus cosanta, le linn a dtréimhse anseo,

ó aon mhí-úsáid nó faillí. Cuireann Coláiste Lurgan an cuspóir sin i

gcrích trí roghnú agus maoirseacht an-chúramach a dhéanamh, i

gcomhar leis An Roinn Ealaíon, Oidhreachta agus Gaeltachta, ar

na tithe lóistín ina bhfanann na scoláirí. Déantar roghnú cúramach

freisin ar na múinteoirí agus ar an bhfoireann eile a fhostaíonn an

Coláiste, lena chinntiú go bhfaigheann na scoláirí togha na haire

uathu siúd atá ina mbun. Tá freagracht ar chuile oibrí sa Choláiste

cearta an scoláire a chosaint ar chuile bhealach.

Déanann Coláiste Lurgan chuile iarracht chun timpeallacht a

chruthú, ina bhfuil meas ar na scoláirí agus a gcearta, ina spreagtar

iad le caidreamh oscailte, iontaofa, a bheith acu le chuile dhuine sa

Choláiste. Cothaítear an timpeallacht seo freisin, taobh amuigh den

Choláiste m.sh. ina measc siúd atá freagrach as aire a thabhairt do

na scoláirí, cothaítear timpeallacht ina gcaitear le chuile scoláire

acu mar dhuine ar leith.

Is é polasaí daingean Choláiste Lurgan déileáil láithreach, ina

iomláine, agus go cothrom, le haon cheist a thagann chun cinn faoi

leas aon scoláire.

Tá baill foirne i gColáiste Lurgan, agus is teagmhálaithe

ainmnithe iad, mar atá, An Bainisteoir, Mícheál Ó Foighil,

agus Príomhoide an Chúrsa, is é a gcúram a bheith ina

dteagmhálaithe le gníomhaireachtaí eile; cabhrú le agus treoir a

thabhairt do bhaill foirne/fostaithe a bhfuil imní orthu faoi chosaint

scoláirí. Tá na teagmhálaithe ainmnithe seo freagrach as polasaí

cosaint scoláirí an Choláiste a chur i bhfeidhm. Tá dualgas orthu

a chur in iúl láithreach, do Sheirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh,

Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (F.S.S.) áitiúil, agus/nó

don Gharda Síochána faoi aon tuairisc, líomhain(tí), nó ábhar

imní maidir le mí-úsáid scoláire/í.

3

Coláiste Lurgan Ráiteas Rúndachta 2012

Tá sé mar pholasaí cosanta scoláirí i gColáiste Lurgan, cosaint a

thabhairt i gcónaí do leas chuile scoláire, trí chosaint a thabhairt

dóibh in aghaidh aon sórt díobháil coirp, gnéis nó mothúcháin.

Is ar bhonn riachtanais is cóir faisnéis faoi ábhar imní nó measúnú

faoi mhí-úsáid nó faillí ar scoláire a roinnt leis na húdaráis

reachtúla, ábhartha.Ní féidir aon ghealltanas rúndachta a thabhairt.

Déantar é seo soiléir dóibh siúd ba cheart a bheith ar an eolas faoi.

Áit a bhfuil imní faoi shábháilteacht scoláire(í), caithfear eolas a

roinnt ar bhonn ‘eolas ar bhonn riachtanais’ ar mhaithe le leas an

scoláire.

Ní bhreathnaítear ar roinnt eolais/faisnéise mar seo, leis na

gníomhaireachtaí reachtúla, ar mhaithe le scoláire(í) a chosaint,

mar shárú rúndachta.

Tá sé de cheart ag tuismitheoirí agus ag scoláirí a bheith ar an

eolas má tá aon eolas pearsanta fúthu á roinnt, ach amháin, i gcás

dá ndéanfaí a leithéid, go mbeadh an scoláire i gcontúirt bhreise.

Ní féidir faisnéis a fhaightear chun críche amháin a úsáid chun

críche eile, gan dul i gcomhairle leis an té a thug an fhaisnéis sin sa

gcéad áit.

Caithfear taifid agus eolas a bhailítear faoi aon scoláire a

choinneáil go sábháilte agus faoi rún in oifig an Choláiste áit nach

mbeidh fáil orthu ach ag Príomhoide an Chúrsa agus Bainisteoir an

Choláiste.

Coinneofar tuismitheoirí ar an eolas faoi aon imní a bheadh ann

maidir le leas a gclainne, agus iad ag freastal ar Choláiste Lurgan.

4

Treoirlínte d’Fhoireann Choláiste Lurgan

Céard is mí-úsáid ann? Tugtar mí-úsáid do dhaoine óga ar bhealaí éagsúla. Is féidir mí-úsáid a roinnt i gceithre chineál chatagóir: faillí, mí-úsáid mhothúchánach, mí-úsáid fhisiciúil agus mí-úsáid ghnéasach. Sainmhíniú ar ‘faillí’: Is féidir faillí a mhíniú i dtéarmaí easnaimh, nuair a fhulaingíonn páistí/daoine óga díobháil nó lagú suntasach forbartha trí bhia, éide, teas, sláinteachas, spreagadh intleachtúil, maoirsiú, sábháilteacht nó cúram leighis a cheilt orthu, nó nuair nach mbíonn ceangal acu le daoine fásta nó gean ag daoine fásta orthu. Is féidir díobháil a shainmhíniú mar dhrochíde nó lagú sláinte nó forbartha an pháiste/an duine óig. Déantar suntasacht na díobhála a mheas trí shláinte agus fhorbairt an pháiste/ an duine óg a chur i gcomparáid leis an leibhéal a mbeifí ag súil leis i gcás páiste/duine óg ar chomhaois leis nó léi. Sainmhíniú ar ‘mí-úsáid mhothúchánach’: Aimsítear drochúsáid mhothúchánach go hiondúil sa chaidreamh idir tuismitheoirí nó cúramóir agus páiste/duine óg seachas in eachtra amháin nó i bpátrún eachtraí. Tarlaíonn sé nuair nach sásaítear riachtanais forbartha an pháiste maidir le faomhadh (acceptance),comhsheasmhacht (consistency) agus slándáil (security). Mura bhfuil foirmeacha eile drochúsáide i gceist, is annamh a fheictear comharthaí nó airíonna fisiciúla. Seo roinnt samplaí: (i) saintréithe diúltacha a chur i leith páiste/duine óg, trí cháineadh seasmhach, searbhas, naimhdeas agus ag fáil lochta orthu;

5

(ii) gan tacaíocht mhothúchánach a bheith le fáil ag an bpáiste/duine óg óna thuismitheoirí nó óna chúramóir; (iii) freagracht a chur ar an duine óg ró-luath ina s(h)aol; (iv) ionchais (expectations) neamhréadúla ar inniúlacht an pháiste/an duine óg chun rud a thuiscint nó é féin a iompar nó a rialú ar bhealach áirithe; (v) bearta smachta atá ró-ghéar nó mí-réasúnta a úsáid; (vi) foréigean teaghlaigh a chur os comhair an pháiste; (vii) ábhar míchuí nó mí-úsáideach (abusive) a chur os comhair an pháiste/ an duine óg trí theicneolaíocht nua. Sainmhíniú ar ‘mí-úsáid fhisiciúil nó chorpartha’: Is éard atá i mí-úsáid fhisiciúil páiste/duine óg, ná iompar a bhfuil dochar fisiciúil iarbhír (actual) nó féideartha (potential) ag baint leis, de thoradh idirghníomhaíochta atá go réasúnta faoi smacht tuismitheora nó duine i bpost freagrachta nó cumhachta. D’fhéadfadh eachtra amháin a bheith i gceist nó eachtraí arís is arís eile. Is féidir na rudaí seo a leanas a bheith i gceist le mí-úsáid fhisiciúil: (i) píonós dian corpartha; (ii) plancadh, leangadh, bualadh nó ciceáil; (iii) brú, croitheadh nó caitheamh; (iv) an páiste a scanrú le bagairtí; (v) baol a cheadú, ceal dóthain curaim a thabhairt don duine óg, nó baol a chruthú go dtarlódh díobháil/dochar mór don pháiste/duine óg dá bharr. Sainmhíniú ar ‘mí-úsáid ghnéasach’: Tarlaíonn mí-úsáid ghnéasach nuair a bhaineann duine eile úsáid as páiste/duine óg dá shásamh nó dá fhloscadh (excitement) gnéasach féin, nó ar mhaithe le sásamh nó floscadh gnéasach daoine eile. Samplaí de mhí-úsáid ghnéasach a thugtar do pháistí/daoine óga is ea:

6

(i) gníomh gnéasach ar bith a dhéantar d’aon turas i láthair an pháiste/duine óg nó ar pháiste/duine óg (ii) nochtadh na mball gnéasach nó gníomh gnéasach ar bith a dhéantar d’aon turas i láthair an pháiste/duine óg (iii) glacaireacht i láthair an pháiste/duine óg nó páirtíocht an pháiste/duine óg i ngníomh na glacaireachta (iv) aon chaidreamh collaí le páiste/duine óg (v) Chomh fada agus a bhaineann leis an dlí coiriúil, is seacht mbliana déag d’aois (17), do bhuachaillí agus do chailíní araon an aois toilithe do chaidreamh collaí/gnéasach Tuairisciú ar Mhí-Úsáid Scoláirí agus ar Amhras faoi Mhí-Úsáid Scoláirí Má thugann scoláire tuairisc faoi mhí-úsáid, do dhuine atá ag obair

sa Choláiste, ba cheart gníomhú mar seo a leanas láithreach:

Tá sé tábhachtach an scoláire a chur ar a shuaimhneas agus a

rá leis go raibh an ceart aige labhairt le duine éigin faoin

scéal.

Tá sé tábhachtach fanacht socair agus gan aon fhreagairt

mhíchuibheasach a léiriú faoinar dúradh leat.

D’fhéadfadh faitíos a bheith ar an scoláire, mar go

bhféadfadh bagairt a bheith déanta air gan focal a inseacht

d’aon duine faoinar tharla.

Is ceart a rá leis an scoláire nach bhfuil aon mhilleán air/

uirthi agus go ndearna sé/sí an rud ceart agus go bhfuil

moladh ag dul dóibh as labhairt le duine éigin faoin scéal.

Ná déan aon scrúdú fisiciúil ar an scoláire, ach scríobh síos

(gan an scoláire i láthair) aon chomharthaí seachtracha a

thugann tú faoi deara.

7

Ná leag lámh ar an bpáiste agus ná lig don scoláire éadaí a

bhaint nó a ardú - agus ná déan tú féin é ach an oiread.

Ní ceart rúndacht a ghealladh don scoláire, ach is ceart a rá

leo nach dtabharfar aon eolas faoin ngearán ach do dhuine nó

daoine go gcaithfidh an t-eolas a bheith acu, d’fhonn an scéal

a réiteach.

Caithfear gníomhú láithreach, go speisialta, má tá an scoláire

fós sa suíomh inar tharla an mhí-úsáid. Is ceart dul i

dteagmháil, láithreach, leis an teagmhálaí ainmnithe i.e.

Bainisteoir an Choláiste agus/nó Príomhoide an Chúrsa.

Déanfaidh seisean teagmháil leis an oifigeach cuí i Seirbhísí

Leanaí agus Teaghlaigh, Feidhmeannacht na Seirbhíse

Sláinte (F.S.S.) áitiúil, faoin scéal.

Seachain ceisteanna, chomh fada agus is féidir, go speisialta

saincheisteanna faoin sórt mí-úsáide a bhí i gceist.

Ná cuir focail i mbéal an scoláire.

Is ceart tuairisc a scríobh ar an eachtra, (gan an scoláíre i

láthair), tuairisc ina mbeidh na sonraí ar fad faoin eachtra

tugtha m.sh. céard a dúradh, agus tuairisc ar iompar an

scolaíre féin.

Is ceart síniú agus dáta a bheith ar an tuairisc agus í

thabhairt don Phríomhoide lena coinneáil in áit

shábháilte.

Tá sé de cheart ag Cúirt Dlí an tuairisc seo a lorg faoi sub

poena dá mbeadh cás dlí i gceist.

Tá sé de dhualgas ar aon duine, bean tí/fear tí san áireamh,

atá in amhras nó a gcuirtear in iúl dó/di gur tugadh nó go

8

bhfuiltear ag tabhairt mí-úsáid do scoláire, é sin a chur in iúl

do na húdaráis chuí, láithreach.

Is ceart a inseacht don scoláire céard a tharlóidh ina dhiaidh

sin. Ba cheart gur duine tuisceanach a dhéanfadh é seo sin nó

an duine ainmnithe.

Níor cheart don duine ar labhair an scoláíre leis ar dtús, éirí

ró-cheangailte leis an gcás, ach is ceart leanacht ag tabhairt

tacaíochta, go discréideach, don scoláire. Tá an scéal as do

lámhasa chomh luath agus a thuairiscíonn tú é.

Ná ceistigh an scoláire arís.

Is féidir go mbeadh tionchar pearsanta ar an éisteoir ag an

gcur síos ar an mí-úsáid a thugann an scoláire. Ba cheart don

éisteoir fáíl a bheith aige ar na daoine ainmnithe más gá, a

chuirfeadh comhairle air féin, gan rúndacht an cháis a shárú.

I gcás gur le bean tí a dhéantar an gearán:

Caithfidh an bhean tí cuntas scríofa a choinneáil ar pé gearán

nó líomhain a dhéanann an scoláire, an t-am agus an dáta ar

dearnadh é.

Ní mór aon rud a thugtar faoi deara maidir le mí-úsáid

scoláirí a thaifeadadh, mar aon le dátaí, amanna agus aon

eolas ábhartha eile faoin gcás.

Nuair a dhéanann scoláire gearán nó líomhain le duine

caithfear a fháil amach cár tharla an eachtra m.sh. sa mbaile,

sa teach lóistín, nó sa Choláiste.

Is ceart an méid eolais atá an scoláire sásta a thabhairt duit

faoin eachtra a scríobh síos, gan ceisteanna a chur.

Caithfidh an bhean tí/fear tí dul i dteagmháil láithreach le

Príomhoide an chúrsa.

9

Tá dualgas airsean/uirthise dul i dteagmháil le Seirbhísí

Leanaí agus Teaghlaigh, Feidhmeannacht na Seirbhíse

Sláinte, agus an scéal a chur in iúl freisin do Bhainisteoir an

chúrsa. I gcás nach bhfuil fáil ar an mBainisteoir ná ar an

bPríomhoide caithfidh bean an tí dul i dteagmháil le FSS.

Ról tacaíochta agus ní ról fiosraithe atá ag bean an tí.

Caithfear breithiúnas faoi mhí-úsáid a fhágáil faoi dhaoine

gairmiúla.

I gcás go ndéanann scoláire gearán faoi bhean tí nó aon bhall

eile den teaghlach, caithfidh Príomhoide an chúrsa an scéal a

fhiosrú láithreach.

Caithfear an scéal a chur i láthair bhean an tí ar dtús ach ainm

an té a rinne an gearán /líomhain a choinneáil faoi rún.

Coinneofar tuismitheoirí an scoláire ar an eolas faoin scéal ón

tús.

I gcás gur faoin bPríomhoide a dhéantar an líomhain nó an

gearán, caithfear an scéal a chur in iúl láithreach do

Bhainisteoir an chúrsa.

Más faoi mhúinteoir nó fostaí sa Choláiste an gearán nó an

líomhain is ceart dul chuig Príomhoide an chúrsa láithreach,

agus rachaidh seisean i dteagmháil le Seirbhísí Leanaí agus

Teaghlaigh, Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte agus/nó na

Gardaí Síochána.

Cuirfidh an Príomhoide an múinteoir nó an fostaí sin ar

fionraí láithreach nó tabharfaidh sé malairt oibre dó/di.

10

Foirm chaighdeánach chun imní faoi chosaint nó leas scoláirí a

thuairisciú: 1 Dáta na tuairisce:

2 Ainm an tuairisceora:

3 Seoladh an tuairisceora:

4 An gaol atá ag an tuairisceoir leis an scoláire atá i gceist:

5 An modh tuairiscithe, glaoch teileafóin, glaoch pearsanta chuig

an bPríomhoide:

6 Mionsonraí teaghlaigh:

7 Mionsonraí faoin scoláire atá i gceist, cuir sa mbosca thíos

Freagracht maidir le mí-úsáid scoláire, nó faillí i scoláire, a thuairisciú

Má tá amhras ann go bhfuil mí-úsáid á thabhairt do scoláire nó

faillí á dhéanamh ann, tá sé tábhachtach é sin a inseacht do

Sheirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS agus bonn a chur faoi na

cúiseanna imní leis an oiread faisnéise agus is féidir a fháil.

Ba chóir an méid a fheictear a thaifeadadh go cruinn ag cuimsiú

dátaí, amanna, ainmneacha, ionaid, comhthéacs agus faisnéis ar

bith eile a bheadh ábhartha. Sínigh agus cuir dáta leis.

Sloinne:

Ainm:

Dáta Breithe:

Fireann/Baineann:

Ainm Eile:

Seoladh:

Seoladh Poist (má tá difríocht ann):

Uimhir Theileafóin:

11

Ba chóir a bheith cúramach faoin gcaoi a ndéantar faisnéis den

tsórt sin a stóráil, agus faoi na daoine dá dtaispeántar í.

Ba chóir do chuile dhuine a bheith san airdeall mar go bhféadfadh

mí-úsáid a bheith á tabhairt do na scoláirí a bhfuil siad i dteagmháil

leo nó go bhféadfadh faillí a bheith á dhéanamh orthu.

Ba chóir Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS a chur ar an eolas i

gcónaí nuair atá ábhar réasúnta imní ag duine gur tugadh mí-

úsáid do scoláire, nó go bhfuil mí-úsáid á tabhairt dó nó di, nó go

bhfuil an baol ann go dtabharfar.

Coinneofar tuismitheoirí ar an eolas faoi aon imní a bheadh ann

maidir le leas a gclainne, agus iad ag freastal ar Choláiste Lurgan.

Seo coimriú ar na prionsabail ba chóir a leanúint maidir le mí-

úsáid nó faillí scoláire/í a thuairisciú:

(i) Caithfear tús áite a thabhairt do shábháilteacht agus leas an

scoláire

(ii) Ba chóir tuairiscí a sheoladh gan mhoill chuig Seirbhísí Leanaí

agus Teaghlaigh, FSS. An Príomhoide nó An Bainisteoir a

sheolfaidh iad.

(iii) Caithfidh teagmhálaithe ainmnithe a bheith ar an gcúrsa chun

faillí nó mí-úsáid a thuairisciú

Ní mór do chuile eagraíocht, idir phoiblí agus phríobháideach,

a sholáthraíonn seirbhísí do leanaí nó a bhíonn i dteagmháil

dhíreach le leanaí go rialta:

(i) Duine faoi leith a ainmniú le bheith ina theagmhálaí le

gníomhaireachtaí eile agus le cabhrú le baill foirne nó oibrithe

deonacha a bhfuil ábhar imní acu faoi chosaint leanaí.

(ii) Beidh an teagmhálaí ainmnithe freagrach as a chinntiú go

leantar an nós imeachta tuairiscithe caighdeánach.

(iii) Ba chóir don teagmhálaí ainmnithe a chinntiú go bhfuil cur

amach acu ar chosaint leanaí agus ní mór dó/di aon oiliúint a fháil

a mheastar a bheith riachtanach chun iad féin a choinneáil ar an

eolas maidir le forbairtí nua.

12

Nós Imeachta Tuairiscithe Caighdeánach Má tá ábhar imní maidir le mí-úsáid nó faillí le tuairisciú ag duine,

ba cheart don té sin dul i dteagmháil leis an bPríomhoide nó leis an

mBainisteoir láithreach. Caithfidh an Príomhoide/Bainisteoir dul i

dteagmháil le Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS.

Is féidir tuairisc a dhéanamh go pearsanta, ar an teileafón nó i

scríbhinn.

Ní ceart ar chúinse ar bith scoláire a fhágáil i riocht ina bhféadfaí

díobháil a dhéanamh dó/di nó go mbeadh sé/sí i mbaol díobhála ag

feitheamh ar idirghabháil FSS.

Nuair nach féidir leis an bPríomhoide nó an Bainisteoir dul i

dteagmháil le Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS, ba chóir

dóibh dul i dteagmháil leis na Gardaí.

Is féidir é sin a dhéanamh ag Stáisiún Garda ar bith.

Is ceart an Fhoirm Thuairiscithe Chaighdeánach a úsaid chun

ábhair imní maidir le cosaint agus leas leanaí a thuairisciú do

Sheirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh FSS.

Faisnéis atá le cur san áireamh agus tuairisc á tabhairt:

Ba chóir an méid agus is féidir de na sonraí seo a leanas a chur

ar fáil:

(i) ainm, seoladh agus aois an scoláire faoina bhfuil an tuairisc á

tabhairt;

(ii) ainm an choláiste ar a bhfuil an scoláire ag freastal;

(iii) ainm agus sonraí teagmhála an duine atá ag tuairisciú an

abhair imní;

(iv) cibé an gairmí, duine a oibríonn le gasúir nó duine den phobal

an té atá i mbun tuairiscithe;

(v) gaol an tuairisceora leis an scoláire;

13

(vi) cuntas iomlán faoin mbonn atá leis an ábhar imní maidir le

cosaint agus leas an scoláire, m.sh. mionsonraí faoin líomhain,

faoin eachtra, dátaí, tuairisc ar aon díobháil, srl.

(vii) ainmneacha agus seoltaí tuismitheoirí nó cúramóirí an

scoláire;

(viii) ainmneacha na ngasúir eile atá sa teaghlach;

(ix) ainm, seoladh agus sonraí an duine faoina líomhnaítear cúis

imní maidir leis an scoláire a thabhairt más eol

(x) tuairim an scoláire féin, agus na dtuismitheoirí nó na

gcúramóirí, más eol nó más ábhartha é;

(xi) ainmneacha agus seoltaí pearsanra nó gníomhaireachtaí eile a

bhfuil baint acu leis an scoláíre, m.sh.

dochtúir, oibrí sóisialta, altra sláinte poiblí, Gardaí, srl;

(xii) aon fhaisnéis ábhartha eile.

(xiii) Más foirm thuairiscithe atá in úsáid caithfidh síniú agus dáta

a bheith leis.

14

Comharthaí agus airíonna na mí-úsáide do

ghasúir

Ba chóir a bheith in amhras faoi fhaillí sna cásanna seo a leanas:

tréigean

gasúir a bheith á bhfágáil leo féin an t-am ar fad gan dóthain

cúraim ná maoirseachta

míchothú, easpa bia, bia mífheiliúnach, nó beathú taomach;

easpa teasa;

easpa éide leormhaith;

gan aird ar shláinteachas bunúsach;

easpa cosanta agus nochtadh do dhíobháil, a chuimsíonn

díobháil mhorálta nó easpa maoirseachta a d’oirfeadh d’aois

an ghasúir;

cliseadh leanúnach maidir le freastal ar scoil, nó ranganna;

easpa dóthain spreagadh intleachtúil i gcás scoláirí ar chúrsa

Gaeilge;

teip neamhorgánach forbartha, i.e. gasúr nach bhfuil ag cur

meáchain suas, ní hamháin mar gheall ar mhíchothú ach

freisin mar gheall ar dhíothacht mhothúcháin;

teip cúram leordhóthanach a chur ar fáil i gcomhair

fadhbanna leighis agus forbartha an ghasúir;

dúshaothrú, ró-oibriú.

(airíonna = symptoms)

15

Próiseas Earcaíochta Foirne

(i) Caithfear aon phost a bheadh le líonadh a fhógairt chomh

forleathan agus is féidir agus cursíos aontaithe a thabhairt ar phoist

foirne a bheadh le líonadh

(ii) Dea-chleachtas a chinntiú maidir le hearcú foirne, áisitheoirí

agus oibrithe deonacha, lena n-áirítear grinnfhiosrúchán i.e. foirm

imréitigh an Gharda Síochána, do chuile bhall foirne.

Caithfear litreacha molta (do Chinnirí) a éileamh agus a iniúchadh

(iii) Oiliúint ionduchtaithe a sholáthar mar aon le promhadh,

maoirseacht agus bainistiú leanúnach, nuair is gá

(iv) Caithfear a chinntiú go bhfuil baill foirne & fostaithe ar an

eolas faoi conas comharthaí mí-úsáide nó faillí gasúir a aithint;

(v) Treoir agus nósanna imeachta a fhorbairt do bhaill foirne agus

d’fhostaithe a bhféadfadh ábhar réasúnta imní a bheith acu faoi

shábháilteacht agus leas scoláirí a bhfuil baint acu leis an

gColáiste.

(vi) Duine amháin a ainmniú mar theagmhálaí le gníomhaireachtaí

eile agus le bheith ann le cabhrú le baill foirne a bhfuil imní orthu

faoi chosaint scoláirí. Beidh an duine ainmnithe freagrach as insint

do Sheirbhísí Leanaí & Teaghlaigh FSS nó don Gharda Síochána,

faoi líomhaintí nó ábhar imní maidir le mí-úsáid scoláirí.

(vii) Treoir maidir le tréimhse fionraíochta a leagan síos.

Leanann fionraíocht tréimhse fiosrúcháin faoi bhall foirne.

(viii) Caithfidh conarthaí fostaíochta a bheith aontaithe idir an

16

bhainistíocht agus na fostaithe.

Bainistíocht Foirne

Maoirseacht

Maidir le maoirseacht agus tacaíocht d’fhoireann atá ag obair

cheana nó d’fhoireann nua, caithfidh siad .i.e. na baill, a bheith ar

an eolas faoi chineál agus minicíocht na tacaíochta agus na

maoirseachta m.sh. cruinnithe foirne agus cruinnithe duine le

duine.

Ionduchtú

Maidir le hionduchtú foirne, ba cheart go bhfaigheadh chuile bhall

foirne, cinnirí agus cúntóirí san áireamh cuma páirtaimseartha nó

lánaimseartha iad, ionduchtú sa bPolasaí Cosaint Leanaí.

Caithfear an polasaí sábháilteachta a chur i láthair agus a mhíniú

do na baill foirne idir mhúinteoirí agus fostaithe eile. Caithfidh

chuile dhuine aontú leis an bPolasaí.

Caithfidh chuile bhall foirne, cinnirí agus cúntóirí, cuma

páirtaimseartha nó lánaimseartha iad, dearbhhú go nglacann siad

leis an bPolasaí Cosaint Leanaí

17

Cód Iompair/Iompraíochta do na scoláirí:

Is mian le Bainisteoir, Príomhoide, múinteoirí agus chuile

dhuine i gColáiste Lurgan go mbrathfadh tú slán anseo, agus

go mbainfidh tú taitneamh agus tairbhe as do chúrsa linn.

Má tá faitíos nó imní ort faoi aon rud, má tá tú mí-shona nó

trí chéile ag aon duine nó rud, má tá mí-úsáid nó bulaíocht á

dhéanamh ort, labhair láithreach le duine éigin go bhfuil

muinín agat as m.sh. múinteoir, Príomhoide, nó cara maith.

Ná labhair ach le duine/daoine go bhfuil aithne agat air/orthu.

Má bhraitheann tú nach bhfuil tú sábháilte, téigh láithreach

go dtí duine nó áit lena/ina mbrathfaidh tú slán.

Labhair le duine éigin faoi bharróga, póga nó teagmhálacha

eile coirp mí-chuí nó aon imní eile a bheadh ort.

Má bhrathann tú in aon chontúirt, ó aon duine, nó ar aon

bhealach, lig béic, le aird a tharraingt & chun cúnamh a fháil.

Tá an scoláire freagrach as a iompar féin fad atá sé sa gColáiste.

Is ceart don scoláire meas a thaispeáint dá chomhscoláirí &

d’éinne go mbíonn sé i dteagmháil leo é ar an gcúrsa.

Caith le daoine eile mar ba mhaith leat go gcaithfí leat féin.

Tá an scoláire freagrach as a chuid rudaí féin.Caithfidh sé

aire a thabhairt dóibh, m.sh.éadaí, leabhra, málaí, bróga 7rl.

Caithfidh an scoláire a bheith in am don rang agus aire a

thabhairt dá chuid rudaí féin sa seomra ranga.

Níl sé de cheart ag scoláire cur isteach, ar bhealach ar bith, ar

mhúinteoir ná ar na scoláirí eile sa rang.

Caithfidh an scoláire glacadh le clárama an Choláiste maidir

le dul chuig an siopa, cois trá, chuig an bpáirc imeartha 7rl.

Leanfaidh an scoláire polasaí an Choláiste chun an áit a

choinneáil glan, m.sh. ná caith bruscar a timpeall na háite, sa

Choláiste féin, sa chlós, ná ar an gcosán.

Caithfidh scoláirí a bheith cúramach ar na bóithre & an

chontúirt a bhaineann le trasnú an bhóthair a thuiscint.

Fiú agus scoláirí in áiteacha poiblí, lasmuigh den Choláiste m.sh.

sa mbaile mór, tá rialacha an Choláiste fós i bhfeidhm.

18

Rialacha an Choláiste

Tá na rialacha ann le sábháilteacht na scoláirí agus na foirne a

chinntiú agus le cur le dea-riaradh Choláiste Lurgan.

Má bhriseann scoláire(í) rialacha an Choláiste, déileáil leis mar

seo:

Labhróidh múinteoir leis an scoláire/na scoláirí

Cuirfear in iúl don scoláire/na scoláirí nach bhfuiltear sásta

leis an iarracht atá siad a dhéanamh

Caithfear cead cainte a thabhairt dóibh agus a dtaobhsan den

scéal a chur i láthair

Má tá fadhb ag scoláire/scoláirí is ceart réiteach a fháil ar an

bhfadhb, más féidir

Má leanann an scoláire/na scoláirí ag briseadh na rialacha,

caithfear é/iad a chur chuig an bPríomhoide. Más gá,

labharfaidh an Príomhoide le Bainisteoir an Choláiste

Tabharfaidh an Príomhoide rabhadh don scoláire nach

nglacfar leis má bhriseann sé rialacha an Choláiste arís, agus

go dtarlódh go gcuirfí abhaile é

Labharfaidh an Príomhoide le tuismitheoirí/caomhnóirí an

scoláire

Gearrfar pionós cóir ar an scoláire

19

Cuirfear an scoláire/na scoláirí abhaile, más gá

Caithfear taifead scríofa, cruinn, ar an eachtra, bulaíocht, nó

pé briseadh rialacha a tharla, agus ar gach a mbaineann leis,

na céimeanna a glacadh i.e. plé leis na scoláirí,

tuismitheoirí/caomhnóirí, dlídóirí, gardaí 7rl, a choinneáil.

Caithfidh síniú agus dáta a bheith leis an taifead

Má tá an Príomhoide sásta gur bhris scoláire/scoláirí rialacha

a bhaineann le cosc ar alcól agus drugaí, nó imeacht ón teach

lóistín san oíche gan cead, níl an dara rogha ag an

bPríomhoide ach an scoláire/na scoláirí sin a chur abhaile.

20

Treoracha maidir le maoirseacht/sábháilteacht scoláirí, a thrasnaíonn an bóthar ag Coláiste Lurgan, chun dul go dtí Siopa an Phobail. Tugtar grúpa amháin scoláirí chuig Siopa an Phobail (Supervalue),

atá trasna an bhóthair ón gColáiste, chuile lá.

Roinntear na scoláirí i dtrí ghrúpa.

Déanann an grúpa atá le dul chuig an siopa, líne de

bheirteanna taobh istigh de bhalla an Choláiste, thart ar 5

mhéadar ón mbóthar.

Bíonn triúr múinteoirí agus beirt chúntóirí ar dualgas.

Bíonn múinteoir amháin agus cúntóir amháin ar dualgas ar

thaobh amháin i.e. taobh thall den bhóthar.

Bíonn múinteoir amháin agus cúntóir amháin ar dualgas ar an

taobh eile i.e. taobh an Choláiste den bhóthar.

Bíonn an tríú múinteoir ag coinneáil an líne siar, isteach ón

mbóthar.

Nuair atá an bóthar sábháilte téann na cúntóirí amach air lena

gcuid líreacáin (lollipops) ar a bhfuil an focal ‘Stop’ scríofa.

Scaoiltear uasuimhir de 20 scoláire sa turas trasna idir na

cúntóirí leis na líreacáin.

Níl cead ag aon scoláire rith ar an mbóthar

Níl cead acu aon mhoilleadóireacht a dhéanamh thart ar an

siopa.

Ag teacht ar ais ón siopa dóibh, siúlann na scoláirí ar ais

chuig an áit ónar thrasnaigh siad an bóthar nuair a bhíodar á

thrasnú ar dtús.

Nuair atá an grúpa scoláirí réidh sa siopa cuirtear ar ais

trasna an bhóthair arís iad de réir na dtreoracha i 2 thuas.

I gcás aon mhéiseáil nó iompar contúirteach, stopfar an cead

dul go dtí an siopa ar an/na scoláire/í sin don lá sin.

Meabhraítear na treoracha/rialacha seo go rialta do na

scoláirí, le linn an chúrsa.

21

Maoirseacht/Sábháilteacht scoláirí Choláiste Lurgan a

shiúlann ó thithe lóistín chuig an gColáiste

Siúlann cuid de scoláirí Choláiste Lurgan óna dtithe lóistín

chuig an gColáiste faoi dhó chuile lá agus ar ais chuig na

tithe lóistín, faoi dhó tráthnóna, le linn na gcúrsaí Gaeilge.

Siúlann na scoláirí, atá in aon teach lóistín le chéile, ina

ngrúpa ón teach lóistín chomh fada leis na soilse tráchta atá

gar don Choláiste.

De ghnáth bíonn an cinnire tí chun tosaigh orthu agus fanann

sé/sí ag na soilse tráchta go dtí go dtagann chuile dhuine sa

ghrúpa chomh fada leis na soilse.

Nuair a cheadaíonn na soilse dóibh é, siúlann siad ar fad

trasna an bhóthair chuig an gcosán coisithe ar an taobh eile,

agus as sin isteach sa Choláiste.

Ag am dinnéir i.e. ag a 5 a chlog tráthnóna, agus arís tar éis

imeachtaí an tráthnóna ag 9.30 p.m. bíonn beirt chúntóirí lena

gcuid líreacáin ar dualgas ar an mbóthar. Bíonn siad ansin

chun na scoláirí a shiúlann chuig a dteach lóistín a chur

trasna an bhóthair i.e. go dtí an cosán coisithe ar an taobh eile

den bhóthar ó Choláiste Lurgan.

Nuair atá na scoláirí ar fad atá ag siúl, bailithe le chéile ag an

mballa ag béal an bhóthair, agus an bóthar glan ó thrácht,

seasann na cúntóirí/cinnirí i lár an bhóthair, duine thoir agus

duine thiar, agus líreacán in airde ag chaon duine acu.

Ansin siúlann na scoláirí trasna an bhóthair idir an dá

líreacán chuig an gcosán coisithe ar an taobh eile.

22

Leanann siad ag siúl ar an gcosán nó go sroicheann siad an

teach lóistín.

Ní ghlactar le haon mhíchúram ná mí-iompar ar na bóithre.

Caithfidh sliotair agus liathróidí pé acu do pheil,

iománaíocht, sacar nó eile, a bheith istigh i mála agus iad á

dtabhairt chun páirce.

Níl aon cead ag scoláire aonair dul amach ar an mbóthar mór.

Níl cead ag scoláire síob a ghlacadh le haon duine ach

amháin ball foirne a bhfuil údarás aige/aici chuige sin.

Níl cead ag scoláire a bheith ach san áit atá ceaptha dó gan

cead ó údaráis an Choláiste.

Meabhraítear na treoracha/rialacha seo go rialta do na

scoláirí, le linn an chúrsa.

Maoirseacht/Sábháilteacht scoláirí Lurgan a thaistealaíonn

ar bhusanna ó thithe lóistín chuig an gColáiste

Tá treoracha cinnte nach mór a leanacht chun sábháilteacht

scoláirí a thaistealaíonn ar bhusanna an Choláiste a chinntiú.

Bíonn tromlach scoláirí Choláiste Lurgan ag taisteal go

laethúil, ar a laghad ceithre huaire sa lá, ar bhusanna.

Tugtar scoláirí, atá i dtithe lóistín atá ró-fhada ón gColáiste

lena shiúl, nó atá i dtithe lóistín nach bhfuil cosán coise idir

iad agus an Coláiste, chuig an gColáiste ar bhusanna.

23

Bíonn scoláirí ag taisteal go háiteanna eile freisin ar

bhusanna m.sh. ag dul ag rianóireacht go Coill Bhearna;

ar thuras m.sh. go Cnoc Leitir Móir, An Spidéal, nó Gaillimh.

Bíonn an cinnire tí freagrach as na scoláirí a thabhairt slán

mar ghrúpa ón teach lóistín go dtí an áit a dtéann siad ar an

mbus.

Níl cead ag éinne a bheith ina sheasamh ar an mbus

nuair atá an bus ag gluaiseacht.

Ní cheadaítear níos mó ná duine amháin in aon suíochán agus

caithfear crios sábhála a chaitheamh nuair is ann dó.

Ní ghlacfar le haon mhí-iompar ná le haon chur isteach

ar an tiománaí bus.

An cinnire/cúntóir a thuirlingíonn ar dtús agus fanann sé ag

doras an bhus nó go mbíonn na scoláirí ar fad éirithe amach.

Meabhraítear na treoracha/rialacha seo go rialta do na scoláirí

le linn an chúrsa.

24

Maoirseacht/Sábháilteacht scoláirí a thaistealaíonn ar

bhusanna, ag dul abhaile dóibh, idir Coláiste Lurgan agus

na tithe lóistín

Fágann na scoláirí an halla sa Choláiste de réir tithe.

Siúlann na scoláirí amach as an halla.

Seasann an cúntóir ag doras an bhus go dtí go mbíonn na

scoláirí ar fad istigh air. Cinntíonn sé/sí go bhfuil chuile scoláire

ar bord.

Nuair atá siad ar fad istigh ar an mbus, cinntíonn an cúntóir go

bhfuil na scoláirí ina suí i gceart sna suíocháin.

Má tá criosanna sábhála ar an mbus is ceart do na scoláirí iad a

chaitheamh. Labhraíonn an cuntóir leis na scoláirí más gá sin.

Nuair a shroicheann an bus an stop don teach lóistín, cinntíonn

an cúntóir go bhfágann na scoláirí an bus, duine ar dhuine, ar

bhealach sábháilte. Siúlann siad le chéile ansin, ina mbeirteanna

go dtí an teach lóistín.

Meabhraítear na treoracha/rialacha seo go rialta do na scoláirí,

le linn an chúrsa.

25

Maoirseacht/Sábháilteacht Scoláirí Choláiste Lurgan a

thrasnaíonn an bóthar ag ‘An Poitín Stil’

Scoláirí as trí theach a thrasnaíonn an bóthar ag ‘An Poitín Stil’ sin iad scoláirí Tigh Mhic Dhiarmada, Tigh Mháire Uí

Thuairisg, Tigh Mhaoláin agus Tigh Chonaire.

Tá áit ar leith roghnaithe, agus marcáilte le saighead, ar an

gcosán coisithe, trasna ón bPoitín Stil, go dtagann na scoláirí le

chéile ann, sula dtrasnaíonn siad an bóthar.

Fanann na scoláirí le chéile ansin. Cuireann an cúntóir faoi

ndeara dóibh fanacht isteach go maith ón mbóthar agus gan aon

mhéiseáil ná mí-iompar a bheith ar siúl acu.

Nuair atá an bóthar glan treoraíonn sé trasna an bhóthair iad, áit

a bhfanann siad go dtagann bus an Choláiste.

Téann siad ar an mbus ag an bPoitín Stil.

Meabhraítear na treoracha/rialacha seo, go rialta, do na scoláirí,

le linn an chúrsa.

26

Treoir maidir le Maoirseacht/Sábháilteacht Scoláirí Choláiste

Lurgan, ag an Trá

Ná téigh riamh in aice le trá nó le habhainn i d’aonar.

Beidh cead agat dul ag snámh ach cead a bheith tugtha ag an

duine atá ag maoirseacht ar na scoláirí ag an trá.

Nuair a bhíonn tú ag snámh, snámh comhthreormhar le agus

in aice an chladaigh, ná téigh amach domhain san uisce.

Ná húsáid balúin nó bréagáin san uisce.

Ná himigh aon áit gan é sin a inseacht roimh ré don té atá ag

tabhairt aire duit

Ní cheadaítear do scoláirí dul ar an trá, in aice na farraige, ná

in aice le haon uisce gan múinteoir, cúntóir agus cinnire a

bheith in éineacht leo.

Níl cead ag scoláirí dul ag snámh gan cead a fháil ó

mhúinteoir, agus múinteoir, cúntóir agus cinnire a bheith in

éineacht leo.

27

Maoirseacht/Sábháilteacht Scoláirí Choláiste Lurgan sa

Choláiste agus ar Pháirc na hImeartha

Níl glacadh le haon mhí-iompar ó scoláirí sa Choláiste ná ar

pháirc na himeartha.

Caithfidh na scoláirí i gcónaí, glacadh le treoir agus ordaithe

an Phríomhoide agus na múinteoirí, nó an duine/daoine atá

ag gníomhú ina n-áit

Caithfear seomraí ranga, pasáistí, an halla, an puball, an clós

agus timpeallacht an Choláiste a choinneáil saor ó bhruscar,

ar mhaithe le glaineacht agus sábháilteacht coirp agus sláinte

Cuir do chuid bruscair sa chiseán nó sa bhosca bruscair

Ní cead scríobh ar bhallaí ná ar shuíocháin an Choláiste ná

aon damáiste a dhéanamh dóibh

Caithfear cluichí agus chuile chineál spóirt a imirt ar

bhealach sábháilte, in áit cheadaithe agus de réir

gnáthrialacha spóirt agus aon rialacha eile atá leagtha síos ag

an gColáiste.

Caithfear aon trealamh spóirt nó trealamh de chuid an

Choláiste a úsáid le cúram agus go sábháilte.

Nuair atá tú réidh leis an trealamh, fág mar a fuair tú é.

Is ceart, i gcónaí, meas a thaispeáint ar chomhscoláirí pé acu

sa Choláiste, sa teach lóistín, nó ar pháirc na himeartha atá

siad.

Níl aon ghlacadh le bulaíocht ó aon duine, in aon áit, ag aon

am, ar aon duine.

28

Tuairisciú ar aon Ionsaí nó ar aon Eachtra Mí-úsáide

nó Timpiste a tharla do Scoláire/Scoláirí

Má thuairiscítear eachtra den chineál seo do Chinnire, do

Chúntóir, do Mhúinteoir nó do Bhean Tí, caithfear an scéal a

chur in iúl don Phríomhoide láithreach.

Caithfear cóir leighis a chur ar fáil d’éinne le gortú coirp,

láithreach.

Caithfidh an Príomhoide an scéal a fhiosrú agus duine

údaraithe in éineacht leis.

Is mar seo a leanas is ceart déileáil leis an bhfiosrú:

Labhair astu féin leis na daoine a bhí bainteach leis an

eachtra

Labhair le haon fhinnéithe ar an eachtra/ionsaí

Labhair le duine ar bith go mbeadh aon eolas aige faoin

eachtra/ionsaí/timpiste

Caithfear a chur in iúl don duine /daoine a bhfuiltear ag cur

líomhain(tí) ina leith, céard go díreach atáthar a chur ina

leith, agus a chinntiú go dtuigeann siad na himpleachtaí a

ghabhann léi/leo.

Caithfear cead cainte a thabhairt don té a bhfuiltear ag cur

líomhain(tí) ina leith, & a dtaobhsan den scéal a chur i láthair

Tabharfaidh an Príomhoide tuairisc ar gach ar tharla, don

Bhainisteoir & más gá do na húdaráis stáit cuí m.sh.

Feidhmeannas na Seirbhíse Sláinte agus/nó na Gardaí

29

Más gá leanfaidh an Príomhoide agus an Bainisteoir na

céimeanna seo a leanas maidir leis an ionsaí/eachtra/timpiste:

Gheobhaidh siad comhairle dlí gairmiúil, más gá

Labharfaidh siad le tuismitheoirí/caomhnóirí an scoláire/na

scoláirí atá i gceist

Gearrfaidh siad pionós cuí ar an scoláire/na scoláirí seo a

faightear ciontach

Cuirfidh siad an scoláire/na scoláirí ciontach(a) abhaile

Caithfear taifead scríofa, cruinn, le síniú & dáta, ar an

ionsaí/an eachtra mí-úsáide & a mbaineann leis, m.sh. plé le

scoláirí, tuismitheoirí, dlídóirí, gardaí 7rl, a choinneáil

Céard is ceart a dhéanamh i gcás timpiste?

Ar dtús, cinntigh nach bhfuil aon duine i riocht go ngortófaí a

thuilleadh é, má tá, bog go dtí láthair shábháilte é/iad.

Cuir fios ar dhochtúir/banaltra & seirbhísí éigeandála más gá.

Cuir scéal chuig an bPríomhoide chomh luath agus is féidir.

Is ceart na scoláirí nach bhfuil gortaithe, i gcás m.sh. timpiste

bus/bóthair, a thabhairt go dtí láthair shábháilte, agus duine

freagrach a fhágáil leo.

Más gá labharfaidh an Príomhoide le tuismitheoirí na scoláirí

Tabharfaidh an Príomhoide tuairisc ar an timpiste do

Bhainisteoir an Choláiste & do na húdaráis stáit cuí.

Coinnítear taifead scríofa, le síniú agus dáta, ar an timpiste.

30

Bulaíocht

Séard is bulaíocht ann ná ionsaí leanúnach, bíodh sin i bhfoirm briathrach,

siceolaíoch nó fisiciúil, a dhéanann duine amháin nó grúpa ar dhuine nó ar

dhaoine eile. Samplaí den iompar a bhíonn i gceist le bulaíocht, is ea

spochadh, tarcaisniú, bagairt, bualadh nó sracaireacht a dhéanann duine

amháin nó níos mó, ar dhuine nó ar dhaoine eile.

Mar sin má tá tú mí-shocair, trína chéile, faiteach faoi, nó i gcontúirt ag

aon rud, déan rud éigin faoi! Labhair le duine éigin sa gColáíste, le bean

an tí nó le cara leat. Tá sé de cheart agat a bheith slán sábháilte pé áit a

bhfuil tú. Tá muide ann chun cabhrú leat agus a chinntiú go bhfuil tú

sábháilte fad atá tú ar chúrsa i gColáiste Lurgan..

Má dhéanann éinne iarracht bulaíocht a dhéanamh ar

scoláire, is ceart don scoláire sin imeacht ón láthair chomh

luath agus is féidir leis agus labhairt le cinnire, múinteoir,

bean an tí nó leis an bPríomhoide.

Má dhéantar bulaíocht ar chara leat inis é sin láithreach do

chinnire, múinteoir, bean an tí nó don Phríomhoide.

Má thuairiscítear eachtra bulaíochta do chinnire, do

mhúinteoir, nó do bhean an tí, is ceart dóibhsean an scéal a

chur in iúl don Phríomhoide láithreach.

Má iarrtar ort rud éigin a dhéanamh a chuireann faitíos ort nó

a d’fhágfadh mí-chompordach tú, diúltaigh láithreach dó.

Má thugann tú faoi deara scoláire/duine á chur féin nó duine

eile i mbaol inis é sin láithreach do chinnire, múinteoir nó do

bhean an tí.

Ná coinnigh ‘rún’ ina ‘rún’, má cheapann tú go bhfuil

contúirt ar bith sa ‘rún’ sin. Níl aon dualgas ort rud áirithe a

choinneáil ina rún mar gur iarr duine éigin sin ort.

Má leagan duine lámh ort nó má dhéanann siad rud éigin a

fhágann mí-chompordach ar aon bhealach tú abair leo ‘Fan

amach uaim’ agus tuairiscigh an eachtra láithreach do

chinnire, múinteoir nó do bhean an tí.

31

Is ceart don Phríomhoide, nó do dhuine ainmnithe aige, an

bhulaíocht a fhiosrú láithreach trí:

labhairt astu féin leis na daoine bainteach leis an eachtra

labhairt le finnéithe ar an eachtra, más ann dóibh

labhairt le haon duine eile go mbeadh eolas ábharach acu

caithfear a chur in iúl don duine /na daoine a bhfuiltear ag cur

líomhaint(í) ina leith, céard go díreach atáthar a chur ina leith

7 a chinntiú go dtuigeann siad na himpleachtaí a leanann é

caithfear cead cainte a thabhairt dóibh seo, agus a dtaobhsan

den scéal a chur i láthair

labharfaidh an Príomhoide, i gcomhar leis an té a

d’fhiosraigh an scéal, le tuismitheoirí/caomhnóirí an

scoláire/na scoláirí

gearrfaidh siad pionós cóir ar an scoláire/na scoláirí ciontach

cuirfidh siad scoláire/scoláirí abhaile ón gColáiste más gá sin

Caithfear taifead scríofa, cruinn, ar an eachtra bulaíochta

agus ar gach a mbaineann léi, na céimeanna a glacadh i.e

plé leis na scoláirí, tuismitheoirí/caomhnóirí, dlídóirí, gardaí

7rl a choinneáil.

Caithfidh siniú agus dáta a bheith leis an taifead.

32

Iompar Frithshóisialta Eile

ní ghlacfar le hiompar frithshóisialta de chineál ar bith ó

éinne i gColáiste Lurgan.

ciallaíonn iompar frithshóisialta aon sórt iompair a chuireann

isteach ar scoláire eile, ar bhean tí, ar mhúinteoir ranga, ar

thiománaí bus nó ar dhuine ar bith d’fhoireann nó d’oibrithe

an Choláiste. Seo a leanas samplaí d’iompar frithshóisialta:

torann nó gleo a dhéanamh san óiche

mí-iompar, drochbhéasa sa teach lóistín

glaoch ainmneacha ar scoláirí, magadh faoi scoláirí, nó

scoláirí eile a spreagadh lena leithéid a dhéanamh

trealamh nó áiseanna sa teach lóistín, sa gColáiste nó le

daoine eile, a bhriseadh nó dochar a dhéanamh dóibh

neamhaird a thabhairt ar bhall foirne nó ar bhean an tí

mí-iompar, nó iompar contúirteach ar bhóthar, ar an mbus, ar

an trá, sa halla nó ag imeachtaí spóirt nó in aon áít eile

rud a thógáil gan cead an úinéara

droch-chaint a úsáid go rialta

bruscar a fhágáil i do dhiaidh/a chaitheamh thart in aon áit

is ceart meas a bheith agat ar do chomhscoláirí, ar fhoireann

oibre an Choláiste agus ar na daoine atá sa teach lóistín leat.

33

Má tharlaíonn iompar frithshóisialta is ceart don

Phríomhoide/nó do dhuine ainmnithe aige an scéal a fhiosrú

láithreach trí:

labhairt astu féin leis an duine nó na daoine atá/a bhí

bainteach leis an iompar frithshóisialta

labhairt le finnéithe faoin iompar/eachtra, más ann dóibh

labhairt le haon duine eile go mbeadh eolas ábharach aige

caithfear a chur in iúl don duine /na daoine a bhfuiltear ag cur

líomhaint(í) ina leith, céard go díreach atáthar a chur ina

leith, agus a chinntiú go dtuigeann siad na himpleachtaí a

leanann é. Is ceart éisteacht lena dtaobhsan den scéal.

caithfear a chur in iúl d’aon scoláire a bhí páirteach in iompar

frithshóisialta nach bhfuil aon ghlacadh lena léithéid

labharfaidh an Príomhoide, i gcomhar leis an té a d’fhiosraigh an scéal, le tuismitheoirí/caomhnóirí an

scoláire/na scoláirí

gearrfaidh siad pionós cóir ar an scoláire/na scoláirí atá

ciontach

cuirfidh siad scoláire/scoláirí abhaile ón gColáiste, más

ceart/gá sin

Caithfear taifead scríofa, cruinn, ar an eachtra bulaíochta

agus ar gach a mbaineann léi, na céimeanna a glacadh i.e. plé

leis na scoláirí, tuismitheoirí/caomhnóirí, dlídóirí, gardaí 7rl,

a choinneáil.

Caithfidh siniú agus dáta a bheith leis an taifead.

34

Dualgais an Phríomhoide maidir le Sábháilteacht Scoláiri i gColáiste Lurgan

Caithfidh an Príomhoide glacadh leis gurb é leas an scoláire

an ghné is tábhachtaí dá c(h)uid oibre i gColáíste Lurgan.

Caithfidh eolas maith a bheith aige/aici ar an gColáiste.

Caithfidh scileanna maithe éisteachta agus cumarsáide a

bheith aige/aici

Caithfidh sé/sí a bheith in ann rudaí pearsanta a phlé, ar

bhealach ciúin, socair agus aon eolas a thugtar a choinneáil

aige féin

Caithfidh sé/sí a bheith ar an eolas faoi na prionsabail agus na

nósanna imeachta a bhaineann le cosaint gasúir, mí-úsáid

gasúir, dualgais reachtúla san áireamh.

Beidh dualgas ar an bPríomhoide tuairisc a thabhairt do na

seirbhísí sláinte, nó/agus don Gharda Síochána, faoi aon

líomhaintí nó amhras mí-úsáide.

Caithfidh teagmháil leanúnach a bheith ag an bPríomhoide le

foireann uile an Choláiste & fáil éasca a bheith acusan air.

Caithfidh an Príomhoide a bheith ar an eolas faoin gcur

chuige a bhaineann leis an tuairisciú a chaithfidh sé/sí a fháil

agus a dhéanamh maidir le mí-úsáid d’aon tsórt ar scoláirí.

Caithfidh sé/sí gníomhú i gcónaí nuair a fhaightear gearán nó

líomhain (líomhain = allegation)

Caithfidh sé/sí nósanna soiléire imeachta a chur i bhfeidhm, i

gcomhar le foireann an Choláiste, maidir le bulaíocht,

forrántacht agus iompraíocht.

Caithfidh sé dul i dteagmháil le tuismitheoirí an

scoláire(í) agus iad a choinneáil ar an eolas faoi aon

tinneas, timpiste nó aon fhadhb a bheadh aige/acu fad atá

sé/siad ar an gcúrsa Gaeilge.

Caithfidh uimhreacha teagmhála a bheith ag an bPríomhoide,

do thuismitheoirí na scoláirí, do na seirbhísí sláinte agus do

na Gardaí.

35

Dualgais an Mhúinteora Tugtar tús áite i gcónaí don scoláire i ngach gné den chúrsa i

gColáiste Lurgan agus chuige seo féachtar chuige gurb iad na

cleachtais is fearr a leantar. Caithfidh an múinteoir glacadh

leis gurb é leas an scoláire an ghné is tábhachtaí dá c(h)uid

oibre i gColáiste Lurgan.

Caithfidh sé/sí a bheith ar an eolas faoi na prionsabail agus na

nósanna imeachta a bhaineann le cosaint gasúir, mí-úsáid gasúir,

dualgais reachtúla san áireamh.

Tá ról lárnach ag múinteoirí i bhfeidhmiú an chleachtais seo.

Is iad na múinteoirí a mhúineann na ranganna Gaeilge ar

maidin.

Múineann na múinteoirí an cúrsa teagaisc mar atá leagtha

amach ag an gColáiste.

Bíonn tréimhsí maoirseachta leagtha amach ag an gColáiste

do chuile mhúinteoir.

Nuair atá múinteoirí ar dualgas tá siad freagrach as riail na

Gaeilge a chur i bhfeidhm.

Bíonn ar mhúinteoirí eagrú agus monatóireacht a dhéanamh

ar imeachtaí spóirt.

Bíonn ar na múinteoirí atá ar dualgas lámh a thabhairt in

eagrú imeachtaí tráthnóna m.sh. eagrú céilithe, maoirseacht a

dhéanamh ar dhioscóanna, moltóireacht a dhéanamh ar

chomórtais srl.

Déanann múinteoirí maoirseacht ar na tithe lóistín, ar na

laethanta go mbíonn siad ar dualgas. Caitheann siad cuairt a

thabhairt ar bhean an tí agus ar na scoláirí sna tithe lóistín.

Tugann sé seo deis do bhean an tí labhairt leis an múinteoir

faoi na scoláirí sa teach lóistín. Bíonn deis ag na scoláirí

labhairt leis an múinteoir faoi aon ábhar/údar imní atá acu.

Déanfaidh na múinteoirí measúnú ar obair na scoláirí ag

deireadh an chúrsa.

36

Treoirlínte do Chinnire(í), agus do Chúntóir(í)

Mar chúntóir /chinnire ar chúrsaí Gaeilge Choláiste Lurgan tá ról

an-tábhachtach agat i saol an Choláiste agus i saol na scoláirí.

Caithfidh leas, cosaint agus sábháilteacht na scoláirí a bheith mar

sprioc agat i gcónaí. Tá freagracht ortsa, mar chinnire/chúntóir, na

treoirlínte a leanacht chun a chinntiú go mbeidh chuile dhuine slán

Bíodh meas agat ar na scoláirí agus ar do chomhghleacaithe

Ná bíodh fábhar agat d’aon scoláire seachas a chéile

Bí san airdeall ar aon bhagairt ar shábháilteacht na scoláirí

Ná bíodh aon ghlacadh agat le hiompar frithshóisialta nó

contúirteach

Ná bíodh aon ghlacadh agat le bulaíocht ar, tarcaisne, nó

magadh faoi, aon scoláire

Ná déileáil le bulaíocht tú féin, faigh treoir i gcónaí

ón bPríomhoide faoi conas déileáil le cás bulaíochta

Tabhair aitheantas do cheart chuile scoláire ar

phríobháideachas agus cinntigh go n-aithníonn daoine eile an

ceart sin freisin

Tabhair éisteacht i gcónaí do scoláire a thagann chugat le

fadhb. Bí san airdeall ar thromaíocht nó mí-úsáid mar is

minic a choinnítear faoi cheilt iad.

Ba cheart go mbeadh cinnirí agus cúntóirí, ag caint agus ag

éisteacht go rialta, leis na scoláirí.

Is féidir cinnire/cúntóir a chúisiú san éagóir faoi mhí-iompar.

Ná bí i d’aonar le scoláire, más féidir leat ar chor ar bith.

Má tharlaíonn go mbíonn tú i seomra leat féin le scoláire, fág

an doras ar oscailt. Ná fág an teach lóistín nó an Coláiste i

dteannta scoláire amháin. Má iarrann an Príomhoide nó

múinteoir ort dul abhaile le scoláire, bíodh duine eile in

éineacht leat.

37

Tabhair dea-shampla tú féin i gcónaí, le d’iompar pearsanta,

agus leis an gcaoi a gcaitheann tú leis na scoláirí atá faoi do

chúram.

Má thugtar tuairisc/eolas faoi rún duit, faoi dhochar nó baol

dochair do scoláire/í, mínigh dó/dóibh go gcaithfidh tú an

t-eolas a thabhairt don Phríomhoide nó do dhuine údarásach.

Téigh ansin, láithreach, chuig an bPríomhoide leis an scéal

Cuimhnigh go bhfuil díscréid an-tábhachtach sa gcás seo.

Má thagann tú ar eolas faoi aon eachtra nó má cheapann tú

go bhfuil aon mhí-úsáid ar siúl, inis a bhfuil cloiste agat don

Phríomhoide láithreach. Déan nóta de chomh luath agus is

féidir leat, sínigh é, cuir an dáta air agus tabhair don

Phríomhoide é lena choinneáil slán.

Ná cuir iachall ar an scoláire dul siar ar scéal nó ar eachtra

arís gan fáth maith a bheith leis.

Ná fiosraigh an eachtra nó an tuairisc tú féin, fág é sin faoi

dhaoine níos údarásaí.

38

Treoirlínte do Bhean an Tí Tá dualgas ar bhean an tí, faire amach, ar chuile bhealach, do

na scoláirí ar fad, a bhíonn faoina cúram.

Caithfidh bean an tí faire amach do riachtanais fhisiciúla na

scoláirí. Caithfidh sí freisin a bheith san airdeall ar

bhulaíocht, ar aon trí chéile, imní nó buairt a bheadh ar

scoláirí. Má tá aimhreas uirthi faoina leithéid, ní mór di

labhairt leis an bPríomhoide, láithreach.

Ní mór do bhean an tí a bheith sa teach i gcónaí nuair atá

na scoláirí ann. Má chaitheann sí a bheith as láthair ar

chúis ar bith, ní mór duine fásta a fhágáil ag tabhairt aire

do na scoláirí. Níl sé ceadaithe duine faoi bhun 21 bliain

d’aois, fiú más duine den teaghlach é, a fhágáil ag

tabhairt aire do na scoláirí.

Nuair atá scoláire tinn, más cailín an scoláire sin, agus gur

fear atá i mbun an tí, sa gcás sin, caithfidh an cinnire fanacht

sa teach, leis an gcailín tinn.

Is féidir glacadh leis má bhíonn teocht ard ag scoláire go

bhfuil sé/sí tinn. Ba cheart teomheá a bheith ag bean an tí

chun teocht scoláirí a léamh i gcás go mbeadh duine acu tinn.

Is ceart freisin súil a choinneáil ar scoláire nach bhfuil ag ithe

mar is ceart, b’fhéidir nach bhfuil sé/sí ar fónamh.

Ná tabhair paracetemol do scoláire, má tá sé/sí tinn glaoigh

ar an dochtúir.

Ba cheart fearas garchabhrach a bheith sa teach agat i gcás go

dteastódh sé.

39

Coinnigh súil freisin ar scoláire a bhíonn ag cur amach, ag

éagaoine tinneas cinn nó aon phian nó tinneas eile.

Is ceart na scoláirí a chur ar an airdeall faoi aon rud

contúirteach sa teach lóistín nó taobh amuigh de, mar

shampla tainc uisce nó sruthán/loch domhain.

Ba cheart go mbeadh córas rabhadh dóiteáin sa teach, agus sé

dualgas bhean an tí na scoláirí a chur ar an eolas faoi céard ba

cheart a dhéanamh, i gcás dóiteáin sa teach.

Tá dualgas ar bhean an tí nó a hionadaí, glaoch ar

thuismitheoirí scoláire(í) agus na tuismitheoirí a

choinneáil ar an eolas, má tá mac/iníon leo tinn, nó ag

fanacht sa teach lóistín de bharr tinnis, nó má tá aon imní

ann faoi leas a gclainne, agus iad ag freastal ar Choláiste

Lurgan.

Caithfidh bean an tí a bheith san airdeall go bhféadfaí

líomhain a dhéanamh fúithi féin nó faoi dhuine dá clann.

40

I gcás go mbíonn scoláire tinn caithfidh bean an tí

cuntas a scríobh ina mbeidh an t-eolas seo a leanas:

Ainm an té atá i gceannas:

Ainm agus sloinne an scoláire:

Dáta:

Tuairisc ar an gcóir leighis a cuireadh air:

Ainm an dochtúra, má tugadh chuig dochtúir é:

Tuairisc ar aon eachtra/timpiste:

Tuairisc ar aon rud as an ngnáth a tharla do scoláire:

Ar glaodh ar na tuismitheoirí? Am agus dáta?

Ar glaodh ar an bPríomhoide? Am agus dáta?

Sínithe ag:

Dáta:

41

I gcás nach dtéann scoláire go dtí an Coláiste, caithfear

tuairisc a scríobh ina mbeidh an t-eolas seo a leanas:

Ainm agus sloinne an scoláire:

Dáta:

Cén fáth nach ndeachaigh sé/sí go dtí an Coláiste?

Má d’fhan sé/sí sa teach lóistín de bharr tinnis, inis céard a bhí ar

an scoláire:

Ar glaodh ar na tuismitheoirí? Luaigh am agus dáta?

Ar glaodh ar an bPríomhoide? Luaigh am agus dáta?

Má d’imigh sé/sí lena t(h)uismitheoirí, luaigh am agus dáta:

Má tá sé/sí imithe ar aon chúis eile ó limistéir an Choláiste, luaigh

an chúis /na cúiseanna:

Sínithe ag:

Dáta:

42

Drugaí

I gcás go bhfaightear amach go bhfuil scoláire(í) ag mí-úsáid

drugaí nó go bhfaightear drugaí i seilbh scoláire(í) is ceart

gníomhú mar seo a leanas:

Bain na drugaí den scoláire/de na scoláirí agus tabhair an

scoláire/na scoláirí go dtí an Príomhoide. Más bean tí a

thagann ar na drugaí cuir scéal láithreach chuig an

bPríomhoide nó Bainisteoir an Choláiste.

Cuirfidh An Príomhoide nó Bainisteoir an Choláiste,

fios ar mhuintir an scoláire/na scoláirí agus déanfaidh sé

socraithe leo chun an scoláire/na scoláirí a chur abhaile, má

sin é an socrú/cinneadh a n-aontaítear air.

Cuir fios ar an nGarda Síochána má bhíonn go leor

drugaí i gceist.

I gcás go mbíonn scoláire faoi thionchur drugaí is ceart:

an scoláire a shuaimhniú, más féidir agus scéal a chur

láithreach chuig an bPríomhoide; fios a chur ar an dochtúir

nó/agus ar na seirbhísí éigeandála, de réir mar is gá

fios a chur ar thuismitheoirí an scoláire/na scoláirí agus

socraithe a dhéanamh chun an scoláire/na scoláirí sin a chur

abhaile má sin é an socrú/cinneadh a n-aontaítear air.

43

An Log Laethúil

Cúrsa:

Dáta:

Am:

Ainm an té atá i gceannas in áit bhean an tí:

I gcás go mbíonn scoláire tinn nó nach ndeachaigh sé/sí go dtí an Coláiste,

scríobh:

Ainm agus sloinne an scoláire:

Céard a choinnigh ón gColáiste é/í?

Má tá an scoláire tinn luaigh an chóir leighis a cuireadh air/uirthí:

Ainm an dochtúra, má bhí gá dul chuig dochtúir:

Ar glaodh ar na tuismitheoirí? Dáta/am?

Ar dearnadh teagmháil leis an bPríomhoide?

Tuairisc ar eachtra/timpiste/nó aon rud as an ngnáth a tharla do scoláire:

44

Ráiteas um Shábháilteacht Phearsanta i gColáiste Lurgan

Caithfear áit a bheith ar fáil:

ina mbrathann chuile dhuine sábháilte

agus nach bhfuil aon ghlacadh le bulaíocht ann,

nach bhfuil aon ghlacadh le glaoch leasainmneacha,

nach gcaithfidh aon duine cur suas le haon chineál mí-úsáide,

agus nach dtabharfar mí-úsáid d’aon duine;

áit ina dtugtar tacaíocht agus éisteacht do chuile dhuine,

áit ina bhfuil freagracht ar chuile dhuine a chinntiú go gcaitear go

cothrom le chuile dhuine eile,

áit go bhfuil freagracht ar chuile dhuine réiteach a fháil ar fhadhbanna.

Polasaí maidir le scoláirí ag úsáid an Idirlín agus an Teileafón i

gColáiste Lurgan:

Caithfidh múinteoir a bheith ag maoirseacht ar na scoláirí, má bhíonn

siad ar an idirlíon sa gColáiste. Coinneoidh an múinteoir súil ar pé

ábhar go mbíonn scoláirí ag breathnú air ar an idirlíon.

Tá fón in oifig an Phríomhoide i gColáiste Lurgan agus is féidir le

scoláire cead a fháil chun é a úsáid i gcás práinne, nó mar shampla, tar

éis do scoláire a bheith ag an dochtúir, agus gur mhaith leis/léi labhairt

lena t(h)uismitheoirí.

Níl cead ag na scoláirí fón póca a thabhairt leo agus iad ag teacht go

Coláiste Lurgan. Má bheirtear ar scoláire ag úsáid fón póca, tógfar

uaidh/uaithi é, agus tabharfar ar ais dó/di é nuair a bheidh sé/sí ag dul

abhaile.

45

Uimhreacha Teileafóin: Teagmhálaithe Seirbhísí Leanaí & Teaghlaigh, FSS.:

091-546366

Westdoc: 091-747700 /1850 365 000

Seoladh: An Oifig Sláinte Áitiúil:

25 Br an Chaisleáin Nua

Gaillimh

Uimhir Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS. :091-546366

Uimhir Íosghlao: 1850 241850

An Garda Síochána:

Indreabhán

091-593102

An Spidéal

091-553122

Bóthar na Trá

091-514720

Dochtúir Áitiúil:

Ionad Leighis an Spidéil

091-553135

Uimhir Ospidéal na hOllscoile, Gaillimh:

091 524222

Oifig an Phríomhoide:

Uimhir na hOifige: 091-595941

Fón póca an Phríomhoide: 087-7841376;

Fón póca an Leas-Phríomhoide: 087-9761721

Fón póca an Bhainisteora: 087-8204406

46

Mná Tí 2012 - Treoracha faoi Chosaint Leanaí Polasaí Teaghlaigh do Thithe Lóistín a choinníonn Scoláirí faoi Scéim na bhFoghlaimeoirí Gaeilge. Is ionann teaghlach agus na daoine ar fad a mbíonn gnáthchónaí orthu sa teach lóistín. Beidh comhdhéanamh difriúil ar chuile theach. Beidh difríochtaí eile freisin, ó theach go teach, beidh m.sh. Mamó nó/agus Daideo i dteach amháin, gasúir níos sine nó níos óige i dteach eile, fear agus/nó bean an tí ag obair taobh amuigh den bhaile i gcás eile agus mar sin de. Cé a chaithfidh a bheith ar an eolas faoin bpolasaí? Caithfidh chuile dhuine a chónaíonn sa teach lóistín a bheith ar an eolas faoin bpolasaí teaghlaigh a bhaineann le cosaint foghlaimeoirí/scoláirí. Caithfear freisin aon daoine fásta, cúramóirí agus a gclann, gasúir a bheadh ar cuairt sa teach, gaolta mhuintir an tí agus cuairteoirí rialta chuig an teach a bheith ar an eolas faoin bpolasaí. Caithfidh chuile dhuine sa teach a bheith ar an eolas faoi na pointí seo a leanas m.sh. Nár cheart go mbeadh daoine eile ag fanacht sa teach thar oíche fad agus atá scoláirí ann. An t-am ar cheart do chuairteoirí an teach lóistín a fhágáil san oíche. Caithfidh srian a bheith ar dhaoine, seachas muintir an tí, teagmháil a bheith acu leis na scoláirí.

47

B’fhéidir go mbeidh gá polasaí a athrú ó am go chéile. Cleachtas Iompair: Bíodh sé soiléir ón bpolasaí cén sórt iompair a bhfuil glacadh leis idir mhuintir an tí agus scoláirí, sé sin, a bheith fáilteach, cineálta; meas a léiriú; gan a bheith bagarthach i gcaint ná in iompar; gan caint ná comhrá mí-oiriúnach a bheith ar siúl. Pléigh an cleachtas atá uait sa teach leis na scoláirí. Caithfidh na scoláirí, ar an gcuma chéanna, meas a léiriú ar mhuintir an tí agus ar an teach. Cúrsaí Disciplín: Céard is ceart a dhéanamh mura bhfuil scoláirí dá n-iompar féin mar is ceart? Is í bean an tí atá i gceannas sa teach agus is í atá freagrach as cúrsaí sa teach. Má tá aon deacracht agat le scoláire(í) déan teagmháil leis an bPríomhoide agus le tuismitheoirí an scoláire/na scoláirí. Ní ceadmhach riamh lámh a leagan ar, ná píonós a ghearradh ar scoláire(í). Príobháideacht: Níor cheart do scoláirí a bheith ag dul isteach i seomraí a chéile. I gcás gur cailíní atá i dteach, níor cheart d’aon fhear den líontí dul isteach i seomraí na gcailíní. Níor cheart ach oiread, i gcás gur buachaillí atá ar lóistín i dteach, go rachadh aon chailín den líontí isteach i seomraí na mbuachaillí. Tá cead ag

48

bean an tí dul isteach sna seomraí agus seiceáil ar na scoláirí iontu, mar chuid dá dualgas maoirseachta. Dualgaisí ar Scoláirí: Caithfidh scoláirí meas a léiriú ar a gcomhscoláirí agus ar mhuintir an tí lóistín. Níl aon ghlacadh le torann ná gleo sna seomraí codlata. Tá dualgas ar na scoláirí a gcuid seomraí a choinneáil glan agus néata. Caithfidh siad cloí leis an róta níocháin sa teach agus na boird a ghlanadh tar éis béile. Níl cead ag aon scoláire an teach lóistín a fhágáil san oíche, ná ag aon am eile, gan cead ó bhean an tí. Cúramóir(í) eile in áit bhean an tí I gcás nach mbíonn bean an tí í féin i láthair agus scoláirí sa teach lóistín, caithfear duine fásta, a bheith ainmnithe sula dtosaíonn an cúrsa, le dul i mbun cúram na scoláirí. Ní mór ainm /ainmneacha an duine/na ndaoine seo a chur chuig an gColáiste sula dtosaíonn cúrsaí an tsamhraidh. I gcás go mbeadh scoláire tinn, caithfidh bean an tí, nó cúramóir, a bheith sa teach an t-am ar fad, cúramóir a bhfuil a (h)ainm tugtha roimhré don Choláiste, i.e. sula dtosaíonn an cúrsa.

49

Fiú nuair nach bhfuil scoláirí sa teach i rith an lae, caithfidh an Coláiste a bheith in ann teacht ar bhean an tí, nó ar an duine ainmnithe/cúramóir atá ina háit, i gcás go gcaithfeadh scoláire dul go dtí an teach lóistín i rith an lae, de bharr tinnis, nó ar chúis ar bith eile. Sampla d’fhoirm dhearbhúcháin d’oibrí agus/ nó do chúramóir a bheadh ainmnithe in áit bhean an tí. Faoi Rún Dearbhúchán ó chuile oibrí agus/nó cúramóir a bheadh ag obair in áit bhean an tí (tógtha ón leagan atá in Ár nDualgas Cúraim, Tuaisceart

na hÉireann)

Sloinne: ______________ An chéad ainm:_________ Dáta breithe:____________ An áit a rugadh tú:________ Aon ainm eile a bhí ort roimhe seo:__________________ An fíor gur ciontaíodh riamh tú i gcion choiriúil, gur tugadh Rabhadh duit nó gur gearradh Ordú Bannaí ort? Is fíor Ní fíor

50

Más fíor, inis thíos céard é nádúr agus dáta(í) an chiona /na gcionta: Nádúr an chiona Dáta an chiona _____________________________ ______________ _____________________________ _______________ Sínithe:_______________________ Dáta:___________

Mionsonraí an Tí (1) Mar eolas duit, caithfear feasta, faoi rialacha sábháilteachta na Roinne, eolas riachtanach a choinneáil ar chuile scoláire a fhanann i do theach. Ba cheart liosta d’ainmneacha na scoláirí, de réir seomraí, a bheith ag bean an tí i gcónaí. Coinnigh freisin uimhir fón baile agus ainm tuismitheora/caomhnóra chuile scoláire. Féach an sampla thíos. Ní ceadmhach scoláirí gur cairde iad sa mbaile, nó sa scoil chéanna, a chur in aon seomra le chéile sa teach lóistín.

Seomra 1 Fón Baile Fón tuismith./caomh. Ainm Scol. ____________ __________ _________________

51

Ainm Scol. ____________ ____________ _________________ Ainm Scol.____________ ____________ _________________ AinmScol.____________ ____________ _______________ Ainm an duine atá i gceannas:__________________ Uimhir fón an tí lóistín_______________________________ Seoladh an tí _______________________________

Ainm an duine atá freagrach as glaoch ar an mbriogáid dóiteáin: _______________________________ An líon seomraí codlata _______________

An líon spásanna leapa ______________

(2) Tástálacha Seachtainiúla Bhean an Tí (i) Taifead ar Chleachtaí Aslonnaithe i gcás Dóiteáin Ba chóir go mbeadh chuile scoláire Gaeilge páirteach, i gcleachtadh dóiteáin amháin, ar a laghad, sa teach ina mbíonn siad ag fanacht ann. Ba chóir go dtarlódh seo an chéad oíche a chaitheann siad go léir sa teach. Ba chóir chuile chleachtadh aslonnaithe/dóiteáin a thaifeadadh sa tábla thíos.

52

Dáta an Chleacht- aidh

Am an Chleacht- aidh

An raibh chuile Fhoghlaimeoir Gaeilge páirteach ann?

(Bhí/Ní raibh)

Síniú

Seachtain 1

Seachtain 2

Seachtain 3

(ii) Tástáil Sheachtainiúil ar an Aláram Dóiteáin

Dáta Am Aláram

curtha ag obair

(Bhí/Ní raibh)

Lochtanna Aimsithe (Bhí/Ní raibh)

Síniú

Seachtain 1

Seachtain 2

Seachtain 3

Seachtain 4

Seachtain 5

Seachtain6

Seachtain 7

Seachtai

53

n 8

Seachtain 9

(iii) Tástáil Sheachtainiúil ar an Soilsiú Éigeandála

Dáta Am Soilsiú

curtha ag obair

(Bhí/Ní raibh)

Lochtanna Aimsithe (Bhí/Ní raibh)

Síniú

Seachtain 1

Seachtain 2

Seachtain 3

Seachtain 4

Seachtain 5

Seachtain 6

Seachtain 7

Seachtain 8

Seachtain 9

(3) Tástálacha Bliantúla

(le comhlánú ag duine cáilithe)

54

(i) Tástáil Bhliantúil ar an Trealamh Múchta Dóiteáin

Cineál

agus Méid

Suíomh

Mionsonraí ar lochtanna agus

ar ghníomh déanta

Dáta agus Síniú

(ii) Tástáil Bhliantúil ar an gCóras Aimsithe Dóiteáin agus ar an

gCóras Aláraim

Dáta Am Eachtra Gníomh riachtanach nó déanta

Dáta comhlán

-aithe

Síniú

(iii) Tástáil Bhliantúil ar Shoilsiú Éigeandála

Dáta Am Eachtra Gníomh riachtanach nó déanta

Dáta comhlán

-aithe

Síniú

(4) Teastas Aláraim Dóiteáin (le comhlánú ag duine cáilithe)

Tá córas aláraim dóiteáin riachtanach i chuile theach a úsáidtear chun lóistín a chur ar fáil d’fhoghlaimeoirí Gaeilge. Tá gá leis chun

55

rabhadh luath ar bhriseadh amach dóiteáin a thabhairt agus lena chinntiú gur féidir na bealaí éalaithe a úsáid go sábháilte. Taifead Feistithe An líon brathadóirí deataigh ___________________________ An líon brathadóirí teasa ____________________________ An líon aonad briste gloine ___________________________ (más infheidhme) Tá an córas seo inoibrithe agus tá seiceáil agus tástáil déanta air de réir BS 5839: Cuid 1: 2002. Sínithe _______________________________ Stádas _______________________________ Dáta _______________________________ Le haghaidh agus thar ceann ______________________________

Eagraíocht Seirbhíse Nótáil: Ba chóir an teastas coimisiúnaithe bunaidh a chur leis seo má tá sé ar fáil.

Druil Thine / Aláram Deataigh Cinntigh go bhfuil aláram deataigh suite sna háiteanna cuí sa

teach. Caithfear iad a sheiceáil go rialta chun a chinntiú go bhfuil siad ag obair i gceart.

56

Caithfear druil thine a chleachtadh leis na scoláirí agus suíomh lasmuigh den teach a bheith roghnaithe mar áit teacht le chéile i gcás tine.

Ní mór do bhean an tí treoirlínte cinnte a leagan amach d’úsáid triomadóirí agus díritheoirí gruaige.

57

(5) Teastas Soilsithe Éigeandála

(le comhlánú ag duine cáilithe) Ba chóir córas soilsithe éigeandála a chur ar fáil chun na bealaí éalaithe a shoilsiú sa chás go dteipfeadh ar an soláthar leictreachais príomhlíonra.

Taifead Feistithe

An Líon Soilse Éigeandála _______________________________ An Dáta Iniúchta/Feistithe _______________________________ Iniúchadh/Feistiú: Ainm an té a rinne: _________________________ Sínithe _______________________________ Stádas _______________________________

Dáta _______________________________ Le haghaidh agus thar ceann _______________________________

Eagraíocht Seirbhíse

Nótáil: Ba chóir an teastas coimisiúnaithe bunaidh a chur leis seo má tá sé ar fáil.

58

Cleachtadh Druil Thine

Caithfear cleachtadh druil thine a dhéanamh leis na scoláirí

an chéad oíche den chúrsa.

Dáta an druil thine Síniú

___________________ ____________

Tástáil ar an aláram dóiteáin agus ar na soilse

éigeandála.

Ba chóir na fearais seo a thástáil go seachtainiúil.

Dáta tástála an aláraim agus na soilse: Síniú:

______________________________ ____________

An Tástáil Bhliantúil

An bhfuil teastas agat don tástáil bhliantúil ar an gcóras

aimsithe dóiteáin agus ar an gcóras aláraim? Tá/Níl

An bhfuil teastas agat don trealamh múchta dóiteáin?

Tá/Níl

An bhfuil teastas agat don tástáil bhliantúil ar shoilsiú

éigeandála? Tá /Níl

Síniú: __________________________

An bhfuil fógra,faoi aslonnú i gcás tine,sna seomraí?Tá/Níl

Síniú:___________________________

An bhfuil treoir, faoi bhealaí éalaithe sna seomraí? Tá /Níl

59

Síniú:__________________________

FÓGRA TREORACH DÓITEÁIN

Ar Dhóiteán a Aimsiú

Oibrigh an t-aonad briste gloine1 is gaire duit má bhíonn

ceann ar fáil.

Cuir Bean an Tí ar an eolas faoi shuíomh an dóiteáin.

Fág an t-áitreabh láithreach tríd an mbealach éalaithe is gaire duit atá ann.

Siúil amach go réidh agus go cúramach.

An duine ainmnithe chun teagmháil a dhéanamh leis na Seirbhísí Éigeandála (999 nó 112).

2

Ná téigh isteach san áitreabh arís.

Déan de réir threoracha Bhean an Tí. Ar Aláram nó Rabhadh Eile a Chloisteáil

Fág an t-áitreabh láithreach tríd an mbealach éalaithe is gaire duit atá ann

Siúil amach go réidh agus go cúramach

An duine ainmnithe chun teagmháíl a dhéanamh leis na Seirbhísí Éigeandála ( Glaoigh ar 999 nó 112).

Ná téigh isteach san áitreabh arís

Déan de réir threoracha Bhean an Tí

1 Sa chás nach mbíonn aonad briste gloine ann nó sa chás nach mbíonn an córas aláraim

dóiteáin ar siúl fós, ba chóir rabhadh ó bhéal a thabhairt don fhoireann agus d’áititheoirí. 2 Ba chóir go mbeadh d’ainm, d’uimhir ghutháin, do sheoladh (agus sainchomharthaí á dtabhairt

más gá), an cineál dóiteáin agus aon fhaisnéis chuí eile i measc na faisnéise a thugtar do na Seirbhísí Éigeandála ar an teileafón.

60

Ráiteas um Pholasaí Frithbhulaíochta Tá sé mar pholasaí frithbhulaíochta sa teach seo cosaint a thabhairt do leas chuile scoláire, trí chosaint a thabhairt dóibh in aghaidh aon sórt bulaíochta coirp, gnéis nó mothúcháin.

Cód Frithbhulaíochta

Is mian linne gur áit an teach seo: ina mbrathfadh chuile dhuine sábháilte, nach mbeadh aon ghlacadh le bulaíocht ann,

nach mbeadh aon ghlacadh le glaoch leasainmneacha, nach gcaithfeadh aon duine cur suas le haon chineál mí-úsáide, nach ndéanfar íospairt ar aon duine ann; ina dtugtar tacaíocht agus éisteacht do chuile dhuine, ina mbeadh freagracht ar chuile dhuine a chinntiú go gcaitear go cothrom le chuile dhuine eile, ina bhféadfaí fadhbanna a phlé agus réiteach a fháil orthu.

Antibullying Policy Statement It is the policy of this house to safeguard the welfare of all students by protecting them from any kind of physical, sexual or emotional bullying.

Antibullying Code We wish to create a place:

where everyone can feel safe, where bullying is unacceptable, where name calling is unacceptable, where no one has to tolerate any form of abuse, where no one is illtreated or victimised,

61

where everyone is listened to and supported, where everyone has a duty to ensure that everyone else is treated equally, and where solutions to problems are the concern of all. (Tá an leagan Béarla seo ann do thuismitheoirí scoláirí gan Gaeilge.)

Dialann Imeachtaí Ainm an Tí: Ainm Bhean an Tí: Seoladh: Uimhir Theileafóin: Ainm an té atá i gceannas/ainmnithe in áit bhean an tí: I gcás go mbíonn scoláire tinn scríobh: Ainm agus sloinne an scoláire: Dáta: Tuairisc ar an gcóir leighis: Ainm an té atá i gceannas: Tuairisc ar aon rud as an ngnáth a tharla: Tuairisc ar aon eachtra/timpiste:

62

Tuairisc ar aon rud tromchúiseach a tharla do scoláire: I gcás nach dtéann scoláire go dtí an Coláiste, caithfear tuairisc a scríobh: Ainm agus sloinne: Dáta: Cén fáth nach ndeachaigh sé/sí go dtí an Coláiste? Má d’fhan sé/sí sa teach lóistín de bharr tinnis: Má d’imigh sé/sí lena t(h)uismitheoirí: Má tá sé/sí imithe ar aon chúis eile ó limistéir an Choláiste:

Uimhreacha Teileafóin: Uimhir Seirbhís Leanaí agus Teaghlaigh, FSS. : 091 546366 Uimhir Oifig an Phríomhoide: 091 595941: Uimhir Fón Póca an Phríomhoide: 087 784 1376; Uimhir an Leas-Phriomhoide: 087 976 1721

63

Uimhir an Bhainisteora: 087 8204406 Uimhir Oifig an Choláiste: O91 593182 Uimhir Dochtúra: 091 553135 Uimhir Westdoc: 1850 365 000 Uimhir Ospidéil: 091 524222 Uimhir Garda Síochána: 091 593102; 553122; 514720

An Log Laethúil Cúrsa: Dáta: Am:

Ainm an té atá i gceannas in áit bhean an tí: I gcás go mbíonn scoláire tinn nó nach ndeachaigh sé/sí go dtí an Coláiste, scríobh: Ainm agus sloinne an scoláire: Céard a choinnigh ón gColáiste é/í? Má tá an scoláire tinn luaigh an chóir leighis a cuireadh air/uirthí: Ainm an dochtúra, má bhí gá dul chuig dochtúir:

64

Ar glaodh ar na tuismitheoirí? Dáta/am? Ar dearnadh teagmháil leis an bPríomhoide? Tuairisc ar eachtra/timpiste/nó aon rud as an ngnáth a tharla:

Cleachtas Maoirseachta- Dualgaisí bhean an tí ina leith Caithfidh bean an tí a chinntiú go bhfágann chuile scoláire an teach lóistín chun dul chuig an gColáiste ar maidin agus arís tar éis an dinnéir tráthnóna. I gcás go mbeadh ar scoláire/ scoláirí fanacht, ar chúis ar bith, sa teach lóistín i gcaitheamh an lae:

Cuirfidh bean an tí glaoch ar an gColáiste agus cuirfidh sí sin in iúl do Phríomhoide nó d’údaráis an Choláiste.

Cuirfidh bean an tí glaoch ar thuismitheoirí/chaomhnóirí an scoláire agus míneoidh sí an scéal dóibh. Cuirfidh sí in iúl dóibh cén duine go díreach a bheas ag breathnú i ndiaidh an scoláire le linn dó a bheith ag fanacht sa teach lóistín.

Caithfidh bean an tí a chinntiú go bhfilleann chuile scoláire ar an teach lóistín ag am dinnéir agus am suipéir. I gcás nach bhfilleann chuile scoláire ar an teach lóistín:

Cuirfidh bean an tí é sin in iúl láithreach don phríomhoide.

65

Sa gcás go bhfuil scoláire ar iarraidh, rachaidh an Príomhoide nó bean an tí i dteagmháil, chomh luath agus is féidir, le tuismitheoirí/caomhnóirí an scoláire.

Caithfidh bean an tí a chinntiú go mbíonn chuile scoláire ina s(h)eomra/leapa féin díreach roimh am codlata. Má fhaigheann bean an tí amach gur fhág scoláire/scoláirí an teach lóistín tar éis am suipéir nó i lár na hoíche:

Cuirfidh sí glaoch láithreach ar an bPríomhoide.

Ansin rachaidh an Príomhoide nó bean an tí i dteagmháil le tuismitheoirí/caomhnóirí an scoláire agus míneofar dóibh nach bhfuil a fhios cá bhfuil a bpáiste. Tá sé ráite linn ag údaráis na Roinne Eal. Oidh. agus Gaeltachta go bhfuil an-tábhacht leis an nglaoch seo mar tá sé de cheart ag tuismitheoirí a bheith ar an eolas i gcás go mbíonn a bpáiste ar iarraidh nó i mbaol.

Cearta scoláirí a chosaint agus a chur chun cinn: Is éard is ciall le cearta scoláirí a chosaint agus a chur chun cinn sa teach lóistín ná:

Le linn do scoláirí a bheith sa teach lóistín, caithfear dualgaisí maoirseachta i leith sábháilteachta agus sláinte mar atá leagtha amach in Ár nDualgas Cúraim a chomhlíonadh.

Timpeallacht a chruthú ina bhfuil meas ar na scoláirí, ina spreagtar agus ina moltar iad, ina bhfuil meas ar a gcearta agus ina gcaitear le chuile duine acu mar dhuine ar leith.

A chinntiú go bhfuil a fhios ag na scoláirí faoi na cearta atá acu agus faoi na freagrachtaí atá orthu féin.

Glacadh leis gurbh é leas an scoláire an ghné is tábhachtaí in aon eagraíocht/coláiste a chuireann seirbhísí ar fáil do scoláirí.

66

Deireadh a chur le haon iompar bagarthach, foréigneach nó táireach (degrading), chun na scoláirí a choinneáil chomh sábháilte agus is féidir leat.

Cuairt ar an Dochtúir Tabhair scoláire chuig an dochtúir:

má theastaíonn ón scoláire féin dul chuig an dochtúir.

má theastaíonn óna thuismitheoirí go dtabharfaí an scoláire chuig an dochtúir, tar éis an scéal a phlé leo roimh ré

má tá bean an tí in amhras faoi shláinte an scoláire Tar éis do scoláire teacht ar ais ón dochtúir ba cheart do bhean an tí:

labhairt leis an scoláire faoin gcuairt. má tugadh oideas don scoláire, faigh amach cé

chomh minic a chaithfear é a thógáil. dul i dteagmháil le tuismitheoirí/caomhnóirí an

scoláire, dul i dteagmháil leis an ionad leighis má bhíonn soiléiriú ag teastáil faoin gcóir leighis/oideas

Cás éigeandála: I gás éigeandála ba cheart dul díreach leis an scoláire go dtí ionad leighis nó i dteagmháil le hionad leighis i dtosach agus ina dhiaidh sin i dteagmháil leis na tuismitheoirí agus leis an bPríomhoide.

Ba cheart a chur ina luí ar na scoláirí gur cheart dóibh

o nuair nach bhfuil siad ag aireachtáil go maith é sin a chur in iúl do bhean an tí

o má/nuair a theastaíonn uathu dul chuig an dochtúir é sin a chur in iúl do bhean an tí

67

o má théann siad chuig an ionad leighis ón gColáiste, gur cheart dóibh é sin a chur in iúl do bhean an tí.

Monatóireacht ar Iompar Teanga Le linn do scoláirí a bheith sa teach lóistín, caithfear dualgaisí maoirseachta i leith sábháilteachta agus sláinte mar atá leagtha amach sa leabhrán Ár nDualgas Cúraim a chomhlíonadh. Tá monatóireacht ar iompar teanga sa mbreis ar seo. Tá sé tábhachtach go mbeadh spéis ar leith ag mná tí i seachadadh agus i gcur chun cinn labhairt na Gaeilge. Caithfear a thabhairt le fios do scoláirí go bhfuil spéis ag bean an tí ina n-iompar teanga. Téann an teagmháil leis an teaghlach i gcion ar scoláirí. Tá sé an-tábhachtach go ndéanfaí chuile iarracht iad a chur ar a gcompord faoi úsáid na Gaeilge. Ba chóir aird ar leith a dhíriú ar scoláirí laga nó ar ghrúpaí scoláirí a mbeadh deacrachtaí acu le labhairt na Gaeilge. Má bhraitheann scoláirí nach bhfuil mórán spéise ag bean an tí ina n-iompar teanga, is cinnte go lagfaidh a gcuid iarrachtaí maidir le labhairt na Gaeilge. Is an-chúnamh do scoláirí monatóireacht leanúnach a bheith á dhéanamh ar a n-iompar teanga. An tábhacht atá le haithne mhaith a chur ar na scoláirí i do theach agus caidreamh maith a bheith agat leo. Tá sé an-tábhachtach go gcuirfeadh tú aithne mhaith ar na scoláirí a bhíonn ag fanacht i do theach. Mura gcuireann tú aithne orthu ní bhrathfaidh siad gur féidir leo dul chugat agus labhairt leat agus éisteacht a fháil má/nuair a bhíonn gearán le déanamh acu nó rud éigin ag cur as dóibh.

68

Le haithne a chur ar na scoláirí caithfidh tú labhairt leo ina nduine agus ina nduine. Tá sé tábhachtach go mbrathfadh siad go bhféadfadh siad labhairt leat agus go bhfaigheadh siad éisteacht dá mbeadh aon rud ag déanamh imní dóibh, aon rud le plé acu, nó dá mbeadh gearán le déanamh acu faoi aon duine nó aon rud. Caithfear teagmháil a dhéanamh leis na tuismitheoirí agus iad a choinneáil ar an eolas a thúisce agus a bhíonn aon fhadhb nó deacracht ag scoláire. Bunaíodh Scéim na bhFoghlaimeoirí Gaeilge ar an dtuiscint go gcaithfí le scoláirí mar chuid den teaghlach fad a bheadh siad faoi chúram bhean an tí. Tá corr theach lóistín nach amhlaidh atá, tá faillí dá dhéanamh sa dualgas cúraim i leith na scoláirí, agus d’fhéadfadh scoláiri a bheith i mbaol dá bharr. Is ceart an caighdeán céanna cúraim a thabhairt do na scoláirí agus ba mhaith leatsa do na mhac/iníon féin dá mbeadh sé/sí sa gcás céanna. Is iad na tréithe is tábhachtaí do bhean an tí chomh fada agus a bhaineann le scoláirí go mbeadh sí fáilteach, cineálta,tuisceanach leo agus go mbeadh caidreamh cairdiúil, oscailte aici le chuile scoláire. Ní hionann aon bheirt agus mar sin ba cheart go labharfadh sí go rialta leis na scoláirí, ní hamháin mar ghrúpa ach ina nduine agus ina nduine. Dá mhéid scoláirí atá i dteach, ar ndóigh, ’sea is mó an obair atá ar bhean an tí ach is mó dá réir an íocaíocht atá sí a fháil ó thuismitheoirí na scoláirí agus ón Stát. Na hócáidí ar cheart do bhean an tí dul i dteagmháil le: tuismitheoir(í)/caomhnóir(í) an scoláire/scoláirí; nó glaoch ar dhochtúir

69

Is cuid thábhachtach den dualgas cúraim, tuismitheoirí a choinneáil ar an eolas faoi aon rud a bhainfeadh dá mac/n-iníon agus iad ar chúrsa Gaeilge. Tá sé tábhachtach mar sin go mbeadh caidreamh maith ag bean an tí le tuismitheoirí na scoláirí atá faoina cúram. Tá dualgas ar bhean an tí dul i dteagmháil láithreach leis na tuismitheoirí/caomhnóirí nuair atá scoláire tinn, nuair a bhaineann timpiste de shórt ar bith dó/di, nó má tá sí in amhras go bhfuil rud éicint ag cur as don scoláire. Más cás amhrais atá ann is ceart a bheith discréideach, tuisceanach faoi. Tá sé tábhachtach go dtuigfeadh tuismitheoirí nach bfuil aon drogall agat roimh fhiosrú uathu maidir lena gclann. Caithfear tuismitheoirí a choinneáil ar an eolas i gcás go mbeadh mac/iníon leo tinn nó aon fhadhb acu.

I gcás práinne i.e. scoláire a bheith tinn, i dtimpiste nó gortaithe: Glaoigh láithreach ar an dochtúir.

70

Bíodh fearas garchabhrach sa teach i gcónaí agat. Glaoigh ar thuismitheoirí an scoláire. Cuir scéal láithreach chuig an bPríomhoide. Coinnigh cuntas ar ar tharla: Am: Ainm an té atá i gceannas in áit bhean an tí: I gcás go mbíonn scoláire tinn nó nach ndeachaigh sé/sí go dtí an Coláiste, scríobh: Ainm agus sloinne an scoláire: Céard a choinnigh ón gColáiste é/í? Má tá an scoláire tinn luaigh an chóir leighis a cuireadh air/uirthí:

Ainm an dochtúra, má bhí gá dul chuig dochtúir: Ar glaodh ar na tuismitheoirí? Dáta/am? Ar dearnadh teagmháil leis an bPríomhoide? Dáta/am? Tuairisc ar eachtra/timpiste/nó aon rud as an ngnáth:

71

Caithfidh bean an tí a chinntiú go bhfilleann chuile scoláire ar an teach lóistín ag am dinnéir agus am suipéir. I gcás nach bhfilleann chuile scoláire ar an teach lóistín: 1 Cuirfidh bean an tí é sin in iúl láithreach don Phríomhoide. 2 Sa gcás go bhfuil scoláire ar iarraidh, rachaidh an Príomhoide nó bean an tí i dteagmháil, chomh luath agus is féidir, le tuismitheoirí/caomhnóirí an scoláire. Caithfidh bean an tí a chinntiú go mbíonn chuile scoláire ina s(h)eomra / leapa féin díreach roimh am codlata. Má fhaigheann bean an tí amach gur fhág scoláire/scoláirí an teach lóistín tar éis am suipéir nó i lár na hoíche: (1) Cuirfidh sí glaoch láithreach ar an bPríomhoide. (2) Ansin rachaidh an Príomhoide nó bean an tí i dteagmháil le tuismitheoirí/caomhnóirí an scoláire agus míneofar dóibh nach bhfuil a fhios ag údaráis an Choláiste cá bhfuil a bpáiste. Tá sé ráite linn ag údaráis na Roinne Ealaín, Oidhreachta agus Gaeltachta, go bhfuil an-tábhacht leis an nglaoch seo, mar tá sé de cheart ag tuismitheoirí a bheith ar an eolas, i gcás go mbíonn a bpáiste ar iarraidh, nó i mbaol.

72

Cearta scoláirí a chosaint agus a chur chun cinn: Is éard is ciall le cearta scoláirí a chosaint agus a chur chun cinn sa teach lóistín ná:

glacadh leis gurbh é leas an scoláire an ghné is tábhachtaí in aon eagraíocht a chuireann seirbhísí ar fáil do scoláirí.

timpeallacht a chruthú ina bhfuil meas ar na scoláirí, ina spreagtar agus ina moltar iad, ina bhfuil meas ar a gcearta agus ina gcaitear le chuile duine acu mar dhuine ar leith.

polasaí cosaint scoláirí a chur i bhfeidhm chun na scoláirí a choinneáil chomh sábháilte agus is féidir é.

a chinntiú go bhfuil a fhios ag na scoláirí faoi na cearta atá acu agus faoi na freagrachtaí atá orthu.

deireadh a chur le haon iompar bagarthach, foréigneach nó táireach (degrading).

73

Tuairisciú ar Mhí -Úsáid Scoláirí agus ar Amhras faoi Mhí-Úsáid Scoláirí Tá sé de dhualgas ar aon duine, bean tí san áireamh, atá in amhras nó a gcuirtear in iúl dó/di gur tugadh nó go bhfuiltear ag tabhairt mí-úsáid do scoláire (í), é sin a chur in iúl do na húdaráis chuí, láithreach. Caithfidh bean an tí cuntas scríofa a choinneáil ar pé gearán nó líomhain a dhéanann an scoláire, an t-am agus an dáta ar dearnadh é. Ní mór aon rud a thugtar faoi deara maidir le mí-úsáid scoláirí a thaifeadadh, mar aon le dátaí, amanna, agus aon eolas ábhartha eile faoin gcás. Nuair a dhéanann scoláire gearán nó líomhain leat is ceart fáil amach cár thárla an eachtra m.sh. sa mbaile, sa teach lóistín, sa gColáiste. Is ceart an méid eolais atá an scoláire sásta a thabhairt duit faoin eachtra a scríobh síos. Caithfidh bean an tí dul i dteagmháil/ i gcomhairle láithreach le Príomhoide an chúrsa. Tá dualgas airsean/uirthise dul i dteagmháil le Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS. agus an scéal a chur in iúl freisin do Bhainisteoir an chúrsa. Ról tacaíochta agus ní ról fiosraithe atá ag bean an tí. Caithfear breithiúnas faoi mhí-úsáid a fhágáil faoi dhaoine gairmiúla. I gcás go ndéanann scoláire gearán faoi bhean an tí nó aon bhall eile den líontí, caithfidh an Príomhoide an scéal a fhiosrú láithreach. Caithfear an scéal a chur i láthair bhean an tí ar dtús ach ainm an té a rinne an gearán /líomhain a choinneáil faoi rún. Coinneofar tuismitheoirí an scoláire ar an eolas faoin scéal ón tús.

74

I gcás gur faoin bPríomhoide a dhéantar an líomhain nó an gearán, caithfear an scéal a chur in iúl láithreach don Bhainisteoir. Más faoi mhúinteoir nó fostaí sa gColáiste an gearán nó an líomhain is ceart dul chuig an bPríomhoide láithreach agus rachaidh an Príomhoide i dteagmháil le Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS. nó na Gardaí.

Foirm chaighdeánach chun imní faoi chosaint nó leas scoláire/í a thuairisciú: 1 Dáta na tuairisce: 2 Ainm an tuairisceora: 3 Seoladh an tuairisceora: 4 An gaol atá ag an tuairisceoir leis an scoláire atá i gceist: 5 An modh tuairisceoireachta m.sh. glao teileafóin, glao pearsanta chuig an bPríomhoide?: 6 An Tuairisc Féin: Sonraí faoi imní, líomhain, cé a bhí i láthair, aon ghortú a facthas, tuairimí an scoláire/na dtuismitheoirí (más eol iad) 7 Céard a tharla tar éis na tuairisce?

75

8 Treoir, comhairle don scoláire? 9 Síniú agus Dáta an Tuairisceora: 10 Mionsonraí faoin scoláire atá i gceist:

An Teaghlach/Líon Tí an Scoláire:

Ainm Gaol leis an

Scoláire Dáta Breithe Eolas Breise m.sh.

Scoil/Slí Bheatha

Ainm: Sloinne: Aois/Dáta Breithe: Fireann/Baineann: Scoil: Ainm na Máthar: Ainm an Athar: Uimhir Theileafóin: Socraithe Cúraim an Scoláire, más eol duit iad:

76

Síniú agus Dáta:

An bealach le déileáil le heolas/líomhain faoi mhí-úsaid: Na rudaí is ceart a dhéanamh: Fan socair Éist Glac leis Cuir an duine ar a shuaimhneas Déan taifead scríofa Tuairiscigh an scéal Déan taifead de do thuairisciú, cuir ainm agus dáta leis Rudaí nach ceart a dhéanamh: Ná tagadh anbhá (panic) ort! Ná tabhair gealltanas rúin a choinneáil Ná cuir treoircheisteanna Ná hiarr ar an scoláire an scéal a athrá gan ghá Ná déan moill Ná cuir tús le fiosrú

77

Uimhreacha Teileafóin: Teagmhálaithe Seirbhísí Leanaí & Teaghlaigh, FSS.: 091-546366 Westdoc: 091-747700 /1850 365 000 Seoladh: An Oifig Sláinte Áitiúil: 25 Br an Chaisleáin Nua Gaillimh Uimhir Seirbhísí Leanaí agus Teaghlaigh, FSS. :091-546366 Uimhir Íosghlao: 1850 241850 An Garda Síochána: Indreabhán 091-593102 An Spidéal 091-553122 Bóthar na Trá 091-514720 Dochtúir Áitiúil: Ionad Leighis an Spidéil 091-553135 Uimhir Ospidéal na hOllscoile, Gaillimh: 091 524222 Oifig an Phríomhoide: Uimhir na hOifige: 091-595941 Fón póca an Phríomhoide: 087-7841376;

78

Fón póca an Leas-Phríomhoide: 087-9761721 Fón póca an Bhainisteora: 087-8204406